Full text of "Acta sanctorum ordinis S. Benedicti in sæculorum classes distributa. Sæculum sextum, quod est ab anno Christi M. ad MC. Colligere coepit Domnus Lucas d'Achery, Congregationis Sancti Mauri Monachus, D. Joannes Mabillon et D. Theodoricus Ruinart, ejusdem Congregationis illustrarunt, edideruntque cum indicibus necessariis. Pars prima."

See other formats

This is a reproduction of a library book that was digitized
by Google as part of an ongoing effort to preserve the
information in books and make it universally accessible.

Google' books

https://books.google.com

This is a reproduction of a library book that was digitized
by Google as part of an ongoing effort to preserve the
information in books and make it universally accessible.

Google' books

https://books.google.com

Digitized by

Google

Digitized by

Google

ACTA

SANCTORUM

ORDINIS

S, BENEDICTI.

SICULUM SEXTUM,

Quod cft a Chrifto nato undccimun|*
t)ivifum in duas Partes»

Digitized by ^.ooQie

r*>

Digitized by

Google

23818

ACTA

SANCTORUM

ORDINIS

S.BENEDICTI

IN SAECULORUM CLASSES

DISTRIBUTA»

SICULUM SEXTUM,

QUOD EST AB ANNO CHRISTI M- AD MC

Colligere coepit Domnus Locas cTAcHERY , Congregationis Santti Mauri Monachus ;
D. Jo annes Mabillon & D. Theqdericus Roinart, ejufdem
Congregationis illufirarunt , ediderunt que cum Indicibus necejjariis.

PARS PRIMA.

VENETUS,

Apud Sebastianom Colet i > & Josephom Bettinelli.
SUPERIORUM PERMISSU, AC EXCELLEHTISS. SENATUS PRIK

Dig ;d by booQie

' ■ o

>. i. J

_ t

.. 7 -

h 2 *

•> 7

'< I

1 /i

5*3

. '1.7. .... . J

fc.jL * Jl

.: : : :i :« ;::'I r. •: : :" j c { , H3 J;.r.iu /. 17? r r.

- ■». 1
V w - k

7, Oi. t U?,7V

v-i X

!. • L

Y-.Y:U: 151 " 7131

Digitized by

Google

IN PRIOREM PARTEM

SICULI SEXTI

PR1FATIO.

IUTURNI, atrocifque belli tempeftatedefundi,
reddito demum litteris, totique commercio Europae,
dudum intermifTam Adorum noftrorum editionem jam
tandem profequimur,quam brevi,Deo dante, abfol-
vemus.Ada hujus foculi in duo volumina partiti fu- Hujus r»
mus, materiae ampliflimae paullo liberius indulgentes, ^ 100,1
ut penuriam illius temporis monumentorum, quae ec-
clefiafticam & civilem hiftoriam fpedant, utcumque
fuppleremus. Quam enim jejuna fit & fterilis utriufque hiftoriae pro illo fas-
culo materia, probant ecclefiaftici Baronii annales , probant & Francicae
res, quibus quoddam e rebus noftris fupplementum adjicere nobis perju¬
cundum fuerit. In lequenti faeculo Ada fandorum in pauca redigere co¬
nabimur, uno, fi fieri poflit, contenti in reliquum tempus volumine : ut
decem omnino tomis tota confiet Sandorum noftrorum primaria , ut ita
dicam, biftoria, quae ex primigeniis eorum adis conflata cft.

2. Quantam lucem Cimmeriis faeculi decimi tenebris attulerint Ordinis Ejufdem
noftrl homines, in praefatione ejus faeculi & in toto Adorum ejus tem-
poris decurfu demonftratum ; at iequenti undecimo faeculo longe amplius pontifices*
toti Ecclefiae lumen affiilfit, tum ex variis Congregationibus inftituti no- n#ftrU *
firi per fandiflimos viros excitatis , tum ex reftitutione ecclefiafticae difei-
plinae, quae a Romanis Ponti ficibus, ex Ordine noftro afiumtis, fada cft .
Numquam enim tot fummos Pontifices tulit Benedidinus Ordo , adeo ut
tum Romana fedes ,'quafi hereditaria fucceftione, ad noftros tranfiifle vide¬
retur. Tcftes ejus rei adfunt Sil vefter fecundus. Leo nonus, Vidor fecun¬
dus, Stephanus nonus, Gregorius feptimus, Vidor tertius , & Urbanus
fecundus, quorum poftremi fex a medio faeculo undecimo ad finem ufque ,
parum interrupta ferie, fupremam illam federa tenuerunt. His faeculo infe-
quenti Pa&halis & Gelafius, ambo ejus nominis fecundi, fuccefferunt, om¬
nes. fere ex una Congregatione Cluniacenfi, quae ut faeculi decimi praecipuum
•ornamentum exftirit, ita etiam faeculo undecimo florere perfeveravit fub
fandorum Odilonis & Hugonis praefedura . Quantum ornamenti attulerit
unus Leo Papa nonus , teftatur reftituta per eum ecclefiaftica difciplina. Ip-
fe enim eft, qui fanftorum fcita canonum reftituere conatus cft y qua jam tranf-
aftis temporibus nimis deciderant , ait a Ordericus, & pane a notitia horni- m Q rferlc
nunp defluxerant. Ipfe eft qui Remis coa&o concilio, de caditate , jufthiaque lika.p.^
j vinifimum Dei traftavit y falubria decreta , qua jam antiftites & presbyteri

Atia SS. O. B. Tom. VIII. Praf. a ne*

Digitized by ^.ooQie

j) P R B F A T I O.

Abbatdp
r Malare*

jn Franci}

/ejljtoti.

0 Orderic.
Jib,l.p.j7i.

Viri illpr

nesciebant , renovavit. Qua hic imperfe&a reliquerat ,, perfecit Grcgorius
yjl, majores corpore animos gerens, quos ftrenuc adhibuit ad reftiruen-
d.um in Eccjefia mmiftris caelibatum, Simpniam exftirpandam, abolendaf-
que inyeflituras Ecclefia? dignitatum, quas Germanici palfim imperatores,
aliique fere principes, non une pretio conferebant.

3. Ab hac labe plurimum immunes fuere. Francici reges, maxime tertias
ftirpis, quorum primus & caput Hugo, cognomento Capitius feu Capito ,
vulgo Capetus, experimento edo&us, quantum detrimenti attuliflent mona-
flicae religioni faeeulares illorum temporum abbates, monafteriis omnibus li¬
beram eligendorum regularium abbatum facultatem reftituit : quod fubfe-
quentes reges ufqne ad faeculura fcxtum-decimum continuarunt. Eorum, e-
xemplp pferique Galliarum principes idem praeftitere, in primis Nortman-
nici duces, qui damna, fuperiorum fui generis principam violentia monafle¬
ri is illata, abunde farciere, inftauratis ubique vetuftis, aliifque de novo ex-
flru< 5 lis coenobiis, quae liberaliffime dotaverunt. Omnibus praeivitGuillelmus
eo nomine primus, a Longa-fpata cognominatus,filius Rollonis ac fuccefTor:
cujus fludium in monachos fic aemulatus eftejus filius Richardus fenior, ut
a pro fiudio religioni/ Pater monachorum appellari meruerit . Horum veftigiis
inflitere Richardus fecundus, Rotbertus itidem fecundus, (R0II0 .fiquidem
in baptifmate Rotberti nomen acceperat) Willelmus Nothus, & alii.

4. Sub praedi&is Pontificibus ac Principibus mirum eft quantum ubique
Ordo nofler floruerit, quantum ramos fuos, etiam extra Eutoparti, protu¬
lerit; denique iquot & quantos viros illufires ifto fafcculo Ecclefi& fu ppfcd ita*
Verit, Primas tenuere Romualdus Camaldulenfium inftitutor , Abbo Flo-
xiacenfis, Odilo & Hugo Cluniacenfes, Willelmus Divionenfis , Richardus
fancli VitOni, Poppo Stabulenfis, jFoannes Vallumbrofanus, Gerardus Silvas
majoris, Rotbertus Gafes-Dei, Rotbertus item Molifmenfis , aliique fan-
dtiffimi abbates, quorum plerique nbn tam remores peculiarium mona fler io¬
rum , quam novarum Congregationum inftitutores exftitere. His addere licet
•fanbtum Brunonem facri Ordinis Cartufienfis, & beatum Stephanum Gran-
dimontenfis au&ores, qui fan&iffimum patrem Benedidlum ducem ac patro¬
num fuum principio agnoverunt. Non vacat hoc loco recenfere infinitos pro-
pemedum alios infiituti noftri epifeopos & abbates, quotum nonnullos ia
decurfu a&orum ejuiHem fteculi laudabimus.

$. L

Quibus ausioribus propagata per id temipus doShina.

5„T_TIS au&oribus non tantum refloruit monaftica religio, fed etiattt
n*di°tio T* XI do&rinte ac fcientjarurti ftudia in mona fleri is , ac fere in tota
Ecclefia Latina, dentio excitata funt. Id fa&um praecipue induflria & to¬
pe Gerberti Auriliacenfis monachi, Abbonis Abbatis Floriacenfis, Fulber-
*i Garnutenfis, & Notgeri feu Notkeri Leodicenfis epifeoporum. Gerber-
tus magiftrum A urii i aci habuit Raimundum, poftmodum ejus loci abba¬
tem, & quofHam Hifpanos, qui ipfum in rebus mathematicis erudierunt,
eo fucceflu, ut prodigii loco fuo tempore vifus fit, & a pofteris imperi¬
tis habitus pro mago. Praecipuos Remis auditores , ne quid dicam de
Ottone tertio ejus difcipulo, habuit Rotbertum Hugonis regis filium,qui
ab Adelaide matre piiflima Remos, ubi Gerbertus fc holas fub Adalbero»
ne arrfriepifeopo regebat, miffus eft; Leothericum Senonum archiepifco-
pam j Ingonem abbatem monafterii fan&i Germani Pratenfis ; Abbonem.
Flori acenfem tum monachum, qui liberalibus ftediis Floriaci eruditus ,
Parifios & Remos difeendas philofophise caufa fe contulit; Brunonem
Lingonenfem, & Gerardum Cameracenfem antiftites; denique Fulbertum
Carnutum epjfcopum, qui & jpfe multos apud Carnatas difcipulos ha¬
buit.

Digitized by booQie

JP R -JE F A T I 0 . ii)

Jbrjic. Hoc in puniero fuere. Adelmannus, idernque poftea fcholafticus Leo-
.dicenfis, Herbertus Latiniaci abbas, & ipfe Gerberti auditor, nulli in dh
.vina & humana fcicntia fecundus; Ingelramnus Centulenfis monachus, poft*
modum abbas; Bereogarius hasrefi circa Euchariftiam infamis, aliique per¬
multi , quorum nonnullos Adelmannus.in rythmis a fuis laudat. Baronius • Amica.
Fulbertum. monacjmm fuiffe. putat, idque inferunt nonnulli ex ejus epifto- 1 p«-P4»o.
Ja a. ubi. de eje&ione abbatis fandli Petri Carnutenfis; verum hujus rei ex-
jamen in aliud tempus r^lervamus. Haec epiftola inferipta eft, Pleno virtu¬
tis t & gratia circumfufo. charijjima patxi Abboni , quem uti magnum philofo-
phum compellat, Hismagi/tris duo alii paullo pofteriores, & haud fcio an
jnfigniores addendi funt, Lanfrancus fcilicet, quem latinitas , in antiquum [cien¬
ti* fatum, qbeprefl^tuta tota , fupremum debito cum amore & honore agnofeit ma-
gifirum , & An&lmus ejus discipulus, amberex Italia profe&i in Beecenfe mo-
nafterium , ubi/fforentiffimam erexere academiam, ex qua plurimi per totam
maxime Neuftriam viri Scientia iofighes prodiere.

6 . Minc.fa&um eft, ut multi ex Ordine noftroaffumptifintadepifcopa- Epifcopi
tuuf, aliaCqu^ epcleiiaftieas. dignitates : adeo ut ipfi quoque epifcopi, abdica- monachi •
tis honorius, ^ujpifem. iandii.Benedici habitum praeferrent. Abftinemusab
cis reden/endisjj numerum augere volentes, ipfum minuamus. Ex hisfuit
.episcopusGjunlad.monachus, cujus mentio fit in litteris b Silveftfife- *Baiiar,
eundi, qui ordinationes, tametfi non temere , nec contra catholicam auliori- Clun.p.u,
tatem, fed obediepter. & (impliciter. coepifcoporum licentia & fui albatis abeo
iadlas,; nihilominus, non prnnino probavit, ea fcilicepratione, quod pofiquam
divino amore duUus ,. honoribus. & officiis renuntiaverat [ocularibus , non ipfi
licuijfet eadem exercere negotia , qu* prius fecerat in communi vita . Longe ali¬
ter cepfuit Benedicius VIIL.papaerga Benignum ,^ex epilcopo fadtummo¬
nachum in Divionenfi. iandli Benigni .monafterio'fub Willelmo abbate, ad
quem-feribens ppntifex non.modo-eum hortatur, ut ptaedidli Benigni epi-
fcopi, monachi fui audloritate utatur ad reprimendos cenfuris ecclefia ft i cis
monafterij .po^eftipnum.invafores : verum etiam dat illi potefiatenic ordi- ePenxd.p.
nandi quicquJd, Jfifit pofinlatus fuerit .in fattlfa Ecclefia ordinare , verumtamert l?6,
abbate jubente ^ { . , . , . . . ...

; 7j, ;Ext ^j^js^ntelligiqius,, do&rinx & eruditionis propagationem hoc
tempore facStam fuifle potiflimum ab ecclefia Remenfi: ubi Remigius Auti-
fiodorenfis monachus, difcipulus Heirici ejufdem loci ccenobitae, qui Lupum
& Haimonem praeceptores habuit c fchola Rabani profe&os; necnonHuc-
baldus Elnonenfis monachus ftudia litterarum , Fulcone archiepifcopo fuf-
fragante, excitarunt: qua? a Frodoardo dein exculta, ac demum a Gerber-
to, per Abboncm & Fulbertum per totam Galliam, ne dicam Europam,
late fele diffuderunt . Nec pmittendus. hoc loco Notgerus feu Notkerus , .
ex decane» fan<Si. JGalli. Leodicenfis antiftes , qui Belgicam fecundam difei-
pulorutp fuorum eruditione illuftravit. Confer ea qua? in fijperiori faeculi
praldripne, fedlione tertia,’ de hoc argumento a nobis didla funt uberius.

Pe hac,prppagati.bne.agens fandli Maxentii d chronographus , eam, tam-^L lbbetI)
quam -e fonte , repetit a. Girberto feu Gerherfo monacho Auriliacenfi , bibi.p.*jj'
qui Fulbertum, Qarnotenfcm docuiffe dicitur. Fulbertus , vero, ait ille, do¬
cuit (Berengqr&micanonicum (anili Martini : qui item Brunonem Remenfem , & s. Bmno »n
«liosgultou:i>ercde(phijofophi* reliquit ; quo ex loco nonnulli colligunt, Bru-
oonem^j racfi/jCaiit^atu.dcdinis, inftitutorem, Berengarii difcipulum exftitif-
fe. Tcnjm , profer .quam, quod illius Maxentiani chronographi aqdloritas tan¬
ti no^, ut i<l adftruere yaleat; certe ipfa chronographi verba longe ali¬
ter ^terpretandavjLdentur., H»c enim verba, qui item Brunonem Remen-
fem } <|y. non Bereogarium referenda funt , fed ad Fulbertum,, qui Be-
r en g^ium doeu i t., ,qtti item Brunonem Remenfem. Deinde ipfamet- verba non
evincunt,' Fufbeftum,medum- Berengarium , auditoremhabuiffe Brunonem,
fed tantumTBtunotiern .^c.aljps multos, five a Fulberto , five a Berengario,

. Idtia SS. O. B. Tom, Vllf.Preefl “ a ij bere-

Digitized by L.ooQie

iy P R JE F A T I O.

heredes pbihfopbia relidos fuifle, a quocumque demum praereptore eruditi
fuennt illi, ideftRruno, aliique philofophia herede». Certe Brunonem jam
clericum $c Cekwienfcm canonicum, ac proinde litteris excultum, ex urbe
Colonia in Remorum civitatem accelfiflc conflat; ac longe veri iimilius efl,
eum a Notgero Leodicenfi epifcopo, cjufve difcipulis inftitutum fuifle. Hit-
• # Motet jus rei teftis #ft Jocupletifliraus Manaffes Remorum archipraefol in apologia a
iui.to. i. ^ Rruoopc, qui ejus moribus adverfabatur, h*c babet. Bruno ,

P ^ ii er jg Hf * utc mfter natus aut renatu/ eft, fedfanlli Cunihcrti in re»

g*a Tmtonifoxum pofiti eanonhnt eft , < 5 *r. Id obfcrvarc vifurh eft hoc loco de
vira fandiflimo, qui, etfi. Berengarii difcipulus fuiflet, longe ab ejus errore
abhorruit, ut probat ipfius confeffio de fandiffimo Euchariftia facramento,
b Artai«o. quam alias b retulioni?. Sed intercft verum a falfo difccrncre, & nubeculam
14- p.400. fi qua erat , a tanto Itmwoe removere .

$. IL

Propagatio ueftH- Qtdjmr rn Orientem , & alias regione/ , & reformati*

Anglicamium mouafterhorum.

Moamfai fc* T^R,ioribue faeculis Ordo nofter fap in. Latina ecclefia Atterat : at ptf-
r*?««io" XT fler ior ibus etiam ad Grarews & partes orientales propagatus eft. Id
jam fu» tempore fa&om fuifle innuit fandius Odo abbas Quntacenfl» fub fr-
uem Atunoaia de &tpdo- patre Bcncdido, ubi ait, quod illius budis non una
fWT, mn ust* congregatio, neque una uris vel provincia proclamat; fed abit uni.
qm fan3a Bcclefi* diffunditur r per tribu /, per nationes, per Unguatlaus
Bcste&m frequentatur . Si emns r inquit, in multitudine populi dignitas Regis
eft, ut ait Sakmon; quantam putamus ajfcr dignitatem iftiutRegis , quem tam
pumemfis* peofequitur exercitor mamacbtmm* Quii unquam Rex aut Imperator
in- Panfif mundi partibus tmperax/it r aut ex tam divrrfit stationibus tanta/ fi.
id legiones conduxit , quantas videlicet cujuriibet ftxttr $ at otis in Cbrifti mi -
liti* voluntarie juratur dtfpouitl Quibas verbis clare fignificacur , regulam
fandi Benedicli jam tum receptam fuifle, ubicumque fanda Ecdeflachftu-
fgr §ra#* per tribu?, linguas &. nationes: dryerfas. Eg' eo numero fuere Gif-
pe-rtus df, Raioardus venerabiles monachi, haud dubie Galli, quos EliasJe-
rpfol-ymitaaus patriarcha anno l&z. ixr Galliam ablegavit , ad fubfidia pe-
t Spiciito, tenda eeeleftac 6«, », Sapracenis magnoperc-afflCdse. Hic c epiftoldfua com--
»*p*374 . mendat- prasdido? fratrea ab fc miffot, qifl quietam illic vitam d/seete , Deo»
que famulari remotius a. patria elegerant r adeoc fideles habiti, quibus Chri-
{im ftta, crederer faeramento fiu < fanftijjfana lacat. Haec-epiftola feripta non
eft; ad Garolum imperacoremt,. id efl: Ccaflum', ut t i culus epi ftolk iq editis
fallit!, quippe qujr nondum Gallia? rex erat; fetf gloriofifflmis e» alta ftirpe
pfiQgenitit- domini mtagptffictotijjimi fhm/nr imperatoris Karoli regibus-cunilarum
Gadiaeumtf, itf qflf Ludovico & Garoiomanno regibus, necnoq epiftopis, ab¬
batibus, principibus- 90: ducibus y airifqnc per univerfum- mundum confli tu*
tis . medium faculuB* undecimum Hugo’ e noftris abbas erat fepulchrr
glferiof« vargi ais- Mariae- db Jofaphat,- quii per Simonem Grifpiacenfenr co*

. mirem mliquiae faodac Grucis aliafque adquemdanr noftri Ordinis abbatem*
Si mifit,, t-eflaato ejua opifltaJa^ quam alia m c f c i c m ur. Poft cspeditionctn flr-
cramt monachi? noftmtihusi mpnaflrriaL noni pauca' in loci? fandis 1 ooncefla*
fiiflflft*. ufc poflea. yidehimus,

Conflanti * jridomj monachos fatcula undecimo Conflantirwpoli habitavif-

■opoii*. nt,r n. f* pat«fc i» primis ea epiflola Leonis-. Pap» IX. ad Midi aciem Cerula-
riutpr, qpttmi djuce* increpat, quodxomnes apud fe Latinorum bafiljcasclau-
feriafi,. monachi» monafteriat St abbatibus tulerint donec illorum vi-
,, vereati inflat uri* : cum: aratra. Rcmaotnc eodefia Grascorum' monafleria
n ds. oealftf&Sf in Urbe: x Gmcdss pofflderi: finar, nec cor perturbet in ob*

fcr-

Digitized by

Google

‘ P R JE F A T I O. v

,, observatione rituum Tuorum, iranVo cos ad illosfervandoshortetur. Per¬
bitere nihilominus Latini monachi Conftantinopoli in coenobio fandi» Ma¬
ri», quos laudat Petrus a Damiani in epiStola, domno M. venerabili abba- «Petr.Dmt
ti fanfia Maria in Conftantinopoli & reliquit fratribus inferipta, quod, dum l,b - 6e P-* 3 *
inter exterar gentes & in peregrina lingua regione confiderent, a catholica
tamen fide & piis operibus non exfulai;ent.

io. Per idem tempus Barelbnus rex Sardiniae, legatis ad Cafinenfe mo-
nafterium cum muneribus mi/fis, Defiderium abbatem b rogavit, ut ex fa- ‘jchron!
cra illa congregatione fratres.ad conftituendum in ea infula coenobium tranf- Caf,,u,ib >
mitteret, maximo regni fui commodo fimul & ornamento futuros. Regis c '* 3 '
votis annuens Defiderius, duodecim fratres cum congrua fupelledlile libro¬
rum, Sc diverfarum rerum illuc deftinavit, eilque pr*fecit Aldemarium ,
qui poftea Cardinalitia dignitate infignitus fuit. Cum illi in infulam, quae
Lilium vocatur profpere appulfi, opportunum navigationis tempus exfpe&a-
rent; Pilani, magna in Sardos addudli invidia, inopinato cum armato mi¬
lite in illam infulam defeendunt , monachis indigne habitis, univerfa diri¬
piunt, legationis denique principem patibulo affixuri, nili ille monaftico ha¬
bitu fe induilfet. Poli hate incenfa navi , quae monachos in Sardiniam de-
vedlura erat, cum vellimenta folummodo noftris reftituiffent, ceteris om¬
nibus onufti ad propria hilares remearunt. Hoc accepto, Cafinenles fratres,
qui in Lucenfi monafterio habitabant, diIperfos hac illae noftros recolligunt,
omncfque pr*ter quatuor, qui jam obierant, ad monafterium fuum condu¬
ctis naviculis revehunt: qui demum paullo poft univerfi, unus poft alterum,
ad facrum montem reverfi funt. Ita miffio illa effedlu caruit. Pirat*vero
ad fua itidem reverfi praedam inter fe partiti funt. Forte cuidam obtigit por¬
tio facrarum reliquiarum, quas Cafinates fecum deferebant. Has cum pirata
alie irreligiofe tradlalfet, repentina morte interiit. Reliqui» ad epifeopium
delat», ibique honorifice depolit» fuere.

ix. In facra expeditione, qua* Urbani lecundi pontificatu contigit, La*
tinis monachis magna fadla ell in Pal»ftin» partibus accelfio. Certe Bua- aiibL° r
mundus, Orderico c tefte, qu»dam monafteria, unde crudeles Turei religio- ‘O^eric.!.
fos habitatores fugaverant, Latinis monachis feu clericis affignavit t eifque am~ 10 '* 779 '
pias polfelfiones liberaliter tribuit : ut fecundum latinitatis ufum divina ma -
jeflati fervitium perfolvetent. Huc fpedlat id, quod Rocchus Pirrus d obfer- vs P icii.fac.
vat, principes Nortmannos iri civitate Jerofolymitana templum & coenobium to > ?•*’*•
Benedidlinorum nobililfima conftruxilfe, fcilicet beat» Mari» de Latina ,
qu» prima Latinorum in facra illa urbe »des fuerit: cui Rogerius Sicili* co¬
mes MelTan* duo alia fandi* Mari* de Latina monafteria fubjecit. Quin et¬
iam monachi indigen* fua fponte ritus.Latinos fufeeperunt : quos inter mo¬
nachi, jam quidem Latini, Cluniacenfi congregationi fefe addixerunt: qua
4 e re Petrus Venerabilis litteras e ad eos fcripfit, ipfiscongratulatus, quod
non folum communi fide , non folum monafiica profefiione , fed infuper Cluni ac en- i,b.».ep.^
fis Ordinis follicita olfervatione , ipfius corpori nuper unitor fui fle per quemdam
illorum refeiviflet. Sacri illius montis Prior fuerat ille, qui Conftantinopo-
lim profedlus, litteras pro fe commendatitias f ad imperatorem Conflanti- /Cbefn. to.
nopolitanum a Ludovico juniori Francorum rege poftulabat. Eodem fere tem- 4p,69< *
pore Amalricus rex Jerofolymorum litteras ad Alexandrum papam tertium
mifit, ut Cluniacenfcs monachos inftitueret in Palmare* monafterio, pa¬
ne in folitudinem redadlo, cujus advocatur , patronus , & fundator Gormun¬
dus fuifle dicitur : qua de re pontifex Palallin* epifeopis fcripfit, inCIu-
niacenfis Ordinis commendationem h*c pr*fatus . Quam nobilis cclebrifque
per orbem ecclefia Cluni ac enfis exfifiat , & quanta gloria pr a fulge at meritorum ,
gratia praemineat fanet it at is , & fragrantia fit decorata virtutum ; quot etiam
fua religionis odore ac bona converfationis exemplo adpje & religiofe vivendum
infiruxerit , univerfur fere mundus agnofeit .

Alta SS. B. O. Tom. VIII. Praf a i i j tz. Non

Digitized by L.ooQie

vj P R JE F A T I O.

-J-Vi. i2. Non praetereundum id, quod Jacobus a Vitriaco a tradit de noftra-
o,*ent.' ' tibos utriufque fexus, qui Palasftinae facta loca fuo tempore incolebant.//»
cap.. 58. ecckfiis y ait ille , feu monafteriis de Latina & valle Jofapbat,funt abbates cum
monachis nigris , fecundum Regulam beati Benedici i Domino fervientes. In Be-
ibania vero , quae eft caftellum Marite & Martha & Labari fratris earum , &
di Jiat ab Jerufalem quindecim ftadiis , ultra montem Oliveti , in declivi ejujdem
montis y eft abbatia f anili Labari , in qua eft abbatiffa nigra & moniales , fart¬
ili Renediffi Regulam & injlituta profitentes... Ejufdem autem Ordinis &profef-
fiortis e fi abbatia fanUa Anna genitricis Matris Domini , juxta portam , qua di¬
citur Jofapbat , juxta probaticam pifeinam Jit a , in quo loco beata virgo Maria
nata fuijfe perbibetur : in qua eft abbatiffa cum monialibus nigris. Abbatia in-
fu per fanUa Marid moniafium in Jerufalem cum abbatiffa & monialibus nigris ,
ftib f anili BenediEli Regula Deo fervientibus , tamquam cella aromatica , fan-
IHs & eaftis & Deo devotis petfonis erat referta: quae religionis diftriflionem , vi¬
ta boneftatem & cbaritatis fervorem , nulla compellente adverjitate vel pauperta¬
te retinuerunt . Denique in monte Tbabor eft abbatia nigrorum monachorum fub
metropolitano Nazareno. Hadlenus Iacobus a Vitriaco, quibus adde quod Ro~
b Canif. to. dulfus b miles feribit in fuo itinere, ubi ait : in pede montis Moyfi fundatum
e- p* 3*4. efTe clanftrum Ordinis fan£li Benedidli, in quo funt , inquit, centum monachi
Graci, quod odificatsem eft per regem Babyloniae : quas ille feribebat anno 1346.

1 Ad alias orbis partes quod attinet, Bononius abbas ante medium un¬
decimum feculum in /Egyptoquara plurima mooafteria reparavifle dicitur,
in quibus abbates & monachos ordinavit , quorum vitam fecundum Re pilam f an¬
ili BenediEli inftituit, ut anonymus aequalis ejus in vita tradit. Piaulio ante
idem Ordo in Boemiam, Hungariam, & Poloniam permanavit, (ludio fan-
dli Adalberti Pragenfisepifeopi, Oaudentii ejus fratris, & aliorum e nortris.
Jn Dania poft mortem Chunutii regis, cum ad ejus tumulum multa per eum
rOtJeric.i. miracula divinitus ferent, ibi c grande coenobium monachorum conftruHum eft ,
7.p-«s°' monaftkus Ordo y Jicut in Anglia apud Govesbamiumfervabatur , conftitutus
rfd.iib.io. eft. Non multo poft Magnus, Olavi Noricorum regis filius, epifeopatus d &
P* coenobia monachorum y qua antecejfores ejus non noverant , in regno Nordico
conftitutf.

In An lia * 4 ' Quantum ad kftaurandum in monafteriis noftris redlum ordinem con-
monadico» tufcm Willclraus Coaquacftor, teftatur in primis Ordericus, cujus verba e
formatur ^* uc referre juvat. Nam dum paftor quilibet , inquit, completo vita fua ter mi-
,°iTi!b' 4 . no , de mundo migraret , & ecclefia Dei proprio relhre viduata lugeret ; follici-
P- 5 lfl - tus princeps prudentes legatos ad orbatam domum mittebat , omne f que res eccle¬
fia , ne a profanis dijfiparentur , defertbi faciebat. Deinde prafules & abbates ,
aliofque fapientes confiliarios convocabat , & eorum confilio quis metior & utilior ,
tam in divinis rebus , quam in fiecularibus , ad regendam Dei domum videretur ,
fummopere indagabat, Denique illum, quem pro vita merito& fapientiadollri-
na provifio fapientum eligebat , benivelus rex difpenfatorem GN>e florem epifeopa-
tus vel abbatia conftituebat. Hanc nimirum obfervatiouem quinquaginta fex an¬
nis cuftodivit , quibus regimen in ducatu Normannia feu regno Anglia tenuit: &
inde religitfum morem & exemplum pofterit dereliquit. Simoniacaw harefim om¬
nimodis abhorrebat : & ideo in eligendis abbatibus vel epifeopis non tam opes
feu potentiam , quam fa nili tat em & fapientiam perfonarum confiderabat. Pro¬
batae virtute perfossas coenobiis Anglia profecit ; quorum ftudio & rigore mona¬
chatus , qui jam aliquantulum tepuerat , revixit ; & qui defeciffe videbatur , ad
/Ibid. p. priftinum robur furrexit. Ejus rei cajifa novi f abbates in quibufdam mona-
s ‘ r fleriis ordinati, # complures coenobita in monafteriis Gallicis competenter edoHt
funt: qui regio juffu Anslicanis poftea prasfe&i, regularem difciplinam refti-
tuertmt : ex quibus Scofiandus abbas, fcientia famofus&bonitate pollens , qui
in monte fan&i Michaclis educatus fuerat, Cap^.uarienfi beati Petri coeno¬
bio praepofitus eft. . ,,.v ;: .

Digitized by

Google

vij

• P R JE F A T I O.

§. III.

De controverfia fub finem faculi io. exorta occafione profeffionis , quam
epifeopi ab ordinandis abbatibus exigebant.

14. Ravis & diuturna fuit ab exeuntc faeculo decimo controverfia,

VJC orta epifcopos inter atque abbates nonnullos oh fubje&ionis profef-
fionem, quam epifeopi ab eis, cum ordinandi eflent abbates, exigebant. De
hac agere noftri eft inftituti, non ad renovandas illorum temporum alterca¬
tiones, quas modo exftindlas efie gaudemus, fed ad illius controverfia: hirto-
riam illuftrandam. Hirtorico itaque modo ea velim accipi, qua: hoc loco a
nobis dicenda erunt, ubi non de jure, fed de fadto agitur.

1 6. In primis magna animorum contentione Epifeopi Aurelianenles a Flo- jn oriacen _
riacenilbus Abbatibus hanc profeffionem fubjedlionis olifn exigere nitebantur; f« abbates
nec minus animofe reftitere abbates , prxfertim Abbo , & fucceffor ejus
Gauzlinus. Abbonis hac de re controverfiam paucis exponit Aimoinus, tum feeptant.
in lib. 1. de miraculis fandli Benedidti, tum in cap. 3 . Vitae ipfius Abbonis,

ubi hzc verba. Denique cum idem vir Domini paratus ejfet juxta Apofioli prde¬
ceptum fubdi etiam omni humante creatur te propter Deum ; intelligens tamen hoc
loco quem regebat , pojfe officere , fi ei modos fu bje flionis , quos requirebat epifeo-
pus, ad ipfius libitum dependeret; id facere in omni fua recufavit vita. Unde
idem pontifex , Arnulfus nomine , animadvertens nec ratione , nec divinarum le¬
gum eum pojfe convinci altercatione , manifefium fe ei oftendit inimicum ■. Idem
audior in lib. 1. de miraculis fandti Benedidli cap. 19. ArmUfus , inquit, Au¬
reli anorum epifeopus , alias fane bonus , & ccclefiafiicas regulas f cientia & opere
optime fervans , numquam ad purum prtelatos hujus Floriaeenfis loci dilexit , ideo
quam maxime , quod illi ditioni folummodo parentes regite , fubjeflionem , qua
ipfe ultra modum delegabatur , nequaquam ad ipfius voluntatis dependeret nu¬
tum . J Qua de re vineas fanfli Benedifli in fuburbano Aurelianenfis urbis , in
loco qui Boaria dicitur fit as , ut fui eas p re vaderent fatellites , ajfenfum pra-
buit .

17. Eadem lis iterum recruduit inter Fulconem Aurelianorum epifeopum
& Gauzlinum Floriaci abba em, reftante Fulberto Carnutcnfi antiftite, qui
hac de caufa duas epirtolas fcripfit, unam ad Fulconem jam didlum epifeo¬
pum, quae eft 41. in qua haec leguntur . Igitur fi Abbas fanfli Benedifli de
veftro contemtu culpam fuam recognoverit , & illam deinceps fubjeflionem promi-,
ferit , qua vobis canonice debetur; hortor & fuadeo ut recipiatis : facramenta
vero ^ssetera , qua ad mundanam legem pertinent , propter amorem Regis do¬
mini miffa faciatis ; ut religionem magis , quam facularem ambitionem vos fe -
flari cognofcat. At fi Abbas in tantam fuperbiam intumuerit , ut ipfam quoque
fubjeflionem canonicam vobis derogare contendat ; fuperbia , cui non parcit
Deus , Dei fervus quomodo parcat nefeio .. Duplicem Fulbertus hic diftinguit
fubjedlionem : unam, quae Epifcopo canonice debetur , obedientiam fcilicet
falvo ordine, ac reverentiam, necnon ordinationes, corilecrationes ecclefia--
rum, aliaque id genus involvens : alteram , qua ad mundanam legem pertinet ,
fpedlatque facramentum & fidem clientelarem ob beneficia domino exhiberi
folitam. Quid exinde confecutum fit , difeimus ex Fulbcrti epirtola 71. ad
Gauzlinum Abbatem, quem a Fulcone excommunicatum fuifle dicit . Pra-
fui Aurelianorum , Fulberti verba funt , qui vos excommunicavtt , coepifcopos
fuos idem facere pofeit. At ego correflionis vefira non expers , tertio Kal.Oflo-
bris ei refpeflum , id ert inducias, dedi . Unde nunc , frater , commoneo , at
gradus humilitatis interim ve! ufque ad tertium relegens , epifcopo ve (Iro fubji-
ciamini , ficut decet : aut fi vobis non ita faciendum ejfe videtur , cur fieri non
debeat , rationem nobis intimare non pigeat. Ego enim neque legem , neque mo¬
dum ratiocinationis invenire pojfum , qua vos ab jugo fubjcflionis hujus abfolvat.

AflaSS.O.B.Tom.VlII,Praf. a iiij Quid

Digitized by

Google

viij PRAEFAT IO.

Quid ad hanc epirtolam Gauzlinus refponfi dederit, ignoramus : at quid in
confimili fa&o fcripferit Gofvridus Vindodnenfis, poftea exponemus.

18. Non in fola fubjedtionis quaeftionc rtetit Arnulftts Aurelianenfis , fed
ad alia etiam capita, ut 'fit, ex occafiooe fc convertit : nimirum licere fibi
monachos vagos conjicere in carcerem, eifque monafticas vertes detrahere :
qua de re famofum libellum edidit adverfus Abbonem & monachos Floria-
cenfes, cujus libelli fragmentum ex mf. codice huc afferre juvat. ( Aftmachi
quos m) humilitatis gradibus omnibus fore fubjedos regularis docet profeffto , ut-
pate a fieculi adibas alienos , in tantam audacia extolluntur fuperbiaim. ut po¬
te flatem epifcopis a • Deo colla tam fuis traditionibus effufcare contendant. Cujus
prafumptionii pefiifer , Ut competi, cxftat Prapofitus tcenobii Fhriacetifis . Ait
enim fub perflua aliorum, non licere epifcopis monachos monafleria fugientes ,
propriis vitiis excommumcatos, & vitam rebus inhoneflis foedare gaudentes , cu-
jkdiis mancipare, eifque cucullas detrahere, quas fimulatione religionis in con-
fpedu hominum gerunt , fed prava converfationis opere impugnant: quam fenten-
tiam non confulendo audori^are fatagunt, verum quafi hanc poteftatem propriam
fibi refervantes, fic definit fragmentum huj‘us libelli, quod Stephanotius no-,
rter, recens magno noftro dolore Romae mortuus, a venerabili viro Rober-
to Huberti praecentore fan&i Aniani Aurelianenfis accepit. Eo fpcdlare vi¬
detur Abbo ipfe in apologetico fuo ad Hugonem & Rotbertum , ubi haec
dicit: Qupd excommunicatis me mifcuijfe afferit Arnulfur , ejus exemplo fecit ,
qui filios Belial nodumo latrocinio necem meam graffantes recepit . Ex quibus
ifltelligknus , quoufque progrefla fit fervens haec controverfia .

19. Verum non fbium in Floriacenfc monafterium haec tempeftas exarfit,
v*indoci” ^ etiam in alia muka; ex quibus unum eft Vindocinenfe , a cujus Abbate
nenfes. Goffrido Ivo Carnotenfis epifeopus fimjlem profeflionem exigere volebat ,

reclamante poftea ipfo Goffrido. Ita enim feribit in lib. x. epiftola 7. ad I-
vonem, Profefium vero veftrum me vocafiis. Satis melius fuifiet, ut a vobis
faeratum dixi fietis. Quod et fi pro confleratione profeffionem , & pro profeffhne
ab alodiario beati Petri fubjcd tonem vobis vindicaftis ; confectationem utique
illam gratis minime impendi fis. Non enim gratis impenditur , per quod homo
homini fubjedus efficitur . In profeffhne fiquidem illa confilio veflro nimia fim -■
plicitate acquievi : ubi fi quid aliter alium eft, vos fidenter feciftis; ego au¬
tem ignoranter peccavi. Tum fubdit, honorabilis memoria Papam Urbanum ,
cum per eos tranfiret, ejufmodi profeffionena improbafle, idqtie fibi pro cri¬
mine imputaturum fui fle, fi ignorantia ac juventuti fua mifericbrditer noti
peperci fiet. Porro Pontificem fanxifle, ne deinceps Abbas monaflerii Vindo-
cincnfis epifeopo profiteretur ; idque privilegii fui inr et rabiabili firmitate pro¬
hibui fie , quod fubinde Pafchalis Papa fua apoftolica audoritate firmaverit .
Idem Goffridus in fequente epiftola 11. ad eumdem Ivoriem, eadem omnino
retradfat. Profeffio quam a me adhuc juvene & novit io extorflflis, regularis
minime fuit\ eamque fieetfie peccatum exfiitit, & accepi fie irreltgiofum. Non
folum autem fuam ipfius profertionem fubje&ionis revocavit Goffridus; fed
etiam univerfim hujufmodi promifliones improbavit Opufctilo 10. Sunt qui¬
dam epifeopt, inquit inter alia, qui pro benedidionibus abbatum fub nomine
profeffhnis ab eis exigunt quod eft Cbrifliana profefsioni valde contrarium .
Nam cum profefsio alia in divina laude fit , alia pro peccatorum depofitione :
ifta laudem Dei non facit, fed minuit i nec deponit peccata , fed apponit .
Nec f aera fidei profefsio redo nomine dicitur ; fed exfecranda promifrio, qua
claves Ecclefia agitare , & unicum ac fingulare ejus oflium violare conatur .
Jfla neque veritate, neque au flor i tat e inventa, fed eonfuetudine & hominum,
cupiditate reperta , triplici genere fimonia contra fandam Ecclefiam jacula¬
tur, & infra. Qui fic agit, forfitan dicit : Pro benedidtone non quaro pe¬
cuniam . fmmo fatis amplius exigit , quia hominis perflnam. Divina lege &
manifefia ratione probatur, quia bentdidio minime datnr gratis, quam pro¬
cedit abbatis Hia profcriplio } ut quod defiderat afieqnatur . Non enim faceret

;; . - • - Hlam,

Digitized by

Dgle

P R JE F A T I O. ix

illam , fi repulfam non pateretur . Tandem Gaufridus Carnotenfis epifcopus
& apoftolicx fedis legatus , ob papae intcrdi<ftum Fromundo & Huberto
Goffridi noftri fuccefforibus hanc profeffionem remifit , datis Huberto litte¬
ris, a Sirmondo a relatis, quibus fucceffores quoque Tuos ad idem prxftan- ^ Notr .
dum adftringit. Goffr.p.40

20. In eadem fententia^fuit Anfelmus cum Abbas Beccenfis effet, fcribcns s AnfeImi
ad Ernulfum abba rem, quem epifcopus Bajoccnfis ad benedidHonem, & con- hac de re
fequenter ad profeffionem invitabat.* iW»»/ , inquit, quia femper profiteri {eatcMUm
ore , & opere exhibere debemus majoribus noftris regularem obedientiam\ quam
fcripto repetere , quamdiu eam non abnegaffe cognofcimur , fuperfluum certe

eft. Ad quod fi quis nos vult cogere , cum ad Abbati* praelationem promove¬
mur , fine ulla ratione fieri videtur , &c.

21. Alia mens fuit Ivonis b Epifcopi Carnotenfis , cenfuitque temere & 1 /onis Car.
immerito a quibufdam carpi abbatem Majoris-raonafterii, quod, obedientiam "^^ r s ii4
irietrppolitano fuo profefliis cflet. Quod calumniantur , inquit , non refte vos s i» 0 . e *p.
feciffe , quod ante benedifiionem promififtis obedientiam fidi metropolitanae va- ss«

na & nulla calumnia ejl ; & infra : Quomodo enim fibi Connexa ad invicem
poterunt ejfe membra corporis Chrifii, ni fi difpenfatores monaflicarum vel ca¬
nonicarum congregationum eam obedientiam exhibeant praelatis fuis , quam fibi
exhiberi volunt a fubditis fuis ? Non dubium quin eadem mens fuerit omnium
tunc temporis epifeoporum : quibus abbates xgre admodum tandem ac¬
quievere .

22. Nec mirum videri debet quod abbates hanc profeffionem epifeopis fa* cafiniab-
cere detredlarent, quando Seniorc&us Cafinenfis abbas ejufmodi profeffionem bas hanc
ipfi etiam papa: Honorio fecundo facere ab eo benedicendus rccufavit, oppo- nen, e pl 7 x
„ nens, hoc c abbates Cafinenfes numquam feciffe . Cum vero Pontifex re- facere re ‘

„ pofuiffet, id fibi abeo negari non debere, quod omnes fere epifcopi , ar- , chron.
,, chiepifeopi & abbates fibi prxftareot ; refpondit abbas , ab epifeopis id Cafin lib.
„ extortum fuiffe, quod fxpius in hxrefim lapfi eflent, & Romanae eccle* 4 * c >5 ‘

„ fix rebelles exftitiffent, quod Cafinenfi ecclefix numquam accidi flet. Ac¬
quievit mollitus eo refponfb Pontifex ; fed cum non multo poft Cafinates
Anacleto antipapx adhsefiflent, abbates Cafinenfes deinceps Innocentio pa-
px fecundo, ejufque fuccefforibus obdientiam ac fidem polliceri compulfi
funt.

23. Nec felum Abbates eiufmodi profeffioni reftitere , fed etiam Princi- Norman-
pes, in quorum ditione monafieria fita erant. Exemplo eft epiftola Henrici n» duce*
IL Anglorum Regis ad Innocentium papam II. apud quem querelas deponit f^“ bus
de Hugone archiepifeopo Rotomagenfi, quod perfinae fuae refpcftu infuper
habito , Ducatum Normannix perturbaret, infolita jura a fubditis fuis ex¬
torquendo, in bcnedtflionihur fi i licet & extortis profeffionum feriptis intra * * ed.extu.
ducatum y inquit, meum & provinciam fuam, ab Abbatibus meis Nor manni *,
me inconfulto , vobis i» Concilia querimoniis inde propofitis . Ita in editis in
Spicilegii tomo 2. apud Achcrium noftrum. Quid ad hxc refponderit Inno¬
centius, docet fequens ejus epiftola ad ipfum Hugonem. Ceterum cariffimut
filius nofter rex Anglorum Henricus , prout accepimus , eft adverfum te gravi¬
ter indignatus y quod contra confuetudinem fuam & aliorum Ducum Norman-
vi*y a quibufdam. abbatibus profeffionem & obedientiam fufcepifti . Addit ta¬
men Pontifex, idjuftum fuiffe., & vobis , ait, in Concilio Remenfi manda¬
tum : fed pro ejus charitate a rigore juftiti* adi quando conde fcendere debe¬
mus y (9 pro tempore ipfius voluntati affenfum pr*bere . . . Unde fraternita¬
tem tuam regamus atque mandamus , quatenus de abbatibus illis ejus volun¬
tati confentias ; & fi quem cie abbatibus Itgaftiy abjblvas. Itaque novus tunc
erat ufusifte in Normannia, & contra confuetudinem indu&us nuper in Con¬
cilio Remenfi.

... 24. Xdem proba£ Ordericus in libra 1«. hiftorix fux, ad annum 1099:
Cislebertus Zumdppfis epifcopus a monachis Uticenfibus msdtoties requifitus

• ~ * a iiiij fuity

, ' * - [o uon £)

Digitized by booQie

x PROFATI o.

fuit , ut abbatem fuum benediceret: quod ille renuit agere , ni fi abbas fibi
chirographum canonica profejfionir exhiberet. Inter eor inde mutua per decem
annor altercatio perduravit; & neuter vinci patiens , tropbaum quifque fpe-
ravit. Nam Serlo j: qui pofi Mainerium ad abbatia regimen eleHus fuit , cce-
' nobitir duobus annis fine benedictione profuit , quia infolitam Uticenfi ecclefia

profejfionem facere recufavit. Similiter Rogerius Sappenfir plufquam Jeptem an¬
nis fratribus profuit : fed Epifcopo pertinaciter perftftente in fuo fenfu , pa-
fioralem cambutam non portavit . Qua de re regalis patefias a monachis re-
qui fit a jure pravaluit , & pertinaci Epifcopo imperavit , ut mores , quos ante-
cejfores ejus in Normannia fub patre fuo tenuerunt , obfervaret , & abbatem
fine alicujus novitatis exaftione confecraret. JuJJio Regis ab invito Prafule
concejfa e fi , & prifiinus mos coenobio confirmatus .

. 25. Pravaluit tamen, tum Romani Pontificis favore, tum Principum

pauiuitm' indulgentia, Epifcoporum in Normannia au&oritas , fiquidem Arnulfus
vincunt. Lexovienfis epifeopus in cpiftola 42. facramentum jurata profejfionir- obji¬
cit Greftano abbati, quem contra praferiptum obedientia fibi debita e-
gific conqueritur. Idem in epiftola 69. ipfi Innocentio exponit multipli¬
cem & continuam inobedientiam Abbatis Uticenfis , quem ad fibi exhi¬
bendam obedientiam vinculo jurata profejfionir adtTriftum fuifie dicit : cui
profeflioni tantopere Abbates Uticenfes antea reftitifie fuperius ex Orde*
« Guiben. rico vidimus. Idem Innocentius graviter a increpuit Fontancllenfem ab-
not.p es* batem, quod profefiionem Hugoni Rotomagenfi archiepifcopo facere de¬
trectaret : qua de re feripfit idem pontifex ad Hernicum Anglorum re¬
gem , cujus prafidio abbas ille fe tutabatur.

26. Sic paullatim deferbuit ifta controverfia, & abbatum plerique om¬
nes, qui privilegiorum expertes erant, profefiionem fubjeCtionis Epifcopis
fecerunt tempore fua benedictionis. Id quod etiam abbatifla praftiterunt,
adeo ut Epifeopus PiCtavenfis abbatiflam Fontis-Ebraldi , tametfi contra¬
riis munitam privilegiis, huc adegerit, & contra privilegium confuetum ,
abbatiffam coegerit profejfionem fibi & obedientiam promittere , quam fibi fe -
det Petri retinuit , ut conqueritur Petrus abbas Cellenfis in lib t. epifto-
ja i- ad AleXandrum Papam III. ubi quod ait Petrus, fedem Petri hanc

fibi profefiionem retinuifie, id argumento eft , abbates., abbatifiafve , a
communi jure exemtos, Pontifici Romano id genus profefiionis facere fo-
Abbatum litos fuifie, qualis eft profefiio Nicolai Abbatis Corbejenfis in mf. codice
**ofe'ffio U,n Corbejenfi fub hac forma : Ego Nicolaus , nunc ordinandus Abbas ad titu-
pio c o. $ Petri Corbeja , fubjetlionem & reverentiam , a fantiis Patribus con-
fi it ut a m , & obedientiam fecundum praceptum- fanJli Bencditli , fanfla Dei
Romana Ecclefia , & domno Papa Innocentio , ejufque fuccejfribus , in pra-
fentia domni Milonis Tarvanenfis Epifcopi , perpetuo me exhibiturum promit¬
to , & propria manu firmo. At infignis prae ceteris eft profeflio Joannis mo-
nafterii fanCti Albani Abbatis, anno 735. faCta , quam refert Matthaeus
•b Mattii. Parifius in vitis b Abbatum. Ceterum qui ejufmodi promiflionem Epifco-
Pari«.p.91. pj s faciebant, crucis fignum in principio profejfionir fubfcribebant, eamque
^ Ib;d leClam altari fuperponebant , ut ex ejufHem auCloris vitis c difcimus. De-
1 p49 ‘ nique Abbates Ordinis Ciftercienfis hanc profefiionem faciebant falvo or-
d Mwri- dine d fuo, quod Lucius III. lingulari diplomate confirmavit. Itaque jam
v>eto. j.p. j n de illius Ordinis abbatibus follemne fuit epifcopo fua, dum benediceren-
* 38 ’ tur, promittere canonicam reverentiam , quo nomine inteliigebant ordina¬
tiones, confecrationes ecclefiarum & altarium, immo & coemeteriorum ,
Chrifmatis conceflionem, qua: omnia a diceccfanis epifcopis accipere debe¬
bant, fimul cum dimifibriis litteris, cum extra dioecefim proficifceban-
tur.

27. Haec fere hiftoria eft ejufmodi profeflionum , quarum originem ,
formam, inftitutionem, aliaque'accidentia accuratius hoip loco iaveftigare
quoddam opera: pretium foret, djfquirendo ptjmunjy quo tempore coepe¬
rint

Digitized by

Google

« •

PRAEFATIO. xj

rint; deinde an omnes abbates ea lex comprehenderit, & .quas rationes
obtenderint abbates, qui ei repugnabant : tum quinam vere ab ea exem¬
pti fuerint : denique an qui temporali Epifcoporum jure abfoluti erant ,
etiam in fpiritualibus eadem libertate gauderent. Verum ne litis materiam
ferere videamur, de duobus tantum primis capitibus hic agere inftitui-
mus.

a 8 . Ad primum quod attinet, ejus rei originem legere mihi videor in Profeffio-
Concilio Cabilonenfi fecundo, quod imperante Carokj Magno , anno n “ u e P # '|f 0 *
celebratum efl : in cujus canone harc leguntur. Ditium efl interea de & progref.
quibufdam fratribus , id eft epifeopis, quod eos quos ordinaturi funt , jurare {as '
cogant quod digni fint , & contra canones non fint fati uri , (f obedienfes fint
Epifcopo qui eos ordinat , & ecclefia in qua ordinantur ; quod juramentum ,
quia periculofum eft , omnes una inhibendum ftatuimus. Ex eo itaque tempo¬
re Epifcopi ejufmodi ufum inducere voluerunt, ut ordinandi fubje&ionem &
©bedientiam iibi & ecclefiae fuse promitterent , quod improbarunt Concilii
Cabilonenfis Patres, rati rem periculofam ede, forteob eamcaufam,quam
poftea obtenderunt Abbates, ne qua Simoni* fufpicio in ordinationem in¬
curreret. At quidquid contra feate rir Concilium, ab ea tamen promifsione
exigenda non temperaverunt Epifcopi plerique; nec dubitem idem eos ab
Abbatibus, cum cos benedicerent, iubinde extorquere ccepi/Fc , quod ramen
vix in ufum venerit ante poftrema tempora faeculi decimi, cum hac dc re
controverfia inter Epifcopum Aurelianenfem & Abbatem Floriacen/emr exar¬
ta eft. Neque vero citius haec difeeptat io oriri potuit, cum abbates plcri-
que, non regulares, fed milites aut Epifcopi , monafterirs rmpofiti elfent :
qui /ane ab hac fubje&ione, fiquidem tentata fuiftet, facile fe expediftetit .

Quod de fubjedtionis facramento jam inde a faeculi noni initiis ab ordinandis
per epifeopos exigi caepto mox dicebamus, lucem accipit ex a&is Guillelmi
Abbatis Divionen/is, qui apud Vercellas cum Lcviticum gradum fu/ceptnr-
rus e/Tet, ad hunc jurandi morem adduci non potuit. Quippe in ea urbe
in/olcverat, tefte Glabro, male arrepta confuetudini/ ufus , ut nullus Fra¬
trum loci illius (LuciaciJ Levitici Ordinis gradum prius fufeiperet , quam
fefe aftertione jurandi promitteret fervaturum fidelitatem Epifcopo . Hoc vero
dum fuggeftum fuiftet Vviilelmo , ut juxta Morum morem faceret , refposufenr
dixit , fe non pofte falulriter perpendere t ut pro his * qua folius Dei imperio
gratif praftari debeant , horum mrmftro alkujus fervanda fidei aftertionem
ullo modo exhiberet. Id porro exigebar a Eueiacenfibus monachis Epi/copus
Vercellenfis, quod praditfum monafterium in Vercelknfis urbis epifeopio fi-
tum y ejufdem Epifcopi ditioni fubjacebat. Jam tum ergo infoleverat apud
Veicellenfes haec fidelitatis proteftatio , quae apud alios in/blens erat in
ordinandis, non minus quam in abbatibus benedicendis apud Gallos.

29. Secundo loco ex prarmi/fis intclligimus, Epifeopis, faltem pleri/que,
hanc fui/Te mentem, /cilicet Abbates omnes hac promiflionis lege teneri ,
etiam qui libertate exemptionis fruebantur. Alias Ivo Carnotenfis hoc fa-
cramentum a Goffrido Vindocrnenfis monafterii Abbate eledlo non exegif-
fet. E contrario vero principio Abbates omnes adverfus hanc legem re¬
clamavere, opponentes alii confuetudinem sdverfam , alii fimoniam ; alii
privilegia libertam, alii denique unicam Regi fubjefEoncm , qualem fane
opponebat Abbo Epifcopo Aurriianenfi, tefte Aimoino. Goffridus Abbas
duo obtendebat, nimirum privilegia monafterii fui , & /imoniam, quam
diferte explicat in opu/culo 10. alit nefas efte monachis jurare contende¬
bant. Denique Abbates Normannix Contrariam confuetudinem allegabant,
ut fuperius vidimus.

30. Sed vi&is tandem Abbatibus, qui vel folam confuetudinem, vel Exemptos
etiam /imoniam proferebant; alii ftrenue perftitere in neganda promiflio* 2*cfpea»-
ne : nempe qui privilegia libertatis a Romanis Plontificibus obtinuerant , b»r.
atque etiam ii qui fbli Regi & fubditos profitebantur. In exemptis gravis

exor-

Digitized by

Google

*ij V & /E F A T I O.

pviatth. p*- exorti: cfl ljs apud AugIo«, inter Epifeopum Lincoinienfem & Abbatem
rii.in yu« fandi Albapi. Epifcopus afferebat, ab initio : nafcentis Ecclefi* , ecclefia m
Abb-apjg.. Albani fubjeftam fuijfe Eincofaienfi ■> in tantum ., ut omnet Abbates fan-
fi i Albani 4 domino jLinpolnjfnft benedictionem accepiffent , & profe(fanem
feci flent , qu* profeffio, inqui,cbat , vinculum eft , quo filia matri obligatur .
Undf & in principio profefsionis crux fubfcribitur : vera & flabilis promitti¬
tur obedifntia ; leffa etiam profefsio altari fuperponitur. Deinde varias pro-
feflionum formulas proferebat Epifcopus , atque adeo ipfiufmet Ratberti
Abbatis , in quem difeeptabat , A 4 haec reponebat Abbas, non omnes
ejus loci Abbatej? a Lincolnienfi Epifcopo benedi&ionem fufeepiffe : fe
vpro litteras , quae afferebantur tamquam fua: , nec fcripfijfe , nec feribi
jufsijfe j nec crucem ante pofitam propria manu annota fle ; fe tamen eas le¬
gi fle, non propter obligationem Jed propter Eincolnienfit ecclefi* venerationem .
Porro ecelefiam fandi Albani non folum liberam efle, fed & ingenuam;na¬
tales ejus Regpm Offdnum aureis litteris confcripfifle , ejufque ingenuitatem
robora fle fupee(fores Anglorum Reges , eamdemque Romanos Pontifices
fuis privilegiis confirmat- In his verbis duo diftinguuntur monafteriorum
genera, alia ingenua , quae.a natalibus fuis per conditores fuos a jure com¬
muni exemta prant ; alia libera , qua: procedente tempore hanc praerogati-
vam adepta fuerant. Priorem libertatem Robertus Abbas refundit in lit¬
teras Offani regis, quae mona fleri i fandi i Albani ingenuitatem afferebant .
Paris conditionis efsp Floriacenfe monafterium contendebat Abbo , qui iU
l.U d ditioni folttmmodo regi* parere ac fubditum cfse afssrebat ; jure an inju¬
ria, hic nop difputamus,

Subjeai* 3i. Antequam hoc argumentum dimittamus, obfervare convenit , qua-
bu C tuor maxime, quae a monafteriis fibi fubjcdlis exigere folebant epi-
fcopi, nempe pbedientiam, cenfum annuum, quem jusfynodale , feu circa-
dat appellabant, procurationes feu jus hofpitii in illis monafteriis; & pro-
cefliones fpllemnes; id eft jus celebrandi mifsas & conventus in eorum ec-
clpfiis. Haec fere praedidus Lincolnicnfis. epifcopus flagitabat a Roberto
abbate fandi Albani. Debet itaque , ajebat , ecclefia beati' Albani , ficuc
ceterae, dicecefeos ejufdem, fubjedionem & obedientiam : ut dominus Lincol-
njenfis habeat in ea-follcmnes procefriones , cum tempus exegerit ; debitas refeSiio-
nps , cum parochiam fluam circuiverit : ut quibus feminant fpi rituali a , ab bis
metant t& carnalia. Haec onera erant fubjedionis epifcopalis, haec indicia:
quibus femel probatis, probata & afferta manebat illa fubjedio ; fublatis
& refutatis, haec fublata paftim & refutata cenfebatur. His annexae erant
benedidiones abbatum, monachorum ordinationes,. eonfecrationes ecclefia*
rum & altarium, chrifmatis conceffio : quae tamen indicia certa fubjedio-
fijs non prant. Sed de his fatis pro tempore & loco,

$. IV, '

, pontificalia ornamenta abbatibus concejfa.

1 . !.

«Tho. S.i, "OOntificalia ornamenta ne quidem epifeopis a omnibus, nedum ab-
Cantipr. jflfl batibus, ftatim ab initio communia fuere omnia. Mitrae ufus

*.c. i, j ra j e< q en b a< i Rhenum epifeopo, aliilque nonnullis ferius concefsuS, nec
abbatibus ante faeculum. undecimum. In abbatis ordinatione baculum & pe-
dules epifcopus etiam antiquitus tradebat , ex Theodori poenitentiali &
ordine Romano. Baculum vero abbatialem more antiflitum fuperne recur-
t Adrev vum fuifse teftatur b Adrevaldus. Ejus tamen ufum abbates canonicorum
fap.ii. regularium fandi Auguftini initio refhtarunt, Anno 970. Diedcricus feu
Theodericus Mettenfis antiftes a Romano Pontifice Joanne XIII. obti-
t Spicii, nu it> «t abbas c fandi Vinqentii Mettenfis dalmatica & fandaliis utere-
1*5^44' tyr. Sandaliorum etiam ufum Leo IX, Gerrino abbati Centulenfi obtu¬
lit 1

Digitized by ^.ooQie

P R M F A T I O. xirj

Jit : fed ille, ut infigniter modeftus erat, hatc ornamenta4recufavit. Eo- -to4 s .
dem pontifice Riehcrius abbas Cafincnfis Romam profe« 5 lus, privilegium £ cii.%. 5^7.
ab eo, juxta morem prtedcc e florum Juorum y adeptus e fi, quo idem pontifex u-
fttm [andaliorum atque dalmatinc r hecmn & cbiritbeexrum in praecipuis feftis «*.* ’ c *
ad miffarum follemnia, tam illi, quam ejus fuccefioribus indulfit. Idem ab
ipfo Leone tributum FuJconi abbati Cdrbejemfi St Vtatine abbati faftcti Ai-
nulfi Mettenfis, eXceptis chirothccis.

, 3 Ex abbatibbs vera j quibas irritr^ ofusr cortcefftfSfity fiulMrrf IriVeniO
ante- Egelfinum mongftetii fan<fti Aoguflint prop£ Cantaariaim flbbgflm ,< cui
Alexander II. id privilegii impertivit c ob ipjurs fciltcet RsmuhoiUfH dl&Wfni & fThora -*n.
Anulorum dpoftoii dignitate ?». Hic ufus frequentari coepffcs UrbMO fjSCtthdo ,059 ‘
pontifice , qui idem privilegium Oolerifio d Cafideisft , 6 c Hugoni t Cldniac- i Chron.
ceofi abbatibus largitu» eft. Pfetro abbati Cavenfi iderrf HrbtftfUtf irt Coaeiti<J c* 1 * lib -**
Beneventano f ufunj mitrae concerni } at iljfi uti nolint, ad fepriWerfdam / Bibici.-
fuperbiam aliorum abbatum . Par modeftia fait Jbantclofi Cafjt-Dei abba 1 - »*» c -p-j*j*
tis y cui Lucius tertius ex obedi entia injunxit, ut mittam geffaret . tum /Baroa.u*
ens na Pontifex inCcerfa Domini mif&rum follemnia celebrans ad vefti flet,' mul-
tps abbates, excepto Lantelmo 1 , rfiitra ornatbs fibi adelfe; nalllut fttggefiienf ,-
ied tpfiur bonefiat e abbatti indudhis, mittam ei contulit. Pcfftulknti vero afet’
batei ,» ut ab ea 1 deferenda' liber elfet, reftitit Pontifex * erque in ftirtate obe*
d/V«/f^priBceptt, fite» i» praecipui»foUemrAtacfbtrsuteretur, ffondufunl
probat Tfeomds g Cantiprxtenfis y quem «funi nonriifi iri faaeifllntis & fpecU - f tu. r...
liffimis quibufdam G allite monafierir/y ut in tmhdfierto farifti Dioriffiib Cliibid- »«p** Ub.t.
cenfiy antiqui» teitiporibuS maleviffif tradit. Denique PattluS# Langii&dnro- Ptuio*
liris magnopere indignator Hermanno fur moitefterif Gtizenfis abbati , djns ntr- L * n |- “•
minis fecundo, qui haic jnfignra 9 Bofirfacio nono preci ac pretio fi&t, ftnf- 139 '
que fuccefloribae comparaverat; ubi fimiTimm'abbatom vanitatem Carpit, qafr
ejufmodi infignia* ex ambitione affedfcabant : non' tftenuam tehfaeiudlniift , ab£
adinventi five corteejji pritdlegir eorifcrvntiotorrir , fed filant Mfritrahtidrri edriofani
vanitatem fugi liare voleris , cXempio' fandU^Bernardr^bbatifit, PctriBfefenfify
& HugoniscardflS^lis,'quos laiiditt.'

>4^ Non me fugH proferri sf nbtmtdli» antiquiora dxeiftjrfa quortfrtfdarif
abb»t\m>ys quibus pontificalium draamentortUfi', adcoqUe mitrag defcrenthtr jb*’^
vilegiur» longe ante fiecultrrh undecimum conteffum legitur . Verum ejuf-
isodi- privilegia non’ fatis ex^Ioratx nobis videntur* Po^tethis fcifcetempta
xibus jus fere commune abbaturrr evafifr, q>uod a mediofieciHb «Hdeeimb pe¬
culiare privilegium erat . Nondum hoc privilegium dbtitaiterant Ladbiem’
fes , cum venerabilis GofVind* ad 1 ejus loci’ reghtieb* ele^lnj cft . Re-
flita iti i expofuk rnagiftef Vverimbaidus, pr^clarus eo tempore' orator, rl- ; Gofrini
1 i-ucnrena-fic tfn dignitatem-, divitias, potentiam , viros (cientia iltufirres, addi- **«* !«*».«•
ditque,- refhrvm loci , minat quidem tptfcopo^ fedijfe phM abtiate ; cajur'bimifi *’* 3 ’
fatum foHemniii ornaret arruhtf manurri , fandaliif'pedet ,- ceripuftuHied tPnfotrfam;
Verum^bao potius ad : dehortandum ,, quam'' ad convincend^irrt vitum fan«am
valuere; Ceterum cum- offenderentur epilcopt, quod in cortciliis & fynodiv
abbates,, quibus geftandsc mitrae juy erat, ab eprfcopi$’ abft diftingiietohtur,'

Hatuit (SiemensIV. ud iYr fynodis exernpttmitrisauriphrygiatis, fed fine gem-
roisdaBHftirque aureis vel argenteii utantur : nofl f exempti 1 vero fimplicibus al¬
bis- St planitf. Im aliis vero locis utrifque i«'uri mitris liceat, quas fediapo-
fiolic» indukar permderint, Itap clarifihent meffloriai J^cObus Skmufidus 5 m
notis ad Coffiriduifl.

Digitized by {jOOQie

P $ £ f 4 T | Q,

$. V,

Observationes ecclefiaflicte & monafiica.

JS. A Ntiquus mos erat jam inde a faeculo feptirao receptus , ut fa>
cionafticuj Xl culares homines, etiam epifeopi ceterique clerici majores , in
in eme- extremis habitum mbnaftieum in fignum poenitentiae fufeiperent, deinceps
m '- monaflic» profeflioni addici effent futuri, fi re valui flent. Id genus exem*
pia retulimus in praefatione ad fasculum primum, aliaque nonnulla in prae*
fatione prima ad faecuium tertium, ubi ejufmodi monachos, ad fuccurren-
dum djdips fuiffe obfervavimus, atque in praefatione 2. ad facculum quar¬
tum , ubi fufius de hoc argumento adlum efl . Innumera ejus rei exem¬
pla pccurrunt fecplo undecimo, & fequenti apud Ordcricura Vitalem 8 $
alios f Tales fuere Ludovicus comes Alamannorum in Sehorfemfc >monafte*
rio fandi i Petri, apud Clarium monachum, Gerfridus comes iMerironiae,
Hugo Ceftrenfis, & Guillelmus Flandrias comes apud' Qrderteum : tales
epifeopis fuere Hugo & Robertus Autifiodorenfes, Robertus 'Lin-
gonenfis,. aliique permulti. Non placuit, haec confuetudo, cuidam epifeopo
tempore Petri Damiani, exi (limanti atque praedicanti, quod nifr quis fe¬
cundum Regulam diu probatus fuiflet, fi propter agritufiineni aut'alio' quo-
libet modo ad monaflicum Ordinem veniflet, liberam redeundi ad fieculum
haberet facultatem. Hupe epifeopum talia proferentem graviter exagitat
Petrus in opufcuk) 15 Qu# e fi enim illa dementia , inquit, qua vsefania ,
qua crudelitas! Habet homo difponendarum rerum fuarum liberam faculta .
tem : ut femetipfum Deo offerat , potefiatem non habet ? Valet .hominibus tra •
de re fubflantjam fuam ; non habet libertatem Deo reddere animam fuam f\■
Si Creator paratus efi, ut peccatis ignofeat , quis efl ifie qui peccatorem con-\
verti prohibeat ? Quid enim efi aliud monachum fieri , quam converti ? Sed ■"">
qui hominem non poffe monachicum fubire propofitum in languore corporis con p
jlitutum denegat ; profeflo non poffe converti indubitanter affirmat , quod Ji fe
mei admittitur , nulli dubium , quin poenitentia , qua fpes efl peccatorum &
unicum [alutis remedium , defruatur .... Dum ergo Monachum fieri hoc fit
utique converti y & converfionis remedium nulla hora refpuit , nudum tempus
excludit : confiat procul dubio , quia in agritudine conflitutus , ficut converti
cum vult y nullius au flor it at is obflaculo prapeditur ; it a etiam ut monachus ..
fiat , abfque ulla refragatione refao jure conceditur . . At forfitan inquiet 0
non quidem prohibetur in corporali mole fti a pofitus ad portum mondcbscJ' ordi- r .A
tfis repente confugere, : fed licet , fi convaluerit , ad priflina conversationis ha*'-
litum remeare. Sed clamat, immo reclamat ipfa Vepitds tam perfpicuse falftta*

“ tiy cum dicit : Nemo mittens manum fuam ad aratrum & refpiciens retro, : "
aptus efl regno Dei. Haec aliaquc. plura Petrus Damiani.

Puerorum Affinis efl huic argumento alia quaeflio de pueris in raooaflerio Deor iuc

pbiatio in oblatis, quos irrevocabili jure voto parentum adflringi fandius Benedidlus in nn
Siim^ire-’* ^- c g u ^ fuaccap. 39. praecipit, probatque Rabaaus Maurusiibello fjngalarif jvs
vocabilis, quem adverfus quofdam huic Regulae praeferipto refiftentcscompo£oit:quem’
libellum, Deo dante, alias proferemus in lucem. Hunc morem itidem pro-*
pugnavit Petrus Damiani in praedidto.opnfculq 15«. qua de xs aliasiegimus ^ V-n
«Num ,99 *H m irum in fecunda praefatione a fayculi quarti, & in tdmo z. Analedto- * '
*Aniiea. rum in Adnotationibus b ad epiflolam Rodulfi abbatis Trudoniani, quem •
to». p-530. Sibertus abbas fandli Pantaleonis confuluerat, an 6t qua ratione iiceret aK* - >
quid exigere a parentibus pro admiffione puerorum in monafterii?;f(Praeclara
efl hanc in rem epiflola nondum edita Nicolai prirni ’ad 0rpnes opifeopos in . 'a
regno Lodovici pofitos, de quodam v Lamberto elericp t ;quem ejysrpater' Atto - ;
comes, tunc clericus, in tenera .*etate, ncmpc inter oflavUrn ,& undecimum ■ *
annum, conflitupum, proprio arbitrio, citra pueri poluQtatdra , xnonaftica

Digit zec by L.ooQie

P-RAFATIO. xv

cuculla donaverat; eumdemque, poft quoddam temporii fpatium, Salomon
cpifcopus, fcilicet Conftantienfis, monaftico habitu, ut ferebatur, invitum
induerat, & fub hac occafione fratres fui eum paterna & materna heredita*-
te privare volebant, & monachum permanere.. Lambertus ejus rei caufa re¬
fugit ad pontificem, citatulque pater ejus Atto affirmavit, fu* quidem vo¬
luntatis fuifle, ut Lambertus monachus fieret : fedrefiftenti cucullam fuifle
impolitam, & ab infequentibus monachico habita violenter indutum 5 infu-
per afleruit, eum numquam Regulam proraififlfc, neque cum palla altaris a
fe fuifle oblatum..Quibus auditis, Pontifex eum a monaftica profeffione li¬
beram & irtimuncm efie declaravit, & paternefe matemaeque hereditatis ne¬
quaquam exfortem, Geterum idem Petrus Damiani in opufctdo 36. ad Uc- Cifinldefi
fiderium abbatem a Cafinatibus gratulatur, quod ibi fcholas puerorum, qui u fieri.* *
„ ffpe rigorem fanCi itatis enervant , non invenerit, fed omnes aut fenes,aut Dai ^£f tr *
„ juvenili vivendi decore lactantes. Idem ftatuit eodem tempore in Hirfau* pufc.38.c-
gienfi liionafterio Vvillelmus abbas, quem ea de re laudat Udalricus in epi- * s -
ftola praefixa libris antiquarum confuetudinum Cluniacenfium, quos ipfi nun¬
cupavit. Adeo tritum efi x inquit, & ufitatnm , fi qua diftriftio hujus fpiri¬
tualis militia inter has noftrorum temporum face/ ejfe potvft , non efie , ntfi
ubi major eft numerus , & auctoritas major illorum , qui non atate lafciva ,
ncc imperio parentum , fed fponte fua & majoris wtatis , folo Chrifto imperan-
ad ejut obfequium, rebus fiecull abdicatis , fe contulerunt. Attamen pue¬
ros in Cafincnfi monafterio fieculo tcrtio-decirno educatos fuifle probat exem¬
plum fandti Thomie Aquinatis, quem a puero roonafticum illic habitum in-
duifle facri cjufdem loci MartyroJogium reflatur, Quin etiam in Ciunfecehfi
fex pueri ab initio huc ufque educati funt.

3 7. Ut principes & optimates , adeoque epifeopi ipfi , honoribus fareuli
abdicatis, ad mohafticum ordinem fe conferrent, faciebat tum pietas illius moniciT*
temporis monachorum, tum frequens eorum adhortatio ; qua de re ntena-
chos fugillat Aaalbero Laudunenfis epifeopus in carmine ad Rotbertum re¬
gem,, quod Hadrianus Valefius infignis hiftoriographus publici juris fecit; fic
eoim de comitibus, qui in urbibus jus dicebant, canit Adalber®,

Juris cuftodcs cogunt portare cucullas:

Orent y inclinent , taceant t vultufque reponant.

Immo non tantum comites, fed etiam reges & imperatores ad ample&en-
dum hoc inflitutum adhortati funt, fandus Romualdus Qttonerti tertium ,
fendtus Hugo abbas Cluniacenfis Philippum primum Francorum regem , alii
alios. Exftat hac de re Hugonis epiftola b ad Philippum regem,quem hor- fs
tatur, ut poenitentiae caufa Cluniacum fe recipiat : paratos efle apoftolorum P ^oV. £ °'
principes Petrum & Paulum ad cum recipiendum in domum fuam , quam
patres iioftri, inquit, afylum poenitentiam nominaverunt . Verum ubi princi-
& optimatum cura rei publicae neeeflaria videbatur , adeo ad bionafti-
cam prOfeffionem adhortamentis non inducebantur, ut etiam volentes ab ea
revocarentur, ut multis exemplis patet. Unum eft Guilteimi ducis Nort-
mannotam, eo nomine primi, a Longa-fpata Cognominati, quem Mainardus
abbas a monaftico inftiruto dehortatus eft. Alterum eft Urfi patriarchas Ve¬
neriarum, qui monachus efle cudebat Vvillelmi abbatis Divionenfis, at di-
4 pefrdium, quod ex abfentia tanti prscfulis Venetis obveni flet, confiderans
piiffimusobbas, eum admittere noluit, quod etiam erga mulros alios fecifle
dickitr. Tertium exemplum eft Hearici primi imperatoris, quem Riehardus
Vivdancnfis abbas monachum c fieri cupientem ad ©bedientiam admifit : # v hoac
at ex obedtentia pro rei publici bono in fieculo remanere jttffit. Metri conti- tom.p.533.
git in Gellonenfi monaflerio fub alio Richardo ejus loci abbate : cui Bcren-
gerius vir nobilis, in fabulari habitu remanens , ©bedientiam promrfit fub
hac forma. Anno ab ineat natione Dopiini ti6t. In nomine Domini ego Be-

ren-

Digitized by uooQie

•Ti|a "ov*

»bb .ituri?

inftitut* .

* J?«rr.

jDini. o.
pufc.3J.C-7

) Labbe

bibl.toiv.l-

P 79 4
Difciplina-
rum ufu*
an prpban-
dus.

t)Hicp. 5«3

^ILidpag,

5 ^}*

1 Petr.
Dam lib s.

xvj P R TE F A T I O.

rtngerius fle Mayrofio, volens renuntiare terrenis, & inhiare caleflibus, trado
iti manu flomini Ricbarfli abbatis me ipfum, ad monachicum habitum fufci-
piendum , quando domino abbati placuerit : fed & in prafentiarum promitto ei
obeflientiam fecundum Dei & beati Benedicti Regulam. Ejus generis fuere JDo-
naii & Donatas,.qui in fasculari habitu monafteriis addidli erant.

38. Petrus Damiani a tria fuo tempore in monafteriis Italicis falubrt»
ter inftituta fuiffe tradit : unum, ut praeter cetera pietatis opera , tres
pauperet cum privata menfa juxta fe femper abbas habeat, eifque fingulis rnen »
furam cibi, quem quivis habet frater, apponat ; fi eque Regulae praeceptum
exfequatur, ftatuentis, ut abbatis menfa lemper fit cum hofpitibus. Alte¬
rum, ut in monalleriis & eremis decimae quorumdam proventuum in e-
genqrum ufus afiignentur. Tertium, ut anniVerlariae odlavar pro cariori»
bus quibulcumque defundlis fiant. Huc fpedlat commemoratio generalis
omnium defundiorum, quatn fandius Odilo in Cluniacenfi monafterio in»
fiituit. In concilio Bituricenfi , 1031. flaturum, ut abbatibus in follem»
moribus feflis non plures b quam tres diaconi miniftrent.

39 Inter varias poenitentiarum redemptiones, quae illis temporibus ex»
cogitata: funt, maxime frequentatae fuerunt fui ipfius fpontanea: flagella»
tiones, quas difciplinas yocant. Earum audlorcs vulgo creduntur Domini,
cus Loricatus & Petrus Damiani : at rcdlius propagatores dixeris ; fiqui-
dem ante eos Guido Pompofianus abbas , aliique eas in ufu habuerunt ,
De Guidone quidem,anno 104$. mortuo, memoriae proditum eft, e dua¬
rum quadragefimarum diebus, quo tempore in filva folus degebat, tanta
cibi & potus abftinentia, tanta virgarum ceede corpus debile maceraffe, ut
excepta morte, nihil tormenti amplius pcjfet inferre nolenti perfecutor crudelis ,
Huic exemplo adde aliud d cjufdem temporis de fandlo Popponc abbate,
qui carnem fuam jejuniis flagellifque fic atterebat, ut quidquid vitiofum fua
caro adverfus fpiritum concupifccret, ipfe flagellis, propria fibi manu clam illa -
4is, extergeret. Neuter vero id addifeere potuerat ab exemplo Dominici
Loricati utroque junioris, multo minus Petri Damiani, qui necdum cade
re fcripferat. Non dubitem quin plura alia praeccflerinc ejufmodi exem¬
pla, tametfi feripta non fint. At omnes fuperarunc Petrus Damiani &
„ Dominicus. Petrus in epiftola ad Alexandrum fecundum ait, tria fco*
,, parum millia unum poenitentia: annum explere cum modulatione plal»
,, mprum. Stupendum eft potius quam imitandum probandumve, quod
idem audior memorat de Dominico Loricato, qui duodecim pfalteria con¬
tinenter, fcopis fe flagellando abfolviffe dicitur. A fcopis feu virgis ad
lora & fcuticas ventum.Talem difcruciandi corporis modum immodicum,
uti furorem < 5 f carnificinam quamdam , non immerito fbrtafTe, averfati
funt nonnulli; atque inde flagellationum fponte affumptarum ufum, haud
fcio an temere, univerfim, ut fit, improbarunt, uti rem novam, & fa-
cris canonibus contrariam. Ecce, inquiebant e, nova poenitentia, & tranf-
aitis tot faculis baftenus inaudita. Si hoc admittitur ,. ..omnes profelfo facri
canone f defruuntur, antiquorum Patrum praecepta depereunt. Ad quod Petrus
reponit, id licere, quod Chriftus Dominus , quod Apoftoli & martyres
an fe fuftinuerunt. Ah vero eamdem, quam & ab invitis interdum Deus om¬
nipotens exigit, ab ultro offerentibus fufeipere poenitentiam recufabit ? Ad quod
illi, Chriftum & fan&os non a fe, fed ab aliis esefos fuiffe, ajebant. At
■vce fanum & ab fur dum e fi credere, illud poenitentia genus Dominum in affliblione
noflra defpicere, quod in femetipfo dignatus efl pro falute noflra perferre. Dein¬
de fic ut non temeritatis arguendus efl, qui non modo faccrdotali , fed fponte je¬
junat : ita quoque non fruflra laborare cenfendus efl, qui fe non alienis dumta¬
xat , fed & propriis manibus afficiendo cafligat. Quippe nihil differt , quibus
poenis caro pernitentis addicitur, dummodo voluptas prsecedentis illecebra vica¬
ria repreffi corporis affliftione mutetur. Denique fi fabularibus divitibus pec¬
cata fua eleemofynis redimere licet, quae redemtio in antiquis Patrum ca¬
no.

Digitized by ^.ooQie

P R JB F A T I O. xvij

ncnibusminimereperitur, quidni jis, qui nihil proprium habent, quo peccata
redimant, fpontanca corporis affli&atione ea redimere, etfi in canonibus id prq;-
feriptum non eft, fas non erit? Haec fere Petrus in cpiftola ad clericos Florentinos.

40. Ex his, quos Petrus hac in re ad ver farios habuit, onus fuic Petrus Petri d*.
monachus, cognomento Cerebrofus, qui hunc ufum obnovitatem a argue- ad
bat, & ob exeeffum, non tam difcipUna regulam , quam longioris difcipUna *
detefians infamam; nec improbans cum difciplinq dici pfalmqm , fed up con~ e P*37-

tinuetur cum difcipUna pfalterium : qua in re fortaffe a yero non aberrabat.

Alter adverfarius fuit Stephanus b ex monacho Cafinate cardinalis, qui hunc blia ,
ufum fugillando deridebat, effi?ceratque, ut Cafinates cumabjicerent, qui- 4 j.c^ U
•bus antea mos erat, ut qualibet feria /exta corpus fuum verberibus affli-
dfarent. Ille vero corpus jejunio c atteri non improbabat : fed turpe nimis ‘ IbiJ ' e “
& jnhoneftum effe cenfebat, ante tot fratrum intuentium oculos membra nu¬
dare. Non multo poft Stephanus iporte repentina e vita fublatus cft: quod
Petrus jufto Dei omnipotentis judicio fidium putat propter hujus verbi pia¬
culem 3 tametfi eum. virtutibus floruiffe non neget, & pia memoria virum
dicat. Hinc Cafinates hortatur, ut intermiffam eorpus afflictandi confuetii-
dinem refumant f

41. Haic controverfia denuo his temporibus non femel agitata e fi:, eam-' Difc5 Iin
que nuperrime vir eruditione & doftrina clariflimus, nobilque amicus, li- ufu"**
bro fingulari revocavit. Hoc in libro merito improbat tum publicos illos fla-
.gellantes, e Galliis jure proferiptos; tum etiam abufus nonnullos, quos eo u an

in genere a quibu/dam commiffos fuiffe dicit. At de re ipfa ut dicam quod
/entio, pace clariflimi viri, adduci non pofliim ut credam, quod feri ptura fa-
cra pueris ad correptionem, quod libri poeniteotiales peccatoribus ad expia¬
tionem, quod antiquiores Regulae monaflicae ad fatisfadiionem infligendum
ftatuunt, id /ponte affumi non licere, aut decere - Quod enim quis animo
poeni tentis pati potefl: ex obedientia , quidni amore poenitentiae 'fibi ip%
imponat? An vero indecorum eft corpus alteri flagellandum nudare j nemi¬
ne eon/cio de fe ipfo poenas fumete inverecundum & inhoneftum erit ? At
mortem, inquies, nocentibus leges civiles infligunt, quam fibi fponte con-
fcifcere nemini licet. Verum hic non agitur de poenis iq criminali foro, fed
in. ecclefiaffico tribunali impofitis : quas quidem , fi ex obedientia fubire
Deo gratum cfi, certe ex charitate & poenitentiae ftudio fponte fii/cipere
nori eritipfi, ut opinor, ingratum. In fumma, omnia fatisfaAionum Sc
expiationum genera , quae poenitentibus a facerdotibus imponi poffunt , <Sc
a canonibus funt praeferipta, ea fponte fibi imponere & infligere licere non
dubito. .Ut rem paucis finiam, id faltem ab undecimo faeculo non improba'
xunt, immo fuisdifcipulis praeferip/erunt viri /an&itate & purioris difcipli-
naeAudio celebres, BrunoCartufianoruminflitutor, & Bernardus abbasCU-
raevallenfis; denique fuperiori faeculo ’ fandius Carolus Borromaeus, ut'de a-
/iis fandlis fi leam, hoc ipfum poenitentiae genus fibi frequenter impofuit, Sc
propria manu inflixit i ut ex ejus vita manifeftum eft. Hos duces fequi non
inverecundum aut fufpe&um, immo perquam honorificum & tutum efle ne¬
mo jure negaverit. Certe venerabilis Guigo, facri Cartufienfis Ordinis quin»
tus prapqfirus generalis, etfi difciplinas d non effe inftitutionis dicat, nullique ^ Gofg
.fuorum, ni fi Priore /ciente & favente , eas facere , id eff fponte fibi infligere, Sut.c. jj.
^ permittat; id tamen cum. Prioris permiffu licere fatis innuit , omnino ad
mentem fan&i Benedi&i, qui quidvis in/olitum , inconfulto abbate , fieri
vetat. Hanc vero Guigonis mentem fuiffe tum ipfa verba mox relata, tum
aliud ftatutum fratribus laicis e probat. In adventu & Quinquagefima , inquit,
per fingulas hebdomadas , finguk fingulas accipiunt difciplinas ; quod fi domi ,Id ’ c,6s ‘
mn fuerint,fepties pro difcipUna Pater noster cum veniis dicunt. Id vero
ab ineuote Ordine, au$ore fan<fto Brunone, inftitutum fuiffe inde colligi pote fi:
quod Guigo primitivos Ordinis ritus in unum corpus redegit, qua; non tam
ipfiys, quam fandri Brunonis Statuta cenfenda funt.

dfta SS. B. O. Tom.VJII. Prafi b 4 z. Non

Digitized by

Google

xviij PRASFATlO.

41. Non minus res clara eft de fendlo Bernardo ac de Ciftercienfibus.
nfrcUftfc*. Nam Bernardus Guidoni abbati Trium-fontium, qui ex incuria miniftran-
« Bemard 11 um i*V Mi fla calicem abfque vino confecraverat, pro poenitentia a injungit
ep.69. feptem pfalmos pcenitentiales quotidie ufque ad palcha, fepties profterncn-
„ do fe, decantare five recitare; & feptem difciplinas accipere , Confimilcm
expiationem ob fanguincm Chrifti in mifla cffufum vide hic b in vita bea-
*P»g-53*- }> ti Richardi abbatis Virdunenfis. Atejufmodi, inquis, difciplinx non erant
„ (pontaneae, fed ad delidti menfuram impofitas. Quidni etiam ejurmodi poe¬
nitentiam fibi fponte quivis imponat ? An jejunium & cilicium, qux pceni-
tentibus facerdos praeicribere poteft , etiam fponte aflumpta valebunt apud
Deum; fpontanea Vero illa corporis caftigatio non proderit, quae ab aliisim-
„ pofita meritum habet ? At non hic mentio eft, ais, disciplinarum propria
„ vapulantium manu inflidlarum; fed plagarum, flagrione quodam plagofo
„ diverberante datarum. Atqui recurrit eadem refponfio; Sz Bcrnardi ver¬
ba, feptem difciplinas accipere , alium, fenfum mihi videntur habere, uti &
alia quae fubfequuntur. Sane fi fermo exiit inter fratres , ipfi omnes finguli ,
id eft foli & fcorfim , fingu/as accipiant difciplinas . Certe accipere difciplinam ,
tametfi ambiguum efle non difliteor, etiam in vernacula lingua obtinet pro
eo, quod eft fibi ipfi infligere. Poftremo, quod de fpontaneis Ciftercienfium
difciplbis rem evincit, Faftredus abbas tertius Claracvallenfis in praeclara il¬
la epiftola ad quemdam fui Ordinis degenerem abbatem, his verbis eum com¬
pellat . Non fine pudore dico , quod tamen dicendum: quod multi funt in via Dei,
fubditi fiso abbate , navigantes nauclero , milites duce perferiores ; quodque tuo
in monajierio multi re periantur, qui eo tempore , quo tu horas noftis c oenis opipa¬
ris & fuperfluis tranfigis , ipfi orationi vacant , & ad expiandas culpas & ea¬
rum remijfionem , difciplinas fumunt : quo loco nihil clarius afferri pqfte puto
ad probandas fpontancas fui ipfius flagellationes. Sane longe minus indeco¬
rum & jnhoncftum eft, ut jam dixi, propria manu feorfim eas fibi infligere,
quam nudatus alteri humeros verberandos exhibere: nec contra boneftatis
leges peccant, qui vel nullofpc&antcfcorfim, vel incommune no&urnis in
tenebris id faciunt. Haec ad propofitum de hoc argumento fufficiant ad vindi¬
candum prifeum fandiorum ufum, qui modo non in propatulo , fed honefte
& moderate fiat, non modo non improbandus eft, fed fandiorum hominum
judicio & ufu probandus.

Probatio 43 * E* variis probationum generibus, quae antiquis ufitatte.fuerunt ad res
per duei- dubias dirimendas, duae in primis undecimofaeculo frequentes erant, fcilicet
lum • probatio per ignitum ferrum pro ecclefiafticis, & duellum pro faecularibus
viris. Probatione per ignitum ferrum fandta Cunegundis imperatrix ufa eft
ad probandam pudicitiam fuam, & Petrus monachus ad flmoniam reprimen¬
dam, ob id Igniti cognomen Sortitus. Duellum more veterum Francorum &
Germanorum fcuto dc fufte flebat, paftim non fine cruoris effufione, quan¬
doque etiam cum caede. Quae caufa fuit, ut ecclefiafticis maxime interdidla
eflet, tametfi non raro ab ipfis etiam adhibita fuerit. Infigne ejus rei exem-
* Sirm. in P^ um affert Sirmundus c in notis ad Goffridum Vindocinenfem abbatem, ni-
Gofti.p.s*. mirum in caufa Haimerici Vicecomitis Tuarcii cum Theoderico fandli Albi¬
ni abbate, a quo ille pro relevatione equum unum centum folidorum , aut foli-
dos centum exigere volebat, quod abbas denegabat. In hac contentione ab¬
bas vicecomiti optionem dat jus fuum , autcalidi ferri judicio fecundum
legem monachorum per fuum hominem probare , aut fcuto & baculo juxta legem
facularium defendere. Duellum elegit vicecomes: fed, ut erat vir pius, fangui-
nem aut exdem veritus, remifit pugnam , remifit & confuetudinem , modo ut So-
cietatis monafterii fieret particeps: quod facile obtinuit. Alia duo exempla
profert Sirmundus ad illuftrandam epiftolam Goffridi abbatis ad Petrum San-
tonenfem epifeopum, quem rogat, ut prohibeat duellum, coeptum inter Rai-
naldum Ghefnellum clericum Santonenfem, & Guillelmum monachum fuum,
utpote farculi legibus & facris canonibus contrarium . Verum fxculo info-

quen-

Digitized by

Google

. P R JE F ATI Q • xi*

quente ccclefiaftici etiam facultatem obtinuerunt duellum interponendi per
fuos homines : quos inter GaufridpS Carqotenfis ancipes, eo nomine fecun¬
dus, a Ludovico fc^to Francorum rege ^obtinuit, ut adverfuromnes , r<*/» - Amica.
liberos y quum fervor , in omnibus caufis y placitis fjt negotiis , liberam & perfe- t0 *'PS Sl -
fiam haberet teftificandi & bellandi licentiam. Confimile privilegium abeo*
dem rege conceflum Theobaldo Foflatenfi abbati, «r /tn>/ Fojfatenfis ecclc-
fia adverfus omnes homines eamdem facultatem haberent, & nemo umquam
fervit ut is occafionem eis opponens , in eorum teftimonio ullam dare pr*fumeret ca¬
lumniam .

44. Ad ejufmodi duella, tamquam ad ludicrum fpcdlaculum, concurfus
fiebat, eifque aderant etiam epifcopi : quod de fe ipfe reflatur Hamelinus
epifcopus Redopenfls in litteris a Sirmundo relatis fuper controverfia qua*
dam, duelloque in pratp epifcopi commiffo juxta flumen Ifolam , prafen-
tibusnobis y inquit, & comite Conano , aliifque. Tempore fandti Ludovici Fran¬
corum regis monomaeflia hasc adhuc vigebat , eaque admifla eft in cqntro-
verfla quadam , quam Rex cum Epifcopo Aurelianenfi habebat . Initum
bac de re duellum in quodam allodio Miciaccnfis monafterii : cui Petrus
de Efcancilla balliyus domini Regis, & Adam de Monteregali ballivusE-
pifeopi, ne id in monafterii praejudicium verteret, fidejufTorias litteras de»
derunt anno Domini 1246. Non omittendas hoc loco confimiles litteras Jo-
anpis Parifienfls, qui celebri duello, quod in pratis fan&i Germani fieri de¬
bebat, adefle volens, fequentes litteras ob cautionem dedit.

Noverint univerfi , quod cum nos Joannes Dei gratia epifeopus Parifienfls ve-
piffemus & acceffiffemus ad confilium domini Regis in abbatia fanEli Germani de
Pratis y die tertia menfis Decembris , in cujus crafiinum prope di Ei a abbatiam
debebat fieri duellum inter nobiles (jf potentes viros , dominos ducem Lincaftria
& ducem de Brefvic , ut dicebatur : cumque caufa videndi diElum duellum , nos
venerabilem patrem dominum abbatem diEla abbatia roga fiemus , ut nos hofpi -
tare vellet ', & infua abbatia cameram affignare , quod nobis duxit gratiofe con?
cedendum; nos nolentes diEfo abbati y ejus abbatia vel fucccfforibus fuis in futu¬
rum y aliquod propter boc praejudicium generari y nec nobis aut fucccfforibus no-
firis novum jus propter boc acquirere , confitemur , diElam conceffionem ex gratia
recepi (fe. Datum fub noftro figillo in teftimonium pr<emiJforum die pt a diEla , an¬
no Domini mille fimo tvec ente fimo quinquagefimo nono .

Sed forte kic ludus equcftris erat, quod genus pugnas duellis pratdidfcis vi¬
detur fucceffifle : tamctii di ver fi generis erant ludi illi * equeftres , qui * Tonraol*
tantum ad fpedlaculum , & ad fpecimen dexteritatis exhibendum inftituti
erant: duella vera ad finiendas lites, quas folitis juris formulis finiri non
poterant, . .

. 45. His probationum generibus aliud addendum eft eo tempore ufitatiffi-
anum, ut iicilicet fandiorum dubias reliquias igni probarentur. Id fub finem [uTpJrT. *'
iarculj fexti (latuerat in Hifpania concilium Casfarauguftanum de reliquiis, g"««.
quas in quibufeumque locis, Ariana hasrefi infedlis, inventas fuiflent. Preces
ejus rei caufa olim fieri folit.as, quales retulit nofter Theodcricus Ruinartus
in notis b ad Grcgorium Turonenfem. Quod attinet ad ejufmodi probationum tGreg.
exempla, duo tantum ex priori hujus fasculi volumine huc afferrefufficiat. Tur.p., 3 (ss
Upum eft de particula c lintei, quo pedes difcipulorumSalvatorexterfiffe
creditur, in Cafinenfc monafterium a duobus monachis allata. Cum de ea
plurimi dubitarent, duo illi fide haud dubia prasdidlam particulam ignitis tu¬
ribuli carbonibus impofuerunt : qua mox quidem , ait Leo, in ignis colorem
converfa; pofi paulhlum vero ; amotis carbonibus , ad prifiiitam fpeciem mirabi¬
liter eft reverfa 1 Alterum exemplum eft de corpore fandli Felicis, Wolfgan-
ga Aquilegienfi patriarcha mi flo d.zd Meinvvercura epifeopum Patfaerbrun- p.
nenfem, qui ejus veritatem experiri volens, rogum maximum in medio clauflri 39 °*
fub divo feri pracepit : in quem cum tertio corpus mififfet , totienfque in favil¬
lam redaElus ignis exflinEfuf fuiffet , cum maxima exfultatione corpus illud fuper.

AEla SS. O. B. Tom. VIII. Praf, b i j prin-

Digitized by

Google

kx P r l je f a t i o .

principale altare detulit , & omnium venerationi folle mnemfanitum illam deiti-
ceps haberi inftituit. Exftat penes nos in monafterio fandli Germarif :Jnf^nis
post io verae Crucis, 'afereniffima Pfjncipe Palatina nobis nuper 1 teftamen-
to legata , qu» in ardentem conjedla ignem , nullam laefionem paffa eft,
fpedlantibus principibus viris, quorum nonnulli etiam nunc fuperfuht. Hic
video quid repo/ituri flnt nonnulli, nempe indubias fandorum reliquias, qua¬
les fuere fandli Martini epifeopi Turonenfis, fandlas Radegundis reginas, &
fendii Francifci de Paula, fuperiori patrum noftrorum faeculo in ignem ab
harreticis injedlas fuiffe, & ab igne confumptas. Verum illa qua praediximus
miracula olim obtinere potuit Ecclefiae fides & oratio, quod tunc non me¬
ruit impietas.

. 4 6. Affinis eft his alius ritus , deferendi fcilicct facrum illud linteum,
d ^ or P^ ra,f quod corporale vocamus, ad reftinguenda incendia. Huc fpedlat Glaber Ro-
cortra in- dulfus in libro 5. De cbrifmale , inquit , quod a quibufdam corporalis appel-
cemiia. Utar, plurimum expertum eft proflare remedia , fi fides exigentium non fuerit
dubia. Nam contra incendia fopius elevatum , aut exftinguendo compefcuit ,
aut rejrorfum pepulit , feu in partem alteram reverfit . Id facium refert Ai-
«Aimon. mpinus a in Floriaeenfis monaflerii incendio, quo graffante circumlatum eft
lib. 1. de corpus fandi i BeUedidli cum palla fuper quam pridie corpus Jefu Chrifti fuerat
Bencd.c.§. confcllum■. Idem fadlum in incendio Tuiticnfi, tefle Rupcrto abbate. Hinc
apud Cluniacenfes femper unum corporale in fcriniolo fervabatur, ut ad ma¬
num poffet efle contra periculum ignis.

$. VI.

De qpno Hugpnis Capeti obitus , & confequenter de anno , quo filius ejus Rotbertus

monarchiam Francorum adeptus eft.

47. A yT Irum eft quantum audlores, cum veteres, tum recentiores, dif-
IVI fentiant in.affignando anno , quo Hugo rex Francorum, cogno¬
mento Caputius feu Capetus , e vita deceftit. Sigebertus & duo chronica
t Labbe »pud b Labbcum, Leodienfc & Maffilienfe, tertium Kemperlegienfe c a-
toi Bibi, pud V. G. Baluzium , & fragmentum quoddam hiftorjas Francorum ex co-
339. 37 ‘^ dice Floriacenfi a Chefnio d editum , ejus obitum anno 996. confignant.
t Mifceii. Plerique alii audlores anno infequenti: Hugo a fandla Maria Floriaeenfis,
10 j cbetn. & Odorannus Senonenfis monachpsanno 998. quibus Hadrianus Valefius iti
io>x. p.ctji. notis ad carmen Adalberonis epifeopi accedit, De die omnes confetjtiunt, Hu-
gonem 9. Kal. Novembris obiifle. Mihi vero pro certo & explorato eft,
fupremum ejus fuiffe annum 996. idque multis illius temporis inftrumen-
tis & documentis yidetur conflare . Primum occurrit Archembaldi Turo¬
num archiepifcopi inftrumentum, quo monafterio fandli Juliani omnia fu*
dicecefis- altaria, eidem antea conceffa, libera & a quavis redhibitione im«
munia declarafTe dicitur anno 996. Rodberti regis anno primo. Alterum eft
Hugonis Autifiodorenfis epifeopi pro ccenobio Paredi, quod Lambertus co¬
mes ipfius pater in Auguftodunenfi pago exflruxerat, datum menfe Majo ,
IndiElione 12. anno incarnationis Domini 999. Rotberto rege , anno 4. regni
• Perard. p. ejus t quod inftrumentum Perardus e ex authentico vulgavit . Accedit ip-
»«7.&fc<iq? Rotberti regis diploma, quo Miciacenfi fandli Maximini monafterio,
Rotberti abbatis rogatu, tuitionem fuam contra moleftias regiorum mini-
flroruna impertit. Datum menfe Aprili , in conventu regio , indiftione 14. fex-
to anno poftquam monarchiam regni Rotbertus rex gratia Dei fortitus eft. A-
thm Aureli anis civitate , die pafcho fecundo, id eft anno Chrifti millefimo
primo, qui fextus Rotberti monarchite non effet , nifi anno 996. Hugoni
patri fucceffiffet . Anno infequente donatio quaedam monafterio fhndli Mi-
chaelis ad Mofam fadla efl in villa comitatus Barrenfts, didla VilerceJ. A-
fium.anno ab incarnatione xooi. Indifiione 1$. regnante Rotberto rege anno

regni

t Perard. p.

»<7.Scfe^4

Digitized by ^.ooQie

P R iE F A T I O. xq

regni ejus 8. qui calculus conflare non poteft, ni/i Rotbertus Hugoni patri
fucceflcrit anno 996.

' 48. Jd porro luculenter confirmat teflimonium Aimoini Floriaccnfis mo¬
nachi, auuoris aequalis, in libro 2. de miraculis fandli Benedidli cap. 9.
xibi Ligeris inundationem contigifle teflatur anno Incarnationis Domini mil¬
le fimo tertio , regni autem Rotberti regis , quo cum, patre regnare coepit , fexto-
ebeimoy monarchia vero feptimo. Haec inundatio accidit tempore hiemis fo-
Uto longioris y ut fidem facit chronicon Floriacenfe a clariflimo Baluzio a , MifctlL

editum; ac proinde fub initium anni millefimi tertii ; nam fi fub finem 30«.

alius anni accidi fiet haec inundatio, hiems illa longior dici non potuiflet ,

quippe vix a menfe Novembri incoepta. Ne quis vero dicat, Aimoinum pro
veteri more (initium anni fequentis 1004. ad praecedentem retulifle; occurrit
idem chronicon, in quo Gerbertus feu Silvefler II. papa eodem anno mor¬
tuus dicitur, quem anno 1003. obiifle confiat;& anno fequenti Abboabbas
martyrio coronatus, < 5 c quidem menfe Novembri. Cujus Abbonis martyrium
Aimoinus ipfe, aliique omnes anno 1004. collocant . Cum itaque idem
Aimoinus Hugoncm cum filio per decem annos continuos regno potitum fuif-
fe dicit; de annis incompletis intelligendus eft . His omnibus adde char¬
tam b de refiauratione vitae canonica: in ecclefia Barcinonenfi , datam 7. t Marci.
Idus Martii in ara 47. pofi millefimam , regnante Rotberto rege Francorum 13, Hifp.p-ig.
anno, qui calculus fcntcntiam nofiram egregie confirmat. Haec obfervatio 97 °'
non levis momenti vifa eft ad fiabiliendam epocham, tum Hugonis regis
obitus, tum monarchiae Rotberti ejus filii : quam epocham jam quidem
afiignaveram in libro fecundo de re diplomatica: fed quia idoneis non ful¬
ta erat argumentis, ea huc conferre vifum eft quoddam operae pretium.

$. VII.

De tempore quo Rotbertus Bertam repudiavit y duxitque Confiant tam .

49. ‘VT ON levis etiam difficultas eft de tempore, quo Rotbertus rex
Bertam, Odonis comitis oJim uxorem, fuamque commatrem ,
fibi copulavit, quove tempore eam ob affinitatem repudiare coadlus eft ,
caque repudiata Conftantiam, Vvillelmi Provinciae comitis feu ducis, &
Adalaidis filiam, matrimonio fibi conjunxit. De priori certum mihi vide¬
tur, Bertam Rotberto haud ante mortem Hugonis regis nupfifie : tum
quia Hugo vix folidum annum Odoni comiti, Bertae marito, fupervixit:
tum quia haec conjundlio fadla non eft ante Arnulfi archiepifcopi reftitu*
tionem in fedem Remenfem, quam reflitutionem Leo abbas a Rotberto
rege demum obtinuit ad confirmandum regis Roberti novum conjugium , teftan-
te Gerberto in epiftola 159. ad Adelaidem auguftam, feripta paullo ante
hanc reflitutionem, quae anno 997. poft mortem Hugonis proximo fadla
eft. Ad Bertae repudium quod attinet, plerique hoc radium putant ante
annum millefimum; Beslius c anno 998. at ne quidem ante annum mille* t Be*iy
fimum contigifie probabilius eft, fed tamen ante mortem Abbonis Floria* ComtM p *
cenfis martyrio aficdli anno millcfimo quarto, menfe Novembri: fiquidem
ejus hortatu Rptbertus Bertam a fuo confortio removit, tcfte Helgaldo.

Certe in duobus ejus diplomatis pro Fofiatenfi monafterio , quorum alte*
rum anno 998. alterum anno millefimo datum eft , Rotbertus Bertam
adhuc conjugem fuam vocat. Unum cx his diploma exflat in libro fexto
d dc re diplomatica, quo rex donationes a Burchardo comite, ejufque fi- i Dipiom.
lio Rainaldo Pariliorum epifeopo Foflatenfibus fadlas confirmavit, fugge- p,57 *‘
renfibus ac intervenientibus dileftis noftris , inquit, videlicet dulciffima genitri¬
ce nofira 'Adelaide , atque coNjtf GE nostra Serta. Alterum eft con¬
firmatio donationis ab, Frmenfredo milite iifdem Foffatenfibus fadlas , quam
p.Qtbemis ratam efie juffit fu* matrit 4 delaidir , uxorisque B&rt a

b ii j fug-

Digitized by booQie

• Balux,
Mifcell.to.

»-PJ®7
t GlabJib.
3-C9-

f Bpily p.

fO@T

R S. F A T I O,

fyggeftiontkut , «t in libro de vita Burehardi comitis legitur, cujus rei prar*
'ceptum exftat in chartario Foffatenfi, ubi id difertp exprimitur, datum Pa-
rifiis anno incarnationis Chrifli millefimo, Rotberti regis duodecimo. Scio
equidem Bertam etiam poli repudium fe dixifle aliquando reginam ; at
Rotbertus ipTc eam deinceps uxorem fuam numquam dixit . £t quidem
anno infequente Bertam a Rotberto fejunflam fuiffe intelligimus cx qua»
dam ejus charta pro Burgulienfi monafterio, in qua Berta regina , 6 z fi*
lii fui Tetbaldus & Odo, atque Agnes eorum foror, Burgulienfibus con¬
firmant, Gauzbcrti abbatis rogatu, donationem ab Emma comitifla fa¬
llam de alodis Coldra & Longa villa, litis in pago Ebroicenfi . Datum
Blefls caftro menfe Septembri , anno incarnationis ioo t.five Rotberti regis io.

50, Necdum tamen Conflantia Rotberto nupferat menfe Augufto ejuf-
(dem anni millcfimi primi, quo anno Adaiax feu Adalais comitifsa,ejus pa¬
rens, Monti-majori praedia quadam in valle Ollieria donat una cum filio fuo
Vvillelmo comite, & filia fua Conflantia , quae donatio fafla eft in menfe
Augufto, regnante Rodulfo rege , indiftione 14. qua; indiflio a morte Conradi
regis Rodulfi patris primum occurrit anno millefimo primo . His litteris
apponitur figntsm Adaiax comitijj& filii fui Vvillelmi comitis , # filia? fta
CoNsTA^riiE, qui banc chartam facere jujferunt . Erat ergo adhuc it»
materna domo Conflantia, ac proinde necdum Rotberto conjugata.

,, 51. Aimoinus in libro 2 de miraculis fanfli Benedifii cap. 8. feribir,
„ Hugonidem Rotbertum uxoriam inire copulam jam dudum mente tra<*
„ (flantem, & ab Arelatenfjum partibus afsumere fibi conjugem, exercitii
,, congregaro, fponfas jamjamque adventanti obviam profeflum fuifse. Dum-
„ que iter agens, ulteriorem Ligeris ripam teneret, contigifse, Guillelmum
„ Belefmenfem, caflra metandi caufa, curtim abbatis Floriacenfis , qua?
„ Abbatis-villa dicitur, fibi delegifse : ubi Theoderico monacho ejus loci
„ praepofito aliqua injuria illata fit, a fanflo Benediflo vindicata • Quo prae-
cife tempore id acciderit, non. exprimit Aimoinus : at. Rotbertum hoc
conjugium jam dudum meditatum fuifse difertis verbis afserit.

52. Nullum vero certius argumentum ad flatuendum illius matrimonii
fempus nobis occurrit, quam seras Hugonis, Rotberti & Conftantiae pri¬
mogeniti, qui nori ante annum millefimum feptimum natus videtur . Is
quippe rex a patre diflus eft anno a 1017. cum eflet puer fere decennis ,
tefte b Glabro. Atque adeo praedi flo anno 1007. natum efle oportuit .
Mortuus porro eft anno 1026. necdum vicennis. Emendandum proinde e-
jus epitaphium apud eumdem Glabrum, ubi annis ter-denis minus duobus
vixiflp dicitur, ficque reftituendum.

Annis florebat mundo juvenilibus ; '

Bis-denis minus excreverat duobus
Regnorum lumen Hiigo , regum maximus,

Ex his intelligituF, Bertam ante finem anni millefimi quarti repudiatam
fuiffe, Conftantiam autem Rotberto nupfifte ante annum millefimum fe¬
ptimum, quo anno Hugo eorum primogenitus natus videtur. Certe in ah
tero ejus epitaphio, quod Beslius c ex codice Petaviano primus vulgavit,
adhuc puer fuiffe dicitur, cum mortuus eft.

Celtiber illacrymat , te regem Roma petebat ,

P miferande puer , fed tumulatus hic es.

Quamquam, ut verum fatear, puer dici potuit neceffitate metri, qui alias
flos juvenum in eodem epitaphio dicitur. Ceterum parvulus erat, teftantp
Odoranno, cum Rotbertus rex Romam profeflus eft, quod iter contigit
initio pontificatus Benedifli VIII. ac proinde non ante annum iota, quo

tem-

Digitized by

Google

P R JE F A T I O. xxiij

tempore Berta adhuc fperabat,' faventibus quibufdam aulicis , decreta apo-
fiolico fe l ia regium thalamum refiituendam fore.Non me fugit, quod Gla¬
ber a feribit, Rotbertum fcilicet circa annum millefimum Conftantiam fi- * ? n , | a t b * ,ib '
bi in conjugium accepifle : at id non fatis exprefte didlum , nec certum
annum defignat. Rotbertum Romam b euntem comitatas eft Ingclranrous * Spicii t*,
feu Angelramnus monachus, tum adolefcens, in reditu fa&us eo curante * P544,
abbas Centulenfis, quo tempore Rotbertus Bertam denuo refumere medi¬
tabatur, tefte Odoranno. Et re quidem vera Conftantiam ad tempus a re¬
gio confortio abdudlam, cique Bertam rurfus ad fci tam fui fle probat rythmus
tunc temporis feriptus, qui in tomo 3. Analedlorum c a nobis vulgatus t An2 , e£>
eft. »3.p.5 34.

S$. Plura in praefens dicere fuperfedeo, cetera, qua: de illo fieculo di¬
cenda fle obfervanda fuperfunt, in Praefationem voluminis lequcntis refer-
vans. Habe vero editionem non tantum curavit nofter Theodericus Rui-
nartus, fed etiam Adfa hujus faeculi maxima ex parte notis fle obferva-
tionibus illuftravit, dura ego Annales Ordinis noftri profequor, quos intra
biennium, fi Deus vitam mihi ad id tempus produxerit, in lucem emit¬
tere incipiemus. A6Hs w prioribus operam fuam contulerat, hiique digeren¬
dis operam dare parabat nofter Michael Germanus : at pro dolori mors
illum prematura nobis abftulit anno 1594. iueunte, poftquam is per an¬
nos amplius vigjnti, indefefio labore. operam mihi fuam in ftudiis noftris
impenderat peramanter, fle in omnibus nodfu fle interdiu pretio adfuerat.

Reddat ei Deus vicem iii illa vita, ubi nullum meritura perit. Duraca-
riflimi confodaiis fle amici recordor, committere non potfum ut omittam
memoriam optimi quondam lenis, mihique perquam recolendi Domini Lu¬
ca: Acherii, cui quantum debeat res publica litteraria, veterum opera ab
eo edita, in primis Spicilegii tredecim volumina tetiantur , qua: ille inter
continuos languentis valetudinis cafus collegit, fle publici juris fecit. Quid
vero ad haec A&a colligenda olim contulerit, a me didtum efi in Praefa¬
tione ad Saeculum noftrum primum : ubi horum A&orum editionis confi-
lium, fle quibus au&oribus id fa&um fit, expofui. Multum vero ejus in
me benevolentiae me debere profiteor, qui quoad vixit, tiudia in Congrega¬
tione noftra promovere curavit. Finem vivendi fecit anno 1685. menfis A-
prilis 29, o&ogenario duobus annis minor. Ceterum haec otia nobis omnibus
fecerunt Praepofiti noftri generales , quibus praeivit reverendiflimus Pater
Domnus Gregorius Tariflius, qui tiudia in Congregatione noftra primus ex¬
citavit, dele&ofque a fe confodales noftros adhibuit ad ea omnia colligenda,
qua: tum ad Ordinis noftri fan&orumque noftrorum hiftoriam , tum ad ec-
clefiaftica documenta pertinent. Ejus ftudiura in rem litterariam ha&cnus
aemulati funt fuccelfores, quorum veftigiis utinara fubfequentes infiftant,fed
abfque detrimento, quantum fieri poterit, regularis difciplinae, quae ceteris
omnibus praeferenda eft . Haec in fine tomi ultimi differenda erant : fed ve¬
reor ut ne ad id tempus fuperftes fim ad faciendam earum rerum commemo¬
rationem, cui faciendae me obnoxium efle perlentiebam.

m a

Digitized ^.ooQie

swv

p r s. P A t i o,

M O N I T U M.

A Bfoluta fuperioris Prafatiopis editione, pum rpfciyiiTet vir il|e do-
Urina fip eruditione clajriffimus, npbilquc amici fljmus , cujus mentio
g nobis nura. 41. fadta eft f jmpobatam eo loci fui fle quorumdam rcccn-
tiormti fententiam, qui fpontanegrum flagellationum ufum univerlim dam¬
nant, nobis fignificavit, fe ip illa fententia non effe , fcd tantum intprfc
bafle id genus flagellationis, quam ille in nova fui libri editione pag. 7.
explicat. Ceterum fe nullo modo recedere ab ea lententia, quam de -hoc
argumento paucis propugnare nobis propofitum fuit. Ita vir multa; eru¬
ditionis Jacobus Boileau' Dodlor Sorbonicus, qui fe hoc loco nominari a
nobis haud aegre paffus eft.

S I juxta divina fententiam Veritatis , lucerna ad hoc accenditur , ut fio*
per candelabrum pofita , lumen domum intrantibus prabeat : bene
prolata fententia 'virtutem exfequimur , fi fanSlorum •virorum exempla ad
minorum formam altius fubleyemus . Ex alto quidem fua revelationis >
ad in (lar ignis t quo longius lumen proferunt } invitare eos , quos itlu --
firant , melius pojjunt : magna autem cum fecerint , & nefeiuntur 9
magnum , quod habent , lumen non proferunt: quia in imis locis @r, abditis
occultantur . Ex Vita S. Alfeni prologo,

acta

Digitized by L.ooQie

XXV

CHRONOLOGIA BREVIS

AD PRIMAM PARTEM

SJiCULI SEXTI BENEDICTINL

SUMMI PONTIFICES,

Anno 999 ' Silvtder II. fedit annis 4 * meHfibus x. aut 3.
sooj, J eburnus di&us XVII. menil y.

Jebuttnes XVIII. annis y. menf. ?. dieb. »8.

1009. Sergius IV. anais i. menf. 8. dieb. 13,
ipi». XstuAilims VIII. annis fete 11.

1013. Gregarius Antsfupu ub Imf. ejicitur.

1024. J obunnes XIX. annis p. menC 8,

1*34. BetudiQus IX. annis ia. &c.

1043. S ilyefier III. & J obtutus urehifrtsbyttr Eemuuu eccltfu, Antipjspjt ,

1044« Grtgerius VI. annis a. menf. 8.

104«. Clemens II. menfib. 9.

1047. pumufus II. diebus »3.

1049. S, Lee IX. annis y. menf a. dieb. 7.

IMPERATORES,

983. Ottt III. annis iy. menfe 1, diebus at.
sooa. S. Histricus II. Claudus, annis a3. menfib. y. diebus 1 6.

IOS4. Ceu rudus II. Salicus, annis 14. menfib.. 10. dieb. a a.

IP39. Henricus III. Niger, annis 17. menfibus 4.

E R A N C O.R U M R E G E S.

99«. Reiertus Pius a morte patris annis 33. menf. 8. aut 9.

1031, Henricus I. a morte patris annis 19. diebus sy.

BURGUNDII TRANSJURANjE REGES.

994. Rsiulfus III. ad annum MXXXII. adoptato Conrado imperatore , cui regnum reliquit J is poft
hignnit^in fiipcrato Odone «mulo coronatus eft.

1035, C^nrudus Salicus imperator, .

W38. Henricus , przfente Conrado patre coronatus eft: anno fequenti Imperio fuceeifit ad annum MLvl.

BRITANNIA INSUL./E REGES.

979, EthelreJus Edwardi frater, annis 37. aut 38.

1016. Edmuudus Ferreum-latus i menC 7. dieb. 7.

1017. Cuute feu Cuuutus Magnus, pullo Eduardo Edmundi fratre annis fere ac.

1036. Hurelius annis 4 <

1039. Huritettutus annis 4. '

Alfredus ad MXUII.

'1043. Eduurdus Confefibr, ad ann. MLXVL

HISPANI REGES.

999, Alfettfus V. annis »9.

10» 8. Vertmundus III. annis 10.

1038. Ferdinundus I. Caftellz, «ce. rex cognomento Magnus, annis xj..

NAVARRiE REGES.

Amo 996. Gurjius V. Tremulu», annis 7.

1003. S uncius IV. Magnus, annis 31.

1033, Gurdus VI. ad ann. MLIV.

POLONIyE REGES.

999. Btlesluus annis »6.
icay. Micisluus annis 16. >

1041, Cufimsrus monachus, ad MLVIIL

A8u SS. 0 . B.Tem.VOK

1! U U-

Digitized by ^.oooie

xxvi Cronologia I. Partis Sae. VI. Benedift.

H U N G A R I £ R E Q E S.

Anno 997' Stefhanus annis 41.

1038. Petrus Sfephani ex fpror?\nepoj. ' 1

1047. Andrtus ad'annum 1039.

SANCTI fc MONASTERIORUM QR|GIN?S.

Anno loot. Ramuoldus primus s. Emmer^pinji Ratifponen(ia abbas , poft reftitutajq ep in loco abbatialem di¬
gnitatem i ubi de Aurelia virgine.

>004. Fingcnius abbas s. Vitoni & aliorum monafteriorum, ubi de Adalbtrone IF. epife. Mettenfi, & yariis
monafteriis reparatis-

Abbo abbas fanfti Benedifti Floriacenfis, martyrizatur Regula;.

1006. Froilanus epifeopus Legionenfis in Hifpania , antea abbas Morerolx monafterii a 6 conditi , Ta¬
ba ren (is , aliorumque coenobiorum fundator aut reparator fuifle dicitur.

Alfricus Archiepifcopus Cantuarix, antea epifeopus Vviltunenfis.

>007. LiviniSc Briccii martyrum corpora in Gandavenfe s. Bavonis monafterium translata,

Petrus primus abbas r, Petri in monte Caprario prope Perufium, .

Auftricus feu hnajlafius , primus abbas Breunovix in Beemia, tum s. Benedifti ad radicet Mop.
tis-ferrei in Hungaria, epifeopus Colocenfis & archiepifcopus Strigonienfis.

100.. Zoerardus feu Andreas Sc Bcnedihus martyr, monachi in monafterio Zobor s. Hippolytbi inHun.

garia, tum eremitx . Ubi de Mauro epifeopo Quinquecclefienfi, ex monacho s. Martini in Pannonia.
1009. Pruno e monacho MagdeburgenfiRufiorum archiepifcopus Sc apoftolus martyr,

Arduinus presbyter in monafterio s. Gaudcntii Arimini.

Attilanus e priore monafterii Morerolx epifeopus Zamorx feu Numantix in Hifpania.
ioxc. Aufridus. epifeopus Traje&epfis , fundator monafterii montis s. Marix , Sc cum uxore Hildafvin*
parthenonis Thorenfis, ubi Benedicta eorum filia prima fuit abbatifta.
circa 1010. Martianus primus abbas s. Eufebii Aptenfis.

&c. 1010. Johannes II. abbas Cafinenfis, ubi t de abbatibus Sc viris piis, qui in (aero Monte floruerunt ad medium

ion. ficculum XI.

Blfegus archiepifcopus Cantuarix Sc martyr, conditor monafterii Bathonienfis, cum eo de s. Leo-
fronna abbatifta s. Mildrithx & fociabus martyribus. !

1013. Libentius feu Lievix .4 archiepifcopus Bremenfis

1014. Rigomeri confefloris corpus ex urbe Cenomannica in monafterium Malleacenfe transfertur.

1013. Adelbets virgo, prima abbatifta monafterii Vificenfis, tum s. Marix in Capitolio, Colonix

circa 1016. Symeon eremita in monafterio s. Benedifti Padolironenfis prope Mantuam,
circa 1018 ’ Vv lf‘ r ‘*‘ monachus Reomaenfis, in monafterio s. Germani Autifidori,

, ca toro. Firmanus abbas s. Savini prope Firntum in Piceno.

0 toii. Vvflbodo epifeopus Leodienfis, fepultus in monafterip s. Laurentii,
usa. Fredericus prxpofitus monafterii s. Vvedafti Atrebatenfis.

Theodoricus epifeopus Aurelianenfis is monafterio Jornodorenft fepultus.

1013. Purchardus II. 3bbas S. Galli . ’ -

Bernwardus epifeopus Hiidesheimenfis, monafterii s. Michaelis ibidem conditor.

10*3, Maximini abbatis Miciacenfis Sc aliorum (amftorum corpora inveniuntur, Sc e terra levantur."'

Saviniani, PotentianiSc aliorum corpori elevantur & transferuntur in monafterio s. Petri vivi jprbpe
Senonas.

1016. Bononius abbas Lucedix in Italia, qui monafterii in Aiigypte condidit.

1017. Romualdsts inftitutor Ordinis Camaidulenfis, multorum monafteriorum conditor, &c.

1029. Eufpicii I. abbati Miciacenfis aliquot reliquiarum Translatio.

circa >030. Arnulfus abbas s. Petri Carnotenfis.

1031. Guillelmus abbas s. Benigni Divionenfis, Sc aliorum multorum reftauutori Scc,

Dominicus abbas Sc conditor monafterii Sorani Sc aliorum multorum .

G er ardus abbas Fontanellenfis, martyr, ubi de Gradulft Sc Girberto «jus fuccefloribus, de Qunt+rdo
abbate Gemericenfi,

circa 1034. Helvifa reclufa prope monafterium B. Marix Coluitibenfis'.

1033. Symeon monachus montis-Sinai, reclufus Treviris,

1036. Meinvvercus epifeopus Paderbornenfis, monafterii Abdingoffenfisfnnfiqtor, aliorum reparator, &c.
1038. G ode h ardus ex abbate Altahenfi epifeopus Hiidesheimenfis.

Egelnothus cognomento Bonus, archiepifcopus Cantuarix.

1040. Chunigundis Augufta, tum fan&imonialis Canfagienfis, ubi de s, Henrico. ejusconjuge, multorum

monafteriorum conditoribus , Scc.

1041. Helias abbas s. Martini Colonix, ubi de Vvolferto primo abbate Tuitienfi.

1043. Amnichadus reclufus Fuldx, ubi de Corcram Sc Tigemaho abbatibus Hibernis , Sc Mariano-Scoto .
Clarus reclufus in monafterio Selginftadienfi.

1044. Britvvaldus. epifeopus Vviltonienfis in monafterio Glaftonienfi.

Guntherus eremita, monafteriorum Gelingenfis Sc Rinchnacenfi fundator.

Vvido feu Guido abbas monafterii Cafaurienfi in infula Pifcaria , ubi & de Adtlberto ejufdem loci
monacho.

Angelrannus abbas Centulenfis, ubi de Odtlgero ejufdem loci priore,

1046. Guido abbas Pompofianus prope Ravennam.

Richardus abbas monafterii s. Vitoni Virdunenfis ac aliorum multorum monafteriorum pater. Ibi
Sc de Miraculis s. Vitoni fxculo XI. fa&is.

1048. Popfo abbas Stabulenfis Sc aliorum monafteriotum pater. Ibi Sc de beata Adelviwa ejus matre, reclufa.
Olbertus abbas GembJacenfis Sc s. Jacobi Leodienfis. Ibi 4 e Johanne epifeopo Italo, Sc de Biercbnr-
do epifeopo Vormatienfi.

Tfarnus abbas s. Viftoris Maflilienfis. Ibi de B. Guifredo ejufdem loci abbate, Scc.

1048. Gerardus epifeopus Canadienfis Sc mrtyr in Hungaria.
cuca 1049. Odilo abbas Cluniacenfis.

Remigiani archimonafterii apud Remos Bafilicx dedicatio per s. Leonem IX. Papam.

1050. Alfenus abbas primus monafterii Cavx prope Salernum.

Germanus prior Sc alii tres monachi monafterii Taiuerenfis.

INDEX

Digitized by booQie

; ; .vi • xxvii

INDEX SANCTORUM

PHIMjS partis

SiECULI SEXTI BENEDICTINL

. A / Ardtaufu in monaderio S. Gaudentii Arimini '

A Bbo abbas Floriacenfis, ejus vitam & msrty- pie vivit 73 a fimoniaco epjfcopo ordinatstpresby-
rium fcripfit Aimonius e jaldem lon monachus, ter qaotidie celebrat. Ejus memoria & reliqui* 74
»7. ab aliis laudatus, in fynodo Lcmovicenfi »8. Flo- Arnulfus abbas S. Petri Carnotenfis » Magcnardo
riari abbates fxculo x< 29 Ejus, epidola adi. abbatem abbati vari* famx fubftitutus 2 86 Ejus charta in gra-
FuW* 3P Romana itinera, audoritas apud Regem tiamRoberti archiepifcopiRotomagenfis 280 charta
30 Hugenis regis diploma pro Floriaco 3*. Aurelia- Hildegardis Vicecomitidx 281 Richardi comitis Nor»
nenfcs epiftopi fxculo ix.Ax. 31 Diffidi* Abbonis rnanix firit confeflor, a luis male habitus z8i fece-
cam Arnulfit» Aureiianenfi jx Ejus martyrium Occa dit e monaderio, redit, pie obite Ejus epitaphium 284
de re epidola encyciic* 31 (cripta ejus 32 Regulaemo» Attiianus , ab alio cognomine didinguendui 74
naRerium 32. Ejus Vita 34 Parentes, Fioriaci mo- ex monacho Tarraconenft prior Morcrolae iiib S. Froi-
nachum induit34 Rudet, Academias ludrat, feri- lano abbate : fit epifcopusZamorz, fedemdimittit,
bit, 35 InAngiiamittitur3y Ibidifcipuloserudit 73 quam, cognita per miraculum peccatorum fuo-
36 Revertitur, Fit abbas, 37 AtnulfacpifcopoAu- rum remiifione, recipit, fiib Urbano II. cano ni za-
relian. fiibjici non vult. Ejus Apologeticum 38 Con- tur . Ejus epitaphium 76 Reliquis 77
cilium S. Dionyfii de Decimis 37 Bernardo abbati Aufridur: Ejus vitas feriptores 77 Ejur parenter, •
monita dat41 Duplex iter Romam4* Privilegia comitatus Oc dignitates. Fit fpattferiut Ottonis M.
obtinet 43 • Pallium Arnulfo Remenfi defert , 44 In rj% Cura ergs fibi fubditos, beneficia in loci Aera,
Ottonis laudes verliu condit 44 S. Odiloni feribir., monafteriam Thorenfc condit 79 cum fui nzore Mer-,
Cyclos corrigit, leprofum lanat 43 Ecclefiam ornat fuindu, ibique BetsediBu earum filia prime abbitifla
46 In WaKoniant vadit bis47 Regulx monafie* 79 Utriufque pia gefta. Herfilind* motfins 86 EjUs
rii fitns 49 Ibi occiditur 3o. Miraculis claret 3 2 obitus & memoria in fallis cum Benedi&a 81 Aufridus

prinruabbatiflaViliceolii.ejusvitaaBer- fit epifcopus Trajedenfis. Pia ejus opera i cXCitatem
tha landimoniali ejus difcipula ftripta, 123 Ejuspa* incurrit St monafterium montisS. Mari* condit, &
rentes nobilitate & (auditate illuflres, ibid. 123 Re- ecclefiam S. Martioi ditat 82 Pie obit 84 Bjus exfe-
ligiofs fecundum inditurum S Hieronymi, fratre ejus q U j x Ac. 84
occifo patentes ez parte ipfi debita hereditatis mona» B

fterium Vilicenfe condunt 123 cui Adelheis praefici*

tur, A ampleditur Regulam BenedRUnam 12 6 Suas T) Brnwardstt epifcopus Hildesfaeimehfis, ejus vt-
ad idem prxftandum adducit. Ejus (bilicitudo pafto- £) t am fcriplit Tangmarus ejufdem ecctefix decanus
ralisi27i28 Megengaudus ejus pater pie obit, 127. A fchoiiarcha 79 t8o NobilUfimis parentibus ortu*
Ejus erga pauperes cura 128 (cbolae in ejus monaderio, 180 Ordinibus initiatur 18t Ottonis III. educatio»
ad S. Mariam in Capitolio Coloniam transfertur t »9 nem filfcipit. Fit epifcopus Hildesheimeafis l82 vi-
Vilicenfes non dimittit, ibid. pie ohit, Vilicamre- ta ejus regularis 183 variis artes «silet 181 i 83 Bar-
fertur, miraculis claret 13 1 O* f*qq • baroram incnrfionel impedit 184 Ecclefiam fulta

Alftrim abba» primus monadem Cavenfis prope xonstt 184 Cum Vvillegifo arehiepifcbpoMbgunti*
S*kroafn^38 uh» de ejufdem mouadcrii initiis.Alfeni no diucontendit po moniftefio Ganderibeimenfl •
& trium ejus fucceflorum vitam fcnpfit Abbas Venufi- 183 & feqq- »d 201 Ejufdem loci origo, exinde Hil-
ausanonynras fubpar. 639 Vir fandus in Galliasmif- desheimenfibus epifeopis ( qui ab annis 178 recenfen-
fus, fitmonacjiw Ctanwci, Salernum remiffii» Ca- tur)(ubjeftus fuit, 186 187 ambitio Sophi* Otto-
vam incolit, 640 difcipulos iliaftres habet, claret nis fili*rixatum caufa fuit (87 Amohafterii defe-
miraculis, pr*dicit futura 642 A fui obitus diem dionis ab accurata difeipiina 18 8 AtehwpifcopurcaU-
«43 moritur. Miraculis poftmortemcorufeat, 644 f a caditt88 qui litem renovat 188 obliftitBervvart
Alfricus e monacho Abeadonienfi epifcopus V vil- dus 189 Rex ad Papam A Im peratorum defettdr 190
ttfnienfis 33. tum archiep. Cantuavi* , donationes Bdravvardus Romam petit, A benigne ib Utroque
monaderiis tadas confirmavit <6 >Ethelredum ad fufeipitur 190 Vvillegiius non cedit, ROnt* impro-
pietatis opera induzit, 37 aa ab Alfrko Grammatioo batar t^l Ejus gefta fynodo Rotn* rtfdhdurtthr i 92
didinguendus , ejus feripa , ibid. Ejus mors A Tiburtini Imp. rebelles a BernvvsiMo reconciliantur
cultas ,38 193 Rbnianoram potetviii93 Btrnwardils tdfe-

Anrnich*dns monachus in Hibernia, tum Fald* dem redit 193 Fridericus Papx legatus Palithi fyno-
redufus, cui Marianus Scotus fucceffit, ubi de Car- dum congregat 193 Vviliegifi HnafA 193 Synodus
chrrnn A Tigrmub* fandis abbatibus 413 &ftqf. Fraftcofordienfis ea de re 196 Concilium Tudetti-
Anuftudus feu AuffltUus monachus S. Alexii num 196 Ottonis III. ntortt97 i.Henricus fucce-
Romx, in Boemisun cum S.Ad*U*rto pergit, ubi dit, ecclefiis invifit, 198BernvvardutecclefissGal-
Brcunovix abbas inftituitur df Tranfit in Hunga- lix vifhst 199 Hildesheimenfis ecclefix incendium;
riam , ubi ope S. Stephani regis monaderium S. Rothegardis ibbatiflit Hildevvardesflufenfis pius obi-
Benedifti ad radices montis Ferrei condit» Ejufdem obitus 200 Villegifus cedit, moritur 201 diffidis re-
regis privilegium monad. S. Martidi canceffum 66 novantur 201 Befnvvardus mobaderium S. Michde-
Axadafiua fit epifc Colocenfis , Stephano regtum lis condit 201 Ejus charnde ea re 102 MoniftitaiA
diadema A infignia spoftolatus obtinet 67 fit ar- veflem fufeipit, moritur 204 Ejus epitSphinm Ae.
thiepifeopus Stfigonix «8 205 Miracula 203 &feqq. Crucius Cardinalis in mo-

AngtbrunnHt cognomento Sapiens , ejus vitam naderio Htldesheimenft hofpitatus futdet ut Betn-
fcripftt Hariulfo* »» Chronico Centulenfi , inter vvardi esaonizatioaRom.pnt. petatur- 213 Theb»
feriptotes ecclefiadicosrecenfetur433 Natus in Pon- doricus abbas ea de re Romam legatus z 13 obtinet S.
tivbr fit monachus Centul* 436 dudet fub Fulberto viri canonizationem 217 qui e tumulo levatur 218
Cacnotenfi , Robertum regem in Romano itinere Bulla Cxledini III. de ejus canonizatione 223
comitatur437 Fit abbasCentulx, bona monaderii Bcnonius abbas Lucedienfis. Ejus vitaaMonaclio
auget 43 SEjus con dantia m reprehendendis vitiis 439 xquzli feripta s 3 7 Fit monachus Bononiz apud S. Ste-
440 Ejusopufcula442 443 Odtlgtri prioris piamors jJhanum, Babylonem peth ; monaderi* Ord.S.P.
Ac. 442 Angelranni difeip li . Ipfe in paralyfim Benedidi exdruit in Aigypto, 238 Captivos liberat
incidit, Fulconi abbatiam ambienti relidit 443 Re- 238 Degit in monte Sinar. Tum Luccdix monade-
gem adit. Extremus ejus morbus, 444 obit, 443 rio abbas prxficiruf, obit, altare fupra ejus corpus
bjus geda metrice ezprella 446 eredum , quod probat Joharincs Papa 239 Mira

AHaSS. 0 . B. TtiK. V 1 U. c ij cula -

Digitized by t^ooQie

xxviii Index Sf. I. Partis Ssec. VI. BenediX

^Miracula qujjaus virens porufcavit, 2fo tum. mor- Metrenfis monaftecium s. SymphorUni refiituit, »6
tuus 243, alis ejus prxclaregefta Hid,dbiva* Sc fepultura 17

Brbvwsldu s epifcopusVviltonienfis,417Ej»sVj• fsrmgnees abbas fandi Sabini>prope Eirmprn in

fio. Non confundendus cum Britvvoldo Vvintonienfi Piceno, varie appellatus 1 33 fle cum aliis confuliis.
418. ... f Ejuf Vita 1 Theodorico monacho Cafinenfi (cripta

B runa Rufiorum archiepifeopus-St mirtyr. Ejus excidit, akaris ereftione canonizatur eft 1 jaChar-
generis nobilitas, Magdeburgi (ludet, Rufiorum apo- tat Epitroporum Firmenfium in ejus monafterii gra-
(lelus 71 Ejus gefta fcribit Dithmarusejusconfingfii. tiami 134

jieus, Parentes, Conferaturepifcopus. Ejusmarty- . Ytedemm .pnxpofitus s.Yedafti Atrebatenfis ,
rium 71 .In ejus gratiamfcribitOttoad Piligrinum genere nobiliffimus 163 MirhildiscomitiIft, cujus
epifc. Patavienletn 73 Fuit monachus .646 Epitaphium refertur, filius, comes Virdunenfis *66

Smrchurdus II. Abbas S. Galli, monafterium re- Comitatum tpifcopo Virdunenfis donat, Remiscutn
parat, 176 (ludia florent ibi. In Italica expeditio- Richardo decano colloquitur , 467 monachi: fiunt
ne obit 177 miraculis claret 178 apud s.Vitonum 168 Frederici mirahumiiim 1.69

prxficitur monafterio s. Vedafti 170 ubi obit, Virdu-
C num refertur. Ejus epitaphium u71.

Yroiluntu mulrornm mona (tertorum conditor in

C Uunegundis & Henricus Augufti, conjuges &
virgines, piis operibus intenti 398 401 403 In-
ftituunt epifcopatum Bambergenfem & monafterium
S.Michaelis, S. Henricus erigit epifcopatum fiobii,
. monaft. Beneventi, fanatur 3 S. Benedicto apud Cafi-
num 399 Ejus dona 400 monachorum pater dicitur,
varia dotat monafteria, viros fimdos colit 401 mo.
naftica ejus profeffio , quo. mortuo S.Chunegundis
Confugium fecedit 401 Ejus Vita , Virginitatem fuam
miraculo probat 401 beneficentia in. ecclefias 401 403
.fcribit adConfugienfes, ibi fit fandimoniolis, pia
exercitia 405 Juttam abbati flam reprehendit,xgrotat,
divites exfequias refpuit 405 Obit, fepelitur Bamber-
gx, miraculis claret 406 Laudatur ab Innoceutio ter¬
tio 4 05 St ab eo canonizatur ,410
Cluru s reclufos Selgenftadienfis, 416 non abbas, ne-
qup «undaro Vjenncfi abbate confundendus 4« d

D Ominicus abbas SoranUs a Loricato diftinguen-
dus. Ejus monafterii & Cafxmarienfis initia.
&c. Vitam ejus fcripfit Albericus ex monacho Cafinen¬
fi Cardinalis 31 3 Natus Fufingx, educatur in vicino
monafterio s.Silveftri fub Aferi, fit presbyter. Fit
monachus in coenobio B. Maris Petradxmonis, tum
vivit loliarius 316 Hortante Huberto marchione ex-
IIruit monafterium s. Salvatoris de Scandrilia i tum
horam comitum Valvenfium monafterium s. Petri de
hacu 317 tum alia monafteria 318 miraculis coru-
icat, obit. 3i£

E Gelnothas, cognomento Bonus , a beato Dun-
ftano baptizatus, in monafterio Glaftonix edu¬
catus , inde Cantuarix archiepifcopus creatus eft,
304 Corpus s.Elfegi Cantuariam advexit. St Bra¬
chium s. Auguftini Conventriam ; Romx pallium re-
cipit 393 Cnutum regem ad pia opera inducit 355
396 397 pie obit. An inter icriptores ecdeftafticos
tecen/endus, 397

Elphegus . Ejus Vir* au flor Osbernus, 1 % .qux a
s. Lanfranco audorizatur 103 Ipfe Elphegus vere
martyr, ut evincits.Anfelmus 103 Ltofron* abba¬
ti fla Sc alii martyres cum Elphego 104 Elphegus fit
monachus,.monafterium Bathonix condit 103 Fit
epifcopus Vvintonienfis. Auftera ejus vita 106 Can¬
tuariam transfertur, 106 Urbis ejus-direptio per Da¬
rios, qui eum capiunt, 107 mira in eos lenitas 108
A diabolo illufus, reducitur per Angelum 108 109
occiditur 109 Miraculis corufsans londi ni fepelitur
110 Translationis ejus Hiftoria, eodemaudore 111
fit Cnutone curante abAgetoothoj invenitur incor¬
ruptus 113 Ejus epitaphium 114

Eufpicii I. abbatis Miciacenfis aliquot reliquiarum
Translatio e bafilica s. Aniani Aurelianenfi ad pro¬
prium monafterium, occafione dedicationis ecclefix
s, Aniani, cui Robertus rex St multi prxfulesadfuere
»78 & ftqq.

F lngtnius abbas s.Vitonj Virdunenfis, 13 ubia
Berengario epifc. monachi redituri funt 14
qui ibi fit monachus, a; loci ejufdem abbates <fe'd.Fin-
genius Scotus primum monschus, tum abbas s. Fe¬
licis , poftea s. Symphoriani Mettis, demum s. Vi-
tpni, ejus obitus Sc fuccefloret 23 Adultero II. epifc.

regno Legioaenfi, tum epifcopus. Legionenfie, fe-
pultus eft im monafterio Moteroix , qeod ooodlde-
rat 32 Ejus diploma, 33.:

G Er ardus ex Latiniaeenfi monacho, abbas Cri-
{pegienfis ,'turn Fontanellx, quod monafterium
re (taura t 319 interficitur 3x0 Gradulfus ei fublli-
tutus , in Vicarium Rotomagenfem eum epifeopi
dignitate eledus, obit .3x0 Girbertess ejufdem. lo¬
ci abbas ab Orderico laudatus 3x1 Magontix nutus
cum Maurilio in Italia folinrie vivit, in Normas-
niain veniunt, ubi Girberrut fit abbas 3x1 Ejus obi¬
tus Sc epitaphium; difcipuli Inguifiis, ficc. 3x26c
Guntardus abbas Qemetici, ejus virtutes, &0,3x1
pius obitus '3x5

Gerardas epifcopus Canadienfis in Hongaria, non
fuit inftitutor Ordinis Servorum B. Mari®, nec ex
Ordine Carmeliarum. Scripfit aliquot opufeula, ejus
mortis annus, cultus, translatio Venerias 549 Vitam
fcripfit‘Anonymus, Veneriis natus, fit monachus,
/crofolymam adiens in Hungark a s.Stephano rege re¬
nuetur, fit epifcopus Moriflenus'3 30 Ejus devotio in
B Virginem. Epifcopus monadicam viam haud di¬
mittit 3 31 Vvonem tyrannum coronare renuit,ei prx.
dicit exitium 332 cum aliis multis martyri zatur, 3 33
Germanus prior Taluerenfi. 643 Ermetrudisregi¬
na Burgundix fama monafterii Savaniacenfis permota
monachos exinde petiit in Taluerenfi s monafterio,
quod ideo condidit, locandos. Quatuor ab Itherio ab¬
bate obtinuit, Germanum priorem, Rodulfum ejus
fratrem, lfthmiumSc IJtbmideaem , quorum gffta
ignota fiint, fed eorum fanditatem cultus publicus
ab annis 6eo probat. 646 Eorum corpora tranftu lit s.
Francifcus Salefius , qui idem monafterium refor¬
mavit . 646

Godehmrdus ex Altahenfi abbate epifcopus Hil-
desheimenfis. Ejus Vitam alii Vvolfero, ahiArnol-
do tribuunt 330 Audor xaualis, 131 Ejus fami lia
oblcura332 Monafterii Altaneniis initia, ubi ofler-
turGodeardus 333 Ordinibus initiatur 334 Et mo¬
nachus, tum abbas Altabx334 monafterium Her-
veldx reformat333 tumTegerfenfe & Chrcmcnfe.
s. Guntherum failcipit 336 erudit St ad perfectionem
promovet 337, Herveldenfem abbatiam dimittit $38
Fit epifc. Hiidesheimenfis 339 360 Lis de monafterio
Gandersheimenfi renovatur. 360 363 363 In ur¬
bem fuam advenit, ejus virtutes 361 Demoniacam
liberat 36» Miracula patrat 366 367 mortem fuam
prxdicit , xgrotat 368 Otfegq. Obit 37* Ejus ex-
fequix 372 Miracula ad ejus fepulcrum373 De ejus
cooonizationetradatur. 380 qux fit sb Innocentia
II. in concilio generali Remis 382 Corpus ejus eleva¬
tur 383iMiracuIa fubfequentia 383 ad 394

Guido feu TVido abbas monafterii Pifcarienfis feu
Cafaurienfis. Ejus vita ex ejufdem loci Chronico 418
E monacho Farfenfi, agente s. Hernico fit abbas i Pri¬
vilegium obtinet aConrado Augu(lo4i9 Bonamo-
nafterii in placito repetit 430 que obtinet 431 ItemSc
campum miraculo432 Equumoccifum fufeitat, 433
Obit 433 Miracujis rlaret 4^3 Adelbtrtus fubeo ch-
rus , monafteria exftruit 434 pie obit 43 3

Guido Pompofix abbas as. Petro Damiani laudatus.
447 Corpus ejus translatum Spiram 448 Raveqnx
ortus, nuptias fugit 448 Romam adit, Ravennam
reverfus Martino eremitx fe fubjicit , Pompofix

educa-

Digitized by ^.ooQie

Index SS. I. Partis Sac. VI, • Bencdi&,

xxtx

educatur, praeficitur monaft. S. Severi Ravenna? 449.
TumPompoGano, 449 Ejusvirtutes451 abbates fub
fe inftituit. Ejus aufteritas, miracula 441 moritur in
Burgo S.Domnini, Parmenfes corpus retinent 432
Veronam transfertur, tum Spiram 4^3

Guillelmu s abbas s. Benigni Divionenfis . Ejus vitam
•feribit Glaber-Rodulfas, laudes vero multi alii audo-
tes i*4 Miraculis clarus 283 Ejus corporis inventio x86
in Italia natus ex nobilibus parentibus, ab Ottone fit
catechumenus, a Regina iufeipitur, educatur in mo-
■nafterio Lucedienfi 187 Patrem ad vitam monafticam
inducit. Ordinandus renuit e^ifeopo ptofeffionem fe¬
cere »88 Cum s.MaioloCluniacum migrat, fecerdo-
tiumreculat 189 Monafterio s. Saturnini fupra Rhoda¬
num praeficitur j tum s. Benigno Divione, Verziaco,
Befuse »89 Fifcamno , fcholas publicas inftituit in mo-
nafteriis 190 S. Benigni templum exftruit & S. Marty¬
ris corpus invenit. Monaft. s. Arnulfi Mettis reformat,
Romam pergit, aegrotat »91 Fruduari*monafterium
condit. Redit in Franciam. S. Odikmi iuadet ut fiat
monachus 19* Johanni papae feribit. Principes mites
reddit 293 Ejusinfecutores puniti, monafteriisXL. in»
finitis monachis prseeft, novam orandi formulam in¬
venit pro idiotis, Oificii divini curam habet maximam
294Ecclefiam s. Benigni dedicari curat 294 Ejus pre¬
cibus liberatur patibuloappenfiis.Ejus ctritis-in omnes
*9? pie obit Fifaatnni 296 Ejus epiftbla ad Johannem
ppam 297 Ejuldem Guillelmi vita ex Chronico S. Be-
«igni . Brunoepifc, Lingonenfis monafteria fex dico-
cefis reparat s97 Obtinet a s. Maiolo monachos, tum
Guillelmum , quem abbatem inftituit, Ejus virtutes.
298 Alia ei monafteria committuntur, Romam petit.
Infirmus ob feveritatem in vifione corripitur. Eccle-
fiam s. Benigni conftruit- 299 Ejua deferiptio 300 Di-
/cipuli ejus Epifcopi, abbates ,flcc. 302 Fruduari* mo<
nanerium ab ejus nepotibus conditum, Fifcamno praefi¬
citur 302 Monafteriis variis praeficitur, flcc. 303. 304
Ejus obitus 304 Mira caritas erga pauperes': Benedidi
; VIII- epiftola ad eum , qua jubetur Benigno epifcopo-
tnonache hoftes monafterii excommunicare, fle eidem

S ermittitur ordinare 303 Monaft. Fniduarienfis Am¬
ationis charta , flcc. 307 < 5 * feqq. Fifcamnenfis mona¬
fterii elogium , exemtio, flcc. 311. cJ* Aff.

Gusetheru t eremita 419 Presbyteri fuperbi terri¬
bilis punitio 419 ad 422 Guntheri vita ab Arnol-
fo feripa 423 A s, Godehardo fufeipitur 423 obre-
•tentart poflelfionem varie tentatus, fle monitus re-
fipifcit 424 s. Stephanum regem Hungarix invifit,
fccedit in eremum Rinchnach , 423 aBredislao in¬
venitur 423 cui fuas exfequias commendat, obit427
'Sepelitur Breunovi* 428
H

H E Itas Seotus abbas s. Marti ni Colonia?, fandi-
tate fle prophetia clarus 412 S. Heriberro ar-
chiepifropo obeunti adeft. 413 Ibi de Wolperto pri¬
mo Tuirienfi abbate 414 ejus pia mors 413

Hehifa reclufa prope monafterium Columbenfe
fiib abbate Beringerio , nonnulla confert ittonafte-
rio. In chartis beita & fanda dicitur. Ejus feftum
& reliqui*. 323

' 1

~Tohastnes 11 . abbas Cafinenfis , fenex monafterii
I regimen dimittit , 87 ejus obitus Bc cultus 88
Joharmes 111, ejus fucceflor , ex Archidiacono Bene¬
venti 88 In oriente agit 89 monitu S.P. Benedicti
reverfus fit abbas, pia ejus opera 89 Monafteria eo
regente Cafino fubjeda, calamitatibus vexatur , obit
90 Pullo Johanne-Rotundulo Athenulfus eligitur,9t
obit. Ejus tempore Linteus Salvatoris Cafini rece¬
ptus, & igne probatus'91 Theobaldus fuccedit an¬
tea S. Liberatori prxfedus, a Paadulfo Capux prin¬
cipe vexatur 92 obit 92 Bafilius invafor pulfus ,
Richerius fit abbas . Monafterium a Pontificibus fle
principibus vifitatur 92 Telia monachus Cafinenfis
Theani colitur 93 Gregerius monachus pie obit ,
93 & Asigelus alter monachus 94 Ast.su reftaurat
monafterium s. Michaelis , a quo affiiniitur in cae¬
lum 94 Step hanus ab Agundia in caelum deferri
videtur 93 ] oh Annes miraculis mortuus corufcat 95
Paulum in caelum evolantem ex monafterio Ca-
puano epifeopus quidam Gallicanus'videt 96 Aia-
mi vifiones 96 Cellam iu monte Clio ftruit, mo¬
nafterium adverfuspraedonem tuetur 97 Limcius mo¬
nafterium Alhanetae conftruit 9 7 ubi obit, 98 May-
Ada SS. 0 , S.Tom. Vlll.

aerius monachus occiditur , miraculis daret 98 J,.
haaw.es a S. P. fienedido incxtuin deducitur, 98
Monachus herniofus ad S. P. Benedidi fcpulcrum
lanatus 99 Energumeni liberati, too puer patri ino-
bediens terribiliter punitus, Bc Mancufus monachus
nimium in parentes Bc patriam affedus ,101 item
alia miracula 101

I I*

L llentius , qui St Lievisco a Dithmaro appella¬
tur , fuos morti proximus adhortatur 113 Ejus
gefta ex Adamo Bremenli canonico . In dignitate
epifcopali ut monachus vivit. Eo vivente vari* ca¬
lamitates in Saxonia Bc Dania 119 Mifliones ad
gentes feptemtrionales 119 pie obit, up

SS. Liviai epifcopi Bc- Arstcii pueri martyrum
translatio ad monafterium Gandavenfe S. Bavonis
fafta 38 Eorum tumuli miraculis clari apud Hol*
tem 39 aperiuntur, miracula 61 corpora Gandavj
excipiuntur, 61

M .Attianus incaftroSanioae prope Aptam na»
tus , pie educatus, in eremum fccedit ,83
monafterium condit , 84.86 mortuum fiifcitat, pie
obit 86

Maximini abbatis Miciacenfis , Theedemiri Bc al¬
terius .Maxlmori corporum inventio miraculis illu-
ftrata 224 Corpora ab epifcopis translata , Bc fe-
ftUm Inventionis inftitutum 223
■ Mtsavoertus erga ordinem Benedidinum propeu-
fiffitm» , monafteriis condendis intentus reliquias
ubique comparabat , 337 monafterium Helmvvar-
deshufenenfe dedicat . Ejus Bc Hilduwardefuuenfia
initia 338 Helmwardeshufem s. Meiavverco fubji-
dtur 338 Bjas abbates Bc c. ruina. Corbejam refor¬
mat 340 Herivordiam tuetur, & reftaurat 340000-
nafterium Abdingoffenfe fundat 341 Ejus incremen¬
ta 342 Capellas exftruit 344 a s. Henrico diploma
obtinet pro monafterio luo , 344 Bc varia dona a
Conrado , 343 quod dedicatur 343. 346 Privile¬
gium ab ipfo Meinwerfo conoefHun 346 Ejufdem
dona 347 a Conrado obtinet privilegium, aliasba.
filicas condit. Obit 348 Ejus exfequi* , monachi
qui ei reftiterat mors 349 Ejus translatio flc;c, 349

O Vilo abbas V. Cluniacij ejus Elogium 333Vi¬
tam ejus fcripfit Jotsaldus , ac deinde Pettu*
Damiani 334 Prodiit ex nobili Mercoriorum fami¬
lia, 333 Ejus parentes flcc. ex duobus chartis 333
quarum altera eft fundatio monafterii Volt* 356
Fit monachus Cluniad, tum abbas 337 fimul cum
S. Maiolo 338 Verius de ejus eledione 339. cui
aegre confcntit 338. 360 Ada varia & donatione*
fub ejus regimine 36 6 ad 370 Formula Regaasete
Chrifie fub Roberto rege 362 Varia monafteria in¬
ftituit aut reformat 369 Magabrenfe , cujus occa-
fione renovatur foderas cum ecdefit .fiduenfi 370
fubjiciuntur ei monaft.' Beracenfe , s. Mauricii de
htaltacenna feu Burgeto , Genevenfe s. Vidoris ,
371 Aure* vallis feu Paredi 372 s. Marcelli Ca-
bilonenfis, Papienfe Cell* s. Maioli , Thigernum,
Valentiola, Lirinum 373 Juliacum, Volta, Molgo-
nenfe s. Johannis, Sarianenfe 374 Vallis, Chavria-
cum, s. Flori 37 1, s. Marcelli de Saieiaco. S. Lau¬
rentii in pago Matifconenfi 376 *• Salvatoris Ni-
vernenfe , s. Columb* apud Tolofates , in dicecefi
Leodienfi . Alia ab eo reformata , s. Dionyfii Sc c,
etiam inHifpania 377 Sancii tegis ea de re charta
377. 378 Pontificum Bc Prindpum in Cluniacenfes
afiedus 378 Audoritas ejus apud Principes &c. 380
monafterii privilegia tuetur 381 Lugdunenfem ar-
chiepifcopatum fufcipere renuit , Cafinum invifit ,
382 Ejus humilitas, 386. 587. 388 lenitas Bc ali*
virtutes 383 Mifericordia in pauperes. Commem»,
rationem defundorum inftituit . Epiftola ea de re
384 Decretum S. Odilonis 383 Studia apud Clu¬
niacenfes vigent 586 B. Odilonis opera 387 Ejua
difdpuli celebres, viri dodi, epifcopi, abbates Scc.
388 Walterius pius monachus 388 Cafitnirus ex
monacho rex Polonix 388 Virorum illuftrium er¬
ga eum veneratio . Fulbertus epifeopus Csrnoten-
fis &c. 389 Ejus elogia ex variis sudoribus
390. 391 Extremus morbus 391. Silviniacen-

fium monachorum epiftola ea do re , fle de ejus
c i i j morte

- Digitized by

Google

xxx Index 5S, I. Partis Sjec, VI,

'"orte Scc. 37i Obiit3$4 S.Hugcmis ejus fucceflbrjs
,c$io . Feftivitas Stc. fS 3 - SSi £ N S corporis transit¬
ione* 374.373 Ejus vifaeabibei^u: exjotfaldo adStc-
Plunum cpifc, beati viri nepotem 397 tjW* parentes
377 Brivate educatur, mpflUchus fit Cluniaci A S. M*-
jolo, tum abbas 398 Ejus virtutes $99 ** 0°3 R e g.iku*
& pontificibus quam acceptus fuit 600 Ejus miferijor-
dia . Famis tempore vafa facta vendit ad alendos paupe¬
res 601 a Fulberto dicitur A r ch an gelus monachorum
604 monafteria reftaurat, $c. egftrujtScc. 603 Roma¬
num iter, extremus morbus $04 pie ©fiit £06 Eiw mi¬
racula ■ Adhuc puer membris debilis,curatur 608 $e £.
Virgini mancipat 608 Aqua in vinum ver (a Scc. 609
{$• feqq. Apud S.Pionyfiura pifces miraculo Jubentur
«is &onr vinum multiplicat di £ Vas fractum folidat
614 Commemoratio dcmn&oruni iaftituta, 6i j Be-
neiftus )Papa a purgatorio liberatur ds 6 Miracula poft
«jus mortem fa&a 61»

Olfertus abbas Gembl*cenfis. Ejus vita ex libello de
geftisabbatumGemblaccnfium 323 Monafterium S. Ja-
cofei JLeodii xdificatur monitu J ebeninis epifcppi Itaji,
cujus ibi fit elogium 544. fepultura, epitaphium . Ol-
.berfi ppufcula Sc difcipuJi 323 fx iis celebris
dus epifc. Vvormatix 343 OJberti cultus & mempria
j»6Ejuspatria\.^I-9biis fit monachus, ftudia&c. 546
ad Butchardum V,votmarivd,mi «iturredux fit abbas
Gemhl^cenfts 546 Ejus prudentia in adminifirandpidu
diainflttuit, res temporales curat f ?. S Ecclefias, con¬
ii ruit Sc dedicari curat ca^Ejus caritas tempore famis,
Ecclpfia» ornat 330 Bibliothecam mftruit;, Ejufftqdia,
531. pie pbit, ejus Epitaphium 334

F trus primus. abbas. s- Petri in- mopte Capsario
prope Pprufium. Ejus monafterii origo 4 ce*ew-
«0 63 miracula 64

Pappe abbas Stabulenfis. Ejus vitat fcribendx Ocuil-
fiss ptoyinciam fufccperat, quod ab Everhelmo abbate
Aitimontonfi faftutn eft. $00 Gontrannui Trudonianus
ejus difcipulus.fuit j01 Ejus patri* Sc parentes, fub mi¬
litis habitu pia opera 304 Iter Jcrofolymitanum , $0}
Romam. Divertit apud wTcodoricttro prope Remos
304 nuptias refugit. Secedit in monafterium s. Theo-
detici 3 o 3 ubi fit monachus, $06 Leprofum fanat: fin¬
dente Richardo abbate, Virdunum ad monaft. s. Vitoni
tranfmigrat J07 Matrem luam Adelviwam ad vitam
monallicam inducit 507 qua; velum fufhipit, Sc Virdu-
ni reclufa pie obit 508 Ejus memoria in faftis 501 Poppo
fit prxpofituss. Vedafti Atrebatenfi, Bona monafterii
recuperat, ad Henricum imp. proficifeitur 307 quem
• fpedaculisavocat, ads.Vitonum revocatur 307 Mo-
nafterio Bclliloci prxficitur, quodreparat 310 Fitab-
bos Stubulenfis, ubi multa patituf i tum s.Maximini
Trevirenfis) 11 ubi graviora patitur. Ejus vita adx*.
annos prorogatur $ 14 Pacem inter Conradum & Hen¬
ricum Francorum rygem conciliat. Argentoratcnfem
epifcopatum recufat. Varia reformat monafteria 313
quibus abbates proficit, ipfe Stabuletum fecedit 514
Ecclefiam exflruit ?c dedicari curat. Ei Malmundarium
fubjeftum j 1 3 Abbates ei viventi fubftitUti moriuntur
516 Monafterios, Vedafti prxficitur 517 Marcianis x-
grotat 3 18 Obit 51 9 Stabuletum transfertur $40 ubi
fepelitur, & miraculis claret 340. $41

R Amuoldus primus monafterii fandi Emmeraraiqi
Ratifponx abbas, poft reftitutam ibi.as.Wplf-
gango abbatis dignitatem, monafterium exornat 3.
quo anno mortuus, 4. fub eo Aurelia reclufa 3 Ejus ge-
ftaex Arnplfo 5 E monaft erio S. Maximini evocatus
prxficitur Ratifponenfi, 8 a. Ejus virtutes 11 a.Miferi-
cordia it\ pauperes, Scc. 11 fit cxcus, tum fanatur divi¬
nitus 13 Adverfis exercetur, Ottopi redditur infenfus
16 eum placat 1 7 Sc ad meliorem vitam inducit 18 ae¬
grotat 18 fuos adhortatur 19 pie obit, in ejus exfequiis
corpus defertur as. Henrico 4 Miraculis claret. 41
Remigiana Bafilicz Remis dedicatio. Ejus ihiftoriam
fcripfit Anfelmus monachus Remigianus zqualis, fub
S. Lemis IX. Ismtrarii nomine, alii pudores de eadem
re paflim fcripferunt, 644 quorum,teftimoniareferun¬
tur. Hinc felium s. Remigii celebre ex Leonis Decre¬
to. 61$ Monafterii Rcraigiani bafilica fxpiui.exftruda
f4j HancaLeone IX. dedicari obtinet Herjmarus ab¬
bas, 648 Pontifex Remos fynodum indicit, fruftra ni¬
tentibus nonnullis 619 Remos accedit, celebrat jnec-
clefia metropolitana , 619 In monaft, s. Remigii degit.

6 30 defertur ejufdem fandi corpus ad metropolitanam,
6ai Dedicat Remigjanam bafilifaai, 631 ibi conci,
libs celebrat, 63*fimoni*co$ex?girat 633.&C. pino-
nes pditi j corpus -s. Remigii transfert, 636 miracula,
634Pontificisepiftolade feftocelebrando ?. Remigii,
Privilegium conccfTujn ejus ecdefiz majori altari >637
Cleri Gallicani epiftola dc fefto s.Remigii- 638.

Rie bardus abbas & Vitoni Virdunenfis.. Vitam ejus
fcripfit monachus Vitooianus fubxqualis, tum Hugo
Flaviniacenfis afibas ia Chrocico, Virduneufi 453
Pacem componit inter Rohprtim jt^gem & s, Heori-
cum . Ras, temporales monafterii puept. A yariispu-
doribus laudatur , 44 a Petro Datniani condemna¬
tus. Ejus cultp* 433 fepultura & anniverfafij cele¬
britas 436 Ejus patria ac parentat, in Remenf! ec-
clefia educatur 4 7. 473 ubi dignitatibus pollet 473
Cum Froderico comite agit de monaftica profeflio-
ne fufeipienda 4j7,474. fufcipiuijtur in inonailerio
yitpniano . Fruftra repetitur ab arehiepifeopo Re-
menfi 473 Richardus Fingenio futficirur ,438. 474
Ope s Henrici monafterium reparat, 438, .473 Viis-
dunenfiuin epifeoporum multa fepuJpra detegit,434
459-473 Ecclefiam ornatAc, 476* \?T Lobienii aio-
nafterio prxficitur , 460. 478 Viri nobile* lepulti
apud s. Vitonum 461. 477. 478 Expugnatio Com-
mercei caftri, unde reliquias obtinet, 464.474,477'
441. monafloriis prxeft, 464.478 &feqq. Necemeva»
dit, 48, Non patitur monafterium Vttonianum in
urbi; in c fi)di 463 fecedit in folitudineni, ubi mira¬
culis, claret i revocatur 464 Jerofolymam iter fiifci-
pit,, Conftantinopoji fuftipitur a Patriarcha 5 c Im¬
peratore « loca facra invifit 4*4. 483 &c, Antio¬
chiam venit, eiSimeon.monachus jungitur 463.48$
redit 463. 486 mira<.ula 4.66 Dcfedu* in rniflit fe-
vere punitur, 467. Hiftonx fandorum in officio le-
dz 468. S. Henricus ei obedientiam promittit, 46p
Blefis prxdicans cruci fixi, imago aquam e latere emit¬
tit 470 Perfqdi. fuperioris tn eo imago 484. 489
Ejus in beoefadores defundos follscitudo. Romanum
iter 484 cognominatur Supra reguiam 483 Orandi
formulam laicis eradit, 483 Tempore famis omnia
vendit, ut egenis fubveniret. Bellum civile in Nor-
mannia fedat. 491 Epifcopatum Vjrdunenfenirecu-
fat, Treuva Dei infttruitur 491 Lues maxima ex¬
tremus morbus 49$ facranienta recipit , obit 466.
473 Ejus exfequix 466. 474. fepulchri ornatus 474
Memoria ejus clara 473.496 Vita Sc miracula S. Vito*
ni ab eo feripta 477

Rigomerus , Ejus corpus i Cenomannica urbe ia
MonafteriumMalleacenfe transfertur cur* TheodeiL.
ni abbatis & Hugonis comitis 140 Ejus. Translatio¬
nis Hiftoria a Petro monacho deferipta 141

Romuakius i ulli tutor ordinis Caiuaidulenfis. Pe¬
trus Damiani, & alii ejus Vitae fcrjptores. Ordinis
Caraaldulenfis initia , &r. 447 Romualdus Raven-
nx e ducum familia prodit 247 Vilo S. Apollinari
fit monachut Claftenfis 430 fecedit in eremum ubi
vivit cum Martnp 4 1 Petri Urfeoli, Scc. conver-
fio 438. 434 InGalliasfecedunt firaul 454 Ejus de
vigiliis, jejuniis, Scc. fcita. Sollicitudo pro divino
officio 433 Olibanumconvertit 434 patrem a con-
verfione xefilientem mire reprimit 133. 433 prope
Clafienfe monafterium degit . 436 Diabolo infultat,
a difcipulis vexatur, monafteria condit 156 Fit ab¬
bas ClaJfenfi?;opera Ottonis IXL 437.Venerium ia
eremo viventem abfque abbatis licentia corrigit ,
qiu pie obit , 438 apud Pereum cum aliis vita mi,
rabilis 437 Renifacius Rudorum archiepifcopus Sc
martyr ejus difcipulus» ejus pia exercitia, Scc.apo-
ftolatus.460 martyrium 461. Jobannes Sc Benedi¬
cius ejus difcipuli 36 j a furibus occifi miraculis co-
rufeant 464 Ipfe monafteria cxuidit , lacrymarum
donum obtinet 463 Parentio difcedit. 463 Bifur¬
ci cellas fplendidiores improbat, monafterinm Val¬
lis de caftro excitat 264 Simoaiacos infequitur >
monafteria exftruit 463. 466. 467 Jn Hungariam
cum difcipulis prxdicaturus ire tentat 466 Poten¬
tibus quam terribilis 467 apud Aquam bellam ma¬
net 468 Calumnias patitur 467. 474 facris inter¬
dicitur, commentarios in S. Scripturam fcrjbit, vi-
tx aufteritas 270 Sc ejus difcipulorum 474 Obit
473 altare fuper ejus corpus incorruptum erigitur,
476 Nonnulla fubjiciuntur de Guarino abbate Sc
Olibano,. 477

Sa-

Digitized by booQie

Index SS» Partis I.Satc. VI, Benedia.

XXXI

S A viniani , Patentidm , ttc, corpora inveniuntor
in monafterio ^S. P*W*i Vivi 226. »»8. deferun¬
tur Se no tus ob metum Norroannonim 231. VVil-
lelmus archiepifcopus volensta retinere punitur t\ i.
referuntur «4 monafterium 232 fiicceflio epifeopo-
rum Senonenfium 8 c abbatum S, Petri viyi 233,
tui 237. SS. corpora elevantur a cryptis 236. Rq.
bertus rex 8c Conflantia fuppcJitant fuimus ad or¬
natum theca; , 233. »36. Aliae Translationes 226,
227..Pontificum indulgentia; »27.

• StMeen eremita. Ejus Vita ex monacho arquali 123,
Ejus an Benedidinus ? ibid, Natus in Arme¬
nia , ibi monachus fuit, tum in eremum fcceffit .
j}6. fratrem ob inobedientiatn mortuum refufeitat.
Jetpfplymain invifit. 137 Roma; fufpedus haerefeos
abfolvitur. 137. Varias Italia; urbes lullrat 138. &e.
Invifit S. Jacobi ecclefiam in Callecia 143 Inmo-
nafterio Padoliron* prope Mantuam fedem figit
144 Miraculis corufeat 146 & feqq. Obiit 146 Mi¬
ratu Ia «i ejus fepulcrum 146 <$• feqq. Pontificum
littera: de ejus cultu 130.

Simet» reclufiis Trevirenfi* . Ejus vitam fcripfit
Evervinus abbas Theologienfis, five s. Martini Tre«
virenfis 323 Ecolifmam venit , tum Rotomagum ,
ubi deponit reliquias S. Catharinx e. monte Sihai
allatas 326 tibi vixit . Pro ejus canonigatione fcri-
blt Poppo archiepifcopus ad Beaedidum IX- 327
quam obtinet. Ejus inventio 328 Ejus patria & pa¬
rentes . In terram S. peregrinatur, folitaris adhx-
ret prope Jordanem 329 fecedit in monafterium Be-
thleemitanum, tum in aliud montis Sinai 3:0 fe-
eedit in eremum. InGalliasmittitur 331 niulta pa¬
titur in itinere 332 Trevirim appulfnsibi recluditur
333 ubi multa patitur 334 xgrotat, obit, more patrio
ftpelitur 334. Ejus miracula 333 & feqq,

T 8c V

T Heodoritm epifeopus Aurelianenfis . Tres ejus
vitx habentur , 171 nobili genere exortus ,

i >3 in monafterio s. Petri vivi educatur »74, 173
Fit epifeopus, 174 Turbx »n ejus eledione , 171,
176 Aurelianis exortu reprimitur J72. I73 In mo¬
nafterium redit. Obit, 173. 174
Wlftrius monachus fandi Johannis Reomaenfi*
131. poft aliquot vifiones, 152 obit in monafterip
s. Germani Aurifiqdorenlu 133
VVolboiv epifeopus Leodienfis. Ejus vitam fcripfit
Reinerus monachus s. Laurentii 136 Benedidinus fuit
in Ufcrajeftina ecclefia 137 jn qua obtinuit dignitates
13 8 Leodii epifeopus fadus ,135» Henricum imperato¬
rem fibi conciliat 160 Et s. Heriberto Colonienfi. S,
Jacobi monafterii curam habet i6t Pacem cum Frifo-
nibus conciliat 162 Sacramentis munitus obit. Ejus
epitaphium ltfx fepelitur in monafterio s. Laurentii
ouod dotaverat 163 Durandus ejus fucceflor. ibid. Ob
ablatas res s. Laurentii punitur ', Sc obit 164 Miraculi*
corufcans, ab his ceflare jubetur. 163
Y Sc Z

y Sarnus abbas s. Vidoris Maffilienfis , 332 mont.

fterio fiunt varix donationes, viri ibidem illu-
llres, 8 cc .333 inter quosGuiffedus abbas, cultu pu¬
blico donatus 333. 334. Ylarni vita ab Anonymoxqua-
li feripta 333 Cultus 334 Nafcjtur in pago Tolo-
fano, vocem habet fuavem 334 monachus fit Agathx.
Jn monafterio s. Vidoris Maffilix fufeipitur 333
Fit prior a Guifcedo abbate , cui poftes fuecedit ,
336 Ejus virtutes, caritas in pauperes , abftinehtia ,
Scc. 337 a s. Odi Ione laudatur. Ejus difcipuli *Ilti-
ftres 338 Ei adverfantes puniuntur 3 } p, 340. alia mira¬
cula 54« &c, Lirinenfcs : monachos e captivitateliberat
343 Ea.de re inHifpanjam vadit 346 Obtinet ca¬
ptivos 348 Qbit, ejus Epitaphium 349 ,

Zoerardus fcu A ndreat Se jScnediBus martyr, ere*
mitx e Polonia in Hungariam penetrant 68 Eornm vi¬
tam fcribit Maurus epifcopn» Quinquecclefiehfis , Se
ipfe vir fandus 68 Zoerardus e monafterio Zobor in fo-
litudinem fccqdit, mira ejus aiifteritas 69 Benedidus
9 latronibus in flumen dejicitur; miracula .70

INDEX SANCTORUM P R j£ T E R M I S S O R y M

in hac prima parte Sacult fexti Benedittini,

A Liulfus, (euArdulfus ex abbate Burchenfi, ut
fcribit VvilIelmusMalmesbBrienfis lib.3.degi-
fiis 1 onr. Angiiu :, Eboracenfis fimul Se Vvigornienfis
epifeopus. Tranftulit olfit beati Ofyvaldi anno MII.
17. Kai. Maii, ac paullo poft, ut teftatur Rogerius de
Hovtuen, fexta' icilicet Maii die , defundus eft, ac
Vvigormix , teftante Vvillelmo , fepultus. Nomen
ejus cum beati titula exhibent fcfti Benedidini.

Alfwoldus epifeopus Schireburnenfis in Anglia
ineumc fxculo xi. de quofxculoprxcedenti adannum
CMLXXViii. VideBollandianos ad 23.Martii,quo
6jus feliam in Martyroiogiis recolitur.

Alruna comitifla in monafterio Altaichenfi cele¬
bris, fed nonni (i defiderio Benedidina fuit . Mira*
culis claruit, ut audor eft Bucelinus inMenologiodie
19. Juniiquamvis eam obiifle die V1. Kalendas Janua¬
rii fcribat. Obiifle creditur circa annum MXL.

. A rduinus Italix rex ab Henrico imp. profligatus
in monafterium Fruduarienfe fe recepit, ubi mona¬
chus fadus vitam pie finivit anno MXVIII. mema-
tstur in fkftis Benedidinis die 2. Martii. De ep
plura in obfervarionibus ad vitam B. Guillelmi ab.
batis Divionenfis ad annum MXXXI.

Arnaldsrs XVl. abbas Caftrenfis monafterii, qusd
poftj» in fedem epifcopalem a JohanneXXII. pontifi¬
ce Romano eredum eft. Abbatis dignitatem anno
MXXX. jam obtinebat Araaldus, quain ultra annum
MXLIII. non poiTedit. Hoc enim ipfo anno Gere
bardus abbas erat , ex Chronico cpifcoporum Albi-
geniium Se Abbatum Caftrenfium tomo 7. Spicile¬
gii Acheriani pag. 341. Arnaldi gefta fex verfibus
comprehendit laudati Chronici audor.

tselieiis htminum Arnaldus fatiatut iniquis ,

Intrat Caflrtnfis clauftra tmnajletii,

Pcenitet adverfus Dominum ftcceffe, fuiqut
Peccati tentam ftftulat : itla datur .

Infimus fanat ta8u, mutefjut loquaces

Reddit, contrito h*c gratia foda viro tS,
Atbanafia abbatifla in infula aEgina celebratur
die 14- Augnfti in Martyrologio Romano, quo item
die tn Menfilogio Benedidino Bucelini, d apudAr-
noldum Vvionem memoratur: fed ex ejus Vita, qux
habetur apud Suriurn eadem 14. Augufti die patet
eam fxculo 1 x, vixifle, ut oblervat Baronius in no¬
tis ad Martyrologmm Romanum. Nec forte melio¬
ri titulo pertinmffe dicitur ad Ordinem Benedidi-
num. Idem dicendum debdattbia abbate, qui in ea*
dem Vita memoratur. Eum tamen inter Ordinisnoftri
fandos laudat Bucelinus inMenologio die 4. Septem¬
bris , fub Abbatis Augia titulo . Ubi ficut & Atha-
nafia fub annum Chrifti ML. floruifle dicitur.

’ . B

B Artholomaus abbas Criptx-ferratx , difcipulus fan¬
di Nili jiinioris, memoratur in faftis Benedi¬
dinis die xi. Novembris.

BenediSus & c. Martyres in Polonia , de quibus
fxculo prxcedenti ex Dubraviodidumeft in obfcrva-
tionibus prxviis ad Vitam fandi Adalberti epifeo-
pi Pragenfis . Huc referre fufficiat locum ex libro
1. Chronici Cofra* Pragenfis ubi fic habet: Ttuh
foribus Henrtti imperatoris, qui poft Ottonem tertium re¬
xit Annantem Imperium jn partibus Polonia quinque fue¬
ro monachi & eremita , viri ifraelita , Benedidus, Mat-
txus, Johannes, Ilaac Crilpinus, alti legunt Chrifti-
nus, fj* fextus Barnabas, quorum non id inventus in
ore dolus, nec in manibus pravum opus . Horum do Vi¬
ta patrum ftriptarusmulta, malui pauca, quia fem-
per dulcius fumitur qua parcius apponitur' ejea. Erat
tamen eorum ronverfatio laudabilis , Deo acceptabitis ,
hominibus admirabilis, eam [celari volentibus imita¬
bilis . HaHtnus kac . Fafli [unt autem hi fratres quin¬
que anno Dominicg Incarnationis millrfimo qu irto , fe¬
tando Idus Novembris . Celebris eft eorum memoria

apud

Digitized by v^.ooQle

xxxii Index SS, Prstermifforum.

apud Polonos fic JTungiroi; fed plura de eouimgellis
nou habent praeterea, qua: exDubravio laudatafunt.

C Olmanus Scotur peregrinus in Auftria, fub ho¬
mine exploratoris fufpenfus, miraculis clarus ,
fepultus eft in monafterio Mellicenfi, ideoque ejus no¬
men infaftisBenedidinis die i^.Odobris mfcriptura
fuit. At dubitare licet an umquam monachus fuerit.
Martyrium ejus ab Erchinfrido Mellicenlis mohafterii
tertio abbate paullo poft defcriptum fuit, quod habes
apud Lambecium tomo a. Bibliotheca: Cslareap. Paf-
fus eft anno MXII.

Congallus abbas facri nemoris Haly-Wodt in Scoti»,
rtligiofa centinenti» clarus, memoratur inMenologio
Scotico die xit.Maii , quo apud Bollandianos inter
prxtermiflos habetur , ubi laudant catalogum manufcri-
ptunt, qui fic habet: C angellus it Sacro-bofco & con-
feffor anno MXIII- Hunc cum celebri Benchorenfis rno-
hafterii abbate nonnulli confuderunt, aut certe unius
gefta attribuerunt alteri. Arnoldus Yvion, Ferrarius in
catalogo generali, & alii Congellum laudant ex vita S.
Malachix , qui tempore S. Bernardi floruit, fed eos falli
vel ex fola vitx ledione quivis facile advertet,

D E F

Onanus abbas in Achterles , in Scotia, colitur die
17. Aprilis inecclefia Aberdftnenfi. Ejus baculi
tadu febres fic morbi regii curabantur, antequam ab hx-
reticis corrumperetur,ut obfervat Dempfterus in Hifto.
ria ecclefiaftica Scotorum. De eo pauca Bollandiani ad
1 7. Aprili^. Obiit circa hujus fxculi medium.

JElfleda abbatiffa mpnafterii Runiefeienfis hujus fx¬
culi initio: cujusvitxcompendium exCapgravio ha¬
bet Maihevvius in Trojphxis Angl.Cong die 29. Ofto-
bris, quo memoratur in variis Martyrologiis.

F elix abbas landi Gildx Ruyenfis in minori Bri¬
tannia , hhc tranlmifliis a Ghuslino abbate Flori acenfi,
nt ibi monafticam vitam reftitueTet: quod ita egregie
prxftitit, ut fub ejus regimine hoc ineunte fxculo plu-
res viri fanditate celebres brevi enituerint, quales funt
Eobarnus, Gingurianus fic Gunftanus, qui omnes in
feftis Benedidinis locum promeruere. Felix diq 17.
aut, ut didum eft ht notis ad vitam fandi Gildx, 9.
Martii. Eoharnusu Februarii, Gingurianus 17. Se¬
ptembris , ac tandem Gunftanus die'2.7. Novembris ce¬
lebrantor . De horum geftis pauca habentur, prxtcraa
qux de illis retulit audor vitx fandi Gildx , editx fx-
culo I. Benedidino ad annuut DLXV. qux hic ideo re¬
petere vifum non eft operx pretium.

Fortis etXmitafic monachus Fontis-Avellani ,exGa-
brielliorum familia oriundus dicitur, cujus corpus in
eathedralem Bugubinam translatum, hodieque ibiho-
noratur in peculiari capella , cum hoc epitaphio,

D. O. M.

Divo Forti er emit», candore animi.

Summa conflantia, Chriftiqna pietate injigni.
Anno a Cbriftondto MX 1 . ad coli patriam migravit .
Ejus imago vifitur in monafterio Fontis Avellani cum
inferiptione, in qua beatus dicitur obiifle ix. Maii, fic
ea die memoratur in Menologio Benedidino ■ Deo eo
Ferrarius ad diem vi 1. ejufdem menfis,Jacobilius, ScC.

Fnlbertus epife. Carnotenfis, obiit anno MXXVIII,
fanditate fic dodrina celeberrimus: nullo tamen cultu
publico honoratur apud Carnotenfes, nequidem in mo¬
nafterio S. Petri, ubi fepultus-jacet. Ejus memoriam
cum l eati titulo celebrat Bucelinus in Menologio Bene¬
didino die x. Aprilis; alii irem audores, fed recentiq-
res, eum eodem beati feu fancli titulo donarunt,

Regorius , ex abbate SS. Coftnx fic Damiani ad
Micam auream Romx, fadus epifeopus Oftien-
fis , in Hifpaniam iniffus eft a Romano Pontifice, ubi
obiifle dicitur anno MLXIV. ac fepultus. Ejus vitam fit
miracula fcripfitConftantinusCajetanus abbas e Con¬
gregatione Cafinenfi , qux edita eft Romx anno
MDCVI. Eam recudit Tamayus inMartyrologioHif-
panico, die 5. Maii. Miracula vero ad ejusfepulcrum
apud fandum Salvatorem de Pinnava fada refert die
fequentiex iEgidio Cabregenfi , audore xquali, qu*
item a Bollandianis ad diem 9 • Maii edita funt. De eo¬
dem fando hoc legitur in vira fandi Dominici Calcia-
tenfis apud eofdem Bollandianos 1 a. Maii: Quidam
«pifcopus, Gregoriut nomine, in partes Hifpanic ad pra-
dicandum tvaneelium advenit.

J Ohannts archiepifcopus^Eboracenfis, cujus Vita da¬
ta eft ad annum DCCXXT. in monafterio Bever-
lacenli fepultus, e ligneo - fepulcro elevatus eft, ac
incapfa auro argentoqut & lapidibus pretiofis opere in¬
comparabili fabricata depolitus ab Alfricoarehtepifco-
po Eboraeenfi, cum ingenti Cleri pltbifque exfultario-
ne, anno «044. die a f.Oftobris, quo deinceps trans¬
latio prxdida apud Anglosfuit (ollemnis. HxeTho-
mas Stubs in adis Eboracenfium epifeoporum. v /

M . <

M Ac artus archiepilcopus Antiochenus, aliquam^

diu in monafterio S. Bavonis apud Ganda-
vum hefpitatus, ibi obi ir fic fepultus eft anno MXII.
Miraculis poft mortem clarus, agente Sigeroabbate e
terra levatus fuit anno MLXVII. Depofitionis feftum
die x. Aprilis, Elevationis, feu translationis ii.',
Maii follemniter celebratur . Ejus vitam duplicem
habes apud Bollandianos die x. Aprilis.

Maurus epifcopusCxfenas in Roimndiola, cujus
facrum corpus, crebrefcentibus ad- ejus tumulum mi-,
raculis, e terra abEpifcopis vicinis elevatum eft hu¬
jus fxculi initio. Ei Montis-Mauri monafterium pro¬
pe Cxfenam, nomen fic originem debet, quodho.
dieque fub Cafinenli congregatione celebre ell. Cor¬
pus ejus facrum, quod ibidem diu fervatum eft, po-
ftea in urbem translatam fuit anno 1340. ut feri,
bit Ughellus, atque in ecdefia S. Johannis Evan,
geliftx depolitum > unde fxculo fequenti in carhe.
dralem ecclefiam deportatum fuit, nbi hodiequevi-
fitur. Supereft in monafterio tumulus ejus cum hac
inferiptione, quam Ughellus refert.

Hic manet Antifles tumulatus marmore fandus.
Fulgidus , infignis , mirandus , nomine Maurus.
Ejus vitam , feu Miracula defcripfit S Petrus Da-
miani, quam interipfius opera lege, fi lubet. Me¬
moriam vero recolunt Benedidini fafti , ficut fic
Martyrologium Romanum die 20. Januarii , quem
diem ejus efleTranslationis mSnetUghellus, exitus
vero 20. Novembris, quo re ipfa die a Ferrario in
Catalogo generali faadorum Italix memoratur.

N ilus , Junior didus, HegumenusGrxcus, qui
Cafinum venit fub Aligerno abbate , a quo
accepit monafterium Vallis lucii, ubi annosxv.exe-
git , tum Cryptx-ferratx abbas fuit , ibique • obiit
hujus fxculi initio : de eo plura videfis in Sxculo
prxcedenti pag. circiter doo. fice.

Notgerus , feu JSotKerus ex prxpofito fandi Gal¬
li epifeopus- Leodienfis, de quo fxculo fuperiori ad
annum MXII. ubi quoque de Notkero Balbulo, fic
fub finem ejufdem fxculi de Epiicopis Leodienfibus
egimus,

° fic R

O Svvini regis Translatio fada die xm. Kal.

Septembris , hujus fxculi iuitio, qux occafio-
nem prxbuit condendo monaft. Tinumetenfi in agro
Northumbrenfi , quod monafterio S. Albani fubje-
dum eft de eo plura tomo 1. Monaft. Anglicani
pag. 333. qux excerpta funt ex vita fandi Ofvvi¬
ni fic ex ejus translationis Hiftoria ■

R eginbaldus epifeopus Spirenfis, qni primus poft
inftitutos in percelebri monafterio S. Udalrici Au-
guftenfi monachos, abbas inftitutus eft anno MXII.
a Brunone Auguftano epifeopo. Hunc poftea ad E-
berfpergenfis , tum ad Laurhhamenfis monafterio-
rum regimen translatum fuifleajuntHugoMenardus
fic Bucelinus , priufquam thronum Spirenfem con-
fcenderet: quod populi fimul & cleri confenfu anno
MXXXI. fidum faifle feribit Trithemius in Chroni¬
co Hirfaugienfi, ubi de eo fic habet : Vir mortifi¬
cus , amator cleri lio doclor populi, multum tgrtgiut
fuit, qui multa bona fecit ecclefia fu( . Ejus tem¬
pore Conradus Auguftus majoris ecelefix Spirenfis fun¬
damenta pofnit. Coronam cupream deauratam, am¬
plam fic magnificam fieri curavit, qux in chori me¬
dio penderet, quales hodieque in plerifque Belgicas
noftrx ecclefiis vifuntur, viginti quatuor ineaver-
fus infculpi curaverat , ex quibus duos refert Buce¬
linus in Menologio.

Jftud non magnum dignanter fufeipe munus.

Quod Rtgmbaldus tibi praful reddo mifellus .
Obiit anno MXXXIX. die xtn. raenfis Odobris,

Digitized by

Google

Kalendarium SS. Partis I. Saec. VI. Benedift. xxxiij

uv habet Hermannus Contradas , qui eum virum
visa & habitu monachis» vtrcnaum appellit. Her-
mannum fecum t eft Trithernius. Eadem die me¬
moria ejus cum fanili elogio celebratur in Marty-
rologio Benedi&ino Hugonis Menandi. Eodem ti¬
tulo donatur a Bucelino in Mcnologio die.ai. Au¬
gufti ,Sc ab Hersfeidero in Bsfilira ss. Air* & U-
dalrici , ubi eum ez Kirburgenfibus comitibus , id
eft ex ipfius fandi Udalxki gente , ortum duxifte
fcribic . Omitto alios audores , Brufchium , Sten-
gelium , Raderum Scc. qui Rfgiubaldmu pro. data
occatione laudaverunt .

S & T.

S ErgiuslV. Pontifex maximus , antea epifeopus
Albanenfi*, Petrus di&us > cognomento , ut
ajunti, Bacca*porci-; Ejus virtutes exponit Epita¬
phium quod in bafilica Lateranenfi infculptum eft.
ubi Eccle/sa itent, pauperibus ponit, nudorum rufiis
d> populi 'declor. egregius- appellatur : nullo publico
cultu donatus eft; ejus tamen memoria in Menolo-
gio Benedidino legitur die 18. menfis Augufti.

Tarafia Veremundi II, Caflell* regis filia , cum
a fratre Aldefonia nubere invita coada ■ iitiflet Ab-
dallx Saracenorum regi , de ille a Deo punitus li-
beram eam dimilifict, Ovetum in fandi Pelagii mo-
nafterium fecelfit, ibique reliquo vit* fitae tempore
xranfitdo, defiinda.fc:fepulta eft. anno-MXXXlX.
memoratur a Vvione, Dorganio , Menardo ceterif-
que faftorum Benedidinoram (criptcribus camfanEa

titulo , die ay. Aprilis . Ejus epitaphium er Am-
brofio Morales refert Baronius ad annum MX. ubi
fic habetur/ En quem cumis cavta faxa teget com¬
pago f aer*. Hic ddtOuDto ruubant Tarafia Cbritto
dicatu , proltt Btremundi rogis & Qtlpyra regina ,
genere tota claro parentatu , clarior & merito , vi¬
tam duxit prcclaram, ut continet norma. Hanc uni¬
turo vilis , fi bonus eft cupis , vel fi obiit /ub die
vii. MaL M api , furia quarta , hora media neSis
ptfi ptraSa state Jfculi porreSa per ordinem mundi
fextam , da ChtiHe quafo veniam, parce , prtfor ,
amen .

Tento fandi Maioli abbatis difcipulus. s quo fan¬
di Mauri Foflatenfis abbas inftitutus, poftea in Re-
menfem pagum fecelfit. ac tandem Cluniacum re.
verius obiit circa annum MXX- etiam poft mortem
miraculis iiluftratus. De eo in elogio hiftorico ftn-
di Maioli fxcnlo v. pag. 714. In fallis Benedidi-
uis recolitur die t;, Odoiris,

Jgianus Scotiis monachus Cluniacenfis . tum
e pif c op us » qui hujus firculi initio ad fuperos
abiiile creditur. Ejus natalem Abirbrothi celebrem
commemorat Thomas Dempfterus in Menologio
Scotico, die 4. Januarii. Sc ex eo Ferrarius inCa-
talogo eorum fandorum, qui in Martyrologiq Ror-
mano non habentur, Uterque narrat crucem ex ejus
ccemeterio nulla vi ab haereticis avelli , neque. Ii-
cet ligneam, potuifie umquam incendi.

....... , , , ■ — . . . . - ' [ . s. -. - I I -—---—--II . .

KALENDARIUM SANCTORUM

quorum A fi a in prima parte Siculi fexttBcnediElini exhibentur.

J A NMJ A R I U S.

1 TN monafterio Fifcamnenfi S. Guilielmi abba-
X tis c*tfdem de aliorum multorum moaafterio-
rum. pag.a&4

Eodem die ia monafterio Silviniacenfi S. Odilonis
. abbatis Gfamiaceufis. yy^

4 Bremis in Saxonis S. Libentii (en Lievixotui
ejufdem urbis archiepifeopi. iif

6 Atrebati S. Frederici monafterii S.Vedafti prae-
pofiti. i6y

17 ln monafterio Glaftonienfi S. Britvvaldi epifeo-

pi Vvilronienffs. 417

*>.. In monafterio prope Soram , Campani* Italicas
urbem, S. Dominiciejufdem.loci & aliorummo-
nai tenorum' conditoris & abbatis, 31 y

ay In monafterio Stabulenfi fandi Popponis ejuf.
.. dena loci abbatis, yot

Eodem dieVirduni ia monafterio S.VitonLB. AdeU
•vivvx matris B. Popponis, xedufz. yo3

*7 Aupeliaais S. Theodorici epifeopi. 171

30 Fukix B. Anmichadi- reclufi. 41 (

F E B R U A R I U S.

1 In monafterio Selginftadienfi S. Clari reclufi. 416
y Vilicae prope Bonnam in Germania, S Adelhei-
dis prime ejufdem loci abbatiftae. 1x3

Eadem die CentulxV, Odelgeri ejufdem. loci prio¬
ris, 436

10 In. monafterio Columbenfi B, Helvife reclufap,

3 1 * ' , .

-14 Iu Ruffia S, Brunohis archiepifeopi & martyris
Ruffimun apolioli. 71

MARTIUS.'

3 Bamborgx S. Chunigundis Auguftae & virgi-

..'Btr. 3JI&

>4 Iu monafterio S. Galli.V. Burchardi II. abba*
-/otis. 17 6

if. Mallesci Translatio S. Rigometi coafeftoms.'119
6 Fontanei!* V.Gradulfi ejufdem lociabbaris. 319
.8 In monafterio S. Petri Caraotenfis V. Aroulfiejuf-
* dem loci abbatis.. **o

11 Firmi in Piceno S. FermsniabbctisS-Savini. 15 3

14 In monte Cafino V. Johannis II. abbatis Cafi-

nenfis. 87

18 Ibidem V, JohannisIII. abbatisCafinenfis. 91
1; Tbaani in IulwiB. Edicis monacbi Cafinenfis.

31 In monafterio Pompofiano prope Ravennam S,'
Guidonis ejufdem loci abbatis. 447

APRI LIS.

1 x Coloni* in monaft. S. Murtini B.Heli* abbatis. 41 *
Eodem die Cav* S. Alferii primi ejufdem loci ab.

batis. 638

14 Iu monafterio Tuititnfi V. Wolpertl primi ejuf.

dem loci abbatis. 413.

19 Cantiurix S. Elphegi archiepifeopi Bc martyris,
io*

ao LeodiiS. Wolbodonis ejufdem urbis epifeopi. tyy
MAJUS.

f In monaftyrio s. Hippolyti Zobor in Hungaria
SS. Zoerardi feu Andre* , Sc Benedidi martyris
eremitarum. 68

3 Trajedi ad Rhenum s. Aufridi epifeopi. 79

4 In monafterio Thorenfi W Hilfiiindis funda-

tricis, & Benedid* prim* abbatiflx. 80

Eodem die Hildesheimii s. Godelvsrdi ejufdem ur-
bia epifeopi. 3yo

JUNIUS.

1 Treviris s. Synjeonis monachi Sc reclufi. 3-sy

4 Cafini Stephani Venetici, monachi. 9 y

y Paderbortjife in mouafterio Abdingoftenfi B.Me-
invverci epifeopi. 337

14 Virduni in monafterio s. Vitani B. Richardi
ejufdem loci abbatia. 4y?

17 Ratifpon* in monafterio s. Emmesammi beati
Ramuoldi abbatis. 3

Eodem die in monafterio Miciacenfi prope Aureliano s
Translatio reliquiamms.Eufpicii abbatis. 178
19 in monafterio Camaldulenfi s. Romuaidi ejuf
dem ordinis inftituiosia. Z46

Eodem die in Ruffia x . Bonifacii archiepifeopi Sc
martyris. ayy

x8 In monafterio a. Bavonis Gaadavenfis Transla¬
tio SS. Livini & Briccii martyrum. y8

JULIUS.

9 In monte Cafino Angeli monachi. 94

10 Perufii in monafterio s. Petri de monte Capra¬
rio s. Petri, ejufdem Joci primi abbatis. 63

14 Bambprg* s. Henrici Augufti. 398

Eodem die Leodii, in monafterio s. Jacobi, V. Ol-
berti ejufdem loci abbatia. y»3

ay In monafterio Miciacenfi prope Aurelianos in¬
ventio SS. Maximini abbatis Sc ceterorum- »*4

»6 In

Digitized by booQie

XXXIV

Kalendaxium SS, Pai^is I. Sasc. VI. Benedi&.

* i.-—-* *• **»> 5*i?=5r* re

J U X** — — ' . . 1

Mantua», S. Symeonis Annent eremit*. «3?
20 In monafterio S- Mildrith* ttt Anglia S. Leo-
fronar abbatiffie «e fociarum martyrum . 104

AUGUSTUS.

13} prioris ejufdem l©ci,JCc trium aliorum monacho»

Leo- rum. * 4 f

104 it S trigoni* s. Auftrici feu Anaftafii epifcopiCo-
locentis, tum archiepifcopi Strigo nknfis ia Hurt-

dui- garia.

. — « • t. 1 • m «i. 1 ■ M • i*

, t Arimini in. monafterid S Gaudentii, S. Ardui- g* r ' 4 • . , . T U . _ .... fj

»5 • . CT ; 7 j Eodem die in Poloma Johannis Cfc BenediCti a fu¬

ni presbyteri. .

2» Wormtti* S. Burcbardt epifcopt

. XI!_ C nnmi nl

ribus occiforum.

** Ao^TulT* S. Martiani primi abbatis taonafte- 13 In monafterio Regul* s. Abbonis abitis Flo-
Eafebii 84 riacenfis «c martyris. 27

Eodem dS in ittodtfierio S.P«ri Viri prope Scaenas 2» Hildesheimii s. Bernvvardi ejufdem urbis epiu

Translatio SS. Saviniani,! Pocentiani Ccc. »26 fcopi. . . ., . ,, *. 7 ^

-o tn monafterio Lucedi* in Italia S. Bononii ejuf- >3 In monafterio Cafaunenfi s. Guidoms abbaus .

* , 1 « il..‘ • li» AI I

dem loci abbatis. l 37

SEPTEMBER.

4 Fontanell* V. Girberti ejufdem loci abitis 1 311

T —. rv • o 1 r. Tt AiiLudi

t« In monafterio Gemeticenfi V. Gtmtardi ejufHem
loci abbatis. 321

a Fontanell* V.OirDernejumcni iw >-* --_ ......

,2 Mafiili* in monafterio S* Vi&oris B. Guifredi 29 Fontanell* V. Gerardi ejufdem loci abbatis Cc

ejufdem loci abbatis. 53 » martyris. n _ r _ MB _,. 3,9

i. In pago Tiburtino Veneni eremitae. »58 DE CE M B E

21 Capuae in monafterio S. Benediai, Pauli m<* * ^umquecdefi* s. Mauri ejufdem urbis epifco.

, + tt £fT.S f Tn monafterio S. Vidoris , S. Tfarm ffla monafterio s. MarUde Albaneta , prope
* abbatis ciufdem loci 53 » montem Cafinurti, Pauli taonachi. 98

Eodem die Canadii in’Hungaria S. Gerardi epifco- 9 Cernula: V. Angelranni , cognomento Stpien-

<<a tis, ejufdem loci abbatis. 43 f

pi cc martyris^ CTOflBR< ? 1, Autifiodori in s. Germani monafterio B.Wlfe-

2 Remis dedicatio bafilic* archimouafterii Remi- rii monachi Reomaenfis. 1 5 1

giani per S. Leonem IX. papam . 624 14 In monte Cafino Adanu monachi. 97

* In monafterio Morerol* m Hifpania S. Froila- .......

ni epifcopi Legionenfis. 5 » bunt» dubut Martm.

< Zamorx feu Numantia:, S. Attilani epifcopi. 74

I Vkdani ia mouaft-S. Vitoni, V. Fingenii abba- In Apulia Marim inftitutoris s. Romu
7 • 22 In monafterio Cafaunenfi V. Adelbei

tiS • ^ # x , , t

a In uJbnafterio Breunovieitfi S. Guntneri eremi- ‘434 • • ..

y ta . 415» In monte Cauno Azzonis monachi.

i< Ratifponx in monafterio S. Emmmmmi Aure- Ibidem Qregorii monachi,
fi* . 5 Ibidem Johannis Venetici monachi.'

lix reciuix • * - J — .. , . _.

20 Cantuari* S. Egelnothi , cognomento Boni , Ibidem Raynerit monachi & martyTis
t .t ■. ...iT:_ r.r _: m, Irorlii m monafterio s. Tacobi V. Tot

liutrth diebus Murtui.

In Apulia Marini inftitutoris s. Romualdi.

In monafterio Calaurienli V. Adelberti monachi.
‘434 ’

In monte Calino Azzonis monachi. 94

Ibidem Qregorii monachi. 9;

Ibidem Johannis Venetici monachi. 1 ‘ 95.256
Ibidem Raynerii monachi & martyris. 98

ejufdem urbis arthiepifeopi.

novemisr

394 Leodii in monafterio s. Jacobi V. Johannis epifco¬
pi Itali. 5»4

2 In monafterio Camaldulenfi Petri ejufdem loci In monaftetio s. Liberatori, dioecefis Theauenfis ,

t4/. 'i&r Joh*nnis monachi. 00

INDEX TOPO GRAPHICUS SANCTORUM

Partis prima S acuit fexti Benedittini,

IN GALLIA.

I N provincia Lugdunenfi prima Cluniaei s. Odi-
lo ejufdem loci abbas. 553

In provincia Lugdunenfi fecunda lontantU* V.
Gerardus, abbas, a ficario interfedus , Gradulfiis Cc
Girbertus, 319 in monafterio Gtmeticenft V. Gon-
tardus abbas 319 in monaft. Fifcumnmfi s. Guillel-
misabbas Divionenlis &c. 284

In provincia Lugdunenfi quarta apud S monas m
monafterio s. Petri-Vivi , Translatio ss. Saviniani,
Potentiam Ccc. 226 Autifiodori in mooaft, s. Ger¬
mani B. VVlferius monachus Reomaenfis. 151
Curnuti in monafterio s. Petri V- Arnulfus ab¬
bas, 280 in monafterio Colkmbenfi B. Helvifa re-
clufa 323 Aurcliams s. Theodoricus epifeopus i7r
ibidem in monafterio Wciucenfi Inventio ss. Maxi¬
mini abbatis &c. ibid. Translatio reliquiarum s. Eu-
fpicii abbatis. » 7 *

In provincia Belgica prima , Trevnis s. Symeon
monachus Cc reclufus 325 Mettis Adalbero II. epi¬
feopus »3 yirduni in monafterio s. Vitoni Finge-
nhis abbas 23 ibidem B. Richardus ejufdem loci ab¬
bas 453- ibidem V- Federicus ex comite monachas
J65 ibidem B. Adelvivyi nuter B. Popponis , re-

clufk. . 5?3

In provincia Belgica fecunda , Remis Dedicati o
bafilic* archimonafterii Remigiani per s. Leonem IX.
papam 624 in monafterio Centulenfi V. Angelran-
nus ejufdem loci abbas, Cc Odelgerios prior. 435
Atrtbati V. Fredericus pripofims monafterii s. Ve-
dafti i6j .Gandayi in monafterio s. BavonisTrans¬
latio ss. Livini Cc Briccii.

In- provincia Aquitania fecunda inmonaftenoRr-

ptU s. Abbo abbas Floriacenfls A martyr 27 Mal¬
itati Translatio s. Rigotneri confefioris. 119

In provincia Narbonenfi fecunda , Apta-Julia
s, Martianus abbas s. Eufebii. 84

In provincia Viennenfl prima in monafterio T«-
l nere» (i i. Germanus ejufdem loci prior Cc tres alii _
monachi. . ^43

Ih provincia'Viennenfi fecunda M afltlia in mo¬
nafterio s. Viftoris , s Vfwirus ejufdem loci abbas
j31 ibidem B- Guifredus ejufdem loci abbas, jp

IN GERMANIA. ' ,

In pfovirttiaGermania prima Fulda B. Amnichadui
reclufus, & MarianusScotus, 415 in monafterio Sei-
ffnftaditnfi . Clarus reclufus 41 6 Bambtrgass.Hen-
ricus Cc Chunegundis, augufti, conjuges Cc virgines
398 VVermatia s Burchardas, ejufdem urbis epifeopus
526 Hildesheimii s.Bernvvardus epifeopus Hildeshei-
menfis 179 ibidem s. Godehsrdus epifeopus , 350
Paierbome, B.Meinvvercusepifeopus ,337 in monafte¬
rio [anili Galli V. Burchardus II. abbas. 1 76

In provincia Germania fecunda, Gelmif B. Helias
Scotus abbas s. Martini 412 Tuitii prope Coloniam
V. Wolpertus primus abbas Tuitienfis 413. Vitica
prope Bonnam s. Adelheis prima ejufdem loci ab-
batifia r 2 3 Leodii s. Wolbodo, ejufdem urbis epi-
fcopus 155 ibidem in monafterio-s. Jacobi, V. Ol-
bertus ejufdem loci Cc Gemblacenfis abbas 513 ibi- .

dem V. Johannes epifeopus 524 in monafterio Sta-
bulenji s. Poppo abbas ejufdem loci. 501

Trajeili ad Rhenum s. Aufridus , ejufdem urbis
epifeopus 77 in monafterio Thereaj* BB. Hiliuihdis

Cc Benedifta. 80

Digitized by

Google

XXXV

Index Topog. SS. Partis I. Sac. VI. Eentdift.

Io Bajoaria Rutifponu in. nyonafterio S. Emmeram-
mi Ramtioldus ejufdem ccrnobii abbas, 3. J bid. Au¬
relia recl«fa. y

In Boemia . In monafterio Breuntvktvfi prope
Pragam, s. Guntherus ereipita. 419

Tn Sazonia Bremis s. Libentius feu Lievizo ar¬
chiepifcopus Bremenfis. ny

In Hungaria SSrigoni* s. Au Uricus fe» Anaflafius
epifcopus Colocenfis, tum archiepifcopus Strigonien-
lis 65 in monafterio Ztbor SS. Zoerardus feu An-
dreas Sc Benedictus martyr , eremitx 68. Quin-
queccltfi* s. Maurus epifcopus Quinquecclcfienfis .
69 Cunadii s. Gerardus epifcopus & martyr. 543
In Ruffiu s. Bruno archiepifcopus Sc martyr ,
Ruflbrum apoftolus, 71

IN ITALIA.

Perufii in monafterio s. Petri in monte Capra¬
rio s. Petrus ejufdem loci primus abbas £3 in mo¬
nafterio Padolirenenfi prope Mantuam s. Symcon
eremita 133 in moqafterio prope Sfram in Capti
pania s. Dominicus , ejufdem loci conditor & ab¬
bas. 3 1 y

In monafterio Pomfofiuno prope Ravennam s.Gui-
do ejufdem loci abbas. 447

Firmi in Piceno S. Firmanus abbas s. Savini .
133 Arimini in monafterio s. Gaudentii, s. Ardui-
nus presbyter. 73

In monafterio Cafaurienfi s. Guido abbas 428

Ibidem Adalbertus monachus. 4 ^4

In monafterio Lueediu s. Bononius ejufdem loci
abbas.

In monafterio Cumaldulenfi s. Romualdus Ordi¬
nis Camaldulenlis inftitutor. 146

C upuu in monafterio s. Benedidi B. Paulus mo¬
nachus Cafinenfis 96 Tktuni B. Felix monachus Ca¬
finenfis, 9 3 in monafterio s. Liberatoris dicecefis
Theanenfis, Johannes monachus. '99

In mmte-Gufino V. Johannes II. abbas. 88. Aid.'
V. Johannes III. abbas 9 1 Ibid. Gregorius mona¬
chus 93 Angelus, 94 Azzo, 94 Scephanus Ve¬
neticus , 9j Johannes Veneticus , py Adam , 97
Raynerius martyr, 98. In monafterio s. Mari* Al-
bunetu prope Cafiiium Liutius monachus Cafinen¬
fis. 98

Cava S. Alferius primus ejufdem loci abbas. 638

IN ANCLIA.

C *ntuarU S. Elfegus archiepifcopus & martyr. 1 os.
Ibidem s. Egelnothus archiepifcopus 394 in pt° n f*.
fterio S. idildritha , s. Leofronna abbatifla St focia:
martyres 104 in monafterio Glaflauienji s. Britvval-
dus epifcopus Wiltonienfis - 417

IN HISPANIA.

Zamara S.Attilanus ex priore Morerolx ejufdem
urbis epifcopus 74 in monafterio MoreroU in Hi-
fpania s. Froilanus epifcopus Lcgionenfis. ys

NOMINA AUCTORUM PRAECIPUORUM

qui bujitfce prima partis Sacu,li VI. Benedittini AB a fcripferynt.

A D*m Brempnfis in Hiftoria fua fcripfit vitam
S. Libentii archiepifcopi. 11 y

Appoiyuf fcripfit vitam & miracula fandi Abbo-
nis abbatis Flonacenfis, fzculo xi. 17

_ A Ibericus monachus Cafini , Cardinalis , fcripfit
hoc fxculo vitam s. Dominici abbatis Sorani in
Italia. 31 y

Anfelmus monachus Remigianus fcripfit fxculo xt.
Itinerarium Leonis I 3 f. Papz de Dedicatione ec.
clefix fandi Remigii Remeqfis Scc. 61^

Amoldus feriptor vitx s. Godehardi epifeop»
Hildesheimenfis. 3yo

A rnolfus ex comite de Cbam monachus S. Em-
merammi fxculo xi. fcripfit de memoria B. Em-
merammi Sc c^JtQjum ejus . Liber a. eft de vita
S. Ramuofdi. 3

’ ' ' B Sc U

Bittbu fan&imonialis Vilicenfis monafterii fxcu¬
lo xi, fcripfit vitam s- Adclheidis primx ejufdem
loci ahbatiflx. 123

Bure/surdas monachus s. Galli ffripfit de eodem'
monafterio jaculo jci,. exeunte, 1 7$

JEverhetmus abbas Altimontenfis fcripfit fxculo
xt..ineunde vitam hfati Popponis abbatis Stabulen-
fis. yoi

Zyaviput abbas Tl^ecdogipnfis , feu ut aliis pia.

cet, s. Martiiu Trevirenfis , fcripfit fxculo xi. vi¬
tam s. Symeonis reclufi Trevirenfis 1 3'xy

G Sc H

Glabtr-Koiulfus monachus fcripfit vitam s. Guil-
lelmi abbatis Divionenfis. 284

Hnriulfus fcripfit fxculo xi. exeunte Chronicum
monafterii Centulenfis , in quo inferta eft vita V.
Angelrauni ejufdem loci abbatis. 43y

Hugo Flaviniacenfis ex monacho Vitoniano ab.
bas , fcripfit Chronicon Virdunenfe fxculo xi.
exeunte, in quo gefta habenwr B- Richardi abba¬
tis 5 cc. 4 f J

I Sc L

Johanntt Berurdus fcripfit fxculo xm. vitam
s. Guidonis abbatis, in Cnronico Cafaurienfis mo¬
nafterii. 428

J otfaldus monachus £luqiacenGs fcripfit fxculo
ayi. Vitam s. Odilonis abbatis. yy^

Lea Marficanus monachus Cafinenfis tum Cardi¬
nalis epifcopus Oftienfis fcripfit Chronicum Cafi-
nenfe, quod Petrus ejufdem loci diaconus & mo¬
nachus continuavit. Ex quibus plura. 87. &c.

M Sc Q

Muurus ex monacho s. Martiryi epjfcopus Quin-
quecclefienfis fcripfit vitam ss. Zoerardi Sc Benedi¬
di fxculo xi. 68. 69

Odorunnus iponachus a- Petri Vivi Senonenfiy
fcripfit Chronicum , Sc Hiftoriam Translationum
ss. Sayiniani , Potentiani Scc. fub Roberto rege .
2x6. ss8

Osbenus monachus eccfefix Cantuarienfis fcripfit
Vitam Sc Hiftoriam Translationis s. Elphegi epifeo-
pi Cantuarix fxculo xi. ios.

P 6c R

Petrus Dsmiani epifcopus & Cardinalis Oftien¬
fis fxculo xi. fcripfit vitam s, Romualdj iaftitnto^
ris Camsldulenfium, 246. item s. Odilonis Scc.

Petgus monachus Mslleacenfis fcripfit fxculo xj,
labente Vitan* & Hiftoriam Translationis s. Rigo-
meri confefloris. 119

Reintrus monachus S. Laurentii Leodienfis fcri¬
pfit fxculoxi 1. Vitam s. Wolbodonis Leodienfis epi-
fcopi. lyy

B. Riehurdut abbas s. Vitoni Virdunenfis fcri¬
pfit vitam s. Vitoni epifeopi Sc miracula, qux fuo
tempore, id eft ineunte fxculo xi. ejus meritis fa.
da funt. 4yj

S T 8c V

Sigeiertus fcr?pfit libellum de Abbatibus Gemblai
eenfibus, ubi Vita V. Olberti ejufdem loci quarti
abbatis. ys3

Tung-

Digitized by v^.ooQle

xxxvi Nomina Auaorum Praecipuorum.

Tangmartts decanus ecclefix Hi!de;h:imenfis yi-
tam S. Bcmvvardi fcripfit eo adhuc vivente. 179
Thtodoricus monachus Cafinenfis fcripfit vitam
S. Firmant abbatis, non exftat. ijj

V&or JJh in Dialogis feribit plura de findis Ca-
finenfibus fxculo jfi. 87

Welftrus fxculo xi. feriptor vitx S. Godehardi
epjfcopi Hildesheimenfis 3 o fc vitx S. Guntheri
eremi tx. 419

Auclorts Mntnymii

Anonymus Abbas Venufinus fcripfit fxculo xii.
ineunte yitam fandi Alferii & trium ejus proxime
ftjceelfonun abbatum Cavenfium. 638

Anonymus monachus Lucedienfis fcripfit fxculo
xt. vitatn S. Bononii ejufdem loci abbatis. 137

Anonymus monachus Padolironenfis fcripfit fxculo
xi. vitam Sc miracula S. Symaonis eremitx. 134

Anonymus monachus S. Pauli Trajedenfis fcripfit
vitam S. Aufridi. 77

Anonymus monachus Vitonimus fcripfit fxculo
xi. exeunte vitam B. Richardi ejufdem loci abba¬
tis- 4J3.

Anonymus fcripfit fxculo xn. vitam S. Chune.
gundis Auguftx. 40» 1

Anonymus Italus fcripfit fxculo xi. vitam S. Gui-
donis abbatis Pompofiani. 447

Anonymus fxculo xi. fcripfit vitam S. Yfitrni ab¬
batis S. Vidoris Maflilix. 533

INDEX

RERUM MEMORABILIUM

PRAEFATIONIS PARTIS I. SJEC. VI. BENEDICT,

Cifri funf numeri feflionum initiales ,

AB«tC

A Bbattt regulares reftituti, num. 3. Conceflaiis
Pontificalia ornamenta 31 Eorum profeffiones
epifeopis fadx ij &c. 13 Exemtorum. z6. »7

3o.Exemtionum origo »7 Io qu° confiftebat, 31
S. Albani monafterii exemtio. 30

Anglix monafteria reftituta. 14

Anlelmi lententia de profefiione abbatum. 10
Aurelianenfes epifeopi exigunt profeflionem ab Ab¬
batibus. if.Scc.ad 13

Benedidinus Ordo in Orientem propagatus 8.11. u.'

In regiones Septennrionales. 1 ]

ftertx a Roberto rege repudii epoejia. 49 -&
Bruno Cartufianus non fuitBerengariidifcipufus. 7
Cafini abbates I%x profeflionem facere renuunt, a a
Cluniacenfes florent 1 In Oriente. it

Conftantix reginx nuptiarum epoch^. jo

Corbejenfis abbatis profeffio. a 6

Corporalibus incendia reftinda. 46

PP&f

mortis epocha. 47

Hugonis Junioris regis xtas , Epitaphium emenda¬
tum, &c. J2.

Jerofolymorum ficra loca a Benedidinis inhabita¬
ta. 8. Ii

Ignis probationes, 3 3

Incendia facris corporalibus reftinda, 46

Ivonis fentemia de abbatum profefiione. ip.21

L M & N

Ztp IX. ecclef. dilciplinam reftaurayit» i

Lobienfis abbatis dignitas. 34

Mitrx ufus Epifeopis & abbatibus 3*. 33 In fyno-
dis. 34

Monachi vagi, an ab Epifeopis puniendi. 1S

Monafteria Jerofolymis 8. 11 Conflsntinopoli y
Palmarex u In Paixftina ia. In jEgvpxo , in
Dania Scc. 13

Monaftici habitus fufeeptio in extremis, 3f,

Moribundorum profeflio monaftica, 3^

Normannorum ducum pietas 3 Abbates tuentur ; aj

Difciflms ecclefiaftica a Benedidinis pontif. reftau-
rata. a

Difciplinx ufus an probandus. 38. feqq.

Duellorum probationes 43 Etiam in ecdefiarum cau¬
lis . ibid. Iis epifeopi affiftunt. 44

Epifeopi exigunt profefEonctn ab Abbatibus 13 Scc. ad
31 Duellis interlune 44 Epifeopi monachi. 6
Floriacenfes abbates recufant profeflionem epifeopis
facere. 1 y

Fontanellenfis abbatis profeffio. af

Fuiberti /ententia de profefiione abbatum. 17

G H & I

Guillelmi Conquxftoris follidtudo pro monafte-
riis. 14

Jlugo Capetus abbates regulares reftitsit 3 Ejus

PRsatv

Pontificalia ornamenta abbatibus concefla. 31'

Probationes per ferrum & duella. 43

Puerorum oblatio in monafteriis an obliget. 36
Reliquix dubix igne probatx, 4f

Remenfis ecclefia , inde propagatio ftudiorum 7
Romani Pontifices Benedidini. a-

Robertimonarchixepocha 47 &Bertx repudii.' 49
Scollandus abbas Cantuarienfis. 14

Studiorum reftauntio. 5

Vercell. epifeoporum mos in exigendo juramento
ab ordinandis monachis. a8

Vindocinenfes abbates profeflionem an faciunt epi-
fcopo; 1

Uticenfes abbates profeflionem epifeopo facere te~

imat„ a 4

Digitized by

Google

SANCTORUM

ORDINIS

S. BENEDICTI.

SICULUM SpXTUM,

Quod eft a Chrifto nato undecimijm.

Digitized by

VITA BE A T I

RAMUOLDI

' ABBATIS SANCTI EMMERAMMI

apud Ratifponam

Au&ore Arnolfq ejufdem monaft?rii monacho > $c coaequali.
Ex Tomo ?. Antiquae left tonis Canijti.

OBS EKV AT IONES PR JEVJ JE,

RWQLFVS ex Comite de Cham & Vochbnrg Monachus S. Emmerammi , Scri P tor vi-
beati Ramuoldi gefta litteris mandavit in libro fecundo, quem de me. tar '
moria beati Emmeramfcii, & cultorum ejus infcripfit. Iflud opus nos
bic exhibituros polliciti fumus in obfervationibus ad vitam fanBi tolf-
gangi in fuperiori gaculo: fed prius aliqua de beato Ramuoldo pramit•
tenda funt ad ejus vitam illuftrandam. Ramuoldi ortus annum nemo &c.
affignavit’,: fed cum ille ex 'omnium confenfu , ipfmfque <Amolfi tefli-
monio , centenarius obierit, fi annus rooi. ejus fupremus fuerit , ut
infra probare conabimur, anno 901. natus fuiffe cenfendus cft. Wpnita
facile parentes ejus aut patriam detegemus, nifi forte fententiqm am>
pleBamur eorum, qui eum patruelem fanBi Volfgangi Ratifponenfis epifcopi fuiffe afferunt, quo
paBo eum, ut de beato yolfgango refert ipfius vita auBor, Suevigenam fuiffe dicemus , & ex Fit AI ' lus
parentibus ingenuis ortum, qui nec divitias , nec paupertatem 'patiebantur. Jlmolfus tradit
eum Henrici Mrchiepifcopi Trevirenfis capellanum fuiffe : quod idem afferit auBor vita fanBi
Pblfgangi . M neuter refert utrum id munus ante , vel pfl emiffam profcffionem mmafiicam
obierit . Id unum conflat apud omnes , quod Polfgangus in epifcopatum Ratijponenfem eveBus,

Ramuoldum e monaflerio fanBi Maximini Trevirenfis accerfierit, ut ipfummonaflerio fanBi Em-
merammi , quod ob ejus unionem cum epifcopatu pene corruerat, projiceret. Ramuoldum tunc
fenem fuifle afferit jlmolfus . Quare libenter Stengelio afjentior , qui hanc in monaflerio fanBi
Emmerammi abbatialis dignitatis reflitutianem ad annum 97J. refert ; quo fane anno n^r t ol-
ffus jam feptuqgefimum quintum annum fua atatis attigerat. Monarter.

2. Quantum monaflerio fitbi cormniffo profecerit, teflantur nat folum auBor es , verum etiam exorn3t >
qlia pietatis & cura fua monumenta , qua etiam nunc fuperfunt . Ecclefia novam cryptam ad¬
jecit , ut ibi SanBorum reliquias, quas e Lotharingia attulerat, collocaret; quam cryptam a beato
Volfgqngo confecrati curavit, ut ex his verfibus , qua in ejus veflibulo leguntur, coUigimu s.

Confecrat aediculam mandrita * Lupambulus iftam,
Abbas Ramvoldus quam tibi, Chrifte, ftruit,

* Volfgan.
gus.

Vt difciplina regulari quam in hoc monaflerio reflituerat fuppetias ferret, bibliotheca renovan¬
da curam adhibuit , cujus rei egregium argumentum fuperefl in infigni EvangeUorum volumine ,
etiamnum in thefauro monaflerii affervato , cujus opercula renovari fecit, ut ex ejus effigie conflat,
quam em his verbis & verfibus apponi juffit .

^itfa SS. 0 . B. Tom. VIII.

A ij RA-

Digitized by LaOOQie

V I T

AN.CHR.
1001
17. Jun.

De boC codice , qui curante Car olo Calvo Francorum linge dfgantifime {criptas eft , plura
videfis in Itinere Germanico tomo 4. Analeti.

3. Ferum cum totus monafterio fuo reftituendo fefe impenderet Ramuoldtts , bellam inter 0 t-
tonem fecundum Imperatorem , & neuricum Ducem Pavori* exarfit , in quo cum a partibus
Henrici flaret , in Imperatoris manus devenit , a quo in monafterium Trevirenfe fantii Maxi¬
mini relegatus eft. Ejus rei prater Amolfum meminit etiam Aventinus libro quinto Annalium
Bojarum his verbis: Rheginpburgi habito confilio Ramholdus divi Haimerani prxful, quod
Hainrico faveret, capitur , Treveros relegatur. At pacatis poftsa rebus , Abbati* fu* regi¬
men iterum fufcejpit, atque poft aliquot annos virtutibus , meritis , & atate plenus centena¬
rius obiit , atque in crypta a fe conflrutia, fantio Henrico feretrum propriis humeris deportan¬
te , fepultus efl juxta arm fanfti Grqgorii , atque ejus tumulo hK Diftichoo inferiptm efl :

_ .. Signk claudat ph» hic RamVoldas huma**,

Cslo fulgefcit ca^ledibus aflaci%tus. .,

RAMUOtDUS INDIGNUS ABBAS.

Hunc librum Carolus quondam perfecit honorus,

Quem mox Emrammo Ramyold renovaverat almo.

Aliud etiam Epitaphium in ejus honorem editum refert Stengelius in fuo Monqfteriolcgio ;
quod cum fit recentioris alicujus auroris, referre nihil juvat.

4. Porro licet in Monafterio fantii Emmcrcommi anniverfariupt Ramuoldi Abbatis quotannis
fijus cultus , recolant noftri , in privatis tamen orationibus ut fandus invocatur , & nomen ejus m Marty-

' rologio Beneditiino infertum efl qd 15. Calendas Julii, cujus etiam meminit Hugo Menardus in
obfervationibus ad oumdem dierq . "Philippus Ferrarius eidem etiam in Catalogo generali Sanio¬
rum locum dedit . De & vide Hundium Tomo fecundo Metropolis Salisburgenfis , Ruderum de
fantiis Bovaria , Browerum in Annalibus Trevirenfibus , ac denique Baronium ad annum
1007. 7 i<m vero hic omittere licet egregium Trithemii tefiimonium ex Chronico Hirfaugienfi
nova editionis ad annum 1068. ubi feribk FViUebmm Hirfaugienfis Monafttrii fantiiffimum
Abbatem ex Mena^eno fantii Emmerammi , cujus loci fub Ramuold» abbate Prior erat , fuiffe
ajfumtum ; ftc autem ea occafvme habet: Claruit his temporibus Ramboldus abbas monade-
rii fanfti Emmerammi Ratifbonenfis in Bavaria , vir multarum virtutum , & fanftiflimx
ponverfationis, qui cuftos regularis difciplinx vigilantiffimus, Monachos verbo, & exemplo,
ad pridinx fanftitatis fervorem revocavit > qui vivus multis claruit virtutibus, & miraculis
poft mortem fimiliter corufcavit fub cuius tpugifeerio inulti Fratres rdigk>fiffimi clarue¬
runt. In omni converfatione fea Domino Deo temper placere ftuduit , & ideo Monachos
ad tramitem reftttudinis diligentiffime perduxit . Inter alios paternae fanftitatis difcipulos
praecipuus fuit Vvilhelmus, ejufdem coenobii fub fonfto Ramboldo Prior monadicus , qui
pod depofkionem Friderici abbatis hujus coenobii Hirfaugieqfis amiftes feftus ed duodeci¬
mus, vir magnae religionis, &C. Vvilhelmi vitam infra fuo loco dabimus.

5. Supereft ut de ejus mortis anno aliquid dicatur. Baronius Annalium Tomo 11. beati Ra-

} muolii obitum ad annum 1007. refert , ratus eum quinquennio poft Qttmis IU. Imperatoris

^ nnus mortem actidijfe . Hundius ver» , Stengelius , c et erique omnes annum 1001 ei fupremum afft-

portis. gffaftt, & retie quidem , ut ex Amolfo evidens efl i cujus verbis non fatis attendens illuftrif-

fhnus Cardinalis in errorem impegit. Hac habet Arnolfus: Pod quinquennium quoque Impe¬
rialis exitus de civitate Hiatofpolitana languore diuturno , &c. Qua Barorius de Imperato¬
ris morte , quam anno ioox. accidiffe probat intelligens , addendo quinquennium 1007. annum
invenit , at ea de ejus Ratifpona exitu ditia ejfe ex iis qua paufto fuperius habentur , facile
efl probare. Sic enim loquitur Arnolfus: Quo difto piiffimus Augaftus tx more praecedente
fanfta & crucifera Imperiali lancea exivit de civitate ida petiturus Italiam , fcc. Videndum
eft itaque quo anno Otto III. difcefferit Ratifpona ad petendam Italiam , ut ei adjuntiis aliis
quinque annis certum beati Ramuoldi mortis tempus habeatur. Sane fi ejus obitus anno 1001.
afjignemus , Catonis 1Ufceffus ad annum 996. referendus erit , & hoc quidem anno omnes ca¬
tiores afferunt Omnem in Italiam tranfiijje , ubi Roma a Gregorio V. fummo Pontifice corona¬
tus eft . Hanc fententiam invitie probant qua dc exfequiis beati Ramuoldi narrat Arnolfus ••
ait enim ipfis affuiffe multos , moer quos , inquit , erat Henricus Hypatos , tunc forte Prin¬
cipatum tenens fuper Noricos, pod paucos veto annas Rex futurus , non folum Germa¬
niae, five Gallix; fed etiam Imperator totius Itali». Ex his verbis cum procedenti Arnolfi
tefiimonio conjuntiis retie concluditur , nec ante , nec poft annum iqoi. Ramuoldum obiifje .
7 {on prius , quia mortuus eft poft quinquennium Imperialis exitus de civit ite Hiatofpolita¬
na, feu Ratifpona , cum ipfe effet petiturus Italiam , necnon aditurus potentiffimam urbem
Romanam. Ifte autem difceffus non poteft ante annum rumgentefimum nonagefimum fextumre¬
ferri , cum eo ipfo anno Otto III. ex omnium confenfu prima vice m Italiam tranfterit. 7 {on
obiit Ramuoldus poft annum ioot. Tiam Henricus , qui ejus obitus tempore erat tantummodo
fuper Noricos populos Principatum tenens anno 1001. fatius eft Rex Germani* . 'Nec tan¬
dem

Digitized by

Google

B. RAMUOLDI ABBATIS. 5

dem dicat aliquis eo ipfo amo xooi. antequam Henricus in regnum eveheretur , fanBum Ab- AN- CHR,
hatem obiijje . Id , inquam , dici non poteft , fi quidem Ramuoldus obiit 17. Junii , Henricus 1001
vero paullo poft Ottoms mortem , 2#<e Januario accidit , eleBus. Denique quo fenfu 17 . Jun.
Arnolfus dixijjet , poft paucos annos Rex futurus ?

< 5 . Ramuoldi tempus revocanda efi Aurelia , c#w* fjjef , ut aiunt , Francorum Re- Aurelia re-
gis filia , marito reliStOy Ratifponam ad SanBi Emmerammi Monaflerium confugit , fan - clu ^-

plus Vblfgangusy tunc ejufdem urbis Epifcopus , m quadam cellula urbi vicina , ?«<e nunc /<t-
Andrea dicitur , reclufiti ubi poft exaBos complures annos ad cdeftem vitam emi¬
gravit y anno 1017. fepulta eft in clquftro monafterii fanBi Emmerammi , hoc Epitaphio donata .

Hic pia florefcit Aurelia virgo fepulta,
Qux pcenas nefcit, caeli dulcedine fulta.

•plura difcimus ex aliis verfibus , fed qui tamen non funt antiqui , in tabella prope ejufdem
„Aurelia fepulcrum appenfa infcriptis , quos ex Itinere Germanico feu Tomo 4. AnaleB. hic de-
nuo exhibemus,

Contegor hoc tumulo foboles clariffima Regum,

Gallia quam genuit, nunc tenet Imbripolis,

Huc profuga adveni, fugiens confortia fponfi.

Servarem ut caftum, Chrifte , cubile tibi.

Prsftat huic Ramvvoldus opem, dum vita manebat.

Ut pia libarem thura precefque Deo.

Vin tempus vitx? Ufa fui vitalibus auris

Luftra decem, his annos infupcr adde duos . (

Hic expefto tuum diftri&um, Chrifte, tribunals
A dextris fedeam tunc dabis inter oves.

Huic Aurelia tumulo impofitus eft item lapis cum antiqua infcriptione Romana , qua Au¬
reliam veterum Romanorum temporibus conjugatam laudat , fed ab ifla valde diverfam , fi ve¬
rum fit hanc pofteriorem tempore fanBi Vvolfgangi Ratifponam acceffijfe: nihil quippe de ea ha¬
bet duBor vita iflius fanBi Tontificis , quam facula fuperiori edidimus , nec Arnulfus Comes ,
qui res Monafterii fanBi Emmerammi , in quo tunc Monachus degebat , accurate fcripfit . Au¬
relia tamen nomen y quam alii Hugonity alii Lotharii Francorum regis filiam dicunt , Buceli-
vus in Menologio HenediBino infcripfit die 15, OBobris , Amoldum Vvionem fecutus , qui m
adjunBis ad Lignum vita , eam ipfam effe cenfuity qua apud Argentoratum hac ipfa die in
Martjrologio Romano y alufque facris faflis celebratur. Aureliam Ratifponenfem prater hos au-
Bores laudat Hundius in Metropoli Salisburgenfi. Sed de his fatis . Jam Arnolfi liber , quem
fub Dialogi forma y interlocutoribus Ammonitio, & ColleBitio t compofuity exhibendus eft, omif-
fis tamen nonnullis , qua nec ad hiftoriam Ecclefiafticam, nec ad vitam Ramuoldi illuftrandam
conducere poffunt .

ARNOLFI LIBER SECUNPUS

DE MEMORIA BEATI EMMERAMMI

ET EJUS CULTORUM.

1. T TU manis rebus exemto , ut in calce libri prioris defcriplimus , Vvoifgan,
X 1 Michaele Reginopolitano epifcopo , qualiter Dei omnipoten- ^ niQlw
tis mifericordia , fuper hujus ecclefias Clerum & populum vigilaverit ,
quemve Princeps Pallorum fuis ovibus przefle voluerit, quemque ad
paftoralem curam in fecreto fuo , cui omne cor patet , elegerit, occa-
lionibus hujufmodi patefecit. Erat quidam vir genere ingenuus , virtute
ftrenuus , natione Alamannus, nomine quidem Vvolfgangus a
cujus ipfe interpretationem vocabuli in quodam loco Lupambulus jullit
infcribi . Is primum inter Canonicos live Clericos laudabilem & callam
duxerat vitam ; dein artioribus regulis implicari defiderans , in Suevia
AB a SS. O. B. T om. VIII. A i i j apud

» Vvolfgangi vitam , flce. habes feculo fuperiori ad ann. 994 . pag. 811. Ds Enfidlenfi Monaflerio
ubi monadicam vitam eft profeflus, pallim aftum eft.

Digitized by L: )OQle

<* VITA

apudcmnobims, qui Solitarii * vocantur, monachum profeffiis eft . Qt*em
1*7° jun. cum non foium fortiter vitiis refiftere , fed etiam virtutibus afiuefaceret li-
* zufiMm. feere infiftcre , acrius intendens aciem meatis in fpeculura gemina? dile&io-
nis , videbatur libi cum fimplo & abfeondito talento qua£ vacuus, apparere
in confpe&u Domini,nifi eo expofito & d uplicatt^aliomm quoq; confideret ialuti.
Qupts rei gratia monafterium & monachum deferens,inuno fecundum Apoftolum
majora «mulari charifmata cupiens, per Alamanniam devenit exful inNoricum.
Ad cujus orientalem partem cum humili comitatu pertendens prtedicandi gratia,
Pannoni* petiit confinia. E qua, per Piligrinum Patavienfem epifeopum evoca¬
tus, piae, ut decuit, humanitatis ab eo fufeipitur, & fovetur officio; apudquem
etiam rogatus & juffus manfit aliquot diebus: hoc inter cetera prudenti lecum tra¬
nans mente, quare prohibitus fit ab adducenda ad Deum Pannoniorum gente,
quo commorationis, tempore idem Epifcopus optime ufus, utpote qui erat ad-
J: Aprinae eruditus &;ge»ere nobiliflimus, juxta hoc quod Apoftokis dicit: Probate

fpiritus fi exDeo funt • clandeftina& manifefa divini fervitii obfervatione , ac
affiduafacrae Scriptura indagatione fatis probavit, hunc quem fufeeperat pere¬
grinum, non e fle gyrovagum, fed ftabilcm ver* fidei domefticum. Unde &
quofdamdefuisfamiliariter proeo alloquitur, dicens: O quam felix; ecclefia,
qus, Deo volente, ifto donabitur facerdote ! Ergo necefiarium valde videtur md
hi & utile, ut huic famulo Dei petam regimen Ratisbonenfis epifeopii: quia opti-.
me convenit ficubi abundat boria voluntas, ut eam etiam ad bona opera procede-.
re faciat bene collata facultas. Bonum quippe, quod hic vir feminare voluit in
paratis cordibus paganorum, ad falutis obfequium quod repulit caecitas illorum ,
quandoque fortaflis hoc eodem agrum dominicum excolente dabit frudum fuum
in populis Chriftianorum. Ad h*c quidam refpondentes dixerunt •• Qui fieri po-
teft ut ifte pauper & ignotus ad honorem accedat tanti epifeopatus, cum jam ali-,
qu*aki fanguinis perfon*, hunc apud Imperatorem pr*diis & pecunia compen-
fantes, fibi tentaverint acquirere ? Quibus ille refert verba ponderofa, fed non
adeomorofa: Divina & humana valde inter (e probanturdiftare judicia. Hinc
ffirutatorcordium 8 c renum ab initio mundieJegit contemtibilia neenon ipnobilia ,
ut confunderet fortia ;$ce contrario, mundus quod fuum eft fuperbe ad horam ex¬
tollit, ac in brevi cum confufione diftollit. Unde oper* pretium cenfeo, quo
mittam ad Marcbicomitem, cujus confilio multa folet facere Imperator, ut fug-
geratet, ne per ambitionem aurfimoniacam harefim quemqnam epifcopalem
fiaat accipere dignitatem: fed ob *ternam renumerationem, quem humilem &
modeftum ac eruditum invenerit, neenon officiis ecclefiafticis aptum effe proba¬
verit, hunc cujufcumque fit conditioni^ vel parentel* promoveri faciat ad cui-,
men Ecclefi*.

e pifeo- 2. Quid plura ? per legationem Epifcopi ac fuggeftionem confiliarii , C*far fu* ;

poncnfis'.'^" & ecclefiaftic* utilitatis admonitus, immo, quod verius eft, nutu Dei cujus in
manu cor Regis, Princeps bonus Otto II. animo mutatus, omnes qui pro eodem
Epifcopatu adipifeeudo laborabant avertit, & fe totum ad ele&iqnem venerandi
viriVvolfgangiconvertit, ficquelegatqspofte.umceleriter mittit. Qui ut juffi
fuerant pergentes, invenerunt eum adhuc cum pr*nominatq Epifeopo commo¬
rantem fed jam ad patriam repedare cogitantem: ignarus enim, erat legationis
1 e*. 1. & ceterarum rerum pro fe geftarum, 8 c idcirco animum intendebat aliorfnm
Cumque legati quare venerint ei indicarent,[primum recurrit ad fecretarium cor¬
dis , fe fuaque Deo commendans in intimis; debi Epifeopo, cujus caritate ibi de¬
tentus erat, caufam fuam. exponens, id quq gravabatur, temperamento leviga¬
bat fimplicitatis columbin* ac prudenti* ferpentin*, atque in hunc modum pro-,
loquitur, dicens; Hoc novum quod mihi per mmcios Principis ven it, caritas tua
effecit, cui pr*mium bon* voluntatis ablque dubio erit; fed me* parvitati timo-.
rem incutit, quia nefeiq fi voluntas Dei fit, 8 c quia mundusfub fpecie religionis,
multos ad vitia trahit. Cui refpondens Epifcopus dixit; Quod dicis te time-,
re, hoc mentis eft provid*. Sed hanc in bonam fpem erigit Pfahmfta, qui
rfalm 11 o dicit; Initium fapientia timor Domini , &iterum: Timor DominiJ'a nilus permite

7 'tCriS

Digitized by ^.ooQie

B. R A M U 6 L D f A B B A T I S.

AN.CHR.

IOOI.

nens in Jaculum [esculi. Quem & Apoftoluscoritoendans ait: Noli aitumfapere^ ‘
fed time . Idem alibi de epifeopatus defiderio ait .* j Qui 'epifeopatum de fiderat , bo -, 7 ‘ j~ n *
num opus de fiderat , Unde & tu, fi cum tua falute aliis appetis prode (Te, bonum- 1 *•
que opus in omni loco defiderasadefle, fub timore & humilitate ad epifeopalfem Rem. n.
ordinem vocatus ne abnuas accedere, alioquin incidere videris in illud quod Da- Tim
vid dicit: Qui noluit benedittionem ^elongabitur ab eo. Quod cavens omnimodis,
conare connumerari cum illis, de quibus feriptum eft/ Qui autem do&i fuerint pf*lm. iot
fulgebunt quafi fplendorf rmamenti; & qui adjufiitiam erudiunt multos , quafi
fietla in perpetuas ceternitates . Hujus atqui exfecutione olficii perveniens ad hoc D * n ’ 1 *'
ut in retributione juftorum tibi dicat Dominator omnium: Euge ferve bone & fi¬
delis , quia in pauca fuifiifidelis y juper multa te confiitUam , intra in gaudium Do- Mat(h
mini tui . Talia quoque Pontifice proloquente, vir venerandus per mentis fpecu-
lationemdifpenfationis divin* intuens moderamen, fubfequitur dicens: Ecce
fervus Domini, fiat mihi fecundum verbum tuum.

3. Tunc arrepto itinere cum his, qui miffi erant a Principe, tetendit in partes
occidentales Bajoari*. Cumque perventum effet ad a Reginam civitatem, Cle¬
rus & populus fecundum morem ecclefiafticum, unanimiter epifcopali fa£la ele-
£Hone, ad Imperatorem eum miferunt cum univerfafi legatione. Qua clementer
fiifcepta, & beato Viro abEpifcopis probato, ac fermone in pr*ientia eorum
ab iplo fapienter prolato, Imperialis eum aflumens potentia per pediam paftora-
hemjhonorem ei dedit pontificalem/ftatimque ut curam fui, & gregem dominicum
Illi commifit, non cum parvo comitatu ad Ratisbomm eum remifit: ubi cum mul¬
torum fideli & favorabili fufeiperetur occurfu, primum beato Emmerammo fe ^,ra”m
humiliter pr*fentavit, deinde per fingulaRatisbonaemonafteria fan&orum pe- ab Ottone
tiif fuffragia; noviflime vero follemni fa£la praeparatione feu proceffione, ad fan- ir ’ (ufclpir
fili Petri Ecclefiam acceflit,' in quam cum canticis laetitiae & exfultationis voce in-
trodufilus, atque more Pontificum fecus altare inthronizatus-, a Clero a populo
fummo Paftori commendatur, necnonaFriderico archiepilcopo ( Sdlifburgen-
yi]& illius fuffraganeispoft aliquot dies in Sacerdotem Apoftolicum ibidem con-
fecratur. Quam ille confecrationem nolens vacuo fecum portare vocabulo, die
nofluque Pontificali ftudiofilfime excoluit officio , ut gratiam fanfili Spiritus
abundantius fub hoc ordine polfet habere in cordis hofpitio.Cujus infpiratione fua-
viter tafilus, & ad omnia cautus ac providus fafilus, ob epifcopale faftigium, ne¬
quaquam voluit mutare monafticum habitum, quafi erubefeeret Monachus efle
qui fuerat; fed quam intus habuit humilitatem mentis, foris oftendit bonis exem- ®p^"p us
plis& mediocribus veftimentis. Memor etiam Salomonie* admonitionis, quae Y eft« non
dicit: C onfiituerunt te Principem ? noli extolli , efio in illis quafi unus ex illis ,non •

dominari qu*rebat in Clero, fed gregi dominico forma efle ftuduit mane & fero,
prudenter advertens, immo prudentius a fe avertens illud eloquium, quod per ec, ‘ ix '
Ezechielem prophetam invehitur contra malos pallores, Domino dicente .• Va
'pafioribus quipafcebant femetipfos, & non greges meos . Ezech. } 4.

4. Unde iple totus in divina lege devotus, in ter cetera paftoralis cur* minifte-
ria, fermone quem ad populunrfnter Miflarum follemnia fecit ex more, in tan- Vetbo .
tum ecclefias plebem aflaefecit frequentare, utperdiesfollemnes vix domi re- lo^u™!
manere viderentur rei familiaris cullodes. Adpr*dulcem enim tanti Pontificis bit
exhortatipnem certatim fexps utriufque turba confluxit, quam illuc fragrantia
csleftiuni aromatum, ipfo ea qui dedit ventilante adduxit, apium videlicet in-
ftar, quas poli fe trahere videtur mellis odor & nefilar. Quibus Pater pius fummo-
pere defiderans efle utilis & aptus, in difputando de regno Dei, & calcandis vani-
tatibushujusmundi, perplexis & fophilticis minime utebatur fententiis; fedfic
melliti oris dulcedinem per quamdam, quam verbis explicare non potero, tem¬
perabat aulleritatem, ut fimplici & optimo genere locutionis tangere videretur
intima cujufque cogitationis, talique arte nonnullorum ex oculis lacry mas eli-
AttaSS.Q.B.Tom.VlIL A iiij ceret

» Rattfpona, qu$ pruno fub Au ruit a: Tiberii nomine fundata ell, pollea Reginoburguin , Germanis Re-
ttnfi>Hri, did.t eft, vel ab uxore TneodoniiI. qux Reginopirga dicebatur, ut quidam volunt, vel a fluvio
Rego, ut vult Ferrarius. Id nomen acccpiflb fub Thsodoae I. aflerit Hundius, cum primum la Oermani
pr.titi funt.

Digitized by ^oOQie

8 VITA

“ cerei indices cordis . Hanc fiqutdem tam v«didain a Spiritu-fan&o acceperat gra-
1 7 iua! tiam, quod hi qui praadicanti affifterent, & eum intente auditent, raro aut num-
quam abfcederent ab ejus praedicatione fine lacryrnarum effufiane. Quo.pergran*
di bono a largitore omnium bonorum hominibus conceffo, per malitiam fuam fau-
ciatus humana falutis inimicus, & ei obviam ire conatus x invidiam quam femper
habehat, quibus poterat viribus exercebat.

p»monii 5. Nam die quadam, cum pradi&us heata memoria Yvqlfgangus epifcopusfo-

lito more ad populum ex pulpito vel ambonecancionaretur, diabolus aliud non
inveniens. Domino prohibente, quoadverfaretur, fubito concitavit turbinem
& cum turbine tumultuofam turbationem 1 ac nihilo minus cum turbatione con-
fufum murmur & clamorem, necnon. fuper teftum ecclefia. fragorem ded.it in¬
gentem , & intra ecclefia receptacula,. pulverem difpergens ac nebulam aliquo-,
rum obtutibus caliginem ofifudit tenebrofam. Quibus ex improvifo vifis& audi¬
tis , popul us perterritus, immo, quod pe jus erat, pane mente alienatus ,. coepit
concurrere & dilcurrere incertus,confufis omnibus & turbatis,in quampartem.fe
tutius ac regius polfet convertere. Interim audiebantur voces hinc dicentium.'
In urbe grande favit incendium • inde, clamitantium: Ecce feditione. fa£la mul¬
torum gladiis difcinduntur jugula. Cumque pro clamoribus, hujufcemodifedan-.
dis multum , fed incalfun\labQWum effet a fenfatis, tandem qui erant inimici
machinationibus ludificati, tam vehementi excurfu per turmas eruperunt de ec-.
elefia, ut ex tanta, multitudine vix pauci remanfiffe viderentur in illa.. Tunp
Epifcopus, quem tanta commotio tempeftatis juxta confuetudinem humana fra-.
gilitatis loco etiam propellere poffet v fi Chrifti fervus non. effet, quia domum
in firma.folidatamhabuit Petra,. gradum non movit, fed flabilis &; immobilis,
permanens,magna.fideclamavit &dixitDomine JefuChrifte, folitamfideli-,
bus tuis accommodans gratiam.concede, ut hodie videant gloriam,nominis tui,.
& confufionem diaboli. Qua.verbafecuta eft ferenitasaeris,. & ferenitatemre-
curfus in ecclefiam plebisCui. venerabilis Antiftes mox aromata & ungue nta fa-.
Cra do£lri na effundens,. adeo illa die, fibi de coelis Deo dulcedinem fermonis in-,
ftillante, profuit,, ut manifefte inimicum vicerit vel fugaverit, qui perturba¬
tionis nimietate pane omnibus obfuit. Unde & poftea fidelium devotio hanc con-.
fuetudinem coepit pro lege habere v quo per ftationes, Epifcopum turmatim
pravenirent &1 equerentur, ac pradipationis erogationem ,funtma affetSiione, ut
pote Apoftoli bonum amplefferentur odorem... Per quem idem venerandus Pater
ad pietatis exercitia ovesDonainicas de die in diem magis magifque adtrahere Itu-,
debat, more fcilicet animalis, quod panther dicitur, qui ut Phyfiologi perhi¬
bent,. omnibus animalibus amicus, exceptis dracone 8derpentibus, cunftaani-.
mantia qua in. vicinitate fui funt, emiflo bono odore_adfelolet adducere, atque,
miro modo amorem fuum illis ingerere..

6. Igitur beata memoria V volfgangus, Ratisbonenfis^ perfpe&is 8c intelle--

dum. Rati. £lis rebus epifcopii difpenfatione divina fibi commiffi,inter cetera qu* ei paftora-.

CT ' lis cura follicitudo procuranda y five corrigenda injunxerat, gravius tulit , mo-
. nachos. beatiflimi martyris.Emmerammi.eatenus abbate caruiffe, &quafioves
errantes fine paftore fuiffe. Hujus rei gratia mifit ad Tre verenfe monafterium,
inquobeatusMaximinuscorporequiefcit, Scinde re.verendu.rn feryem Ramuol-
dum evocavit,. qui quondam fub Henrico, archiepifcopo ejus capellanus a fuit.
Quare, inquit Amronicids,. tanto tempore fine, abbate, fuerant,, fimona-.
chi erant ? Si vero.monachifub cujus Regula degebant? Hac quoque enuclea¬
ri ipfa ratio pofcit. Hoc eft, inquam, quod.brevi revelationecognofcere potes.
b Fuit quippe prifca confuetudo. inRatisbone.nfi ecclefia, ut qui antiftites,
iidem effent & abbates. Quorum nomina quidam ob temporalia commoda tene¬
bant , non officia. Timebant enim ne, fi monafterictabbatem praeffe facerent,

quia

Mc Rsmuoldus concspeiianos fuiffe S. Vvolfgangi dicitur ia. ejuidem Yvojfgaugi vita, fub Henrico orchie.
pifropo Trevirenfi, & id quidem, fanfus hujus loci poftulat.

i Hoc annis i4f. perduravit, ab. anno fcijicet Sjo. quaobiit Sigefridus feptimuiabbas fanfti Emmerammi,.
ufque ad annum 97%. quo Ramuoldus| eidem monalteno a fando Vvolfgango pr*fedus fuit

Digitized by v^.ooQle

. B. RAMUQLDI ABBATIS. 9

quia a patre monafterii omnia fperaoda funt, fibi coa&um minueretur obfe-
quium. Qb hoc atqui licentiam, dabant monachi? aliunde acquirere pro vi£fu& , 7> Jlln
venitu quacumque poffent, quia ipfi bonis, qua? ad annonam eorum pertine¬
bant, ad fuum abutebantur fervidum«.

7. Hisdi&is, 'frater * cum quo dialogum coepi conferere, ufus nomine fuo, * Ammoni,
ammonuitmc inaurem, dicens/ Loquere caute, & fcribito cautius. Nam fi
epifcopi hac audierint di6la, vel viderint fcripta, for taffis dicent, velle te eos
rapinarum & injuftiti» notare; ficque libertatem tuam fuperbia deputabunt ;

quafi tu temere eos carpere tenta veris, pro quorum defenfiene Scriptura cla¬
mat , immo Dominus per Scripturam praecipit, dicens; Nolite tangere. Cbrijlos
meos . Et iterum: Qui vos, tangit •, tangit pupillam oculi mei. Cui refpondi lin- ,f 4lm 104 .
gua&ftylo: Si epifcopi funt quod dicuntur, non nobis obfunt , fed valde pro-, »*•
lunt, quod & efficere dignetur Princeps pallorum in quo plenitudo eft omnium \' 6 p * r * lif%
bonorum. Tibi vero quia fic placet, immo quia juftum eft, habeamus pacem, cum z»th. »,
eis, & fimus fubditi illis, iflud autem fcire te volo, quia non me pcenitet vera
dixifle, quandoquidem boni non folum bonis, fed etiam malis utuntur ad bonum.

Sed jam tempus exigit &; defiderium tuum , ut revertar ad narrationis meae
reliquias. . ..

8. Eft quoque alia caufa, per quam non funt qonftituti Abbates in praenomi- epif ^v|;
nato monafterio. Ex eo quippe tempore, quo pr jmumabeatp Bonifacio Apofto- cfnimcano.
licae fedis vicario, juxta decreta canonum, in Bajoaria ordinabantur epifcopi, {j£‘ h * mo -
vicilfim fibifuccedebantin hujus epifcopatu monachi, atque canonici; ita ut fi Re k ^
anteceffor effet canonicus, fieret fucceffor monachus, & iterum huic anteceflori nediaLa
fuccederet canonicus. Haecconfuetudoufqueadnoftrapermanfittempora. Epi- P ud s - E ! n -
fcopalis verofedes erat apud fanftum Emmerammum, ufque ad tempora Caroli m “* mtnu *
principis,qui hanc reftituit in civitatem ubi prius erat. Quod aute percontatus es,

lub cujus Regula degerent, paucis abfolvam. In primis ergo promiffionem facie¬
bant fecundum regulam fanfti Benedi&i, coram epifcopo, abbatis vices agen¬
te . Dein licentiam dedit eis, epifcop us dandi &; accipiendi propter inopiam loci ..

Lineis camifiis utebantur feniores, qui eas habere potuerunt ,, ceteri laneis in¬
duebantur , ob penuriam fcilicet cilicinarum veftium. Prapo.fi tus & Decanus
monafterium regebant poft epifeopum. Qui majoris erant aetatis habebant cellas
feu caminatas, junioribus inter fe di vifis propter cuftodiam. Communiter pau¬
perem annonam habebant, volatilia manducabant,. cetera faciebant fecundum
confuetudines quae in monafteriis Regalibus ad id temporis fuerant. Quae cum dif-
plicuiflent praenominato viro, re verendo fcilicet epifcopo Vvolfgango, uti prae¬
diximus, Ramuoldum annis & moribus maturum affiimfit in opus minifteriidi-
yini, &conftituit eum primum prsepofitum, dein abbatem monafterii. Quod
aegre, ferentes aliqui ex confacerdotibus & confiliariis Antiftitis,. dicebapt: Ut pr *.
quid.tibi&facerdotibus tuis perdis bona ad fanftum Emmerammum pertinen-
tia? Laudant te multi, fed in hoc non laudant: immo vituperant. Ut^reergo 01 ' • dein
Pontificis ac abbatis officio, ficut antecelTores tui facere coniue. verant uftjue mo- abbas ’
do , ne carerent quarumdam rerum emolumento ; hujufmodi quoque infi-
pientia eft fapientiae fale condienda ..Quibus ille prudenter refpondit j dicens .•

Non erubefco infipiens & ftultus dici propter Deum . Hoc autem fcire. vos. volo,
quia numquam mihi imponam onus , quod portare, non valeo, epifcopi nomen
& abbatis mihi vindicando. Nam,.ut beatus Gregorius teftatur,. valde incon-
gruum eft, fi. cum unum ex his profui magnitudine, ficut oportet, quis’non Crr ^

poffit explere, ad utrumque judicetur idoneus.. Sufficit enim epifcopo, ut Eptf- u.

lumma vigilantia infiftat paftoraliofficio; & abbati fatis, laboriofum, quam¬
vis multum fru&uofumprovidere fratrum faluti,. & per omniabene.procurare
res monafterii fui. Unde & ipfe etiam diftribuere. debet inter fratres officia, in
quibus, non. leviter leviget onera fua ; rememorando, fcilicet viri prudentis,

„ quem pramominavimus, di£la&fcripta, inquibuscontinetpr: ficut indeco-
,,, rum eft ut in corpore humano.alterum membrum alierius fungatur officio, ita
,, nimirum noxium fimulque turpiffimum , fi fingula rerum minifteria per-

fonis

D itized by

Google

•JO V I T 'A ’ • • . ~ .

“ fonis totidem non fuerint diftributa . Ceterum ut profequar , quarpropofui-
t7 j un \ ftis , beati Emmerammi bona quae me peffumdare conquefti eftisperde¬
re nolo > fed illi cui tradita funt ac fervorum Dei ufibus&noftraefedi omnimo¬
dis confervare volo. Sed longe aliter fe fe res habent hujufcemodi quam cogita¬
tis . Vix etiam poenas e vadere poterimus, qui fanftorum bona famulatui noftro
deputavimus, non folumquantitate majora, fed etiam qualitate meliora, & il¬
lis juftitia coa£li, feu funerati reliquimus minora, qui viciniores eo quo frequen-
tiores die no&uque familiarius adhaererent Chrifto, laudantes eum in fan&is ejus
ele£lis. Ad h*c refpondebant qui quaeftionem movebant: Mifericordiam & ju¬
dicium Domino cantafti; humanis divina, ut juftum eft, praetulifti; vetera uti¬
liter immutafti: quid rellat noftra parte-, nifi ut pariter dicamus: Deo gratias:
Arnen, feliciter?

Miles &nd- p. Venerabilis igitur antiftesVvolfgangus, vir inter epifcopos magnae au£lo-
gangum°^' r * tat * s » i nter canonicos regularis, inter monachos pietate finguiam, humilitate
aefpiciens fublimis, caritate communis, fecundum Apoftolum omnibus omnia fa£lus, prae-
S^s" dl ' c ip ue eleemofynarum largitione pollebat. Quarum laudabilium minifterio, 1 eu
ceterarum virtutum offertorio, quia placuit Deo, multis, dum adhuc effet in
praefenti faeculo, patuit indiciis. Horum unum didici, narrante quodam lene
w fideli, cujus narratio talis fuit. Militem fub me habui, qui quadam die cum aliis

in m affuit * in baftlica fandi Pauli , ubi beatus praefui Vvolfgangus miffas celebravit.
iis litteris Cumque eum humili vefte primum,utpote monachum adfpiceret indutum, atque
u riptafunt. £^ cer d 0 talibu S veftimentis videret infulatum, piebeia ftoliditate defpexit, &

cordis ore murmurans dixit: Valde infipiens fuit Imperator illo tempore, quo pan-
nofum iftum ac defpicalem,in pontificali promotione praetulit potentibus perlonis
■quae abundant in regionibus fuae ditionis. Quam murmurationem qui novit cogi-
tatione&ho minum , -eodem momento & clementer increpavit, & evidenter ad
'emendationem hujus vitii manife flavit: nam ut in e vangelio ad cogitata refpon-
dit, ita hujus hominis cogitatam murmurationem ad tempus ablcondit, quo&
ille in praefentiarum corrigeretur,ac murmurationis malum ab aliis in futurum de¬
vitaretur . Nimio quippe terrore fubito correptus, adftantium fuftentatione vix
refidere potuit ; quem cum viderem tremebundum & pallidum, iliico accurrens
fcifcitatus a fum, quid haberet vel quid pateretur. Tum ille facerdotibus adhi¬
bitis confeffus eft, quia contra virum Dei male cogitaverit, & ob hoc periculofo
timore perculfus fit. Quanta vero formido illum feu pallio arripuerit, latis pro-
rhavi , eumdem penes me domi retinens aliquot diebus. Cujus curam cum egif-
fem, & multipliciter falutem ejus quaeritaffem, confilio presbyterorum, qui pro
* _ . _ <o laborabant, nec orationibus ei lanitatem reftituere poterant, reduxi eum in
tum.. «civitatem * Hiatofpolitanam, ubi contigit illi hoc malum bonum. Ibi quoque ad

pedes epifcopi me humilians, cum vellem hominis aerumnam & meam expone¬
re, vir Dei, necdum fibi caufam pro qua veni aliquo hominum annunciante , an¬
ticipavit quae dicere volui, dicens: Surge, tace, fcioquid velis, & converius ad
vicedomnum ait: Frater Tagini, tolle aquam facratam juxta le£lulum meum,
ac fparge fuper hominem prae foribus cubiculi flantem. Ipfe autem contra oftium
manu crucem pingens , nefcio quid murmurabat, & fanatus eft homo in illa
hora.

Vere, ait Ammonicius, malum converfum eft in bonum. Nam non fo¬
lum increpatione militis, vindicata eft injuria pontificis; fed infuper etiam ejuf-
dem fanitate mirifica , necnon fpiritus revelatione magnifica declaratum eft
multis meritum tanti facerdotis.Quem valde miror pramominatum vicedomnum
adeo dilexiffe, cum fuerit, ut audivi, iracundus, ac fupra modum fe verus, &
ob id paene omnibus qui in epifcopio erant exofus; epifcopus autem erat man-
fuetus&pius. Certe, inquam, nec ipfe erat fine fe veritate; alioquin minus
obfervaret quod Apoftolus dicit: Argue , obfecra , increpa . Virum autem quem
*• Tim. 4» dicis ob feveritatem pluribus exofum, accepi ftrenuum fuiffe ac ingeniofum. Qui
propterea venerando an tiftiti carus, quia valde necelfarius, Sc/juia illum fi in

aliquo

• Hinc colligere licetArnolfi libri hujus auioris ctatem, qui huic miittculo afluit.

Digitized by QiOOQie

B. RAMUOLDI ABBATIS.

aliquo reprehcnftbilis erat, per immutationem dexteras Excelfi meliorandum,
fpiritu re V elante, agnoverat. Is namque poft obitum beati praefui is V volfgan-
gi, cui fideliter adhaefit, Henrico Imperatori inter fideliffimosminiftravit. Quo
jubente apud * Parthcnopolim archiepifcopus £*&us* cum plurigena polleret
probitate, magis claruit pia eleemrofynarum dapfilitate, necnon humili corpo-
ris caftitate, & nihilominus laudabili veftitus mediocritate. Non enim verrebat
terram, fiam multi facere folent, tunicis & pelliciis, magno pretio aoquifitis :
fod, quod ufu mundano rarum eft, forti tenore mentis, contentus ovium vefti-
mentis, quotidie Miffas celebrare curavit, atque integrum pfalmodiae * cenfum
de votiffpne perfolvere non ceffayit. Cujus corpus, anno videlicet feptimo poft
refolutionemipfms, integrum eft inventum: gloria refurreaionis adeo in eo re-
fplendente, ut adftantes & imuentes valde mirarentur ejus nitorem atque incor-
ruptionem; cum fucceffqris illius veftimentis etiam confiimtis offa tantummodo
nuda remanfiffe viderentur,

10. Igitur venerabilis pater Ramuoldus commiflb fibi regimine monafte-
rii, quis ante hoc fuerit, fatis in hujusadminiftratiofte declaravit. Nampa-
latftra primum fpiritali femetipfum exercens, ac deinde fubditos virtutibus in-
fudareaffucfaciens, omnimodis conabatur facere & docere, qua; noverat effe
jufta, fanfta, pia, & honefta. Unde & multi etiam nobiles, p iis ejus anibus pro¬
vocati feculum reliquerunt, atque illius magilterio humiliter fe fubdiderunt .
Inter quos, & cum quibus, qusc gravitas illi, qua continentia, qua puritas ,
qua largitas in eleemofynis, qoa cuftodia humilitatis, qui fumtus ingenii fue-
rint, non eft mea poflibilitatis per totum enarrare, 3 c uti dignum eft pradica-
re. Cenferem quippe eruditiflimis & difertiflimis viris relinquendam totam
molem ac dignitatem materia, nififcirem pauperis devotionem Deo non effe
defpicabilem, fed fecundum magnam fuam milericordiam acceptabilem: qua
fpe animus erigitur: & quamvis tenuis ac rufticus, confidenter tamen cdrrit
ftylusmeus, & calamus gcfta fanftorum feriptitans: quia regnum Dei neri ejlin
Jcrmone ,nec in eloquentia nitore , ft 4 in opere , & veritate . Praclaras & ma- 1
gmificas virtutes idem vir Dei, ut coepi dicere, laudabiliter poffedit, & virili¬
ter excoluit. Tenorem atqui matris virtutum, ideftdifcretionis, tam ingenue
fuis omnibus prafi xit, uthaciliidefupernis quafi lingulari ter conceffa videren¬
tur. Hac etenim virtute fuffultus, principalibus quatuor fic ufus eft, ut per
prudentiam, ignavia hebetudinis abjefta, nequaquam ei e regione fubreperet
verfutia. Juftitiam, quoque juxta quod poflibile eft mortalibus, per omnia lic
retinuit, ut nec in plus jufto modum excederet, neque in minus jufto diu fuc-
cumberet. Per temperantiam vero fic ligavit paflibilitatem, ut nullatenus de-
fiperet per infenfibilitatem. Fortitudinis autem armis ita fruebatur, qnfo per
eam hofte fuperato & timiditate fugata, nufquam prorumperet protervitatis au¬
dacia. His & talibys pater venerandus in viam juftitiae dire£us, 8 c in femitam
mundatorum Dei, quam ipfe voluit, dedu&us , dona fanfli Spiritus, vafis
virtutum feptempliciter infufa, & diftributa totis viribus venerabatur: necnon
etiam follicitus, tam pro fe, quam pro aliis prudenter obfervabat ift omnibus
fecundumGregorianam fententiam, ne fapientia elevaret,, ne intelleftus dum
fobtilitercurreretaberraret, neconfilium dum fe multiplicaret confunderet ,
ne fortitudo dum fiduciampraeberet praecipitaret, ne fcientia dum noffet ac non
diligeret inflaret, ne pietas dum extra re$itudinem fe inclinaret intorque¬
ret, & c.

11. Vere, utexpartepraemifi, membrum Chrifti fuit venerabilltmus ab¬
bas Ramuoldus, cujus membra inhabitator cordis illius, Spiritus fcilicet al¬
mus , in ipfa decrepita aetate, adeo reddidit jocunda & decora, necnon quadam
veneratione digna, ut paene contra naturam in agilitate & puritate feptennis
pueri gratiam praeftare viderentur. Quod inufitatum, fi aliquando aliqua oc-
cafiome contigerit in ullo mortalium, non eft fidelibus mfi ia San£lis k Eleftis
notandum.. Transfigurat enim fe fatanas in angelum lucis, quem perfefli viXj
devitare poterunt vel ftiperare, Contra quem Dei vir militiam ftrenue agens

Chri*

AN.CHR.
IOOI
17 luti.

* Migde-
!?urgmn.

* curfum.

RamtiQfdi
virtutes *

Cor. 4

■ Cor n,

Digitized by ^.ooQie

12 VITA

“ Chriftianam , inter cetera bonae confuetudinisofficia, poft frequens & utile fi-
j un . lentium, blandum habebat eloquium. Quo in divinis rebus erat eifermoco-
piofus; inhumanis quidem brevisnonbtiofus. Habitus quoque illius mediocris
fuit, & abfque fimulatione monafticus, viftus verq tantillus, ut non fupera-
bundaret, fed refe&ionifufficerepoffet. In hoc faepeexftitir fibimetipfi parcus,
ceteris autem dapfilis & largus. Pofl cibum fuftentaculo corporis neceflarium ,
Ramuoldi quando verba folentabundare, pro mille pafluum deambulatione, exerceba-
difbpau- tur * n pfalmodia feu le&iane. Maximam autem curam habuit circa pauperes
P«es Chrifli j unde & in refe£lione quotidiana pauperum quinquaginta, exceptis
duodecim & tribus , quibus fratres miniftrabant, quinquagenariam excolens
mifericordiam , remiflionem eodem numero confecratam promereri fatagebat
Mate. apud ipfum mifericordiae fontem, qui dicit in evangelio: Beati mifericordes ,
quoniam ipfe mifericordiam eonfequentur . Ifte homo nimis cupiens opere imple-
Luc. w. re quod fcriptum eft: Date eleemoJfnam,&omnia mundafunt vobis • quas fibi ,
utpote feni & infirmo, ad refocillandum corpufculum parum delicatius praeparari
jufferat, frequenter in ufus pauperum converterat; interdum & ipfe aliquan¬
tulum ex eis ob humilitatem fimul Scneceffitatem deguftans, cetera divifit in¬
ter pauperes & infirmos, qui debilitate, & nimia aegrotatione praepediti, ad
Ecclefiam occurrere non poterant, ubi eleemofynam accipere debuerant. Hoc
opus fibi percarum injunxerat cuidam fami liari & fideli, cui fpecialeob id prae-
ftitit beneficium > ut per totam civitatem circumcurfans diligenter invcfti-
garet eos, in quibus Chriftus veftiretur & pafceretur . Menfa illius fecun-
t' dum Regulam Benedicti, femper erat cum hofpitibus & peregrinis. O vi¬
rum laudabilem, qui totus in mifericordiae vifcera effufus, Chrifium in mini¬
mis fuis colligere, pafcere , & veftire curavit, nec ab iis operibus umquam per-
taefus ceffavit. Vefiimenta quoque & alimenta, manibus aliorum, quibus hanc
operam commifit, aliquoties pauperibus dari permifit; ipfe vero marfupium fe¬
cum portans, unde propriis manibus nummos & obulos egenis tempore opportu-
’* no erogaret, faccellarius eorum appellari & effe non erubuit; certus quod
Chriftus fecundum promilfionemfuam, eum non erubefcat coram angelis Dei.
Res ergo, quae ad portam monafterii adventantibus debuerant miniftrari, ante
fe minoratas atque fubtra£las, fuis temporibus ita meliora vit, & ampliavit, ut
ad exhibenda humanitatis officia, ufque in hodiernum diem, ibi fatis fit compen-
diofum ex una parte xenodochium, ex altera parte miferorum venerabile nofo-
, comium. Unde &ob frequentiam pauperum, confolationem ab eo quotidie ac¬
cipientium , vocitatusjeft Pater Peregrinorum,Viduarum, et Or-
vhanorum. Pro quorum benigna fufeeptione, necnon multiplici relevatio ne,
quis eft qui dubitet, hunc fenem venerandum cum ovibus a dextris collocandum,
quibus Rex fedens in fede majeftatis fuae dicet: Venite bencdiBi Patris mei , per*
Mutt-. jj. cipite regnum quod vobis paratum ejl ab origine mundi , &c*

12. Sed defiderium audiendi praeclara &. utilia, morarum impatiens poftulat,
ut quae adhuc dile&io tua de viro Dei dicere habet, celeriter proferas, & fic ad alia
ftrenuus cum falute, me comite, tendas. Fiat, inquam, fi poffibile eft, ut a
me curfim feribatur quod a te tantopere defideratur. Immo fiat voluntas Dei
omnipotentis, ut fragilitas humana abjeflis his, qua; vanefeunt, velit & vale¬
at, quae vere bona dicuntur & funt. Horum fiquidem affe&ionibus valde necef-
fariis ardenter inhians, fuis temporibus venerabillimus abbas Ramuoldus, cum
ex dono fan£li Spiritus non folum in rebus interioribus patrem fe fpiritalem exhi¬
beret Chrifti cultoribus, verum etiam in exterioribus difpenlator exfifteret pru-
dentiffimus; ut pote qui per ornatum ecclefiae, necnon monafterii neceflariam
* iat:h ’ 3 fupelle&ilem ac multiplicem variarum rerum adpiiniftrationem feniles annos
quodammodo juvenefeere fecerit, & de thefauro fapientiae nova cum veteribus
protulerit; juxta hoc quod tota praefens vita tentationibus eft plena, faepe ren-
* in m f. tatus, & per plura probatus; demum tam gravem fub vitio pituitae vel * fcoto-
aite.u m 3 . mite incidit’ tentationem, quo ceteris membris officia fua fat vivide gerentibus,
nu • oculorum fuorum {penitus amiferit lumen. Cujus ad tempus triftem defe&um,

Digitized by ^.ooQie

B. RAMUOLDI ABBATIS. 13

ac afflictionis afperitate confe&um, quam patienter vir Deijjfkftinuerit quibnf-
dam perfonis in fui praefentia fuper hac re quaerentibus, etiam & lacrymantibus
verbis hujufmodi patefecit: Ceflet homo deflere pro defervi luminis amiffione,
qui femper manentis certitudinem habet in fpe ex veridica Salvatoris promif&o-
ne. Caeci non fumus, qui oculos per fidem jam illuminatos habemus; caecus au¬
tem eft, & in tenebris manet, qui fidem quae illuminat minime habet; unde &
ambulantibus in fide valde indignum videtur, ufum praefentisluminis magni
pendere; quod eis cum mufcis ac viliffimis animantibus etiam ferpcsntihus exfiftit
commune. Ergo libet tptis viribus intendere in eum, qui dicit.* Ego fum luse
mundi , qui [equitur me non ambulat in tenebris , fed habebit Ivmcnvita : cui, 11
placuerit, lumen corporis quod dedit &abftulit, facile reddet ac praefentabit v
quod fi facere noluerit, abfque murmure benedicendus erit, & ut Rex juflitis
lemper (timendus, atque ut pater mifericordiarum ac totius confortationis, tota
mente & tota virtute diligendus.

13. Hisdi 61 is& auditis, non illo, quo paullo ante, fed aliq genere coeperunt
manare lacrymae, tantq uberiores quanto utiliores. Recordabantur enim tam ex
Pauli fententia, quam ex probabili viri Dei patientia in infirmitate virtutem ter-
tiffime perfici. Quod & poftea in venerabili fene virtus divina clementer fimui Bc
potenter dignata eft declarare. Nam cum ferme biennium in percuflione caciita-
tjs caecus videns expleviflet, quadam nofte difcurrens inter altaria, ut ante fole-
bat, frequens venipeta a , labori facro vigilanter infiftebat, nec aetati decrepir
tzprius parcere volebat, quam per fpiritum gratiam Dei adefie cognofcebat.
Tum ante fanftam crucem proftratus, necnop lacrymis, & oratione fatis humi -
jiatus, corporis fatigatione quafi requiem pofcente ; immo Dpmino, qui non
dormit, neque dormitat, opus fuum clarificare volente, foporatuseft fubito cor*
pore, non mente. Et ecce imago crucifixi Domini noftri J e s u-C h r i s t i vifa eft
illi defcendere de cruce, & venire ufque ad fe, quae ftans coram eo utraque manu,
licut vifum eft ei, candelas ardentes de candelabro fuper gradus cominus pofito
tulit, & in oculos fenis violenter inflixit. Qui primum ob Dominicae defcenfum
iconiae non parvum fuftinens pondus agoniae , dein per ignem advertens prae*
clarum quiddam defignari, atque per lumen fentiens tenebras fugari, furrexit
lacrymis ac fudore perfufus, & e veftigio convertens oculos in priftinos ufus, coe¬
pit fecum mirari, limul & altius cum interiori homine fcrutari, quid fibi vellet,
quod poft tanti temporis luminum a multis defperatum receperat vifum. Cum¬
que in brevi fuper hujufcemodi re ratio fatisfaceret homini, & homo rationi,
tunc oris officio conjubilante cum cordis hofpitio magnifice gratias egit Deo, qui
fervum fuum ita dignatus eft vifitare, ut & in caftigatione corporali fibi eflet cor*
re&io, & oculorum ejus revelatione ad fancla ve} honefta multorum provocare¬
tur afleflio. Cujus rei gratia quo tenacius bonorum haberetur in memoria, homo
Dei juffit inter cetera miraculorum figna, fi ve indicia, oculares circulos fufpen*
di in ecclefia , quae beati Emmerammi martyris corpore facro dotata & meritis,
necnon aliorum patrociniis praedita fan6torum, caelefti fpecula mortalibus demif-
fa beneficia folet miniftrare quam plurima; ob quorum falutarem collationem,
ac frequentem de hac venientis famae volitationem, hic locus gaudet adventam
tium fe receptare multitudinem.E quibus alii,qui languorum varietate gravantur,
per vilcera mifericordiae Dei noftri relevati, alii pro aliis neceffitatibus dum exau¬
diuntur eadem mifericordia confolati, voce & corde pro communi omnium com¬
moditate gratias clamant falutis au&ori.Unde & nos,qui haec fcribimus & legimus,
atque inter nos de talibus ratiocinando fermonem iaepe conferimus, non folum
fuper his quae hic prae oculis & manibus habentur, verum etiam fuper univerfis do¬
nis ac beneficiis illius pari voto laudem demus Deo.

14. A m m o n 1 c 1 u s. Diieftionis operationem qui dat, ipfe remunerat: proinde
tu fpem ponens made in adjutorio miferationis divinae, perge viam alacris poftula-
tae narrationis. Collectitius. Pergam libens iplurn mihi adefle omnimodis
cupiens. Igitur poft multa pietatis §c aequitatis opera, quibus Deo fervire ftudebat,

qui-

« Id eft , fi non fallor,, iupplcx, veniam petens.

AN.CHR.
1002
«7. Jun.'
Lumen
oculorum
amittit.

Jem. 8.

D' vi n itus
failMur.

S. Vvolf-
gangi obi¬
tus.

Digitized - ^.ooQie

14 /VITA

AN.chr. quibufque ecclefiam fibicommiffam regebat, f®pe nominatus fajpiutque notttman-
1001 dus venerabilis praful Vvoifgangus, cum Rati!bonas conftitutus, rerum necslsa-
l7 ' Jup ’ ria mutatione pofcente, in Orientalem hujus pro vine i® regionem iter fuum pa¬
raret, febricitare coepit. Quam corporis «fioleftiam virDeinonfolum vigidiisfc
orationibus animas fu® fecit effe proficuam , fed etiam eleeirtofynisy opusde¬
cus adaugens bon® voluntatis, tofum quod habere potuit per manus pauperum in
gazophylacium Chrifti tranfmifit; ficque partes Orientis perre&urus, illi qui
nefeit occafum, vita fuas fedulis precibus commendavit excurfuffl. Gunrqiieper
* . Danubii decurfum ventum effet in puppi ad locum, qui dicitur Puppinga y 'ultra

iter tendere non valebat, quia tempus refolutionis initabat ; ibi enim iupema fe
• vifitante gratia cognovit, cito fore complenda, qu® fibi per vifionem longe an-
teaiuerantrevelata. Ammonicius. Cujus rei revelationem acceperit, &ubi
aut quando, fi ve per quem eam didicerit, admone, ne filentio fupprrmas, fedea-
ritati fratern® luculenter edifferas. CoLLECT.Dicam feribamve hoc breviter,
Diu ei «i- jetfi non leviter: quia cauma ®ftivale facif ex valetudine me dolere . Quodam at-
«a reveia. ^ tempore cum in Alamahnia politus vir Dei peregf e pfoficifcendi voluntatem
haberet, beatiffimum Chrifti confeffordmOtmarum <*, cui fe iuaque frequen-
tiflime commendabat, fibi in fomnis aditare videbat; quem juffus intendere, ab
eo hujufmodi accepit verba: Quia rogatus a te rogavi Dominum prote, in quo
fum exauditus, manifefto nunc tibi futurorum pr®nuncius. Pauper & inops dc hac
provincia egredieris; fedin alia, in qua pro amore Domini exfularis epifeopatuni
.caducis rebus fatis locupletem pr®deftinatione divina lufcepturus eris, cujus in
adminiftratione fi fidelem te exhibueris ^bonaqu® impertslus feminaveris, juxta
id quod feriptum eft, j Quacumque feminat bamo ^ hac& metet, expletis viginti
duobus annis, vitam tranfitorianj eris exiturus, & sternam ingreffurus. Et hoe
proculdubio fcire te volo, quod animam Conditori redditurus es in loco ubi fub
nomine Chrifti a Chriftianis memoria mea yeneratur & colitur. Quo me in hora
•exitus tui de iEgypto hujus mundi fpero adventurum cum ceteris, quos de exer¬
citu Domini bonis meritis ad adjutandum obitum tuum, contra poteftates aerias
& fpiritales nequitias in csleftibus adfeiveris & paraveris. tlis & talibus prolatis
in vifione no&is, fpiritus qui apparuit evanefeeps, virum venerabilem Vvolfi
gangumdimifit ex parte lstificatum, 8c ex parte msftificatum; lstificatum au¬
tem dixerim non ob gloriolam fsculi, qu® colorata eft in epifcopalis dignitate fa-
ftigii, fed ob jucundam regni promiflionem sterni; msftificatum vero virum Dei
fcripferim .• non ob brevitatem annorum huic vit® concelTorum, fed ob prolonga-
tionem terreni incolatus lacrymabilem, juxta illum verfum pfalmagraphi, Heu
Vf. M 9 . mihi quia incolatus meus prolongatus ejl.

Vvoit nn 15. Igitur, ut paullo ante didando narrare coepi, prsful venerandus, & mul-

jjus pbit. tum a bonis vel fidelibus amandus, memor admonitionis, quam olim acceperat
per revelationem Chrifti confefloris, necnon pro certo fc iens principem hujus
mundi ad fe venturum, & cum aeris poteftatihus contra fe pugnaturum, fed in
mifericordia Domini in quo non habuit quicquam, per fuffragia fanflorum, fpe-
rans animam fuam humani generis inimicum fuperaturam, juffit in agone novif-
fimo, ut a fidelibus in oratorium portaretur, 8c ante altare beati Otmari depone¬
retur . Quod cum fa 61 um effet, aliquantulum ex infirmitate convalefcens, refe-
dit; & orarium accipiens per confeffionem primum fe expiavit. Dein qui aderant,
pro fide, fpe, & caritate fatis utiliter & luculenter commonefaciens, eos ac omnes
fibicommiffos, & nihilominus obitum fuum cum intimis fufpiriis, Deo&fan&is
ejus commendavit; ficque viatico fumto humo tenus fe humiliavit. Tuncsditui
five cubicularii ejicere tentabant univerfos de ecclefia exceptis familiaribus ibi ex
more commanentibus. Quos vir Dei prohibuit dicens: Referate oftia, finite
omnes, qui hic manere velint adeffe relblutioni noftr®. Non enim nos qui fumus
mortales erubefeere debemus, nifi ex malis operibus, cum mortis debitum necef-
fario exfolverimus: quandoquidem Chriftus, qui nihil morti debebat, ferme nudus
mori non erubuit in cruce pro generis humani falute . Afpiciat quifque in morte

no-

* Is fuit abbas S. Galli lxculo 8. ineunte, cujus vita habetur Sxc. j. parte z. ad an. 7^9.

Digitized by t^ooQie

E. R A M U O L D I ABBATIS. j 5

noftra, quod paveat & non caveat in fua. Deus mifereri dignetur & mihi mifero Af*. chr.
peccatori mortem nunc patienti, & cuiq; eam timide ac humiliter afpicieim *H«c ? oqi f
cum dixiffet, reverenter exfpiravit. Mox advenit archiepifcppus bonae memori* a ■ 7 ' J” 0
Hartwicus,& Arbo comes quidam ex numero fidelium fideliflimus, viroque Dei
inter laicos cariflimus. Hos quoque illo venturos nofte praeterita fpiritu prsdo&us
venerabilis praefui Vvolfgangus innotuit quibufdam,poft longa filentia y& corporis
relaxata moleftia, adftantes terrens, ac fic fubito inquiensMundate domum,
purgate atria, hodie venient nobis bonihofpites .• & ut credatis mihi quia verum
dico ; hoc vobis erit fignum ex ore meo: navis m qua ferebantur bona domini
Hartwici archipontificis, & Arbonis optimi comitis, naufragium atque ja&uram
in Danubio perpeffa eft; fed per mifericordiam Dei homines falvi fa&i funt, &
ipfi domini mox poft obitum meum vobis erunt adventuri. Quid multa ? Com- _
pletis his quae dicta funt£ beato V volfgango, corpus ejus comitatum ab archiepi- Rautbo-
fcopo, & a populo fideliurq copiofo eft religiofe tranflatum, necnon die a tranfitu M,n ref * r '
illius feptimo in civitatem Ratisbonam allatum. Ubi cum Pr*ful beatus apud fan-
£hun Petrum effet fufceptus, ac vigiliarum miffarumque celebrationihus Deo,
cui famulabatur, foret commendatus, in bafilica beati Stephani protomartyris, ut
vivens praeceperat, pontificalibus infulis, in quibus confecratus erat, indueba¬
tur, juxta hoc quod fcriptum eft: Induam te mutatoriis. Ibi, ut audivi a quodam z 4f w } ,
presbytero fene ac religiofo, qui eum paramentis amiciebat ad manifeftandum
tanti pontificis meritum, non tantum odor malus aberat, fed etiam bonus ade¬
rat, fecundum quod Apoftolus ait: Bonus odor Deo fumus in omni loco , aliis ad vi- 1 Ctr - *-
tam , aliis ad mortem . 77 unc eu 1 » magna reverentia fuftollentcs corpus beati Viri,
transportabant illud ad eccleliam Chrifti martyris Emmerammi, cujus honorem
dum vixerat intimo affeftu fummoque ftudio colebat, Qua miffarum folemniis,

8c exequiarum officiis * rite peraflis, o&ava luce a pridie kalendarum Novembri- ^
um in quibus il/e exceflit de medio , magnifice & honorifice fepultus eft parte au-
ftrali bafilicae fan£li Emmerammi in ordine pontificum duodecimo, fatis congrue
numero facrointali viro definito, in quo Dominus miraculis 8c fignis potenter
poft manifeftavit, quia hunc cum principibus populi fui collocavit.

16. Ammonicius. Nunc ergo quia virum Dei in numero epifeoporum por Epifcopi
fuifti duodenario, ut mihi videtur conveniens eft, ut qui ante eum hanc ecclefi-
am rexerint, nominarim edifferas, & quos habuerit fucceflbres, huic operi ex
compendio inneftas; dele&antur quidem nonnulli leflione hujufmodi. Col-
lectitius. b Non habetur certum quis primus in illo loco plantator fuerit divi¬
narum plantationum; fed tamen, ut potero, dile&ioni tu*obtemperabo. Igi¬
tur ficut ecclefiafticarum telhantur feripta donationum & traditionum, haedfedes
habuit epifeopos, primum * temporibus Romanorum venerabilem virum cum ceteris * h*c om-
nonparvi numeri epifeopis, quorum certa prpfulatus regimina legimus,nomina vero j)!*
invenire non pofui/nus’]deinfub tempore Regum Francorum necnon Ducum Norico - charadere
rum quemdam religiofum Ecclejia mini/Irum, nomine Lupum, & fucceffiorem ejus * xarata •
nuncupatum Ratharium, ante ordinationem, illam videlicet B. Bonifacii Mogun-
tiae archiepifcopi, quam ille in Norico ex auftoritate apoftolicae fedis juxta infti-
tuta canonum exercuit fi ve difpofuit. Poftea vero praefuerunt hi, quorum nomina
fubfequuntur. In primis praef uit domnus Gaubaldus, vir fanftus & religiofus,
fub quo corpus beati Emmerammi vere martyris & epifcopi translatum eft de loco
in quo pofitum fuerat, quando ab Afcheim huc tranfportatum erat. Poft hunc
Sintpertus catedram pontificalem cum regimine ecclefiaftico fufeepit, qui beato
Emmerammo bafilicam novam amplioribus fpatiis & propenfiore fumtu conftru-
xit, atque ornavit. Quem per ordinem fequebantur, Adalvinus, Baturicus, Er-
chanfridus; his fuccedebat Embricho, homo venerabilis aetate ac merito, uti

com-

» Hartvvicus Archiepifcopus Salifburgenfis, qui obiit anno ioxj. poft annos 3». regiminis.
b Nonnulli paulinum, primum ecclclix Ratifponenfis Antiftitem faciunt , licet incertum fit , quo
tempore huic ecclefix praefuerit. Ceterum in vulgatis catalogis longe plures quam undecim epifcopi Rati-
fponenfe, fandum Vvoifgangum prxcednnt. Et quidem hic tredecim numerantur . An iotelligead* haec
(unt dc his folummodo, qm in ecticfia fandi Emmerammi f.pulti funt?

Digitized by

Google

16 VIT A

an CHR. comperimus chronicorum fcripto veridico.Tum epifcopatus Ratisboncnfis. Aiper-
1001 toprovenit, cuifucceflitvir magnas manfuetudinis & pietatis, nomine Tuto,
«7- J«n. c j arus ingenio, Is habuit fucceffores, Ifangrimum, Guntbarium & MicJueleni.
Poli hos rexit hanc ecclefiam beatus Vvolfgangus, quem lubfequuti fynt ordine
vicis fax Gebhardus, &: item Gebhardus, quibus Orno fucceflit; tertius Gebhar-
dus frater Imperatoris, valde praeeminens & nobilitate generis & faftigio pontifi-
r calis honoris. Ab illo autem , qui Lupus vocabulo, paftor officiopalcebat oves
, Chrifticolasfub duce qui di£lus efl Dieto, ufque ad iftum qui nunc Ecclefiam re¬
git a, fuerunt omnes Epifcopi hujus fedis decem &fieptem. Hos pius Princeps
pallorum collocare dignetur in regno czelorum, & nos peccatores in multitudine
luarum miferationum non dedignetur eflicere participes «ternarum falvatio-
num.A mmonicius. Amen.

17. Nunc tempus eft, ut ftylum convertas ad miracula, quse ad fepulcrum bea-
fcnai CUla ** Vvolfgangi epifcopi & confefloris dignata efl: gratia Omnipotentis operari, qui
Vvoitgan- in fanflis ejus femper eft gloriofus & mirabilis. Haec quoque fcribere te oportet,

• vel ob hoc maxime, quia funt nonnulli, qui quofdam ele£tos minime credunt efle

in numero fanflorum, nili ad eorum fepulcra prodigia viderint & figna. Coll,
Novi& fcio quia tibi obfequendo multorum moribus defervio, ideo diledionem
tuam praecedentem per admonitionem paratus fum fublequi perpraefentemde-

C*cus vi Scriptionem .

fumreci- 1 Quidam homo caecitate multatus, ob id valde contriflatus, ut ad fepulcrum
P"- beati Vvolfgangiacceflit , & ibi cum lacrymis preces fudit , recepto vilii, exau¬
ditum fe gratulatus, &inde oppido laetificatus, Deo ac fan£lo Pontifici gratias
egit, ficque comite falute proprios lares re vifit.

Coo»*». Alio quoque tempore muliercula quaedam, fub fpe recuperandae falutis, de-
cngUur portata eft a fuis in ecclefiam beati Emmerammi Martyris ac Pontificis, in qua
dum ante altaria rependo petitione ledula fandorum efflagitaflet fuffragia, tam
dem ex labore feuaegritudine fatigata, fecustumbamChrifticonfefloris Vvolf-
gangirefedithuitii; cumque mifella corpore ac mente inclina , venerandi Ponti¬
ficis adjuvari fe optaret precibus & meritis, fubito lateris contraflio 8 c ceterorum
nodofa membrorum alligatio eft foluta; & nihilo minus tam vehementer difrupta,
ut fanguinis effiifio difflueret in pavimento. Tunc mulier primum exterrita, prae
timore coepit clamare , deinexfiliens grates reddidit falvatrici fm£lae Trinitatis
omnipotentis, atque fan£torum fanitatis impetratrici.clementis. Itaque fibi rer
llituta, de falutiferis ecclefiae domiciliis repedavit ad fuu. Poft haec ad quos hujus
rei cura pertinebat, lcamnellum, quo illa paupercula totis viribus innixa repere
potius quam deambulare folebat, ad gloriam nominis di vini, & ob memoriam tan¬
ti figni fuper fores ecclefize fufpendebant.

* ai. do- Quadam die, * homuncio pauperculus, &, ut veridica relatione didici, Ravem

. DebiUs fa- nat * s Epifcopi eleemofynarius, gratia orandi venit in ecclefiam beati Emme-
natur. rammi. Is dum frequenti oratione fe liberari fan£lorum meritis poftularet ab in¬
haerente fibi diu membrorum debilitate, demum decubuit in loco, qui beati
Vvolfgangi dotatus fimul atque ditatus eft corpore facro. Ibi feliciter foporatus,
quemdam virum flatura procerum & canitie venerandumadftare vidit, qui ad
eum dixit /Ut quid tu hic, aut cujus rei gratia huc ad ve nifti ? Cui ille refpondit:
Domine, proptereahucmifer veni, ut faner a languoribus quibus jam perplu-
res annos laboravi detentus. At venerabilis heros virga paftorali, quam manu
geftarc videbatur, tangens aegrotum, ac officiis membrorum deftitutum mifera-
biliter infit: Ecce fanaberis in nomine fan£lae Trinitatis. Tunc qui jacebat quafi
mortuus, per merita prsfulis reverendi a fomno aegritudinis excitatus repente
exfilivit, & prae ftupore fi ve tripudio clamans, in quantum potuit, Deum fam
ftofque illius 8 c ipfe laudavit, & alios ad laudandum provocavit.

Haec

- ■ ■ - —■ ■ ■ ■ ■ . . ■ t 1 '■ i" 1 * 1 — — . ■ \ * — . ■ ■ . . 1 *■ ■ ■ r - ■ ” A "* ’

* Igitur fub Gebhardo tertio Epifcopo Ratifponenft & Conradi Imperatoris fratre , qui anno 1036.
hanc fedem iniit ufque ad aonum 1060. quo obiit, hxc feribebat Arnolfus comes Sc monachus> aeproir.de
beatum Ramuoldum adhuc ado!cfc:;s videre potuit.

Digitized by

Google

B. R A MU OL D I ABBATIS. 17

Haec itaque tria capitula ob memoriam venerandi Epifcopi in nomine fan- ^ CHR
&ae Trinitatis defcripta pro teftimonio duorum vel trium teftium fufficere cre- -

do his, qui non fuperbo oculo,& infatiabili corde contradicere tentant nomi¬
ni trino, pariter & divino, &c.

i8.Poft obitum atqui beati Vvolfgangi pontificis, fcilicet fervi Dei cun£lipo- Ramuoldi
tentis, Ramuoldus egreghe memoriae Abbas in regimine monafteriifeuprocu-
ratione coenobii, per tentationes varias, ad verlitates perpeffus eft multas. Quae mr?
in tantum excreverunt, ut fub primo * Gebehardo, fedishujusepifcopo, famu- * ttLmMnu
lus Dei apud tertium Ottonem imperatorem quorumdam detraftionibus fimul &
accufationibus infamaretur. Unde ad id ventum eft, quo iifdem princeps creden¬
do , quod non credere debuit, de religione viri Dei dubius fa£lus & anceps ,
dum ad fanftum Emmerammum more Imperatorum veniret, & exacerbatis
animis, nec alloqui eum, nec oculos in illum convertere vellet. Cumque ab
eo oratum effet in fecretario altaris, coram eo, x qui fecit machinam coeli ,
terra ac maris, acceffit ad eum defpoton quidam fymrtiifta ejus, nomine a
Heribertus, tunc forte Capella nus, poftea ver6 Colonienfis Epifcopus. Is ex
confulto ad eum dixit: Domine, non oportet vos indignari contra virum Dei.

Ad haec Imperator infit: Cum fcriptumfit, Principem populi tui ne maledixe- Ex<rd. n.
ris , fcio quia non convenit hominem Dei mihi detrahere five maledicere ; prf-
fertim, cum & ego illi nihil umquam fecerim, quod fit dignum maledi&ibne .

Tund Dominus Heribertus bonus, & fidelis confiliarius, refpondit: Si princi¬
patus Imperii geftit, ficut & debet, profperari, decet inprafentia veftrive¬
nerandum Abbatem coram fan£la congregatione fuper hac re interrogare, & ita
utrum vera an falfa fint, qua illi objiciuntur, probari. Credo in Deum & fpe-
ro, quod tam venerabilem fenem, &fene£lutis maturitas, ac divinitus con-
cefla lapientia, & humilitas, nunquam permiferint dixiffe, qualia ab inimi¬
cis di£la funt de eo, vel fi£la. Tum Imperator remittens animum ad divina di-
fpenfationis nutum, fecum aflumtis dile&oribus * paucis intravit clauftrum * f pacis;
humilis & mitis. Ibi videns venerabilem Patrem cum fratribus humo tenus pro-
liratum, expavit, & dixit: Grande malum fecit mihi qui ex legatione £Gebe«
hardi epifcopi ea referendo indidit auribus meis, quibus me improvidum com¬
moveret adverfus Abbatem iftum, & fibi commiffum fanftorum collegium ;

Scio quidem quod vita mea parva non eft agenda poenitentia pro ifta falfitatis
credulitate incauta . Nunc ergo , quia peccata mea nudaverunt veftigia ve-
jftra, obfecro, recalciate vos, & fic redite ad nos. Quo celeriter fa£lo, cum
fratribus venerabilis heros Ramuoldus egreffus, fiducialiter locutus eft ad Prin¬
cipem, dicens: Novimus quippe, quia quod habetis imperium, defupereft
datum atque conftitutum, & quia cui Deus benedixerit, benediflus fit. Hujus
quoque rei, quia per totum non fuimus infipidi, immo adhuc fumus ex parte
lcioli, unde parvitati meae tanta temeritas, ut ego vilis homulus, menluram
meam penitus oblitus, auderem celfitudini veftrae maledicere, quam Rex re¬
gum & Dominus dominorum jam dignam fecit fua benediflione ? Quocumque
ergo judicioMajeftati veftrae placuerit, paratus fumme ex obje6lopurgare ;
necnon cun£lis adftipulatione veritatis pro hac re fatisfacere. Imperator autem
refponfum deliberans hujufmodi verba proponit: Sicut veritate deleniamur ,
ita e contrario falfiloquiis exacerbamur: unde judicium Dei cenfemus fuper-
exaltandum judicio mortalium, qui facile fallunt, & falluntur. Malo quidem
credere bona de bonis, quam mala de perverfis. Nec enim quemquam decet
temere quicquam credere a quoquam. Unde & verbo tenus tuapte prolata ob-
je£li excufatio, eft mihi a tanto viro permagna fatisfa£lio, qua modo aeque ut
alterius generis evidenti placatus judicio, fenior o dilefte Deo, fpiritali allo-
AEta SS. O. jB; Tom. VIII . B cu-

* Er hoc loco aliud item conficitur argumentum contra fencentiam liarouu, mortem Ramuoldi ad an¬
num 1007. referentis. Nam id, quod de Heriberto tum Imperatoris Capellano narratur, quinquennio an¬
te Ramuoldi obitum accidit, ideli, anno 1001. fecundum ejus calculum, & tamen ipfe Baronius Heriberti
ordinationem poft Rupertum ad annum $98. refert.

b Is fando Vvolfgango fucceflit, ac forte monafterii fandi Emmerammi bona menf.e Epifcopali unire
voluit, ut Vvolfgangi praedeceflores fecerant, quamvis difficile crediderim huuc antiftitem , qui monafle-
riu.n fub fandi Benedidi Regula inftituit, voluiflc beatum Ramuoldum confulto calumniari.

Digitized by

Google

i i

18 VITA

Atf. CHR. cutione pariter 8 c admonitione tui in aliquo * fecreto loco , cupio conveniri feu
1001 confolari; &onus regni, quod indignus accepi, defidero per eum relevari ,
qui dicit in Ifaia propheta: Compytrefcitjugum a facie olei , &c<
mu. ip. Ammon. Fiat, fiat fecundum verbum tuum, ut per totum mundum

] f* ,41 ° i tadathocpeftiferum vitium. Collectitius. Nunc ergo eos, quos mor¬
daciter admonitiurtcula tua notavit negligentiarum & vitii vitiorum, liceat his
quae fubfeqUuntur , placare* Imperator igitur gloriofus praenominatus & faepe
nominandus Otto III. in multis religiofus, cum Abbate venerando intravit Ec-
clefiam fanfti Benedi£li, ad famulitia divina multipliciter addifti. 'Qua oppido
humiliatus, & per cortfeffionis medicinam confternatus, inter duo altaria fub
fpecie geminas dileclioniS conftituta, ac in honore ejufdem venerabillimi Patris
& praeclari martyris Chrifti Kiliani confecrata, julfus a fpiritali patre, velut
fervulus viliffimus in humili tripedica coram eofedit, humilitate comitatus op¬
tima matre. Ibi audivit multa* quas folent operadeftruere ftulta, necnonalia
plura, quaexOrdaftolidorum accipere abnuunt cervice praedura. Demum per
cqnverfationem alter fa&us, &per admonitionem hominis Dei intime taftus ,
gratiam Dei fibi adelfe fenfit, quae cOmpunftionem largiflimam illi contulit ,
qua exterior homo interiori homini* non folttm fubtiliflime concordavit, fed

* e tiam utilijjime. Cumque hac fragilitati humanae in id temporis fatisfaceret ,
foras egrelfus, ad fuos dixit: Vere Spiritus-fan.6lus locutus eft per os viri iftius.

zcdi. i z. Hodie in fermone illitis probavi, vefum efse illud Salomonis: Verba fapienturrt
*„i m i r t : r qua fi clavi in altum defixi. Mandatum quippe divinum certilfime* fuis obfer¬
vat oribus teddit liberum animum . Cumque Casfarem diligenter intuerentur
fejusfamiliares, admirati funt fuper immutatione vultus ejus, dicentes: Do-*
mine, quid tibi contigit, quod adeo perfufus es lacrymis & fudore ? Quibus ille
refpondit: Nolite mirari, quod fim udus ex fudore, fed quia vivo prae timore*
Numquant me contingat talem quaeftiortem incidere, nifi pro animae meas falu-
te. Irt ifto fart&o ferte competi martifefte, quantus honor debeat exhiberi fer-
fiont fcnfti vis ele£iis Dei. Poft hasc juflit epifcdpum Ratisbonenfem ad fe accerfiri ; & lians
ante altare fanfli Emmerammi, fub interminatione ad eum dixit: Cave ne ul-
ttiata» tra, me vivente, quicquam mali facias Abbati hujus coenobii & fratribus, Deo
fanfloque Emmerammo hic famulantibus. Sint tibi tua ad Epifcopatum jure
pertinentia: Monachorum bona maneant illis vallata fub omnium bonorum tu¬
tela . Quacumque ergo die praevaricatus fueris in his, quas prasfens haufifli auri¬
bus tuis, procul dubio fcito, fi ve divinitus, fi ve humanitus, pro malo tanti
piaculi tecum duriter acacerbitera£litatum iri. Dein converfusImperator ad
Abbatem & fratres, pietate folita valedicens illis, ait: Interius & exterius vos
ita confervare dignetur miferator, & mifericors Dominus, ut in orationibus
veftris non folum poffitis memores elfe noftri, fed & totius populi Chriftiani .
Quo di< 5 lo, pfalmis & canticis Domino commendatus piilfimus Auguftus , ex
more praecedente fanfta & crucifera Imperiali lancea, exivit de civitate illa , *
petiturus Italiam , necnort aditurus potehtilfimain urbem Romanam , quam
ftoma: fta- quidam vocitare folent mundi dominam vel rerum maximam. H*c autem, id
Jis* tmp eft Roma, eo quod & ipfa olim fequeretur diabolicum errorem & omnium malo-'
te. rum confufionem, ut beatus Petrus teftatur, fortita Babylonis nomen, & ob
i, zctr .potentiam imperii tunc vocata domina mundi, fed po ftea per ‘eumdem Apofto-
lum, & per fucceflores illius humiliata fub potentia Chrifti, ex civitate diaboli
fa£la eft civitas Dei, quas in tantum excrevit in divino cultu, ut pro ruinis mu¬
rorum & veterum fanorum furgant quotidie innumera aedificia ecclefurum, fi ve
monafterioriim. E quorum incredibili numero, ut audivi a quodam fene, qui
fe dixit nutritum fuilfe in eadem civitate, viginti poflidentur a fan£limoniali-
Ramuoidu* bus, quadraginta a Monachis, fexaginta a Canonicis, exceptis his quae extra
p at civitatem funt, & aliisecclefiis live capellis, quae in urbe abundant,
fcipubs ad 20. Gollect. Poft quinquennium quoque Imperialis exitus de civitate *
hortatur . Hiatofpoiitana, cujus nos incolae fumus, languore diuturno beatus Abbas Ra-

* Ratisbo- muoldus viribus corporis coepit deftitui, fpiritaliter gaudens interiorem homi-

ni * neria

Digitized by

Google

B. RAMUO.L DI ABBATIS. i 9

hem per hanc infimitatem inftitui, fecundum Apoftolum videlicet dicentem:

Quando infirmor tuncfortiorfum & potens. Hac quidem carnis infirmitate per- I7 . j un<
du&us eft ad noviflimam praffentis vita lucem. Qua die venerabilis heros eri- a c
gens fe de leftulo, quem jam per continuos quatuordecim dies prae valetudine
non poterat deferere, tunica fan£li propoliti amiftus, & per fpiritalem medici¬
nam aliquantifper de febre relevatus, orario accepto, & agmine fratrum colle¬
gio, refedit in medio, ac potenti fermone ufus eft in hunc modum: Deus Pater
magna dile&ione atque magno confilio mifit Unigenitum fuum, ad falvifican-
dum genus humanum . Unde & per prophetam magni conftlii Angelus eft prae- jf*u 9.
nominatus . Qui cum per divinam potentiam nos poffet eripere de poteftate dia¬
boli , noluit ea per nudum uti ad redemtionem generis humani, ob juftitiam fci-
licet fan&se Trinitati maxime propriam; fed ineffabili fua mifericordiahomi¬
nem, quem cum anima fufcepit, incarnatus de Virgine, obtulit Patri, fufpen-
fus in cruce, Deo reconcilians mundum per facrofan&um faftguinem fuum; hunc
etiam in forma huijnilitatis opponens hofti antiquo, quem ille fe ja£iabat fupe-
raffe, nequiffimo fuperbiae homicidio. Chriftus etenim in ligno crucis ufque ad
mortem faftus eft ohediens voluntati Patris; cujus pretiofiflima obedientia me¬
dicata eftprimi hominis vulnifica inobedientia * Hanc virtutem, fratres, obe-
dientiam, qua Chriftus patravit humana: redemtionis elegantem continentiam,
fumma devotione diligite, fe&amini, amate. Sanftam Trinitatem, quae nos
condidit ad imaginem & fimilitudinem fuam, intelleftu, memoria, & volun¬
tate, diligentilfima timoris & amoris veneratione laudate. JEihu}amini igitur
mente devota, fecundum Apoftolum, majora charifmata, & illud Salomoni-
cum corde tenus ruminate: Deum time & mandata ejus obferva : hoc eji omnis bo- Ecrf. 1».
nto. En ego aetate decrepitus, in fide quoque catholicus, &, ut verum fatear,
in virtute, quae huic fidei fuppeditare debet, permodicus , die vocationis in¬
flante , viam ingredior univerlae carnis, fperans me venturum ad gaudia patriae
caeleftis, per eum qui eft liberator mirabilis in miferationibus fuis multis. Vos Futura pr*.
autemin Chrifto vifcera mea, hunc Patrem diligite, cujus paternitas in nume- •
ro.filiorum Dei cum corporibus collocare poteft animas veftras. Et hoc vobis fu¬
turorum lignum, quam prolatum per me indignum, quia in loco ifte multa paf*
furi eftis adverfa.tfpoftdifceffum meum., quibus in tantum exacerbabimini, ut
etiam loco cedere compellamini. Verum tantae tempeftatis commotio citofeda-
bitur divino folatio. Unde confilium do, ut unufquifque veftrum fellinethuc
reverti inprofeffionis locum , ubi * defiduo audiat vel exerceat harmoniam fpi- **i.ma n *
ritualium vocum. De cetero vero in hoc nunc conclufionem fraternae admonitio- 1
nisfinemiacia, quo ita calliditatem ferpentis, quae minor eft, inter virtutes
habere ftudeatis; ne auream humilitatem columbinae fimplicitatis, quae major
eft, per incautelam amittatis. Sed omnimodis hoc affumatis, quod Chriftus in
Evangelio fuis difcipulis praecepit, dicens: E/lote prudentes jicut ferpentes , & mtth l0>
Jimplices Jicut columbe . Tum furama humilitate inter Abbatem & fratres alter¬
na fa6la confeffione, necnon e caelis petita feu imprecata perneceffafia peccato¬
rum indulgentia , intimis quafi caelum tangens fufpiriis , venerabilis heros ,
primum fummo pallori commendat gregem fibi commiffum, dein fratribus ,
jam prae lacrymis ac fingultibus vix fari valentibus, valedicens,- ait: Abite ,
fratres cariftimi, & praeparate vos ad celebrandum divinum officium , atque
fununa feftinantia concurrite ad complendum ex more ordinem facrum; & hoc
ultimum fenis memoriale pro benedi6lione habetote : In nomine Domini, falus
omnium noftri. Cumque omnes communiter dicerent, Arnen, atque exirent * */.»»*»*-
maelii afan&o Spiritu vere paraclito qua:fi turi folamen, vir Dei perfpiritum
praefentiens animam de corpore celeriter diflolvi, juffit fe ab his, qui aderant,
ih oratorium cellae fuae proximum portari, & inter duo altaria deponi; con ver¬
ius quidem caput ad aram fan£li patris Benedifti, pedes vero ad altare fanfli Ki.
liani martyris Ghrifti. In cujus nomine, utpote in omnium falutis omine, fpem
A8aSS.O.B.Tom.VIII. B ij i U am

* An id accidit fub Vvolframmo Abbate Ramuoldi fucceflorc proximo J Certe incude depolitus dtei-
W apud Huadium Tomo t. Metropolis Salisburgenfis.

Digitized by

Sehon t

VI TA

an.chr. fuam ponens firmiflime, praecepit ibi miflas celebrari, & Dominicae pafiionis
i oo i memoriam intentifsime agi. Qua pera&a, cum ventum eflet ad communionem
j 7. Jun. ipfgf vi r D e i } u t accepit corporis & carnis Dominici Euchariftiam , mox: ad Seter-
Euchariftia nam patriam, ex ergaftulo carnis emifit animam , ita in agone novifsimo ma-
obiit . U * nus extentas juxta caput tenens , ut ante irt oratione facere lolebat* TuncReli-

giofi feniores , Gotahardus a fcilicet Abbas monafterii Altahenfis, atque Adal-
pertus pater coenobii * Seunenfis cum fratribus ceteris accurrentes , Deoque

* Sehe„, hymnos ac laudes devota mente fol ventes, fpiritum pii patris cum orationibus

commendare fatagebant Omnipotentis gratia miferationibus * Quibus rite of-
ficiofeque finitis s hi, quorum corda prs ceteris vifitare dignataeft infpiratio
divina, vocem cum fide attollentes, dixerunt: Domine, utilperamus, ifte
tuus homo haud nequiquam in prsfenti faculo confummavit tot annos vita fua
conceffos, quem hodie centenarium per vocationem tuam magis miramur, quam
dolemus de medio exemtum*

21. CollEctitius. Placet fateor, oAmmonici, quia me poft mortem
hominis Dei Vitam illius praferibere adhortaris. Hoc enim firmiter tenet lex ,

t|U ‘ l pariter &fpes fidei Chriftians, quod fanfii fcilicet elefii, cum carnaliter mor¬
tui fuerint mundo, vere ac fpiritualiter incipiant vivere Deo. Unde & ad eo¬
rum mortua olla crebrefcunt miracula, necnon innumera mortalibus per iplorum
piasintercefsiones prsftantur beneficia* Horum quoque commoda, quam lu¬
culenter ad tumbam iftius CortfelToris, de quo nobis eft fermo, ecalis miniftra-
tafint, poli pauca breviter edicam, quo minus protelem caritatem fraternam,
ad haec & ad alia percipienda non modice avidam. Enimvero fama evolitante
virum Dei opetiilfe, ex induftria credentum apud Deum illum vixiffe, in id ra¬
ta rerum miniftratio procefsit, ut fub feftinatione ad exfequias tanti patris con¬
curreretur a multis, cum fumma devotione cordis. Inter quos eratHenricus
Hypatos, tunc forte principatum tenens fuper populos Noricos & Carintbios , *

* * l ' m * nu ‘ poft paucos vero annos Rex futurus non folum Germanis fi ve Gallis, led e tiam

Imperator totius Italis, atque AuguftusCsfar civitatis Romans. Is aflumto
fecum Gebehardo epifeopo, qui antea fanfto viro exparte contrarius fuit, fed
tum, tefte lacrymarum fonte, immutatus mente advenit, fervo Dei in fepul-
tura humiliter obfequendo fe fervum prsbuit fummo humili dominorum Domi¬
no* Nam in unum congregatis, & ad funus pii Abbatis officiofe concinentibus
psne omnibus Ratisbons Deo lervientibus, ipfe princeps propriis humeris non
erubuit feretrum portare, necnon accuratius fepulturam parare. Demum in¬
troivit folfam fepulcri, &ipfeclaufit arcam, qus jam fufeepit corpus viri Dei,
ac fibi claviculam ejufdem ares pro pignore carifsimo elegit, 8 c nihilo minu-S po
ftea in fafeibus conftitutus regni, eamdem femper fecum, velut infigne trium*
phi, refervavit fi ve retinuit *

22. Nam quod beatifsimus Abbas Ramuoldus ad tempus compulfus eftRatifi
honenfecoenobiumdeferere, acTreVerehfe repetere, caufaexftitit civile bel¬
lum , quod erat inter Henricum ducem & Perchtolfum marchicomitem, atque

. , inter ceteros optimates principis Ottonis * tum civitatem Katisbonenfem obfiden-

.1!. mxnit. r r . r . .7

tts . Quo fedato, & quafi innuente beato Emerammo, per loci lui proviiorem
repedatum iri, lenior venerandus a Treverica civitate Hiatofpolim eft rever-
Cryptas » fus ; inde fecum transferens multas fan£lorum reliquias. Harum quoque faluta-
dc r * s a ll at i° exftitit caufa crypts apud fanSum Emmerammum sdificats; cujus
iinptio. * sdificatio per virum Dei fatis artificiofe ordinata, trifariam necnon quadrifa¬
riam fpeciem intuentibus exhibet, &quia hujus operis auftorfanftam dilexent
Trinitatem, atque quatuor EVangeliorum firmiter tenuerit fidem , quafi quo¬
dam teftimonio credibile perhibet ; columnsvero, qus eamdem crypticam ec-
clefiam fuftentant, dualitate fua geminam dile&ionem, Dei fcilicet & proxi¬
mi , pulcherrime compingunt. Quinque autem altaria, in quibus totidem py¬
xides collocats cum reliquiis, quas prshominatus heros de Lotharingia tranftu-
lit, quinque Librorum Moyfi principalem obfervantiam in memoria monent te¬
neri>

« Is jpoltea luit Epiicopus Hildeshcimcnlis , cujus vitam, inferius habes ad an. 1038.

' .r/. manu

Cryptas t
S. Viro
llriidt.c de*
iuiptio.

Digitized by

Google

B, RAMUOLDI ABBATIS. 21

neri, : & in quinque fenfibus corporis hortantur quinariam prudentiam femiper
haberi. Sextum quidem altare, quod’dicitur ad pedes, fenarii perfe&ione de-
nurltiat omnia Concludi. In hac ergo tam tfypifefa bafilica ,a beato VvoUgango
in honore fasn&ae & individuae Trinitatis 8 c omnium fan&orum dedicata, venera-
'billimus paterRamuoldus in fepulcro, quod fibi ante quindecim annos jam para*
verat, inauftrali latere ejufdemcrypts, fecus altare beati Gregorii Papae eft de*
pofitus; atque magnifice fepultus, adftante pariter & pfallente clericorum or¬
dine , & nihilo minus concinente monachorum grege, necnon virginum, five
fan&tmonialium trina concione , animam tanti patris fummo Patri commen¬
dante. Pofthaec, oAmmonici, ad temperandum miraculum clauftri vel clavi¬
culae tantoa principe ob humilitatem arreptae, feu ob religionem abreptae, fa-
&isfa£tionalem unum fac ree Scripturae verficulum caritati tuae meapte placet fub-
neftere . Sic enim dicit Dominus ad quemdam ele&umfuum / In iLlo die fufei-
piam tefervum meum: & ponam te fient fignaculum in confpettu meo , quoniam
elegi te;. Ammonicius. Pigmenta cum teruntur, in meliorem ufum con¬
vertuntor, ita & tu cum per qufftionem provocatus fueris, indiftando, &in
icribendo, tibi & proximo utilior eris. Ecce dum parvam conatus es abfolvere
quaeftiunculam, non folum grandem promo vifti fententiam , fed etiam agilita¬
te divinitus conceffa, adeo eam fecifti fefti vam, ut lapides quodammodo coge¬
res efTe loquaces. Proinde quod nunc reftat, erit ftrenue agendum, pedibufque
caritatis * hoc iter tuapte incedendum, ideft, ut miraculum, quod perduxifti
ad propheticum fignaculum , lequantur miracula & figna, quibus poft mortem
probetur hominis Dei vita. Coll. Paratus fum, • Domino concedente, fecun¬
dum petitionem tuam facere, quandoquidem & ipfum me fcio tibi antea fpopon-
diffe.

v 25. Quidam homo venit ad fandum Emmerammum petiturus fuffragia fan¬
diorum. Is quia erat daemone pofleffus, coram omnibus nimium eft fatigatus ;
r Tunc fratres qualem patrem no viter fepeliflent recordantes, fecerunt hominem
duci, immo trahi in cryptam viri Dei corpore dotatam. Ubi diu volutatus & a
poffeffore plufquammaledifeerptusccepitfiridere & cum ftemitu clamare, nec-
non cum conviciis maledicendo perftrepere, dicens! Vae tibi Ranvolt, quiadq-
mino meomulta mala fecifti, & per te fui juris multum perdidit, ob hoc etiam
die noftuque laborafti, ut illi injuriam faceres, & Deotuoquofcumque poffes ,
colligeres; ac fuper hrec omnia modo me inoendis j & magnam vim ingeris. Cuitir
que fub hujufcemodi angoribus demum caput rrtiferi hominis pavimento tam va¬
lide imprimeret, ut eum paene mortem obire compelle ret, accurrentes qui ado¬
rant, levaverunt eum j Ic traxerunt ad tumbam Confefforis Ghrifti. Ibi quo¬
que ut illum viribus diaboli periculofe renitentem vix compulerunt caput incli¬
nare, ac fuper fepulcrum ponere, gratia Dei liberatus eft . Quo figrio laetifica¬
ti , qui per compaflionem prius erant msftificati, gratias Redemptori retule¬
runt magnificas, non tantum per hoc, quia homo a poteftace diaboli eft ereptus,
quantum pro eoquod per praeiens magnale revelatum eft, cujus meriti fit Pater,
qui inibi nuper fepultus fuerit.

24. More folito peregrinis & civibus ad feftivitatem fan£H Emmeramml undi¬
que confluentibus, inter ceteros qui accurrerant, quaedam muliercula oculorum
privata lumine advertit, quae tempore no&urno felicem cryptam intravit, & ad
fepulcrum confefforis Chrifti Ramueildi adoravit, ac preces cum lacrymis fudit.
Tunc omnipotens Dominus volens famulum fUum clarificare inter mortales, per
ineffabile numen, illi," qu* caeca fuerat, reddidit lumen. Mulier autem fur-
-gens vocavit maritum fuum in aurem illi dicens: Domine, Deo gratias, quia
vifum recepi. Quo non credente, & illa e contrario figna certa irionftrainte, i$-
fit* Silentiofa&umopprimere debes; quia clanculum tibi & mihi agendum, ut
ante lucem egrediamur de civitate .• cler-icus enim fum, & ideo erubefeo in tanta
multitudinetecumconfiftere. Cumque tenebrarum confilio confentiens femina
recenter illuminata, cum clerico finCcautela repedaret ad propria, extemplo
per incommodurp fibi valde aliena eft c&ci tate percuffa.

AttaSS.O.B,Tom. VIII , B iij Amm.

AN. CHR?;

IOOI
17. JuniV

Asgti n,

* »1. murtu ,

Miraculi*
mortuu*
clarem.

'r •' T

Catca vilum
recipit.

Digitized by v^.ooQle

zi VITA

an. chr, A m m. Eego tu, q Colle&ki, quia poft triftkiam induxifti laetitiam, & huic
* QQ *. denuo fubjunxiftimaftitiaiii, competens eft, quod fi Dominus tam gravi iofor-
J“ wl ’ tunio aliquod remedium in id temporis contulerit, caritas tua jure dialogi ocius
JJ[ um fii g explanet. Coti.. Redemtoris noftri gratia remediorum ndcit carere copia, in
wnVffionc cujus plenitudine confila mulier pradnfta, lub lpe luminis percipiendi iterum
fenatur. Ratisbonam devenit; & accedens ad locum fepulcri, ubi antea magna fenfit be¬
neficia, perconfelfionem primum fe coram lacerdotibus expiavit, & quid illi
accidentmanifefieretulit; dein folotenusproftrata, &;nihilominus mente hu¬
miliata, necnon precibus Deo dilediConielfaris celeriter adjuta, per fontem
omnium bonorum recipere meruit male perditum lumen oculorum. Tunc gra¬
tias ingemes Deo retulerunt, tam ipfa quam & ceteri, qui hac audierant & vi¬
derant ; ficque proprios lares unulquilque cum gaudio revifit, portans fecum tri¬
plex mirao^um, quo fan&a Trinitas dignata eft declarare pium Abbatem Ra-
muoldumfuumfuiflefideliffimum famulum, utpote qui fe verum dilexeritDo¬

minum ,

Pu* ener- 35, Aho quoque tempore, fama miraculorum citatae venerunt duae feminae
bOTntl^ U fandum Emmerammum , ambae diabolica vexatione permiferae, quarum
emundationem leu liberationem divina pietate a Sanftorum caritate venerando
patri Ramuoldo conceffam fuiffe, in hoc claruit evidentifiime, quod eaedem mu-
*Ai.mnu, liercula * prius ad memorias aliorum fandarum adduda nec redemta , poft vera
tmo eodem que, fed diverfq tempore famolam cryptam ingreflae, &adfepulcrum
beati viri exorcizat*, per unum eumdemqueDominum apeifimo invaiore funt
mifericordjter liberatae, &c,

fafo ie voi* 2 ^’ Tempore quodam cum a Chrifticolis hominibus, nonfolumdeipfaRa-
tdhxreme. tisbonenfium civitate, fed ex ejufdem fuburbanis locis concurreretur adEccle-
fiam fan£li Emmerammi martyris ; in ceteris qui convenerant , mulier
quadam acceflit cum pignore miraculi recentis. Adhafit enim illius manui fu-
lus , filorum tortione confertus, quem cum nullatenus e vola divellere, nec ul¬
lo modo tam grande malum a fe quiret repellere, anxia demum venit ad fepul-
crum venerabillimi patris Ramuoldi; ubi cum adoraret, atque cum lacryrois
preces funderet, fiiblpe lalutismanum tremulam ut primum pofuit fuper beati
. viri tumbam, mox per potentiam dominicas manus homo fuam inde levavit far
nus. Tum qui fortuitu huic fa£lo intererant, necnon aditui qui accurrerant ,
-gratias agentes Deo, & beato viro, fufpenderunt eumdem iulum polleris ad
magnale oftendendum, in coronula qualuper idem lepulcrura pendebat argen¬
tea . Hoc Agnum ipfi nos 'vidimus, & manibus noftns palpavimus, & Icimus
quia verum eft noftrum hac in parte teftimonium, ac non ignoramus quia per hoc
tecens mirabulum, ficut & per cetera fanationum beneficia, cun6lipotens Do¬
minus mirificare voluit San£lum fuum,

ipfe mfot 27. Tefcire volo, oAmmonici, quia fanitatis beneficia qua paullo ante prae-
»tur? hbe * notavi ad lepulcrum beati Ramuoldi Chrifti confelforis, expertus fum in abluta-
tione propria infirmitatis. Nam cum puer effem, & in loco requietionis beati
viri perplures fanitati redditos audiffem, febre nimium affe&us, &:ob hujus re¬
levationem in pavimento proje&us, perfuafus confilio cujufdam Sacerdotis, qui
ejufdem pii Patris dum vixerat exftitit familiaris, tentavi me ibidem fomno da¬
re •. Cumque aliquantifper foporatus fuiflhm, per fomnum vidi Patrem reveren¬
dum habitu monaftico indutum, quafi federe a dextris altaris beati E mmerammi
martyris. Cujus venerandam canitiem intuitus, mirabar fuper pulchritudine
vultus ejus, necnon fuper candore ceterorum membrorum illius. Qua vifione
valde latificatus, qui antea fui fatigatus furrexi fanus, Deo gratias referens ,
quia fenfi levamen lalutifera manus,

28. Col^ectitius. Per caritatem paratus fum proximi voluntatem feu
dile&ionem fequi, qua omni homini Chriftiano, fi reflo tramite incedit, eter*
1. cor. ij. nam felicitatem paritura erit; quod Apoftolus confirmat, dicens: Dile6liopro-
nom*n 13. ximi malum non operatur: plenitudo ergo legis eft dileftio. Igitur poft re veren-
Emmerinf' dum patrem Ramuoldum, magna fcilicet memoria virum, regimen hujus mo-

Digitized by booQie

B. RAMUOLDI ABBATIS. 23

nafteriifufcepit Abbas Vvolfr ammus, &ipfe inmanfuetudine, ceterifque an.chr.
virtutibus Dei fervus. Hic habuit fuccefforem ex collegio fratrum Abbatem ele- 100
ftum, nomine Rihboldum. Huicfucceffitdominus Hartuvicus magna: ‘ 7 ’ J ““'
virtutis amicus, qui fponte deferens praefulatum coenobii, reliquit Abbatiam
dominoBuRCHARDoregendam. Quodefunao, divina, utifperamus, pro¬
videntia, neceffitatibus noftris deftinavit vinim venerabilem, pariter & ama¬
bilem, dominum videlicet Udalricum, prius in canonica vita plurigena
probitate decoratum, nunc autem regulariter & monafticae huic congregationi
praelatum. Beatus ergo Ramuoldus qui defiderium fuum, quod habuit in Domi¬
num, optime prodidit, vocabulo arietem volentis, ideft, Chriftumdefideran-
tis; primus provifor hujus loci fecundum regulam exfiftens, hunc qui modo no-
bifcum regimen coenobii miniftrat, a fe numero fextum , merito demonftrat fe¬
cundum. Sub quo nobis optamus, ut liceat fenarium facramentum diu celebra¬
re, necnon divina confeffione, cetera ftudia pietatis opere & verbo exercere .

DE VENERABILI FINGENIO“

7. Qftobr,

ABBATE,

Ubi etiam dc Adalberone fecundo, epifcopo Mettenfi.

I. “T"NT ER. illufresScottos , qui fesculo X. in Galliam monaflica vita gratia
I fe receperunt , unus ex pracipuis fuit Fingenius, qui pojlea coenobio -

-A. rum f anili Vitoni apud Virdunum , & apudMettas JanHi Felicis , feu fan-
ili C lententis , tum fanfti Sympboriani abbas fuit .

2 . Monajlertumfandi Vitoni epifeopi Virdunenfis , quiineuntefeculo fexto de- s vitoni
vixit , fepulebro & nomine illujlre , jam inde a faculo Jeptimo vel oilavo Abbates monafte-
babuit , quos inter Madalveus epifeopus & abbas nominatur C aroli M. ineun - num *
teprincipatu. Huic Madalveo incrementum fuum debet ijla ecclefta , in qua 'tpfe
adoleverat: cui primo pallor & re 6 lor inftitutus, de qua etiam ad pontificium
promotus fuit, & ubi fepulture fuse locum elegit, tejlante Hugone abbate Flavi- ubie ,
niacenft , ejus loci monacho . Licet enim omnium ecclefiarum infudaret utilitati--*** »»3* <
bus, hanc tamen prae omnibus locis facris poft primam, quae fedes eft epifeopa-

lis, coluit, amplificavit, & provexit. Quod etiam omnes prsedecdfores ejus
fecilfe novimus, utpotequi, exceptis perpaucis, omnes in ea fedem habent re¬
quietionis . Accepit hoc privilegio donum ecclefia ipfa a beato patre, debito cum
honore nominando, Sandino fuo fundatore, primoque Chriltianae religionis &
nominis apud ipfam urbem doftore, ut poft matrem ecclefiam ipfa eflet caput
omnium Virdunenfis dioecefis ecclefiarum a qua & mater ecclefia ipfa fubfiftendi
accepiffet initium: quae etiam eft ab antiquo, ab ipfisfcilicet nafcentis Ecclefiae
primordiis, coemeterium Epifcoporum, & reliquorum fidelium Chriftianorum.

Quod privilegium ita permanet Sc permanfit inconvulfum, ut in ea fere omnes /
ejufdem urbis Pontifices leguntur divinis aptati fervitiis, tonforati, nutriti, edo-
6 li, confecrati, excepta ipla inun£lione pontificalis dignitatis, quam conflat
effematris ecclefiae : & frequentius qui in ea funfli funt Abbatis officio, per vir¬
tutum ftudia inthronizati funt in folio epifcopali.

3. An tempore illorum Abbatumin ea ecclefia fuerint monachi , mihi non fatis Monachi*
compertum eft: at conjlat clericos ibi extitiffe a faculo IX. fed tandem Berengarius traditur.
Virdunenfisantifles anno epifeopatus fui duodecimo, ab IncarnationeP51. vi- ibid.p.i b t.
dens filios fuos , idejl clericos , ad perfeblionem anhelare , & dolens quofdam eo¬
rum perfe&ioris vitae defiderio ad vicinas dioecefes commigrare, 8c monafticum
ordinem, quia in ipfa Virdunenfi urbe non inveniebatur, alibi expetere ; com¬
municato cleri procerumque confilio, infepe fata ecclefia fan6lorum Apoftolo-

rum Petri & Pauli honore dedicata, monachorum delegit turmulam aggregare ,
qui & propenfius divinis defervirent cultibus, & omnibus Chrifto adhserere vo-
AftaSS.O.B.Tom.VIII, B iiij lenti-

Digitized by v^.ooQle

AN.CHIt.

IOO4
,7> O&obr.

Abbas 1.
Humber-
tus .

Berenga.
rius mo¬
nachus .

Spicii . 1 12.
p.161.

24 DE VENERABILI

lentibus formam darent humilitatis 8c patientiae: ut & fic non cogerentur ad alia
fecedere, qui haberent paratum pne oculis fpecitnen religionis..... Expulfis t r-
go clericis monachos introduxit, quibus & ex fua proprietate, & de rebus matris
ecclefiae annuos proventus redituum, & viftus veftitulque neceflaria praeordina¬
vit , 8c congrua officinarum habitacula praeparavit... Abbatem quoque eis infti-
tuit Humbertum de coenobio fanfti Apri, virum religiofum, qui Virdunenfis an¬
na ecclefia Canonicus fuerat, Hac omnia Rerengarius ipfe exponit in litteris ea de
re conditis , ab Hugone Flaviniacenfi relatis y in quibus hac leguntur . Noverit
omnium Catholicorum, tam prafentium, quam futurorum induftria, quod ego
Berengarius, fanflta; Virdunenfis Ecclefia: nomine non merito epifcopus, anno
meae ordinationis duodecimo, memor noftrae ecclefia Fratrum, quorum maxi¬
ma pars Dominica verha faepius fequebatur dicentia, Vendite quap0Jp detis , &
date eleemof/nam , & habebitis tbejaurum in calo , & [equimini me; fugientes
terrena, fle amantes caeleftia, noftrae congregationis locum deferuere, & mona¬
chicam vitam fumentes, coenobia extra noftram parochiam tentabant adire : ne
poftmodum noftra ecclefia de proprio thefauro fuo pateretur damnum, favente
feniore noftro gloriofiffimo Rege Othone, AcConrado Lotharii regni Du¬
ce magnifico, congregatifque noftrae ecclefiae fidelibus clericis, fle laicis, pari
voto atque communi confultu decrevimus in npftroepifcopio quoddam Monafte-
rium Domino annuente ftabilire, in quo noftra; ecclefis Fratres aftivam vitam
fugientes, contemplativae vita;folatium futuris temporibus valerent invenire .
Tunc communi confilio evocavimus domnum Humbertum religiofum Abba¬
tem , qui ab ipfis infantiae rudimentis in noftra ecclefia fuerat educatus, 8t prae¬
benda noftrae Canonica:perfruitus, noftri etiam Epiicopii baptizatus atque pa-
.rochianus, donec infraicriptum aliorum Fratrum exemplum fecatus, pro aeter¬
na retributione monachicam vitam fumfit, ac communi cleri & plebis concordia,
fle eorum noftrorum Canonicorum, qui tunc temporis monachicam aliorfum ni¬
tebantur recipere vitam, conceffimus ei quoddam Monafterium ad conftituen-
dam congregationem Monachorum in honore fan<Sli Petri Apoftolorum principis
ftabilitum, in quo requiefeunt corpora fan&orum Confefforum atque Epifcopo-
rum Vitoni, Pulcronii, PolTeflbris, Firmini atque Madelvei, cum omnibus
rebus ad eamdem Abbatiam perlinentibus, flcc. condita eji cbarta arino Domini-
caelnc-p52. Indi&.p. Concurr.4. epafta 22. eique prater Berengarium& alios
fubfcribunt Humbertus fle Vodo Abbates .

4. Eodem Berengario flagitante Otto M. fecit privilegium ecclefiae fanfli Vi-
toni de omnibus rebus adeam pertinentibus, julte conceffis & concedendis, fle
ecciefiam ipfam fi ve monafterium confirmavit Virdunenfi ecclefia;; ftatuens at¬
que promulgans, ut filii ecclefia; Virdunenfis, qui Iseculum deferere voluiffe-nt,
in eomonafticum habitum fufeiperent, nec ad externa monafteria demigrarent.
Quod fle ipfe domnus Berengarius adimplere ftuduit, dum rejeflla prolationis
farcina, utjtiftus juftificaretur adhuc, monafticum habitum fulcepit in eodem
coenobio, ferviens Deo in incorruptione modefti fle quieti fpiritus: fle nihilo mi¬
nus invigilans faluti commiflfarum libi animarum pro votis populorum, qui nole¬
bant alteri in vita ejus fubeffe. Hujus jeceflus occa fio inde nata efi , quod cum is
rtott urnam jpnaximpravenire folitus , fan&a Maria principalem ecciefiam fre¬
quentaret ; aliquando offendit in Bernerium clericum ejufdem ecclefia prapoji-
tum , qui tunc forte folo proftratus matutinarium beato Virginis decantabat offi¬
cium; quem Pontifex folo haerentem fibi non affurrexifle videns, pede percuf-
fit: in cujusfatti pan am , pesipfi aruit, ex quo omnibus diebus vita; fua; claudi¬
cavit, prout Hugofufius ibidem commemorat . Sed. didicit inipfa fua infirmitate
grelfus refllos facere, ubi quod arrogantia deliquerat, ftuduit humilitate corri¬
gere, errati culpamconfejfius in conventu ecclefiae. Tum paucis admodum in-
terpofitis diebus, mpnafterium petiit epifcopus, fle humilitatis veftitus araifllu >
ferviebat pauperibus, pauper fle ipfe fpiritu . Hac omnia ftriElim etiam refert in
Virdunenfium epifeoporum hiftoria Bercbarii. continuator , qui Berengarii ca-
fulam , quaindutuseratinfepulcro, fe vidijfe teflatur. Berengarii obitus con-

Digitized by

Google

FINGENIO ABBATE, 25

tigitfub annum p 8 i. EifucccJJit Vvtgfridus epifcopus , qui pra?d$cefloris fui imi- an. effli,
tatorfa&us, infuburbioVirdunenfi coenobium aedificavit, & aggregatamona- 1004
chorum turma corpus illuc fanfli Pauli epifeopi (cujus vitam inSacule 2. retuli- 7 - oaobr.
mus) levatum de loco quo jacebat, in feretro argenteo recondidit, vi&umque H*g<> tuv.
Fratribus, qui loco eodem Domino defervirent, ex redditibus Epifcopii pro- f ' ,y7 '
vidit.

5. Longe ante B erengarium e vivis migravit venerabilis Humbertus abbas [an- Humberti
< 5 ?/ Fit0ni a monachorum injlitutione primus , cujus obitum Hugo Flaviniactnfis obitus &
collocat anno ab Incarnatione Domini pjz. quo anno Humbertus abbas obdit pri- fucceflores ,
die Nonas Decembris, & Adelmarus in locum ejus fubftitutus eft. Et in

parte fecunda : Defunfto quoque Adelmaro abbate monafterii fanfli VitOni 5.

Kal. Januarii Adelardus fubftitutus eft: & hoc defunflo 13.Kal. Januarii
Ermenricus fuccelfit, qui in quantum valuit, locum ampliavit. Hoc etiam
ad fuperna tranfve&o 6 . KaL Septembris, Rohaidus fucceflit, &Rohaldo
Lambertus. Poft quem raptus eft de coenobio fanfti Felicis Mettenfis do¬
mnus F1 n g e n 1 u s Scotorum progenie oriundus, quia locus idem per manum F b in c p nil £
laicam aliquantulum negle&us erat, adreftaurandum eum ibidem Abbas eftor- b a ’ s ' ma
dinatus: cujusadventum, peregrinationem, & converfionem qui plenius nof-
le defiderat, in vita Theoderici eximii Mettenfis Epifeopi fcire potefft. Et hoc
quoque defun&o, cum jam poft Adalbertum Virdunenfem epifeopatum Heimo
iortitus effet, domnus Richardus locum illum regendum fulcepit, &c. DeRi-
cbardo Abbate Juo loco inferius.

6 . Magnopere dolendumejl hanc Theoderici jeuDiederici Mettenfis epifeopi ,
fub quo F in genius in Galliam venit , vitam effe amiffam , aut certe in lucem non¬
dum pro dubiam: en qua fcilicet F ingenii f olla re fcire poffemus. Sed quando nos
dejicit iflud monumentum , pauca quee nobis reflant , de hoc Abbate hic dicenda
Junt .

7. Ex verbis Hugonis Flaviniacenfis conjicere licet , Fingenium ex Hibernia Mettis an-'
in regnum Lotbarii accejjiffc tempore Theoderici Mettenfis epifeopi , & ab eo in chus^&^b.
illa urbe retentum fuiffe , Jive a Cadroe tum abbate monajlerii fandi Felicis , feu bas apud S.
fandi Clementis , ipfius Fingenti populari, cujus fiiafione & exemplo monafli- Fellcem •
cam vitam in eodem monaflerioprofejjus ftt. Eidempoflea fucceffit Fingenius in
abbati Ai dignitate, antequam ad regimen fandi Vitoni accerferetur. Ejus tempore

Otto tertius ob petitionem domni Fingenii venerabilis abbatis fub monafterio ad
honorem beatiflimi confeflbris Felicis conftru&o, juxta Mettenfem urbem lito,
confirmat omnes ejus monafleriopoff rjfiones, talem ei concedens tuitionem , qtiaH
lem bonae memoria pater ipfius Otto, tempore fan&at memoria? Cadroelis, jam
di£lo monaflerio concejferat . Hoc diploma relatum ejl in libro 6 . de re diplomatica
num. 145. datum Incarnationis Domini anno ppi,

8 . Eodem tempore ab Adalberone jecundo Met t en fi epifeopo in monaflerio fan- Jtem ^
di Simpboriani, quod idempr#jul inflauraverat, abbas in/litutus efl Fingenius , s. Sympho-
ut legitur in adis ipfius Adalberonis. IdemprobatOttonis tertiipraceptum a Metw rianum •
riffio relatum. Quippe in civit arem Mettenfem accitus, monajlerii fandi Sym-
phoriani abbas ab eodem ordinatus efl, ut legitur in adis ip ftus Adalberonis, qui

iflud monaflerium reflituit . Ottonis tertii ea de re diploma MeuriJJiUs refert, in
quo exponitur , quomodo Adalbero Mettenfis ecclefiae epifcopus ad ipfum vene¬
rit, dicens, quod Abbatiam quamdam, .fbrismurosMettis civitatis fitam , jam
longo tempore deftru&am j pro Dei ametre, & fanfti Symphoriani martyris no-
viter coepit reedificare, humiliter depretans, ut eadem Abbatia cum fuis perti-
nentiis regi# auftoritatis pra?ceptione confirmaretur. Affenfit Otto ea ratione,
ut Abbas primus, nomine Fingenius, Hibernienfis natione, quem ipfe pra?lr-
batus Epifcopus tunc temporis ibi conftituit,. fuique fucceffores Hibernienfes
monachos habeant, quamdiu fic effe poterit: & fi defuerint ibi moriachi de Hi¬
bernia de quibufeumque nationibus femper ibi monachi • habeantur. Datum 8 .

Kal. Februarii, anno Dominica? Inc.p^ 2. Indi£l. 5.

p. Ex monaflerio fandi Felicis idem Fingenius poJILambertum raptus eft ad Atque s.

pra- viloni •

Digitized by L.ooQie

26 DE VENERABILI

AN- CHR. prolaturam coenobiifantli Vitoni , ut ex Hugone Flaviniacenfi jam retulimus . Per
i o°4 jd tempus in eum locum accepit Ric bardum virumpiiffimum , futurum pojl Je fan-
7 . Oftobr. ^j Vitoni Abbatem , cujus atla inferius. Procedente ftquidem tempore, domno
Obitus ejus. F ingenio Abbate ad fuperna evetto 8. Idus Odobris, & in monafterio fandi Feli¬
cis tumulato, eledus domnus Richardus confona omnium voce, qui ordinatus eft
anno ab Incarnatione Domini 1004. qui proinde F ingenii vitee extremus cenfen-
dus ejl . In Necrologio f anili C lementis memoratur 8. Idus Otlobris Fingenius bo¬
na memoriae abbas &redor hujus loci, qui jacet ante aram fandi Johannis in fi-
oiftra parte. De ejus cultu nihil injlitutum , tametfi f antius in aftis Adalberonis
fecundi epifcopi Mettenfis appellatur .

Suaeflpr». io. •> *t mox dicebam > F ingenio ad f antium Vitonum fuccejfit Ricbar -
dus: Mettis vero adfantlum Clementem Haimo , ad f antium Sympborianum Si-
riaudus , ut conflat ex atlis Adalberonis fecundi , non vero Conflantinus , ~ ut in
Gallia Cbrijliana legitur , quem Conftantinum tertio loco preefuijfe inde colligi¬
mus, Id fi ita ejl , vitee Adalberonisfecundifcriptor non alius cenfendus , quam
ipfe Conflantinus: quodbeec autloris verba proibant , ubi Abbates ab Adalberone
ordinatos recenfens , ait duos in quibufdam coenobiis , trefve ab eo promotos Abba¬
tes , ut eft indicio, inquit , hic facer locus, cui Deo audore , licet indignif-
fimi, profidemus, 4 um procedentibus duobus fandis & venerabilibus Patribus,
Fingemo^ex Hibernia (nam Scoti & reliqui fandi peregrini femper fibidulcilfi-
mi habebantur) & domno Siriaudo, in titulo vitee Sivi ardo, exGorzio ferulis
ad regendiim abdudo, nos, qui hoc fcribimus, benedictione hujus beati Ponti¬
ficis , tertip loco, regimini fuccedere compulfi fumus: fando Trudoni duos y
fando Adelpho duos, fando Felici itidem duos, fando Marti no ultra fluvium
duos. Ex bis manifeflum , tres illospriores , nonfantli Felicisfeu Clementis mo-
najlerii , quod pojle a nominatur , fedfantli Symphoriani Abbates fuiffe: ac pro¬
inde Siriaudumfecundo loco reponendum , tertio Conflantinum , fi non aliuspree-
ceffit: qui Jane vitee Adalberonis fecundi fcriptor cenfendus fit .

'Adaibero J J. Vita beec typis apud Labbeum vulgata ejl in Tomo 1 . Bibliothecae novet , le*
ecundus. quidem dignijpma ad res noflras illuflrandas. Adalbero patre Friderico, Gal¬

lio mediano duce, matre Beatrice, magni Hugonis filia, primogenitus memo¬
ratur. Scholaribus difciplinis apud Gurgitenfes {fic Gorzjenfes noflrosvocat)
caftiflime nutritus & inftitutus, defundo memorando vito Deoderico Pontifice,

* Meti Profui conftituitur 17. Kal. Novemb. anno Dominico Inc. 084. Indid. 12.

Interim benedidio facerdotalis ufque in Chrifti Domini natalem differtur. Et
quia Dominicus dies ad hoc facramentum peragendum a Patribus eft inftitutus ,
5.Kal. Januarii, quo natalis Innocentum celebris veneratur, Dominicali refur -
redione Domini lacratus, Adalbero confecratus ejl . Servorum Dei, & praeci¬
pue monachorum amator ferventiflimus, adeo ut a laicis aflidue laceratus ac cor-
roftis, nihil proter monachos curare infamaretur . Conviviis virorum fan Cio¬
rum , & monachorum maxime, fic deledabatur, ut felicem fe eo die fateretur,
quo cum eis prandere contingeret.

:S. Sympho- 1 2. Primordia ac primitio aftuum ipfius ad divinos ufus, & ad exercendos ani-
fterium° na mos h* s quo pietatis funt, fandi Symphoriani locus exftitit: qui licet antiqui-
Aituit? rC tate nihil proter ruinas & cafus protenderet, litus amceniflimus vineifque uber¬
rimus, ac urbis vicinio honorabilis, fandorum multiplicitate, jk (quod eft de¬
centius ) fedis Pontificum numerofis corporibus famofiflimus, cor Adalberonis
& mentem, ut locum in redivivam gratiam reflitueret , induxit. Poftquam vero
locum hunc Deo ftabilitum reddiderat, & monachorum copia pulcherrima, quos
undecumqne collegerat, honeftiflimum fecerat, Romam profetlus ejl Johanne
XV. Pontifice) qui eum honorifice fufcepit .

Alia ejus 13. Inde reverfus Xenodochium Mettis infla urat , ibidemque , aggregatas an-
fjas> " cillas Dei ad laudes perpetuo Creatori omnium celebrandas ditat. Preeterea in
Blifacenfi pago monafleriolum , in fantlee Trinitatis honore ab Adventio Epifcopo
coeptum , a Rotberto ejujdem fedis Pontificeperfetlum , qui locus corpore fandi
Terentii confefforis atque Pontificis Mettenfis infignis erat , feminis Deo dicatis

tradi -

Digitized by

Google

F i N G E N I O ABBATE. 27

tradidit , eiufquc fumtus ampliffimos ad vivendum condonavit. Item in pago Cal- an.chr.
^vomontenfi locum quemdam inteirMofeilam& Pontem, qui in devexa fui parte 1004
cailrum habens, ex accidenti rufticorum lingua Spinal vocat, divino famulatui 7 * ° ftpbr -
aptum reperiens, Deodericus ibi monafterium conftruxerat, confecrans illud
Deo 8c fan&Q Goerico, cujus facratiffima ofla ab urbe Mettenfi ijluc tranftulit .
/idalbero veto eo in loco primo quidem clericos ,, deinde ancillas Chrifti fub regula¬
ri vita & fub inftitutione Patris noftri beati Benedi&i bene edo&as injlituit , Mif-
fas, & Sacramenta divina fine cilicio numquam celebravit. Vigilias Natalis
Domini & fanfti Pafchse, fan&aeque Pentecoftes, Sc omnium fan&orum Apofto-
lorum, & praecipuorum Martyrum fine aliquo cibo femper tranfigebat. Qua-
dragefim* dies fine monachis, fi in patria demorari poterat, numquam celebra¬
bat; quod praecipue apud Gurgitenfds facere confueverat, quia locus idem &
facrse religionis diftri£lione infignis, & divitiis opulentus, & fitu amoenitateque
gratiffimus, ad divinos ufus placidum quietumque otium exhibebat.

14. Denique mortuus, anno ^005. in monajlerio fandi Symphoriani , uti opta» obitus ^
verat , fepultus ejl ; qui locus multis fanftorum praedeceflforum fuorum Pontifi- fepuit^r,
cum Mettenfium corporibus infignis & celebris habebatur, In eadem vita memo¬
rantur fan&us vEpletius, domnus Papolus, cui fanftus Arnulfus in epifcopatu
fucceflit, qui eidem loco multa praediorum beneficia contulit; beatus Goericus,
noftris temporibus, inquit auftor , memorabilis miraculorum operator ; & fan-
£tus Gqdo germanus ejufdem Pontificis Goerici, qui fan£tiArnulphi etiam fail-
guine & carne affines in epifcopatu fucceflerunt; domnus Aptatus, domnus Fe¬
lix & alii , Sepultus ejl autem Adalbero juxta altare fan£li Symphoriani ad lae¬
vam , prout ipfe mandaverat : quo Sacerdos ad celebranda facro-fan&a myfteria
menfa; adftans divina ejus jugiter memoretur, cujus tumulus corporis prae oculis
venerandus habetur & cernitur . Monafierium Jandi Symphoriani per fune Jias
bellorum tempejlates , atque alia f aridi Arnulfi , fandi Clementis , & fandi Mar¬
tin! , folo squafa y nunc intra urbis muros reftituta funty excepto fandi Martini
coenobio , quod penitus extindum eft . Hac paullo fufius ex. adis Adalberonis retu¬
limus , quod ejus memoriam y cui cum multa debeat Ordo nofter y intadampraterU
re mihi religio videretur , uti (? duorum ejus, pradecejfnum Adalberonis & Die de-
ricJy quos fuis locis celebrare non omijimus.

VIT A S ANCT I AB BONI S mcHK

ABBATIS F L O R I A C E N S I S,
Auflore Aimojnq monacho ejus difcipulo *

Ex libris editis & codice mf Elariacenfi ,
OBSERVATIONES PR#VIM %

1004
13. Nqv»

I, TVT 0 'N facile eflaflimare , ut er felicior fuerit , Aimoinus, quodmagiftruM ac praeceptorem Aimoinus

X\i habuerit ^dbbonem, an A-b b o, fcu Abo ipfe , quod Aimomum Floriacenfm monachum » vitae feri.
fuumqut difcipulum, vita fu a feriptorem fortitus fit. ulimini quippe de^ibbone lucubratio ejufmodi P tor '
eft x ut nobif ^ibbonem ipfum referat , ejufque dotes ac redefa&a egregie reprafentet. Hac a Johannede
Bofco C alefimoprimum tjpis edita ejl ex mf. codife Floriacenfi , ad quem denuo libros editos contulimus ,
reftituendis qutbufdam locis , qua apud Bofcium ex diffcultate feriptura non parum, detrita aut vitiofa
erant , aut vacua.

i. Vrater Mmoinum variiaudoresydbbonetnlaudibus extulerunt , five viventem, wf F u L B B R- ^
tus pofl Epifcopus Camuttnfis; fivemortuum , «fVvjLLBLMus Malmefburicnfis monachus > O R- tores >
n B a 1 c u s Vitalis y auttorfs de geflisfandi Ofwaldi Epifcopi Vuigomienfis fupeiius relati , ac plurimi
recentiores. Vvillelmus & Ordericusmaximedepradicant^ibbonismiffionem in ydngham , quafanemif Abbonis
fioilluftrisfuit , cum ob reflitutam monafticamdifdplinamy tumobfiudtalitterarum injtnglicanismo- miflio in
nafleriisdenuo excitata. Vvillelmns in lib. 3. de Tontificibus jugiorum , ubi de Ofwaldo: Praeterea , Angliam.
inquit y li ttqris excellentes viros in Angliam evocatos munificenter curare, ne illo bono fraudaret pa¬
triam, fine quo cetera bona paene mihi videntur inania: quorum unus fuit AbboFloriacenfis mona¬
chus y qui multam (cientis frugem Anglis invexit y qui pai&tmem JBdmundi martyris, jubente

Dun-

Digitized by Lioovie

AN.CHR.

IOO4

Egregia
ejus ta&a &
fama ia

Gallia.

* Gaiisdi-
pus.

Floriaci fla¬
tus fc Ab¬
bates .

28 V I T* ~A r :

Duhftano Archiepifcopo, plenitudini litterarum adjecit .Ts.domum reverfus poftea , & ibi¬
dem Abbas conftitutus, feveritati religionis feduitts exftitit: quem morem cum in-cella qua¬
dam coenobii Floriacenfis, qui in Vyafconia pofita hodieqye ad Regulam dicitur, «xcrccrt
contenderet j non tulit Vvafconia, fed lancea exanimatum fuperis tranfmifere . Hac de fluduf
Vvillelmus : at de monaflica difciplina itafcripfit Ordericus Vitalis in hb. 4. pag. 5 17. Horum precj-
bus, nempe Dunftani , iAdclwoldi, & 0 fvvaldi, Floriacenfis Abbo, lapiens ac religiofus coeno¬
bita , miiTus eft trans mare, &r monadicum ufum docuit llamcfii & alHs monafteriis An¬
glii, ficuti tenebatur in Gallia eodem tempore. Sic Gallia , qua fludiorum dodrinam ab vlrir
glis, Icuino, ahifque quondam acceperat, primo quidemper Grimbaldum &Johannem mopachos ,
in Gallicanis coenobiis inftitutos, deinde hac fecundavice per bibonem eandem fcientue lucem in\An r
gliam tefudit, tertio id pra.(htura per Lanfrancum , Mnf'cimum, aliofquc omnes Ordinif fancti Be~
hedidi commilitones. ’ '

3. Jieque vero Gallia tanti luminis, quod « 4 bbo tum dodrina, tum pietate circumquaque fpdrge-
bqt, potiorem fibipartem non vindicavit. Jdftnfolum enim Floriacenfis, fei alia etiam circumpoftta
monafleria ab eo illuflrata funt. Vnde Fulbertus epiflolam 21. inferibit pleno virtutis & gratia cir*
cumfufo cariflimo patri Abboni; atque ejus opem implorat ad componendas fadiones, qua in Car -
nutenfi fandi Tetri coenobio orta erant de electione abbatis ; tum in fine bac babet. Unde jam ad
te revertens, venerande Pater, quem ego credo, & video ad nitorem a Domino nobis- effc
provifum, cum Domino meo tuoque fideli Rodulpho, deprecor, & .obteftor per ea quiti¬
bi data funt fapienti® fand® charifmata, per dulcedinem fraterna: casitatis , fi quid potes ,
impugna hoftes Domini, fratres allifbs refove, nec perire finas inopia folati i tui, pro qui¬
bus credis efle fufum fanguinem Chrifti . Eam ob rem Odolricus A-bbas fandi Martialis Lemovi-
cenfis in Concilio Lcmovicer.fi de fandi Martialis apoftolatu, ait fe apud monaflerium fandi Benedi¬
cti per plures annps artibus imbutum liberalibus fuiffe, tum fcifcit quii defando Martiale dixe¬
rit Pater illius loci Abbo flarentiffimus philofopbus, quem multi veftrum, inquit ., noverunt ,
_& omni divina & feculari audoritate Frqncke magitter famofiflimus, & poftmodum gladio
perfecutoris martyrio coronatus apud Vvafconiaiq. Sed nihil magis ad ejus elogium facit , quam
fermo cujufdatn in eadem Synodo Lemovicenfi habitus in dedicatione fandi Petri. Hunc vero fermo-
vem vir' magna eruditionis Stepbanus Baluzius , qui mihi ejus fragmentum ex rqf. codice Colbertino
communicavit ,\Ademari Eugolifmenjiseffefufpicatur. Sic autem babet fragmentum ifiud. ■

■ Perlongum eft tot patrum rata teftimonia de ejus (ideft fandi Martialis) ad medium de»
ducere, tjnum tamen ex prifeis audoribus fuper hoc memorafie fatis fit, illum certe nor
minatiflimum patrem, cui in paftorali regimine ille totius feientix vir, gravifque audoritat-is
fuccelfit Archiepifcopus * BituriCenfis , orthodoxi fidei defenforem, catholipi pietatis cultu
rem , bene noftis, etfi non vifii, fed auditu. Jam enim longe ante nos priceffit, martyria
coronatus, fanguine fiifo ab impiis paffusi ad cujus fepulcrum jam clarere audivimus miracula ,
verorum teftimonio comprobat^: cujus martyrium etiam in pluribus Ecclefiis more fando?
rum martyrum follemniter celebratur. In quo martyre tantum domicilium fapientia. fibicolr
locaverat, ut fui temporis eruditi, quamquam innumeri florerent, pr® omnibus tamen au-
doritas ejus maxime duceretur , ita ut in tota Gallia & Germania atque Anglorum gente
(nam illic quoque famofiflimus habebatur) dc quacumque ventilaretur quiftione, fi quisau-
difle.fe diceret ab illo definitionpm, njhil plus audorltqtis requirerptur; judicabatur ab om¬
nibus ratum effe quod ab ore tanti viti auditum 'eflet : qui audoritate quafi alter Salo¬
mon praecellebat. Et fi eifet habitatu vel naui Francus, eloquio tamen Romano clarus , ac
fi alter judicabatur Tullius. In Conciliis patrum coram Regibus & Principibus folus pro-
pofita difeernebat, folus omnium magifter paucis verbis dubitationi finem dabat. Omnes ,
licet peritorum peritilEmi, ex ore ejus pendebant, eo prxfenre digitum ori fuperponebant .
Ita magnus fapientia, praeterluam quod feptem columnis liberalium artium fulcitus erat ,
plenus audoritatis & grati®, omni Ecclcfi® ornamentum erat. Conventus Epifcoporum de¬
corabat, omnia fua dida audoritate diviqarum feripturavum approbabat ; & quicquid cx
ore ejus procedebat, quafi quodam modo non humanum, fed divinum fonabat. Hicinfuo
quodam tradatu. Martialis veritatem tacere non potuit, dicens: „ Summus pater ifte Mar-
,, tialis in ccena omnino fat myftica Chrifto conviva fuit, cceleftis panis fumens reliquias?
„ cumque difcipulorum collegia poftea furgens terfit, litus ipfe pnbuit linteamina.- ISfeque

umquam refogit facra contubernia, abfqueThoma piorum extimida caterva unus. Qtiin
„ immo cum Chriftus peteret cileftia, benedici meruit inter adftantium agmina. Neccho-
„ ros laudantium fprevit, fed ciim eifdem fandi Spiritus tunc fofcepit charifmata & lin-
„ guas multifidas; quibus fubnixus, tandem Petro comite pervenit Antiochiam, ac dehinc
„ urbem Roms. Qua derelida, pertranfivit ad Galliam, cujus clara & nobilis eft provin-
,, cia Aquitania pars magna 1 ubi perveniens, totius provincii fit A poftolus per eunda ficula.

Whil illuftrm hcc elogio ad commendationem ^ibbonis ajferri potefl. Sed jam tandem ad ftn-
'gularia ejus fa£ta veniamus , poflquam coenobii Floriacenfis flatum, qualis decimo fiecuh erat ,
& abbatum ejus loci feriem expofuerimus.

4. Tofl fandum Odonem ^Abbatem, qucmFloriaci collapfam difciplinam reflituiffe fuperius vi 1
dimus in ipftus adis, Floriacum rexit ab anno 942. Archembaldus fiu Ercamboldus ,
qui Ofwaldum ex Unglia ifluc profedttm monaflica vefle induit , ex fandi Ofvvaldi vita .
Gosflnus Tulli Leucorum Epifcopus, de quo infra, Floriacum venit, & Regulam cum accura¬
to vivendi genere accepit ab hoc Mbbatc: qui etiam fando Cadrox {doquo fupra) monafticuni

babi-

Digitized by v^.ooQle

S. ABBONIS ABB. FLORIACENS. 2 9

habitum dediti itemque regulam monafticam in monafteria findi Remigii apud Remos refti- AN.CHR,
tuit, conftituens ibi Abbatem HincmaruM ejufdem loci monachum, tefte Prodoardo in 1004
Hiftoria Remenfis hb. 4. cap. 32. Idem praflitit in Carnutenft fanfti Petri coenobio VvlbA t- ,j.n 0 T.
dus ejus fuccefjor, duodecim monachis cumAlveo * abbate eomiffis, laudatus in lib.z. devi- ,
tafanfti Odonis cap. 11. Sub his duobus vixit Irrogo monachus , poftea eremita pietate infi- v
gnis, tefle Aimoino in lib. 1. de miraculis fanfti Benedifti cap. 4. Vvlfaldo in fedemCamutenfem faq. 97 '
ajfumto fucceffit Richardus ab anno 961. cujus tempore, idefl anno 974. ploriacenje mona-
flerium incendio conflagravit, ex Aimoino , ab eo intra triennium inflauratum. Richardi tempo¬
re Adalelmus Miles beato Bened&o infignem crucem argenteam , vultu noftri Salvatoris in-
fculptam , conceffit cum quodam pradio pagi Senonici , nomine Vdlari, pro remedio animae fenioris
fui incliti Francorum Ducis Hugonis pro genitore fuo Rotberto & genitrice fua Berta , atque
Burchardo confobrino, aliifque propinquis fu is & amicis . Litteris fubfcribunt pofl Adalelmum ($*
Burcbardum Hugo Dux; Francorum, Odo Comes, Albericus , Emmo, Droco , Anfelinus ,
Gualterius, Erveus, Gualterius & alter Vvalterius , Hugo, Corbo , Guasbertus, Rotrocus ,

Adela Comitifla, Milo Comes filius ejus. Adum Pacifii innQbilium conventu publico, 6 .Idus
Septemb. anno at. gloriofi Regis Lotharii Indid. 3. Idefl anno Chrifli 97$. Richardo Abbati (Aimoini
verba funt) Amalbbrtus fuccelfit, qui benignus natura, benignior etiam exftitit hu¬
militatis libi infitae magnitudine. Ab eo Aimoinus habitum religionis in tenera atate Je acce-
piffe teftatur: Amalbertum excepit Ojlbojldus , cujus tempore Amulphus , eo nomine fe¬
cundus Aurelianorum epifqopus , Floriacenfes ob fubjeftionem , quam ab eis exigebat , plurimum,
vexavit, ut mox exponemus . Denique Oilboldus anno 988, fuccejforem habuit Abbonem ,
quem pra manibus habemus. De eo ita Aimoinus in lib. 2. de miraculis fan&i benedifti cap. 1.

Igitur Oiboido Abbate in Chrifto quiefcente, Abbo Deo & hominibus vir amabilis, a Fra¬
tribus, Hugone annuente Rege, electus, in gradum fuccelfit monaftici regiminis} qui prae¬
cedente hunc haec quo. feribimus anno, qui fuit ab Incarnat. Domini millefimus quartus, in
Vafconiae partibus a perfidis illius nationis hominibus, nobis praefentibus, innocenter occifus,

.martyrii fanguine laureatus, ad regna eft aeterna a Chrifto vocatus. In cujus diebus res mi¬
rabiles per praeeminentilfimum patrem noftrum Benedidum ab omnipotente Domino patra¬
tas .... digerimus ftilo . Pofl Abbonem vero Ploriacenfibus prafeftus efl Gauzunvs, no-
biliffimi Francorum Principis filius manzer, ut loquitur Ademarus. in Chronico pag. 171. id
efl fpurius , a puero in findi Benedicti coenobio enutritus, quem repugnant ibus ob natales mo¬
nachis Abbatem , & poftea Bituricenfibus item reclamantibus archiepifcopum Rotbertus Rexim-
pofuit. De eo intelligendum efl initium fuperioris fermonis de Abbone. Gauodini fucceffores Ab¬
bates enumerat Tortarius monachus in libro de miraculis fanfti Benedifti , cum Amomo editus
in tomo fuperiori , ubi pag. 407. corrigendum efl quod dixi dePbrano, qui per aliquanta anno¬
rum curricula regimen obtinuit Fioriacenfium, teftante Tortarioi quem cqm in vulgatis Ab¬
batum indicibus non invenirem , eum par acia Floriacenfts reft orem fuijfe opinabar. At vere Ab¬
batem cenfendum effe probat non folum Floriacenfe 'Hecralogium , in quo Veranus Abbas 8. Id.

Septemb. obiijfe memoratur, fed etiam verfus Colleftmi canonum, qua auftorem habet Burchar*
diem , praflxi in mf. codice Floriacenfi , ex quibus hos delibamus ,

Abbatum lumen Veranus, tale volumen
Fecit confcribi, dat Benedide tibi.

Excubat infomnis» grex ut fibi creditus omnis
Integer.& maneat, & vitiis careat.

Scribere Brochardum fecit, non pandere tardum
Ecdefiae nodos, juftitisque modos.

Semper honorari debet, femper venerari.

Qui decorat propriam cultibus ecdefiam.

Quifquis Zorobabel fequitur, conjungitur Abel.

Hic holocaufta fecit, hic quoque templa jacit,

Elius exemplum fequeris, condis quia templum
Regi magnifico fenore non modico.

Quod te Rex Regum qui dat moderamina legum,

Confummare velit: dicere finis erit.

Ex his verftbus patet , Veranum non modo Abbatem fuijfe , fed etiam templum condidiffe ,
quod intelligendum de Floriacenfi beata Mtria bafilica , cujus vetus opus labente Seculo 11.
deflruere , & novum inflaurare aggrejfus efl Vvillelmus Abbas Virani decejfor , ex Tortariica¬
pite 25. Sed nunc ad Abbonem redeat oratio.

j. Duplicem ejus Romam profeftionem commemorat Aimoinus in libri fequentis cap. ti. unam Abboais
ad Joh annem "Papam XV. alteram ad Gregor ium V. Johannem Simoniaca labis notat Aimoinus. * ter &°-
Verum Baxonius in addendis ad annum 992. pofl tomum 12. non in Johannem Pontificem , fed xaam '
in Crefcentium ipfi Papa dominantem in Vrbe tyrannum id criminis convertendum efl; conten¬
dit. Quidquid fit, Abbo ipfe in epifiola ai L. Abbatem Fulienfem de prima fua profeftione
Aimoino atteftatur. Quis fit ifle L. Fuldenfis Abbas, nondum addifeere potui, cum nullus ab
L. littera incipiens per id temporis apud Brov verum r;p;natur. Scripta autem efi epifiola an¬
no 99S. ut v. c. Stephanus Baluxdus, qui ean in M.fcellaneorum tomo 1. publici juris fecit,
refte ainotavit , nempe ipfo anno, quo Gregarius Johanni, Bonifacio pfeudo-papa extinft0 , fuf-
feftus eft. Sic autem incipit .

Facun-

Digitized by <^.6oq le

Ab. CHR.
IOO4
13. Novk

gpiftoUi

Alterum
fcjus iter
Ronuun .-

Au£torita*
apud Re¬
gem 1

fiugonlj

(diploma,

3 o Vita

Cacandis pr*i*6gativA dfim vitae merito, & lapientis dodrina mirabiliter intonanti domna
L. fandi Bonifocif cariflimorum carifsimo Abbati, Floriacenfis coenobii humilis Abbas Ab-
bo. Spiritum Domini qui replevit orbem terrarum, replere illius ipfius fcientiam & intel-
ledum. Caritas qus eft vinculum perfedionis , dum nos ambos Remis pofitos conglutina¬
ret labiis privat® collocutionis, tot oratorios rivos, tantos fandi Scripturi favos bono zelo
fulminea lingua Veftra erudavit coram & fecreto , ut exclamans compellar dicere : Diffufa
eft gratia in labiis tuis , &c. Inter familiaria verborum noftrorum arcana diftillavit auribus
noftris unum quoddam eloquium veftra magnificentia, quod non minus adimplere (fiDeus
voluerit) fatago, quam vitam perpetuam mercari ex voto . Pretiofarum reliquiarum fandi
Patris Bbnbdicti infignia poftulaftis vobis dirigi , eo quod indubitatum penitus effet ,
fandiffimam ipfius corporis prafentiam a nobis retineri : ideo velle enixius in honore illius
dratorium conftrui: itemque nobis de fando Bonefatio, aut de facris artubus ceterorum
fandorum nobis eadem recompenfari. Adjecit infuper veftra incomparabilis bonitas, quod fi
nos urgeret fuper re domeftica aliqua voluntas corroborare noftra privilegia per Romani
audoritatis ftilum apoftolicum, vos in omnibus & per omnia noftri fore fidelifsimum col-
laboratorem. Ffac autem omnia perficere voti erat, quando magnifica principis Apoftolo-
rum membra fupplex adii: fedRomanamecclefiam digno viduatam Pastor b, heu
pro dolor! offendi. Veftra autem abfentia, profiteor, ita affedus fum , ficut folet affici fe*
tus gallim conquerens raucis vocibus abftradum effe unicum matris fui prafidium. Nuper
gut em audivi nuntium, quod me laetificavit fuper aurum & topazium : eredum effe apo¬
ftolicum decus per quemdam imperialis fanguinis virum, totum virtutibus &fapientia com*
pofitum. Vefter vero reditus intonuit menti noftrae, velut paradifiac® reverfionis ineffabilis
concentus. Nunc igitur, ficut locuti fumus ad invicem , & hic epiftola veftris afpedibusfe
prifentat , per hos fandi patris noftri Benedidi monachos audire placeat , & audita per¬
ficere, velut promififtis cum fumma fide & devotione. Ipfc autem idem Spiritus, qui infpi-
xavit omnis eloquenti® florem Gregorium , infpiret hujus fu® fand® Roman® ecclefis vene-
aabilem Apoftolicum: vobifque concedat, u: fitis eidem ipfi dulcilsimus a fecretis, ad con-
folidandam dejedionem apoftolic® audoritatis. Valete.

6 . Tria in his litteris obfervanda veniunt. Trimum eft , reliquias fantti Benedift i petitas fuif-
fi a. Floriaco , ubi corpus ejus reftdere etiam Germanis tunc perfuqfum erat . ^Alterum eft pri¬
mum %A bbonis iter Romam., cujus fedem digno paftore viduatam fuiffe conqueritur. Tertium
eleftio Gregorii Papa V. ex ftirpe imperiali , de quo ita Chronicon Saxonicum mf. ad annum
996. Johannes Papa interim obiit. Unde Rex Otto in Italia jam pofitus rumore incitatus ,
pnmifsis quibufdam Principibus, publico confenfii & eledione fecit ordinari Apoftolicum ,
fuum nepotem Brunonem, Ottonis filium, qui marcam Veronenfem fervabat , impofito no*
mine Gregorii.

7; iAd hunc ituque Gregorium a Rotberto Rege miffus efLAbbo. Prxcipua vero, inquitM*
mdinus infra in ejus vita , earum proquibus diredus eft caularum h®c fuit: quia Arnulfus
Remorum Archiepifcopus, abfque jufta audientia fede fua privatus, cuftodixque fuerat man¬
cipatus. Ob hoc Gregorius.toti regno Francorum anathema fe invedufum commina¬

tus eft. Interim dum <Abbo publicam rem fedulo exfequitur , de privatis etiam monaflerii fui com¬
modis cogitans a Pontifice privilegium impetravit , cujus fummam Jtimoinus refert.

8. Ex hac maxime legatione intelligitur , quanta fuerit apud Regem Jlbbonis auBotitas : quod
etiam liquido patet ex libera increpatione Rotberto Regi fafta ob ejus copulam cum Berta ejufdemmet
confanguinea & affini. Hoc ^tbbonis faftum comparat Helgaudus in vitaRotberti cum faBo Tsgfltha-
nis propheta: ait que , ut David ab ifto correptus eft , fic iftum ®que per domnum & venerabi¬
lem Abbonem, Floriacenfium a Deo prieledum Abbatem , nunc Chrifti favente gratia, mira¬
culis corufcum, fpreta mortis formidine dure itterepatum privatim & publice : cujus fandi
viri increpatio tamdiu perftitit, donec Rex mitiffimus reatum fuum agnofeeret, & quam
male fibi copulaverat mulierem 4 prorfus derelinqueret, & peccati maculam grata Deo fa-
tisfodione dilueret. Eadem auttoritas intelligitur ex colleftaneo canonum Hugoni & Rotberto Regi¬
bus porrello, in quibus & veftri, inquit , minifterii fummam exprefli> & qualiter vobis fi¬
dem fervare debeant Optimates, regni, non tacui. ColleHakeum iftud habes in tomo 2. finale -
Horum. Quanti abbonem fecerit Hugo Rex , manifeftum facit diploma ab ipfo concejfum , ex cujus
authdgtapbo illud eruimus , prout fequitur.

In nomine fand® & individu® Trinitatis, HugD gratia Dei Francorum Rex. Mos &
coniuetudo Regum pradeceffofum noftrorum femper exftitit, ut ecclefias Dei fublimarent ,
& juftis petitionibus fervorum Dei clementer foverent, & opprefsioneS eorum benigne fuble-
varent, ut Deum propitium haberent, cujus amore id fecifTent. Hujus rei gratia , auditis
clamoribus venerabilis A bbonis Abbatis mcnafterii fand® Mari®, fandi Petri & fandi Be-
nedidi Floriacenfis, & monachorum fub eo degentium , noftram prsfentiam adeuntium ,
pro malis confuetudinibus 8 c afsiduis rapinis, quas Arnulfus de Caftro-Ever® nomine
Advocati & Vicarii accipiebat, in poteftate ipforum vocabulo Everam , quod antea nullus
unquam fecerat; mififiliumjmeum Rotbbrtum Regem ad ipfom, ut eam fubdefinfionc
& munitione noftra revocaret, ut nullus fuorum, vel fervus, vel liber , in ea aliquid pr®-
fumeret tollere, quod & ipfc haut fegniter exfecutus eft. Interea orta contentione Odonis
C omitis adverfus me > inter ceteros necclfarios & fideles noftros, quos in apparatu noftro
commovimus, etiam Arnulfum Epifcopum Aurelianenfem in adjutorium noftrum prs-

monui-

Digitized by

Google

S. ABBONIS ABB. FLORIACENS. 3 i

monuimus: qua de caufa petiit, ut pratdidoArnulib nepoti iuoredderemus confuetudines , AN.CHR.
ficut prius ipfe, licet violenter, tenuerat r quem offendere pro fuo fervifionolens, evocans 1004
praedidum Abbatem rogavi, ut 30. modios vini in vindemiis folveret de ipfe poteftate ipfi i^.Nov. '
Amulfo, quamdiu viveret epifeopus avunculus ejus , pro felvamento noftro , ea ratione ,
ut nullus morum fervus, vel liber inibi amplius exquireret. Poft mortem vero ejus nec
ipfe Arnulius, nec aliquis fuccefforum fuorura , vel hoc ipfunj , vel aliud aliquid in ipfe
poteftate requirere audeat, aut in ea ingredi aut tollere ulterius quidquam prsfumat . Ob
rei ergo firmitatem & notitiam hoc immunitatis noftrs praeceptum pro ipfa caufe prafedido
loco feci & manu propria fubter firmavi, & filio meo Rotberfo Regi firmare feci, &
anuli mei impreflione fignavi, ut nullaumquam ulterius perfona, Epifcopus, Abbas, Dux,

Comes, Vicecomes, Vicarius , Telonearius , vel quilibet publicus exador , pro aliqua re
exigenda noflris , & futuris temporibus in eam ingredi valeat, vel aliquid exigere praefii-
mat: fed liceat Abbati & congregationi praedidi loci fub immunitatis noftrx defenuonem
ipfem pofleflionem quieto ordine poflidere ; & ficut ceter* res praedicti loci per praecepta
antccefforum noftrorum Regum Francorum munitae & defenfae perfeverant, ita & hpec prae-
fenti audoritate praecepti noftri communita & irrevocata permaneat pro animae meae & fi¬
lii mei eleemofyna & Habilitate imperii noftri perpetua. Adum Parifiis civitate publice ,
anno Dominica: Incarnationis 993. Indici. 6 . anno 7. regnante gloriofHfimo Rege Hugone
& inclito filio ejus Rotberto. Signum gloriofilfimi Hugonis Regis. Signum Rotbbr*

Tl incliti Regis.

9. Is de quo agitur boc beo „Arnulfus epifcopus Aurelianenfis, ipfe eft qui cum Abboue noftro Epifcopi

graves fimtdtates habuit , & adverfus eum ftetit in caufa Axnulfi Archiepifcopi Remenfis in Aur ® lia -
Synoda. Sed intcreft Aurelianenfium per foculum x. Epifcoporum feriem hic reprofentare , quoniam x '

in editis, etiam apud Sauffeyum , minus accurata eft. Eam repetemus procipue ex Letaldo Mitia-

ccnft monacho in lib. de miraculis fandi Maximini Abbatis, •vulgato in focula 1. Agius Aurelia-
nisprofuit regnante Carob Calvo , fuccejjorem fortitus Vvalttrium . “Poft FVakerium Throhan-
nus s,, Bemo , Anfelmus) , Theodericus quatuor annis , Ermtntheus , & Emulfus nepos
ejus pontificatum rexere . Hoc ex Letaldo. Ernulfus feu Arnulfus ifte fedem iniit anno 963. ut
patet ex diplomate Hugonis Ducis , cognomento Magni, Ecclefio Aurelianenft abbatiam fandi
Johamis fuburbanam reftituentis anno Domini 973. Indid. 3. Epifcopo Amulfo , anno fui
praefultus 12. Diplomati fubfcribunt Hugo Dux & Rotbertus filius ejus, Gaufifredus Co¬
mes & Fulco filius ejus, Henricus Comes, Vvauterius Comes, Vvalterius & Radulfus fi¬
lius ejus, atque Burchardus Comes cum Burchardo hujus rei amanuenfi. Ernulfo , feu Ar-
nulfo fueceffit Manajfes , qui fynodo Senonenft anno 981. interfuit . Huic alterum Arnulfum ,

Saujfeyo aliifque ignoratum , admittere necejfe eft , eum nempe , de quo in fuperiori diplomate
mentio foda eft. De hoc fecundo Amulfo Aimoinus agit in fine libri 1. de miraculis fandi Be-
nedidiy refertque miraculum ipfius Arnulfi occafione fadum tempore Qilboldi Abbatis, qui re¬
gimen cantpbU Fbriacenfis Abboni morte refignavit fub annum 988. Aimoini verba hoc funt
ex cap. 19. Arnulfus Aurelianorum Epifcopus, alias tine bonus, & ecdefiafticas regulas
fcientia & opere optime fervans, numquam ad purum Praelatos hujus Fioriacenfis loci di-
le»t, idoo quam maxime , quod illi ditioni lblum modo' parentes regiae , fabjedionem ,
qua ipfe ultra modum deledabatur, nequaquam ei ad ipfius voluntatis "dependerent nutum.

Qua de re vineas fandi Benedidi in fuburbano Aurelianenfis urbis, in loco qui Boaria di¬
citur, litas, ut fui eas pervaderent fetelfites, aflenfum praebuit, &c. Laudabilis hoc loco Ai¬
moini modtftia &. oquitas , qui abfque felle fcripferit de Amulfo Epifcopo , a quo fciret Ab-
bonem indigna pertuliffe, imrao ab ejus fatellitibus contumelias & injurias.

10. Sed quo qualifve fuerit ifta fubjedio, quam Arnulfus a Fbriaecnfibus exigebat , difpi- Sub - ftio
timidum eft. Duplicem monafleriorum adverfus Epifcopos fubjedionem ab Epifcopis exigi olimfo- ne g ata a b
litam invenio; unam, qua Abbas recens ordinatus Epifcopo fuo folemnem in rebus Jpiritalibus Abbone.
fubjedbnem profitebatur: alteram , qua monafteria in rebus temporalibus non regio , fed Epifco-

pi diacefani audoritati & ditioni obnoxia erant. De hac duplici fubjedione aptidr vifus eft
differendi locus in profatione ad hunc tomum , ubi hoc Abbonis cum Amulfo negotium expen¬
dimus.

11. Sed aliud non minoris invidia negotium Abbonem folUcitavit, nempe controverfta dede- Decima?
cimis, agitata in fynodo Dbnyftana prope Pariftos . Has Epifcopi non folum laicis , fed etiam monafteriis
monachis auferre volebant. Reftitit pro monachis Abbo : fed laici in Epifcopos impetu fado , dScttz.
vix ac ne vix quidem ab eorum percuffione temperarunt. Ejus fadi invidia refufa eft in Abbo¬
nem per Arnulfum Aurelianenfem ipfi infeftum: ut Abbo ipfe Apologetico fe purgare coadtis

fuerit apud Reges nugonem & Rotbertum , quorum principatu , id eft ante annum 998. hoc Sy¬
nodus habita eft , ut fufe defer ibit Aimoinus in fequentis vita cap. 9. ex quo uno iftius Synodi noti¬
tiam accepimus. Fallitur quifquis eft audor Schediafmatis in tomo 9. Concilbrum apud Labbeum
col.jji. ubi Abbo monachos fandi Dionyfii Sc ceteros familiares illorum contra Epifcopos
condtaffe dicitur. Id enim fadum confiat a laicis profentibus , quorum maxime intererat decimas
fibi afferere. Hoc Abbonis apologeticum cum diis ejus epiftolis typis regiis nuper editUm eft cura il-
luftrijjimi Claudii Veleterii regni adminiftri. Huc f pedar^videtur Gerberti* quodam epiftola ad Ar- * C h e f„a
nulfum Aurelianenfem Epifcopum , ubi monachos fandi Dionyfii f acris ,interdidos dicit , forfan ob t.'..pagino
illas turbas.

12. Sed tandem ad Abbonis mortem veniendum eft , quo accidit, teftc Aimoino , anno millefi- Abboni»

mo martyrium.

Digitized by ^ 3Qie

AN.CHR.

1004

I}. Nov,

tneyclici
epiftoh de
t|i« morte *

Mima

frnortis .■

Abbdnif ■
tui rus »-

Regula»
monaftp-
Vium.

* UReelU.

32 VITA

010 quarto* Indldione fecunda', die menfis Novembris decimo-fertid. Martyrizatum dicit
iXimoinus , qui a Regula opidi incolis tumultuantibus cafus eft, non a monachis , ut quidam
fabulantur} martyrizatum , inquam, dicit pro more illorum temporum , quibus temporibus fi
quis piam ac innocentem vitam ducens necaretur, pro Martyre habebatur, ut alias non femel
obfervavimus. Eodem modo loquuntur auBores Mimoini aquales & fuppares. Glaber in lib. 3.
cap. 3, His ita geftis, contigit, ut venerabilis Abbo, Pater monafterii fandi Benedidi, Flo-
riacenfis cognominati, gratia propugnandae religionis monaftiese in provinciam tranfiret me¬
ridianorum Vvafconum.. Cumque illuc deveniens in quodam moraretur coenobio , ibique
more folito ea qux Dei funt ledulo exerceret; nimio a eundis venerabatur affedu . Acci¬
dit igitur die quadam, ut in atrio ejufdem coenobii, exardefeentibus quorumdam litigiofo*
rum irarum ftimulis, nimium acer oriretur tumultus. Dumque vir reverentiffimus, prxdi-
dus videlicet Abo, comperiens, ad eumdem tumultum fedandum pugillares gerens in ma¬
nibus tabellas cum ftilo, procefliffet; unus e vulgo, afflatus fpiritu diabolico, irruens in
eum, ejufque latus lancea perforans, Christi martyrem fecit, qui etiam, utfortur,
paullo poft arreptus a dxmone, miferabiliter vitam finivit . Corpus vero prxdidi Patris ,
tam fui, quam ceteri quique fideles ejuldem provincia: honorifice ibi fepelierunt: ubi etiam
ad laudem fui nominis perplura poftmodum Dominus largitus eft hominibus beneficia . Et
in Chronico Andegavenfi apud Labbeum in tomo 1. Bibliotheca pag. 28< 5 . Anno 1004. domnus
Abbo martyrizatus eft in Aquitania, in monafterio ad Regulam , prope Caflinogilum pa¬
latium quondam regium, qui cyclos 19. fcripfit. Odolrico Mbbati in Concilio Lemovicenfi jam
laudato, martyrio coronatus m Vvafconia dicitur , nempe m pago Burdegalenfi, qui tunc ad
Ducatum Vvafconia pertinebat. ^tdemarus in Chronico: Abbo veniens ad fandum Petrum Re*
gulatenfis ecclefix, qux eft poffeflio fandi Benedidi Francorum cfnobii, ibi tumultu Vafco-
nico occifus eft, ibique fepultus miraculis clarefoere coepit. Virga ejus paftoralis remiffa eft
Franciam. Bernardus Vvafconix Dux necem tanti viri de interfedoribus punivit, alios liif-
pendio , alios ftammis tradens, & omnem illius poffeflionem Regulatenfem , qux ante in
lite invadentium erat, fine lite dehinc monachis Francis fandi Benedidi paravit vindican¬
dam» In Hecrolqgio Silviniacenfi notatur Idib. Novemb. depolitio domni Abbonis Abbatis.

13. Extat in tomo primo Mifcellaneorum Baluzianorum encjclica ep.ftola monachorum Floria*
cenftum de cade ejufdem abbonis, quam epiflolam huc tranferibere non pigebit .

Univerfis Abbatibus Chriftique fidelibus quoquo locorum habitantibus , Floriacenlis con-
ciola dejeda, & Patre viduata . Fletu pxne abiorptis , dolore contritis , manum porrigite
Ipiritalis auxilii, Patres fandiflimi, per afledum fraternx caritatis . Pane mxroris potuque
amaritudinis cibati, veftris orationibus mereamur recreari, quorum cythara Ixtitix verfa eft
in ludum mxftitix, quorum organum luduofe fonat lamentum , & jocunditas vocetn tan¬
tummodo flentium. Pervenit gladius doloris ufque ad animam , dum deploramus pro fan-
dx religionis ftudio domnum & Abbatem noftrum Abbonem exceflifle a fxculo , corona¬
tum martyrio, qui Vvafconum gladiis felix promeruit feliciter beatorum martyrum focius
fieri; cujus animx contagia veftra oratio abftergat, qui veftri amator, omniuir.que Chrifti
fervientium verus femper exftitit diledor. Nobis quoque, quos orphanosreliquit, fraternis
fuccurrite votis, & Deum omnipotentem placate orationum hoftiis, ut dignetur fua gratia
gregem decapitatum & pio Patre orbatum confolari. Obiit Idibus Novembris , die natalis
fandi Brici.

14. xAnnum ejus mortis fignat ex Sigeberto Baronius tertium poft millefimum, cum libellum
de xAbbonis vita per M-imoinum nondum vidiffet. Sed poftea edito per J oh annem aBofco ifto li¬
bello, in quo Incarnationis annus quartus, & IndiBio fecunda diferte exprimuntur , ita rem
componere fibi vifus eft, ut diceret annum ab Incarnatione numeraffe Mlmoinum, & IndiBionem
fecundam a Septembri, cum Sigebertus annum a Nativitate , qua novem menfibus Incarnatione
pofterior eft, computaftet. *At pace tanti viri dixerim , Aimoino annos Incarnationis non alios
efje, quam vulgatos a nativitate: corrigendumque calculum Sigeberti, immo ejusinterpolatoris,
(nam apud Miraum alio charaBereexpreffa eft Abbonis cades) qui annum tertium pro quarto pofuit.

15. Mirum eft quam cito abbonis cultus receptus fit in rebus facris , adeo ut tempore Le-
movicenfts Concilii, id eft anno 1031. ejus martyrium etiam in pluribus ecclefiis more fan¬
dorum martyrum follemniter celebraretur, ut conflat ex fermone tunc habito, cujus fragmen¬
tum fupra num. 3. retulimus. Vnde inKalendarioFloriacenfipervetufto hac fecunda manufcnpta
leguntur: Id. Novemb. in Vafconia , apud monafterium quod dicitur Squirs , paflio beati
Abbonis Abbatis Floriacenlis; & in alio: Id. Abbonis Abbatis & martyris 4. ledionum. tla-
Benus ejus officium agitur in coenobio Floriaccnfi & in Regulenfi , ubi ejus corpus aftervatur.

16» Quod attinet ad Regula * "Prioratum , auBorem habet Gumbaldum Burdegdenfem Epi -
fcopum, & Vvillelmum-Sancii Ducem Vvafconum, ejus fratrem, quorum hac de re inftrumentum
typis editum eft in tomo 2. Bibliotheca nova Labbeana pag. 543. Situm dicitur in partibus Va-
fconix, in pago Aliardenfi, fupra ripam Garonnx fluminis , nempe decem leucis fupra Bur-
degalam. Datum eft inftrumentum anno 977. Indid. 5. in gratiam Richardi abbatis monafterii
Floriacenfis, cui ifte locus jam inde addiBus eft, antiquitus didus Squirs, modernis tempo¬
ribus Regula, Huic charta apud Labbeum fubjeBa funt" confuetudines ecclefix de Rfgula ,
quas inter flat utum eft, ut nemo cultellum, enfem, lanceam, fpiculum, lecurim, befogium ,
neque gladium in contentione trahat: quod ftatutum videtur occaftone cadis abbonis , qui
lancea confofjus in contentione eft. Subftftit Prioratus Regula, etiam nunc conventualis fubCon¬
gregatione fanBi Mauri . 17-

Digitized b L.ooQie

S. ABBONIS ABB. ELORIACENS. 33

17. Reflat paucis agendum de Abbonis [criptis , qua magnam partem exciderunt. Varia enu¬
merat Aimoinus in fequenti libello , nempe de.fjlbgiflnis t de cqmpoto , de [olis, lama , ac plane¬
tarum eurfu, in cap. 3. Colleftaneum ex Patribus , quod tempore [uo Floriaci rcperiri non po-
tuiffe , utpote ab exteris fubreptum ., ait jimoinus in fap. 7. Et hoc puto ejfe colleftaneum ca¬
nonum , quod ex codice mf. fandi Martialis apud Lemovicas a nobis editum eft in tomo 2. fi¬
nale Siorum. Ad hac Apologeticum fcripftt Abbo ad Hugonem & Rotbertum , cujus operis frag¬
menta refert Aimoinus in capp. 8. & 9. Varias item ejus cpiftolas cmmerfioraty nenfpe duas ad
Bemardum .Abbatem Bellilocenfem in cap, iq. unam ad Gregor qtm y. in cap. 1.2. aliam ad Odi-
lonem Abbatem Cluniacenfem , cap. 1 3. ubi pater acroftychos verfus ad Oftonem tertium Impe¬
ratorem 9 memoratur ejufdem Abbonis opus de pafchalibus cfelis, Tloriacenfibus fuis nuncupa¬
tum, quod [ane ipfuni apud Bedam vulgatum ifl ante Dionyfti cyclos cum prafatione , in qua
mentionem facit de tranutu fan&itfimi Patris Betiedidfci: quod Aimoinus ibidem notat. Alia
dua ejufdem argumenti epiflola ab ipfomet Abbone [cripta exflant in tomo 3. Analefyrum. ffts
adjungenda eft ejufdem epiflola ad L. Abbatem Fuldenfem , a clarifftmo Baluxj? mprefja in to¬
mo 2. Mifcellqneorum , cujus epiflola fragmentum relatum eft fupra num. 5. Tapyrius Mdffontis
codicem viderat Abbanis cpiftolas continentem , qui codex is tpfe eft', ex quo nonnulla Abbotifs
epiflola cum ejus Apologetico nuper , uti jam obfervavimus edita funt . Jam tandem Amoini d*
Abbone libellum videamus , cujus hic titulus eft m codice mf, ■ ,> '

INCIPIT epistola aimoini

< ■ .. I

F L O R I A C E N S I S M O N A C H I, :

ad Herveum fandi Martini Thefaurarium,

De vita & martyrio fandi Abbonis Abbatis Floriaci coenobii.

R Everentissi m ie vits viro domno Herveo a Clerico , fandi Pon¬
tificis Martini Thefaurario, Aimoinus monachoru n beati Patris Be-
nedidi, fenfu minimus, indeficientem aeternae vita: thefaurum. Quia
*uperni gratia Redemtoris, tuam , amantiflime domne, fibi vitam pudi¬
cam elegit ac placabilem; nos omnes quibus tua benignitas cordi eft,
gaudio gaudemus non modico. Reminifcimur enim jucundam tus pueritiae in¬
dolem , quam lenis fodalibus, quam grata majoribus, ac ( quod magis eft)
, quam placita Deo fuerit, ac fandis omnibus. Tua quoque fanditas me¬
morem fe oftendit bonorum, quae in hoc facro Floriacenfi coenobio vidit,
live audivit, exemplorum. Dumque, quibus modis altioris vitae vias in¬
cedat , cotidie comminifcitur, praeceptorum ac afliduae admonitionis nutri¬
toris fui fandi Patris noftri Abbonis haud fegniter recordatur.- cujus erga tuam
dapfilitatem fedulae diledionis curam fuperfiuum videtur replicare, cum
conftet, id tuam benevolam haud umquam oblivifei mentem. Unde manu
fands pulfatus caritatis, quia vel ab ipfo es diledus, vel ipfum tua pro¬
batur dilexiffe devotio, una dierum meam admonere dignatus es parvitatem ,
uti, vitam ejus, feu quo ordine ad martyrium pervenerit, litteris man¬
dare ad multorum ftuderem utilitatem. Verum ego intelligens, hoc opus mul¬
torum difplicere animis; tamen tus diledioni, qusmihi a puerofemper dul¬
cis fuit, parere glifeens, inerti licet fermone, imperata ftudufperficere.
Et floccipendes linguas derogantium, ad orationis tus, quam Deo bene¬
placitam novi, confugio auxilium: ut tuo interventu: ejus mifericordia
pro hoc opere mihi conferat gaudia sterna, prsftante Domino noftro Je-
fu Chrifto, qui cum Deo Patre, &c.

Ad a SS.O.B.Tom. VIII. C INCI-

* De hocHerveo lege Dialogum Hugonis Arcbidiaconi Turoaenlis m tomo i. Aiule&orum a p*g. 357- &
Glabrum in lib. *. cap. 4.

AN.CHR.
IOO4.
«3. Noy.

Digitized by VjOOQ

V I T A

An.cbr.

r*oa 4 INCIPIT PR 1 FATIO V I T M VEL MARTYR II

1 1 . Nav.

SANCTI ABBONIS ABBATIS.

A Ntique Gentilitati id quondam fuit ftudii, tit eorum qnosiwuce di-
lexilfent, fa&a, etiam inhonefta, memorialibus mandarent litteris;
Sc pro illorum bene geftis, laudes fujs referrent diis. Nobis vero, qui per
Chrifti gratiam «orum evafimus errorem, idem quidem ftudium, led dif-
fimili intentione eft habendum,: ut fcilicet fandorum vitas Patrum, ac
Martyrum vi&orias noftris pandamus fcripti* poft nos ventum feculis. Ve-
rnm h$c ipfa ad laudem noftri referamus Creatoris, per quem vel be¬
ne vivere, vel coronam potuerunt martyrii percipere, Quapropter unius
dile&i Demini, fan&i videlicet Patris noftri Abbonis, vitam, leu quo or¬
dine pervenerit ad martyrium, rullicano licet fermone, aggrediamur fcri-
bere. Nec oportet quemquam dubitare, eum vere Martyrem fore, quem
conftat pro veritate, quae Chriftus eft, mortem pertulifle : qui etfi non
revocabat hpmuies a cultu idolorum, laborabat tamen liberare ( quod ma-
eft,)- a.- fprvitute vitiorum; quibus qui aflidue dediti funt, non Deo,
fed daemonibus fervire probantur. Quod vero non diu poenis tortus eft,
Abbo vere nulla glorfe ejus vel laudi damna infert: cum conftet quofdam Martyr
inartyr. ruH1) fola nominis Chrifti confeflione, etiam abfque baptifmi perceptio¬
ne , proprio ner folam capitalem 1'ententiam pcrfufos fanguine, regna cas-
leftia meruilfe. Sin autem quifpiam idcirco ei crediderit derogandum,
quod in. vita fua vix ullum mirabile fecerit fignum; legat vitas excellen-
tiflimorum Do&orum Auguftini & Hieronymi, & in eis non prodigia
Mirscufa temporalium lignorum, quae faciunt plerumque mali; l^d vitae puritatem,
nolf cduifc* faluhris eloquentiam, & fidei inveniet laudari conftantiam. &-

aeuat ' cet hic tOr beatus in vita fua non caruerit miraculorum gloria. His er¬
go contra obloquentes, fi forte afiurrexerint, praemiffis, juvante nos Chri¬
fti gratia, ac hujus San#i orationibus, propofitum aggrediamur opus.

INCIPIT LIBER.

tAPtrr i. *T TEnerabilis igitur A b bq Aureliane n fi prfps eft in pago: cujus patris
Abbo vicis y vocabulum Litus, marris Erm$ngardis exftitit .* quos qui-
Aureliane». non vjma t u mens & npbilitate fuperbus aiebat fanguis; fed tamen
avis atavifque derivata eos honeftabat libertas, quodque omnibus fuper-
exftat caulis, timor Domini moribus adprnabat hpneftis. Talibus ergo
Abbo ortus parentibus, in Floriacenfi mpnafterjo Ichofe clericorum ec-
elefiae fan£li Petri obfequentium traditur littprjs imbuendus, divina pro
Fidriad certo( ut credimus) id praeordinante providentia» Pt inde primordia fu-
iad*e, meret litterarum, ubi poftmodum pleniflime fluenta do&rinae mentibus e-
rat propinaturus fapientiam fitientium; redderptque illis, feu eorum po¬
lleris, duplicatum fufcepti foenoris fruftum, a quibus fimplicia tantum
acceperat rudimenta elementorum. Erant m eodem coenobio duo praecel¬
lentes viri, quos carnis affinitas matri ejus propinquos effecerat .* unus
dicebatur Gunbolbus, qui reliflis hujus foculi nugis, ob Dei timorem,
habitum monaftici fufceperat Ordinis; alter vocatus eft Christianus,
qui fub clericali vefte Chrifto ftudebat deferyife, grave fibi formidans
aifpehdiuni imminere, fi ejus non fequeretur pro poffe mandata, a quo no¬
minis etiam proprii duceret ftigmata: ambo amoris Domini igne ferven*
tes ’ am ^° ordine Presbyteratus, cum facrificio noftra! redemtionis ,
traiuj. f e ipf os q UO q Ue Deo in ara immolantes cordis. Horum itaque ferventi ad¬
monitione genitores memorati pueri Abbonis ipfum ad ferviendum Chri¬
fto, & fanflo Patri tradiderunt Benedifto.

Agebat

Digitized by

Google

S. ABBONIS ABB. FLORI AC ENS. 3 y

Agebat eodem tempore paftoralis curam follicitudinis in hoc facratiffimo Flo- an.chr.
riacenfi loco re verendiffimus Abbas, Vvlfaldus vocabulo, Deo carus, & 1 °°4
omni populo. Huic igitur a parentibus jam di£lus bonae indolis. Abbo puer tra- 13 * Now '
ditus eft , ut ejus magifterio eruditus , Chrifti efficeretur famulus . Ante 1L
quem, cum in conventu Fratrum fuiflet addu&us, ab eo quo vocaretur nomine, doAbLcJi
eftinquifitus. Ille continuo interroganti refponfum dedit, Abbonem fe diciaf-
,, feruit. Tum fandus vir Vvlfaldus, prophetico mox fpiritu afflatus, allu-
„ dens ad nomen: Abbo, ait, fi ultima immutetur littera, Patrem fonat in
„ Achivorum lingua. Et converfus ad puerum: Hinc jam, inquit, puerorum
„ dulciffime, talem te Chrifto exhibe, ut dignus inveniaris tui nominis appel-
„ latione. Annuat hoc omnipotens Pater, a quo omnis paternitas in caelo no-
„ minatur, & terra: teque iua faciat fervare praecepta, ut ad gaudia poffis
„ pervenire aeterna. Poft hoc di&um, monachicum ei tradidit habitum, fa-
„ 6ta prius per parentes follemni traditione, juxta quod in fanfti Patris Bene-
difti continetur difcretiffima inftitutione. Traditus itaque fcholis, nulli foda-
lium videbatur gravis. Inerat ei columbina fimplicitasfqrpentinae copulata a-
ftutiae, ut& permanfuetudinem leniret benivolos &per providae mentisacu-
men devitaret fubdolos. Jam vero litterariae artis profunda tanta adhuc pueru- cum Audii*
lus rimabatur inftantia, utadidafcalisfemelaudita firmiter intra cordis conde- P lctatem
ret arcana. Egreflus pueritiae tempora, frequenti meditatione adolefcentia: fa- con,un 8 lt *
tagebatreprimere vitia, fciens fcriptum: quia frequens meditatio carnis eft
affliflio , quam idcirco jugi litterarum exercitio domare curabat ut fpiritui eam
fervire cogeret. Nec tamen, uti a quibufdam juvenum fieri affolet, obftudium
le&ionis, intentionemdeferebatdevotaeorationis. Religionis namque propo-
fitum monaftica, quod habitu portendebat, id tota mentis devotione dilige¬
bat, & quafi pro quodam levamine, poft precum ad Dominum libamina, li¬
beralium artium fumebantur exercitia . Erat ei hoc praecipuum, adhaerere
lateribus fenum : & licet certis horis condifcipulorum gauderet focietatC fuo-
rum, incompetentibus a temporibus vicinior efficiebatur fenioribus.

Cum vero jam ad tantae profeciflet faftigium fcientiae, ut aliis quoque perce¬
pti talenti valeret donativum erogare; imbuendis praeficitur fcholafticisquos Hr.
ille per aliquot annorum curricula le£Honefimul& cantilena cum tanta erudi-
vitcura, ut palam fe gaudere monftraret, quod pecuniae fi bi creditae lucra au- Fioriad.
gmentare valeret. Verum ipfe adhuc majora glifcens fcientiae fcrutari arcana,
diverforum adiit fapientiae officinas locorum: ut quia grammaticae, arithme- Acadmijt
ticae, necnondiale&icae jam ad plenum indaginem attigerat, ceteras ingenio luftrat.
fuo pergeret fuperadjicere artes. Quapropter Parifius atque Remis ad eos qui
Philofophiam profitebantur profers, aliquantulum quidem in Aftronomia,
fed non quantum cupierat, apud eos profecit. Inde Aurelianisregreflus, mu-
ficae artis dulcedinem, quamvis occulte, propter invidos, a quodam clerico
non paucis redemit nummis. Itaque quinque ex his, quas liberales vocant, ple-
niffime imbutus artibus, fapientiae magnitudine cunftos praeibat coaetaneos.. Su¬
pererant rhetorica, nec non geometria, quarum plenitudinem etfi non ut vo¬
luit attigit, ne quaquam tamen jejunus ab eis funditus remanfit» Nam & de rhe¬
toricae ubertate facundiae Vi&orinum, quem divinae interpres legis Hieronymus
praeceptorem fe habuiffe gloriatur, legit: & geometricorum multiplicitatem
numerorum non mediocriter agnovit. Sic demum vivaci mentis ingeniohaecu-
niverfa ftrenue affecuto, facilis erat eorum operatio. Denique quofdam diale-
flicorum nodos fyllogifmorum enucleatiffime enodavit, compotique varias & ^-| pta
dele&abiles, faecularium in morem tabularum, texuit calculationes. De Solis
quoque, ac Lunae, feu Planetarum curlu a fe editas difputationes fcripto pofte-
rorum mandavit notitiae.

Interea legatio gentis Anglorum ad Floriacenfe venit coenobium, poftulans i v.
aliquem fibi fapientum concedi virorum. Eadem quippe natio ad amorem fan- InAn s |ian »
Afta SS. O. B. Tom. VIII. C ij 6liPatris

_____ e

» S. Benediftus in Regulae cap. 48. prohibet fratrem ad fratrem jungi herti m ctmptttirtibus, quo refpicit ift
loci».

Digitized by

Google

16 VITA

• chr. 6 li Patris Benedifli memoratique loci duabus ex caulis maxime accedit: una
1004 quidem, quia
tj.bhv. precatoribus

cialius inculcavit alia quidem, eo quod vir quidam magnae apud eos nobilita¬
tis, OsvvALDUsa vocabulo, fpreto laeculo, ad ferviendura Chrifto, in me¬
morato Floriaco converfuseft coenobio: ex quo ob bonae vitas meritum a Rege
ipfius provincia: ad Archiepifcopatus afluimus gradum, Deo, ac patrono fuo
fan£lo Benedi&o in regione Anglica contruxit monaflerium. Ex illo itaque coe¬
nobio hi fuere legati, quos ad Floriacum advenifle fuperior retulit fermo. Prae¬
erat per idem tempus fanftae Floriacenfi congregationi reverendus Pater Oyl-
bolDus, vir fecundum faeculi dignitatem genere ac moribus clarus/ qui non
tam imperiofa au&oritate, quam manfueta verborum lenitate ab hoc beato exe¬
git viro Abbone, quatenus ad inftruendas ejufdem nationis hominum mentes
divina atque humana fapientia, qua ipfe infigniter pollebat, ire nort recufaret:
■qui illius, iuflionis haud fegnis exlecutor fa£f us, obedientiae fibi familiaris intui¬
tu, quo mittebatur, proflcifci non diftulit. Et quamvis invidi ac calumnias
compilatores eidem Dei homini perfuadere conarentur, Abbatem memoratum
malo accenfum dolo, ipfum trans maria ideo velle dirigere, ut nunquam am¬
plius inde valeret redire: ille tamen de Deififus bonitate, illud Apoftolicum
Xem. 8 . it. lemper revolvebat in corde: Diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum.
Verum aliter fe rem habere oftendit apparatus itineris, qui magnificus a domna
Oylboldo proficifcenti collatus eft. Cumque ad Morinos ventum efle.t, a qui¬
bus breviflimus ad Anglos tranfitus eft, per unum ferme menfem in litore refe-
dit, prohibentibus nautis mare turbidum ingredi. Tasdio itaque longae defati¬
gatus morae, una dierum progreffus ad portum, evocatum interrogat nauclerum,
an tuto mare ingredi poflit. Cui nauclerus, nunc quidem nequaquam utile fore
dixit: fed ex aurarum lpiramine fe intelligere, quoa non diu prafpera abeflet na-.
„ vigatio. Tunc vir Domini ait: Si, inquiens, omnipotentis Deo, intervenienti
„ bus fan&iflimi Patri noftri Benedi&i meritis, placet, ut ego ob aliorum utiiita-
„ tem hoc tranfeam pelagus, ventura luce placidum efficiatur mare: fin alias
,, fummo placuerit Opifici, data die retrogrado calle incipiam regredi. Igitur ad
hofpitium regrefsus, monachum quemdam, qui legatis fe deducentibus praserat,
Riculeum nomine*admonet, ut incommune Dominum orarent, quo, fi illi pro-
pofitumnqndifpliceret, iter profperare dignaretur: fi vero id reprobaret, cor-
Naufra- dibtis eorum voluntatem ad propria redeundi infpiraret. Quo annuente,poft vef-
er*- pertinam fynaxim Deo perfolutam, ambo ad orandum folo profternuntur. Fini¬
ta oratione, quieti membra dederunt: & ecce crepufculo fequentis diei affuit
nuncius naucleri, magna eos ad proicifceq^um voce inclamans.. Itaque afcen-
fanavi, comitantibus aliis o&onavibus, cuniinaltum proceffiflent, repente
Confpiciunt marfuppas & porcipifces in fluflibus ludere, balenas dorfa in mo¬
dum maximorum te&orum attollere. Hsec omnia indicia imminentis tempefta-
tis fore vir Dei a nautis audiens, ad orationum recurrit nota prariidia. Nec de¬
fuit effeflus ejus precibus. Denique orta tempeftate, navis in qua homo Chri-
fti refidebat, cum aliis duabus, quae illam fecutae fuerant, illafa ad portum per¬
lata eft: reliquae vero fex , fimul cum hominibus, procellis & impulfu pifcium
quaflatae, perierunt. Hoc lignum per eum Dominus operari dignatus eft, cum
Ij tam Le- adhuc Levitarum fungeretur officio.

vua^ Tandem poft longos terrae ac maris excurfus, Anglorum intravit fines. Pri-
Ramefi* mum itaque omnium Ramefenfe fanfti Benedici adiit coenobfhm ; fic enim ap-
bw C *ann°* P e ^ a ^ atur locus, qui a venerabili Ofvvaldo illis in partibus eft fundatus ,

" ‘ cujus fuperius mentionem fecimus: in quo, qui Abbatis fungebatur officio, Ger¬
manus dicebatur vocabulo , & ipfe ad tanti gradus honorem ex hoc facro
Floriacenfi aflumptus monafterio: ubi dum fan£lus Domini Abbo per duo¬
rum ferme annorum moratur fpatium, aliquos monachorum fcientia imbuit

littera-

a SanfU Ofvvaldi ada fuperius relata habes ad annum 991. ubi de coenobio Ramdfcnft, de qno.
iufra.

beatus Papa Gregarius, miflis ad eam convertendam fidei Chriiii
, ejufdem dilefti Domini Benedi6li Regulam obfervandam fpe-

Digitized by C^ooQle

S. ABBONIS ABB. FLORI ACENS. 37

litterarum. Intra eorumdem fane fpatium annorum Regem adiit Anglorum , ac an.chr.
ejus Ducem Hehelguinum*. Sed a Rege verba tantum, a Duce vero condi- 10o 4 »
gna fu® fanditati fufcepit munera, atque in magna apud eum, qiiamdiu cum i- 13 ‘ Not '
pfofuit, eft habitus reverentia. Pontificum quoque venerabilium, f®pe nomi¬
nati Ofvvaldi, ac beata memori® Dunftani, amica fibi familiaritate ufus eft.

Horum prior Eboracenfium, fequens Cantuarigrum Archiepifcopus fuit. Iji quo¬
rum vita moribufque fibi bene complaguiffe Chrifti oftendit gratia, eorum tumu¬
los nunc ufque miraculorum illuftrando gloria. Hi in tanta admiratione hunc bea¬
tum habuere virum, ut in eo retinendo caritativa, &;( ut ita didum fit) difcor-
di inter fe diffiderent concordia.

Per idem tempus, a venerabili Abbate fiio Oylboldo litteras fufcepit, pater- v 1.
n® dulcedinis follicitudine refertas. In quibus inter alia monetur, ut ad fua quan-
tocius reditum maturet, acdefideratumfe confpedibusrepraefentet ; de quibus
nos principium & quxdam alia excerpentes, huic inferuimus volumini. Hoc er-
,, go ipfa epiftola habebat exordium: Prf fcientia Dei Abbas Oylboldus, & omnis
„ concors Patris Benedidi congregatio, dulciffimo Fratri Abboni, quidquid pater
„ filio,quidquid amicus amico. Grati® omnipotenti Deo, qui tuo inipiravit cordi,

„ ut in Babylonica captivitate memor effies gratiffim® Sion. Hofltiam jubilatio-
„ nis immolamus, quod per tuas litteras cor noftrum l®tificatum eft, & quod de
„ te maxime timebamus, a memoria & men te noftra expulit. Vere favus diftil-
„ lansfunt labia tua, qu® diftillaverunt verborum fluenta, fuper mei & favum
„ gutturi noftro dulcia, qu® fuper aurum & argentum recepimus, penefquenos
„ fervamus. Atque poft pauca: Quamdiu tu lucerna ardens & lucens, & cete-
„ ri quoque foles, domum Domini prudenti®, juftiti®, & temperanti® fpecu-
„ lo irradiaftis, gaudebant Patres in filiis, latabatur Pater nofter Benedidus in
„ fuis alumnis, quos ab ipfi incunabulis educaverat Philofophi® alimentis. Tan¬
dem ipfe vir Domini Abbo, juxta commotionem honorabilis Patris fuiOylbol-
di, nativ® faciem ftatuens revifere telluris, a memoratis Pontificibus optimis Muneribus
honoratur muneribus. Et a venerabili quidem Dunftano magnifica;excepit mu-
nia in argento, fando Patri perferenda Benedido: a domno vero Olvvaldo, fadus.
cum gratia Presbyteratus, etiam eunda eidem gradui congrua minifteria eft ade¬
ptus . Rediens igitur multiplicem fecum advexit gazam, in fuis fpeciebus dignam
vit® ejus continentem fignificationem. Nam armill® torquelque aure9 congruam
benefadorum didorumve ejus fignificavere remunerationem: veftes vero facerdo-
tales pr®fentis futur®ve glori® portendebant nitorem. At aureus Calix, & nume-
rofum argenti nomifma,in nocentis puritatem vit®,ac rutilantis prsfagiebant elo¬
quii jubar. Quibus omnibus, poft fuam ad floridi nominis coenobiumreverfionem,
ita mirifice pollebat, ut in multorum, & quos antea latuerat, notitiam deveniret.

Poftea fadum eft, ut venerabili Abbate Oylboldo humanis rebus exempto,
communis Floriacenfxum eledio fratrum ufque perferretur, hunc fibi Patrem Ab ^ s r p !o .
poftulantium. Pr®erat'pefidem tempus regi® Francorum aul® Princeps, H U- risci cie».
Gonomine, qui confenfum priebere nondiftulit. Etquamvis^ ut in talibus fieri tur ‘
aflolet, aliqui ex fratribusrhuic eledioni pervicaciter b renifi effient; tamen plu¬
rimorum , & ( ut poft patuit) fanioris confilii, pr® valuit audoritas. Sufceptum
ergo vir Deo dignus Abbo paftorale officium, uti ille qui quidfufcepiffetintel-
ligeret, irreprehenfibiliterdifponere pro poffe fatagebat. Monebat ergo fubdi- Monitjjo
tos, vitiorum abdicatis fpinis, in areolis cordium divinarum ferere aromata Vir - timis fuos
tutum. Jam vero contra viria carnis jugem ajebatdebere haberi pugnam; o- inftrulu
mnique induftria inveftigandum, quibufnam armis quis ejus repugnet obleda-
mentis. Ad quod explendum, poft orationum vota, poft jejuniorum virilia cer¬
tamina, multum prodeffe cenfebat litterarum, ftudia , maximeque didan-
di exercitia. Quarum ipfe perftudiofus exfiftens, nullum p^ne intermitte-
battempus, quin legeret,feriberet, didaretve. Exftantmultaferiptorum ejus bendu.» cn '

AttaSS.O.B. Tom. VIII. • ' C iij infignia, homtur ‘

* De hoc Duce, Ramefenlis coenobii au&ore, plura in adis fandi Olvvaldi • Eli penes nos Abbonis epiftola ad
Ramefienfes aliofque de rebus grammaticalibus.

i De hac contradidione & turbis inde confecutis confer dida fuperius in Elogio fandi Maioli Abbatis. pag.
eirciter 760. tomi fuperioris.

Digiti by

Google

' VITA

an.CHR. infignia, quae proprio indigeant volumine. Nos interim aliqua, futuris proL -
1004 tura feculis, fuccinflim noftris inferimus chartis. Nempe poft elucidatos ( ut
ij.Nov. pralibavimus) dialeflicos fyllogifmos , poft exaratas Compoti calculationes,
poft Solis ac Lunae viarum declaratas dimenfiones, in divinas quoque animum
intendit Scripturas .* affumptifque ex plurimorum Patrum aufloritatibus fenten-
tiis, velut prudentiffima apis, variis favos componens floribus, mellitum de¬
floravit opus . Quod licet ad praefens non a reperiatur, partim noftrorum ne-
Scriptaeju*. gligentia, partim extraneorum fubtraflum cupiditate; certum tamen eft, id¬
circo eum excerpfiffe, quo haberet ad manum defenfiones contra Pontificem ec-
clefiae Aurelianenfis, non refla quaedam ab eo exigentem.

VIIr - Denique cum idem vir Domini paratus effet juxta Apoftoli praeceptum, fub-

i.Ptr.i.ij. omnihumanae creaturae propter Deum/ intelligens tamen loco quem

regebat, poftmodum poffe officere, fi ei modos fubjeflionis b quos requirebat,
EpiTcopus a< * ipfiuslibitum dependeret; id facere in omni fuarecufavit vita. Unde idem
ipfi mfe- Pontifex, Arnulfus nomine, animadvertens nec divinarum legum eum pof-
ftus ' fe convinci, altercatione manifeftum fe ei offendit inimicum. Quadereaflum
eft , ut fatellitesmemorati Pontificis eundem virum Dei Turonis ad feftivitatem
fanfli Martini properantem noflanter aggreffi , gravibus afficerent contumeliis,
quibufdam obfequii illius hominibus ad necem ufque vulneratis. Quam rem prae¬
fatus Antiftes cum in reliquis aflibusfuis, honeftis femperfe demonftraret pol¬
lere moribus, nequaquam, ut par erat, indigne tulit: verum propter vulgi fa¬
mam, aliquoseorumquihocperpetraveranticelus, quafiprofatisfaflione, ut
virgis caderentur , ante eum adduxit. Sed Dei fervus perpendens haec non refla
Rm 1. ii. fieri intentione, fimulque memor Domini per fcripturam dicentis: Mihivindi -
&am , & ego retribuam ; quae offerebantur accipere noluit: & quia vindiflam fu-
mere per femet diftulit, ut a Domino vindicaretur emeruit. Etenim quofdam ex
ipfis morte fubita interceptos, in leflulis fuis repertos mortuos: alios in rabiem
effe verfos, fama vulgante didicimus. Enim vero quia difficile eftinprofperis
invidia carere, a quibufdam aliis Praffulibus, nec non noftri Ordinis viris, vi¬
delicet monachis, quos nunc nominibus propriis defignare fupervacuum fore cre¬
didimus , aemulo lacerabatur dente. Quapropteraddominos rerum, inclytos fi i-
licet Franci* Reges, HuGONEMac ejus filium Rotbertum, a quibus pro
fummaj aequitatis ac veritatis tramite, quam ipfe Dei famulus inoffenfe diligens
tenebat, quam maxime amabatur, Apologeticum fcripfit librum cujus hoc ex-
fiftit exordium,

Abbonij’ , r Saepe contingit, ut dum nimius infurgentium calamitatum horror mentem
log«icu»ad fatigat, ipfo horrore, non e a quae dicere debuerat, turbatus animus expediat:
Reges. „ fedphantafmatecogitationmn aliorfum raptus, quae tacenda funtdicat, ac
„ quod eft confequens, quae dicenda taceat. Semper enim fummae tranquillitatis
„ quietem diligit, qui veritatis arcanum ratiocinando difponere geftit. Quapro-
„ pter ab ipfis difciplinarum rudimentis, ficut cervus defiderat ad fontes aqua-
,, rum, ita de fiderat anima mea laboriofum fpiritualis Philofophiae otium: cum
„ ad multorum utilitatem verterem in honeftum negotium: cummeis peccatis
„ praepedientibus, eo reliflo, quodammodo ad fecuii follicitudinem fum reduflus
„ qui fub cura paftoralis regiminis cotidie fuftentor aqua anguftiae & pane tribula-
„ tionis. Corrodit me canino dente aemulorum fupplantatrix calliditas, circum-
,, latrat adverfariorum frequens acerbitas: nec aliud contra me immurmurant, nifi
„ quod monachorum Senatum falvum effe velim. Noftrf Reipublicae augmentum
>, quaefivi, ac cavillationi infidiantium aufloritate qua valui contradixi. Nec ab-
„ lcondiomninomifericordiam& veritatem aconfilio multo. Prohujufmodi ma-
„ lis meo infidiantur fanguini, me fuccenturiatis infequuntur odiis; adeo ut nec re-
5, gia Majeftas eos deterreat, quin me clanculum trucident, fi eis locus tempufve
j, arrideat. Unde fedulus in orationibus meis Dominum deprecor, ut judi-

. cet,

0 Hoc ipfum effe puto colieftaneum canonum, editum ia tomo a. Analectorum prg 348*
i Lege Obfervationes prarvias num. p. Cc Prxfotioncm.

Digitized by ^.ooQie

S. ABBONIS ABB. ^LORIACENS. 39

„ cet ,Sc(jifcejrnat caufani jneam fqhtbj efrpiatque a^tioitfiqein^no $edojo- an.chr,
,, fo* H*|i;e ficorum aut^ra irt hoc eodemdlbro fkciens mehtionem, pofimorntiul* > 1 °°4*
„Jaali? f interferit ? Omnes, inquien^ hairefesitaperiecutifunjtpatres I? ' Nov '

„ tipftri, ut primitus fide expolita, explorarent infuitConciliis yne quisfemi-
„ ret-Contrarium ipfis Apoftolis: qui repertus , abfque tilia dilatione», aat adcoc*..

„ .pp^ EccteJj* eft reduftus; aut ufque ad errorisabrenilhtiationeai,perculfus a-r.

,, natliemate', Qatholi(ia privatus eftcorhmunione. Nec^nagisi^rpenternbtan-
,, ge4? vitaverunt orthodoxi, quam adh*rere hujufmodilepraco*rtajninatis.

„ Unde iri Canonibus prohibemur, fi nos catholicos ede fc imus, ne cumeis fal-
„ pernotemus. Nam lub fyjarciana Principe , apudCalcedoniam i^.&eo amr
„ r piiti? dierum a£tio de hac re ventilata eft, reficientibus Epifcopisdoo» & ut
„ qpil?ufdam placet, 1200. quibus omnibus pius Princeps «xluarum rerum co-
„'.,piaduntptjus abundanter pr*buit, quoadomnes haereticos a fe repellerent, id
,, eft £QS, r qui io verbo vel opere aliter, quam fartui Apoftoll fenfiffent:. Quo
„ fafto, iji tantum fidei puritas placuit pio Principi, ut eam ipfe cumftia conjuge
fiub efiirqgra,pho publice profiteretur coram illo magno Concilio. Cujus piam ,

,, religippem imitamini, domni noftri Hugo & Rotbert:e carifikni Re*

„ ^ in terta viventium , Chriftb vultis ede heredes ac; coaccedes : de , i

„ regno veftro omnem h*reticam pravitatem depellite, utDeus-voscuftodiat
„ in a?tepia pace. Et poft pauca, inter reliquasharefes etiamde,*oratione */• defota-
fecclefiarum in his deflens exfurrexiffe regionibus, hacinfert, Caveat, in* ‘I 011 ®” 1,

„ quiens, quicumque vult falvus ede, eam, haud dubie quinEcclefiam,ali-
n - cujus alterius, nifi folius Dei pofleflionem credere« UndePetraprincipi Apo-
„ Italorum dicitur.Tu es Petrus,#* fupcr banc P&ttaptadificabo Eeclcfiammeam. ,6 ‘

„ Meam, inquit, non tuam. Et Chriftus alibi: DomUs mea domus arathvh voca- »i;

bitur , Pfalmifta quoque : Domum tuam , Domthe , 'decetfaaBiiudo . Siergo Ec*

„ clefia non eft Petri, cujus erit ? Aut fucceflbres Petri pudebunt poteftatem fi* * *’

„ ,bi vindicare, quam non habuit Petrus prihceps Ecclefia A Certe,. cariffimi
,, Principes, nec catholice vivimus, nec catholiceloquhnur, quandoillaraEc*

„ clefiam dico effe meam, ille alteram dicit ede fuarn. Ac velutf quadam ju-
menta,comparati jumentis inftpientibus, utrafque aliquando venalespropoV
„ nimps, propofitafque ab aliis emere non formidamus.' Efteriantaliuserror ;

„ gravi di m.us, quo fertur altare efleEpifcopi, & ecclefiam alterius cujuslibet
„ domini: cum ex domo confecrata&altari unum quoddam fiat quod dicitur ecr
„ clefia, ficqt unus homo confiat ex corpore & anima. Videte, aquifluiai Pjrin*

„ ; cipes, quo nos ducit cupiditas, dum refrigefcit caritas * .

_ I n illis fane diebus, in monafterio fanfti Dionyfii, haud procul a Earifiis, Con* c 0 JL*iuw
cdiumaggregatum eft quam plurimum Epifcoporum : qui cumde fidei puritate, «pudS Dio-
de corrigendis tam.fuis , quam fubditorum pravis moribus fermocinari. debujf- dc
fent, juxta vulgare proverbium, cun£lum ftmm fermonein ad Decimas.»* ver- .
terunt ecclefiarum: quas Jaicis, ac Deo fervientibus monachis auferre moliti, .
refiftenteeis iq hac re hoc venerafiili Dei cultore Abbonc, promiloiam in fe „
vuljgi concitavere manumortaque fubito feditione-, tantus in Epifcopos timor
irruit, ut publica ftatione reli£ta, paflim quifque diffugeret: inter quos S e vv , r
nus. Senonum Archiepifcopus, Primatum Galli* in ea Synodo fihi ufurpans, .
primatum quoque fugae arripuit r& interfugiendum ,fecuri inter fcapular i£tus, ,
lutoque. a popularibus oblitus , aegre evafit. Uni quoque Epifcoporum timor ,,
fugienti tam veloces addidit alas, ut affluentiflimo prandii apparatu , quem
fibiexftfuxerat, reli£to, vicini* urbis Parifiorum moenia fugitabundusexpe- ..
tefeat. Totam ergotant* calumniam injuri*, tam a pr*fatoArnulfo, quam
a rpliquis Pontificibus, fubfemet devolvi perpendens hic Deo de votus Abbo,
in eodem Apologetico non folum ab hoc, verum & a quibufdam aliis, hocmo- xu.
do fe purgat objeftis. ■

„ Nec me veftro, ait Regibus, aliorumque fapientum examini fubduco, qui
A£laSS.O.B\Tom.VIIL C i ii; „ con-

* Siculo xi. de decimis monarter iorum itidem controyerlii emerferunt in Germanis, ex Sxculi 3. parte 1
P^g- ' 9 -

Digitized by uooQie

VITA

an.chr. n contra Canones fenfiffe fufpicor. InEpifcopos manum monachorum movii-
I00 4 „ fe accufor, veftram benevolentiam proprio Epifcopo tulifle blafphemor ,
jj.Noy* ^ quibufdam excommunicatis participaffe criminor. Sedefto: cui fententiae
„ Canonum contradixi, qui in illo Concilio vix apertum librum videre potui ?
,, aut Concilium illud fuit, ubi conciliati venerunt, & difconciliati receflerunt;
„ cum ibi difcordes reconciliari debuerint, aut canonica diftri&ione multari .
„ Quid in me fingulariter commiferunt Epifcopi, ut eis faltem cogitatione ob-
„ efle voluerim: praefertim cum non inimicum, fed fide & opere amiciflimum,
„ graviora pericula pertulifie contigerit ? Ecce coram Deo in Cnrifto non men-
„ tior, quia audita infequentium conclamatione, ultra quam dici poffit indo-
„ lui, recordatus priftins amicitis & beneficiorum tanti viri, cujus nix verie-
„ randumcaputoftendit, exceptaTrimatis prxrogativa &facerdotali infula .
„ Qua fuggeftione vos decepi, ut veftram benevolentiam optimis auferretis ,
„ male meritis conferretis 1* Num ego Deus fum, qui mutat mentes, mutat
„ corda, mutat regna & tempora? Vere fateor me magicam ignorare, nec
„ aliquid malarum artium didiciffe. Atque paulo poft hxc addit . Denique
„ quod excommunicatis me mifcuilfe afterit, ejus exemplo utique feci, quifi-
„ liosBelialno&urno latrocinio in meam necem gralfantes recepit: poftquam
„ eos anathematizaverat fuus Archiepifcopus, fingularis meriti S e vv i n u s ,
„ &O DoCarnotenfiumepifcopus, necnon & alii magnas vitae & religionis vi-
„ ri. Et iniqua indignatus exfurgere judicia, exfecrantis voce proclamat: O
„ tempora! o mores! certe qui volunt exfequi in fabrateria mendacii cupidita-
„ tes fuas pravas, ipfi nituntur condere leges iniquas.. Ad ultimum luanon
„ ignorans multis difplicere fcripta, Regibus fefe commendat, prxcipue do-
„ mno Rotberto, quem fcientem litterarum, ac idcirco diligentem fore nove-
„ rat ftudiolorum, fcribens in hxc verba: Prxterea dominos meos cum familia-
„ riter alloquensbonafuadeo, multorum animos fcio contra me concitos, jux-
„ ta illud Comici: Obfequium amicos, veritas odium parit. De quorum ani-
fimtius .,, mofitate non multum moveor, dulce decus meum Rotberte, quem atavis Re-
,, gibus editum divina pietas perduxit ad regni faftigium; fi poft Dominum &
„ fanflos ejus, veftro fpecialiter fuftentor auxilio Sc con filio, cujus mentionem
„ in cotidianis orationibus meis numquam praetereo.

Bernardo etiam Abbati Bellilocenfmm, inter alia, duarum mittit tex-

Eerrurduj
BeUilocen-
iis Abbas ,
dari gene¬
tis.

Caturcenfis
epi fcopus.

Abbo et
optimi dat
tnonita.

tus epiftolarum, quarum non putavimus praetermittendam commemorationem.
Hunc fane Bernardum pater Hugo, haud infimo inter proceres Aquitanicos
ortus loco, ex copiofa filiorum caterva Deo obtulerat ad ferviendum, ac ad
Floriacenfe fan£ti Patris Benedi£li coenobium miferat, litteris imbuendum :
quem hic totius bonitatis plenus Abbo, ex praecepto Abbatis fui honorabilis R i-
c h a r d i fufceptum, valde dilexit, & in quantum temporis opportunitas adri-
fit, liberalibus artibus erudivit. Sed idem Bernardus, non longo annorum in¬
ter je£lo fpatio, a patre fuo evocatus, Solemniacenfi Abbatia, quam fanflus
quondam conftruxit Eligius, eft donatus: ac non multo poft, Bellilocenfem lo¬
cum , quem ejus genitor jure belli, armifque conquifierat vi&ricibus, eft ade¬
ptus . Cui cum Vvillelmus Comes Tolofanus Caturcenfem praefulatum, quem
nunc regit, committere difpofuiffet; &obhoc, tam ipfe Comes, quam & Ar¬
chiepifcopus Bituricenfmm , fub cujus dioecefi eadem ecclefia confiftit ,
non minimam pecuniae fummam ab eo exi gerent.: ad hunc alumnum fuumfan-
&um dirigit AbBonem, quid fa£to opus e ifet interrogans. Ad quem illecarita-
,, tivam direxit epiftolam, ita fe habentem. Quia te divina pietas fervumfuum
,, multis honoribus admodum extulit, quos virtutum praerogativa adeo excolis,
„ ut te imitabilem praebeas pluribus bonis: hortor, & admoneo, ut tuae memor
„ profeflionis, illos gradus excellentiae appetas, in quibus Dominum non of-
„ fendas, & poft aliquanta, eos denotans qui gratiam fan&i fpiritus vel ven-
,, dunt, vel emunt, hxc dicit. Hujufmodi emtores quafdam velut telas ara-
„ nearum texunt, quibus fe defendunt, quod non benedi&ionem, fed res Ec-
), clefiaepoffefliiriemunt. Cujus vero poffeffio eft Ecclefia, nifi folius Dei ■

„ Quis

Digitized by QjOOQie

S. ABBONIS ABB. FLORI ACENS. 41

„ Quis ejus dominus, nili Deusi* Quia etfi praeiens Ecclefia indiget duobus AN. chr,
„ advocatis, uno in rebus temporalibus, altero in fpiritalibus; neutrum ta- 1004
„ men habet ut dominum, qui eam vel vendere poffit, vel emere, quam Chri- J 3* Nov '
„ ftus redemit fuo fanguine. Danfqueeiconfilium, hujufcemodi claufula finem simoniam
„ imponit Epiftol®: Numquamergo, inquiens, fieri h®reticus ullo modo ac- lmpugnat *
„ quiefcas, quia inaniter de peccatis poenitentiam agit, qui eam fidem impu-
„ gnat, quam fub fan&is Apoftolis catholica tenuit Ecclefia. Verum Bernar-
dus tandem aliquando bonorum hujus vit® pertaefus , videns multorum frigefce-
re caritatem, & ideo fuperabundare iniquitatem ; delibera vit animo, relidis
omnibus , quae poflidebat, Jerofolymam petere: quod iter a patre ejus * poeni¬
tentiae voto, ante onmes fere in hoc tempore Galliae habitatores cseptum, ac per- p rimjB
curfatum fuerat. Nec tamen hoc abfque fui fententia didafcali aut confilioper- rofoiym*m
ficere difponens , ad Floriacum venit monafterium, fecreta cordis fui huic fuo p ' 0 r 'f" na "
totius bonitatis patefafturus magiftro. Ille, Jerofolymitano interdifto itinere,
ne omnino ejus voluntati contraire videretur, Romam petere, montem Garga- Bernardi
num adire conceffit: paternoque affeftu, attributis comitatui live obfequio il-
lius aliquibus fuorum, cum fraterna eos fi vit abire benedi&ione. Qui propin¬
quorum fuorum ®que limina Apoftolorum adeuntium coaftus querelis, dicen¬
tium ejusabfcefluclandeftina inter fe confurrexiffe bella: Constantinum
P resbyterum, quem ei ut obfequeretur pius magifter ipfi delegaverat, ex itine¬
re ad eum remittit, mandans fuorum neceflitudine fe domum redire compulfum .

Non tamen quippiam fe fine ejus praecepto afturum , quin potius ei per omnia ,
uti prius fpoponderat, parituram. Simulque qu®ftione propofita, inquirit ,
utrumnam melius eflet cunfta relinquere; an ut fuis praefidio foret, foculo fpe-
cie tenus defervire ? At veritatis amator Abbo, apicibus ad eum dire&is, &
quid fibi re&ius videretur exponit, & quid ipfe tenere mallet, liberam dat eli¬
gendi copiam. In quibus, non folum ipfum Bernardum Abbatem, fed etiam
univerfos vi® ejus confortes, aut gravi laboravifle incommodo, aut mortem '
obiifle condolens deflet. Inter quos domnus Remigius monachus, qui poft
Cell®, in qua idem beatus Abbo corpore humatus quiefcit, pr®fiut, ab eodem Abboni»
Dei viro ad obfequium memorati Abbatis, nunc Epifcopi, dire&us, magna vi j] u d ' p ^
febrium vexatus eft. Sed nos memoratos apices, ad demonftrandum hujus ho- aa ipunv
minis Dei benignitatis affe&um, ex integro huic volumini infere dignum duxi¬
mus , in reliquis ejas epiftolis abbreviationi operam daturi. Eft enim hujufmodi.

Domno meo Abbatumcariflimo Bernardo, fervus fervorum Dei Abbo. Sii-
,, fcepi, venerabilis in Chrifto, vivas tu® peregrinationis litteras, &exp®ne
„ mortuo Presbytero addidici, quid inter fluflus cogitationum femivivus lu-
„ geas, quem concepti voti impotem patri® calamitas in pr®fentiarum reddit,

„ & innatam devotionem, ut opinor, diftulit, non funditus exftinxit. Quod
„ audiens, fateor nimis indolui, & lacrymando dolori fatisfeci: quandoquidem
„ tui defiderio gemebat circuraftans fratrum maxima multitudo, & omnibus
„ in commune gementibus, redibat ad memoriam, quod vir magn® gravitatis
„ H u g o, tui comes itineris & focius laboris, multis bonis flebilis occidit, nulli
„ flebilior quam tibi, pro cujus amore, poft Dominum, patriam , parentefq;

,,. relinquens, exful vitam finivit. Cumque fatis egiflem msroris, tandem mi-
„ hi confului, quia tibi abfenti non potui, quem in orationibus interdiu vide-
„ re videor, dum omnipotenti Deo facrificium fpiritus contribulati offerre non
,, defifto. Siquidem id nimium extimui, quod bajulus legationis innotuit, vul-
„ tum videlicet veftrum ita emarcuiffe, ut vix queatis fubfiftere, non folum
„ deftitutus fobrietate & amicitia defun&i, verum etiam robore proprii corpo-
ris . Vereor itaque ne infidi® diaboli qu® mult®funt, & vias lervorum Dei
„ fpinis circumfopiunt, te a via mandatorum Dei avertant, & retro refpice-
„ re compellant, priufquam adSegor parvulam civitatem devenias, in qua Ce,!e f-
„ tuam animam falvans, falvare queas. Scio etenim quod nunc tibi circumftre-
„ punt propinquorum greges, militum phalanges, amicorum multitudines , >•*»*•«-
,, & fuccenturiati declamatorie perfuadent ,quod fibi, non tibi utile dijudicant. 1 *“

Sed

Digitized by L.ooQie

42 VITA

an.chr. „ Sed domi vitulis religatis, nofti quid vacca: fecerint, quae mugientes arcaip, .
I0 °4 „ teftamenti portaverunt/ & non declinantes ad dexteram vel ad finiftram., $ ^
*?.No\r. ^ Betfamis pertulerunt. Cujus fafti non jmmemor, recordare, quodin.fkrg
„ crificio jubetur offerri cauda hoftiae: nec ulla rei familiaris cogitatio; fuhsepat * t >
„ quae te a reflo itinere dimoveat. Nam occurrit animo quod mecumfaraiiia- ;>
„ riter locutus es, dum Romam proficifci decreviffes, confulensy: utrumia-
„ licet relinqui deberet femel fufcepta cura paftoralis regiminis y 1 Sb oporteret' o
w dare libellum repudii fratribus & filiis, qui nobis advertantur iri. viaDei ,
„ Cui cnm ego refpondiflem, quod auftoritate Patrum certum poyeram,

„ creditis ovibus mortem praevalere piefentifcerem; te infru^uofum .falcem, ■
„ tibi perfuadere nec aiifusfum, nec debui, exemplum proponens PauliDar.w
„ mafcum fugientis, & beati Patris Benedifti monachorum legislatoras., De?,; i
„ nique in multis caiifisoccafiofeimmergit, qua difficultatem contrarialegis. n
5, bono exitu meliorem reddit. Qnisenim non laudet curam paftoralis regimi- n
5, nis, fiprofit? Quisrurfiis non laudetinfe bene volentiam Paflorii,j fi kliis,,
„ nonprofitf* Solet nempeeffein praeceptis divinis, quod & in ahtiquisrepe-.
tege* pro >» ritur ediflis. Lexeft: Si quis mafcuius templum Veneris fueritingreflns, )fr
rerum cir- „ capite puniatur. Quidam juvenis prateriens templum Veneris, !in|:us;ma- r ,
tiiTdebent 55 trem cadiconfpexit.* &introgreffus eam eripuit. Accufatur contra legem rr
explicari . ,, feciffe. Defendit £e ille legi paruiffe, & inter diffidentes, fr pefcuffcri igno- .
5, rantianonprofit, juvat ex circumftantiis occafio pietatis. Idem eft inaio-.

„ ftris Evangeliis, ubi praecipimur non folum'uxorem relinquere, led etiam r ,
„ odiffe, propofitopraemio, quod qui hociecerit centuplum.accipiet, &vi-
„ tam aternam ppffidcbit. Rurfus qui uxorem dimiferit, non quidem pramio,.

„ fed eo fupplicio dignus fcrihitur, quo mcechi damnari praecipiuntur. Porro ,,,
„ & qui matrem eripuit, & qui uxorem dimifit, uterque prajudicium patitur, 7
„ fi fupplicio punitur: quoniam inde auflori legis fe. placere putat , undeof-
3 , fendiffe prajudicatur. Qua propter., dilefliffime, nem bonum malo melius .
„ exiftimes, fed bonum bono melius credas, & ex contrariis fe ntentiis eam eli-
5, gas, qua vitiis abrenunties, & moralibus virtutum exercitiis crefcas. De- /
„ nique dum Abbatis onus portare debeas, an debeas deponere addubitas; di*

„ feretionem, qua maxime opus habes , matrem virtutum affumas, & con? ;.
„ fcendendotribunal confcientia, judiciodifeute, quid utilius honeftiufvefit
5, anima tua. Nam officium Abbatis implere, & lucrum animarum quaerere ^ j
„ honeftiffimum eft, cui non impoflibile eft .* cui vero malitia fubjeflorum im* a
,, poffibileeft, quid fupereft; nifi ut honeftius putet divino parere oraculo ,

-xnt. jo.i4. q U( j feriptu m eft .• Fili , miferere anima tua placens Deo ? Sane & apud Eze- ..

„ chielem fpeculator clamans & non auditus, animam fuam liberat.* &apuei
3, Benediflum Patrem, Paftor fpretus & contemtus abfolvitur', qui omnem
„ curam exhibuit creditis ovibus. Ceterum, venerabilis Pater, faltem in fe-
„ ftivitate Patris noftri Benedifli quod tibi placeat innotefee, ut certi e fle pofc
„ fimus quantocius de tua quam optamus falute. 1 . v

XI. Interea eximius Abbo condigno apparatu Romam proficifcitur, jprivilegia ei-

Abbonis clefiae fibi commiffae corroboraturus, immo renovaturus. Sane non qualem vo-.r
duplex i«r luit, aut qualem debuit, fedis apoftolica: Pontificem, norriine j o h annem, ,<
Romam. j nven j t< Nempe turpis lucri cupidum, atque in omnibus fuis aflibus vena-/,
lem a reperit: quem exfeeratus, perluftratis orationis gratia fanflorum locis •,
ad fua rediit, emtis optima: fpeciei aliquantis holofericis palliis ornatui ecclefia- ((
ftico congruis. Porro paucis labentibus annis , occafio fe praebuit, ut rogatu der,
precibus gloriofi Reg is R o t b E rt i, Romuleam repedaret ad urbem J Praeei-
pua vero earum pro quibus direflus efteaufarum, haec fuit: quia Arno fEOStr
Remorum Archiepilcopus, abfqnejufta audientia fede fua privatus, ctfftodiae- r
que fuerat mancipatus. Obhoc Gregorius, qui Johanni in apoftolica filt-'
cefferat fede, non folum nobilitate generis, verum etiam probitate clarusmefc-

•: • ■ • - 1 ■ tis,-

m Id eft Johannes i j. poft annos pontificatus undecim pior tuus annoj>$$. quo ei fuccelEt Gregorius v- ad
quem Abbo a Rotberto legatus eft.

Digitized by

Google

S. ABBONIS ABB. FLORIACENS. 43

tis, totiregno Francorum anathema fe inve&urumcomminatusoft. Hacigi- an. chr>
tur e x re Italiam repetere fervus Chrifti Dei cogitur .Et quamvis mole corporis 1004
gravaretur (nam in tranfmarinis regionibus, peregrinorum ciborum inufitata I,,Nov -
qualitas, deco£laeque potionis hauftus , corpus ejus pingue reddiderat) ne-

S iam tamen labore fatigabatur. Nec vero ipfa ejus pinguedo ullam ei in-
atdehoneftationismaculam. Et cupidus pacis cum foret, leve ducebat
omne genus defatigationis; dummodo eum reperiret virum, per quem, fama
vulgante audierat, ad priftinum poffe ftatum religionis refurgerenormam .

Profe&us ergo, Romana iterato revifit-mcenia: ubi eo quem quserebat nequa¬
quam reperto, per concava vallium , per prserupta montium, inveftigans ,
tandem in finibus Spoletanorum invenit. Cumque fe invicem, duo Eccle-
fiae lumina confpexiffent , gaudio ultra quam. credi poflit gavifi magno ,
in mutuos ruunt amplexus. Et prior veras humilitatis cuftos Abbo falutato-
ria a parte Regis depromit verba . „ Tum facerdos vere Apoftolicus , p» p I° n r ef-
,, reddita benedi&ioms recompenfatione, ait beato viro: Bene te adveniffe, acl
„ gaudeo, fili, Ecclefias veritatifque , utcomperi, cuftos ardentiffime . ,pwm *

„ Etenim furdus de te rumor meas reple,verat aureis, te tam divina quam hu-
„ mana pollere fapientia , nec qualibet amicitia a jure asquitatis abduci poffe.

Vere fateor me jam dud.um defideraviffe tuum intueri vultum,. tuo concupi-
,, vifle amicabiliterperfrui alloquio. Fruamur ergo, cupitis fermocinationibus
,-, altemifque divinarum atque mundanarum le&ionum aliquandiu mentem
rele vernus ftudiis. Porro unum te volo nofle, legationem tuam me. benigne
„ lufcipere, &, quasque fuaferis, me fa£iurum fore. Tuum autem erit petere,

„ meum vero petitis pro poffe affenfum prasbere. Novi namque nihil te con-
,, trajusfafque poftulaturum .* ac ideo me tibi contraire fcio non effe asquum.

Poft hasc verba, omnibus ei collatis viftui neceffariis, ad hofpitium fivit abi¬
re. Sicque o£lo ferme diebus eum detinens, frequenter convivio fuo eum
afcifcens, cun&is pro quibus ierat libens annuit..

Tunc vere follicitus Paftor Abbo, memorutilitatis lociquemregebat, pri- p *y ^
vilegium illi apoftolicas utilitatis fieri rogavit: quod Deo dignus Papa tam fa- &”ontAb«-
vorabiiiter largitus eft, ut non folumjnullum pecunias quasreret lucrum, verum
thymiamate ac planeta, qua inter Miffarum uteretur follemnia, donatum, conce a ‘
eumdem Dei famulum gaudentem ad proprium remifitfolum. In eo fane pri¬
vilegio in ter alia continetur, ut Epiicopus Aurelianenfis, nifi invitatus, F lo- *

riacum nequaquam adeat coenobium: ne ve umquam quilibet Pontificum eidem
monafterio divinum interdicat officium, etiamfi tota Gallia ob populi peccata , .
anathematis feriatur vindi&a a fede apoftolica. Sed ne quis eos, domnum dico
Apoftolicum Abbonem fanflum, exiliimet in hoc fa£lo contraria regulis fan-
£lorum fenfiffe Patrum .* neceflarium nobis vifum eft, ex epiftolis Magni Papa;

Gregorii pauca de pluribus hic exempla inferere, in quibus exquirendis pia huic
beato viro femper fuit intentio. Sciebat namque, illum numquam vel fenfif¬
fe , vel fcripfiffe contra Canonum decreta. „ Scribit ergo idem egregius Papa
,, GregoriusMaximiano RavennatiEpifcopo, inter, alia. Quoties prouti-
„ litate monafterii fui ad Pontificem Romanum Abbas venire vel tranfmittere
„ forte voluerit, id ei modis omnibus liceat. Quod vero ab Epifcopis & cleri-
„ cis monafteria inquietari non debeant, tam memorato Pontifici, quam ejus
„ anteceffori Johanni, frequentibus fcripfit Epiftolis. Luminofo quoque Ab-
„ bati de eadem re inter cetera, fic ait, Caftorio, inquiens, fratri & Coepi-
„ fcoponoftro, noftra przceptione tranfmiffa, ei fuccefforibufque ejus, a te
„ monafterioque tuo cunflam lasfionem abftulimus funditus poteftatem, ut nec
„ ultra in veftro verfaretur gravamine, nec monafterii res defcribat, nec pu-
,, blica illic debeat effe proceffio. Ad eumdem etiam Caltorium, poft aliqua
„ itafcribit. Miffas, ait, illic ( haud dubium quin in monafterio ) publicas
„ per Epifcopum fieri omnino prohibemus: ne in fervorum Dei receffibus,

„ popularibus pr$beatur ulla occafio conventibus, & fimpliciores ex hoc ani-
„ mos plerumque [ quod abfit ] in fcandalum trahat frequentior quoque mu¬
liebris

Digitized by booQie

44 VITA

an. chr. „ liebris introitus. Quod autem divinum officium monafteriis interdici non o-
1004 „ porteat, Johanni Epifcopode Urbe veteri fcribens, ita afferit. Agapitus Ab-
jj. Nov. w bas monafterii fan£li Georgii infinuavit nobis, plurimafe e veftra fan&ita-
,, te gravamina fuftinere: & non folum in his quae neceffitatis tempore monafte-
„ rio aliquod poffint ferre fubfidium, verum etiam in hoc monafterio Miflae pro-
„ hibentur celebrari, fepeliri etiam ibidem mortuos interdicis. Quod fi ita eft,
„ a tali vos hortamur inhumanitate fufpendi, & fepeliri ibidem mortuos, vel
. ,, celebrari Miffas nulla ulterius habita contradi&ione permittas, nedenuoque-
,, relam de his quae di£ta funt, praedi&us vir venerabilis deponere compellatur,
„ Verum de his fatis di£tum: nunc coeptae narrationis ordo repetatur.

Arnnlfi Ar- Regreffiis itaque honorabilis Abbo ad Regem, a quo milTus fuerat, cun&a pro

reftitiltio! 1 *l u ^ us ierat perfe&a nuntiat. Arnulfum Remenfem cuftodia a exemtum pon-
tificatuireftituit: pallium illi a domno Papa dire£tum reddidit. Poft haec per in¬
ternuntios ipfi venerabili Apoftolico domno Gregorio amicabiles plenafque reve¬
rentiae diligit litteras, in quibus innotefcit, fe cun£a uti jufferat perfeciffe: qua-
,, rum iftud eft exordium. Domino femper in Chrifto venerabili fan&ae Romanae
„ & apoftolicae fedis Praefuli, ac ideo univerfalis Ecclefiae Do&ori, fuus ille, Ab-
„ bo Floriacenfium reflor, in Chrifto falutem. Saepius contingit ut puritas inte-,
„ gr^ veritatis vacillet fententia malefidi interpretis. Quod ego, venerabilis
,, Pater, cavens, veftri animi fenfa fideliter fimpliciterque, ut praecepiftis,
„ deprompfi: nec animofitatem Regis perhorrui, dum fidem quam vobis pro-
„ miferam, ex affe fervavi; quandoquidem nihil addidi, nihil mjnui, ni-
„ hil immutavi, nihil reliqui. Horum omnium ipfe Arnuifus, e cuftodia libe-
„ ratus & abfolutus, teftis eft: cui veftrum pallium eo tenore b obtuli, quomo-
„ do illud acceperam ex fan&is manibus veftris. Meminit & in fine earum plane-
„ tai ab ipfo fibi datae, itainquiens: Nam liberalitatis veftrae memor, utfer-
„ vus Domino gratias refero, qui inter Miffarum follemnia, munere veftro ufus
„ planeta, veftri nullo modo oblivilci valeo in meis oblationibus. Ceterum vo*

), bis femper parere decrevi, cujus apoftolatum Deus cuftodiat in aeterna pace.

Xlir. Ottoni quoque imperatori epiftolam verfibus confcripfit hexametris, nul¬

lis fapientum iftius temporis comparandam carminibus, e porphyriano utique
fibi codice exemplar fumens, hunc verfum, materiam &; quafi fundamentum
totius conftituit operis.

Otto valens Ccefar , nojlro tu cede coturno .

Is nempe verfus in eadem definit littera, qua etiam incipit: ficque fit, ut ipfe
principia verfuum omnium finemque tenens, per medium quoque epiftolae e-
' reclus, itemque in transverfum in modum crucis incidat; ipfe nihilo minus clau-
fula carminis fieret. Atque hoc modo contingit, ut & ipfe lexies diverfis modis
legatur, & quatuor quadrangulos in epiftola faciat, in quibus quadrangulis qua-
tuor nomina ereftim pofita leguntur: in duobus quidem Otto & Caefar, in aliis
vero Abbo & Abba, quae minio fcripta, licet feparatim hoc fonent, tamen cura
aliis verf uum litteris in ordine rediguntur cujus feries epiftolae hujufmofU contine-*
tur ordine.

Orto valens C a far ^ nojlro tu cede coturno .

Tot felix atavis , quot-calo fydera lucent .

Te Dominum Jibi Saxo tulit , & Roma notavit ,

Orbis & ipfe cupit , folo contentus alumno .

Virtutum titults , & vir cognofceris a 6 lu ,

Ac domitor patria , pacis Jedator in aula
Lumen ubique micans , jubar lucendo velut Sol ,

Ergo Dei Jolita reddentur fanda benigne.

Nec deerit virtus omnis , qua gratia culmen
Scandit & occultis ... venia caujis .

Certes

a Hinc refte colligit Coflartius, Arnulfum non fatim a Remenfi Concilio anni 995. fub Johannc XV. re-
ftitumm faifle. fed tantum iub Gregorio v. fub quo h*c legatio contigit. Adi tomo 9. coi. 7f>.& 7 J**
b Sicreftituendus hic locus ex mC codice difficili, cum Voflius legerit, pallium ceeptrtnm .

Digitized by

Google

S.ABBONIS ABB. FLORIACENS.

Certe nos omnes tibi C te far nefcius & nunc
Auflrajios qua terra manet ceralis opima
Et fecunda fecu pollet fatis ubere gleba ,

Summis f c ara viris 9 ac favis plena colonis ,

A patris imperio non abjlitit Ifmahelita.

Rexit eum Jollers & regnans Induperator .

Nunc , Augujle y tuum ponam venerabile nomen
Otto , valens Cafar y nojlrotu cede cotumo .

Solus enim regnans abfens , o Cafaris heres ,

Totus avo Jimilis , Ji te nova vita rejignat .

Rex fuit ille potens , Romana legis amator ;

Omne decus patria , folio prognatus avito .

Tempora pacis erant , tali dum jure vigeret
Vir tantus , quem fic duxi defcribere verfu.

Cur ergo natale tuum , cur contrahis & nunc
Exulis in bellis defers pia debita pompa ?

Dum vates bonus opto dari mirabitis iflud
Expandes opus , ipfe meum trattabilis inde
Cafar ut inviEtus jcuto munitur , & ex hoc
Omnibus utilior , miro datus ante triumpho
Terribilis , clemens tuto diademate rifit
Vultus avi patrifque tui praelatus amittu.

Rurfus ut er que fuit diro fub tempore viflor .

Nunc unum vivens dignum cum patre vocamen y
Otto valens Cafar , nojlro tu cede cotumo .

AN.CHR.
IOO4.
ij. Nor»

Sed & idem venerabilis Abbo ad Odilqnem Cluniacenfium Abbatem ve¬
nerabilem, fan» & religiofe vitas virum, feribens, quid capitula er* * fi ve ad-
notata, qu* in E vangeliis habentur, inter fe diferepent quid ve de .v aperta fa- Abboo»
tis enodatione declarat. Exfiftunt & alia ad alios hujus fan£ti Patris feripta, quae ^ p ‘ 1 } c ° r I * {a
ne le£lorifaftidium generent, nuncinterimtegantur per filentium. Unum il- q u*dam.
lud non omittendum, quod cyclos annorilm Incarnationis Dominicae, ab incarna¬
ti Verbi initio ad fua uiq; tempora, juxta veracem Evangeliorum fidem correxit,
atqjad annos poftea circiter mille quingentos nonaginta quinque dilatavit. Cujus
operis praefatiunculam,£ Fratribus ac filiis fuis,nobis fcilicet Floriaceafibus confi-
gnans monachis, mentionem facit anni tranfitus fan&iflimi PatrisBenedi&i.

Sufficiat jam nunc laudem fidelis linguae ejus, ltilique politi, quantum pofli-
bile fuit, deprompfifle elegantiam . Illud celebri fama in popiUos propalare
digniflimum , nequaquam huric beatum virum a Deo expertem miraculorum ab eo iina-
reli&um, dum adhuc carne praefens incoleret faeculum; quin potius ejus fibi tus -
monftravit placuiffe vitam, quam miraculis voluit cfle infignem » Eadem au¬
tem tempeffate fnit quidam homo, quem dira leprae perfuderat macula. Hic
admonitus eff per fomnium, uti ab hoc Dei homine fiwfc fanitatis quaereret au¬
xilium : qui veritus per feipfuih accedere ad eum, quemdam boni teftimonii
optimaeque converfationis adiit monachum, nbmine Eli silanum * , huic,
eidem fan&o familiariflimum. Illi ergo fu* neceflltatis exponit caufam, ma- # ^ ^
nifeftatseque vifionis modum . Revelatum quippe fibi futfle aiebat, debere ma uu\vt-
eumdem Chrifti famulum .aqua exorcizata manus abluere .• quam videlicet a- rium *
quam ipfe aeger fufeipere deberet, languentiaque membra perfundere. Au¬
diens h*c monachus , primo detre£lavit fidem ejus adhibere di&is, fimul-
„ que eum his coepit objurgare verbis , Cur , inquiens y o homo, nostenta-
„ tum ad venis, fomniorum tuorum deliramenta pro veris inferendo Noli,

„ noli falfis tuis adulationibus noftras mentes feducere velle. Tum agrotus per-
fanfte dejerat, fe nullam fallaci» nebulam pretendere, quin potius vera alle¬
gare .

* Er*feuher* interdum fe&ioues capitum ligmficant ex tomo 1. Analectorum pag* 4f S. 45^.

4 De hocopulculoadlum eft ia obfervationibus prxviii.

Digitized by L.ooQie

an.chr, gare. Abiit ergo frater ille ad hunc dequofermo vertitur ter beatum: &divi‘
I0 °4 num , quod a languente audierat, ei pandit oraculum . At ille paullo com*
»j. Noir. ^ motior & indignantis vultu exprelfo, paneque in lacrymans, Non, inquit?
„ ha&enus ea vobis contuli exempla, ut me adulationis quis aeftimet defiderare
„ obfequia. Quapropter fi meum te vis vocari & efle dileCum, cave ex tuo o-
„ re iftud deinceps audiam verbum, praecipue cum ad ifta me nullatenus fciam
„ fore * idoneum, & fanCorum talia fint gefta virorum. Cui cum a fatre obji¬
ceretur , non oportere illum gratiam fibi divinitus colatam occulere, quje falu-
ti petentium crederetur pofle prodelfe, praefertim cum id ille reCa & fimplici fi¬
de , non adulantium perfuaderet voto; tandem fe vinciipaflus eft: allataque
benedifta aqua, manus lavit, memorato monacho tribuit, ut eam pofcenti in-
„ firmo perferret, imperavit. Acceptam ille aquam leprofo perfert, eique in-
,, fit: Nunc, inquiens, tua infirmitas palam cunCis eft. Si ergo tuis nos vis
,, fidem accommodare fermonibus, poftquam te his perfuderis aquis, die tertia
„ noftris temet vifendum repraefenta obtutibus. Fecit aeger ut fibi inipcraba-
*i. reinda- » tur * &; ecce ante tranfaftos praefati termini foles, dudum difcolor, cunftis
tu*. naturali vifebatur reinduta * fpeeie. Quod ubi fatri illi perfpicaciter credibile
apparuit, mox homini Dei quae fuerant a£la, indicare curavit: a quo fub terri¬
bili Chrifti nominis invocatione interdiCum fufcepit, ne hoc ulli hominum i-
pfe, velis quifanatus fuerat innotefcerent, quamdiu ipfe fanCus in corpore
maneret. In qua re Domini Chrifti & Redemtoris noftri imitatus exemplum
MMtbt 5«4. e ft.. q U | f an atum a fe alloquens leprofum , Vide , ait,' nemini dixeris. Haec
nobis poft hujus fanCiffimi viri tranfitum praefatus domnus Elifiemus fub atte-
ftatione retulit veritatis: quae nos abfque detrimento veri, augmentove falfita-
tis, fimpliciter referre ftuduimus. Ille venerabilis Elifiernus ante peraCum ex
quo ifta nobis retulit annum, laudabilis vit» diem claufit ultimum.

Xv. Non abhorrere a reCo laudis creditur genere, fi ea quae fub ipfa, vel per i-
Ornamenta pf um ad ornatum domus Dei, quae eft Ecclefia, gefta funt, nofter explicet
eo fecla.. lermo: maxime cum inter Salomoniaca praeconia hoc praecipue laudetur, quod
templum Domini magnificis exftruxerit impenfis. Et quamvis ejus tenues co¬
piae divitiis nequeant locupletis Salomonis adaquari; tamen qua, prout pau¬
per quem regebat locus, tempufve malignum perfuafere, a£ta funt, filentio
non lu-nt digna obnubilari. Namque anteriorem tabulam altaris fan 61 a Dei ge¬
nitricis Maria, ab anteceffore ejus domno Oyl bol do auro conftrui coeptam,

7 ad perfe£lum ufque perduxit: duas circumjacentes argento opertas augmenta-

ri fecit; &, ut breviter multa perftringamus, fex altaria tam ejus, quam mo¬
nachorum fub ipfius regimine confiftentium, devota intentione , argenteis fibi
affixis praefulgent laminis: unum videlicet fub nomine Patris BenediCi Deo di¬
catum, aliud lub nomine fumma ac individua Trinitatis, fanCi quoque Ste-
phani, & fanCi Aniani, necnonfanfti Johannis Evangelifta, fratrifque ejus
beati Jacobi * Sed & paries ligneus circa tumulum inclyti Confefsoris Chrifti Be¬
nedici locatus fimili eft comptus fpeeie metalli, atque in eo quaedam miracu¬
lorum ejufdem dileCi Domini calatoria arte perfpiciuntur expreffa. H^c itaque
& alia nonnulla fub egregio Patre Abhone in Floriacenfi coenobio perfeCa funt,
inftantia & procuratione honorabilis monachi Gauzfredi, cui ipfe facrorum
commiferatcuftodiam thefaurorum: cujus etiam Gauzfredi follicitudine gazo-
phylacium lapideum eft conftruCum, ad repellendam ignis, fi( quod abfit)
ingrueret, v iolentiam fatis idoneum, eodem de quo loquimur venerabili Patre
Abbone fumptus lubminiftrante, de cujus vitae moribus & feriptis, quia mul¬
ta retulimus,. ne faftidiofi in multiloquio fimus leCori, ftilum ad ejus enarran¬
dum vertamus tranfitum.

XVI. Igitur cum hic Deo amabilis, hominibufque venerabilis Abbo per fexdecim

^ nos continuos in a Deo fibi commiffo paftorali ftrenue defudaflet officio, Vvaf-
teformacu- coniam proficifcitur. Eft in illis partibus monafterium quoddam Squirs , ut fer-
»u* »dit. tur ? antiquitus nominatum: a modernis, contrario nunc vocabulo, Regula
vocitatum. Nulla quippe religionis norma, nulla aut rara bonae converfationis

faltem

XVI.

Digitized by

Google

S. ABBONIS ABB. FLORIACENS. 47

faltcm vefligia, ufque ad haec in eodem loco apparuere tempora. Id G u i l- an. chr.
lelmus Sanctionis filius, Burdegalenfmm Comes, ac tx>tius Guafconiae 1004
Dux, audita fama religiofas vitae domni Richajr d i Floriacenlium Abhatis, 1 Nov -
ipfi, fuccefforibufque ejus, ad regendum dudum commiferat: uti in libro a
quem de vita vel a&ibus Abbatum noftri loci fcripfimus, plenius explanatum
eft. In quo loco, tam ab ipfo venerabili Richardo, quamque a duobus ejus fuc-
cefiforibus A malb e RToacOylboldo, diu multumque elaboratum e ft, quo ve¬
re is locus, per habitatorum converfationem, vocabulo uteretur fuo: nec quic-
quara utilitatis adum. Poftquos, dum hic vir beatus Abbo regiminis adeptus
effet gradum, quibufdam fibi perfuadentibus, quatenus eo proficifceretur, re-
fpondebat cum joco, (e illuc iturum, quando eum fatietas cepiflet vitas. Et
quamquam id ipfe ludens diceret, tamen ita fe poft rei habuit exitus. Fereba¬
tur denique, nulli praedecefforum ejus poft iter Guafconiae diu vi vere licuiffe.

Tandem ipfe ad jam didam pergit patriam, ejus regionis adit Comites, me¬
morati filios Guillelmi, Bernardum & Sanctionem, eumdem locum Suosibi
non pro fuo, fedipforum difponit libitu. Et tunc quidem profpere ad fua rediit, linquit. 6
quibufdam fuorum, quafi ob tutelam loci, relidis. Verum hi quos relinque¬
bat, perfidiam Guafconum veriti, & tunc invidi remanferunt .• ac poftmodum
multis a Guafconibus perpeflis injuriis, cum his quqs illis veluti adjutores mife-
rat, ad eum revertuntur. Qui eoruip inertia culpam fore nadus, alios mittit,
qui quod priores neglexerant, corrigere curarent. Illi fimilia pafli, legatos ad
eum dirigunt, quid paterentur intimant, ac ni maturato fibi fubveniatur, lo¬
cum deferturos, atque ad propria minitantur fe regreffuros. Unum hoc fibi ex
fententia Comitum notum fore mandant: liberiorem fibi quum prius, affutu¬
ram loci poteftatem fi femel ad eos adeat; & tam Comitibus, quamque Amal-
c u i n o Vicecomip, quem ipfe eis advocatum dederat, quid ipfe velit, verbo
tenus declaret. Quos, manere decreverit, manfuros: quos exire judicaverit,
memoratos polliceri Principes, vi fe expulfuros.

Tandem talibus impulfus allegationibus, impendente jam ultimo vocatio- XVIL
nis fine die, fecundo iter arripit. Hos ex monachis itineris comites aflumens, Alterum *
fupra nominatum Remigium, meque qui haec fcribo Aimojnum, cum e ^ j ^ i er Re *
Guulelmo, fuae venerantiae, juxta Abbatum morem, tum bajulo b . Jam-
que in via conflitutus, legatis qui pro fe venerant, imperat fe antecedere, Co- &c *
mes advocatumque certos de fuo adventu reddere, ne moram colloquii facian t,
dum ipfe ad eos venerit, procurare. Ipfe in nullo negligens utilitatis coenobii
qwxj regebat, Pidavos pergit, Guillelmum illius urbis adiit Comitem, pro
juvamine pofTeffionis monafterii fui, quae Salx dicitur, calumniis advocatorum
valde oppr e flas, eum rogaturus. A quodiedida, in qua fibi poft fuamregref-
fionem ab eodem Comite jufta deferretur audientia, pro alia aliquantas perini-
bi moras nedit. Forte Abbas monafterii fandi Cypriani, in fuburbio Pictavo¬
rum fiti, eidem fando confanguinitate conjundus, vocabulo Gislebertus,
crimine faifo impetebatur. Is eum humilima detinuit prece, uti fuae caufae,
quam in proximo ventilandam autumabat, intereffe dignaretur. Sed cum im¬
probus fubfediffet accufator, manifeftufque fieri veretur; vir Domini Abbo,
qui eundis injuriam patientibus , quantum in fe erat, opem ferre cupiebat,
litteras eidem propi nquo fuo, ex fua parte Abbati Cluniacenfium Odiloni,
cui idem monafterium fubjedum erat, perferendas tradit quae videlicet litte¬
rae, &ulrimae epiftolarum ejus exfiftunt, & apud nos cum reliquis c confer-
vantur. Ipfe iter quod coeperat maturare contendit. Nos ergo quinta poftquam
ibi adveneramus die, celebrata omnium fandorum follemnitate, quinta ae¬
que feria inde progreffi, per Karrofenfe * monafterium, ad Nantoliacum deve- * c

nimus rrou *

* Hunc librant ezcidifle, aut certe alicubi etitmnunc delitefeere dolendum eft.

t Bajuli Abbatis erant ejus Officiales domeftici, quales erant Capellanus, Procurator, & figilli cuftos. Adi
Gloftarium ad Matthzum Parilium. Hic venerMntU Abbuta videtur elle gerulus figilli, in quoezprefTa

erat imago Abbatis, aut certe Capellanus, qui pedum pallorale ante eum gcftare folebat. Et quidem fitr*/* Abbo-
JU6 poft ejus mortem in Fr»ut‘*m, id eft Floriacum, remifla eft, teftante Ademaro monacho in Chronico. '

* lohannesa Bofco hic notat Papyrium Maflonum, qui Abbonis epiftolas penes fe habebat, ea fqne magno rei-
publicz detrimento occultas retinebat: at nunc eas ed itas habemus ez codice Pithaano.

Digitized by ^.ooQie

48 VITA

AN. cmr. nimusccenobiolum, in honore fan&iflimi Patris Benedi&i fundatumundedi-
1004 gredientes fabbatorum die, Engolifmam a advenimus: a qua urbe, die Do-
13. Nov. mipica egreffi, dum incerti pro advenientis no£lis hofpitio, ac idcirco mafti in¬
cederemus , oftejidit Dominus nobis, nequaquam fe oblitum illum fanftum
habere virum, in cujus obfequia iter illud conficiebamus.

Xviii, Nam 4 um ad caftrqm, cui AJba-terra * nomen eft, tendere deliberaffemus

*• AubtttTTi* fcmonfa /Iaivi inuri o P T _ __ _ /1 .

«pws* & beatum patrem noftrum Abbonem adelfe cognoviffet; gaudens ob ejus pr®-
,, fentiam ait ad eum: Dominum, inquiens, fidemque meam teftor, me
„ admodum gaudere, quod te domine videre merui: nam bonitas & fapientia
„ tua univerfo npftrp pervulgata funt orbi. Unde, fi tu® placet benignitati,
? , hofpes tibi 'ero in hacno&e perliberalis, cun&a vi£tui neceflaria tribuens.
„ Fecit ut dixerat, &ufque ad noftem permanens, etiam in obfequendo, fa-
,, muli fungebatur officio. Cumque juxta quamdam fui juris, ecclefiam nobis
hofpitjum prabuiffet, ad memoratum caftrum incibatus abiit, Poftero die in fta-
tu perfpverans heftern® benevolenti®, obviam ei proceffit, pr®mittens per
internuntios pifcium xenia: eumque aliquot deduceiis miliaria, tam ipfi homi¬
ni Dei, quam his qui hofpitii gratia comitabantur, duces vi® largitus eft. Sic
demum benedi&ione poftulata atque percepta, gaudens regreditur ad fua. H®c
ideo retulimus, ut aperte clareat, huic fancto viro numquam defuiffe divinum,
ubi humanum putabatur defore auxilium. Nec tunc folummodo, verum in o-
mnibus itineribus ejus, ac pr®cipueper univerfam, quam ea tempeftate tenuit,
viam, ficut domini a fervis ita a cun£tis per quos tranfitus fuit, jocundus ipfius
& a matre praftolabatur adventus. Porro nos eadem die qua de Alba-terra promovimus,
tranfineato Elia* flumine, una cum beato Abbone, in villa, qu® Ad-Francos
dicitur, hofpitati fumus. Sufcepit nos inibi genitrix mea, memorati militis Gi-
raldi confanguinea, vocabulo Aunenrudis, cum quanta potuit humanita¬
tis exhihjtione.Hf c devotibnis & obfequii fervore circa eumdem Dei flagrans ho¬
minem, obnixe orabat, ut biduo apud eam manere dignaretur.- quod ille vehe¬
menter abnuit, & die data, fuis ut viam maturato capiant imperat. Tumque
primum quafi prxfagos brachium, in quo poft percuffus eft, dolere fibi pr®dixit.
X1 x. Inde ad Dordon® * fluenta ventum: quo enavigato amne, Gualconi® fines

dJne m& r « 4 iuntur. Tranfmeantibus Dornoniam, antequam ad pr®fatum veniatur
ReguUm Regul® coenobium, Drotb b torrens occurrit, quem dum tranfire effet necef-
'dUt" 1 a P‘ fe , vir Dei lintrem , qu® perexigua illo habetur in flu violo , dum afcendit , ea
4 introrfus a lutofo litore relabente, cingulo tenus p®ne in aquam decidit. Mi¬

rum diftu veftigiis paululum madefaftis, in reliquis indumentis vix tenuis ap¬
paruit humor. Tranfmeato fane hoc peffimi occurfus torrente, poftero die ad
monafterium Regul® ventum. Et primo quidem die, cum quiete manferunt:
fecundo fane, inter noftros & Guafcones jurgium propter cibaria equorum ad
vefperum ortum vixq; a majoribus fedatum eft. Quod ubi in craftinum venera¬
bilis pater Abbo comperit, fuos vehementer redarguit, cur inermes & inter in-
f enfam fibi gentem bella cierent: monebatque patientiam fervare, donec ipfe
cum Comite ac loci Advocato colloqueretur, qui jam jamque affuturi crede¬
bantur : tum demum fuas fuorumque quos primitus ibidem reliquerat, injurias
ad libitum ultum iri pollicebatur. His ac fi milibus verbis fuorum furibundos fe-
daretentabat animos. Erat ea die Celebris univerfo orbi beati Pontificis Marti-
ni Turonici follemnitas: & fanftus vir magna cordis ac corporis alacritate Mii-
farumfeftiva celebravit follemnia: qua dieSc fequenti, qua Dominica fuit,
idem Dei famulus Abbo, poft fanfti facrificii per feipfum oblationem ac cor¬
poris refe&ionem, montem in quo monafterium fitum eft undique perluftrans ,
laudare fimul ac mirari, non folum loci firmitatem, verum etiam maximorum

qu® ini¬
it lnm»n*fterio S. Zfurchii, vulgo S.Cytmr Engolifmz hofpitatus eft. tefte Ademaro ejus loci monacho.
b Sic legitur in mf. codice quo ufus eft Iohaones a Bofco, ametfi Arothftm Ctdr&f edidit, dubius licii icet, *i-
trumlegeadumcflet.

Digitized by

Google

S. ABBONIS ABB. FLORIACENS. 49

qua; inibi fuerant, aedificiorum fundamenta coepit. Horum itaque locorum fi-
tum, a fan&o viro laudatum, fuccinflim litteris mandare opportunum fore cre¬
dimus .

AN. CHR
1004.

1 j. Nov.'

Monafterium Regulae, in honore Principis Apoftolorum Deo dicatum , in xx.
monte eft politum: qui videlicet mons a tribus lateribus, orientali, aquilona- R e « ul *
li, & occidentali, aliis cingitur montibus; a meridie Garonna vallatur flumi- " us ‘
n e, periculofoque vallis voragine. Ab oriente inter ipfum & alterum montem
vallis exfiftit perangufta, per quam fons meat; quam incolae Mofellam nuncu¬
pant : fimili modo ab Occidente alterius fontis rapido alluitur curlu, cui Mofa
nomen eft. Haec nomina a Francis illis impofita aeltimantur, qui a Magno R a-
r o l o ad tuitionem provinciae ibi relifli funt. Non longe quippe ibi abeft pala¬
tium ipfius magni principis Calfinogilum, fed quali tribus miliariis : in quo idem Cafllnogi-
Imperator uxorem fuam, Ludovici Pii matrem, gravidam reliquit, dum con- lu,n '
tra Sarracenos expeditionem in Hifpaniis ageret: quod & Heinardus vitae
illius relatorfcribit, & nos in libro miraculorum fan&i Patris Benedifti breviter
expreffimus. Lucus fane Regulae ob fupra di£lam pofitionem non facile hoftium
patuiffet accelfui, nifiab aquilone parva ei adjaceret planities, cui conditor
municipii, vel, ut quidam volunt, civitatis, turrim quadris lapidibus exftru-
ftamoppofuit, quae nunc ruinarum tantummodo fuarum indicia praefert. Igi¬
tur tam hujus, quam ceterorum aedificiorum dirutos parietes, & per devexa
totiusmontislaterapropterfirmamcaementi tenacitatem dependentes, homo
„ Deiconfpicatus admiranfquc, laeto nobis adridens vultu, infit: Potentior,

„ inquiens, nuncfum, domino noftro Rege Francorum intra hos fines, ubi
„ nullus ejus veretur dominium, talem poffidens domum. Sed heu pro dolori
„ aliter quam ei ac nobis utile fuit, hujus loci parabatur polfelfio.

Denique malignorum faflio, qui illis, quos ipfe fanflus Pater ad eumdem Reguien.
miferat locum, irrogaverant injurias, in id jam confpiraverat, ut ex qualibet f n U A bb f * ftl °
occafione commoto tumultu, tanta famulos ipfius caedis contumelia afficeret, nem.
quatenus nec ipfe, nec quilibet alter, eos ulterius adire auderet. Quod vero
mortem illius inter dolos machinata fit, non vere fcitur, nifiquiais, qui eum
percuffiffe dicitur, in jurgio noftris dixiffe fertur, pro nihilo fe ducere, fi lancea
ventrem ejus transforaret. Secunda igitur feria, qua fan£ti Confefloris Bricii a-
gebatur fefti vitas, monachum qui hos effe dicebatur machinatus dolos, lanflus
Pater nofter Abbo increpare coepit, quod fine ejus licentia de monafterio egref-
fus, foras manducare praefumpfiffet. Hic Anezan nomine dicebatur proprio,
gente barbarus ac vocabulo: qui dum fanfti viri increpationem fe patienter fer¬
re fimulat, fed circumflantibus contumaciae verba refpondet; liibito auditur
clamor mulierum juxta moreffi a gentis illius, ubi feditio oritur, aut mors ho¬
minis intervenit, conclamantium. Tum ille perfidus folo nomine monachus,
ad eos qui fe circumflabant infit: Nunc, inquiens, dicetur, meo monitu hoc
effe ortum fcandalum . Cui quidam ex his qui aderant: Si, ait, id metuis, no-
bifcum ad hosfedandosprogredere motus. Verum eo differente, adnoftrosre¬
primendos is qui monita dederat, curfim progreditur. Caufa autem ortae fedi-
tionis haec erat. Tam Francis quam Guafconibus fe alterutrum conviciis lacef-
fentibus, unus Francorum nimium impatiens convicii domino fuo illati, con-
viciatorembaculointercervicem&fcapulasiftum, humi proftravit. Eo pro- Abboni*
ftrato, tam noftri quam feditiofi, femet mutuo lapidare coeperunt. Interea p asa '
vir domini Abbo, intra clauftrum monafterii refidens, & quafdam computi ra¬
tiunculas diftitans, tumultuantium clamore exaudito, foras ab inferiori mon¬
tis parte progreditur: & ad reprimendos fuos, qui fuperiora occupaverant lo¬
ca , feftinans, ab uno adverfse partis fatellite, lancea tam valide vulneratur
in Iz vo lacerto, ut interiora coftarum adaftum penetraret ferrum: qui percuf-
fus non clamavit, non titubavit, aut cadentium more loco motus eft; verum-
„ tamen hoc tantum dicens: Ifte, ait, ferio haec fecit: ad domum ubi fui fa-
ABa SS. O. B. Tom. VIII. D muli

* Hanc vocem efle Siahort ex Pithxo obfcivat illuftr. Tetrusde Marea in hi Horia: Bearncnfis lib. 5. cap n.

Digitized by {jOoq le

an. chr.
1004

13. Novi

interitus .•

Seditiofo-
rura furor.

'Abbotits fu:
hus.

Sepultura
'eum (olitis
Veltibus.

50 V I T A

ttiuli hofpitmm habebant, afeendere coepit. Suftentabat autem eum iratef
quidam, nomine Guiilelmus, cujus fupra meminimus. Ego veftigia ejus per-
fecutus, confpicio fuper limen domus, quam vir fan&us irigteffus jam erat,
partem coagulati fanguinis. Interroganfque de quo foret, hoc a Dei homine ref-
ponfumaccepi: Deme, inquit, eft* TeftorDominum continuo rriihiftetere
comae • horrorqtie infufus corpori raucifonam reddidit vocem. Nondum enim
quifpian» animadverterat, eum in carne efTe vulneratum: fed tarttum indumen¬
ta sftimabamus fuiffe perforata. Itaque aio ad eum: Quanam iri parte, in¬
quam, tibi domino meo illatum vulnus eft. Tum eo elevante brachium ut pla¬
gam detegeret, repente ab intimis coftatum recelfibus unda fanguinis prorum¬
pens, manica laxioris pellicea; excipitur * Verum ipfe nihilo triftior, nec vul¬
tus colore mutato j cum me trepidare magis magifque fenfilfet tam ex faciei per¬
mutatione , quam ex verbis querimoniae * alacri vultu & paene ridenti fimilis,
ait: Quid tu, inquiens, ageres* fi ipfe vulriefatus elfes ? Attamen noli metue¬
re , quin potius foras ad noftros progredere, eofque ad me venire facito, ut hae
fedentur turbae. Quod cum fecilfem, illique obtemperantes ingreffi effent J ipfe
jam eXfanguis faftus * inter marius difcipulorum famulorumque fe fuftentantium,
Idibus Novembris fpiritum reddjdit. Retulerunt autem qui ejus fanfium finem
videre meruetunt ( nam ego ob fedandos tumultuantes forinfecus remanferam )
,, huncipfius ultimum fuiffe fermonem: Miferere, inquiens, Deusomnipo-
,, tens animae meae * locoque ac congregationi * quam nunc ufque te concedente
,, rexi. Et ille quidem haec effatus, ut praedirum eft, animam efflavit.

At feditiofi domum j in qua beatus Pater jam defun£tus a luis lamentabatur,
circumdantes, obferatos fucciderunt cardines oftiorUm. Sicque furens ing/efTa
turba, aliquibus vulneratis, cubicularium viri Dei vocabulo Ad el ardum,
qui caput domirii fui, propriis genibus fuppofitum, lacrymis tigabat, ad rtecem
ufque fuftibus praeacutis ac lanceis conciderunt, qui aegrum ufque ad tertis feris
diluculum protrahens fpiritum defecit ac mortuus eft: fepultufque in clauftro
monafterii, juxta quem quoque cuftos equorum ipfius fanfti poftea tumulatus
eft: qui tunc quidem vulneratus * ufque ad diem feftivjtatis fan&i Andres lan-
guit, ficqueobiit. Ceterum iants cladis compilatores certiffime agnofcenteS
beatum obiiffe Abbonem, certatim cunfti in fugam vertuntur: ita ut terris red¬
dito die, ne mulieres quidem in univerfis forenfibus ipfids vilis invenirentur do¬
mibus . Quatriduo poft obitum fanfti viri morati fumus, commorante fempef
nobifcumob cuftodiam noftri quodam honorabili viro, nomine Guillelmo, O-
rioli filio .• qui videlicet Guiilelmus gratia beatum virum videndi, eadem die
cum quibufdam aliis ibidem advenerat: eqquevifo, ad metatum fuum, quafi
miliario ac femis diftans a irionafterio, feceflerat. Is ubi noftrs miferis nuntium
accepit j ad noftrum auxiliumcuiri fuis velociter accurrit*

Hi ergo corpus beatum j quod adhuc iri dorrio > in qua animam Creatori red¬
diderat, fuper nudam psne humum jacebat, tapeti impofitum, ad nos ufque
pertulerunt, noftris propter caliginem no&is e clauftro monafterii minime exire
audentibus. Dubitatum aliquamdiu eft, quonam in loco poni deberet. Tunc
in commune placuit, ut quando innocenter, ac pro veritate qu» Chriftus eft,
intereinptus erat, in ecclefia poneretur .* ubi ufque ad diluculum feris quarts,
duabus videlicet no&ibus unaque die, eum, cum quanta potuimus pfalmorum
& lacrymarum devotione * infepulturri fervavimus. Referri nequit, qui lu&us,
quive gemitus, ab his qui ad eum vifendum e propinquis venerant locis, editus
fit, cum eum quem viventem cernere concupierant, mortuum confpiciebant.
Contemplabantur fane vultum ejus adhuc fudario nequaquam opertum, qui
dormientis potius quam mortui fpeciem ex rubore prsferebat; & lacrymis op-
plebantur: incredibileque dum adviveret videbatur, eumtarii ingentem poft
obitum j non folum a fuis, verum etiam lacrymofum ab extraneis habiturum
plan&um. Nam quilibet adveniret, notus feu ignotus, ejus vifo corpore, fi-
ve poft tumulationem fepulcro, continuo in lacrymas prorumpebat. Matutino
fane tempore feris quarts, cum ipfis quibus indutus erat veftimentis, uti mos

gftfepe-

Digitized by

Google

S.ABBONIS ABB. FLORIACENS. 51

eft fepeliri interemptos, inlotus etiam, lapideo tumulatusfarcophago, in inte- an.chr.
rioribus,cryptae, ante altare fan&iflimi Patris Benedi&i: & quidem fatis decen- 1004
tiflime, fi non ei tam infperatus contigiflet finis vitae. Sed fcriptura tefte novi- * n Nov -
mus, quia JuJius quacumque morte praeoccupatus fuerit , in refrigerio erit .

Nos igitur quarto a turaulatione fan£fi corporis die inde digrefli, per biduum saf ' 4 ‘ 7 '
aVicecomiteA maldino, ejufqueuxoreR osemberga detenti caritatiwo xxI
fumus affe&u . Cujus mulieris benigniflimam erga noftros compaflionem , no-
bis ad conclufiancm voluminis tendentibus, breviter memorare congruit. Nam rumcum.
ipfa viro fuo, ut vulneratos etiam nolentes retineret fuafit. Retentis autem
ipfa cunfta tribuit neceffaria, non folum languentibus, verum etiam eorum fer-
vientibus, atque equis, qui omnes fexdecim a erant numero, Medicum ipfa
quaefi vit : eique pjo fanandis «gris ipfa pretium praebuit. A me quoque , ut cum
eis remanerem, non folum manfueta prece, verum quadam imperiofa confan-
guinitatis exegit au&oritate. Hi vero, qui fani evafere, a procuratoribus ejus, Abbonis
ipfa praecipiente, per omnes ipfius pofleffiones, quae in itinere erant, honori- mors in¬
fice fufcepti, triftem tanti doioris nuntium per omne fpargentes iter, tandem auo& -
Floriaco coenobio intulerunt. Quis tunc lu&us, quive dolor, totam noftram
fan&am invaferit congregationem, fermo explicare non fufficit: cum ab his quo¬
que, quihusejus gravitas,onerofa videbatur, inconfolabiliterlugeretur. Au¬
xit hunc ingentem dolorem adventus plurimorum Abbatum in imminente fanfti
Patris Benedi&i follemnitate, quae in menfe colitur Decembri, confluentium. s.Benedia.
Horum alii ab ipfo, ob quafdam ordinandas utilitates, erant e vocati; alii fua-
rum neceflitarum certis ex caufiseum confulturi advenerant: inter quos re ve- c «mbri.
rendus Cluniacenfium Abbas Q d i l 0 aderat, caritativo laudabilis in Domino
familiaritatis glutino ei in omni fua conjun&us vita- Talium itaque praefentia,

8c ipfius abfentia, propter quem venerant, ingerebat maeftitiam, noftris am¬
pliorem addebat dolorem, quod tali forent Paftore defolati, cujus prudens con--
filium aliorum expeterent Praelati coenobiorum.

Haec de vita, moribus, & aftibus, nec non martyrio fan&iflimi Patris noftri
Abbonis, partim a fidelibus viris audita, partimanobis vifa, ad te, reveren-
tiffime Clericorum Herv.ee , ut tua fan&itas petiit, veraci pro polfe relatu fcri-
pfimus. Nunc tuam expofcimus benignitatem, quatenus pro nobis Domini im¬
plores clementiam, ut fi quid forte eum in noftra offendimus narratione, ipfe
lua piiflima indulgere dignetur miferatione: & qui ejus fepulcrum dignatus eft
miraculis illuftrare, mihi facultatem dignetur conferre, in fequenti volumine
ea ad laudem nominis fui fidelibus manifeftare.

MI R A C U L A

ABBONIS,

Eodem aurose Aimoino.

\ ' • r

1« A NnoIncarnationis dominicae miltefimo quarto, Indiftione fecunda ,-die Mors anno
jlA.. menfis Novembris decimo-tertio, martyrizatus eft venerabilis abbas ,0 ° 4 ’
Abbo, cujus dies paflionis, cumcelebri tranfitu fan£li Bricii, tum etiam fefti-
vitate cujufdam fan£li, nomihe fie r a r d i , infignis habetur: cujus fan6li ca¬
put in monafterio Regula, reliquum.corporis in quadam ipfius .coenobii cella hu¬
matum fervatur. De quo quis fuerit, <quidve egerit, ufque hodie in fcriptisnil
aliud reperire quivimus., quam diem tranfitus ejus. Porro de honorando Patre
noftro ea qua per eum Dominus operari poft ejus tranfitum decrevit miracula,
litteris mandare dignum duximus ad notitiam pofterorum. Dum igitur adhuc in- Debilij
humatum corpus ejus in ecclefia fervaretur, cuidam debili, quem longa visfe-r«ur.
brium maceraverat, per vifum revelatum eft, ut fi.fanus effe vellet, dexteram
manum ejus ablui aqua pofceret, ipfeque eam in potum fumeret/ quod cum a
domno Remigio monacho, ejus loci pofteaprapofito, popofciffet, ac impetra-
viffet, haufto potu, priftinae reftitutus eft fanitati.

_ AHa SS. Oi B. Tom. VIII . D i j Dein

a Hic erat illis temporibus A bb;itum cpipitatijs, .et jaiM lubuide ultra nio duro subtus eft.

Digitized by booQie

An ; chr.
I 604

. i}. NoV.
Mulier effi¬
citur infanl
ac leprola.

Cereus- ad
ejus, tumu-*
luui.

C secus Vi¬
det.

itent alter »

5 i VITA S. ABBONIS ABB. FLORIACENS.

i. Dein vero, die fecunda obitus ipfius fan£li viri, uni ex is mulieribus 5
qua clamore fuo feditionenl concita verant , mente capta totoque nuda corpore ,
per ecclefiam rotabatur. Poft hac lepra percuffa, & a confortio hominum ex*
pulfa* ufque ad finem vitae nort eft mundata.

r i. Porro die quarta, dum cnftos ecclefia duas lucernas a menfurae femipedalis
boft fynaxim Completorii accendiflet, unam ante altare fanfti Petri pofuit,
alteram ante fepulcrum martyris Abbonis * Cumq; ad matutinos furrexiflet defi- -
enandos hymnos , eam quam coram altare fan&i Petri pofuerat, arfam reperit ,
illam vero quam ad caput tumba; fan&i viri pofuerat , pene integram fe reperiflfe
profeflus eft: quae ufque mane fequentis diei perduralfe vifa eft.

4. Caecus quidam erat Petragorici pagi , cui per vifum revelatum eft , ut fi vi¬
dere vellet , fepulcrum hujus fanfti expeteret, ut ejus interventu a Domino lu¬
men reciperet i qui cum juxta praeoftenfam vifionem ad locum Regulae acceflif-
fet, ac ad fan£H tumulum aliquantas pervigiles duxilTet noftes, vifum recepit.
Unde partem hereditatis fuaefanfto Petro ac beato Benedico, nec non fanfto
martyri Abboni, illifque famulantibus largitus, ad propria rediit.

<. Alter quoque caecus de pago Burdegalenfi, per vifum itidem admonitus
eft, uti monafteriumRegulae adiret.* inibi effe fan&um, per cujus meritum
Dominus ei lumen condonaret.* qui praecepto parens, locum adiit, fpatiofer-
me dierum ofto b ante fan&i tumbam pemo&avit. Una Vero no&ium, dum Fra¬
tres ad matutinos furgerent hymnos, puerum ante fe jacentem excitavit, di¬
cens: Surge, ut pariter matutinalibus poffimus intereffe officiis» Cui cum il-
” le, non fe habere ubi accenderet lumen, obtenderet : Video, ait, lucer-
” nam ante altare fan£te Crucis ardentem ♦ Ad haec,, puer: Si vides, inquit,

” vade, & eam huc defer» Abiit ille, &apprehe»folunfiirte, in fuperiora cry¬
ptae ad eos, qui pfalmodiae infiftebant, abfque du&ore afeendit. In craftinum
Fratribus cun&a, quae fibi acciderant, referens, ad reddendas Deo laudes eo
tum mentem accendit. Fidem verbis ejus accommodabat, tam decora canities,
quam etiam vultus, ac totius corporis honeftus flatus.

Semper qui proprios meritis exornat amteoS ,

Et dat Floriacos calo florere patronos ,

Pr a flans perpetuam pofl carnis funera vitam . Atnen *

M jus

A To f r DE SANCTO FROILANO

3 Oftob ' epifcopo Legionenfi in Hifpania.

'FroiLmi . “wr^ROILANIgefta plerique tecentiores Hifpani Jcriptis mandare cura -
primordii.- • runt , quamvis nemo antiquus , qui quidem notus fit , ejus vita auttor

X; ‘ habeatur. Unde qua de eo ftve in offkiis ecclefiafticis , five i» variis paf-
fanautt eribus licuit invenire , in unum colligere vifum eft', ne tanti vmmermria
in Annalibus noftris defideretuti qui fertur multorum Ordinis noftryrmnafteno-
* . rum Pater exftitiffe * Hic* Luca, quaRegni CaUacia non ignobtlts ejl ctvttas ,

ortum fuuni debet . Patris ejus nomen non tranfivit ad>pofteros, matretnvero ha¬
buit F r 01 lam, qua ita perfide vita cbrijliana partes egit, ut publico cultutn
dicecefi Lucenfi celebretur , in cujus ecclefia cathedrali vifitut etiam nunc t litus
fepulcrum . Froilanus itaque tam ftanda matris opera educatus, mundi pompam
adolefcens coepit contemnere, at majorisperfidionis adus defiderio , vtxodode-
cim annas natus monafticam vitam profijj*s eft . Lis eft- interaudores, qu° in j*
co monachum induerit t plerique id in < fandi Petri Sabagontint monaftertoficijje
arbitrantur , cum aliunde inter fe decertent, ut ait Manriques AnnaliumC tfter-
tienftum anno i 131. monafteria fanflorum Claudii & Facundi de tanto Elio .
\ n ertrnuui 2. Poft aliquot annos in monafterio tranfadus , Froilanus artioris vita de fidem

fccedit. tn g *L

w Lucernae nomine hic cereus intelligitur. b Nondum ergo tiovcrurum, quas vocant, ufus obunebrt.

Digitized by booQie

. DE S. FROILANO EPISC. ZAMOR. 53

in eremum fecejfit , minime ibi , contra quam ftbipollicebatur , permanjurus. Vix AN . CHR _
enim illam incolere coeperat , cum ecce divina vijione admonitus exire cogitur , ut jootf
populis verba divina dijfeminaret. Referunt auttores Hifpanici , cumipfeea de 3. oa.
re apudfe deliberaret , ori advolajf ? columbas duas , ac prunas ardentes ipfi

in labiis impofuijfe , eorum puritatem experiretur , fed qua nil illuni laferint.

Addunt Udem , c«>w /#p«r afellum libros ejus bajulantem dilania ffet , lupum

ipsU pro bajulo adhibuerit.Sic bruta animalia fandis viris imperantibus fppe obedie-
runt.Fama viri tot tantifq ;mir aculis clari diu latere non potuit: quare multis difei-
pulis ad eum concurrentibus , wr e/«.f magijlerio C hrifio militarent , monajlerium

aedificare cogitur ( Vefenfe appellat Tamasus ad 3 .Ottob.) cui ipfe prafuit , c ^° d " a t fteris

tilianum , t/e ^»0 paullo inferius agemus , fubfe habens priorem. Hifpania tunc ,
ut nemo nefeit y variis calamitatibus erat attrita , quae non minus intefiinis vexa¬
batur dijf?nfionibus , quam Maurorum barbarie , qui illic tunc temporis fere ubi¬
que dominabantur. Regnum Legion&ife adminifirabat difficillimis bis tempori¬
bus Ramirus rex , hujus nominis tertius , ^»i defperatis quafi rebus ad Deiprafi-
dium confugere iam tuncfiatuerat . Quare advocato apud Legionem urbem regiam
Froilano , ei^wc multa erogata pecunia , permijf*m dedit , ubicumque regni

fui vellet y monajlerium pojfet confiruere , i» ^#0 viri religio fi pro fedandis regni
tumultibus Deum exorarent. Sic ditatus Froilanus domum revertitur y moxque
T ab arenfe monajlerium conjlruit. Alia permulta circa Efiola fluvium fit a adjicit
Jobannes Tamayusy fedquapotius a Froilano rejlaurata , ^0 »oo>o excita¬

ta cum Tepebo crediderim. Verum cumpra anguflia loci Tabara difcipulos Froi-
lani capere non pojfet , apud Morer olant feu , ut vulgo vocant , Morervellam di¬
vertit y ubi excitato percelebri monafierio fixit fedem , ibique ducentis ad minus con¬
gregatis monachis nihil omifit , quo minus pium Regis defiderium exfequeretur .

3 . Interim obit Legionenfis antifies y cuijlatim Froilanus licet invitus fuffici- Fit epifeo-
tur y agente potijfimum Ver emundo fecundo , quidefuntto RamirOy Legionenfe P us '
regnumfuo Callaciano addiderat. Ajferunt nonnulli , hanc elettionem calcfiibus
Jignis approbatamfuijje ; fed quidquid fit y certum ejl nomen ejus tunc temporis
in Hifpania pra ceteris illufirefuijfe , ut patet ex referipto Veremundi Regis , da¬
to ara 1028. in cujus fine confirmationes Epifcoporum habentur ab Athanafio
Lobera regio chronographo fideliter tranferipta , inter quas hac legitur : Clarus
& magnus Froilanus Legionenfis epifeopus confirmat. Multis aliis Veremundi
Regis diplomatibus fubfcripfijfe dicitur Froilanus • fed pra ceteris infignem ejuf¬
demJanbli chartam exhibebimus infra , qua multaspojfejfiones monafierio de do¬
mnos fanftos fe dedijfe tefiatur. Denique expletis fexdecim circiter fui pontifica¬
tus annis y acpranuntiato fui obitus die y ad fuperos migravit quinto nonas Otto-
bris. Sacrum ejus corpuspofi multas translationes tandempartim in ecclefia Le-
gionenfiy partim in fuo monafierio Morerola depojitumefi , ubi battenus quiefeit ,
cujus ibifaeras exuviasJe veneratumfuijje afferit no(ler Tepemus.

4. Lis ejlgravijfima inter auttores circa hujus antifiitis extremum annum , aliis
jusmortem ad annum 855. aliis vero infigni intervallo ad 1006. referentibus . tem p US<

V?rumprima clajfis auttores decepti videntur occafione Attiliani , Froilani nofiri
difcipuli& EpiJcopiZamorenfisy querneum altero Attiliano antiquiore , ejufdem
etiam civitatis epifeopo y qui Jaculo nono floruit y confundunt. Undepofierioris
fententia auttoribus adbarere fatius vifum efi , quibus nunc omnes Hifpanici feri-
ptores confentiunt . Hanc eadem fententiam confirmat fubfcriptio Jantti Froi¬
lani charta Veremundi regis fuperius a nobis laudata y qua ara 1028. data di¬
citur y ideft anno Chrifii 990. fuffr agatur etiam charta donationis ejufdem fan-
tti Prafulis inferius a nobis exhibenda , qua fatta eft ara 1028. Porro mira¬
ri fubit y Baronium Jantti Attiliani mortem ad annum circiter920. revocafse
in notis adMartyrologium Romanum y quamquam de eo in Annalibus ecclefiafii-
cis egijfet ad annum 1028. fed in utroque calculo errat . In hoc etiam falfus
virdottijfimus y quodJanttum Froilanumy feu Florianumy utfcribtt , presbyte¬
rum tantummodo y & Attilianumepifcopum Legionenfem faciat , cum tamen vel
ex ipfa totius HiJpania traditione y, Froilantun Legionenfi & Attilianum Zamo-
Atta SS.O. B.Tom. V 1 IL D iij ren fi

Digitized by uooQie

DE S. FROILANO EPISC. Z AMOR.

lefiis prafuifse confiet: quot fane omnia fatis evidenter ofienduut >
ardinalem de iis qua ad hos fandos pertinent certa inftrumenta

3. oa. buifse,

Memori» 5 * Ceterum Froilanifanditatem prater miracula , qua vulgo ah Hifpanicis
fcript oribus referuntur, probat publicus cultus, quem ei Hifpaniarum ecclefia ex -
bibent . Ejus memoriam cum Martyr olo git Benedidino die 3. Odobris celebrant
Philippus Ferrarius in catalogo generali fandorum, ubi Froilanus Legionenfis
civitatis Patronus dicitur, Jobfinnes Tamayus in Martyrologio Hifpanico, Te»
penius, Athanafius de Lobera, Manriques aliique pajftm, ex quibus hic pauca ex
multis qua proferunt, delibavimus. Morerola autem monafterium, quod fub fan¬
di Jacobi Apoftoli patrocinio conditum fuerat ,poft fandi Prafulis mortem oh va¬
rios bellorum tumultus pane everfum, ab Alfonfa, qui vulgo Hifpaniarum Im¬
perator dicitur, reftitutum, & variis pradiis locupletatum Ciftercienfibus tra¬
ditum eft, unde beata Maria, ut cetera Ordinis hujus coenobia, nomen accepit .
Quanta vero celebritatis deinceps fuerit apud Hifpanos, patet ex geftis fandi Pe-
triejufdem monafterii Abbatis, qui faculo fequenti floruit. Sednunc proferen¬
da eft charta donationis afando Froilanofada, quam fuperius polliciti fumus y
ftylo barbaro, uti ab Antonio Tepefio refertur, exarata .
charta s. Sub Chrifti nomine gloriafiffintos, & poft Deum nobis fortiffnjiQS dominos &
froiiani. patronos noftros, fan£torum Facundi& Primitivi & fan£li Tirfi, in cujus ho¬
nore fundatum eft monafterium in locum, quod vocitant domnos sanctos

juxta Crimines. Apoftoli &Evangeliftas&fan£lorum reliqui® quae ibidem

reconditas funt • ibique Vincentius abba habitante cum magno collegio fra¬
trum, qui ibidem funt, vel undecumque ad venerint, feu & Scemena Deo vota ,
quas eft habitante in ipfa domo fan&i Johannis. Ego humilis & fer vus Chrifti fub
Dei gratia Froylanus epifcopus paveo prasfentiam Domini mei Jefu-Chrifti, ut
ad inftar bonis operibus nudati,timente inferorumque poenas, & cupiente perpe¬
tuam vitam, evenit in corde & in anima mea juffio Dei, fic jubet eioquio dicens:
Tua funt Domine Deus omnia, & quas de manu tua accepimus dedimus tibi. E-
go Froylanus epifcopus dono & voluntarie offero, &cartulam te ftamenti facio
de dio cenfo, de ecclefiis quae funt juxta flumine Eftule. In primis dono atque of¬
fero Arcifterio, quod vocitant fandiorum Petri & Pauli in loco prasdidlo Crema-
¥ . nes, cum omni lua adjacentia, cafas, terras ortales, linares, pratis, pa-

fcrii. P0mi ' fcuis, montes, fontes, molinaria, aquadudliles, pumifferis* arboribusfru-
dluofxs & infrudluofis, casfum atque regreffum, ficut tenuerunt ipfum in jure fuo
Bermundus & Selanus vel omnes fratres, cui ibidem fuerunt habitante s. Adji¬
cio ibidem eccle fi as, quas vocitant fandli Martini &fan 61 i Cypriani, infuper
fandli Chriftophori in Curnier, cum omni fua adjacentia ab integritate, &in
illis aliis ecclefiis, quas funt in mandamento de Hiftole, de termino de campos
Candoces, ad furfum ufque ad terminos de Saliamen, & de Eigon, 8 c de Siario
illa medietate, quas ad fandla Maria ad Regula deferviat, ipfa medietate ab in¬
tegritate concedo adipfo facro-fandlo altare Dei, & ad Martyres jam fuperius
nominati, & accepi, de te, domna Scemena, in offertione ledlo palio valente
folidos centum, & duos frenos optimos, qua: mihi bene complacui, itamtde
hodie die vel tempore ipfis ecclefiis &ipfa hereditate de meo jure abfterio, &
poft partem fanfti Facundi & Primitivi & fan£li Johannis fint confirmata, pro
remedio animas meae & patrum meorum epifcoporum, qui Domino adjuvante ac-
quifierunt, utfedeatprofuftentatione pauperum, & utilitate monafterii juri
quietum permaneat. Et fi aliquis homo contra hoc noftrum fcriptum ad irrum¬
pendum venerit, optamus ut ambobus a fronte careat luminibus, & a coetu ma¬
tris Ecclefia: fit ftraneatus, &cumluda Domini proditore tendat fociatum, &
a parte regia componat auri talentum. Facium textum fcripturas notum die
quod erit decimo-oflavo Kalenda Oftobris, asra 1038. regnante rege Vere-
mundus in regnum avorum fuorum. Ego Froylanus epifcopus ftib Dei gratia
Legionenfis fedis epifcopus in hanc cartulam teftamenti, quam fieti volui & le¬
gendam cognovi, manu mea confirmavi. Ego Ver emundo rex confirmo &ro

dodij-
non ba-

5 +

an.CHR. ^nfieca
iood fimum C

Digitized by

Google

no-

&c.

DE S. AL^RICO ARCH. CANTUAR. 55

boro. Qui prafentes fuerunt Alvinus abba Conf. Olavius abbas, &c. Ermegil- AN CHR
do presbyter titulavi. J 400 6

' ' ' ' i8. Aug.

DE S- ALFRICOfeu ^ELFRICO

Archiepifcopo Cantuarienli.

UJUS fanili antiftitis nomen vane apud Anglicanos aullores fcriptum
legitur , qui eum Africum, JEfricum , Elfricum , Alvricum, Alvre- Alfrlcl
dum, immo & Saxonice Alrio quandoque appellant . Genus ipfius,
parentes aut patriam nemo commemorat: nobili tamen genere natus dicitur in epi-
Jlola ad C antuarienfes , quam infra exhibebimus . In Abingdonienfi feu Abbendo-
nienfi percelebri monafterio, quod in agro Berrocenft Jitum eft , vitam egifse mo-
nafticam afserunt omnes , cujus etiam coenobii Abbas fuifse dicitur . Hunc certe ei
titulumpofi VvillelmumMalmesburienfem libro 1 .de Geftis Pontificum Angla-
rum, concedunt omnes fere recentiores Hiftorici , quod tamen in fitiatur Henricus
Vvarthoa tomo 1. Anglicefacra in difsertatione fingulari de duobus Elfricis , ubi
multa congerit de noftro JElfrico fcitu non indigna ; hunc vero fanili Albani abba¬
tem fuifse plus quam probabile exifitmat .Porro in ejus eleUionis decreto , quod hic
infra exhibebimus , monachus, non abbas appellatur : nec ullus fcriptis manda¬
vit quid abbas egerit , aut quanto tempore id munus obierit. Multis virtutibus
eum fioruifse in monafterio Abbendonienfiteftis eft epiftola,quam ex Nicolai Harp- Monachu»
sfeldii biftoria Anglicana faculo decimo , capite feptimo , huc proferimus in- ^bendo-
tegram,

Univerfis fanfl® Cantuarienlis ecclefi® fjliis, Clerus & populus ejufdem ec- Epiftoia de
clefia devotas orationes. Univerfitati veftr® eft cognitum, quantum temporis e > useleait> *
eft, ex quo accidentibus variis eventibus mater Ecclefia Angli® fuo fxt viduata
paftore ac deftituta rectore, quod non folum ad noftrum, verum & ad veftrum
ac omnis infulse hujus detrimentum pertinere dignofcitur, cum totius patri® fol-
iicitudinem Metropolitano conftat effe commilfam. Propterea elegimus fan-
&® Abendonienfis ecclefi® monachum, Elfricum nomine , nobis fuf-
ficientiflime cognitum, natalibus & moribus nobilem, apoftolica & ecclefiafti-
cadifciplina imbutum: fide catholicum, natura prudentem, docilem, patien¬
tem , moribus temperatum, vita caftum, fobrium, humilem, affabilem, mi-
fericordem , litteratum, in lege Dei inftruflum, in fcripturarum fenfibus cau¬
tum , in dogmatibus ecclefiafticis exercitatum, & fecundum tramitem fcriptu¬
rarum , traditionemque orthodoxorum, & Canonum ac decretorum fedis Apo-
ftolic® Prafulum conftitutiones, fano fenfu ecclefiafticas regulas intelligentem,
lanoque fenfu docentem atque fervantem, ample flentem eum qui fecundum
doftrinam eft fermonem fidelem, 8 c cum modeftia corripientem eos qui refiftunt,

Sc qui fana doflrin® adverfantur, eis refiftere & redarguere pravalentem ; ho-
fpitalem, modeftum, domui fu® bene prapofitum, non neophytum, haben¬
tem bonum teftimonium, in gradibus fingulis fecundum traditionem ecclefiafti-
cam miniftrantem, ad omne opus bonum, & ad fatisfaftionem omni pofcenti
rationem de ea, qu® in illo eft, fpe paratum. Quem nobis, &c.

2. Hanc epifiolam a C antuarienfibus ad Abbendonienfes monachos tranfmiff tm
futjfc ajf irunt Menardus libro 2. obfervationum in martyrologtum BenediUinum ,

& Harpsfeidius loco ftiperius laudato ; quamvis in ejus epigrapbe a Cantuartenfi
Clero & populo ad Cantuaricnfis ecclefiafilios data dicatur . Ego vero eam Can-
tuarienfium haud quaquam ejfe fufpicor , fed potius Vviltonenfium ad ipfos C an¬
tuarienfes , feu ad Arcbiepifcopum Cantuarienfem , pofiulantium fcilicet ut ele-
Hionem ab ipfis fallam confirmet . Alfricus quippe Vviltonienfis epifcopusfuit
ante adeptam fedem Cantuarienfem . Ad ipfos vero C antuarienfes , feu ad eorum
Arcbiepifcopum , ad quem utpote Metropolitanum , cui , fecundum tpfius epifio-
AHa SS. 0 . B. Tom. VIII. D i i i j Ice verba ,

Digitized by ^.ooQie

DE S< ALFRICO ARCH. CANTUAR.

An. CMR. lx herba , tonus provincia: foilicitudo coitlmilTa erat, decretum eledionis erat
IOO 6 itanf'mittendum. Id eamdem epifiolam attente legenti patebit , in qua nempe noh-
is. Augufti ft U H a occurrunt , qux Epifcopa nequaquam , rede autem monacho vel abbati in
Epifcopumpofiulato congruerepojjunt . Elegifnus, inquiunt ifti , fan£te Abben-
donenfisecclefia; monachum,Elfricum nomine/ quare eum Epifcopum non nuncu-
pajfentffi hfd epifiola de Alfrkify/ede Vviltokienfi adCattuarienfem translatione
ageret?Certum quippe e fi Alfricum efede Vviltonienfi in Cantuarienfem transla¬
tum fuijf7.Non minui dpiftopbVepkgnMnfjqkft irtfine epijhl# apponunturjxi gradi¬
bus fmgulu fecundum traditionem ecclefiafticam miniftrantem:^»« hac de homi¬
ne jam Epijbopo dixerit? Alia denique infupetldca adduci poffient^qud huic fenlen-
tix favere videntur • quamviifatendum fit , quodprester infcriptionem qua hanc
epifiolam Cantuarienfibus attribuit , dlia etiam occurrant qua difficultate non ca¬
rent i Verum cum hac nihil ad nofirum infiitutum attineant , lubens prxter-
' mitto \ fujficit enim nobis ea hac epifiola ediftete Alfricum nofirum moribus C"
natalibus nobilem $ multis ac prxclaris virtutibus ornatum fuiffe ^ qua ipfi ad
epifcopalem dignitatem adipiftendam viam paraverunt «

3. AnnO p8p. vel j ut alii volunt , ppu Siricio Vviltonienfi antifiite ad
fcpifc. Vvii- fedem C antuarienfem evello , ut infra probabimus , Alfricus no fler in epl-
tonieniis. fiopum Vviltonienfem affumtus e fi * Quid in ea fede prxjliterit nullus comme¬
morati quamvis magnum fummi ejus metiti fit argumentum , quod in fedem to¬
tius Anglix primariam ed tempore translatus fuetit , quo Anglicana Ecclefia fan-

~ diffimis Prxfulibus abunde ditata erat . Id accidit anno pp6. ex omnium fere
Tum bifioricorum donfenfu i Jedemque decem annis tenuit : de his nulla controverfia »

tuar*** Verum cuinam in fede Caniuatienfi futcejferit^ lis e fi inter audoresj quorum

alii Siricium Alfrici fucce/Tirem , alii vero prxcejf irem fuijf 7 affirmant . Alfri-
cumSiricioprxponit VvillelmusMalmesbutienfis 1 . 1 . de gefiis Pontificum Anglo-
rum capite de Cantuar tentibus : ceteri Vetofere omnes ^ Siricium inter &Elphe-
gum , nofirum Alfricum locant‘cui pofitemit f ente ntix libenter fubfcribimus. Nec
enim tanta videri debet UniVvillelmi akd Oritas , qui& feipfe in epifcopis Vvil-
tonienfibus emendavit , ut id quod femel & quidem extrapropojitumprotulit , ce-
letorum omnium fcriptorum unanimi fententifiprxponi debeat * Ipfi enim non fo¬
tum opponimus Godvvinum , Henfcbenium aliojque recentiores >, verum etiam
veteres chartas & Hifiorkos Angtos Alfrko ipfi fubpares ; nempe Rogerium
Hovedenium , chronkon Mailrofienfe , quod recens cum Ingulfo O xenii edi¬
tum efii & Osbernum , tefietn omni exceptione majorem , qui paullo pofi Al-
frici obitum etclefix CantUarienfis monachus fuit , & alioscomplures ♦ Qsbernus
in vita fandi Elphegi capite tertio ajft rit , Elphegum anno Cbrifii 1006. in fedem
C antuarienfem ajfimiumfuiffe : quo eodem anno aut prxcedenti Alfricus ex om¬
nium confeff 7 e vivis exCejfit i Osbertto Getvafium Dorobemenfem , qui data ope-
■rade Akhkfifcopis C antuarienfibus libellum edidit , adjungimus , ficut & alios
audbresj quos fingillatimrecenfere nihil juvat : quare ad ea properamus qux Al¬
fricus jam archteptfcopus fecit .

4. Alfrkum Komarrt nudis pedibus petiijfe Pallii Arcbiepifcopalis obtinendi
^ i, caufa tefiis e fi monachus idnotoymus audor chronici Abbendonienfis apudHarpsfel-

tpifcopatu. dium * addit que penulam qua fandus Anti fi es Co in itinere ufus fuerat , in ejus
pietatis monumentum Abbendontx adhuc fua tempore fuijf e refervatam. Quanto
autem fiudio xftuaverit ad res ecclefiafikas , fedpotiffimum monafiicaspromoven¬
das y probant varix ejus.fubfcriptiones , quibus vel monafieriorum libertates confir¬
mavit , vel etiam ad nova confiruenda operam fuam contulit. "Donationem ab
Etbelredo rege fadam fandimonialibus ecclefix fandi Eduardi Scafttsburknfis
anno Ioojt. confirmavit monafitci Anglkani tomo t.pag. 217. Item chartam ejufi
dem Regis pro fundatione monafierii Eyvesbamenfis in agro Oxdnienft ,
quod Etbelmanus fub Regula fandi Patris nofiri Benedidi erexit anno 1005.
in honorem fandi Salvatoris nofiri & omnium fandorum . Ipfemet fe char¬
tam compbfuijfe affirmat pro eredione alterius monafierii , quod fub eadem fandi
Benedidi Regula Vvilfricus anno prxcedenti , fcilicet 1004. confiruxerat apud

Bm\

Digitized by

Google

DE S. AEFRICO ARCH. CANTUAR. 57

Burtonium. Hac charta habetur in monafiico Anglicano totn. I. tum etiam in mcHR
Chronico Burtanknfi, quod recens cum Ingulfo integro Oxonii editum efi. Sed loo6 '
prafiantiorefi ceteris charta , qua laudatus rexEtbelredus , expulfis e monajlerio t &.Augufli
Chrifii c ieritis , monachos ibi in perpetuum confiituit , Hic ejus initium exhibere vi-
' fum e/lj quod maxime ad Alfrici nojlripajloralem curdtn commendandam conferat.

In nomine Damini Dei omnipotentis. Ego Dthelredus dona Dei populo¬
rum AnglicorumRex, Sc aliaruminfularum circumjacentiumRe&or, omni-
busAnglicis Chriftianis notum facio, quod venerandus archiepifeopusJElfri-
cus ex fua fapientia & cura paftorali me circa prscepta Dei faepius occupatum
reddidit, Sc quod ego ipfe quidquid praeceptorum Dei, quidquid do&rinae facrae
neceflarium, fedulo eaifcendum mihi ftatuo, &c. Hanc verjionem charta Ethel-
rediy qua Saxonice dat a fuerat , debemus Hcnrico Spelmanno. Sed aliam prate-
rea vetdrem Latinam ex bibet , qua non minus Mlfricum noftrum commendat ,: Unde
etiam apparet , eam non anno. 1 ood*. ut habent exemplariacvulgata y fed aliquot
antea annis , fcilicet 1002. aut 1003. datamfuijfe . Non ante annum 1002 .quia
Godvvinus , qui inter alios antifiites huic chartafubfer ibit , anna 1001. Rojfenfsm
fedem adeptus eji± non multumpojlea , cum Vvlfranus qui alius eji tejlis , anno
1002. aut 1004. juxta Savillifafids e vivit excejferit. Porto cum monachi ante Al¬
frici tempora in Cantuarienfi monajlerio Salvatoris jam confiitutifuerint fui vult
Vvilldniui Malmesbuttenfis libro t.dt Pont ficibus Anglorupt j \b#C chflrpgtvel
data eji , ut ea quajamprius Jlabilit a fuerant , confirmarentur , vetfane ad ex¬
pellendos clericos qui fortajf'emonachis ex turbatis bancEcclefiam occuparant;
aut denique y quod veri Jimilius multis videtur , monachi non tunc expuljis cleri¬
cis hac in ecclejia funt infiituti , fed monachi ip fi qui ibidem divinaperfolvebant ,
reformati & ad meliorem vitam revocati fuerunt .

5. Alfricumnon fotum virtutes , fed etiam dodrina eximia Jingularis eru¬

ditio illujlrcm reddiderunt; unde & nomen Grammatici babuiffe dicitur a nonnul- Dodrina.
lis , quo nomine locum inter iltujlres Anglia feriptoires obtinuit . Ejus opera ex
Lelando fic recenfet Pitfeus in libro de illujlribut Anglia feriptoribus , ata-
te undecima . Grammaticae librum unum . Sermonum lingua Saxonica cen¬
tum & oftoginta libros duos. Epiftolaift unam de confuetudine monachorum*
Tranftttlit etiam canones Concilii Nicaeni in linguam Saxonicam. Chronica Sa«-
xonica , maxime de Ecclefia Cantuarienfi» Di£Konarii LatiniXibrumunum.
Translationem in Genefim librum unum. Super Dialogos Sanlti Gregorii Papae
libros quatuor. Translationem Donati librum unum. Excerpta ex Donato Sc,
alia multa , quorum pleraque adhuc extantmjf. in percelebri bibliotheca publica
Cantabrigia . Translationem Canonum Nicanorum , quam hic Pitfeus comme¬
morat y non alia videtur ejfe* Canonibus Ailf rici Vvlfino Epifcopo nuncupatis ,
quos Spelmannus tomo 1 .C 0no iliorum Anglic anorum refert pag.^Si. quofque , fi-
cut & Sermonum libros duos , Alfrico nojlro Cantuurienfi vix attribuipojfe con¬
tendit . Idemfentittf probataudor Angliafacratomo 1 .in dtjfertationeJingula-
ride duobus JElfricis , ubi contendit pleraque opufcula , qua vulgo Alfrico nofirb
tribuuntur y alterius ejfe Alfrici y qui cognominatus fuit Grammaticus . M efra-

f antur alii viri eruditi.Verum ad commendandam Alfrici eruditionem adduii pote fi
'rologtts y rudt licet calamo exaratus , invitam fandi Dunfiani 3 qui Alfrico no-
Jbroah audore codquali nuncupatus eji . Initium ejus editum efi Jaculo fuperiori in
obfervationibus pravi is ad vitam fandi Dunjiani r ubific habetur : Perprudenti
domino Archonti Albrico omnium extimus facerdotum B. vilifque Saxo-
num indigena , alta polorum gaudia . Te quidem, Paftor pracelfe , ob
enormitatem divulgatae peritiae , perque magnificam placidam privilegii
dignitatem , ad infuperabilem mihi tuitionem , & c. De Et helvo Idi vita ab
Alfrico feripta , vide tomum pracedent. pag. circiter dbo. & tom . I. Angliafa-
crapag. 128.

6 . Expletis annis decem > quibus Alfricus Cantuarienji ecclefia prafuit , e
vivis excejfit die 28. Augufti anno iood. cujus corpus in monajlerio Abben- Mo«, eul-
doniay ubi monafittnm vitam egerat 3 fepultumtfi , pofimodum Cantuariam re- ,us ’ &c '

latum

•Digitized by ^.ooQie

^8 DE S. ALFRfCO ARCH. CANTUAR.

latum . <>)ttx quidem relatio /«^depolitionis titulo infcripta videtur in obituali li-
AN. CHfc, y rQ jirtfaepifcoporum Cantuarienjtum tomo i . AngliaeJacra , ubipag. 54. habe-
tur: x v r. Cal. Decembris Cantuaria: depofitio beata; memoriae Alfrici ejufdem
civitatis Archiepifcopi & Gonfefforis. Hanc tranflationem fub Canuto regefa-
3 amfuijfe traditur in Hijloria monafterii Abbendonienfis , qua exjlat in tomo
laudato Anglios facra. Ante& pojl obitum Alfvicum miraculis claruijfe ajferit
Men ardus hbro 2. Obfervationum ad Martytologium BenediClinum . C er te C hro-
nid Abbendonienjis anonymus fcriptor, quem jam ex Harpsfeldio laudavimus ,
prolixam habet de ejufdem fantti miraculis narrationem , in qua non folum ea refert
eiua adhuc puer , aut pojlea in vita decurfu patravit , fed etiam alia mult a y qua
ad ejufdem tumulum in monaflerio Abendonia edita fuerunt: hinc miraculis clarus
in fajlis Benediblinis celebratur die 28. Augujli . Pitfeus eum virum Pium & fupra
vulgarem hominum morem eruditum appellat . Ejufdem meminerunt fere omnes
qui de Angite ance Ecclejia rebus commentarios edidere .

' *r*"’ r *r*--

<** TRANSLATIO SS LIVINI EPISCOPI

Si ET BRICCII pueruli martyrum.

i©©7

a*. Junii

In monafterium Gandavenfe S. Bavonis.

Ex tnf. codice Alnenfi.

OBSERVATIONES PRAEVIAE.

J AM ai annum dclvi. varias reliquiarum fandi Livini Translationes commemoravi¬
mus in obfervationibus ad ejus vitam , fed ceteris celebrior fuit ea , qua anno [acuit
hujus feptimo faBa fuit e pago Holtheimio, ubi primo fepultus fuerat, ad nmajterium
fanfti Bavonis. Ejus bifariam debemus reverendiffimo domino Innocentio abbati Alnenjis mna-
. a . farii Ciftercienfts ordinis in ditione Leodienft, qui eam e vctufa codice defcriptam ad nos tranj -
mitti curavit . JLudms ataxem net mf. codex indicat, nec exprimit narrationis feries. Eum
tamen foculo undecimo exeunte, aut ineunte fequenti vixiffe inde colligimus, quodpoft Futber-
ti mortem vixerit, ut ex num. 8. apparet , & ante fecundam translationem, fiquidem ejus
nufquam meminit, qua a Pvaltero epifcopo Tornacenft foda ejl anna mclxxv. ut Molano
videtur, aut certe anno 1171. ut exijhmat Sanderus, fub Bettone abbate. . . , .

i porro Briccius puerulus, quem hic cum Livino conjungimus, is ejl 1pje, qui tn beati
Er Iccius Livini vita ftmul cum illo conditus in eodrn loculo dicitur, cujus etft natale non celebretur,

jwer 1 ut 0 jjf erva t Jobannes Melanus, in officio tamen translationis fandorum Gandavenjium ejus no¬
men cum citeris expreffum habetur . Quin & cum Cornelius J anfenius Gandavenfa aruifles ,
poft fedatos Gueuftorum tumultus, facras ecclefia fua reliquias vifttaret, ejufdem parvuliexu-
vias integras & illafas reperit, cum hac infcriptione, quam Molanus in natalibus fanSorum
Belgii refert die iz.'\<nxmbns . Hic requiefeit fandus Baixius puer , martyr Chnfti
pretiofus* fandiffimi Livini epifeopi & martyris in bajmfmate filias.. ateru ™
fanfti reliquia eX Caflro-nrvo a Cardo V. Imperatore cmfaudo , quo ob furorem Cal ™ ianu ” t
fuerant addudx, in eccleftam fandi Bavonis , qua hodie fedes eff epifeopi, anno mdlvii.

relata funt, ubi honorificentiffime adfervantur. . . . . Au .

3, Translationis fandi Livini meminit Sigibertus ad annum vlvii. tn Chronico,

Trdnslat k*** ^> rxus ididit 1 Eamdem memorant ipfe Myraus tn Eaffis Belgicis , Jobannes Mola ,
jobannes Sanderus in fuo Gandavo, & alii paffim rerum Belgicarum fcnptores. M btetyr-
vandum venit, a Mtero Tornacenft, qui fecundam translationem curavit, ’

Ut utriufque translationis feftivitas fmul celebraretur una die , fcihcet i v. KaUndas Jjdiij,
qua prior fada fuerat, quamvis pofteuor 5 - Idus Aprilis contuent, * uod
ne conjtmdis in mica celebritate his duabus translationibus, quod m una contigit alteri tn

buatur.

H O © i e R n A m agentes feftiVitatem adventus m Gandavo fanfli Livini
martyris, dignis Deo celebrare laudibus oportet & hymnis , fe¬
tare follemnibus officiis. Devoti quidem agite, fratres, quo agi
fapienter pfallite Deo vocibus & votis, reverenter celebrate quod_cele-

Digitized by

Google

TRANSL. SS. LIVINI ET BRICCII. 5<?

bratis; quia reverentia fan&orum laus & gloria eft Salvatoris cun&orum. Be- AN CHR
nenoftis hunc knflum, a Deo ex matris utero fan&ificatum, &datuminter- 1007.
ris fideliter invocantibus & pie quaerentibus liberatorem piiflimum; quapropter *s /unii
intente quaeramus devoto fervitio ejus beneficium . Multis igitur retro diebus
ante nos fa£la eft hujus fanfti tam pretiofa translatio; fed quia femper manet £°”[ ervltf
aeterna memoria jufti & recordatio, Bc juftitiae jufti numquam in oblivione erunt
coram Deo, multorum ideo relatione fidelium noftra conftabit oratio .

2. Locus igitur ille fepulcralis beati Livini Martyris multimodis falu- Sepulcrum
tarium virtutum clarebat infignibus, & fic longe lateque diffufis odore 2,^3“
virtutifero, ficut agri pleni cui benedixit Dominus, & in quo caeleftis ferva- uiuftramr
batur thefaurus, quotidie frequentabatur a diverfis nationibus circumquaque
confluentibus. Optatam itaque recepit ibi fofpitatem multitudo languentium,
confortabatur ibi vox & animus quorumcumque dolentium, & erat omnium
vox confona Deum in excelfis concinentium. Omnes ergo quotquot venerunt,
videntes fecundum prophetiam fepulcrum ejus gloriofum, admirati funt, &
admiratione pleni aliis ad propria redeuntes vifa & experta narraverunt, & ita
in commune Deum in fan&o Martyre fuo glorificaverunt.Summus itaque ponti¬
fex,& folus veri tabernaculi verus facerdos in ^ternum^glorificans in cselo furfum,

& in terra deorfum dile&um Martyr^ fuum corpus fuum cum tumba per fe quan¬
do & quomodo voluit, quia potuit, fuble vavit fuper terram in aera libratum,
dans manifeftum cunftis mortalibus, quia jam emeritus miles fuus, de corru¬
ptione mortalium fecurus, immortalitatem confecutus. regnat in cadeftibus .

Fulget hic juftus, fecundum quod feriptum eft, ficut fol in caelo, & ficut ftella
claritatis firmamento, cantans canticum novum coram Deo & Agno , cujus
corpus & corporis tumbam angelici fpiritus concives fuicuftodiunt in terris ab
omni infortunio. Denique qum Nortmanni & Dani totam Galliam igne & fer¬
ro depopulati funt, omnempseneper circuitum villam Holtem a ufque ad
lolum confumferunt, ab illo tamen caslefti armario perterriti femper aufuge¬
runt . In tempore illo praefedit Cameracenfibus epifeopus Theodericus, b
ad cujus diocefim pertinet ille loqus, qui auditis illis miraculorum fignis & virtu¬
tum prodigiis,defeendit invifere memoriam fan&i Martyris,ubi expertus majora te ^ rp 1 ^. a e
quam audivit in patria, praedicavit populo, in fanflo fuo tam mira $c ftupenda m.

Dei magnalia; & quoniam fanftos fuos Deus excelfus, ab imo terrae tam poten¬
ter exaltavit. Hic ammonitus a fratribus fan&i Bavonis fanftorum Livini & Bri-
ftii pignora cum omni timore & gaudia tranftulit, & transferens in loco celebri
quam decenter collocavit c,

3. Talium igitur favor magnalium, novitas, & novitatis magnitudo totum
paene pervolat mundum, & per multa annorum curricula perdurans ufque ad
tempus Henrici & imperium, qui patri d fuo Ottoni juniori lucceflit in regnum,
totum ejus perluftrat & illuftrat admiratione palatium. Unde Rex ipfe& pri¬
mates fui collaudaverunt in fanftis fuis mirabilem Deum. Rex ille tunc temporis
parabat expeditionem in Gandenfibusorise, Schoc agebat privatum cum fuis
confilium in votis, quatenus cum rediret fecum alportaret corpus tanti Marty¬
ris . Sed longe aliter Rex caeleftis de Martyre fuo fieri difponebat, quam rex ter¬
renus cum fuis agere tra&abat. Quid multa ? venit idem rex cum magno militum
tumultu, multoque armatorum ftrepitu, omnemque Brachatorum / terram
8 c regionem perturbavit, & exercitus ejus per vicos, & villas atque caftella,
quafi locuftje in jEgypto difperfus, incendiis & rapinis omnia diflipavit, ipfe
vero caftrametatus in villa San6li Livini potenter refedit. Quidam autem de
_ exercitu

* eft S. Livinus apud Efchim, non longe ab H»utkim, ubi fepultui. Eft autem Hauthem vicus

territorii Aloftenfis, tertio milliari a Gandavo diftans, ubi idem beatus Livinus degere folitus erat dum.
viveret, qua de re vide e,us epiftolam ad Abbatem Florbertum , qua: cum vita landi Bavonis edita eft
fareulo a. ad annum 6 fj.

b Hunc Theodericum veluti fanftum venerantur Cameracenles, obiit anno 86j. corpufque ejus poftea in
Germaniam translatum eft. De eo. plura Baidericus in Chronico.

e Anno 841. ut tefti» eft Molanus in Natalibus fim&oruin Belgii, die 1». Novembris.
d Error au&oris, nili Henricum Ottonis filium nuncupet, quod ei in Imperio fucceflerit.

« Hujus expeditionis meminit Sigibertus in Chronico ad annum 1007- cui conlentit Sanderus.

/ Id eft Brabantincram, in libro 1. miraculorum S. Bavonis dicitur ten* Br»chantipo um , in vita S.

I vi i

Digitized by

Google

60 TRANSLATIO

exercitufuomalignitatisfpiritudebacchati, fuperbefandi oratorium, &ora-
aN. chr. torii atrium irruperunt, depopulantes quacumque cives ibi fervanda deporta-
1 °°7 verunt. Adalbertus vero tunc ibi presbyter, praebens eundis & oftendens falu-
i .junu t ’ s ^ ter ^ arguit eos, & increpavit, & ut ab incoepto perverfitatis opere defifte-
rent, admonuit, fed nihil profecit. Et quoniam nullum Deo & fando fuo ho¬
norem dederunt, omnes fubito in oratorio caecitate percuffi funt; foris autem in
atrio denfitas tenebrarum eundos quafi Egyptios induratos oppreffit; & ita Rex
Deus, potentiffimus regum, in juriam militis fui defendit. Fit clamor & tumul¬
tus quafi pereuntium in caftris, & caufa fadi pervenit ad notitiam Principis; un¬
de Rex nimium turbatus, metuebat fuper fe & exercitum fuum iram & judicium
imminere fuperni Regis. Cognofcens itaque Dominum Deum fuper fe Regem
effe cslorum, de folio fuo defcendit, & cum rege Nini vitar um depofito diadema¬
te , prior omnibus fe humiliavit, & ad memoriam fandi Li vini martyris miferi-
cordiam Dei oraturus intravit. Videns ergo milites fuos tam miferabili poena
multatos, contremuit, contremifcens condoluit, condolens vero in cinere &
cilicio coram fando proftratus, omnibus exemplum humilitatis oftendit; & fi
non verbis, fadis tamen, ut Propheta Deum adoravit: Domine Deus Rex
omnipotens, in tua ditione eunda funt pofita, & non eft qui poffit refiflere vo¬
luntati tuae. Si falvare nos decre veris, continuo liberabimur, & non peribimus.
Et nunc Domine Rex Regum, Deus patrum noftrorum, Pater mifericordia-
rum & Deus totius confolationis, miferere fupplicantibus nobis, miferere labo¬
rantibus populis tuis; quia fi tuae placet pietati & diledo Martyri tuo, jam fatis
exfol verunt in poenis. Omnia quide m opera tua praecellit mifericordia, ideo
quaerimus faciem tuam in confeffione, ne nos corripias in judicio & ira, fed tua
nos folita praeveniat indulgentia . Contine manum percuffionis, fufpende gla¬
dium ultionis, qui potes falvare quem volueris , &: perdere quem judicave¬
ris . Videns ergo mifericors Deus coram fe regem humiliatum, liberavit ab omni
plaga populum fuum, 8c ita coram rege, & omni exercitu fuo mirificavit fandum
fuum. Salvatus eft autem populus ille de tali judicio, gratias agens Deo, donaria
multa offerebat fupplex fando Livino, & Rex & primates fui repleti fpiritua-
li gaudio concinebant fupplici voto , Gloria in excellis Deo.
mboidus 4 * Exftitit eo tempore in Gandenfi coenobio fandi Bavonis abbas digna me¬
de s. Livino moriaj Eremboldusj, qui magis qus Domini quam quae funt mundi co-
doa^u' 11 ' S* tans > nimium erat humilis coram Deo & timoratus. Hic loco cui praerat
0 asit * aliquam a Deo dignitatis gratiam in diebus fuis fieri optabat, & luper hoc
voto confolationem fandi Spiritus continuis fletibus & orationibus exfpeda-
bat. Metuebat fuper veniffe cum exercitu Regem , fed multo diligentius in
Regem cxlorum fpem fuam ponebat & intentionem ; 8c quia locus lepultu-
rx landi Livini hereditarius erat S. Bavonis ex antiquo, timebat ne privare¬
tur regia vi tanti Martyris privilegio, & Gandenfis locus lpeciali 8c fpeciali-
ter fociali fandorum Bavonis & Livini deftitueretur patrocinio.De talibus igitur
ad Dominum anhelanti precum fufpiriis, & continuanti diem ac nodem in vigi¬
liis & pfalmodiis, nuntiatur ei tam judiciale miraculum de exercitu Regis, &
oftenfainRege tam mira benignitas fandi Martyris. Gavifuseft pater Erem-
boldus fuper his fignis, que operabatur in milite fuo potentia fuperni Regis.
Sed adhuc expavit animofitatem Henrici, propter experientiam meriti beati
Livini, ne forte ideo tolleret fibi memoriam fandi; fed non ita evenit. Rex
denique inde digreffus, ad Gandavum militarem manum direxit, & pacato fibi
Balduino Comite, per aliam viam reverti difpofuit. Poft difceflionem vero
Regis, fubito caelitus infpiraturAbbati, ut creditur, bona cordis intentio, & ex in¬
tentione felix & pia cogitatio,quatenus fine ulla dilatione fieret pignorumS.Livi-
nitranslatio. Et ne hoc falubre differret negotium pro minori fubftantia,fuggeftu
eft fibi in animo fubminiftrari omnia pro ea quam habebat in Deum confidentia.
Quod eife- 5 * Hac infpiratione confortatus in Domino Abbas, nihil cundatur, fedufus
tjmtur. fratrum confilio, mox ad Golthem proficifcitur, ibique coram loculo fandi Li¬

vini

* Succedit Odvvino «uno iooj. ac monade nutu ufque ad annmn 1017. cuui laude adminidravit,

Digitized by

Google'

SS. LlVfNl ET B R I' C C 11 . 61

Vini, cum fratribusqui fecum venerant in orationem profternitur; diem infu-
per&ndflsem pervigilem ducens, DeofemetipfiHii iri ara coritriti cordis primo A ^ 0 ^ R
facrrftcavic, dehinc falutarem hoftiaaft ift memoriom Jefu Gltifft , adhoilorem lti jJjj
fan£H fili, contribulato fpiritu follemaitei' obtulit, Sc offerens humiliter com¬
municavit; ficqueDeo convivificatus in fpiritu, cum* omni fupplicatione ad
fanita fan&orum fecurus acceffi t; accedetis loculu m fanftorum Livini & Br-i£Ui
fiducialiter aperuit; aperiens autempignora e orum omnibus integerrima mani-
feftavit; ficque cum omni honore & gaudio relocata diligenter obfirmavit . O
quam pium fpe£faculum, in quo dele&atasfunt mentes intuentium / O Livinurii,
beatum Li vinum / in cujus translatione cotlfolata funt corda fidelium / O c*lefte :
donum, per quod multi perceperunt falubre beneficium / Nam cum Caeleftem il¬
lum fan^i Martyris apemiffent loculum, circumdedit atrium Sc oratorium clara
nubes ex alto caelorum, Sccaeleftismira fragrantia perfudk-ora prseferttium; un¬
de multorum illuminata funt corda credentium, Scfanata funt corpore languen¬
tium. Gaudebant omnes qui aderant, Sc laudabant Deum in univerfis, qutepet
fan&um fuum Livinum ibi gloriofe fiebant *

6. Pera£lis igitur omnibus cura gaudio, 8c affumto fecum caelefti thefaura, te- Miracula.
verti fe parabant filo non fraudati defiderio. Et exeuntes oratorium & oratorii
atrium, cuffl multo tripudio populorum^ & clericorum'choro concinentium ,
cumpauhuIum-procefTifTent, initirtere juxta quamdam arborem malum, fixis
fubito grdflbus fubftiterurit qui portabant fan£tiLivini loculum. Tanti ponderis-
fa&us eft ibi Martyr Dei 'mirabilis, quo ferentes erim fuftmere non poffent in ul¬
nis ; verum etiam vix fua falvatione deponentes iri terris nimium attoniti fla¬
rent pleni timoris Sc 'tremoris, ubi die Sc no6le perflabat immobilis. Pro¬
pter hoc igitur vocatum eft nomert loci illius, Malus-fan£li Livini. Stabant igi-
tut omnes in circuitu ftupefa£ti, & mirabantur fuper hoc mirabili fafto nimium
contrift&ti; Scilla VoX paullo ante in alto pfallentium verfa eft in vocem flentium,

Dei mifericordiam Se Livini fui meritum invocantium. No6lem illam Sc diem in
laudem Dei pervigilant, vigilias in orationibus Sclacrymis obfervant: St quia
Deum mifericordetn Contribulatos cordes 8c humiles fpiritu confolari noverant,
de votius invocabant Sc exauditi funt; coritriftati inclamabant, 8c confolati funt.

Non enim ibi poterant habere diutius iriafiror Sc triftitia locdm, ubi mox divina
miferatio parabat gratiam confolationis & laetitiae donum,donum fcilicet perlonga
poft ff cula pluribus profuturum. Nam infpiratus Dei gratia abbas, fan£larum par¬
ticulas reliquiarum ad falutem civium ibi relocavit, Sc tale pa£tum cumfanfto Li-
vino compofuit, quod etiam cum monachis 8c laicis publice confirmavit juramen¬
ti facramento ,ad memoriam fepulturae ejus, cum omni reverentia reducere eum
omni anno: diem vero hu jus annualis proceffionis ftatuit in vigiliis * Apoftolo-
rum Petri Sc Pauli, quando fa£ta eft tam gloriofa translatio fan£ti. Data igitur ab
Abbate tali fponfione, fuftulerunt mox in humeris fan£lum Domini onus leve,

Sc. folutis greffibuS ctBptum iter infiftebant percurrere. Ecce letabantur curiali, qui-
paulloante fuerant contriftati. Abbas autem pre omnibus exultatione gaudens
fpirituali, pfalmum Deo dicebat, Sc hymnum fanfto Martyri. O fan&e Livirie;
martyr Dei elefte, noftra vota pius fufeipe, Sc in viam lalutis Sepacis nos dirige.

Turba vero praecedentium 8c fubfequentium clamabat Domino, ut pueri Hebr^o-

duftor eorum Deus Sc Dominus opera mifericordiarum faciens, graditur coram s. corpus
eis ubicumque tranfienirit, Sc juxta villam qua dicitur T hesla , tranfko Scaldis Gandavu
fluvio Gandavnm pervenerunt, ubi fuper, montem unum depbfito faniforum
feretro quieverunt; Sc inde ille mons diaus eft, San£U Livini. Praecucurrit ci-
' tius fama nuntios ad eoenobium fan£li BaVonis, 8c qui aderant fratres ornaverunt
faciem templi, 8c domum Domini ad fufeeptionem tanti hofpitis fuperventuri.

Exibat enim obviam innumerabilis populorum multitudo, Sc ai verfus clericorum

Sc rr.o-

« Tamen Molanus eam refert ad v- Ca tendis Julia?,

rum, Holanna in excellis. Benedictus Dominus Deus liraei, quia Vilitavit oc re-

7. Talibus igitur a Deo beneficiis jocilndati, fuum iter fecurius egerunt, Sc

AN. CHR.
IOO4
18. Junii

Feftiv* fef-
cipitur.

Translatio¬
nis- tempus

Eremboldi
abbatis obi¬
tus.

6 z TRANSLATIO

& monachorum feftivus occurrit ordo. Interea ut obviarent proceflioni,. cfun»
fcriniumfan&i de terra levare conati funt, mirum'in modum, ut montem im¬
mobilem adhaerere monti mirati funt. Difcurrens itaque per populos fpargitur
haec mirabilis fama, cunflorum impleverat ora hac res memoriae digna, fan-
ftum Dei Martyrem non pofle levari de terra. Congregatus eftuniverfusGan-
denfium populus quafi vir unus, ad cernendum hoc coelefte prodigium, com¬
mota eft tota regio per circuitum, laudare Deum, & in Deo fan&ifui Martyris
meritum. Ad quoscumque igitur pervenerat hic rumor y fuper omnes cecidit lf-
titia cordis & timor, & ex timore major diffunditur reverentia fan£ti [Martyris
& honor; abbatem maxime & monachos conturbavit follicitudo mentis & pavor.
Verumtamen falutari confilio ufi, difponunt excubias ad feretrum fan&i, & ad
monafterium regredi praeveniebant in confeftione & fatisfaflione faciem Domi¬
ni. Nobiliorem ergo Sc Deo digniorem meditantur a&uri proceflionem , ut vel
tali modo placatum invenirent magnum Dei Martyrem. Jejunabant, fiebant,
& orabant, totamque noftem illam in laudem Dei vigilabant, &fequenti die
Milfarum follemnia celebrabant, & celebrantes quam humiliter communica¬
bant. Ita igitur purificati in Domino, fan&a fanftorum humiliter adeunt, do¬
minum & patricium patri* fanftum Bavonem a , magnum totius Flandriae pa¬
tronum alfumunt, fanflumque Landoaldum archipraefulem, & corpora fanda¬
rum Vincian* Sc Landrad* fufcipiunt, & cum omni reverentia & religione ob¬
viam amico Dei tali proceflione exeunt.. Quid in hac proce flione virtutis & gau¬
dii fuerit, quid falutis & felicitatis in populo contigerit, nullus explicabit. Ve¬
rum cum ad monte milium pervenerat ordo hujus procefiionis, protinus fan&us
Martyr elevatus eft de terris, obviam fibi advenientibus fandis, quafi a£turus.
eis gratiam falutationis, &devot* vifitationis. Videbantur fan&i fe invicem
hujufmodi alterna falutatione confolari> & in fpiritu corporali conventu gratu¬
lari , fignificantes in hoc quanti meriti fit dile&io Dei &; proximi, & quia veri 89
dilefti fuerant filii Dei. Stabant omnes ad hoc fpe&aculum nimis attoniti & cla¬
mantes in excelfo corde Scvoce fupplici: Adjuva nos Chriftefili Dei vivi: 8c
quia fuperni roris ne&are fuerant madefa£li,& odoris fuavilfimi fragrantia afper-
fi, delegabat eos ibi cum fan&is quafi cum Domino transfigurato in monte de¬
morari,quoniam perfeftum eft gaudium fan&orum contuberniis affociari. Quali¬
tatem ergo grati* 8c honoris diei hujus confiderare volo,fed in ipfa confideratione
deficid, quoniam tS mir* & di vin* colle£Honis nec modum nec rationem invenio.
Certiflime tamen daturintelligi, Chriftum Dominum in hoc conventu pr*fen-
tem haberi, qui per E vangelium in nomine fuo congregatis, in medio eorum fe
perhibet converlari. Igitur quoniam omnia tempus habent, & tempus omni rei
fub c*lo, incipiente Abbate Te Deum laudamus , regreditur cum gaudio tam fe¬
lix fan&orum proceflio, & omnis populus, c*lefti potitus beneficio comitatur
clamitans in excelfo K/rie eleifon , Adducunt ergo ad fuum hofpitium, Ganden-
fe fcilicet coenobium^ fan&um Dei Martyrem, novum quidem in terris fufce-
ptum hofpitem, fed a^Deo pr*deftinatum ante faecula concivem in caelis & con¬
fortem . Relocantur digna cum reverentia fan&orum corpora in fan&uario, in-
thronizatur & hic c*leftis miles $c amicus Dei Li vinus, aflociatus eis in fuo cele¬
bri loco, de quo collegio illuminata ftabilitur Gandenfium concio > perpetua¬
li gaudet au6la patrocinio.

8 . Fa£la eft h*c Translatio Henrico Romanorum imperatore, Roberto Fran¬
corum rege, Balduino Marchione, Eremboldo Gandenfium abbate, millefuno
feptimoanno Incarnationis dominic*, cujus regnum, poteftas & imperium nul¬
lo clauditur fine. Abbas fiquidem Eremboldus, bon* memori* dignus, finiens
hanc vitam migravit a corpore, recipiens, ut credimus, a Domino gloriam fe¬
licioris vit*, anno ordinationis fu* vigefimo, poft adventum fan&iLivini un¬
decimo , & poft fufcep.tionem fan£fi Macarii lexto, anno fcilicet Domini millefi-
modecimo-feptimo. 9 - Do*

« Sanfti Bavonis vita habetur Sxc. a. ad annum Landoaldus dicitur eedefiam Trajeftenfcm per no.
vem annos adminiftrafle, qui cum ejus forore Vinciana apud Vvintershovc obiit Sc fepultus eft. Ubi etiam
ftpulta erat beata Landrada virgo, abbatifla Beiificnfis, unde in moaafterium ianfti Bavonis translati funt
anno ,980. fub Vvolniaro abbate, ut teftis eft Sandems lib 4. cap. 4. Horum omnium cotpora 8c ali*
Hionafterii hujus reliquia: etiainnum in ecdefia Cathedrali aflervantur.

Digitized by

Google

<S. LIVINI ET BRICCII. <f 3

p. Domini igitur gratia per lan&orum merita & patrocinia in Gandavo colle- an. c hr.
&orum, fucceaentibus profperis , fuperftites ejus neglexerunt facramentum IO °7
fupradi£lae fponlionis, quam celebrare voverunt annuatim ad honorem S. Livini l6 ‘ Jim *
martyris. Et quia melius erat eis n6 vovere quam votum non reddere,cunfti pro-
miffores multiplici ple&untur promiffione * , & puniuntur fententia lingularis puniuntur .
poenitentias. Alius enim capitis lui dolore, alius oculorum caecitate, alius interna £ 0 ^ e pcrtuf '
vifcerum contritione,alius membrorum debilitate,alius longa le&uli fui detentio¬
ne detinebatur ufque ad terminum vitae. Taliter ergo hi omnes exterminati funt
& in locum eorum alii fuccedentes limiliter neglexerunt. Multorum igitur decur-
fis annorum curriculis, furrexit in eodem Gandenfi coenobio abbas Fulb er¬
it us a, memoriae laudabilis, anno videlicet millefimo trigefirao nono domini¬
cae Incarnationis. Hic etenim & reliqui fratres plurimum laetabantur de corpo- Fuibenu*
rali praefentia fan£i Li vin i,& multum de legabantur in gloriolis miraculorum in- Abba» frnai
fignibus, & de loco ejus fepulcri, fed expertis antecefsorum perculfionibus vide- Bavoali *
bantur nimium corttriftari. Verum fup.er haec utentes confilio falutari, decre¬
verunt efficere votum quod fanxerunt patres fui, ne & ipli punirentur quem¬
admodum & illi * Exinde ergo omni anno reportatur fan&us Livinus cum ma¬
gna reverentia clericorum & devotione laicorum ad memoriam ejus fepulcri, u-
bi plurima praeftantur fidelibus beneficia ad laudem & gloriam nominis Domini,
qui vivit & regnat in faeculumfaeculi. Arnen

jA iLoJfciLi y.» j

DE S. PETRO ABBATE PRIMO “

10. Jul.

fan&i Petri in monte Caprario prope Perufium.

1TT UJ US fantti vitam F errarim tfT alii pajjlm auttores ex manufcripto codice p^i
JL' Jimonajleriif anili Petri cui ille prafuit laudant‘ at cum hanc vitam nondum
habere licuerit y ne tanti viri memoria inhifce Attis deftderetur , vifum efiejuf
epitomen ex Catalogo generali ejujdem Philippi Ferrarii huc tranfcribere , quam
ex vita ipfa mf qua apud monachosfantti Petri Peru fu fervatur , fe adornajfe
tefiatur ad diem i o. Julii , quo fantti hujus viri fefiivitas follemniter celebratur,
apud Perufinos . Si vero ipfam vitam potuerimus aliquando integram obtinere , eam
ad bujufce voluminis calcem dabimus . Monafte

2. Monaflerium fantti Petri , cui primus prafuit abbas Petrus , catbedralis rium Peru-
olim ecclefiafuit a primis ejufdem antijlitibus exftrutta , & fantti Herculani epifco -
pi& martyris a Gregorio magno laudati J'acris reliquiis ditata . Sed r quod forte
extra civitatem fit a ejfet , Rogeriusepifcopus novam in urbe cathedralem excitavit
ineunte Uculo decimo , cujus fucceffor Honeflus , veterem fantti Petriecclefiam,
ne inculta maneret , Petro nofiro dimifit \data ei licentia monafierii confiruendi . Id-
que ipfefiatim exfecutioni mandavit , atque h<gc initia fuere celebris monafieriifan¬
tti Petri in monte Caprario , quod^ diu a Cluniaeenfibus inhabitatum , Euge-
nius iv. Pontifex , agente lohanne Andrea Perufino epifeopo , anno 1435. Ca-
ftnenfibus congregationis fanttaJufiinte recenter eretta monachis attribuit , qui
ibi hodieque perfeverant . Habemus apud Ugbellum in appendice ad calcem to¬
mi ix. J talia facra pag. p 18. ubi nonnulla retrattat de Perufinis epifcopis , ve¬
tera duo inflrumenta , quibus patet monaflerium fantti Petri fubJpeciali apofio-
lic<ef edis tuitione alynitio pofitum fuijfe . Primum datum efi in Synodo Romana
anno 1002. in qua quidem Synodo conquefius fuerat ipfe Petrus abbas adverfus
Cononem epifeopum , quo connivente milites armata manu in monaflerium irrupe¬
rant. Sic enim Petrus ferini arius coram pontifice perorafie dicitur in laudato in-
fir umento : Domine Papa , hic abbas tuus de Peruua queritur adverfus Cononem
Perufinum epifeopum, qui armata manu fuorum fatellitum de fub altare mona-

fterii

4 Hic anno 1039. Kumoldo, qui anno prxtedenti fuerat exaucioratus, fublhtutus eft : quo fedentecor-
pu» fandi Macarii anno 1067. e terra {ollemniter elevatum ell.

Digitized by booQie

d 4 DE S. PETRO ABB, PERUS.

• iterii tui,cujus ipfe regime tenet,abftra£lus luerit,8c extra£lus de eccle% januis &
i oo 7 R fratrum claultris, omnia quae ibi inventa funt ad utilitatem direptioni conceflerit,

»o. Julii &c .Idfua voluntatefattumfuijfe pernegavit antiftes , monajlerium tamen fuce fedi
omnino fubjeftum debere ejfe contendit ; cumque Pontifex apofiolica fedi illudpri¬
vilegiis Gregarii & Johannis fuorumpvadecejfirum attributumfuiffe dixijfet , re-
pofuitCono id abfque Perufinorum epifcoparum confenfufattum , irritum omnino
debere fieri. Sed cum Romani idexconfenfu & pvecibus epifcopi Peru fini fattum
fuijfe probaffent ; Cono juxta Synodi fententiam monafierii exemtionem agnovit ,
ac abbatem in pacis ofculum fufcepit.Idem prafiitit in altera charta Andreas C ono-
nisfuccejfor in alia Synodo Romana , qua anno 103 6 .fub Benedido ix. b abit a e fi ,
cum tunc Bonizo abbas monafierio fandi Petripraejfet .

3. SanBi Petri memoriam recolunt Arnoldus Vvion , Hugo Menardus , aliique
fafiorum Benedittinorum Jcriptores , die 10. Julii: quo die a Ferrario in utroque

Sandi Petri cata logo celebratur . Eumdem laudant Jacobillus in fandis Umbrice & alii Perufi -
memoria. ^ bifioria fcriptores . Ejus obitum anno 1007. contigiffe aiunt , anno regiminis
fui quadragefimo: fed jam eius vitee epitomen proferamus .

4. Petrus in agro Perufino natus, Othone II. imperatore, adolefcens facris
Vue epit°- 11^6^5 inftruflus, brevi ad facerdotium pervenit, cum vita: innocentia, cafti-

tate pietajeque in pauperes confpicuus effet. Militibus Imperatoris, qui ex Urbe
coronatus remeabat, territorium Perufinum vallantibus, Petrus multorum la-

crymiscommotusdmperatorem adiit, libereque increpuit, quod regnum fibi a
Deo gubernandum, non defolandum commiffum effet, eumque diftri£liffimam
tot malorum a fuis in pauperes prafertim fa£lorum rationem redditurum. Quem
cum Imperator primum rejeciffet, pollea cognita fan&itate, illi accerfitum li¬
benter aufcultavit, multaque correxit. Ab Honefto epifeopo Perufino innocens
agnitus eorum, quorum falfo delatus fuerat, eccle fiam beati Petri apoltoii in
monte Calario dirutam, readificandi cum coenobio facultatem obtinuit, faftuf-

que monachus, deinde abbas primus ejus coenobii, a Johanne x 111. pontifice
maximo omnia quae illius olim ecclefia fuerant, impetravit. Vitam vero duxit
aufteram • nam carne femper abftinuit, jejunium in hebdomada ter perpetuo
fervavit, vino rarius, in Quadragefima numquam ufus. Horis canonicis in cho¬

ro femper interfuit. . •

Miracula* s.Multa aUtem edidit mitacula. Ciim panis deficeret, eo orante ad januam mo-

" nafterii, equi frumento onufti ab ignoto miffi adfuere. Cum columna ingens mar¬
morea furfum elevata difruptis funibus cafura effet,fafto ab eo crucis figno lubfti-
tit in aere *Epifcopus * illi vas eleftuario plenum fervandum dederat, quod a Pe-
* ch! ™ tro pauperibus aegrotis dillributum cuin Epifcopus repeteret, ille Epilcopi iram
veritus ad orationem confugient,vas ut ante plenum invenit. Cuin cellarius elee-
mofynam pauperibus dare juffus, panem in arca deeffediceret , is quinque pa¬
nes inventos a fe benedi&os canibus projecit, quos cum canes attingere non au¬
derent, pauperibus divifit. Duos latrones lufpendendos a judice ad cuftodiam
ea conditione, ut fi aufugiffent, poenam ipfe fuftineret, acceperat, quos cum
Petrus recreatos, & indutos eadem nocle a fe, ne deinceps delifta perpetrarent,
admonitos dimififfet; iratus judex poenam illi remiffurum pollicetur, fi canes a
fe benediaos panes non attingerent. Verum Petrus ne Deum tentare videretur,
id facere reculavit, vocatus tamen ad benedicendam Comitis menfam, canes
panem porre&um ex menfa benediaa odorantes, non fine maxima aditantium
admiratione attingentes ululabant. Cum Romam ad limina Apoflolorum mul-
tiscomitatuspergeret, multaque de calo utrinque pluvia decideret, ne gutta
quidem illum & comites attigit. Denique ubi multos arinot ei coenobio praefuif-
fet, brevi febre correptus obdormivit in Domino 6. Idus Julii. Cujus dies anni-
verfarius coli coepit, cum hac die ventus vehemens arbores in agro Perufino con-
vulfiffet, & fegetes vaftaffet.

6. His Bucelinus addit in Menologio Beneditlino , ex Dariis audoribus quos
laudat , Petrum ad hac verba qua in ecclefia legebantur . Tollite jugum meum
fuper vos, &c. quafi fibi foli dida fuijfent , in monajlerium quoddam Clunia-

cen-

Digitized LjOOQie

Dfe S. PETRO ABB. PERUS. tJ 5

cenfe feceffijfe, ubi cum vita fanftitate celebris evafijfet, ab Honeflo Perufii epi-
fcopo repetitumfuijfe, ab eoquefanfti Petri monajlerii abbatem injlitutum . Alia
etiam praecedentibus Jubjungit miracula . Nam & hominem ex alto muro prola-
pfum& graviter lafuma beato viro fanitati rejlitutum fcribit; molendinum vero
monajlerii aquarum impetu abripiendum, Jignocrueis edito ab eodem fetvatum ;
mulierem denique nobilem in edendopartupericlitantem, ejus precibus liberatam
f ui JT e narrat .

DE S- ANASTASIO ARCHIEPISCOPO

Strigonienfi in Hungaria.

I. T NTER illujlres Ordinis nojlri viros , qui Religionem Chrifltanam inHun-
X garice regno nafcentem fovere ac promovere fategerunt, Anastasius , qui
& Austricus alio nomine appellabatur, merito debet recenferi . Hic in monafie-
rio fanfti Alexii feu fanfti Bonifacii Roma vitam monajlicam agebat fub Leonis
abbatis regimine, eo tempore, quo fanftus Adalbertus Pragenfium antijles, in
idemmonaflerium denuo fe recepit . Cum vero idem Adalbertus, agente Vville-
gifo archiepifcopo Moguntino, iterum inBohemiamadfuamecclefiam redire coa-
ftusfuijfet, fex monachi Alexiani, inter quos nojler Aujlricus erat, fefeip/i iti¬
neris comites adjunxere, eumque in Boherniam fecuti funt; quod condendo celebri
Breunovia]afceterio occajionem prabuit . Rem Jic narrat Dubravius libro fexto
Hifloria Bohemica his verbis . Boleslaus, Pius fcilicet, Dux Polonia, quiBo-
leslao favo patri fuo fuccejferat, & Archiepifcopus Moguntinus, uterque fuos
Romam aa Ad albertum allegat, qui ei reditum in patriam celerem ad recupe¬
randum pontificatum perfuadeant: ilioque Romae manendi propofitum retinen¬
te cum fodalibus, quorum fodalitia profeffione etiam religionis approbavit ; am¬
bo rurfus per legatos Romanum pontificem, Gregorium fcilicet quintum , ag¬
grediuntur , orantes ut vel invitum Roma extrudat ad ecclefiam fuam AdaJber-
tum, fi bene confultum Boemis, qui Romanam religionem afferantur, velit.
Geffit tandem pontificis Romani auftoritati Adalbertus, difcendenfque Roma,
&c. Id in Romana Synodo decretumfuiJJe affirmatur invita fanfti Adalberti Sa-
culofuperiori edita ; fed Dubr avium cetera profequentem qua magis ad rem no-
flram faciunt, audiamus . Adalbertus comitatu auftior fa£tus, nam fex praete¬
rea fratres contubernales ex contubernio ad divum Alexium Roma digrefli ipfum
apud Hungaros affecuti funt, nec divelli ab eo ullo modo potuerunt. Cum iis
igitur Boemiam ingreffus..... majore honore a Boleslao excipi non potuit, quam
eftpoft reditum exceptus, locoque fuo & bonis quibufdam paternis eft reftitu-
tus. Ea illa bona paullo poft in officia pietatis diftribuit, & una cum Boleslao
principe coenobium, quod Breunoviam vocant, aedificavit acmunificen-
tiffime dotavit, dedudtis in contubernium fodalibus , quos ex Italiafecum ad¬
duxit, illique nomine Abbatis propofito Anastasio , qui pofthac apud Hun¬
garos Strigonienfem egit pontificem. Subjicit Dubr avius, monaflerium Breuno-
vienfe tunc viris iliujlribus maxime flor uiJJe fub Auflrici noflri moderamine, quem
etiam virum tanta f an ft itatis ac virtutis fuijfe ajferit, ut mortuum difcipulum
fuisprecibus revocaverit ad vitam. Unde mirum non efl, ft Adalbertus tantope¬
re eorum confortio deleftaretur, ut fapius eum in monaflerio, quam in domo pon¬
tificali invenijfes . Quin & ipfemet Boleslaus fapius eos invifebat, prafertim fe-
flis diebus, ut eorum conviviis interejfet; qua viri illi fanfti a. precibus femper
incipiebant, & cum precibus finiebant, magna cum modeftia & difciplina at¬
que abftinentia ciborum.

2 . Hic quidem erat tunc Breunovia flatus, fed diu nonftetit tanta profperit as.
Impii quippe homines in Boleslaum principem,quem plus a quo Chriftiana religioni
deditum afferebant ffimul & in Adalbertum,quodfrequenter eorum vitia repreben-
ditet,conjurationeminierunt,at que occupato non longe a Praga monte, C hrifiianos
Afta SS. O. B. Tom. VIII . E quof-

AN.CHR.

IOO7.

jio. Julii.

AN.CHR.
IOO7.
1 j.Noy.

Anaftafitis
S. Adalber¬
ti focius.

Mona (ler.
Brcunovix.

Digitized by booQie

66 DE ST. ANASTASIO ARCH, STRIGON.

An. CHR. quofqyqui in eorum manus veniebant male habere ac eorum bona diripere coeperunt*
i 007 His permotus Adalbertus , pofi aliquot hominum cades , iterum invidia cedendum
n.Nov. tatugy j Kygf quos in Breunovia relinquebat y prius confirmatis y eBoemiafeceJJit y

e Boheitiii uti a fummo Pontifice Roma difcedens faciendi veniam acceperat : cujus exemplum
Hwga- m fecutus paullopofi Aufiricus , in HungariarH cum fuis dijcipulisperrexit , ubi a bea -
/ to Stepitano tunc Duce benigne exceptus efi * ac aedificato monafierio in honorem S.

Beneditti , non minus ibi , quam in Boemia /and itate floruit . Audiendus ea de re efi
Cbartuitiutepifcopus, qui in vitafanfti Stepbani Hungarorum regis y Aufirici ad*
ventum , ac monafievii ab ipfo conditi exordium fic de fer ibit . Abbates & Monachi
nihil proprii habere cupientes, fub tam religiolo Principe ftatuerunt ad fui infti-
tuti praeferiptum vivere, in quibus fuit Aftricus abbas cum difcipulis fuis. Et
.paulk pofi * Porro A s tricus abbas cum fuis honorifice acceptus, ad radices
Mflnaft. ibi Montis-Ferrei coenobium in fan&i Benedi&i honorem coaftruxit , ubi hodieque
monachorum congregatio , regulari difciplina pollens, temporalium rerum
Copiis ex Ducis liberalitate fuperabundans, &c. Cum his Dei fervis Princeps
ehriftianiffimtts,modo communiter cum omnibus, modo feparatim eum fingulis
colloquia mifcens, &c. Idem omnino narrat Antonius Bonfinius rerum Hungari -
carum lib. 1. Decade i. ubi addit , nofitorum monachorum opera ac auxilio Hunga-
ros a beatijfimo Rege adfidemaddu&osfuijfe . Rex, inquit , Aftricum & difeipu-
los honorifice excepit, & ad radicem Montis-Ferrei collocavit, ubi divi Benedi¬
ci coenobium magnifico fumtu exaedificare permifit. Quin & bafilicam illam in*
genti donativo multifque praediis pagifque donavit, quo monachi commodius in
regulari vita confifiere poffent. Horum confuetudine, quando viros optimos
effe intelligebat, mirifice deleCabatur; quorum auxilio ac opera Ungar os par-
' tim fponte, partim vi ac metu in lucem veritatis aiferuit, mandata facrae legis,
& orthodoxae fidei axiomata omnes fcire coegit, &c.

Privile- 3. Refertur ad calcem Bonfinii Stepbani regis privilegium monafierio fandi
itephanl, Martini , cui Anafiafius abbaspraeerat , concejfum: quod ^ et fi nonnihil vitia*
tum videatur , hic tamen dejeribendum effe cenfuimus , quod multa habeat fcitu
non indigna , qua illufirare poffint monafiicam bifidriam .

In nomine Dei fummi, Stephanus divina providente clementia Hunga¬
rorum rex * Credimus & vere fcimus fi locis divino cultui mancipatis poteftates
atque honores adaugmentaverimus, id non folum laude humana praedicandum,
verum divina mercede remunerandum. Quocirca omnium fanCae Dei Ecclefi*
fidelium, noftrorumque praefentium atque futurorum follers comperiet intentio,
fignificamus, quod nos interventu, & confilio, 8 c confenfudomini Anast a*
s 11 abbatis, monafierio fanCi Martini in monte fupra Pannoniam fito, a geni¬
tore noftro incoepto ( quod nos per Dei fubfxdium , .ob animae noftrae remedium,
pro ftabilitate regni noftri, ad finem perduximus ) talem conceffimus libertatem,
qualem detinet monafterium ianfti Benedi&i in monte Calino .• quia propter
orationes fanCas Fratrum ejufdem monafterii, confiliante domino Anaftafio
prasferipto abbate, & jugiter adjuvante, confortati & laureati fumtis. Singu¬
lare namque fuffragium, qudd per merita beati Martini in me a pueritia exper¬
tus fum , memori* pofterum tradere curavi . Ingruente namque bellorum
tempeftate, qua inter Teutonicos & Hungaros feditio magna excreverat, pr*-
cipue quod cum civilis belli ruina urgeret, volente Comitatu quodam, nomi¬
ne Simigehfi, paterna me fede repellere, quid flu£luanti confilii darem, quoque
me verterem, tanta taftus verecundia, adftantibus Ducibus, videlicet Poznano,
Cincio, Orthio, dominoque meo Archiepifcopo, votum vovi S. Martino, quod fi
de hoftibui interioribus aut exterioribus,e jus meritis vi&or exfi fierem, fupra no*
minati Comitatus decimatioqi de omnibus negotiis, praediis, terris, vineis, fege-
tibus, veftigalibus, vinumque hofpitum quod in praediis eorum excrefceret, ne
parochiano Epifcopo pertinere videretur, fed magis Abbati ejufdem monafte-
fii, fub teftimonio prtrfatorum Ducum, multorumque Comitum, abfque ulla
mora fubjugare t. Dumque pofi cogitatum vi&oria potirer, quod animo revolve¬
ram, operis efficacia complere ftudui.Necdum etiam epifco)satus,& abbati* pfte?

ter

Digitized by

Google

DE S. ANASTASIO ARCH. STRIGON. 67

ter ipfum locum in regno Hungarico fit* erant. Quod fi(per)vos fideles licuit mi- an.chr.
hi,«juo volui loco,e pifcopatus & abbates (latuere ; an non licuit cuipiam loco quod 1 °°7
volui, ut facerem ? Et ne adhuc ecclefia fan£U Michaelii * vacua cffe videre- 11 ' N / '
tur, vel Epifcopus parochiam» injurias querimoniafque in colle&ione decima- * al M,r -
rum pateretur, ei curtem, qu* vocatur C orten, cum hominibus eodem per- -
tinentibus tradidi; Quod fi iple contra mea ftatuta quid inique agere, vel acqui¬
rere voluerit, ante Deum judicem vivorum & mortuorum in die judicii fe con¬
tendere mecum fciat; Adhuc autem fubjungens dico, fit ipfum monafteriumab
omni inquietudine femotum; habeantque monachi poft tranfitum fui cujufque
abbatis alium abbatem fecum eligendi (jus) & a quocumque velint Epifcopo
confecrandi eum / fitque illis licitum Ordines accipere quovis loco, & a quo¬
cumque Epifcopo i Ante neminem vero abbatum capella incedat, nifi ante Pa¬
trem ejufdem monafterii, propter reverentiam & fanditatem ipfius loci ; mo¬
reque Epifcopi infandalibusMiffaiti celebret. Pr*cipimus itaque fubteftifica-
tionibus Salvatoris Domini noftri Iefu-Chrifti, ut nullus Archiepifcopus, Epi*

Jfcopus, Dux, Marchio, Comes, Vicecomes, feu aliquis homo magnus, fi ve par j
vus, de jam fato monafterio aliquomodo fe intromittere in mancipiis, terris, Vi¬
neis, decimationibus, pifcationibus, ripis, placitis, fine conceffione abbatis ejuf¬
dem monafterii audeat, Quod qui fecerit, componat centum libras auri opti¬
mi, medium Camer*noftr*, ac medium prsefato monafterio, fijifque re£lori-
bus; malediflionifque pe spe tuae yinculo aeterrfaliter ferlatur.Quod ut verius^ cr^-
datur, hanc paginam‘manu propria roborantes figillari juffimus. Datum anrto
100j.regnfnoftrifi“CundQ, |rpJi£ljouedeciipa«qttmta f ; .7 y

Hadenus regium diploma , cujus Indicio , 'ufanno 1001. £f$tepbani Regis fe¬
cundo concordet , Inatdio 15 .a Septembri inchoanda efi,

4. Sedfinepafioribus diu fubfifiere non poterat nafccns Ungar orum fecclefia , p; t Epitco-
huicque necejfitati beatus Princeps dtfideranspito videre , provinciam totftm in de - P UJ -
cem epifcopatus difiribuit,atque C olocenfi ecctefia,uni ex illis Afiricum , quem do-
ftrina & moribus praeftantem effis noverat ,ut airBonfinius, profecit, eumque poft
initum Pontificatum Anaftafium appellavit, Ad eam ecclefiam canonica eledione
promotum eumfuijfe ojferit C bartuitius , VerUni bot omnia non fatis tuto egijfe fi-
bi videbatur beatus Stepbanus , nifi accederet fando fedis apofiolico aud oritas :
quare Anajlafium quadriennio poji patris fui obitum Romam mifit , tum utPbntj-
fex na fi enti ecclefia bencdiftionem impertiret , ac novos Epifcopatus eredot con¬
firmaret , tum ettam ut Regium diadema fibi concederetur . Quanta cum prudentia
banc legationem ex fecutus fuerit Anafiafius, tpfius rei eventus declaravit * Non
enim regium diadema folummodo, verum etiam infignia apofiolica Principi obti- ^ manum
nuit : qua de re audiendus eftipfeC bartuitius , qui tertio-decimo S oculo vixit . Sic
autem foquitUr , Praefui Aftricus ad Pontificem venit, demandatumque officium
fibi prudenter exfequens, fan£lique Ducis res geftas ordine referens, a fede Apo-
ftolica regni coronam petiit; oftendens dignum efTe Ducem eo honore & dignita¬
te , quippe qui divina fretus ope multos fibi populos fub jugaffet, multofque infi¬
deles fua potentia ad Chriftum convertiffet.Iis auditis mire exhilaratus Pontifex,
qui jam pridie divinitus monitus fuerat,ut Afirici precibus ajfentiretur , quodfupra
pramiferat C bartuitius , precibus illis libenter annuit, crucemque ante Regem
ceu apoftolatus infigne geftandam adjunxit: Ego,inquiens,fum Apoftolicus,at il- ,
le merito Chrifti Apoftolus dici poteft,cujus opera tantum populum fibi Chriftus
adquifi vit; atque ea caufa quemadmodum divina gratia ipfum docebit, ecclefias
Dei una cum populis noftra vice ei ordinandas relinquimus,

5. Stepbanus his infignibus receptis,qua Anafiafius detulerat jn regem ungitur;

& ne frufira vices apofiolicas videretur accepijfe , edidum cum epifcopis 0‘ regni
primoribus promulgavit,quo & fingulis vitiis parabantur remedia , & ecclefiafiico
djfciplina ordo infijtuebatur. Interea Sebafiianus , qui ex monacho fandi Martini
archiepifcopus Strigonienfis fadus fuerat flumen oculorum flmifit ,ficque totius re- Fit archiep.
gni metropoli quadamtenuspafiore orbata , periculum erat ,ne grex novellus , ducis Strigonicn-
fui defiitutus gubernatione, a redo fidei tramite defied>eret . Ad hanc calamitatem
Ad a SS. O. B. Tom. VIII. E ij ex

Digitized by ^.ooQie

<58 DE S. ANASTASIO ARCH. STRIGON.

Att. CHli. ex Mun; arta ptopulfandam vifuvt e fi fanftijfimo Regi Stephano Anafidjium no-
1007 firumin fedemStrigorticnfemprovehere: quod & re vera annuente pontifice Ro-
ii.Nov. tnanofa&um efi,Tantes dignitatis fplendor Antifiitis nofiri oculos non effudit, ut
ex bis qutepaullo pofigejfit manifcfium efiitriennio enim pdfi quam hanc Jedem con-
fcenderatfiebafit ano,qui lumen oculorum recuperavetatfiedemfuam Anafiafius re-
fiituit^ecclefia Colocenficontentus.Palii tamen arcbieptfcopalis u/um 0 “prarogq-
tivas femper habuit, unde eum fub Ungitrorum Archiepifcopi nomine privilegio J.a •.

Ejus £tu. b annis XVII. Papa pro erettiorie epifcapatus Bambergenfis in concilio Franc ofor -
dtenfi fubfcripjijfe legimus, quod ex Gretfero Labbeus tomo Conciliorum,
ad annum 1007. edidit.

Cultus 6 . Hac funt qua de Anafiafii feu AJbrici vita ex variis auftoribus excerpere poj

tuimus. Porro ejus obitum die 12. Novembris confignavimus, quo/cilicetdie in
Martyrologto Benedittino memoratur bis verbis : S trigoni» in Hungaria de-
politio fan&i Anastasii Epifcopi & Confefforis, magnae, fan&itatisvi¬
ri. Annus vero a nullo auttorp, qui quidem nobis notus fit , ajfignatun ,
fed vifum efi nobis ejus obitum ad hunc annum, quo Privilegio fupradi&o ,
fubfcripfit, referre, quod deinceps nulla ejus mentio occurrat .

Cultus.

ah chr. VITA SS ZOERARDI feu ANDREjE

CONFESSORIS, ET BENEDICTI

MARTYRIS, EREMITARU M.

Au&ore ( ut ferune ) Mauro Quinqnecclefienfi epifcopo.

Sx Maio Saturno.

OBSERVATIONES PRJE-V 1 JE.

Zowardus j, A jtSIO adjungbmusZoerwrdum&Benedidim, qui eodem ac ipfc tempore Hungariam

& Bened .e Uluflrarunt , uti refert Bonflnius lib. i.Dec.x. rerum Hungancarum , huc alledi tum fan-.

Hun»riam ditate’ principis , Stephanifcilicety tum fidei d.ffeminando defiderio. Zaerardus & Benedidus, eodem
penetrant, teflante Boufinio , ex ea Dalmatis parte, quam dicunt Polianam , in Hungariam acceffeHtnt,
ex quibus prior vitae funditate miracula edidit i Benedi&Us, cum pro Chrifto fanguinem
effuderit, inter divos Martyres adnumeratus fuit. Eos e terra Colonorum adventffe feriba Mau¬
rus in vita quam infra dabimus, atque a Thilippo abbate in monafler/o Zobor , quod fub fandi
Hippolyti nomine in 'Httrtenfl territorio fitum erat, fufeeptos.aliquamdiu degiffe, priufquam in
eremum fecederent. Hos tamen ipfos Bonflnius tn Hifloria Hungarica, & Cbromerus libro 3. de
rebus P donorum in monaflerio Monttsferrei fufeeptos fuifje commemorant. Certe, eodem Mauro
tefle, Benedidus m eremo degens, fopius adhMartianum monafterium, quod a Zoborenft vide¬
tur diflingucre, accedebat. In officio proprio horum fandarum quod Voloni recitant, monaflerium
in quo vixerunt, fitum dicitur in ea Sclavorum & Hungarorum regione, quae MoraviaeDa-
nubioque confinis» Sarmatia Pannoni® olim dida fuit.

a. Falluntur qui Zoerardum, nedum Benedidm, qui ei integro faltem triennio fupervixit ,
anno 990. aut ante foculi undecimi initium ex hae vita migraffe putant. Cum enim illi viri
Eorum fandi , nonmfi fub Stephano rege, proindeque pofl annum 997. in Hungariam penetraverint, nec

*tas. niji pofl exodum aliquod in monaflerio tempus in eremum feceflermt; eorum obitus ad foculum

undecimum differri debet: quo autem anno contigerit , nobis plane incompertum efli horum ve¬
ro vitam fandi jlnaflafii elogiofubjunximus , quod eodem tempore'in Hungaria floruerint .

Vite audor: 3 - Horum vito audor a Surio Maurus epifeopus Qumqueccleftenfis dicitur , fub cujus no-
* ’ mine eam die 1. Mali vulgavit , unde eam defcrtpfimus. Et quidem celebris fuit iflis temporibus

Maurus, qui ex monaflerio fandi Martini ad Oumqueeclefienfem thronum a beato Stephano eve-
Bus efi, poflquam ejus fonditatem miraculis comprobatam per fe ipfc fuiffet expertus. Rem narrat
Bonfinius, cujus verba huc referre juvat , ex quibus difcimusprimos Hungaria antifhtes exno-
ftris qdfumtos fuiffe. Stephanus , inquit ille , cui ceteri feriptores fuffragantur, rex , quotanr^s
coenobia, bafilicas, sdefquc facras perluftrabat. Cum ergo in divi Martini coenobio Sb-
B A ST I anus lingulari vita & fapientia non mediocri praeditus effet, miro amore a'Re-
ge comple&ebatur, ejufque favore & au&oritate eo ufque eveftus, ut Strigonienfis metro-

Eorum

(tas>

Digitized by L.ooQie

DE SS. ZOERARDO ET BENEDICTO. 69

polita crearetur .... Qain & illud'minus ommittendum, cum Pater ( Stephanus Rex ) di- an CHK.
vi Martini coenobium, quod in monte Pannonis infano ( ut Bonfinio vifum efl) fumtu fun- 1 ....
darat , monachifque complerat , levifere decerneret , filium (Embricum) fecum;du- Mai».
cere ftatuit, haud quaquam ignarus , quanta Dei gratia puer ille polleret. Inito itinere ,
cum templo propinquauet , monachi longo agmine obviam prodiere , ut qua decet digni¬
tate Regem acciperent. Contra vero Rex , ut Emerico aeque ac cselefti angelo prodeuntes
patres honeftaret, filium prsmifit. Qui prereverenter ab his exceptus & confalutatus, tam¬
quam divinitus edet admonitus , monachis ne paria quidem ofcula diftribuit j fed pro cu-
jufque meritis impartitus eft, quoniam huic duo, tria illi, nonnullis quatuor , quinqueve
& plerifque feptem libaffe dicitur. Pater a tergo, tamquam e fpecula, cunfta connderabat:

& quamvis filium nil timere feciffe confideret, admiratione tamen carere non poterat i
Quare facris rite peraftis Emericum percunftatur, cur insqualia patribus ofeula diftribuif- Monscho-
fet. Pro continente, inquit, tempore ofcula dedimus: quibus autem feptena ofcula data , tum varia
hos perperus caftitatis cultores ede fcito, & ex numero feptenario, abfolutiflimam prspo-
tentiifimamque virtutum virginitatem eflc intelligito , quippe qui ad penetralia cordium
ufque penetret, qui Deo dumtaxat patere folent, reconditas, quoque hominum mentes in¬
tuetur. Rex inde profe&us, paucis poft diebus cum quiefeere non pollet , donec rem ex¬
ploratam haberet, ut evidentius hinc aufpicatam filii fanditatem cognofceret, coenobium
duobus tantum aedtis comitibus repetit: non folum diurnis, verum etiam nodurnis facris
intereft, ut quinam forent, qui feptena ofcula fufeeperint, exploraret. Poli matutinalacra
inter monachos infmuatus animadvertit, omnes, praeter eos , qui cumulatiifima ofcula na-
di fuerant , cubicula repetiiffe: illos contra in facello remandite , & in fecretiorem quem¬
que angulum decedi (Te, ut facros ibi rythmos Deo fuccentarent, ac reliquum fpatium no¬
dis in Dei laudem abfumerent. Hos veluti a fpecula fingillatim adoritur , confalutatifque
benedixit: ad Maurum demum pervenit, fepties ofculatum , a quo anne caftitatis inte¬
merati compos effet, neque blanditiis, neque minis, neque quavis artificiofa percundatio-
me extorquere potuit. In fequenti die conventum indixit, ubi hunc ex induftria variis cri¬
minibus poftulatum periclitaretur. At ille nihil objedis calumniis refpondit, haud infeius om¬
nes mortalium animos patere Deo. Quare fado periculo , Rex enarrata fui adventus cattfa ,

Mauri virtutem publice approbavit: paucifque poft menfibus eum Quinquecclefienfi epifeopatui
praefecit. ,

4. Zoerardi , feu, ut alii molliori voce appellant , S Hir adi , & Bcnedifti memoria non in faftis Cu j tlKi
folum Benedittinis celebris efl - Eos nempe uti patria fua patronos recolunt etiam in fuis tabulis ec~
cleftaflicis Hungari & Voloni, fed variis diebus. Menardus, Molanus & Canifius eos celebrant
die i.Maii, Voloni die 16. Julii, fequenti die Hungari . Eofdem laudant Bollandiani die i.Maii , fed
inter pratermiffos , daturi, uti pollicentur , eorum a&amenfe Julio, quo follemnior efl eorum fefti-
vitas. Maurum vero Quinqueccleftenfem epifeopum celebrat Martyrologium Bencdiftinum die q, De¬
cembris: qua die ejus elogium ex Bonfinio excerptum Surius exhibet.

1 • r | "'Empore illo, quo fub Chriftianiflimi Stephanu regis nutu, nomen
JL & religio deitatis in Pannonia rudis adhuc pullulabat, audita fama bo¬
ni re&oris, multi ex terris aliis canonici & monachi ad ipfumquafi ad patrem
confluebant, non quidemalicujus caufa neceflitatis coaiti, fed ut novum fan¬
ate converfationis gaudium ex eorum conventu adimpleretur. Inter quos qui¬
dam fantti Spiritus inftin&u ta&us, ex rufticitate quafi rofa ex fpinis ortus, no¬
mine Zoerardus, hanc in patriam de terra Polondrum advenit, & a Phi¬
lip p o abbate, cujus monafterium, Zobor nominatum, in Nitrienfl^terri¬
torio ad honorem fan6ti Hyppoliti martyris fitum erat, habitu accepto, & An¬
dre a s nominatus, eremiticam vitam agere ftatuit: ibi vero quanta contritio¬
ne cordis & corporis maceratione afflixerit fefe, ex relatione difcipuli ejus beati
Benedicti, cumipfoconverfantis, qua: audivi, paucis literis mandare de¬
crevi. Ego quidem Maurus, Deo miferante nunc epiftopus, tunc autem
puer fcholafticus, virum bonum vidi: fed quse effet ejus converfatio, nonvifu,
led auditu percepi. Ad noftrum ergo monafterium, in honorem beati pontificis
Martini c confecratum, cum jam di£lus monachus Benediflus fepe veniffet, mi¬
hi hxc , quae fequuntur, de ejus vita venerabili narravit.

2. Poftquam idem venerabilis vir Andreas eremi folitudinem petiit, magna
quidem corporis defatigatione, fpiritualis autem vitae corroboratione jejunium
femper obfervavit. Tribus diebus ab omni re, quae mandi poteft, abftinuit
■dftaSS.O. B. Tom. VIII. E iij pro

SuboTph.lC
no rrr~.
Zoerr.rdus
in Kunga-'
riam venit.

Sufcipitur
in monail -
Zobor.

Sece!::
eremum .

« Stephanus poft mortem Geyzas Ducis patris fui , quae fub finem anni 997- contigit , in Regem coro¬
natus anno iooj. poft triginta & feptem regiminis annos moritur.

b Nitria urbs eft Hungari* fupetioris, vulgo Nttrach: appellata, ad fluvium cognominem.
t De Martiniano coenobio diftum eft in elogio S. Anaftafii epifeopi Coloceniis fupra par. 66 .

Digitized by v^ocrne

DE SS. ZOERARt)Q ET BENEDICTO

AN CHR.
I • • • •
i. Miiii

Noftequefr
cino trunco
«flidet«.

Benedi&u*
ejus focius
occiditur..

Demerfus
jn venitur»

Zoerardi
Jnors.

pro dile&ione gratiae ipfius, qui propter homines homo fa£lus, quadraginta die¬
bus jejunavit. Cum autem •Quadragefimale tempus adveniret, exemplo vitae
regularis, fub qua Zozimas* abbas degebat, ubi quadraginta quinque da&ylis
quifque Quadragefimam deduxit: iple a Patre Philippo, a quo habitum religio¬
nis perceperat, quadraginta nuces accepit, & eo exfiftens vi£hi contentus, diem
fanftae refurre&ionis cum gaudio exfpeftavit. Iifdemvero& aliis diebus, licet
efus ad corpus refocillandum non folum non fufficeret, verum etiam fpiritum ip-
fum ad defe£lum perduceret; ipfe tamen excepto tempore orationis, numquam
a labore ceffavit; fed accepta fecuri, quemdam laboraturus filvas locum lolita-
rium intravit: ubi cum prae nimio labore & jejunii diftri&ione corpore &fpiritu
deficiente, quadam die praemortuus jaceret, quidam juvenis -pulcherrimus ad-
fpe&u & vifionis angelicse advenit, & impolitum vehiculo ad celiam ejus addu¬
xit. Atexftafi, inqnaerat, decedente, poftquam adfe reverfus, quid erga
ipfum mifericordiaDei egiflet, agnovit, fupradi&o difcipulo luo Benedi£to,
qui mihi haec narravit, id cpnfeffus eft, conftringens cum juramento, ne ante
diem obitus fui notum cuiquam faceret. ^

3. Poft laborem autem diurnum corporis quietem no£hirnam talem adhibuit,
quae magis tormenti&afHi£Uanis, quam'requiei nomen mereatur. Planatum
equidem truncum quercinum fepe circumdedit, &per ipfam fepem arundines
acutas ex omni parte infixit. Ipfe vero in trunco fedens, tali felforio ufus eft ar¬
tuum reiteratione , ut fi forte corpus fopore gravatum qualemcumque in partem
fe fle&eret, arundinum acie fauciatum graviter evigilaret. Infuper & ex ligno
coronam faftam capiti fuocircumponebat, ad quam in partibus quatuor totidem
lapides fufpendebat, ut fi caput fopitum quocumque inclinaret, lapide percu¬
teretur» O beati viri Andrese merces, quam beata & aeterna vita, corona cen¬
ties ornata, quae in caelo recompenfat, quod in terra graviter emptum fuerat!
O inauditum genus confeflionis , quod^preciofius facit regnum promiflionis I
Non cibus, non requies auferre potuit dulcedine vana vitam aeternitatis , & ne¬
quam fpiritus aditum invenire nequivit deceptionis. Haec quae jamdi&a funt,
difcipulo ejus Benedi&o referente, cognovi; qui & ipfe , patre fuo defun£lo,
locum eumdem inhabitare decrevit. Cumque per tres annos exemplo magiftri
diftrifte vitam ageret, latrones fupervenientes, & multam apud ipfum pecu¬
niam elfe fperantes, du6tum ad ripam fluminis Vvagb , jugulaverunt, 8 c iri ip¬
fam aquam demerferunt. Diu vero corpore ejus quaefito & non invento, per in¬
tegrum annum vifa eft aquila in ripa fluminis Vvag , quafi quaedam obfervatura ,
fodere/ perquam de corpore certi effe£li, quemdam in aquas immergi fece¬
runt, &fic integrum, quafi nuperobiiffet in venerunt. Conditus eft autem Be-
nediftusin bafilica beati Emmerammi martyris , in eodem fepulcro, in quo
affervabanturolfabeati Andreae, ejusfan£H patris. Jam quaefequuntur, Phi¬
lippus Abbas mihiabbaticonftitutonarrare confuevit.

4. Cum igitur tempus refolutionis fui corporis immineret, indicans eis hoc ,
qui aderant, ne ab ullo veftimentorum fuorum exueretur operimento praecepit,
donec abbas Philippus, quem miferat aceerfitum, adveniret. Qui pater adve¬
niens , ubi corpus venerabile jam mortuum jacebat lavandum, catenam aeream
vifcera jam attingentem invenit. O mira res & inaudita/ Catena carnes intus
putrefaciens, cute foris eft obdu&a. Sed nefciri hoc genus martyrii poflet, nifi
ad umbilicum ligati nodus appareret metalli. Soluta vero catena, dum ex corpo¬
re trahitur ,fonus coftarum elifarum graviter auditur» Cujus catenae partem me¬
diam ab eodem patre impetravi, & nunc ufq;cuftoditam,petitioni Ducis chriftia-
niflimi Geisje c,cum defiderio mihi pro ea initanti, negare nequivi. Sepulto quoq;

bea-

4 Dc eo Vitae patrum , & Bultellus nofter in Hiftoria monadica Orientis. Is eft qui Mariam Aegy¬
ptiacam pernitentem in eremo invenit, b Vvaga fluvius in Pannonia: montibus oritur, necemenfo longo
terrarum fpatio Donajecio conne&itur, aut potius nomen motat, indeque ad Opatovicium opidum in Po-
lonia Viftulae mifcetur . e Dc Geifis (ea Gciezis tribus vide Bonfinii chronologiam Regum Hungarico-
rum: primus , S. Stephani pater , fub ducis titulo regnavit exeunte fxcuio decimo , fed qui hic defignnri
non poteft, ficut nec tertius qui fxcuio »». regnum tenuit: fecundus vero anno 1077. regnum capefllvit
in annos tres» cui forte ante regnum adeptum Maurus catenam, de qua hic loquitur, tradiderat.

Digitized by uooQie

DE SS. ZOERARDO ET BENE&SCTO.

beati, viri corporemus per revelationem abbatis Philippi cognovi , Sc coghira a», ohr,
digna effe videbantur, memoria notaivi . Tempore quodam, latrones > quorum.. ,iw°
collegia maxima ex parte folitudinem inhabitant , in filva congrefli finit, quibus 1 Mili '
confligentibus, unus ex eis multum fauciatus eft ,Confli&u diremto , cum hunc
focii vulneratum nequaquam in filva dimittere vellent, confilioimto, ad cei-
lam jfuperius difti viri Andre*, cujus fama jam a'd omnes circumquaque diffunde¬
batur, eum deferre ftatuerunt. Sed cum adhuc locus longe abeffet, latro-invia Defonaum
defunctus eft * Corpore vero ejus ad cellam deportato , & in eadem pofito, me- Utronem *
dia jam nofte cum offa commendare vellent humo , fubitofpititu re verfo, mor¬
tuus refurgere coepit. Illis autem qui aderant, valde perterritis, Scprx pavore
fugientibus, rjefufcitatus ille revocabat eos, dicens : Nolite fratres formidare,
neque fugere ; fanftus ehim Zoerardus me a morte fufcitavit ad vitam,-Illis au- Zoerardus
tem prap. gaudio plorantibus, & ut difcederetcUmeis-, rogantibUsdudt, fe mun* x 1
quam ab ea Cella difceffurum, fed ibi in perpetuum Deo; 8c fahftO Zoerardo fer-
viturum, Fecit itaque quod promifit, & uiqUe ad obitum fuumibi permanitt.

5. Aliud quoque ejus’miraculum nequaquam reticere volui, quod eddetril
Philippo abbate narrante cognovi. In civitate Nitria quidam reus damnatus ,
fufpentuseft. QuipoftfolutusDeimifeficordia, ad abbatem venit Philippum, J^' u ndio
& qualiterper merita beari viri Andre* liberatus effet, indicavit. Dixit enim, f 0 i ri t.

. quod cumdamnatu$,effet, femper nomen ipfius implorafiet cumfublevaremr

in patibulum, ftatim manibus fuis beatus'y ir AndrCaseumfuftentaverit. At
illi, cum eum omnes mortuum putantes, domum reverterentur, ipfe eum manu
fuafolutum abire permilita O quanti meriti vir ante Deum, qui vifi bilis appa¬
rens, homines folvit, cum invifibilis inter angelorum choros locum poffideat,

; AN.CHR,

DE S* BRUNONE RUSSORUM

1009.

xj. Febr.

' archiepifcopo & martyre,

1, T NTER egregios martyres , quos inclyto agmine BenediBitiafamilia C brijitt Bruno no.

X purpuratos obtulit ,noninfimum.locumobtinetHKVHO, RuJfbTU*nfeuRu- bllii '
tbendrum Lithuanis atque Pruffisvicinorum- apoftolus , Is nobillapud Saxone*ge¬
nere ortus , patrem, habuit B RUNOnem, inter pr acete t clari(fimum, & Hiema¬
ri Merfepurgenjis Epifcopi confonguineum; matrem Idam pari nobilitate con-
fpicuam.Inde celebris <j>uerffurtenfium BaronumJBrps enata fertur * jsuBoreP.au-
. Co Langio in Chronico. Citizen fi, quemf'erereceptiores exfcribunt. Verum altius
. 'videtur Br unorsis genus, ob jamdiBamcumDitmaro propinquitatem, qui Reges
ipfos at que Imperatores affinitate contigebat , Certiora funt qua habet C hronicum
Saxonicum , quodpenesnosbabemusmf.ubiadaii-num 100 p.cademftrine,quare-
, feremus infra ex Ditmnroy narrat. Sic'vere de ejus, genere :San£lus Bruno, qui
, & Bonifacius , archiepifcopus gentium, primum canonicus fan&i Mauricii in
Magdaburh 16. Kal. Martii martyr inclytus coelos petiit. Pater hujus: Bruno di¬
cebatur .. Gebehardus genuit Burchardum Scidam. Burchardus genuirGeve-
hardum patrem Conradi archiepifcopi Magdeburgenfis. Ida peperit Gebehar-
dum patrem Lotharii imperatoris,

2. Ab optimisparentibus Magdeburgenji fcbola traditus Bruno y eum brevi in Magdebur-
liptevis ac pietate ptogrejfumfecit.fub Giddone magijlro, qualem decebat Adalber- 6 l ftudct •
ti infladm fuccejforem y & monajlica vita martyriique candidatum . Adalber-

ti inquam, Ptagenfis. Epifcapiatquemartyrisin [cbciaMagdeburgenfifucceffo-
rem dicere malui, quam, cum Langio ,. Uvione ac recentiortbus pierifque omnibus ,
Adalberti archiepifcopi Magdeburgenfis difcipulum. Nam praterquam quod fub
Adalberto Arcbiprajule Qtricus , in Adalberti Pragenfis vita laudatus , &poJl
eumCiddo ., ejus, locifcbolas moderabantur , certe.recenti.or videtur Bruno, quam
Ut ad Adalberti Magdebnrgenjis temporapertinuijfe cenfedtur. '

3. Inde ab Ottone 111 . eduBus , palatinis aliquamdiu vacavit officiis y quibus Mon * c,1u *

AB a SS. O. B. Tom. VIII. E i i i j mox lbldem *

Digitized by

Google

7 2 DE S. BRUNONE RUSS. ARGH. ET MART.

AN. CHR> mox fandioris vitafiudio valedixit . Magdeburgum erga rediens ,. monafiica reli-
loop. gioni nomen dedit , nonCafini y quemadmodum Trithemfus , & ex eo Sintus Se-
Febr ’ nenfits ariolati funt % Bmnonem nofirum cum altero , itidem nofiro , Brunone , Ca-
finenfi monacho y dtin EpiJ'copo Signienfi confundentes . Hinc varia opera ,
fivc ad Brunonem Cafinenfem y feu ad Brunonem Cartufiani ordinis conditorem
pertinent , ipfi affinxerunt . Quamdiu Magdeburgi Bruno monafiicis infudarit
difciplinis , haud fatis liquet: quamquam Ditmarus converfionjs ac inclytaj cqn-
verfationis annos duodecim ei tribuit.

Rufiorum 4. ,$W antequam Henricus Germanice Rex imperii fumeret in ftgnia , ad

«pofto us. g enttum converfionqm Merfeburgi faeratus Epifcopus , laboris ac vice Jocios decem
& odo fibi monachos adjunxit , quibufeum ad Rujfasprofedus , nullum fecit dif-
feminandi verbi Dei finem , * paganis acerbijfima morte cum fuisplederetur .

Demochares in tomo 2. cap. 2 5. de facrificio Mijfa, Brunonem ad eos Ruthenos mif-
fum fer ibit , qui funt in Vafeovia , hodieque Rhodii vocantur , inquit Vvian ,
Ruthenorum Lithuanis Polonis ac PruJJis vicinorum y qui ab antiquis Ryx ani feu
Roxolani vocantur , fuijfe apofiolumconfiat ex Ditmaro , cujus narrationem infe¬
rius adducemus . Brunonis elogium PaulusLangius in Chronico Citisjenfi texuit
in hunc modum . Bruno Epifcopus & martyr, & ipfe noftri ordinis, apoftolicus
exftitit praedicator. Qui natione Sax;o, ex illuftri Baronum, de Querffurt profa-
pia genitus , educatufque in monafterio. Magdeburgen.fi fub Adeiberti cura 8c
magifterio Archiepifcopi fupradifti, crevit in religionis probatilfimae & eximis
virumfan&imoniae, Qui denique, amore Dei & animarum lucrandarum zelo
fuccenfus , barbaris & procul exfiftentibus populis; fementa fparfit fidei . Qui
cumconftantiflime novis frugibus dominicum locupletare agrum fatageret, &
Chriftum aflidue ingenti ardore memoratis evangelizaret gentibus, in confiniis
Rufciae ab quibufdam induratis & furibundis fidei irriforibus manibus truncatis &
pedibus x lingua infuper praecifa, ac erutis £an£li viri oculis, ad palmam per¬
venit martyrii.

Sciipfores 5. De Brunone y prater Baronium in notationibus ad Martyvologium Romanum y
tk m ‘ plerique agunt rerum Germanicarum feriptores , ex quibus nonnulli pofi Maria¬
num Scotum & abbatem Ursbergcnfem pajfionis ejus annum Chxifii anno 1008.

, definiunt , alii,eam biennio ferius contigi]f e feribunt . Secuti fumus Chronogra¬
phum MagdeburgenfemO' Sigibertum , qui eam anno 100 p.die 16. Kalendas Mar¬
tius con fignant; plerique tamen de eo agunt die xv. Odobris , qui forte ob aliquam
ejus corporis translationem ipfius memoria dicatus efi. Ditmarus audor aqualis
annum diferte non exprimit , eum vero die 16. Kal. Martii decollatumfuijfe ajfe-
verat: cujus audoritas eo majoris debet, ejfe ponderis , quo res ab fepartim vifas ,
partim a tefiibus oculatis acceptas ( utinamfufiorifiilo ) reprafentat. Suis ergo
verbis in hifioria lib. S. audiendus hic audor .

vita?com- $ Fuit quidam, Brun nomine, contemporalis, & confcholafticusmeus,
Pwmaro. C£ ex genere clariffimo editus, fed divina miferatione prae ceteris parentibus inter
filios Domini eleflus. Hic ab I d a venerabili matre fua unice dile&us, magifte¬
rio Giddonis philofophi traditur, & omne quod habere debuit, cum abun¬
dantia fuggeritur. Hujus pater erat Bruno, fenior egregius, & per cun&a
laudabilis , amicus mihi confanguinitate& omnibus erat proximus familiarita¬
te . Filius autem ejus &aequivocus, cum mane ad fcholam iredebuilfet, ante¬
quam ab hofpitio exiret y veniam petiit, 8 c ludentibus nobis, in oratione is
fuit; otio negotium praepofuit, & fic fru&ificans ad maturitatem pervenit. A
tertio defideratur O t t o n e & fufeipitur, quem non longe poft deferens, foli-
tariam quaefivit vitam . Addit Chronographus Magdeburgenfis , & de opere
manuum fuarum vivebat.

7. Is vero poft mortem glorioliflimi Imperatoris, regnante tunc fecundo Do¬
mini gratia Hejurico, ad Merfeburg veniens, benediftionem cum licentia
domini Papae epifcopalem ab eo petiit, & ejus juffione ab archiepifcopo Tagmo-
ne confecrationem; & quod iple detulit huc pallium ibidemfufeepit. Dehinc
ob lucrum animae laborem fubiit diverfae ac grandis viae, caftigans corpus inedia,

& cru-

Digitized by

Google

de S. BRUNONE RUSS. ARGH. ET MART. 73
* , mcians vigilia. Multa a Bolizuvo, ceterifque divitibus bona fufcepit, an- CHR.
au* moxecdefiis acfamiliaribusfuis *pauperibus, nih.1 fib. renuendo, divifit. _« f 9 -
q o r n duodecimo converfionis ac inclyt* converfimoms fu* anno ad Pruffiam
oergens, «eriles hos agros femine divino ftuduitfcecqndam, fed fpinis pullulan-
Ss horrida non potuit facile moUire. Tunc m confinio pradiffi» regionis &;

Buffii cum praedicaret, primo ab incolis prohibetur ; & plus evangelizans
capitur, deindeque amore Ghrifli, qui Ecclefi* capute« i6- Kalendas Mart.

miris ut agnus depilatur cum fuis decem & odo. Corpora tot martyrum infepul-

tajacuerunt, quoad Bolfelavusidcomperieus, eadem mercatur ac domui fu*
fbturum acquifivit folatium. FaSafuntauteitl hsc ,n tempore feremffimi regis
Henrici. q uem Dominus omnipotens triumpho tanti Pr*fulis honorificavit, &,
ut multum fpero, falvavit. Pater autem pr*diai amittitis longe poftinfirmams
r ut ipfe mihi narravit ] praecepto fila mqnachicum fufcepit habitum, & i d. Kal.
Novembris in pace quievit. Cronegrapbus Magdeburgenfis eum cum tn confinio
UtaxScKualfrJicmet, martyr,o affettum fmjf'memorat. Addunt Marty-
reloeia .valga, acum abfeiffis ped,bus«c mambus cap.ee m,nutum fu,Jc. Hac .ibfquc
futui amento /cripta non fuiffe probae, potej) e* c bromeo VVirciburgenfea V.C.
Stenhano Baluzio ex veteri Mf.Codice odieo toJ.M.fcellaneorum ubrbxc hguntur
ai annum i oop.An. 1009. Brpn epifeopus & monachus a Prucis multis fuppliciis
affefihis, & manibus pedibufque abfeiffis, poftremo capite plexus C*Ios petat. Q ^

0 De eodem Brunanebauddubie,nfeUigenJaOnomstentiept/lolaadPihgri- to ep |

nam Patavienfem * epifcepum,quam in codice Tegernfen/, repenmus m hac ■verba. * ; u
O T t o Dei gratia Imperator Auguftus, Piligrino venerabili Patavien- ^
fis ecdefiasEpifcopo, falutem & gratiam .B* u n o n e M Epilcopum veftr* mit¬
timus & committimus dilediom, ut quibufeumque apud vos indigumit utenfi
bus, abundantiflime adjuvetur; & tam veftris hominibus, quam & caballis, alul-
queinitinere rebusneceffariis, quantq propius poffitUngronim confinioho-
Sorifice ac cautiffune perducatur. Nobis enim illuc erit delegandus, quo Rex eo-

rumdemnoftroquam propere arbitrio fit colligandus. Vobisergo magnopere fit
ftudium hanc cmfiime fieri legationem, nam fi, ut apudnos fedet, prolperabi-
nir vobis in hoc veftrifque omnibus admpdum confuletur. Valete.

Ex qua epiftola inteiligitur , Brunonis etiam operam m revocandis ai Fi¬
dem Ungaris adbibitam fuiffe. .

DE SANCTO ARDU1NO "

presbytero Ariminenfi. ,y-Aus '

I. T SI monachi titulus Arduino non tribuatur a Baronio, Ferrario aliifque ^

Ce audoribus ; eum tamennofiris ejfe accenfendumperfuadentvitaaujten-
tas , & mora diuturna in monafierio fandi Gaudentii , ubi pojl tranfadamtn ac¬
curata regulari difciplina vitamobiit & fepultus ejt. Hu/us uttam laudat Ferra¬
rius, fed ex mf. codice Cardinalis Baronii , quam fi aliquando obtinerepotueri¬
mus proferemus integram . Interim ejus epitomen exhibemus ex Catalogo gener ait
S and orum Italia Philippi F errant ad dtem 1 5. Auguflt , ubtftc habetur .

Ardoinus Arimini natus, mortuo patre, Venerio presbytero ecclefix
fan&iGregorii reftori, viro fpeftatae vita;, adhaefit; quocum vigilas, orationi¬
bus, jejuniis, eleemofynis & aliis piis operibus vacare coepit: qui ut Deo libe¬
rius infer virent, urbem egreffi m ecclefiam fanfti Apollinaris fe recipiunt, ibi
in unum orantes, pfallentes ac etiam laborantes; ubi Ardumus adhuc juvenis,
ut carnis incendia exftingueret > fefe quoties ardor invaderet, intra urticarum
condenfa volutabat, gravioraque remedia adhibebat. Sacris initiatus & deni¬
que fa&us facerdos, non tam aetate quam vitae fanfhtate famaque crefcebat:qua-
re multi ad eum in dies confilium ponentes confluebant: quos in ft ru ebat,&mcre-
pabat, in quibus Rodulfum comitem Arinunenfem. Cum multa fibi in tuesda-

Digitized by ^.ooQie

74 D E SANCTO A R D U I N O

an chr. narentur , omnia pauperibus erogabat . Coenobium fanfti Gaudendi per eos
ioop. dies paftore deftitutum erat, ‘ cai cum Jqhannes epifcopus Venerium tam-
jy.Aug. q uanl fenioremprafeciffet, ifque ornis detre&aret, tandem Arduini hortatu il¬
lud fufeepit: in quo coenobioquanta And trinus humilitate, obecfienria, patientia,
abftinentia, vitaque aufteritate fulferit, vix dici poteft. Denique vir fanftus
afliduis vigiliis &»macerationibus confe^us migravit e vita 18. Kalend, Septem¬
bris, anno Dominica Incarnationis mi x. Henrico juniore imperatore, in ea¬
dem ecclefia fanfti Gaudentii jfepultus: ad cujus tumulumphires agrqti & infirmi
divinitus fanati fdrit. Iri iis puer pedibus contra&us, puella paralytica , caci
duo, unus Bononienfis & alter Ravennas, prater daemoniacos aliilquembrhis
laborantes. . . . r

Miracnk. 2. Sanditatem Arduintftxnptn&h miraculis affert amfuijfe tefiisefi beatus Pe¬

trus Damiani in opufculo6. tdpite 29. ubi licet abepifeopo Simoniaco. fuiffet pre¬
sbyter ordinatusyobfervat tamen y id te flant e Uberto Ariminenfi epifcqpo , quotidie
facro-J'anftum mijfafacrifichm adeo oblatum fuifft . ^xjuivocus, induit uber¬
tus 11. loco laudato apud Petrum Damianum , prsedeceflor meus Ubertus epifeo-
bus infacra fedis acquirenda commercio, tefte provincia, nongentas Capien¬
tis moneta libras appendit, qui tamen poftmbdum beatum Arduintim, per quem
omnipotens Deus tot exhibet ftupenda miraqula, in presbyterumconfecravit:
quem cum perquififlem , Petrus Jcilicet Damiani Ubertum Ariminenfcm. epifeo-
pum y e veftigio, utrum beata memoria vir ab offerendo in fua incolumitate per-
' ftiterit, ufque ad ultima decubationis articulum offerendo falutaribushoftiisfe-
dulum infudaffe refpondit. ;

Memori* v 3. Arduini memoriam celebrat Philippus Ferrarius die 1 5. Augufli y tamin qa-
t alogo gener ali fandorum Italice y unde vita ejus epitomen defcripfirmts , quam in
altero fandorum qui in Martyrologio Romano non habentur. Ejufdem meminit
Baronius tomo io. ad'annum pp3. & tomo fequenti ad annum 1052. Ejusfa-
crum corpusJuo tempore, in ecclefia fandi Gaudentii ajfervatum feripfit Calefiinus
ejufdem loci monachus , in libello, quem de fiationibus & indulgentiis, monajlerti
fandi Gaudentii y jubente abbate fuo Joachimo compofuit anno 1442. Hunc
: libellum refert integrum Ugbellus tomo 2. in catalogo epifeoporum Ariminenfium ,

ubi plura habet de monafierio fandi Gaudentii . De ArduinO autem, hac habet lau¬
datus libellus. . Quinta ftatio feulocus indulgentiarum fan£HGaudentii, eft in
capella fan&a Corona...... in qua capella efi: altare lapideum, in quo eft cor¬
pus Corona virginis, ,& corpusfanfti ArduiniconfefforiS, quiirieodemmona--
fterio fan£li Gaudentii vixit, & ibidem fan&ificatus fuit..

anxhr. D E S> ATTILANO EPI S C OPO

jfcwtob. .Zamorenfi in Hifpania.

• • ’ r

Attiiani 1 U$g)UAMbeati Attilani Zamorenfis epifeopi gefia recenfeamus y

duo epi ic. | necejf irio pramittendum videtur , eum ab alio hujus nominis Epifeopo iti-

Zamor*. Zamorenfi diflinguendum ejfe: quod cum non advertijfcnt pleri que aud ores

Hifpanici , Attii anum nofirumfimul cum Froilano Legionenfi antifiite y fub cu¬
jus magifierio Attilanum vixijfe ipfis perfuafumer at , ad annum S$Q. referre
non dubitarunt . Errori locum illis audoribus prabuere complures charta fub Atl-
fonfo Cajlo confcripta , quibus Attilanum Zamora feu Numantia epifeopum fub-
feripfijfe legerant . Nos vero non imus infitias Attilanum unum tempore Alforifi
Cafii Numantina ecclefia prafuifse : fed cum en duabus tbartis , quas in Elogio
fandi Froilani ad annum too6. memoravimui , aliifqUeplurimis , quas Atbana-
fiusdeLobera y immo & ipfe Sandovatius fe vidifse attefiantur , confiet beatum
Froilanum Attilani epifeopi infiitutorem floruifse fub Veremundo.lL qui Podagri¬
cus didus efi ; contendimus alium prater feniorem admittendum efse Attilanum
epifeopum , qui hujus faculi initio Zamorenfi ecclefiaprafuerit , Attilanum quip-

Digitized by UjOOQie

DE S. ATTILANO EPISC. ZAMOR. 75

pe Froilani difcipulumfuijfe tefiesfunt quotquot de rebus eorum gefiis fcripfefe; AN CHR
quodfieri non potuit yfi unicus admittaturfenior Attilanus , qui tempore Alfonfi 100 ^
vixerit , quippe qui annisplujquam centumpracejferit Froilanum* Verum alio j.oaob.
item argumento confirmari pote fifent entia de duplici Attilano , ex diverfo fcilicet
utriufque Attilantprofejfianis monaflica loco . Probat Sandov altus in fundatione
monafierii Sahaguntiniy Attilanum , pofiea epifcopum Zamorenfem , eo in loco
monafiicam vitam duxijfe , idque ex infcriptione vetufiiffimi codicis ejufdem mo¬
nafierii y ad cujus calcem bac verba leguntur: Liber de virginitate fanftae Ma¬
ri je, quem compofuit fan£lusI ldefonsus , Toletanas fedis pofl fan&um
Eugenium epifcopus, & manu fua tranftulit Attilanus monachus de Dom¬
nos San&os, & poftea Numantias epifcopus. Hunc porro Attilanum monafierio
Sabaguntino non invidemus • verum contendimus ipfam infcriptionem Attilano
nofiro attribui non pojfequippe qui numquam in monafierio Sabaguntino vixit .

Is enim , ut confentiunt fcriptores Hifpanici , adhuc adolefcens monafiicam vitam
in monafierio Tarraconenfi profejfusy ad f antium Froilanum pergens , cum eo
aut in monte Cuturrino y aut in coenobia Morerolenfi femper egit , priufquam ad
epifcopatumpromoveretur . His in antecejfum pramijfis , ea qua ex variis autlori-
bus ad hunc fandum prafui em f pedantia colligere licuit y nunc exhibenda funt .

2. Attilanus circa annum 9 35?. T uriafone in Hifpania natus e fi ex nobilibus pa- AttU.nu
r entibus y quos anno quinto-decimafua at at is de[eruit ut Cbrifio militaret. Mo- lium '
nafierium quod prope eamdem civitatem confirutlum fuijfe dicitur , eo confilio ele-

git y ubi monafiicam vitam profejf*s aliquamdiu converfatus e fi . At cum fantli
Froilani fama tunc temporis per totam Hifpaniam fantlitate & dotlrina celebris
haberetur ; Attilanus petita ab Abbate fuo facultate , relittifque fratribus , F roi-
lanum adiit y utfe tanti viri magifierio fubjiceret , a quo. benigne acceptus e fi.. Hi bi¬
nas tantummodo fibi cellulas primum adific avere : fed affluente pofiea magna difci-
pulorum copia y permijf%quea Ver emundo Rege accepto , monafierii Morer oletfun- vita raona
dament a jecerunt y ut in f anili Froilani Elogio retulimus. Froilanus monafierii cu- ftic».
ram in fe fufcepit abbatis nomine , Attilanus vero Prioris vices exfecutus efi , ac Jub
utriufque regimine , in eo loco monafiica vita maximefloruit * Exatlo decennio cum
vicina duce ecclefia Pafloribus viduata fuijfenty uter que f antius in Epifcopum ,
Froilanus quidem Legionenfisy Attilanus vero Z amor en Jis ecclefia ajfumitur. Fe- p“* pifco '
runt y cum ambo confecrarentur die fantlo Pentecoftes , columbam affuijfe , qua in¬
ter eos volitans y Spiritum-fandum huicfacra atlionipraeffe Jignificabat .

3. Perpendens autem Attilanus quantum onus fibifuijfet impofitum , nihil omi- Sedem de-
fity ut veripafioris muniaperfette obiret . Verumpofl decennium veritus ne ob qua- fcm '
dam peccata qua adiuc adolefcens admiferat , res f aeras indigne tratlarety pgniten-
tiamde iis agere infiituit , eo que animo epifcopatum deferens y vale ditio fuis Zamo-
renfibus peregrinationem fufcepit . Urbem egrejfus , anulum quemin digito gefla¬
bat pro jeci ff e in fluvium dicitur y ajferendo quod fi, umquam illum anulum pojfet
recuperare y tunc defuorum peccatorum remtjfione certus epifcopatum fuum admi-
nifirandum rurfus fufeiperet . Hanc hifioriamy qua ab omnibus Hifpania feriptori-

bus memoratur y pratermittere religio fuiJJet y unde eam Marinei Siculi verbis li¬
bro 5. de rebus Hifpanicispofl Manriquefium referre vifum efi .

Attilanus memor exa&ae vitse, criminumque fuorum,, quas antea commiferat,
peregre proficifciftatuit. Epifcopatus itaque reditus pauperibus mandat com- *
munes fieri: quod multis rationibus fuos hortamr, quoniam neceflitate coa&us
fe per aliquod tempus receflurum dicebat. Quod fi fecus mandatum feciflent,

Deus iratus maledi£lione condemnaret. Hoc audientes qui vitam ejus noverant,
clamant dicentes: Te fequemur quocumque vadis, o mortalium omnium cle-
mentiffime .* quare nos in tanta calamitate relinquis ? Per Deum unicum quid¬
quid rogas nos fa&uros teftamur. Ille autem verbis illorum fidem adhibens, cum
eos benedixiffet, ftatim difceflit. Cumque veniflet ad pontem prope templum
fan&i Laurentii, anulum quem digito geftabat, de ponte projecit in fluvium,
fic dicens: Quando anulum hunc revifero, tunc ab omnipotenti Deo deli&orum
meorum veniam conceflam exiftimabo. Inde autem dilcedenscum uno comite

quem

Digitized by

Googl<

r <> DE S. ATT 1 LAN 0 EPISC. ZAMOR.

An. chr. qliem plurimum diligebat, adeo feftinavit, ut eum defatigatum reliquerit in iti-
ioop. nere* Solus itaque fe pannis induit quam viliffimis, adeo ut a nemine cognofci
f. oaob< p 0 ff etj & Juos a nnos de eleemofynis vixit. Quem tandem vox in fomnis audita di*
Vinitus fic admonuit: Attilane, jamjam tuum ad pontificatum perge; tu* enim
exaudit* funt preces: ipfeque praecepto audito fe itineri accinxit.

Venit itaque no£tu ad eremum, quae fanfti Vincentii de Cornu vocabatur, &
convicina fando iepulcro, ubi quaedam muliercula cum marito fuo illum in parva
domo receperunt, eique coenam non lautam quidem dederunt. Mane autem
maritus & uxor pro pilcibus ad Epifcopi domum vadunt, ut antea confue verant:
& Attilanum rogant, ut interim domum cuftodiat: quibus dantur pifces, imme-
mores unius fcilicet hofpitis, quem domi reliquerant, reverfi pro eo dederunt
eis pifcem majoris ponderis, quos pifces Attilanum rogant ut praeparet, donec
ipfa pro aqua & maritus pro igne vadunt; quibus Attilanus refpondit obfequen *
ter. Cumque majorem pifcem aGcepilfet, dum ejus vifcera volveret, anulum
quem a ponte dejecerat invenit. Tunc repente pronus & genibus flexis Deo gra-
tias egitcontinuo fponte campanae fonitum dederunt, & magna totius civitatis
admiratio orta eft; qua propter per omnes domos & hofpitia atque hofpitales per¬
quirunt, nihilque comperiebant. Cum eflent itaque omnes folliciti, tandem
■vir quidam procurator rei familiaris Epifcopi, meminit de viro quodam quem
muliercula fibi dixerat hofpitatum apud fe, nefeius cujus dignitatis elfet. Omnes
illuc concurrunt facerdotes & tota civitas. Attilanus autem in vefte non pretiofa
neque nova, fed vili atque detrita inventus eft Deo gratias agens . Quapropter
omrtes ei gratulantes, 8 c Deo gratias agentes cum gaudio magno reduxerunt in ci¬
vitatem : qui poftea vixit annos circiter o 61 o,fan£tis femper operibus incumbens.
'Ad fedein jq ac Marineus , ex quo Surius , & alii audores eamdem hifioriam defcripfere .
operi*? P14 Idem fere narratur de fando Arnulfo Mettenjium Antifiite^ cujus vita Jaculo
Obitus. 2. edita ejl. Peregrinationem vero ab Attii ano fufeeptam , fed Jine anuli miracu-

lo commemorat auttor ejus Epitaphii , quod mox exhibiturifumus ; t amet fi coelefti
Voce revocatus ibi dicitur , quod ad miraculum de anulo fortajfe quis referat .

4. Attilanus itaque fuo epifeopatui divinitus redditus , non minus pie ac fande
quam ante fufeeptam peregrinationem eum adminifirdvit , ac tandem pofi odo cir¬
citer annos obdormivit in Domino anno M. IX. vita fua feptuagefimo , Pontifica¬
tus autem fupra decimum-nonum : quem miraculis clarum Urbanus II. labente jacu¬
loprafenti in fandorum catalogum adfcripfit , ut attefiatur Martyrologium Ro¬
manum . Hinc Attilanus ab omnibus ubique pro fando habitus efi . Ejus fepulcro
pofitum efi epitaphium , quod cum antiquitatem fapere videatur , & omnia fere
hujus fandi Prafulis gefta perfitingat , hic apponere vifumefi ex Martyrologio
Johannis Tamayi ad v. diem Odobris deferiptum.

EPITAPHIUM SANCTI ATTILANI

EPISCOPI ZAMORENSIS.

Continet h*c foffa Atilani Praefulis ofla,

Quem Zamora diu eft venerata decora.

Ifte fub Abbatis Froilani rtpmine, gratis
Dum monachus vivitque, Prioris munus obivit.

Denique Paftoris baculo exaltatus honoris,

Omnibus ornatus virtutibus ifte Beatus,

Et populum rexit, nec juris fymbola flexit.

Pauperibus faftus pater, cognomirja na£tus
Eft pia ; pupillifque magifter faftus , & illis
Diftribuens panes, reprimebat robore canes
Omnibus in locis elegantis fulmine vocis.

Et viduis tutamen erat; nam peftora Flamen
Imbuerat tantis dogmatibus inclita fanftis,

Vixerit ut Prsful charifmate plenus, & exui,

Digitized by ^.oooie

DE S. ATTILANO EPtS<2, ZAMOR. 77

Ut fieretque Deo gratus, funefta reatus

\Antiquae’vit® plorans pcccamina trit»,

Tranfegit bipos annos, ac denique humanos -

Convertens greflus , c*lelU voceque preflus ,

Ample^enfque bonos, quos mittunt cymbala, fonos ;i ..

1 Urbem cortcedit , fanftufque ad munera reddit. /

Paftoris grata. Hinc confcendens aftra beata V

Nobis in;hac fofla, & vota obferavit & offa. . . . . .

<. SanBi Prafuliscorpus pofiea in theca argentea inclufum in alfari majori ec-
clefios fanBi Petri, qua olimcatbedtalis erat , repafitum e fi. In eadem ecdefia
beati HtUefonfi corpus Toleto adveBum jampridfim-.fepultum fuerat , fed ignoto
loco. Vetum cumpofiea tantus thefaurusdepeBusfuijf et, pb.faBi celebritatem ba-
(ilif:a fartHi Hildefonfi nomen quidem accepit : fed.utriquefanBo Hildefonfofcili-
cet&Attii ano , parhonos femper e fi delatus , & uterque in argentea theca inclu T
fus * Notat Mannque^ ad annum 113Q. Chronicarum Qifiercienfitum, Attilarfi
cafiamintraferream cratem inclufam ejfe ,ac unam e tribus davibus (fiptem Ta-
mavut numerat ), quibus obferatajervatur , ab abbate Morerolenfi affervari, fine
quo prae ferite aut f altem confentienie, faeros cancellos referare fas nonefi. Pefii-
lenttmmbo taBis ferre opemfaepe vi fuse fi : inde manavit confuetudo ejus f aeras re¬
liquias in publicis calamitatibus follemni pompa deferendi , quod numquam nifi
a Jitis Monachis Morerolenfibusfieri licet.Sacrumejus caput tefie Ttpegio T oletum,
delatum e fi; ubi in majori ecdefiafumma in veneratione habetur. C elebris e fi in toto
Hifpania Attilani memori*, ubi ipfo die quinto OBobris ejus f efium recolitur

DE s. ANFRIDO fiu ANSFRIDO {

epifeopo Traje&enfi ^d Rhenum.

Q UAMVIS omnes ferme Belgiciferiptores Aufridi feu Ansfridi, aut Ausfrt-
di memoriam celebrarint, nihil tamen fuperefiex.ejus gefiis ab antiquis Jcrfi
ptonbus exaratis praeter fragmenta nonnulla ex Chronico Saxonico, quod penes nos
habemus rrtahufcriptum, tum ex Anonymo monacho monafierii fanBi Pault Traje,
Benfis, qui quidem vitam fanBi Aufridi defcripfit; fed eam habemus folummodo
imperfeBam ex codice mf.ejufdem monafierii erutam , quam Godefridus Henfcbe-
niu s ad diem 3. Mati Bollandiani typis mandari curavit . At in ifio vita fragmento
neque Aufridi at as, neque ejus mortis dies aut annus defignantur : quia & notas
quidem chronologicas quafdam profert, fed non 'abf que errore, fic entm habet:
Anno tertio Henrici imperatoris , Ottonis III. fuccefloris, erat apud Brabantium
Comes Aufridus&c. qua vera nonfunt, nifi dicamus, auBorem ifium ad extre¬
mosfolummodo Aufridi epifeopatus annos attendiffe \ fi quidem certum e fi eum lon¬
ge ante ifiud tempus confcendiffe thronum TrajeBenfem. Haud tamen contemnen¬
da efi ifiius fragmenti auBoritas, ex quo & Chronographo.Magdeburgenfit eapottj-
fimum repetemus, qua de beato Aufrido feripturifumus, adjunBts sis, qua ex va¬
riis fbarfim auBoribus colligere licuerit .

2 . Aufri dum ante f acuti decimi medium natum fuijf ? ex eo colligimus, quod an¬
no ppq. aut fequenti, ut habet chronicum Magdeburgenfe, jamfenexepiJcopus
TrajeBenfis eleBus fuerit. Patrem ejus ipfi cognominemfuijf e legiturtn laudato
Chronico, quem tamen Lambertum Lovanii Comitem, Ragineriprimi Hannonta
Comitis filium vulgati auBores appellant Iferte JEgidius Aurea-vallts monachus
in additionibus ad Anfelmum canonicum Leodienfem, aut ipfe Anfelmus, ut cen-
fet Aubertus Miraus, in gefiis Pontificum Leodienfium, capite 5 3, ipfummet Au-

fridumnofirum comitem L&vanienfem nuncupat. Alii alios ei comitatus tribuunt,
Etenim Sigibertus ad annum 997 • eum comitemBratufpannum/«^/cr;^ ; Me,.
lartus& otii, Hoyenfium, nonnulli vero iftorum & aliorumpratereq comitatuum
poffefforemfuiffe ajunt ;■ quorumfententia nonfolum favent vari* dolationes ex

AJM-CHR.

ioop.

f. Oftob.

Eju* reli¬
quiae.

AN.CHR.
IOIO.
3 M**

Vitae feri-
pror.

JEtis, pa-
rentes, 5cc.

Digitized by ^.ooQie

7 8. . M S. AUrRIDO EPISC TRAJECT.

AN CHR. variis dominiorum ijlorum poffefponibusfaHa locis facris , fed etiam ipfecbrono-
I o j 0. grapbus Magdcburgenjts , difertis verbis afferens Aufridi nojlri patrem quindecim
j.Maii. Jimul\comitatibusfuijje potitum £» ejmverba ad anmm 99^,ubiplurahabet de
ejufdem beati viri propinquis & pia ejusinflitutione . Hic, inquit , aho progeni¬
torum germine, cumadhuc e flet puerulus, tum praniitge mundarta a patruo
fuoRudberto Trevericas civitatis epifcopi^ tum divina adprime eftinftru&us.
Robertus ab anno 9 30. ad 956. Trevireitfi etclefia prafuit ex Brouvaro ' v libro 9,
Annalium Trevirenftum , ubi is Robertus R udolfi Burgundii regispiius dicitur
& frater Adbeleidh , quapfimum Ixtbario Francorum regi*, tum Qttoni Magno
nupjit . Inde, utprojeqitirk* Cbrbnograpbus , a patre iuo Ansfrido, quinde-
Digniutej» eim comitatuum Itrenuoicdrmte , domno Brujiom Agrippinenfi arehkpilcopQ
traditur ad res militares < $i£bbtwe indalis-adolefceus penes ipfum quotidie profi¬
ciebat, donec Magni imperatoris Ottonis adverfus Romam exercitum moven¬
tis acceflit fetvitiocui inInitio militi* Arehiepifcopus injunxit, ut tentorium .
Fuum, quod adeo pulcrum videbatur , quotidie poneret contra imperiale, &
fpatam fuam duceret, ut in hoc probaret fi fe agiliter palatinis initiaret . Hoc
ideo tam gratanter fufcepit ,quia pfalmos oris ejus dulciflimos per devia hunc fe-
quens, qiiafi aviculis ihfidiattdo dele&ationiscaifta, fine detra&ione frequen¬
tare poterat. Cfcfare Romam ingrediente, non minimum confifiis injuvenefe-
cit eum fpataferium fuum, dkens: Dum ego hodie ad limina Apoftojorum per¬
orabo, tu gladium continue fuper caput meum teneto: nam fidem Romanam
anteccftbribus noftris femperfafpe&am fuiffe non ignoro. Sapientis enim eft ad-
verfa qUacque longe adhuc pofita cogitando praenofcere, ne fortaffe valeant im-
provifa fuperare; deinde redeundo ad Montem gaudii, quantum volueris ora¬
to. Hacitle de Aufridi vita initiis: tum agitdemonajleria Tomen fi quod abeo
conditum fuit , ut infra videbimus ;.Jiedprius audiendus ejlAnonymus monachus
fupra a nobis laudatus , qui Aufridi respraclare geflas expobit bis verbis -
Moresi> Anno tertio Henrici Imperatoris, Ottonis tertii beata memoriae: Cafaris Au-
guftifucceflbris, erat apudBrachbantium comesAufridusfumma juftitia vir,
qui neque muneribus, neque donis tranfitoriis ullo modo a rectitudinis calle re-
fleCti poterat. Frequenter enim a conciliis & conventibus fententia ab eo in pri¬
mis exquifit*, ab ore ejus omnes erant pendentes: & qua ipfe legum decreta
ftatuit, his nulli contradicere fas fuit. Sermo ejus ita mediocritate & difcretione
temperatus erat, ut fecundum Comici noftri diCtum: Ne quid nimis, fuper-
greqeretur. Sed & hoc anneCtendum, quia ex moderatione fuorum verborum
facile compofttio & honeftas ejus occulti cordis ab audientibus intelligi potuit.
Quidquid vero in jugi & quotidiana confabulatione loquebatur, hoc divinarum
Scripturarum exemplis blande leniterque condiebat. Et fi quando contigit, ut
afacularibus negotiis quietuseffe potuiflet, aut jufta judicia legum tranabat,
aut leClioni tanto ftudio infifteb^t, ut a quibufdam infipientibus monachicam vi¬
tam illum agere derideretur. Quod ideaminus fit mirum neceife eft, quia quan¬
to avidiori meditatione fanCli divinis operibus invigilant, tanto amplius viliores
mundo fiunt; & ut patientia eorum probetur, a pravis hominibus ex permiffio-
* ne Dei plerumque dehoneftantur, tefte Notario Spiritus-fan&i dicente; Op-

probrium infipienti dedifti me.

SibifuMi- 3 - Hac tanta virtus > non folum nobiliumanimos Aufrido Comiti conciliavit ,
tis provi- verum etiam Imperatori ira acceptum eum reddidit , ut nihil in gravi ffimis Imperii
U " u rebus componendis fine ejus confilio fieret. Non tamen in tanta dignitate , acPrin-

cipum favore conflitutus pauperum curam neglexit , quorum commoda non minus
quam fui ipfius Jollicite procurabat. Hinc pradones publicos etiam vita propria
periculo aggredi non dubitavit , utpopulorum fibi creditorum fecuritati provide¬
ret: qua omnia narrat idem Anonymus . Summi, inquit , etiam &iiluftres vi¬
ri dum in jure dicendo gravius quid difceptandum erat, &, ut folet fieri, diver-
fa feritirent, & variari fententiae viderentur, ad eum gratia difcendi veniebant
& interrogandi. Imperialibus quoque fecretis faepiffime intererat; & quoties de
majoribus rebus tranandum erat, tantae au&oritatis habebatur, ut fine ipfius

con-

Digitized by

Google

DE S. AUFRIDO EPISC. TRAJECT. 79

confilio raro aliquid ftatueretur... Ob hoc a Rege frequenter adfeitus & carus AN CHR .
prae ceteris habitus, ejus oratione & primos coercebat, & regnum per eum in IOIO
pace gubernabat. Praedonibus quibus regio Brachbant maxime * alebatur infe- 3 . Maii.
ltiflimus erat, & crebris occurfionibus eorum conatus impediebat. Principem * fit/*»-
quoque eorum, defperatum hominem, cujus nomen nec dici quidem opus eft, tur '
languine civili adultum, frequenti fuga vixfe eripientem vehementer preme¬
bat, cum ille faltubus aut paludibus denfiflimis arboribus confitis, praefens eva¬
dere periculum cupiens, fefe occultaret. Multi praeterea triumphi, multa bel¬
la feliciter gefta, non ad perniciem civium, fed ad reprimendam, audaciam im¬
proborum . Haec quidem laicus gerebat . Tunc in territorio fuoDriel apud Bom-
mel refidere folebat, ut feribit Johannes aLeidis , quia erat dominus fere illius
infulae.

4. Prater bac pietatis argumenta, qua Anonymus enumeravit, pia donat hr in ecclefiam
nes quas idem Aufridus , etiam ante quam elericatni nomen daret, variis ecclefik benef5cus •
fecit, non parum ejus religionem commendant . Inter alias pracipua videtur Cor
mitatus Hoyenfis concejpofada ecclefia Leodienfi , ut patet ex Ottonis IILdipUr

mate dato anno ^85. quo Imperator rogatu Notgeri Leodienfis epifeopi confirmat iu
perpetuum comitatum Hoyenfem, quem Aufrtdus Comes pro Dei honore fanda
Maria fandique Lamberti veneratione, ip fiufque Epifeopi amore, eidem ecclefia
reddiderat . Hac charta bis edita efi ab Aubcrto Mirao, in Notitia fcilket eccle-
ftarum Belgii cap. 72. & in Codicepiarum donationum cap. 41.

5. Sed fatis vifum non efi viro fando fua Deo offerre , nifi &fe ipfum Creatori
fuo omnino, confecraret : quare ut fpiritualibus exercitiis liberius operam daret, ab
uxore fuaHilfuinde feorjim vivere ipfaconfentiente decrevit . Eo confilio mona-
fierium in villa Toxen fimul confiruxerunt, ubi aggregatis fub Regula fandi Be-

nedidifand imo n talibus filiam fuam Bene didam infiitueruntprimam abbatiffam .

Ibi quoque Aufridi uxormonafiicam vitamprofeffa efi, fi credamus JEgodio Au¬
rea vallis capite 53. jam fuperius laudato « Eo etiam tempore a domino Aufredo
Comite Lovanienfi, de confilio & licentia venerabilis Notgeri Epifeopi, fun- <°ndit.
datum eft coenobium fandimonialium beat* Mariae in villa ae Tume, quam te£-
net Comes Brabanticus aLeodienfi epifeopo. Hic itaque Aufredus Conies in
Epifcopum inferioris Trajedi eledus, fuam conjugem, fandam Videlicet H iih
suindem, in dido coenobio conftituit, in quo filia eorum fanda Benedicta
primo regimen aniroaruiafub Regula beati Benedidi fufeipit, ubi & meruerunt
lepeliri. Hac ille, fed in nonnullis emendandus, uti videtur, ex Chronographo
Magdeburgenfi , cujus tefiimonium infra proferemus . Ceterum licet Thorenfe mor
nafieriumab Aufrido conditum vulgo dicatur , ejus tamen pii operis particeps fuit
ejus uxor , ad cujus dotem locus Thoren pertinebat , & quidem exilliutpotijfimum
bonis navum ifivd monafierium dotatum fuit : unde&prima conditionis charta fo-
lum ejufdem Hilfuindis nomen prafert . Huius charta fragmentum ex Mirao, qui
illam integram vartis. in locis retulit, exhibemus .

Ego H1 l z o N d 1 s Comitiffa terra? de Strien, fequi cupiens eum qui eft fpon-
fus virginum, de confilio domini mei Ansfrbdi ecclefiam conftruxi in alodio
meo de Thorne, ubi ego & filia mea Benedicta fub Regula fand* qbedien*
tiae ita viveremus in hoc fceculo, ut mereamur in futuro amida; ftolis albis inter
angelos comparere in diftridu jufti judicis. Itaque.... attuli ad didam ecclefiam
omne alodium meum, quod in terra mea deStrien gloriofus RexZuendiboldus
olimperdona verat; in primis ipfem ecclefiam de Strien, quae eftconfecratam
honore Mari* virginis : Montem litoris ubi beatiffima Gertrudis corporaliter
con verfata eft, & cellam habet a beato Amando, confecratam: Villam Gilleye*»
la cum appenditiis, villam Baerle cum altari in honore fandi confeffaris Remi*»
gii a me conftrudo, caftellum Sprundelheim cum omni integritate , &c. prout,
eadem ego Hilfondis Chrifti famula & parentes mei te nuerunt. Non fit ullus ad¬
vocatus , nifi quem fratres & forores de Thorne coenobii elegerint, &c. Datum
apud Thorne anno nongentefimo nonagefimo-fecundo, Calendis Junii * Teftes
fuerunt Johannes abbas fandi Pantaleonis, F. Balduinus pr*pofitusdeDirha,

& alii %

Digitized by ^.ooQie

IOIO
3. Maii.

80 DE S. AUFRIDO EPISC. TRAJECT.

AN.CHR. & alii. Eidem monafieriopradia aliquot contulit NotgerusTungrenfis feu Leo-
dienfis antijles , quibus Henricus tunc Germania rex , pofiea imperator , merca¬
tum , teloneum , d* difiridum «uiffiThoren adjecit , ut ex ejus diplomate, dato
regni fui anno quinto , confiat , Miraum in Notitia ecclefiarum Belgii c. 78.

d. Chronographus Magdeburgenfispaucis verbis monafierii Tbornenfis condi¬
tionem perfiringit , /*d habet de Benedidaprima ejus abbatijf1 , de Hil-

fuinde , qua omittere non licuit; videtur quippe ea ex antiquiori & coaquali au-
(lore defcripfijfe. Nam quce infra habet, qui ficut ipfe nobis retulit, defeipfo
dicere non potuit , chronicumfuum ad medium ufque faculum duodecimum pro¬

traxit. Sic autem ptofequitur: Igitur a Roma re verfus Aufridus , abbatiam,
quae dicitur Torna, de hereditate propria conftruxit, in qua filiam fuam abba-
tiffam plurimarum Deo devotarum fan£timonialium affenfu pontifici* conftituit,
fan&oque Lamberto pro remedio animae fuae ex integro tradidit. Cujus Dei fa¬
mulae, quia mentionem fecimus, quod per eam Dominus operatus eft filentio
non praeteribimus. Hofpitalitatis & benignitatis circa peregrinos tantae erat&
egenos, ut quadam die nil de vino fibi vel fororibus beneficentiae communicatio-
nifquecaufa relinqueret. Hoc dum celleraria fibi nuntialTet, ait/ iEquo ani¬
mo e Ilo, cara ,& confortare: Dei enim gratia fatis nobis poterit dare. Statim-
que folito more ante crucem proftrata in oratorio fan&ae Mariae coepit orare, vi¬
numque in vafefunditus pridie exhauftum crefcere coepit, quoadufque fuper-
fluxit: de quo non tantum fan&imoniales, fed alii quamplures diu ad laudem
Domini biberunt circummanentes vel adventantes. Interea contigit, utejuf-
dem Comitis reverenda conjunx, nomine H e r s u i t , in curte fua nomine Gi-
lifacoepit aegrotare/ quae ftatim velutmortispraefaga futura, feftinavit ire ad
Torna: quo dum prae nimio dolore nequiret pervenire, in domo cujufdamma-
joris manfitin itinere / qui, ficut ipfe nobis retulit, nimia ferocitatis canes ha¬
buit, quorum latratum aegra graviter fuftinuit. Hofpes ut audivit, rogatus ab
ipfahoslibentiffime voluit capere, vel ad ultimum fipotuilTet etiam occidere.
Horum dum neutrum potuilfet, mirabiliter accidit, quod nullus eorum quivit
latrare, donec ancilla Dei requievit in pace: quam fecus monafterium fui com¬
munis laboris comes in fecretario fepelivit. Hujus cameraria multis annis fuit
hydropica. Huic vifum eft in vigilia natalis Domini, quod ad fepulcrum domi¬
na fua candelas deberet afferre, quod & fecit. Mox dum matutina laudes cele¬
brarentur , exivit, folutionem habuit, fana coram omni populo rediit. Utri-
ufque , Benedida fcilicet abbatijf a & Herfuendis , memoriam celebrat Fifenus in¬
ter fandos Leodienfes , tn Paralipomenis , quod nullus dies earum cultui dicatus
habeatur . Herfvvindam abbatiffam Thorenfem Ruremunda in Belgio cele¬
brant cum Ferrario recentiora aliquot Martyrologia die 4. Maii: quam primam
ejufdem loci abbatiffam & fandi Aufridifiliamfuijfe fcripferunt Bollandiani. Sed
fortajfe audores illi indicare voluerunt ipfam beati viri uxorem , Benedidaprima
hujus loci abbatijf a matrem. Ceterum monafierium Thorenfe quod ex primaria
fui infiitutione duplex fuit , id efi virorum ac mulierum , ut ex ejus fundationis
charta vidimUs , modo in C amnicarum nobilium collegium , adj undis aliquot C a-
nonicis facu laribus , qui eis facra minifirant , converfum efi, fitum in ditione.
Leodienfi infra T rajedum , fefqutmilliari ab opidoMafeca feuMafaco y ut notat
Godefridus Henfchenius . Sed jam ad Aufridum redeamus.

7. Pofi monafierii Thotenfis irifiitutionem y cumjam Aufridus a conjugii vin¬
culis abfolutus ejfet , Balduinusqui tunc ecclefiam Trajedenfem adminiflrabat ,
exceffit e vivis : cui fi atim Aufridus fubfiitutus efi , ac decimus-odavus hancfe-
dem obtinuit . Non una efi audorum fententia , utrum Aufridus jam 'tunc in cle¬
rum adfumtus ejf et , cum in epifeopum eledus efi ; plerique enim ajferunt ipfum
fi atim pofi infiitutum monafiertum T borenfe clericalem habitum ajfrmfijfe ; qui¬
bus favet Sigibertus in chronico , ubi ait eum depofito militia cingulo tonfuratum
in clericum eo prove&um fuijfe , ut ordinaretur epifcopus Ultra je&enfis eccle-
fia. Illum tamen exlaico epifeopum fadum fuijfe diferte ajferit Chronographus
Magdehurgenfis , qui hanc eledionem anno 99 5. contigijfe f exibit his verbis : Bal-

dri»

Sledio ia
Cgifcopujn.

Digitized by KjOOQYC

DE S. AUFRIDO EPISC. TRAJECT. 81

dricus Trajeftenfis epifcopus obiit, cui Ansfridus comes & laicus bonae famae vi- an. Chr.
txque honeft» fucceffit. Qua vero id ratione fadum fuerit , exponit paullo infe- 1010
rius. Poftdeceffum, inquit , hujus dominae, uxorisfcilicet illius^ felix Comes
non de terreno cafu defperatus, fed in virtutis volatu ex ipfo fublevatus mente
difpofuit, ut monafterialem vitam fubiret, ficubi majoris obedientiae regulam
inveniret: quod dum in exordio per intentionem agitur, a Rege* ad epifcopa- ^/impe¬
tum Traje&enfem per Notgerum Leodii pontificem fumma neceflitate vocatur. ratore *
Quod ubi audivit, capellam Aquenfem introiit, & mundi Dominam exoravit,
utfielfet a Deo, canonice perficeretur; fi non, clementer adnullaretur. Sed
poftquam E vergerus Colonienfis archiepifcopus fuffraganeorum confenfu, Regi
libique in medium confuluit, vellet nollet, ad epifcopum acclamatur. Eamdem
ferme babet Anonymus , quem de bac ipfa elettione loquentem audire juvat. Cum
vero Balduinus Sacerdos Traje&enfis vita decederet, nuntiufque in caftra ve-
niffet; Rex Aufridum feorfum manu ducens, Sacerdotium illud ei offerre coepit.

Cumque ille reniteretur, jamque fe fenem & in militaribus armis omni tempo¬
re vita; fu» verfatum, clericatus officia fufcipere omnino abfurdum videri con¬
tenderet , & Rex vehementer inftans vi ad fufcipiendum compelleret; profpi-
ciens quia Regi refiftere non poffet, ut cum fuis deliberaret expofcit. Qua re
impetrata, & a fuis oratione accepta, quae Rex imperaret fe fafturum pollice¬
tur , & accepto gladio quo erat accin£lus, fuper altare fan£tx Mari» pofuit, di¬
cens : Ha&enus hunc terrenum honorem obtinui, & hoftes pauperum Chrifti
& viduarum expuli : nunc deinceps huic dominx me» fan&x Mari», qua virtu¬
te honorem & 1 alutem anim» me» obtineam, commendo. Hoc cum diceret,
omnium obortis lacrymis'ac plaufu eorum qui aderant, dignis ejus meritis tri¬
buitur infula pontificalis. Verficulos quidam e noftris de his rebus cecinit, quos
etiam huic opufculo anne&ere libuit, quo etiam alium in noftra narratione te-
llem haberemus. .

O bona Traje&um mater prxle£la locorum,

Nunc retines dominum generali laude potitum,

Ansfrid pro meritis datus eft tibi Pontificalis,

Eft & prxle&us Domino, Confeffor 8 c almus,

Qui prius in bello firmabat regna popello,

Ecclefi» cuftos nunc eft, fan&ufque Sacerdos.

Vertitur in melius fic fic certaminis ufus,

Quondam bellator, nunc autem pacis amator;

Tunc pars bellorum, nunc autem dux animarum,

Quondam pugnabat, populi nunc corda gubernat;

Militis officium , prepis obmutavit in ufum ;

Vefte facerdotis nunc prorfus liber ab armis,

Accepit calicem manibus, liquitque mucronem,

Depofuit parmam , coepit levare patenam;

Sprevit vexillum, voluit quia pfallere miffam :

Nunc miffam cantat, precibufque fideliter inftat.

Ifta fuo exemplo Petri facit indubitando ,

Qui primus cecinit miffam, barbamque totondit.

Qux vult ut veniant Deus, omnia protinus adfunt.

De cane fecit ovem Deus hic , ut fecerat olim ,

Ad fe cum Paulum rapuit de forte luporum ,

Quem poft Ecclefi» doftorem jufferat effe.

Nunc eft ablatus cum ftemmate glorificatus,

Atque ftolam portat, virtutis & arma miniftrat,

Qui prius in multis valuit per bella periclis:

Gloria Paftbris fonat in fermone fuavis.

Hac Anonymus de elebiione Ansfridi , ex cujus verbis dij'cimus alium auftorem
ipfo antiquiorem fandi Antijiitis gejia , fait em quadam , 'ver (ibus expreffiffe :
AdaSS.O.B. Tam. VIII. F fed

Digitized by

Google

82 DE S. AUFRIDQ EP1SC, TRAJECT.

AN. CHR. fed cum hac exciderint , qua no fi er Anonymus degefiis ab Aufrido, in epifiopatu
ioio. retulit , audiendus e fi . Sic igitur ille profequitur .,

Gefta"ln 8. Sumto Epifcopatu, aliquando canonicis veftibus, utebatur, non, quidem
epif.opitu. elationis caufa, fed ne dedignationis fufpicione a ceterorum, moribus Sacerdo¬
tum videretur diffentire. Sed quia pius Dominus jam illum ad fuam fervitutem
advocavit, jamqueillicuramEcclefiaecqmmifit; ad haec plenius fua confueta
pietate fibi adjungere difpofuit. Nam quamvis impoffibile fit vitam ullius fanfti
fine peccatis tranfire; cum tamen illa qua fragilitate carnis incaute contrafta
funt, largiflima mifericordia in hoc faeculo aliqua moleftia corporali foleant pur-
tub. i». g ar i ? atteftante Scriptura , qua, dicit : Flagellat Dominus, omnem filium quem
fu cattus, recipit y Ansfridus lumen tenebrarum harum taliter amifit, quodammodo ma¬
nente integritate oculorum, ut nihjl minus quam afpiciens & videns putaretur.
Defeftum quidem in fefuftinuit, fed deformitas faciem viri nulla dehoneftavit.
Hoc ex benignitate Salvatoris noftri credo aftum effe, ut exftin£to oculorum defi-
derio, & exclufa occafione peccandi, & vultus dignitatem. Epifcopi fervaret, &
ulterius, unde concupifceret non. haberet. Neque hoc incommodo accepto, um-
quam fuperatus, vel animo,dejeftuseft: fed eodem vultu, eadem hilaritate, ea¬
dem jucunditate cum fumma patientia permanfit.

p. Igitur ex hoc refpeftu Dei in fe propenfius rediens , falutifera cogitatio, fibi
incidit , flores hujus, mundi, fordes apud Deum videri; & ea qua; multo fumtu
ad ornatum putrefqendae carnis captarentur, non folum detrimentum , fed ad
perpetuam ruinam animae pertinere: veftem delicatiorem depofuit, indumenta
' non dixerim vilia, fed potius angelica ad inftitutionem fanfti Benedifti fumfit.
condi* Eft collis Heilgenberg tribus,millibus aTrajefto diftans, undique circumclulus ;
una ex parte flumen limofum, reliquum fpatium perpetua palus, eademque la-
tiflima, ambiendo omnem aditnm excludit. Huc adafta navicula, trans flumen
illud ferri fe jubet: & quia orationis caufa tumultus hominum vitare cupiebat,
verticem collis fuccifis. arboribus & fruticibus in planitiem deduxit. In primis ora¬
torium , dein fibi cellam,. poli aliis conftruftis & cla.uft.ro effefto con venticula mo¬
nachorum ibidem collocavit, & eis Abbatem praefecir. Huc fe poft colloquia Re¬
gis, poftfynodum, poft diverfos conventus recipere folebat. Hic miferam curam
faecularis negotii a fe removit, viribus totis Dei laudibus & obfequiis inrtitit, ora¬
tionibus , vigiliis, eleempfyni s ita intentus, ut noftra aetate fibi nemo poflet afli-
milari.

fias Sun,i ' 1 °* Unam ex ejus innumeris Iiberalitatem in pauperes. Chrifti exhibitam refe¬
remus. In ipfa cella quam diximus pofitus, poft tertiam vigiliam, unum e fuis
miniftris ad le vocat, quid fieri velit oftendit, & ut nemo id cognofcat interdicit.

. Sumit fitulam, immittit veftem., feque fimul portando, miniftrum ad regendos,
greflus fuos ufque ad flumen praecedere jubet. Aqua haufta rediit, igne calefecit,.
in dolium infudit, leprofum, cujus corpus miferabilis fanies totum obduxerat, pan¬
nis exutum in balneum depofuit, putrefcentia membra manibus perluftrans dili¬
genter lavit, lotum in leftumipfius collocavit,. 8 c. veftibus. novis veftitum, ante
lucanum, fub teftatione ne quis id fciret, abire praecepit. Hic fi quaeras cur ifte
tantus vir, tot virtutibus praeditus, Spiritus-fanfti gratia irroratus, leprofoilli
folatiumcurationis non impendit ; facili refponfione has cogitationes obvius exci¬
piam . Legimus namque quod figna infidelibus non fidelibus data funt, quo in ini¬
tio nafcentis Ecclefiae corda gentilium , longa confuetudine idolor um indurata, vi¬
lis tot prodigiis ad credendum emollirentur. Quis enim tunc temporis, mundo in
florentibus rebus polito, praedicanti aliam vitam crederet, nifi ea exfiiberentur,
quae antea non vifa nec audita fuerant p Et quae necelfitas fuit iftis noftris tempori¬
bus Ecclefiam Dei fignis illuftrari, cum nullus fit locus quovis gentium, non mons,
non filva, non vallis infinita, non palus immenfa, non infula ab orbe remota
terrae, quae non fint Domini noftri jelu-Chrifti conftflione repleta? Vir namque
Domini inanibus favoribus hominum extolli noluit, qui femper intra confcien-^
tiam quod boni egit, foli Deo cognofcendum contegere ftuduit. Hic definit Ano-,
npmi fragmentum . Eademfenne habet C bronographus Magdeburgenfis de piis Au-

Digitized by v^.ooQle

DE S. AUFRIDO EPISC. TRAJEGT. 83
fridi in monafierio exercitiis , cujus verba bucproferimus. In fene£lute ergo fua, an chr.
caligantibus jam oculis fa&us eft monachus, ieptuaginta duos pauperes propria 1 o 1 o
manu quotidie pavit; illorum quippe infirmioribus camerario praecedente c*cus 3- Maii.
ipfe ab imo vallis ad fumma montis balneum portans praeparavit in nofte, &
mutatoria ceteraque neceflaria corporis praebuit, jube nr eos in pace recedere,
ut fic fua opera celare poffet. In eodem monte monachorunl ordinavit congrega¬
tionem, a quorum prioribus fcopis eft faepius caftigatus, dum auderet refiftere
eorum juffionibus. Quicquid ad ultimum adquif ere potuit, manibus pauperum
tribuit .• aviculis etiam in hieme manipulos luper arbores ad manducandum in¬
tuitu pietatis in monte fua poni fecit: fub chlamydis abfconfo continue veftieba-
tur cilicio. De cujus felici fine in fequentibus dicemus.

Varie do-

funt donationes plurimorum pradiorum > quas variis locisfacris fecit . Ecclefiae "
fandtae Mariae & fan£ti Martmi inTraje&o multa contulit adreftaurandum ibi¬
dem fervitium divinum, ut babet infuo diplomate , quod ex Heda tranfcripjit
Godefridus Henjcbenius . Tejlis. ejl chronographus Magdeburgenfis quinque ab eo
curtesfanllo Martino Trajellenfi paullo pojlJuam ad epifcopatum eleUionem tra¬
ditasfuijfe. Non multo poft, inquit , qujnque curtes de fua proprietate ter bea¬
to Martino tradidit, fideli, inquam, fidejulfori talionis earum, Habetur aliud di-
ploma Ottonis III. Imperatoris , quo nonnulla donat , & ab aliis data confirmat
ecclefiaTrajeHenfi , interventu 8 c fupplici rogatu Aufridi lan&ae Traje&enfis
ecclefiae. Datum ejl anno $>94. quod diploma fanftus Henricus Ottonisfuccejfior
anno 1003. nonnullisadjeHis confirmavit , Fatendum autem ejl, illujlriuspie¬
tatis eju[dem f anili viri monumentum fuijfe monafierium , quod in bonorem beata
Maria , fantlorum Petri & Pauli ac [anili Martini , fui, ut eum vocare [olebat ,

[pedalis patroni , haud procul ab urbe TvajeHenfi conjlruxit. De eo, ac piis , qui¬
bus ibi infiflebat exercitiis , jam nonnulla vidimus ex Anonymo & chronographo
Magdeburgenji. Ejus vero fundationis diploma ab Henfchonio refertur die 3. Maii
Baliandiani , unde difcimus multa ab Aufrido collatafmJTe huic loco [aero pradia,
ut monachi fub regula fanfti Benedi&i feliciter ibi vivere poffint. Datum ejl ipfa
dedicationis die , [cilicet 1 6. Kalendus Decembris , anno Dominicae incarnationis
1 ood.Indiflione 4«regnante Henrico IILimperii fui anno $.Hujus monajlertipri¬
mum abbatem Miraus in Originibus BenediHinis , capite 58. appellat Vveringe-
rum , ait que monachos duodecim ex monafietjo fanUi Viti Gladbacen[is huc advo¬
cat os fuijfe , qui ibi regularem vitam & obfervarent , & ad pojleros tranfmitte-
rent. Primum monajler ii nomen fuit Hohorft, pojlea diUumefl Heiligenberch ,
id ejl[anH us Mons , tandemque Mons fanBa Maria vulgo appellatum ejl . Situm
erat prope Amersfordiam ditionis Ultrajellina opidum, [ed anno 1050. in ipfam
TrajeUum urbem translatum ejl fub Adelberto abbate 0 ‘ Bernulfo epifeopo , ibique
deinceps fub fanUi Pauli nomine celebre perfeveravit.

12. Porro etji conflet Aufridum oculorum luminibus privatum inmonajlerio a At) dimifit
[e condito vitam tranfegifse , haud tamen certum ejl an unquam , etiampojtafsum- 7um'; pl '
tam monajlicamvejlem , TrajeUenfemepifcopatumdimiferit. Certe , uti mox ex
Anonymo retulimus , etiam pojl injlitutum in monaJleVio fuo 'abbatem , Regum
colloquiis ac epijcoporum fynodis intererat : & quidem inter alios antifiites , qui
Francofordii privilegio J oh annis papa pro ereHione Rambergenfis epifeopatus an¬
no 1 ooy .fubfcripfijje memorantur , occurrit nojler Aufridus , ut videre ejl in to¬
mo 9. C onciliorum Labbei. Idem confirmat auHor vita Janili Henrici apud Cani-

Jium. Anno 1005. uti ex Chronographo Magdeburgenji difcimus , interfuit ma¬
gna: fynodo in loco qui dicitur Trotmanni menfe Julio , ubi multa ad difciplinam
ecclejiafiicamfpeltantia decreta fuerunt; & ordinata preces, qua pro Epifcopis
autprincipibus defunUisperfolvenda effient .

13. Harent aullores in ajfignando extremo Aufridi anno. Pier i que recentiores A ntius mor^
eum anno 1 008. adfuperas abiifse feripferunt pojlJobannem de Bena. Miraus an- tIS '
num fequentem ajfignat. At ceterispraferenda videtur Lamberti Scbafnaburgen-

fis fiententia , Aufridi mortem anno 1010. confignantis. Idem habet auHor vita

F ij fan -

11.

Piis operibus qua ab Aufrido in epifeopatu gejla hic narrantur , adjicienda

Digitized by ^.ooQie

$4 DE S. AUERIDO EPISC. TRAJECT.

AN CHS. Meinvverci , qui cum anno lolo. Indi&ione 8 . obiijfe refert: cujus ,

1010. ittqvrt, laudum pneconia in geftis luis inveniuntur. Confenut chronographus
$ M*ii. Magdehurgettfis , qui & ipfe geftaheatiAvfridi legiffevidetur. Certe auBorem
ipfi Aufrido aqualem abeo laudatum fuijfe jam fupra obfer vovimus . Ex eo autem
Pieobit. Jolo-chronico d*fcimus quis fuerit beati vir i exitus : Jic rem narrat ad annum i o i o.

Ansfridus epifcopus TYaje&enfis, de cujus vita in priori libro aliqua di&a funt,
, poftquam Creatori fuo humiliter obediendo divinis le mancipavit prseceptis, vir-

tutibufque enituit infignis, calcatis terrenis interangelicos choros aeternis froi-
tur bonis, a natali Domini ufque ad Inventionem lanftae Crucis infirmabatur.
Appropinquante jam carnis ejus diflolutione, crucem in feneftra, quae ibi poft
caligationem oculorum ejus fafta fuit, vidit, & circumflantibus fe videre mani-
, fellavit, laudans Deum, & dicens : In circuitu tuo Domine lumen eft, quod
numquam deficiet. Tandem facra Viatici perceptione munitus, doftus tota ex-
pefta tione judicem diligere, atque, ut ita dixerim, timendo prafentialiter, renuit
timere perpetualiter,multum infan&f Dei genitricis interceffione,cui fe fuaque,
dederat,confifus,'tamdiu fignaculo S. Crucis fefe fignavit, quoad ufque dormiens
in pace, mente fimul & manu quievit. Poft cujus obitum Traje£lenfes nudis pedi¬
bus & armatis manibus venerunt, flentes,orantes, &domefticis ejus dicentes: Pro
Dei nomine date nobis pallorem ftollrum, quo portetur ad fedis fuae tumulum.
Quo contra venerabilis abbatifla, ejus videlicet filia facratiflima, cum capeila-
nis & militibus refpondit: In eodem loco debet fepeliri, ubi vita praefenti a Deo
permiffus eft exui. Prope erat ut armati ex utraque parte periculofiflime conve¬
nire, & plures vita deberent carere. Sed domna abbatifla fe in medio eorum
.{ proftravit, & pacem inter illos ad momentum impetravit. Interea videbatur
militibus, quod ex illa parte qua fratrum fuerant officinae, ab aqua Ema nomi¬
nata , ad monti s fup ercilium ipfius traherent farcophagum. Quod dum niteren¬
tur , corpus a Traje£lenfibus fullollitur , & le viflime , ficut ipli teftati funt,
trans aquas duci tur. Sic fortior pars militum delufa eft. Poft translationem cor¬
poris facri flagrantia miri odoris perviam ultra tria milliaria veraciumhomi-
v num, ficut ipli teftati funt, nares perfudit & pe£lora. Huic Adeiboldus lucceffit.

14. Miracula crebra ad Aufridi tumulumfa&a fuijfefcribunt vulgati auHores ,
qua jan&itatis ejus certa fuere indicia ; unde mirum non ejlfi memoria ejus adeo ce¬
lebris fuerit apud auttores , potijfimum Belgicos , qui ejus laudespajfimprofequun-
tur. De eo Mura Tritbemius , Bema, Heda & alii . Celebratur etiam in Marty
rologiisGallicanis , Germanicis , BenediBinis , & aliisccclefiarum Belgii, di
fedicet 3. Mati , qua eum obtiff e ex verbis Chronici Magdeburgenfis fupra relatis
colligimus ,

A f£ VITA SANCTI MARTIANI

” Au * ABBATIS APTENSIS.

Ex BenediBo Gonorto.

OBSERVATIONES P R JE V J /E.

Maftian!

Setas.

Monaft. ab
eo condi,
tum.

S. QAJfCTI Martiam vitam ex vetuflo cathedralis ecclefia Uptenfis breviario erutam Bene *
ij diSus Gononus refert libro 4. de vitis patrum Occidentis , unde eam defcripfmus. In 'ea
vero licet tempus diferte non exprimatur , quo beatus ifle vir ad fuperos abiit , ipfum tamen
foculi hujus undecimi initio e vita exceffiffe proter Aptenfis ecclefia traditionem probant quo¬
que vetera inflrumenta monaflerii fandi Eufebii , cujus conditor ac primus abbas fuijfe memo¬
ratur. Certe ipjam loci donationem anno 1004. faltam fuifje indicat vetus fragmentum , quod
Sammarthdni in Gallia cbrifkana ex chartario ejufdem monaflerii vulgarunt. Sic autem bdbet.
Donatio loci landi Eufebii, cum ecclefiis Deo conftrudis; videlicet ecclefias fandi Eufebii,

fand>

Digitized by

Google

SANCTI MARTIANI ABBATIS APTENSIS. 85

fandi Eufebii, fandi Mauricn & fan&i Jufti confefforis, cum vineis, pratis &.campis, cui- AN CHR.
tis & incultis, pomiferis non promiferis, cum ipfis decimis, confortes de uno latere devia CIR..

publica, quae pergit ad vallem> quae dicitur Marcella, & de alio latere muro cin&o, quoid IOlo

pergit ad ipfas valles , de uno fronte via publica qus percit ad ipfas ecclefias cum muro z f- Aug.
cindo, & de alio fronte ipfam vallem , quantum infra ipfas terminationes eft, fic dona¬
mus ac derelinquimus ad fandum Eufebium, fandum Mauricium ac fandum Julium &ad
ipfiim abbatem & pvonaehos, R.obercas & uxorfua Moigla, Maraco & uxor fua Aramber-
to fundatores anno Incarnationis 1004. Hanc donationem Martiano adhuc vivente faBamfuijJe
conjicimus , quod donatores loci fundatores dicantur , ii, fi bene judico , proripui inter illos ,
quos laudat vite auBor , fideles , quorum adjutus , ope vir JdnBus ccepit conftruere mona-
fterium , &c. Haud tamen diu poftea vixit Martianus , cum Durandus , qui primus pofl ipfum
abbas fuit, anno xoif. epifcopus Vencienfis eleBus fit : quare Martiani obitum circa annum
1010. contigiffe putamus. Durandi quippe regiminis tempus annis circiter quinque concludimus:
brevem 'enim ejus fuiffe aiminiflrationem inde conjicimus , quod ai annum ufque faltem io$<S.
ecclefia Vencienfi prafuerit. Si quidem ipfe Idem fit qui eo nomine concilio apud fanBum JEgi-
dium pro confirmanda .treuga & pace interfuerit cum aliis piginti & ftno diverfarum provinfia ->
rum antifUtibus Gallicanis.

2. Vitam pauperem monaflerii Eufebiani incolas in ejus primordiis egiffe vel ex eo patet , quod Re/iqui* ,
ex eleemafynis viverent, quas beatus abbas oftiatim emendicabat . Tojlea tamen celebre evafit. cultus.
Certe multas villas & alios reditus faculo fequenti poffediffe difcimus ex Anaftafii iv. pontificis
Romani privilegio , quod a Sammarthanis refertur, jfed cUm charaBeribus chronologicis, qui non
fatis-fibi coharent. Haud mmus erratum eft inafftguando anno 1089. quoVrbanusJI.ejufdemmona-
fterfiecclefiam confecraffe dicitur , cum certum fit eo anno Vrbanum in Galliis non egiffe. Npn

tamen infitiari velim hanc hafilica Eufebiana dedicationem ab Vrbano faftam fuiffe, fed poftali¬
quot annos , quando fcilicet in Gdlias advenit, ubi variis prafuiffe conciliis, ac non pauca ec-
clefias in diverfis provinciis dedicaffe paffim dicitur.

3. Beati Martiani reliquia etiamnunc m ecclefia cathedrali * 4 ptenfis. urbis religiofe affervan-
tur , ubi, ficut- & in tota dicecefi, feftivitas ejus follemniter celebratur die 25. M.ugufti. Vnde
mirum eft nomen ejus non folum in Martyrologio Romano, fed neque in ullo BenediBino recenferi.

Habetur in Gallicano Saujjaii , atque in catalogo ferrarii eorum fanBorum, qui non habentur in
Martyrologio Romano.

M Arti a nos, feligiofus Benedi&inus, vir eximiae fuit fanflitatis qui
ortus ex caftro Sanione, dioecefis Aptenfis, regni Arelatenfis, ex pa¬
rentibus plurimis opibus, fed amplioribus virtutibus abundantibus fuiffe dici¬
tur . Eli enim Sanio a caftrum olim fortiflimum & inexpugnabile, & ab Apta cir¬
citer duobus diftans ftadiis. Parentes igitur fan&i Martiani fine liberis degentes ,
virtutibus pollentes, & temporalibus bonis competenter locupletati, continuis
precibus prolem potius virtutis, fpiritualiumque bonorum quam temporalium
heredem futurum a Domino crebris orationibus, eleemofynis, gemitibus & la-
crymis popofcerunt. Et non fun t fraudati a defiderio eorum. Nam tandem Mar-
tianum nomine, diu optatum, talem qualem decebat fanftitas & opera eorum
merebantur, genuerunt. Erat autem infans Martianus facie rutilans, afpeftu
hilaris & jucundus, fermone & moribus ornatus. Decebat enim, ut eum quem
divina perfuderat gratia, inte rius exteriufque relucere faceret. Tanta denique
praeventus erat gratia, tantifque ornatus gratiis, ut ab omnibus fingulariter
amaretur»

1. Tranfa&is igitur ablaflationis fua, atque puerilibus annis innocenter de-
curfis, totum fpiritum fuum tranftulit in Deum fuum. Nemo tempore fuo in vifi-
tandisliminibus ecclefiarum & facrorum locorum attentior, nemo in oratione
ferventior & de votior. Scholis adhibitus non folum condifcipulis, fed etiam ma-
giftris propter egregium ingenium & fapientiam fuperantem state , ftuporem
inferebat. Liberalibus igitur difciplinis fu fficienter edo£lus, cogitavit ex talen¬
to duplici fibi credito, videlicet natura & gratia, duplicatum illud Domino fuo
referre. Confiderans autem fe Domino, ficut defiderabat, non ita perfe&e pof-
fe adhaerere in faculo, captus amore vita folitaria, clam reli&is parentibus,
deferta loca petivit & incoluit, pauperem & nudum Chriftum pauper ipfe 8 c
Atia SS.O.B.Tom. VIII. F iij nudus

Martiani
pueritia &
parentes.

Tiis operi¬
bus deditus.

fecedir in
ertmi.ni.

« Simonis ciftrum ecclelije Aptenfi affertum eft Variis diplomatibus , quae in catalogo pontificum
Aptenfium a Sammarthanis laudantur. Apta Julia, vulgo Kpt , in Provincia , urbs eft notf, cujus epif.
«opus in vetuftis notitiis proximum poft Metropolim Aquas fextias, locum obtinet in provincia Narbo,
nenfi fecunda.

Digitized by

Google

1010 .

Johanrte*
III. abba*

fcjus tdft*
Verfio.

89 DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN.

religlofcis monachus Capuae pofitus caelum mirabiliter penetrafle cognovit. Tunc
uterqtte ad eos a quibus miffr-foerant reverfi, alter fervi Dei obitum, alter vero
Vifionemquaedeeo vifaeft retulerunt. Eademferme iifdemque verbis habet Leo
libri laudati capite 21* Hoc vero miraculumJe multorum fratrum tefiimonio didi¬
ti jf e fcribit Viftor , fubjungit que quofj et fijamfuijf:t afantlo Petro Damiani Ofii-
enfi epifcopo iri fermone de •vigilia fandi Patris Benedifti celebratum ; ipfumtamtn
etiam fuo dialogorum libello infer ere voluerit , ut in omnium notitiam facilius per-
veniat , & qui Ulud cognoverit , Deum laudet in mirabilibus fuis, qui omni tem¬
pore novo videlicet cibo alit teneras mentes Tuorum. Ceterum quis annus Johan-
ni fupremus fuerit ,filentprtedtfti auHores ; verum cum fcripferint eumfubTheo-
balao abbate vitafunSlumfuiJJe , fttcile conjicimus eum complures annos in folitudi-
netranfegtjfe . Theobaldus quippe anno faculi hujus vigefimo-fecundo ad annos
tredecim CafinCrifi mon a fieri (xpnefuit , intra quodtemporis intervallum J oh annes
excejfit a vita , & quidempridiQ Idus Martii , ut habet Leo in Chronico libri lau¬
dati capite a I. quo die memoria ejus cum fan&i titulo in Martyrologto Benediftino y
ceteri]que Ordinis facris fafiis celebris habetur .

g . Johanni fecundo in eremum fecedenti fuccejfit anno ppy. alter ejufdem nomi¬
nis abbas Iohannes, qui duodecim annis cum aliquot menfibus C afinenfimona-
fierioprafuit . Hunc nobili genere ortum afferunt Vitior \ Leo , aliique pofimo -
dum auBores , quifecutifunt . Ante quum vero monafiicam vitam amplexus fuif-
fet , jam pietate & benefiat e morum ita celebris erat , potijfimum apud Beneven¬
tum , ubi Archidiacom dignitate pollebat , ut nemo ejf n ex clero & populo , qui
poft Arcbiepifcopi mortem,/oh annem arcbidiaconum ipfifubfiituendumnon pero-
ptaret . Id Vitior affirmat initio libri hDialogorum, ubi ejus in monafiertjmfeccf-
fionis occafionem deferibit, qualem Beneventi adbuclaicus degens a multis accepe¬
rat. Cum effem adhuc laicus, inquit , 8c intra annos adolefcentix aetatem ducerem
quae a multis in Beneventana civitate degens audivi de Johanne, tunc ejufdem
Beneventanae eccleliae archidiacono, poftmodum vero hujus fanfti coenobii abba¬
te, filenter non tranfibo. Cum idem Johannesdeilluftri profapia origineni du--
ceret, & quod majus eft, religiofe vivens omnipotenti Domino omnimodo place¬
re ftuderet, ita a clero & populo diligebatur, ut omnes ei unanimiter poft
mortem archiepifcopi ejufdem urbis fummum facerdotium peroptarent. Alter
quidam in eadem ecciefia,Alix nomine,diaconus erat, qui ad adipifeendum ponti¬
ficium omni nifu adfpirabat, nec quo ordine id affequi poffet, quidquam penfi ba-
bebat:fed dum idem Johannes archidiaconus fupereffet,adculmen tanti honoris fe
poffe pertingere defperabat.Cumque hxc quotidie in animo volveret,vana illum
cogitatio haud quiefeere permittebat» Cum quadam die uterque fecreto in loco
confediffent, & nemo alius cum eis effet, fermo inter eps orfus eft de hu jufmodi
miferx vitae fragilitate, de caeleftis ac perpetua: jpeunditate, de poena peccato¬
rum, aede gloria fempiterna juftorum. Itaque ftatuerunt inter fe hujus glo¬
riam mundi relinquere, ac fan&as con verfationis habitum fufeipere ; & ut ma¬
gis fidi effe poffent, juramento quod ftatuerant firmaverunt. Dein diem de¬
cernunt, quo apud caftrum Cafinum limina beati Benedifti peterent, aefub
ejus magifterii regula Jefu-Chrifto Domino defervirent. Igitur poftquam ad
ftatutum diem ventum eft, quo ab eis aggrediendum erat iter, Alix, qui aliud
animo, aliud geftabat in ore, Johanni archidiacono dixit: Cariffime frater ,
quoniam de rebus meis aliquid adhuc fupereft, quod fecundum Deum ordinare
cupio, tu, obfecro, praecede, & mox ut fan&se converfationis habitum fufee-
peris, mihi nuntium mitte .• ego autem his expletis quanto citius te fubfequi cu¬
rabo . Archidiaconus vero ad monafterium beati patris Benedi&i veniens, mox
Ut habitum facrum fufeepit, nuntium, ut decreverant, focio direxit, qui eum
fub fan&ae inftitutionis regula jam colla fubmififfe, & ut ipfe celeriter veniret, ut
pollicitus fuerat, nuntiaret. At ille mox ut talia audivit, alacer effe&us, quod
illum qui fibi in ecclefia praeeminebat receffiffe cernebat, omnino fe ad eum ac¬
cedere , atque tam arflam ingredi viam poffe negavit. Alix aliquanto pofi agen¬
te Qttone augufio Beneventanus epifeopus confecratusefi; at dcfuntlo interim Ot-

tone ,

Digitized by

Google

DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN. 8<?

tone , fedemfuamconfequi nufquamputuit; & fic fecit omnipotens Deus ad vinr an. Chr.
di£tam malorum, laudem vero bonorum , ut ibidem profequitur ViBor , ut qui 1010
cupiditatis honore du&us fraudulenter fratrem fuum ftuduit ab Ecclefia pellere , 17 ' Martlu
ipfe pulfus patria exful in alieno folo vitam finiret.

4. JoSannis inmonafierium ingrejfus contigit fub Aligema abbate , ut fcribir Ia 0riente
Leo Marfic anus in Chronico , ubi cum aliquantos, inquit ille auftor libroJecundo »git.
cap. 12. fub fanffae converfationis ftudio peregiflet annos, atque poft Aligerni
tranfitumManfo in abbatiam fuccefliflet, egreffus hinc Jerofolymam orationis
caufa profeftus eft, quod iter petita a fua abbate licentia eum a ggrejfum fuiffe ob-
fervat ViBor . At innuit Leo Marficanus libro 2. cap. 12. id ab eo nonnullifque
aliisC afinenfibus monacbisfaButnfuiJfe , quodpofi Aligerni obitum , fubfiituto
principum Jacular ium favore Manfone in ejus locum , illa potius e monafierio egre¬
di , quam manere fub bujus regimine maluerint. J ob annes itaque , ut Leo profe-
quitur , in monte Syna per fex continuos annos. (in Dei fer vitio, ut addit ViBor)
commoratus,- inde vero in Graecia in monte, qui Agionoros vocatur, per ali¬
quot temporis fpatia con verfatus eft. Vitam bis in regionibus finire decreverat ,
uti conjicimus ex eo quod nonnifi calefii monitu in Italiam remeaverit. Vifionem
quamea de re habuit , paucis verbis enarrat Leo , cuipremittit ViBor miraculum
urfi cuidam eremita , quemJ oh annes invifit , miniflrantis , quod a L E o N.E quo¬
dam, venerabilis, inquit , vitae wo ,,quiznit paucosannosdefunftuserat ,&
ab aliis veteranis monachis narrantibus, acceperat . His autem illud verbis exponit.

Quidam namq; eremita in eodem monte manens a paucis vel frequentabatur,
vel nofcebatur. Dum quadam die frater, qui ei miniftrabat, & certis diebus
vi£tum deferebat, fupra memoratum Johannem venerabilem virum ad eumdem
Deifervum duxiifet, ficutipfe poftmodum difcipulis fuis cum lacrymis folitus
erat referre, benigne, ut decebat, ab eo fufceptus eft ; & cum fermo inter eos
de caeleftis vitae gaudiis diutius agitaretur, fervus Dei iis qui advenerant dixit:

Venite fratres, quia jam hora e ft, alimenta fumamus corporis, ne revertentes
in via deficiatis: nec enim jejuni a nobis recedere debetis., propter quem tanti
fubiiftis iter laboris. Et haec dicens menfam praeparat, prandium apponit. Cum
denique oratione fafta ad menfam conlediffent, mirabile di£tu, immanis urfus,
e vicina filva veniens, fefe ante ora prandentium favum melliflui mellis ferens
exhibuit. Cumque illi valde perterriti fugam inire tentarent, venerabilis ere¬
mita ille eos compefcuit, & ne terrerentur admonuit, dicens multos effe jam an¬
nos , quo fibi omnipotens Deus per beftiam illam faepiflime hoc melliflui neba¬
ris donum fua pietate tranfmiferit. Pera&o itaque prandio furgentes emenfa.

animo fatiati magis quam corpore, percepta benedi&icme. ad monafter ium funt
reverfi»

5. Poft non multos vero dies beatiffimus pater Benedi&us eidem Johanni per
vifionem apparuit, & dans ei paftoralem virgam, quam manu geftabat, ut Ca-
finum ad fuum monafterium quantocius reverteretur , admonuit. Fafto itaque
mane abbati ipfius monafterii, religiofo fcilicet viro, vifionem quam viderat
per ordinem pandit. At ille, ut erat vir providus atque difcretus, voluntatem
Dei in hac vifione cognofc.ens, intulit dicens .* Frater Johannes celeriter ad tuum
monafterium re verti feftina, ne tanto Patri, qui tibi per vifionem apparuit ,
efle inobediens videaris: detrevit enim, ut mihi videtur, omnipotens Deus te
fuo gregi praeponere, &, ut fuas fideliter pafcas oves, fua miferatione elegifle.
Ille igitur vifioni & admonitioni obtemperans , tr an fmarina relinquens arva,
Chrifto duce reverfus eft.

6 . JohannesCafinum appulfus , ibique , uti laudati auBoresprofequuntur , a
religiofiflimoviro Johanne, tunc temporisabbate , de quo fupra egimus , benigne
fufceptus , ab eodem fiatimmonafierii praepofitus jnfiitutus efi ; nec multo poft
tempore, quia idem abbas corpore, utfer ibit ViBor , jam debilis erat, atque
pondus tanti oneris ferre nequibat, confilio& electione cun&orum fatrum ab
eodem venerabili patre , qui , ipfe in eremum feceffit, abbas eft ordinatu s. Hac
anno ppp. contigerunt , & quidem pofi menfem Maium. NamJohannes praceptum

Ottonis

In Italiam
revertitur.

Fit abbas.

Digitized by

90 de Abbatibus et piis casin.

'AN CHR. Otnnis tertii , quo omnia monafterit bona confirmantur, 8* Kal. Junii annifub-
1010 ftqueniis accepit, ut fer ibit Leo Marjicanus , anno ordinationis fu0 primo. Ter
17. Martil Jl' ts eji idem auttor, Ottonem dies aliquot tunc temporis in monajierio Cafmenfi
tranfegijfe, ac duas coronas argenteas obtulijfe beato Bcneditto . Kecenjet idem
auHor cap. 26. varias bonorum commutationes, quasJoh annes cum vicinis fecit .

monafterium Cafinenfepietatis fama fub ejus regimine celebre fuijfe multo ma¬
gis probant varice donationes tunc temporis eidem loco fabite, quas, cum apud eum-
dem auttorem laudentur, facileque cuivis Jit eum adire, hic ftngillatim recenfere
non vifum ejl eJJe operte pretium. Ex bis vero qui monajlicam fub eo profejjionem
funt amplexati, Landulfumprincipem Salernitanum nominat, quires fuasuni-
verfas quas in comitatu fanftee Agathce poj'sidebat, monajierio contulijfe ibidem
memoratur.

tiieju* 7* Non autem omittere licet ea, qute 'tpfej oh annes in fui monajlcrii gratiam
opera. feeijfe dicitur apud eumdem auBorem cap . 25. quod de operibus ipfius ahbatis Jo-

hannis infcripftt . Hic Abbas, inquit, fecit capiam magnam argenteam inaura¬
tam cum fmaltis & gemmis di verforum colorum. Fecit & ceroferaria duo magna.
librarum argenti quindecim, necnon & duo turibula argentea librarum fex. Co-
**i. fecit, dices quoque ecclefiafticos renovavit*, magnos 8c pulcros. Totius etiam mo-
nafteriiambitum in circuitu muristurribufque munivit. Conftruxit praterea
& ecclefiam in honore fantti confefloris Chrifti Nicolai in monticulo, qui fecus
pratum Dominicum eft, prope civitatem fanfti Germani: quem videlicet semu>
latus Theodebaldus praepofitus ipfius, & ipfe nihilominus eidem beato Nicolao
ibafilicam aptavit apud caftrum fanfti Petri, quod eft pofitum ad radicem hujus
montis in crypta antiqua, quae ingentibus faxis gentilium opere pulcro in daemo¬
num honore conftrufta juxta ejufdem beati Petri ecclefiam lita eft: qute quidem
crypta, ut obfervat Angelus de Nuce in notis ad hunc locum, unice ex veteris Ca.
fini adificiis nigra, an integra feribere voluit, perdurat.

Moaaft» 8. Eodem fedente nova aliquot monajleria excitata fuerunt, qute Leo data occa -
Inditu»- J t one laudavit in variis capitibus. Ex bis unum in territorio Carfeolano condidit
Rainaldus Marforum comes in cajlro fanfti Angeli, quod exinde mutato nomine
QeUfdiftum eft, ab ecclefta fan&ce Maria in C ellis, quam, inquit Leo ,prcediBus
comes monafterium fecit. De eo Lubinus in catalogo Abbatiarum Italia, ubi fttum
dicitur prope T alleacotium . Tagliacozzo, caftrum digcefts Mar forum in ulterio¬
ri Aprutio obto circiterpajf *um millibus dijfitum a lacu Fujfino feu Celano, ver-
fus orientem. Alterum monafterium, quod tempore Jobannis abbatis adificatum
a Leone memoratur, fttum erat juxta portam Suejfa urbis in C ampania Felice.
Originem fuam debet Jobanni & monacho cuidam Cafinenfi. Huic monajierio,quod
fub beati Beneditti patrocinio conditum fuit, nonnullas pojjcjfiones in comitatu
' Suejfenfe fitasattribuit Jobannes,qu$ recenfentur capite 27 .Tertium monafterium
memoratur in capitepracedenti, ubi Tranlmundus clericus dives ac nobilis de A-
prutio, dicitur ecclefiam fanfti Nicolai, quae conftru£la eft juxta fluvium Tru-
• trMi ' tinum*, locoSumufiano vocabulo, rebusfuisditatam, monafterium eflecon-
ftituiffe, idque per fuae oblationis chartulam fub coenobii Caftnenfis jure contra-
didifle. Teuto alterius Teutonis filius in eadem Aprutii regione dedit C aftnenfi
monajierio eccleftamS. Jobannis in loco qui dicitur Scorzione, quam rebus pro¬
priis ditatam fan&imonialium monafterium fecerzt.Idem monafterium cum ceteris
Aprutii digeefos recenfet Anaftaftuspontifex in Bulla ad Guidonem ejufdem urbis
epifeopum, data anno 1153. quam videris apud Ugbellum to.i.Italice facrce coi.^96.
V 9. Nec defuere J oh anni varice calamitates, quibus in perferendis patientia haud

affligitur, vulgari opus habuit. Narrat Leo cap. 25. quod dum pius abbas variis operibus ad
ornatum, feu etiam ad tutelam monafterii conftruendis incumberet, ingens terrae
motus adeofacrum montem per quindecim &eoamplius dies exagitaverit, ut in
aliquot etiam locis ecclefiam fcinderet, quod anno ejus regiminis obi avo contigif-
fe feribit. Sed initia bcec fuere dolorum : nam poftea tot tamque gravibus , ut
narrat idem auBor capite 28. a vicinis comitibus afflittatus eft anguftiis, ut loco
cedere coaBus Capuam fecefferit; fed cum ibi moraretur multo majorem fuftine-

re com-

Digitized by L.ooQie

DE ABBATIB. ET PIIS CASIN. pi

recompulfus eft animi maerorem, cum ab ipfisfiliis quos enutriverat rclibtus e fi , qui AN CHR.
alium et abbatemfubftituerunt, omnemfpem reditus fe ei hoc facinore praecludere 1010
pojfcrqti : fedeos tiimen fefellit opinio: nam feptimopoft novi hujus abbatis ele- I? ' Mmu '
SI ion em menfe, rebus pacatis Johannes ad monafierium reverfus , dignitatiquefuce
reft it urus e fi : quamfenio confeSbus fitnul cum ipfa vita tandem exuit decima-quin-
to Kal, menfis Aprilis anno I o I o.juxpOiecclefiam fanSliPatris BenediSti fepultuy.
quo die ejus nomen fub beati titulo in Mencdogio Benediftino inferipfit Bucelinus ,

io. DefuntloJ oh anne Johannes alter, cognomento Rotundulus, ejus ne- Atbenuiftu
pes, quem fibi ipfi adhuc vivens fubfiituerat , aliquamdiu abbatiam.occupavit. Sed 3 *'
id agre ferentes monachi, Pandulfum primipem Beneventanum invitarunt , ut
Athenulftmfiliumfktteis praeponere Vellet, quodpulfoRptundulo confentientibus
omnibus loci monachis faSlumf uit anno i o 11. Atbenulphi encom\umpaucis verbis
abfolvit Leo Chronici lib. 2. cap. 30. Athbnulfus, inquit , abbas tricefimus-
primus, fedit annis undecim, vir quanto nobilis, tanto Jbumilis & humanus ,

Puer a patre, ut idem auBor narrat capitecprsecedent i, Ottoni augufio obfes tradi¬
tusfuerat, quem ille in Germaniam abduBum enutriendumpofucrat in monafierio ,

Poft aliquod temporis intervallum Athemdfus e monafierio aufugit in patriam ,
quod ut fecurius faceret, monafiicam cucullaminduit. Sed medio in itinere gravi
affiiftus morbo, fe debreeps ultrogefiaturum , quodJimulate acceperat ,promifit :
quare adpatremreverfus, cum Hec blanditiis umquam, nec verbis in paterno pa¬
latio retineripotuiffet, in monafierium fanSli Madefit, quod prope Beneventani
epifeopi domumfhum erat, fefe recepit; ibiqmeufque dum a Caftnenfibus expeti¬
tus , eo quo diximus modo eispracfeStusfuerit, converfatus efi, Ejus regimen initio
felix fuit: multa quippe tunc temporis monafierio C afinenfi bona aut reftituta, aut
etiam de novo oblata fuijfe apud Leonem legimus , quae lib. 2. cap. 31. & feqq. re -
cenfentur. Monafieria etiamnonnulla ipfemet reparavit, ac princeps monafierium
aedificiis, ejufque ecclefiam columnis marmoreis, variifque donis locupletavit &
ornavit. Sed tandem, cum Henricum imperatorem, apud quem proditionis cri¬
mine accufatus fuerat, fugere tentaret , naufragiumpaffus in mare fuffocatus in¬
terit anno 1022. 3. Kal. Aprilis, quo die ejus memoria in Necrologio C afinenfi y
ut teftatur Angelus de Nuce, memoratur ,

II, Contigit ejus temporibus res memoratu digna in fufeeptione Linteifacri , Lintei fam
quo olrm Chrifius Dominus pedes fuorum difcipulorum ablutos terfiffe dicitur ,

Eam Leonis ipfius verbis referimus. His diebus, inquit cap. 33. monachi quidam ptw •
ab Jerofolymis venientes, particulam lintei cum quo peaes difcipulorum Salva¬
tor exterfit, fecum detulerunt, & ob reverentiam fanfti hujus loci devotilfime
hic obtulerunt, fexto fcilicet Idus Decembris. Sed cum a plurimis fuper hoc nul¬
la fides adhiberetur, illi fide fidentes protinus praedi&am particulam inaccenfi
turibuli igne defuper pofuerunt, quae mox quidem in ignis colorem con verfa, poft
paululum vero, amotis carbonibus, ad priftinam fpeciem mirabiliter eftre ver-
la. Cumque excogitarent qualiter, vel quanam in plrte pignora tanta locarent,
contigitdifpofitionedivina, ut eodem ipfo die tranfmiffus fit in hunc locum lo¬
culus ille mirificus, ubi nunc recondita eft ipfa lintei fan&i particula, argento, */Anagi y .
& auro, gemmilque anglico * opere fubtiliter ac pulcherrime decoratus: ibi er- f° •
go cryftallo fuper pofito venerabiliter eft locata: morifque eft fingulis annis, ipfo
die ccenat dominicae ad mandatum fratrum eam a manfionariis deferri, & in me¬
dium poni,duoque candelabra ante illam accendi,& indefinenter per totum man¬
dati fpatium ab acolytho incenfari. Demum vero juxta finem mandati a fingulis
per ordinem fratribus flexis genibus devotiflimeadorar,& reverenter exofculari).

12. Mortuo At benulfo C afinenfi monafierium aliquamdiu abfque abbatefuit / Theobaidu*
fed cum compofitis rebus Henricus Augufius fimul cum Romano Pontifice Benedi- ,bbas >

Sio VIII. ad facrum montem accejfiffet, monachispermijf % eft Abbatis eleSlio : qui¬
bus in Theobaldum confentientibus, pofiridie quo beatorum Petri & Pauli feftivi-
tas celebrabatur, novus abbas a Papa confecratus efi. Praserat antea monafierio
fanSli Liberatoris in comitatu T beanenfi, quod ficut & Cafinenfe variis aedificiis
& donationibus adauxit, quae a Leone cap. •$!.& 52. recenfentur , Ex his fuit crux

argen-

Digitized by booQie

dorum.

pi DE ABBATIB. ET PIIS CASIN.

■At) CHR. argentei ad procedendum diebus dominicis, prttma virgampafloralemcum
1010 ,iSlo nihilominus argenti opere pulcro veftiv.t. Co 4 ,ces quoque manos defer,b,
i,. Martii turav j ,, «cwneAuguftim de civitate Dei partem a. Gregoriihomibas quadra¬
ginta, primam partem Moralium, Auguftinumfuperpfalmosdivifuiu m duo
volumina, Claudium fuper epiftolas Pauli, Rabanum etymologiarum, Au-
3i,(linum de Trinitate, Itinerarium totius orbis cum Chronica Hieronymi ,

* u l« g i, fjiftoriamRomanorum,HiftoriamLongobardorum, EdiflumRegum , Mar-

ixingobara tvro t d 2 j um Hieronymi plenarium, Pontificale Romanum, Ifidorum officiorum ,
Concordiam canonum, Librum canonum, Decreta Pontificum, Bedamfuper
Marcum» Duo etiam hymnaria in choro habenda .Recenfetpojlea Leo vartas do¬
nationes qua flente Theobutdo a viris piis & nobilibus facro montifaU*fuerunt.
Q um & Raimsurga quadam abbatifla de civitate Firmana monafteriumfuum ,
vocabulofanfta Maria * loco Levarino cum aluspoffejflombus monafterto obtulit.

Hic fuit monajlerii C afttoenftsflatus quamdtu * }

funL Pandulfusprinceps,C apua vicinijque urbibus receptu , Theohatdum ipfurrt
iepit ac Capua retinuit, interea fufdequeomnia infacro monte vertens , impofim
admonaflerii regimen aliquot efuts , qut monachos Vexarent. Hi vero ad tantam pe*
nuriam redaBifunt , ut iri ipfa fana® Dei genitricis adfumuone ad mimfterium
altaris vinum defuerit. Rem ea occafione narrat Leo qua memoria digna videtur :
aueritur enim adversus illos invafores , quod eo tempore viliffimos quolque de mo-
nafterii familia laicos in refeaormm fratrum, in quod, inquit, tunc ufque ne¬
mo laicorum aufus fuerat ingredi, ad panem vmumque. menfis imponendum ad-
mififfent: quod vifum eftfratribus adeo grave piaculum, ut fefe invicem adhor-
Tati , flatim imperatorem adire decreverint , opem ejus imploraturi.. Interea Theo-
balius Capua aufugiens, ubi annis ferme quatuor egerat , feccjfit m monaflenu m
fanCti Liberatoris in comitatu Theatinofttum , ibique conjummatis fere quinque

annis fenex obiit, die 3. Nonas Junii Anno 103 5 * ,.' a ) L .

17 Crefeebat in dies Pandulfi audacia , nec ulla monachis fpes affulgebat mo -
-na (tertum ad meliorem flatum revocandi, donec tandem Conradus imperator trt
Italiam adveniens, ad montem _faerumfimul cum conjuge Jua accejjit anno 10 &
Poft orationem Auguflus in capitulum tntroduBus ejl ; ibi monachi tn terram femel
iterum proflrati, expofitis Augufio qua ab annis duodecim a Pandulfo patieban¬
tur , abJut loco facro opem ferret efflagitarunt . Refpondtt Auguflus jurejuran¬
do affirmans, fe ob eam folummodo caufam ad has partes tranfuffe, feque locum
Jiunc ex loto corde fuo honoraturum acproteaurum quamdm viveret. Demum
Petita benediaione •. •. • ac de votiffime le illorum orationi commendans, pofuit

Tuper altarium beati benedifti coopertorium purpureum valde prenolum,am

reo frifo ad menfuram palmi in circuitu pulcherrime adornatum ^ Tum Ca P« ar ”
profeBus , pulfoBafilio, qui favente Pandulfo monaflenum mvajerat , Rtcbe-
iioque in abbatem eleBo, diploma, quo omnia bona monaflerii confirmarentur ,
contorsit. Idem praflitit Romanus Pontifex ; ac Rtchertustis munitus ad annum
ufque io-tv quo excefsit e vita, monaflenum faptentifstme rexit.

1 x. Qua altem tunc temporis reverentia erga Jacrum hunc locum tenerentur vir 1
Principant- a c pontifices,patet foluM ex variis muneribus qua monafterto oflerre

conlueverant, verum etiam ex eo quod etiam ipftfacrum montem adire non grava,
rentur, votafua beatifsimo patriarcha reddituri , tum ut fefe monachorum f acri hu¬
ius hei orationibus commendarent.Id prafliterunt hoc facula 11. omnes fere Rom.
Pontifices & Impetatores.Conflantinus Monomachus Gracor.imperator conflttutt,
ut omni anno binas auri libras de palatio ejus monaflenum C f nen fy ect P er *%j'
lue hortatu Friderici Romana ecclefia Cancellarii & Humberti Silva-Candida
Ipifcbpi, quos Leo IX. Confiantinopoltm tranfmiferat, ut paci inter utramque ec-
ef fiam componenda operam darent. Illi vero legatiprtuf quam fefe itineri co mmit-

terent,ad Jonafterium acceffer ant,ut fratrum fefuaqjnegotm Rambus commen¬
darent. MirU ejl quanta tum devotione facrartU illud invijerit S.Odtlo ,quod Adal-
bertus alitqiviri fanBi fub extremis f ? culiprocedentis temporibusprpftitera t.Sed de
Iiis fuo loci; nunc pauca proferenda funt de vins pietate pracellentibus,

Richerfii»

abbas .

Digitized by uooQie

DE ABBATIBUS ET PIIS CAS 1 N.

ineunte hoc undecimo feculo floruerunt: quorum notitiam Videri III. potijfimum AN. CHR.
& LeoniMarficano Chronici Cafinenfisaudori debemus . IOI °*

15. Primus occurrit Felix , quidam , de quo fic loquitur Vidor libro i.Dialo-
gorum . Interea nec ea quxde Felici audivi, monacho videlicet hujus monafte- Cafinates •
rii , filentiofimt prastermittenda.Quodam tempore nefcio qua de caufa ad Tea- Felu '
tinam urbem efle me contigit, &cum ab Epifcopo Sc^iericis illiusecclefue beni¬
gne & amicabiliter fufceptus effem , atque orationis gratia ad oratorium me du-
xiflent, fafta oratione ad dexteram eoclefia? me contuli, ibique aediculam & al¬
tare confpexi. Cumque Epifcopum & clericos interrogaflem, in cujus honorem

altare illud conditum eflet; refponfummihi eft, quod in honorem beati Felicis
confefforis Chrifti altare illud eflet dedicatum, Cum autem quis fuerit ille Felix
inquirerem, dicebant mihi quod monachus Cafinenfis oongregationis fuerit, at¬
que ab abbate fuo in illis partibus miffus , ut palloribus egregie pneeffet ; ibi vi¬
tam finivit. Et cum ad corpus ejus omnipotens Deus multa mirabilia operaretur,
a majoribus fuis de loco, in quo prius jacuerat, levatus, atque in hac ecclefia,
fub hoc , ut cernis, altari conditus fuerit. Igitur quoddam memorabile ilio in
loco nuper ab eo patratum, omnipotente Domino largiente, narrabatur. Cum
quidam caecus ad cunfla obftantia pedes 'offendens, mifericordem Dominum ro¬
gaturus , ante ejus ahare veniffet, & proftratus toto in terram corpore, gemi¬
tu ac fufpiriis, ut meritis beati Felicis fui miferereturoraffet; mox dtpulfis cae¬
citatis tenebris, ita fanus & incolumis furrexit, ut mirantibus cuneis, ipfefuis
dculis lucem coeperit cernere, quamfemper ab aliis defideraverat audire. In¬
terrogat Theephilus Deflderium (ii funt interlocutores ) utrum Felix dum viveret
corujcaverit miraculis : cuirefpondet. Non quidem hunc venerabilem virum ,
dum in hoc faeculo vixit, aliquod indicium fuarum virtutum dediffe com peri:
verumtamen omnipotens Deus plerumque agere confuevit, ut illi, qui devo¬
ta mente illi fervire ftudent, licet in carne pofiti nullum fignum fuse farriditatis
oftendant, poft mortem tamen cujus meriti fuerint, celari minime patiarur;
ut dum exftin&a illorum corpora ita miraculis corufcare cernuntur, in ipfius fer-
vitio humanae mentes acrius accendantur. Hujus viri venerabilis meminit ArnoL
dus Vvion in appendice ad Martyrologium Bene divinum inter fandos , quorum
dies natalis ignotus eft \ Bucelinus tamen eum die 23. Martii in Menologio Benedi-
dino locavit. Laudatur vero a Petro Diacono aliifque audoribus fubfequentibus.

Sed difficile eft tempus ajjignare quo vixerit: de eo autem bic egimus , quod a Vi¬
liore laudetur inter eosfandos y qui fuo tempore in monafierio Cafinenfifloruerunt\
quamvis innuat Felicem multo antea vixijje. De Gregorio autem fic pro f equitur ,

1 6. Gregorius quidam fummaz religionis monachus, in noc coenobio Gre E orius -
difluseft, qui, ficut a plerifque hujus loci fratribus audifle me reminifcor, dun*

in praefenti vita moratuS eft, fub monafticae difciplinae regula osAnipotenti Do¬
mino ftuduit ftrenuiflime defervire .• cumque expleto vita; termino ex hoc mundo
migraflet, tanta odoris fragrantia de loco, in quo exanimis jacebat, emanavit,
ut omne fubito monafterium illius odorisfuavitas, quafi unius angulum doraati$
mirifice refperferit. Et dum omnes odoris illius ineffabili quadara fuavitate re¬
creati mirarentur; ac quid eflent omnino nefcirent, nuntius repente ab infirmo¬
rum domo properans venit, qui Gregorium monachum obiiffe retulit. Voluit
itaque omnipotens Deus oftendere quanti meriti ifte vir fuerit, cujus egredieme
anima tam mirificoodore coenobium omne repleverit . Idem miraculum refert
Leo Marfic anus libro 3. Chronici Cafinenfis capite 51. inter ea qua fub abbate
De fi der io contigerunt. At cum ipfe De fiderint , qui Vidor III. papa fuit , de Gre¬
gorio ex aliorum relatione fcripferit , fatendum efi ilium ante ejus tempora in niona-
fterto C afinenfitfuijfe defundum. Quod etiam de Angelo & aliis viris piis infra
laudandis dicendum eft , qui a Leone ad De fiderit tempus ideo revocati videntur ,
quod eorum gefia ex ipfius Defiderii dialogis mutuatus fit. Gregorios dudsmonscbos
C afinenfeslaudat Arno Idus Vvion , tTpofteum Hugo Menardus in appendice ad a[ q
Martyrologium Benedidinum ; primumfcilicet ex LeoneMarficano , & alterum g()r ius. r<s
e libro Petri diaconi de fandis Cafinenfibus. Sed certius ejus rei argumentum fup-

pedi-

Digitized by

Google

r AN. CHR.

IOIO.

17. Martii.
Angelus.

Azw,,

Stephanu*
Veneticus .

P4 DE ABBATIBUS ET PIIS GASIN.

pedit at nobis ipfe Vitior , qui prater Gregarium cujus hic obitum narrat , alterum
ejufdem nominis fantium virum , adhuc viventem laudatpoflea , sfe y#o altera
hujus Saculiparte agemus . Interim ipfum de Angelo narrantem audiamus .

17. Alter quidam, ut fratres qui adhuc fuperfunt referunt, Angelus, in
hoc monafterio monachus, di&useft/ cujus profefto vita nomini diflimilisnon
fuit. Qui dum infirmitate ta&us corporis ultimum diem claufiffet, daemoniacus
quidam forte in coquinam intraverat; & ecce fubito coepit ftrepere, ac fe furi¬
bundus a terra diffiliens in aera elevare, magnilque vocibus clamans.... Oquid
nunc mihi modo BenSclt&us fecit / animam Angeli monachi, ob parvum cucul¬
lum quod geftavit in capite, mihi auferens fecum detulit. Cumque omnes qui
aderant, ad verba illius ftupefa&i intenderent, & quid diceret ignorarent, re¬
pente fignum, quo fratrum obitus fignificarifolet, infonuit : ftatimque fratres
omnes feftinanter ad domum infirmorum pergunt, & Angelum monachuirrjam
■defun&um reperiunt. Qua de re aperte monftratum eft, quod animam illius in
aliquo nocere non potuit, de cujus morte coram fratribus tam triftem, tam lu¬
gubrem fe antiquus hoftis oftendit. Viti ori confentiunt Leo Marjtcanus in Chro¬
nico Cajinenji libro 3. cap. 45. & Petrus Diaconus in libro de ortu & vitaJuJlorum
Cafinenjium . Hinc Angeli nomen in Appendice ad Martyrologium Beneditlinum
injcriptum ejl , ubi f antius dicitur & miraculis clarus Jdtis fuit Bucelino eum vi¬
rum venerabilem appellare ad diem 9. Iulii , quo ejus , nefcio quo fundamento ,
commemorationem locat .

18; Azzo etiam, ut narrat idem Vilior, quidam religiofae fatis vitae mona¬
chus fuit, qui ecclefiam beati Michaelis archangeli in valle, quas dicitur Regis,
a Ludo vico chriftianiffimo imperatore mirifico opere conftru&am, poft modum
veroaSarracenisdeftruftam, omni cum ftudio reftauravit; ibique fratres ad
omnipotentis Dei fervitium, prout potuit, congregavit. Cumque ibidem in
fervitio Dei compleffet annos, ultimam jam pame agens aetatem ad monafterium
noftrum, ex quo ab abbate fuo mifsus fuerat, eft reverfus / qui fenio morboque
confe£tus, in domo infirmorum i nle&ulo jacens, extremum vitae fpiritumjani
moriturus trahebat; multique e fratribus excubantes circa le£lum ipfius hymnis
& pfalmis vacantes ejus exitum exfpeftabant. Quidam vero frater, appellatus
Petrus a Leone Marjicano libro 2. Chronici Cafin. cap. 34. qui adhuc fupereft, &
nobifcum in monafterio con verfatur, tunc juvenis, nunc autem aetate moribuf-
tjue grandaevus, in dormitorio cum ceteris fratribus quielcebat, cum ecce fubi¬
to no£f e intempefta relpiciens, vidit per vifionem beatum Michaelem archan-
gelum, cujus vultum piftura eum docente cognoverat, per dormitorium venien¬
tem, cujus alter angelus veftigia fubfequens paullo longius gradiebatur: quem
intuens dixit/ Domine, nonne tu es beatus Michael archangelus ? Et ille/Ego
fum utique. At ille/ Quo tendis, inquit, Domine? Ad domum, inquit, infir¬
morum, ut fratrem Azzonem mecum affumam, quia jam tempus elt, pergo.
Ethisdi&is, vifio quam videbat difparuit . Qui flatim evigilans , furrexit,
8c feftinanter ad domum infirmorum perrexit, fratremque Azzonem e corpore
animam jam exhalaffe invenit. Qua de re aperte datur intelligi, quod idem bea¬
tus Michael eum lecum detulerit, quradaffumendumeumfe venilse teftatus
eft. Idemferme habet Leo Marjtcanus in Chronico libro 2. capite 3 3. ubi monajle-
rium ab Aigone refiauratum Barregenfe nuncupat , da quo vide Lubinum, in No¬
titia abbatiarum Italia Jub titulo fan&i Angeli ad Sangrum. Porro Aegonem u-
num fcilicct ex monajlerii prioribus laudat idem Leo capite 6$. qui fub Ba filio in -
vaforefratres fuos excitavit , ut C onradum imperatorem cum uxore fua ad facrutn
montem accedentem honorifice fufciperent: qua qu idem occafio fuit monajlerii in
prijlinum fplendorem rejlituendi . Eumdem quoque laudat Petrus diaconus in libro
de fantiis £ajinenjibus , unde Amoldus Vvion , Menardus & Bucellnus eum
fan&itate & miraculis clarum pradicaverunt.

19. Frater quidam in noftro monafterio, inquit Vitior , Stephanus Ve¬
neticus dicebatur, qui ex Venetiae partibus adveniens in fan&ae converfationis
habitu ftndiofiffime vixit: cujus humilitatis, patientiae ac obedientiae bonum

omri-

Digitized by

Google

DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN. P5

omnibus, qUi tunc in omnipotentis Dei fervido ibidem congregati erant, liqui- an. chr,-
diffime patuit. Cumque jam tempus efiet , ut ejus digna convcrfatio a juftiffimo i ° 1 °*
Domino remunerari debuiflet, moleftia grayatus corporis, fratribus coram po- J£jj 5 £
fiti$, diem claufit extremum Tunc quasdamreligiofiffima anus, Agundia
nomine, virgo mente Se corpore, qu* in fan&imoniali habitu, juxta ecclefiam
beatae Mariae femper virginis fitam in civitate, quae circa radicem Cafinimontis
eft condita, manebat, more folito antequam clerici ejufdem civitatis ad reddeh-
das no&urnas Deo laudes furrexiffent, ante praedi&am ecclefiamDei genitricis
ftans gemitu, lacrymis, ac fufpiriis omnipotentem Dominum precabatur: cum
ecce fubito intempefta no&is hora refpiciens, vidit columnam igneam e cella, in
qua infirmi fratres quiefeere erant foliti, exeuntem > caelumque tendentem. Quae
mox nuntium monafterium fubire praecepit, qui ftudiafe inquireret, fi aliquis ex
infirmis fratribus in cella illa degentibus ex hoq mundo migraflet. Tum is qui fue¬
rat miflus nuntius perniciter montem afeendit , monafterium intravit, domum
infirmorum adiit, atque Stephanum religiofum monachum defunftum reperit;

& ftudiofius inquirens, invenit eum ea hora emififie animam, qua columna ignea
ab ancilla Dei vifa eft celfa penetrare polorum.

20. Alter quidam in jam di&o noftro monafterio Johannes Veneticus difhis johanne*
eft, miras patienti*, obedienti* ac humilitatis monachus, qui quanti meriti Veneticus,
apud Jefum-Chriftum Dominum fuerit, fuum poft obitum manifeftiflime claruit.

Cum quidam frater, cujus nomen a memoria excidit, cafu in inguine crepuiffet,
ita ut interiora ejus membrano difrupto inter carnem & corium dilaberentur, fe-
pulcrum ipfius adiit, ac fe fuper illud profternens, lacrymis gemitibufque, ut
pro fe Dominum precaretur, ex intimo cordis poftulabat affe&u, procul dubio
credens ejus meritis fe poffe fanitatem recipere, qui in hac vita pontus omnipo¬
tenti Domino totis viribus ftuduit defervire. Cum igitur aliquantulum fuper fe-
pulcrum ejus orans incubuiffet, ita reftitutus eft fanitati, ut languoris priftini nec
ullum in eo quidem indicium remanfifte videretur. Utrumque , Stephanum fcili-
cet &Jobannem , laudant item Leo Marjicanus in Chronico lib. 3. capite 43. dT
Petrus diaconus de fanttis Cafinenfibus . Unde Arnoldus Vvion Stephanum in Ap*
pendice Martyro logii Renediftini inferuit , quem fan&itate & miraculis clarum
fuijfcpro fuo moreferibit: de eodem Bucelinus in-Menologio , & Bollandiani die
1 v. Junii , interpreetermijf >y. Eum vero circa annum 1300. fipruijfe monet Me-
nardus , fed errore , uti videtur , librarii ,pro 1030. quem annum ajftgnat Vvion^
cujus verba Menardus in Appendice Martyrologii deferibere folet . Stephanum
anno circiter 1080. canjignatj oh annes Marus in notis ad hunc ViBoris locum j fed
verifimilius ejl eum obiijffe , antequam Viftor Jive Dejiderius abbati<e regimen fu*
fcepijfet. Sic vero de aliisprofequitur . '

21. DePAULo fan£t* con verfationis monacho, quod a fratribus, qui adhuc Pa ul us '
in hac prafenti vita vivunt > 8 c eum optime norunt, audifle me memini, referre
curabo. Cum idem Paulus fa lutis fu* caufanoftrum ad coenobium de veniflet, a
Theobaldo abbate ,religiofo videlicet viro, qui tunc, fratribus honeftiflime prae-

rat, devote fufeeptus eft .* quem venerabilis pater in monafterio beati patris Be-
nedifli, quod intra Capuanam urbem conftruflum eft habitare pracepit: qui
poftquam ad eumdem pervenit, ita fe fub fanfl* inftitutionis regula eonftrinxit,
ut ob hoc omnibus mirabilis haberetur. Sed'omnipotens, mifericors,acpius
Deus, quantum fibi ejus digna converfatio in hac vita placuerit, illius poft obi¬
tum oftendere eft dignatus. Cum namque in eodem monafterio religiofum, ho-
neftam, ac dignam Deoconverfationem exercens aliquantos expleffet annos,
infirmitate pulfatus corporis e carnis ergaftulo jubente Domino exfilivit. Igitur
q uidam v enerabilis vit* epifeopus ex Galli* partibus veniens orationis gratia ad
ecclefiam beati Michaelis archangeli in Gargano monte conditam properabat.

Cum autem ad Capuanam urbem devemflet, juxta ecclefiamprotomartyris Ste-
phani ( dicitur in Chronico C afinenf libro z.cap.'f8*Jicut& a Petro diacono in li¬
bro defanftisCafinenftbus , ecclefiafan&i Laurentii) diverfatus hofpitatus eft.

Denique cum no£le intempefta e leflulo furrexiflet,ante ecclefiam pradi&i Mar¬
tyris

Digitized by

Goog

«jtf DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN.

AN. chr. tyrisftans, vicinas fibi omnipotentis Dei aures precibus, lacryftiifque reddebat,
i oi o. cuni ecce fubito ad dexteram orientis partem oculos porrexiffet, vidit inftar folis
1 7 . Manii. rac jjj i ucem fplendidam e monafterio per aera mirabiliter advolare. Cumque diu
lucem quam videbat attonitus miraretur, fignum in monafterio infonuit, quo
fratris exitus fignificabatur. Intellexit protinus e fratrum numero aliquem magni
meriti ex hoc mundo migraffe, fimulque cum ipfa luce caeli fublimia penetraffe.
Mox itaque convocatis clericis, quae viderat enarravit; ftatimque ad monafte-
rium nuntium mifit, ut quis defunftus effet, agnofceret. Cumque is qui mif-
fus fuerat, monafterium intraffet, invenit Paulum venerabilem monachum e
corpore animam emififfe. Addit Leo Marjicanus in Chronico Cajinenji libro 2.
capite 5 6 . Epifcopum illum Gallicanum , qui Pauli animam ad calos tendentem vi¬
derat , decrevijfe Pauli ipfius nomen fibi quamdiu viveret, intra beatorum nomi¬
na memorandum. An ille cultus publicus fuerit , receptufque aliquando in Eccle-
f ta > pronuntiare non aufim , cum nomen ejus infafiis facris fcriptum non reperia-
tur. De eo tamen agit Petrus diaconus in libro de fandis Cafinenfibus , feu de ortu
morte JuJlorumCajinenjium , ex quo & aliis audoribus laudatis Vvion primo^
tum Menardus ei fan6ti titulum in Appendice ad Martyrologium Benedidinum
concejj'erunt. Ejus memoriam Bucelinus inMenologio die 21. Septembris confi-
gnat. Hic addere liceat , in ecclefia parocbiali f anili Na^arii apud C apuam ex-
JlitiJfeporticum , in qua duavifebantur imagines , fub quarum una hac erat in-
fcriptio , S. Johannes primicerius ; fub altera vero , S. Paulus praepofitus , quem
quidem Paulum alium a nojlra non fuiffe cenfet Michael Monachus in Sanduario

Adam.'.

Capuano.

22. Laudatur Adam monachus quidam Caftnenfis , qui hoc faculo divinis re¬
velationibus & vifionibus illuflratus ejl. Unam ex bis Vitior fefe didicijf ? a Leone
abbate fandi Pauli Roma fcribitfub finem libri 2. dialogorum , quam his verbis
refert. Dicebat enim quod fibi Adam re verendiflimus valde monachus &cuftos
ecclefiaehujnsnoftri monafteri i retulerit quia quadam die dum idem venerabilis
Adam portam monafterii ad aliquod opus faciendum effet egreffus, duo juvenes
in habitu monachi fibi in ipfo introitu monafterii obviaverunt: cumque falutatos
eos, ftudiofe qui effent inquireret; audivit ab eis, quod unus eorum Protus, alter
vero Hyacinthus diceretur. At ille obftupefa&us, cur veniffent cumpercun-
ftaretur, illi inquiunt: Ad fratres, qui hodie noftri memoriam mente devota
recolunt, vifitandos venimus. Erat enim eadiesquaproChrifto effufo fangui-
ne palmam martyrii ipfo donante meruerunt. Cum ergo attonitus paullulum
fubftitiffet, ac illi coepto itinere monafterium effent ingreffi, ad fe reverfus,
certius quod audierat cognofcere volens, rapido eos curfu profequitur. Dumque
eos huc illucque per monafterium ftudiofe requireret, ac minime invenire poffet,
quofque fibi obviantes interrogare coepit, ubi effent monachi qui modoiecum
loquentes monafterium effent ingreffi. Sed illi nullum in monafterium introiffe
prater illum fe audiffe profeffi funt. Qua de re aperte datur intelligi, eos qui fibi
apparuerunt., fan&os martyres Protum & Hyacinthum, quorum feftivitaseo
die celebrabatur, veraciter fuiffe. Qua; omnia eodem ordine a Firmo hujus mo¬
nafterii veterano monacho, nepote fcilicet ipfius Ada, qua ille mihi Romae pofi-
tus dixerat, reverfus ad monafterium a&a fuiffe percepi. Eadem vifto refertur
in. Chronico Cafinenfi libro 2. cap. 48. cui alterapramittitur capitepracedentide
corpore fandi Bene diti i apud Cafinum jacente , quam audor ex eodem Leone abba¬
te fandi Pauli per aliquot fratres , qui eam ab ipfo audierant , fe accepijfe fcribit.
Laudatur item Adam. capite 45). quod in monte proximo, qui Curiae adjacet,
Clia vocabulo, cellam in honore lan£ii patris Benedi&i conflruxerit. Majoris ejl
momenti quod refertur de Adamo capite 61. ubi Adelgifio cuidam Pandulfi Capua-
ni principis minijlro , qui ad f aerum montem fpo lianda ecclefia caufa acceff’.rat ,
viriliter refiitijfe memoratur. Cum enim aliquot e loci monachis cedendum ejfc ceti-'
ferent , ne irato principe pejora perpeti cogerentur , Adam, qui tunc ecclefia cu¬
ram gemebat: Ego, inquit, hac qua requiris, neque tibi, neque alicui homi¬
num daturus aliquando fum, fed ea fuperdpfum beati Benedi&i altarium ponam,

Digitized by uooQie

DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN. 97

inde illa qui voluerit aut prasfumferit auferat. Quod cum fecifset, mox ille prae- an chr.
fumtor auda&er acceflit,8c cum jam jamque ad altare manus extenderet,mirabile r ox o
di£tu! protinus in faciem corruit, & vehementiffima fubito epilempfia pariter- *7-
queparalyfi correptus, uni verlis adftantibus mirum ac potius miferum defefpe-
daculum praebuit. Et de infirmitate quidem ipfa altera die aliquo modo conva¬
luit , atque fine effe&u reverfus eft ad principem, diftorto tamen ore atque oculo
ufque ad obitum permanens, cunftis fe interrogantibus , qualiter hoc illi con¬
tigerit, non fine admiratione audientium maxima referebat. Ad* nomen Bu-
celinus die 14. Decembris commemorat in Menologio Bene divino , quod pariter ex¬
hibent Vvion & Menardus in Appendice ad Martyrologium . . .

23. Liutium aliis viris piis , qui Cajinum montem boc faculo illujlrarunt ,
addere vifum ejlex Leone Marftcano , de quo nonnulla fcribit memoratu digna in
Chronico Cajinenfi . Eum recenfet libro 2. capite 12. inter celebriores /acri montis
monachos , qui po,Jl Aligerni abbatis obitum maluerunt emonajlerio egredi , quam
ibi vivere fub regimine Manfanis , Principum vicinorum favore in abbatem recepti ,

Unde fa&um eft, inquit , ut nonnulli de prioribus hujus monafterii fratribus po¬
tius hinc egredi, quam manere fub illo eligerent; e quibus,,. domnus etiam Liu-
tius de reiigiofisjiujus lapi monachis ac prioribus unus, Jerofolpmam profeUus efi
cum aliis duabus , Jokanne fcilicet & Theobaldo , qui ambo in abbatespojlmodum
eleEti f unt; ipfe vero reverfus tempore Atbenulji abbatis , ut habet idem auttar ca¬
pite 30. apud Salernitanum principatum in quadam eremo, ubi nunc monade-
rium lanitae Trinitatis, ad Cavam cognomento, confiruftum efle dignolcitur,
aliquamdiu remoratus eft, ubi a Guaimario principe agnitus, atque in maxima
elt reverentia habitus. Poftmodum vero in monte hoc, loco Albaneta vocabulo,
ufque ad fuum eft obitum religiofiflime converfatus. In quo videlicet loco ante
non multum tempus, cum quidam vir Dei manfionem fibimet remotiorem cle-
gilfet, atque in cifterna vetere, quam ibi dirutam repererat, oratorium fabri¬
care dilpoluiflet, cogitanti ei, in cujus potilfimura nomine ecclefiam ipfam con-
ftrueret, fertur quemdam puerulum fcholarem ibi tunc fupervenifle: qui a prae-
di£fo viro Dei perquifitus, utrum peritiam cantandi haberet, &; ille habere fe
promtule refpondiflet, julfus ab eo cantare eft quidquid fibi primum in mentem
veniflet: ftatutum fcilicet habens in corde fuo, ut in cujulcumque ian&i honore
puer ille cantaflet, iri ejus nomine ecclefiam eamdem conftrueret. Mox puer
relponforium impofuit, Veni eleEla mea , totumque illud fua vi latis modulamine
cecinit. Valde itaque vir Dei exhilaratus, &intelligensperhocbeatilfira® Dei
genitrici placere fuo in loco eodem honorari vocabulum, confeftim juxta poffibf-
litatem luam parvulam ibi ecclefiam in honore ejufdem genitricis Dei «difica-
vit; ibique ulque ad exitum fuum fatis devotus in ejus fervitio perduravit. Cum
autem poft aliquantum tempus prasfatus domnus Liutius ibi veniflet, & pluri»
mumfibi locus iple complacuiflet, elegit ibi ulque ad mortem confiftere , &in
fervitio Dei genitricis ipfius perfe verare. Re verius igitur ad principem Guaima-
rium, prsedi&i Guaimarii filium, cui dudum& pater fpiritualis, familiaris,
fuper omnes exftiterat, - multa ab eo & di verfa ornamenta ecclefiaftica, Sc codi¬
ces quamplures, necnon & aliam ad fratrum ufusnon modicam fupelle&ilem ad-.,
quifivit, libentiffune illo ac liberaliter cun£Ia quae vellet accipere concedente .

Mox itaque prasdi&am Dei genitricis ecclefiam multo fatis quam erat in omni¬
bus ampliorem efficiens atque depingens, habitacula quoque in circuitu ad di ver-,
fos commanentium ufus non modicse quantitatis aedificavit; ibiq/cum triginta cir¬
citer fratribus religiofiflime converfari coepit.Ipfe autem prae ceteris omni vilita¬
te & extremitate contentus, tam humili le officio mancipaverat, ut farinam ia
piftrino ad panem faciendum famulorum more dilcuteret, cum interim de ore
illiusDavidicamodulatio numquamcefsaret. In cujus vitas humilitate, atque
nimia abftinentise aufteritate,ufque ad extrema vit£ indefdse perdurans,Richerii
abbatis tempore in monafterio ifto defun&us atque fepultus eft. Hac ille , quem
fecutus eft Petrus in libro de fanftis C aftnenjibus* Eumdem Vvion appellat Lucium
cujus meminit in Appendice ad Martpralogium Benediftinum , quo item nomine de-
AttaSS.Q.B.Tom.VlII. G ftgnatur

Digitized by booQie

AN CHR.

IOIO
i /> Martii,

Rayneriiu

inartyr.

Johannes.

P 8 DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN.

fignatur a B ace lino in Menologio , ubi ejus commemorationem die 5. Decembris con-
fignavit . Porro de Cavenfi eremo , pojlmodum monafierio celebri , dicemus ad an¬
num 1050. ubi de Alferioprimo ejufdem loci abbate agendum. Albaneta vero , cujus
hic initia defcribit Leo , quingentis ferme pajfibus a Cafinenfi coenobio verfus occi¬
dentem dijlat , ubi bodieque exiguum vijttur monajlerium , quod anno 1581. ut
obfervat Angelus de Nuce, rejlaur ari captum , anno 1 6\6. abfolutum fuit , atque
exinde ab uno aut altero monacho inhabitatur. Celebre evafittfeceffufandi Ignatii
focietatis Jefu infiitutoris , qui ibi aliquot dies tranfegit , ut fpiritualibus exercitiis
liberius operam daret : in cujus rei memoriam cubiculum , quod tam celebris hofpes
habitavit , in adiculam facram a monachis C afinenfibus converfum eft .

24. Martyris titulum Raynerio monacho C afinenfi nonnulli pro illorum tempo¬
rum more concedunt , quod innocens a latronibus interfedus fit. Eum obedientia
fimul & patientia veluti exemplar proponit Vidorfubfinem librifecundi , his ver¬
bis . Bonum obedientiae, quae inter ceteras virtutes prima eft, non finit nos vir¬
tutem cujufdam fratris, qui eam toto cordis humilitate ufque ad mortem quoque
feriatus eft, penitus filentio praeterire: illum videlicet imitans, quifa&usobe-
diens Patri ufque ad mortem,obedientiae nobis pariter ac patientiae reliquit exem¬
plum . Qui videlicet frater hujus noftrae congregationis ,Raynerius nomine,
juvenis quidem aetate, fed moribus grandaevus fuit: cui multi ex fratribus qui
adhuc fuperfunt, & eum optime noverunt, teftimonium perhibent j quod tan¬
tae humili tatis, tantaeque obedientiae fuerit, ut ex hoc mirabilis ab omnibus ha¬
beretur. Cui dum quadam die effet ab abbate fuo in jun&um, ad aliquod opus
pro utilitate monafterii peragendum, Theatinum adire territorium ; ille laeto ut
femper animo ad obedientiam promtus, juffa implere feftinans, iter arripuit. Qui
dum pergeret, & aliquanti ja m itineris fpatium profligaflet, a latrunculis cujuf¬
dam potentis viri Oderisii , qui ex praecepto ejus,fi quid ex monafterii hujus rebus
diripere poflent, viamobfervabant, omnibus quae deferebat fublatis, interfe-
£lus eft. Cujus quidem corpus, vel propter inimicorum infidias, vel quia longe
erat, ad hoc coenobium deferri non potuit, fed in quadam ecclefra juxta pofita
iiumi traditum eft. Sed quantum illius obedientia omnipotenti Deo fuerit acce¬
pta , ad exftinftum ejus corpus offendere eft dignatus. Coeperunt itaque multi
infirmitate detenti ad ejus fepulcrum properare, & recepta fanitate ad fua inco¬
lumes remeare. IterquosATTO comes, magni A t t o n 1 s comitis filius, prae¬
fati quoque Oderifii gener, cum graviter detentus a febribus fatigaretur, ad fe¬
pulcrum iftius fama ducente venit ; ibique in oratione proftratus, recedente fe¬
bre ita fanus furrexit, ut malas illius valetudinis, qua antea laborabat, nihil
prorfus in fe fentiret: qui pro recepta fanitate gratias referens, ob retributionem
tanti muneris, optimo fuper ejus fepulcrum oblato pallio, gaudens difcelfit.
Memoratur Raynerius a Vvione & Me nardo in appendice adMartyrologium Be -
nediblinum , ex libro Petri diaconi de fandis C afinenfibus .

25. Huc etiam referre juvat qua Vidor fe in quadam veteri paginula, imperi¬
to fatis ftylooxarata reperijfe commemorat , deJob anne quodam monacho fandi Li¬
beratoris , quod monajlerium ad radices montis Majellici in, dipcefi Theanenfi fitum
ejfe , (T C afinenfi fubjedum fuijfefcribit. Quidam, inquit , frater in eodem
monafterio Johannes dicebatur, qui aetate ac aegritudine preflus extremum
vitae fpiritiim trahebat. Cum igitur quadam die aliqui ex fratribus more folito de¬
cantaturi matutinas laudes ad eum veniflent, nota patrum nofirorum religionem ,
qui etiam morti proximi , fi recitare nonpojf?nt officium , faltem illud ab aliis reci¬
tatum audiebant , ille eos voce qua potuit, compefcuit, dicens: Nolo, inquit,
ut mihi canonicas horas amplius decantetis, quia dominus abbas cum multis fra¬
tribus albis veftibus indutis ad me modo gratia vifitandi venerunt, mihiq; matuti-
nale officium decantantes, poft paullulum fe huc venturos, meque fecum affum-
turos efle dixerunt. Dum itaque fratres, qui ad eum venerant, ad ejus vifionem
intenti, & fi vera effent quae retulerat, follicite praeftolarentur, poft unius horae
fpatium frater ille magna cum exfultatione emifit fpiritum. Ex quo animadver¬
tere pofsumus beatum patrem Benedi&um fuifse, qui ei cum illa albatorum con¬
cione

Digitized by

Google

DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN.

cione apparuit, eumque fecum ut promiferat affumfiffe. Hac ViBor , qui & alios an chr,
laudat viros pios , de quibus in altera hujus Saculiparte differemus . 10I&

26. Huc ufque de viris fanilitate aut pietate celebribus , qui Cafinenfe monafle-

rium boc undecimo Jaculo ineunte illujlrarunt.jdm vero locus ejfet de miraculis fu- Cafini fafti
Jius differendi , qua tunc temporis in eodem monafierio frequentia contigiffe fcri-
bunt VtBor in Dialogis , Leo Marftcanus in Chronico , Petrus Diaconus & alii
paffim auBores : fed ne prolixiores videantur ejufmodi narrationes , qua leBoribus
fajlidio ejfe pofftnt , illujlriora quadam^potifftmum e Vibi oris dialogisfeli gere fuffi-
ciat • prater ea qua/dm a nobis cumgeflis virorum illufirium relata funt. In iis
vero narrandis rerum potius quam temporum ordinem , quod hic nobis non fatis
Jit exploratus , fequemur. Ea primum narramus qua ad beati Patris fepulcrum
contigerunt .

27. Smaragdus, inquit Vilior libro 2. dialogorum , monachus, qui adhuc f ^ e ™ iofu *
fupereft, & in noftro monafterio commoratur, retulit mihi quod narro ; quod a ana
Leone venerabili presbytero, avunculo fcilicetfuo, feaudiffe referebat de
Antonio monacho atque presbytero, qui facularibus ac di vinis litteris haud
mediocriter eruditus, ab adolefcen tia ufque ad vita; exitum in hepe difto mona¬
fterio degens, omnibus pane in hac provincia notus exftitit. Qui dum quodam
tempore, cafu accidente, ficut pradi&us presbyter ex ore illius accepit, loco

in fecretiori crepuiffet, & languore crefcente quotidie .vehementer fatigaretur ,
medicum a quo fecari vel exuri deberet, fi quomodo polfet fanitatem recipere,
conducere meditabatur. Timebat tamen fi fecaretur a medico, ut multoties eve¬
nire folet, ne forte moreretur; & rurfus fi non fecaretur, fedulum fuftinere do¬
lorem, quod eft ipfa morte deterius, periculofius fibi videbatur. Igitur cum in¬
tra fe hac diuti us agitaret, unum fibi fore remedium credidit ut ad fepulcrum bea¬
ti Benedi£ti pergens ipfius mifericordiam imploraret, fperans fe ejus patrocinio
poffe falvari, fub cujus magifteriofe recedens a faculodevotilfime contulerat.
Statimigiturecclefiamintravit, ac fe coram altari humiliter profternens, diu¬
tius oravit, ut omnipotens Deus meritis tanti Patris falutem fibi conferre digna¬

retur. Expleta vero oratione, e pavimento, in quo proftratus jacuerat, furre-
xit, atque ex crepidine altaris pulverem collegit, & ligans in panno, locum in
quo patiebatur fuperimpofuit ; atque die altero ita fanus repertus eft, ut nec fi-
gnum quidem praeterita infirmitatis in eo omnino remaneret. Hic nihil dicemus
de Henrico Augujlo ad fepulcrum beati Patris fanato,ut pluribus narrat Leo Marfi-
canus inCbronicoCafinenJi , quod nempe opportunior videatur effe locus ea de re
agendi in ipfius fanili Henrici elogio , quod in pramiffts ad vitam beata C bunegun-
dis ejus fponfce dabimus infra ad annum 1040.

28. Damoniacos complurespafjim commemorat Vilior , qui beati BenediBi meri¬
tis incolumesfallifunt . Unus ex bis puer quem damon fub leonis fpecie invaferat ,
ad ecclefiam ante altare beatilfimi Benedi&i addu&us, mirum in modum in pa¬
vimento claufis oculis proftratus jacens, quicumque monafterii portam ingredie¬
batur, mox nomen ejus exprimebat, dicens: Talis, vel talis homo per portam
modo monafterii ingreditur. Quidam autem frater, cum caufa obedienti» e mo¬
nafterio ad civitatem defeendiffet, duodecim a quodam accipiens denarios, eof-
que propriae utilitatis gratia occulte capiens, fibi in finum mifit. Cum autem ad
monafterium re verfus, ad puerum in locum quo vexabatur acceffiffet, ftatim
diabolus hoc modo eum per os pueri coram fratribus infamare coepit, dicens: Mo¬
nachus ifte contra regulam fui ordinis duodecim denarios a tali viro accipiens,
caufa proprii commodi occultatos retinet in finu. Igitur cum a fratribus interroga¬
retur, utrumnam vera effent convicia, quae antiquus hoftis per os vexati fibi obji¬
ceret , mox ille fuam clamitans culpam, omnino id ita effe profeffus eft.

2p. Alter quoque frater, cujus nomen ne verecundiam patiatur omitto, ex
alio monafterio fua falutis caufa ad noftrum deduftus, quadam no£te ad no£fur-
nas vigilias., leftionem de veteri Teftamento in ecclefia, more folito fratri¬
bus relidentibus , recitabat, cum forte puer qui vexabatur aderat . Et ec-
ABaSS.O.B.Tom, VIII. G ij ce

EWrjjflme-
ni liberati

Digitized by booQie

ICO DE ABBATIB. ET PIIS CASIN.

AN. CRF. ce fabito diabolus per os ejus exclamans, illa omnia quaj legebantur, lefe
I0I0 ad liquidum nofle, ibique fuifle proteftabatur ; & adjungens hujufmodi le&ori
»?. Martii verbis exprobrabat. Sed fi ea, inquit, qua: de te fcio referre coram prajfentibus
vellem, magnam profe&o tibi verecundiam incutere poflem. Et revera fratrem
illum abunde in fuo monaftprio faeculariter vixifle compertum eft. Poftquam igi-
tur pro vexato puero ante fepulcrum beati patris Benedi&i diutius a fratribus
oratum fuilfet, ita fanus efle&us eft, ut amplius a maligno fpiritu vexari minime
vifuseffet.

3 o. Puerulus alter ingentem JEthyopem fupra tedum videns y qui eum injecutus
vexare cgpit , ad beati Patris fepulcrum addudus liberatus ejl: ut & alter Job annes
nomine , qui *tate prove£lus adhuc, inquit Vidor , fupereft, atque in infirmorum
domo defervit. T ertius Theodorici monachi ac facerdotis , qui adhuc, inquit
idem Vidor , vivit & nobifcum in hoc coenobio vitam religiofam ducens converfa-
,, tur, nepos fuit , in quem damon ingrejfus , non eum aperte vexabat , fed laten-
„ ter languorem inferens vel ut i paralyticum fecit. Dubius ab avunculo fuo ad vene-
„ rabilem virum , Lambertum nomine , qui in vicina monafieriofilva folit avius
„ habitabat juxta ecclefiam fanilorum Cofma & Damiani, ut ejus benedidione
,, frueretur ; mox ut puer panem ab eo benedi£lum comedit , dcemon aperte c^pit iU
,, lum vexare: quare in monaflertum relatus , & in oratorio pofitus ejl y ut eundi
p fratres Jimul pro ejus incolumitate Deum precarentur. Expleta oratione ac pfal-
„ modia , ceteris ad refedorium euntibus , aliquot cum puero dimijfi funt , qui cum
,, beati Mauri reliquias fuper obfefftpedus cum magna devotione ac fpe pofuif •
„ fent , Jlatim ille , daemone cum vomitu exeunt e , fanus evafit . Is autem libera¬
tus a daemon?, utprofequitur Vitior , eft monachus fa£Ius, & in hocmonafterio
ceteris cum fratribus in Jefu-Chrifti Domini noftri fervitio perfeverans exfiftit.
noft^obe' 1 *^ 3 1 * T erribile pueri , qui patri non obedierat , exemplum Jubjungit. Ille cum pa~
diens pimk r entibus , oblationem Domino oblaturis, ad ecclefiam fandi Nicolai , cujus fefit-
tur ‘ vitas celebrabatur , accejferat . Expletis follemniis, & communione facri corporis

& fanguinis Domini percepta , ad domum fimul revertuntur . Puer in agrum abeun¬
di licentiam apatre pofiulat y cui ille ; Non eft dignum, o fili, in agrum hodie ad
agri opus exercendum exire; quia, licet indigni, divina facra percepimus, & fe-
-fti vitas patroni noftri, beatiflimi fcilic et Nicolai, ab omnibus magna cum devo-
,j tione ubique recolitur. Non paruit puer monitis paternis , fed clam abiit in a-
„ grum : ibi cum lignum cecidiffet , vidit avem nigerrimam in vulturis modum ma -
„ gno cum impetuper aerafuper fe volantem , qua Jlatim fibi fub fpecie nigerrimi
„ pueri obviavit , qui capillos babens bifpidos & er e Cios fic eum affatus ejl ; Effice¬
re , 0 puer, ex toto meus, & una mecum ad hujus proximi fluminis oram accede;
ibique auri & argenti magnam copiam tibi tribuam,ut non lignis,fed auro argen¬
toque domum revertaris onuftus: quatenus dum fuperfueris, omnes propinquos,
vicinofque tuos divitiis excellens,nobiliter delicatiori vita fruaris in terris %Volebat
puerum in fluvio enecare. Sed ille frequenter Chrifti nomen invocans, crucis fe ftu-
debat munire fignaculo, flebilique voce talia refponfa reddebat: Abiit a me, ab-
fit, ut alicujus aliquando efficiar famulus, nifi qui me creavit omnipotentis Dei,
& qui me generavit patris mei. Cum itaque iterum atque iterum Tignum falutis

fibi apponeret, damon varias efformansbelluarumvoces y fruflraque iterum tentata
pueri religione , fandi Nicolai virtute fugatus e fi. Puer domum reverfus a damone
correptus efi , & admonafierium addudus ad limina beati Benedifti perducitur,
atque ad ejus venerandum fepulcrum in dextra parte altaris profiernitur , ubi ob¬
dormiens incolumitatem recepit. Hxc , inquit Vidor , omnia per ordinem ex ore
ipfius pueri, qui paflfus fuerat, lacrymabiliter referentis audivi. Hac fuit inobe-
dientis erga parentes filii punitio: fed qualis fuerit monachi plus a quo patriam fle
parentes amantis videamus , ex eodem dialogo,

Monachi 3* Sed neque hoc tacebo, quod de Mancuso monacho fratribus referenti-
afFe&us in bus agnovi, quem ipfe in monafterio pofitus vidi, noftroque jam tempore de-
piremcs P u. f un( q. us Qui cum «x Apulia: partibus converfionis gratia huc veniflet,

a Rb

Digitized by ^.ooQie

DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN. ici

a Richerio abbate noftro praedeceffore fufceptus, fratrum congregationi fociatus an. chr.
eft. Itaque in monafterio corpore, in fsculo mente degens, femper terrena quae- 1010
que meditabatur: omne magifterium regularis difciplinae fibi grave & importa- * 7 ' Martu -
bile videbatur. Tunc coepit ab Abbate licentiam petere, multafque occafiones
adinvenire, qua patriam parentefque poffet re vifere. Cumque ab abbate fuo
faepius fuiffet admonitus, ut viam veritatis, quam femel arripuerat, in melius
proficifcens de die in diem ad finem ufque perducere, depofita omnis torporis
ignavia, fummopere ftuderet; ne forte juxta fententiam Domini, aratrum te¬
nens , retroque refpiciens, regno coelorum aptus elfe non poffet, & ne uxorem
Loth imitans, in ftatuam falis verfus, horrendum cuqflis fpe£faculum praeberet:
ille nihilominus, cujus mens femel a maligno obfeffa fuerat, nullo modo quiefce-
bat; fed quotidie Abbatem fratrefque precibus fatigando, ut eum patriam re vi¬
fere finerent, omnimode poftulabat. Cumque fpem redeundi fruftratam fibieffe
confpiceret, clam de monafteriq egreffus, more fugacis fervi no&urnas tenebras
captans, ut canis ad fuum vomitum, ad patriam diabolo inftigante re verfus eft,
atque in pare ntum domo manfitans, feculariter ibi, ut jam dudum mente conce¬
perat, vivere coepit. Sed cum ab Abbate fuo per nuntium faepe fuiffet admonitus,
ut ad monafterii clauftra rediret, & ille falutaria monita parvi pendens, obtem¬
perare negligeret, ab eodem abbate cpmmunione privatus eft. Cum itaque non
poft multos dies paullulum languore correptus in leftulo refideret, immanem
leonem ingredientem oftium > ac contra fe aperto ore venientem cernit .

At il le ad ingreffum ferocis beftiae territus, coepit vocibus clamare dicens: Cur¬
rite, currite, quia leo ifte me devorare contendit. Leo vero rugiens irruit in eum,

& mordens,coxam illius apprehendens,maximum ex ea carnis fruftum abftraxit;
ficque eum ementatum acfeminecem relinquens difparuit. Cumque plures ad
clamorem vocis illius obftupefa&i concurrerent, leonem quidem minime vide¬
runt, fed ementatum ac feminecem monachum in terra proftratum invenerunt.

Itaque cum eum a terra elevarent, paullulum recepto fpiritu, cun&aqua; fibi
acciderant per ordinem pandit, & ut quantocius fe ad monafterium reducerent,
propinquos ac vicinos obnixe precatus eft. Pibpinquis igitur ejus voto obtempe¬
rantibus ad cellam hujus noftri monafterii, qtue contra Afculanum oppidum fita
eft, eum portaverunt, ibiquepoftpaqllulumrecuperatafanitate, hucadmoi
nafterium eft re verfus, ac ex perpetrata culpa ncenitentia adepta, plures po-
ftea in fan&ae converfationis habitu vixit annos.

33. Multa quoque narrat idem au flor , ut probet peculiarem beati patris in fuos Speciaiis
curam continuam fuijfe. Quodam tempore , cum ab initio Maii ad extremos menfis s,p * mlU{M
Julii dies Jiccitasingens futjfet , rujlicus quidamJlipulas e mejfe refiduas combuf- CUW
Jit ut facilius terram excoleret ] fed aura flante excitatus ignis Jilvam quamona-
Jlerio fubjacet corripuit . Crepitantium flammarum fonitu excitati fratres , qui
meridiano tempore tunc quiefcebant y periculo imminente territi , ad divinam opem
beatipafrisintercejjione implorandamfefe convertentes , alii ereftis in cflum ma¬
nibus , alii proftratis in terra corporibus, alii flexis genibus, alii in terram de-
miflis capitibus omnipotentem Deum precabantur, necfrujlra : nam ftatim nu¬
becula parVa fe in montis latere colligens, fupra cacumen ipfius divina impe¬
rante potentia dilatavit, qua mox tantum imbrem ex fe effundens expreffit, ut
& incendium omne extingueret, & omnino monafterium liberaret. Hocipfum
miraculum narravit Petrus Damianifratribus fuit in fermone quem habuit in vigi¬
lia fandi Bene didi . Quiefcebant quodam die fratres fandi Liberatoris monajle -
r/V, quodCaJinenJtbusJuberat , cum viri cu/ufdam venerabilis monitu adeccle-
Jiam cito pergere invitati funt• quod cum illifectjfent , ftatim iuit tota domus ,

Jicque illipericulum evafere. Aliis ecclejia monajlerii fanda Scholajlica apud
Cajetam conjtruenda operam dantibus , unius malleus in mare decidit , quem illi
immijfo in aquas manubrio , beati patris invocatione , ut quondam Gottbo contige¬
rat , recuperarunt. Normannus quidampifces ad refedionem fratrum captos in-
vader$ tentans , in aquisfuffocatus , temeritatis fuapoenas dedit . Latrones mo-
naJleriifpolUs onujti nihil quidquam auferre potuerunt . Mira funt qua narrat
AdaSS.O,B.Tom.VlII. G ii j idem

Digiti ;d by booQie

101 DE ABBATIBUS ET PIIS CASIN.

AN. CHR. idem auttor , qua Deus adverfus monafierii hojles , qui bona ejus diripere non vere -
1 o I o bantur , fecit . Pandulfus Capuanus princeps poenis atrocifsimis aadittus vifus ejl
i-r/Mmii. p 0 Jl mortem , quod calicem aureum e monajierio abjlulijfet. Plura ejufdem , vel
alterius ipjt cognominis facinorapafsim commemorat , quorum caufa & in hac
in altera vita divinitus punitus fuit. Nec minori cura fuos adverfus No rm anno¬
rum violentias tuitus ejl beatifsimus Pater : qua omnia fi quis fufitus expofit a cu¬
pit , adeat ipfum Vittorem> aut Leonem Marficanum inCbronica Cafinenfi ,
aliofve facri Montis hifioricos y quos hic indicajfe fufficiat -

“VITA s. ELPHEGI ARCHIEPISCOPI

’* Apt ‘ CANTUARIENSIS ET MARTYRIS

Au&ore Osberno ejufdem ecclefiae Cantuarienfis monacho

fere coaequali.

Ex Aprili Suriano & mf codice Thuaneo .
OBSERVATIONES PRJEVIJE.

Scribenda? i. T) Eatus Lanfrancus Cantuaria antifiesy a fanfto Anfelmo tuncBeccenfi abbate perfuafus ,
hujus vitas rS Elphegum archiepifcopum Cantuarienfem , qui a Danis interfeftus fuerat , pro vero &

occ*fio. -M-* indubitato Martyre pojfe haberi , ut inferius difturi fumus , Ofberno Ecclefia fu a mo¬

nacho provinciam dedit , ejufdem fanfti Martyris afta literis mandandi , ut in officio divi¬
no legerentur . Pontificis imperio obtemperavit Ofbernus , ac beati Elphegi vitam non folum
pleno di&amine, ut ait Eadmerus y verum etiam mufico modulamine ad canendum edidit.
Hanc ex Surio exhibemus > addito ex mf. codice Bibliotheca Thuanea prologo , quem Bollandia-
ni etiam edidere cum prolixiori vita , quam genuinum Ofbemi fetum exiflimant . Ferum cum
hac vita qua in Aprili Bollandiano publicata efi t ea ipfa folummodo pluribus verbis referat ,
qua apud Surium paucioribus exprimuntur , breviorem hic fufficere vifum efl . Elphegi vita
ejufdem translationis hifloriam fubjungimus , quam idem Ofbernus aliquanto pofl editam vitam
conferipfit, ut ipfe in narrationis exordio atteftaiur. Hanc vero ex laudato codice Thuaneo pri¬
mum defcripftmus ; fed eam poflmodum invenimus in Anglia facra editam ex mjf. Angi ic anis :

cujus folummodo fragmentum dederunt BoUendiani , quod imperfefta in eorum codice habe¬
retur ,. v

Auffcoritas. z< Vita fanfti Elphegi non folum ab Osberno auftoritatem habet i fed etiam a beato Lanfran -
co t qui eam approbajfe , & toti Anglicana ecclefia legendam tradidifje memoratur apud Ead-
merumy libro i. de vita fanfti Anfelmi , ubi de Lanfranco ftc loquitur . Hiftoriam vitae ac
paflionis ejus, fanfti Elphegi fcilicet , diligenti ftudio fieri praecepit, quam quidem hifto¬
riam non folum plano dictamine ad legendum , verum etiam mufico modulamine ad ca¬
nendum , a jucunda memorix Osberno Cantuarienfis ecclefix monacho, ad prxeeprum il¬
lius nobiliter editam , ipfe fua prudentia pro amore illius Martyris celfius infigmvit, infi-
gnitam auftorizavit , au&orizatam in Ecclefia Dei legi cantarique inftituit , nomenque
S.E! heo' Martyris hac in parte non parum glorificayit. Ex hoc apparet , fanfti Elphegi memoriam jam

tuitus, * faculo undecimo celebrem fuiffe , utpote cujus feflum per totam Angliam tunc Jollemne habeba¬

tur y quod item ex ipfa ejus Translationis hifioria manifeflum erit. Hujus fanfti Martyris cul¬
tus exinde m Anglia perfeveravit ufque ad ejuratam fub Henrico FI II. fidem . Immo non
apud Anglos folum , verum etiam apud alias nationes celebris fuit fanfti Elphegi memoria , cujus
diem feflum agi in Dolenft ecclefia apud noflros Brittones obfervavit Godefridus Henfchenius .
'Hymen ejus prater Anglicanum Martyrologium & Benediftinum y Romanum etiam y Galefianumy
& alia qu* pofl faculum u. conferipta funt , reprafentant ; idque die 19. Aprilis , qui ipft
fupremus fuit. Ejus vero Translationis feflum die 8. Junii confignat Osbernus ipfe in Transla¬
tionis Hifioria. Apud Germanos non ignotum fuiffe y patet ex ejus elogio quod Trithemius in nova
editione Chronici Hirfaugienfis inferuit ad annum 1015. Anno fequenti confignat ejus martyrium
Chronici Saxonici five Magdeburgenfis auftor y ubi beatum hunc virum nefeio qua ratione Duftejn
appellat y ftc vero habet . Eodem tempore Nortmanni duce Thumlo, Cantuarix civitatis egre¬
gium antiftitem, nomine Duftein , captum cum ceteris vinculis & inedia more fuo crude¬
liter exftinxerunt: qui humana motus fragilitate, pecuniam promifit, & inducias popofeit,
ut fi redemtione acceptabili mortem evadere non poffet , femetipfum gemitibus purgaret .
Tranladis induciis, promifTum pofcentibus ait: Prxfto fum, paratus ad omnia pso Chrifti
amore, ut fuorum fervorum exemplum merear fieri. Quod auten\ vobis mendax videor ,

Digitized by ^.ooQie

S. ELPHEGI ARCH. GANTUAR. ioj

non voluntas mea i fed egeftas effecit. Illis fivientibus dux Thutkil acctlrrens 'inquit: Ne» AN.CHR,
quxfo, laciatis, omnia quae habeo, excepta navi, ne in Chriftum Domini peccetis, libens 1012
trado . At illi effrenes boum capitibus & lapidum imbribus innocentem fanguinem effiin- , 9 . Apr> ,
dunt. Statimque unus de primiceriis membris debilis effedus , agnovit in femetipfo quod
peccavit in Etei eledo. Ejufdem fandi viri meminere omnes , quotquot fciam , JLnglicani fcri~
ptores, qui ejus a 8 a ex Osbemo defumferunt. Si quid de fando Elphego in his occurrit fingu-
iari memoria dignum , illud per modum notularum ad ejus vitam exhibebimus . Hic monere
fufficiat , fandum Elphegum Concilio j&nhamenfi generali totius *dnglia prafuijfe , quod fubAZ-
thelredo rege die fando Ventecofles habitum fuit : ad quod Regis edifto , non folum totius re -
gni Epifcopiy fed & alii Optimates convenerant ', ubi multa ad iifciplinam ecclefiaflicam refte
iftituendam fiatuta funt , qua apud Spelmannum tomo i. Conciliorum xAnglia habentur , &in
Conciliorum generalium Labbei tomo 9.

3. 'Hemo , ut quidem mihi videtur , infitiari potefl , fandum Elphegum inter veros Marty * j nter mir :
res ejje recenfendum, poflquam fandus uinfelmus probavit , non minus ipfi quam fando Jo- tyres com-
hanni Baptifta martyris titulum deberi. Id fuftus narrat Eadmerus lib. 1. de vita fandi* 4 nfeL putaius.
mi, cu)us verba huc referre vifum efl, utpote a multis pratermiffa : qua tamen maxime ad

fandi hujus uIntiftitis gloriam cedunt : fic itaque rem narrat . Erat Lanfrancus adhuc quaf»
rudis Anglus, necdumque federant animo ejus quidam inftitutiones, quas repererat in An-
glia. Quapropter complures de illis magna fretus ratione, tum quafdam mutavit fola au-
doritatis fux deliberatione. Itaque dum illarum mutationi intenderet , & Anfelmum una¬
nimem fcilicet amicum & fratrem fecum haberet, quadam die familiarius cum eo loquens
dixit ei: Angli ifti, inter quos degimus, inftituerunt fibi quofdam quos colerent fandos :
de quibus cum aliquando qui fuerint, fecundum quod' ipfimet referunt, mente revolvo ,
de fanditatis eorum merito animum a dubietate Redere nequeo. Et ecce unus illorum efl
in fanda cui nunc, Deo audore, prae fide mus fede quiefcens, Elfbgus nomine, vir bo¬
nus quidem, & fuo tempore gradui archiepifcopatus praefidens ibidem. Hunc non modo in¬
ter fandos, verum & inter martyres numerant; licet eum non pro confefiione nominis
Chrifti, fed quia fe pecunia redimere non voluit, occifum non negent. Nam cum illum,
ut verbis utar Anglorum, aemuli ejus & inimici Dei pagani cepiflent, & tamen pro. reve¬
rentia illius ei poceftatem fe redimendi concdfiffent , immenfam pro hoc ab eo pecuniam
expetiverunt; quam quia nullo pado poterat habere, nifi homines fuos eorum pecunia fpo-
liaret, & nonnullos forfitan invifae mendicitati fubjugaret, elegit vitam perdere, quam cam
tali modo cuftoiire. Quid hinc igitur tua fraternitas fentiat , audire defidero . Et quidem
ille, ficuti novus Anglii civis, hic fummatim perflringens Anfclmo propofuit.

4. Attamen caufam necis beati Elphegi hiftorialiter in tuentes videmus non illam folam,.
fed aliam fuiffe illa antiquiorem . Denique non ideo tantum quia fe pecunia redimere no¬
luit, fed etiam quia paganis perfecutoribus fuis, civitatem Cantuariam, & Ecclefiam Chri¬
fti in ea fitam concremantibus , civefquc fuos atroci morte necantibus , chriftiana libertate
obfiftere» eofque a fua infidelitate convertere nifus eft, ab eis captus & crudeli exanima¬
tione eft occifus. Sed Anfelmus , ut vir prudens , viro prudenti juxta interrogationem fibi

propoficam fimpliciter ita refpondit , dicens ; Palam eft quod is , qui ne leve quidem con¬
tra Deum peccatum admittat , mori non dubitat , multo maxime mori non dubitaret ,
priufquam aliquo gravi peccato Deum exacerbaret. Et re vera grayius peccatum videturef-
le Chriftum negare, quam quemlibet terrenum' dominum pro redemtione viti fui hami,
nes fuos per ablationem pecunis illorum ad modicum gravare 5 fed hoc quod minus eft
Elfegus noluit facere. Multo igitur minus Chriftum negaret, fi vefana manus eum ad hoc
mortem intentando conftringeret . Unde datur intelligi , miram pedus ejus juftitiam poffe-
diffe, quando vitam fuam maluit dare, quam fpreta caritate proximos fuos fcandalizare .

Quam ob rem longe fixit ab eo illud Vx, quod Dominus minatur ei per quem fcandalum
venit. Nec immerito, ut reor, inter Martyres computatur, qui pro tanta juftitia mdrtem
fponte fuftinuifle veraciter prsdicatur . Nam Ac beatus Johannes Baptifta , qui prxcipuus Non minat
martyr & veneratur & creditur a tota Dei Ecclefia, non quia Chriftum negaret, fed quia quam s. Jo-
veritatem tacere noluit , occifus eft . Et quid diftat inter mori pro juftitia , & mori pro hannesBap-
veritate? Amplius, cum, teftante facro eloquio, ut veftra paternitas optime novit, Chri-
ftus. & veritas, & juftitia fit i qui pro juftitia & pro veritate moritur, pro Chrifto mori¬
tur} qui autem pro Chrifto moritur, Ecclefia tefte , martyr habetur. Beatus vero Elfe¬
gus xque pro juftitia, ut beatus Johannes paffus eft pro veritate. Cur ergo magis de unius
quam de alterius vero fandoque martyrio quifqua.m ambigat , cum par caufa in mortis
pcrpeffione utrumque detineat?

5. Hic me quidem, reverende Pater, in quantum perfpicere poffujn , rata efle ipfa ra¬
tio docet j attamen veftrx prudenti® eft, & me fi aliter fentit ab hoc corrigendo revocare ,

& quid potiflimum in tanta re fentiendum fit, Ecciefix Dei docendo monftrare. Adqxiocl
Lanfrancus: Frater, inquit, fubtilem perfpicaciam, & perfpicacem fubtilitatem ingenii tui
vehementer approbo & veneror, firmaque ratione tua edodus , beatum Elfegum , ut vere
magnum & gloriofum martyrem Chrifti, deinceps me colere & venerari ex Corde, gratia
Dei juvante, confido: quod ipfe poftmodum devote exfecutus eft, quin & hiftoriam viti
ac paffionis ejus diligenti ftudio neri prxcepit. Quam quidem hiftoriam non folum plano

jlda SS. 0 . B. Tom. Pltt. G iiij didanti-

Digitized by v^.00 le

io 4 VITA

AN.CHR. 4 i< 9 amin? ad legendum, veram etiam jituGco modulamine, &c, fit fupra num. %. H& Ead*
1012 nteruf in vita femSi Unfelmi.

io. April. 6. Porro in fodem Donorum perfecutione, Contuar ia a barbaris occupata , multos martyrio oj-
Alii raattyv fe&os fuiffe non obfcure tradunt Jhiglkani Jeriptores: ex quibus Lepfronam abbatiffam monqfterii
res. fat&a MUdritba , cum multis monachis 8c fan&imonialibus commemorat Martyrokgium Benedkh-
tum die 30. Julii. Legendus fa de re Qqgerius de Jloveden ad, annum ?oij. abi <de , hac clade
multa habet. Sedyam Llphegi vita proferenda t{l %

; INCIflT PROLQQPS

QSBERNI MONACHI,

O M NI b u s in fide Chrifti manentibus indignus fandae Cantuarienfis Eccle-
fi* Metropolitan* filius Osbernus, gratia vobis & pax a Deo Patre noftro,
$c Domino Jefu-Chrifto, & amborum Spiritu-fan£lo,

Si cxleftis fententia gravem in illum fanxit vindi&amqui acceptam pecuni¬
am fudaria reponere, quam menf* nummulariorum maluit apponere; nequa¬
quam mihi fuccenfendum effe exiftimo, fi hujus fententi* periculum devitans, ea
quae de gloriofo Chrifti martyre Elfego ipfe agnovi, aliis quoque agnofcenda pro¬
ponam . Erit autem divinae providentiae & me veraciter dicentem * & illos falu-
firiter audientes ita retributionis fu* beneficio donare, ut neque me laboriofae ali¬
quantulum narrationis, neque illos ufurari* poeniteat operationis. Illud quoque
non mediocriter ad dicendum me invitat, quod eos plerumque torporis accufa-
mus, qui res quas fifis quidem temporibus ad honorem AItiflimi faftas noverunt,
di&itandi officio ad fequentes tranfmittere noluerunt, Quorum nos defidiam, aut
certe vituperare non debemus, aut ipfi ea qn* memoratudigna icire potuimus,
efferre; ne qua in re procedentes improbamus, in ea a fubfequentibus multo ma¬
xime improbandi videamur, Sane veritatem rerum ita polliceor, ut nulla me fub-
lato, fi quis infuerit, fplendore verborum di&urum profitear, qu* non aut ab his
qui viderunt , aut a videntibus audierunt, acceperim, & eis fide fimul & au&ori-
tate plurimum proftantibus, Quorum quidem vocabula idcirco, fponte refugio,
quoniam dicendi primitias barbaricis appellationibus decolorare nolo. Aliqua ta¬
men de his rebus non incommode fcripta inveni,quorum fententias exinde affum-
tas profentifcripturo congruo ordine inferendas judicavi. Illius itaque fretiau-
xilio, cujus gratuita bonitate fumus quicquid bene fumus, cujus largiflua mifera-
tione fapimus quidquid bene fapimus, tangamus pfalterium, tangamus & cy tha-
ram, ut in altero fempiternam Martyris gloriam exultando prodicemus, in al¬
tero corporales ejus paffiones imitando veneremur;ac quemadmodum praecipien¬
te in vi&iffimo totius latinitatis magiftro Lanfranco Archiepifcopo, Mufica virum
modulatione dudum extulimus, fic cogentibus his quas diximus rationum caufis,
cratoria eumdem narratione extollamus,

INCIPIT VITA,

Elphagua
moaalti-
cam vitam
ampledi-
tur.

1, T) RIN c i r i u m nafcendi a fplendidiffimis natalibus trahens Elphegus,ma«
JL gna prudentia & fumma humilitate vitam inftituit. Cujus animi inge¬
nui atque vitae innocentiam parentes admirati, litterarum eum fcientia 3 c Chri-
ftianae religionis fapientia imbuendum tradiderunt. Qui totum philofophi* ftu-
dium convertit ad diligendum Deum, illum noffe, illi parere , illius jugo manci¬
pare fe femper defiderans. Ta&us itaque majeftatis fpiritu, paternae hereditatis
negligens, maternum dolorem,cum ab ea unice diligeretur, otlivifcens, mundum
defertut, & in monafterio nomine a Derhirst , religionis habitum fufcepit: ubi

priva-

a Alias Dihirfi, ftu Dtrhtfit. Deorhiltam appellat Beda, cujus tempore infignis fuit abbatia i Vvileltni autem
MalmefburienGs astate nihil aliud erat quam inane nntiqnitnth fimiUernm *. ut ipfemet loquitur libro z.
Pontificum Anglorum §. de Epifcopis Vviatonienfibus. Situm erat in agro Gloceftrenfi a fando Ediiardo
rege reparatum, & donatum monacnis fanfti Dionyfii in Francia a . Elphegus cjufdem coenobii profeflus di.
citur in charta Henrid yi. regis. Monaft. Anglic. tomo 1.

Digitized by uooQie

S. ELPHEGI ARCH. CANTUAR. 105

privata defideria propyiafque voluntates coepit abigere, cun&arum famulatui an^chr.
fub jacere, omnium fe quafi quoddam inftrumentum exhibere, Deum infatiga- 1012
biliter diligere, jejuniis& vigiliis vacare. Et quidem quibufcumque potuit, ftu- 19 • A r rills
duit prodefle: quibus autem prodefle non potuit, faltem non obeffe conatus eft.
Tranfailis autem in monadica religione aliquot annis; cum videret tempus ado-
lefcentia? praeterire, artioris vit* femitam arripere, fingulareque cum antiquo
hofte certamen inire contendit. Egreflus itaque de monafterio, pervenit ad io- * Ue ^
Cum * Bathonia a vocatum: ubi aqua calida de terra emergens, balnearum ufum neum.
prq voluntate pra?ftat. Ibi habitaculum conftruens, fe inclufit, & rigore incre- MonafteriQ
dibili corpus fuum jejuniis & abftinentia afflixit. Confluebant ad eum in brevi no-? Bathoni*
biles quique, fuarum vulnera animarum detegentes, & confilium falutis ab eo conftru,t •
perquirentes. Unde fa&um eft, ut non parva moriachorum turba intra tempus

exiguum ibidem congregata fit.

2. Culpabat autem non modice vir fan&us illos, qui faecularem habitum mu- Suosad per-
tarent, & vitam non mutarent. Annon, inquir, mendacii tibi plenus videtur x h^mur!^
qui quod non eft, effe fe oftentat, dum aliud fimulat in vefte, aliud geftat in cor¬
de ? San&ius eft enim, veftem non mutare, quam fub vefte vitant negligerc,

Cum autem amplilfima manfione perfe&a, fobrie tatis legem difcipulis indixif-
fet, atque carnales appetitus refrenare docuiffet, ipfe in angufta domuncula fe
inclqfit; fumraas tamen caufas& negotia ad eum fratres referebant. Plerique
interea monachorum fidei & profeflionis immemores, laxatis obedientias frenis,
mediis no&ibus furtivos cibos edere, ebrietati operam dare, lafcivire, & pror-
fns qua inhonefta funt, quantum latens audacia finebat, operari coeperunt. In
cujus fceleris capitalem ira Dei defaevit pariter & occidit. No&e vero quadam El-
phego more folito facras excubias faciete,voces & ftrepitus intra monafterium au-
Jivit.Egreffas autem foras,fratrem, quemdam mifere affli&um & jacentem vidit,
fuper quem horrendi adfpe&us & fordidiffimi ami&us homines ftabant, qui tau¬
reis eum atque ignitis ferpentibus flagellabant. Ejulante autem illo,&; prse doloris
apguftia diros ululatus emittente , tortojes illi talia improperando dixerunt:

Nec tu obedifti Deonec hos tibi. Et haec dicentes , animam de corpore excuffe-
runt. Quod videns fan&us', to tus in lacrymas refolutus, rediit ad cellam fuam.

Videntes autem fratres quae gefta fuht, errorem fuum fatentes, poenitentiam
agentes, vitam in melius commutarunt.

3. Mortuo autem Vvintonienfiepifcopo Ethelvvoldo, fa&aeft non modica Fit Epifco-
contentio pro pontificis ele&ione inter monachos & clericos. Siquidem clerici
ejudem Ecclefiae fceleratiflimam [vitam agentes, contra canonum ftatuta per
omnia viventes, cum a praefato antiftite fiepius correpti pravos mores corrigere
nollent,immo quae prave gefferant pertinaci fpiritudefendere vellent, regali fan-
&ione decretum fuit eos expelli, & alios, qui digniores effient, eorum vice fungi
debere. Itaque clericis in exterminium datis,timentes Dominum monachi admit¬
tuntur. Ex quo fa&um eft, ut in ele&ione Epifcopi clerici clericumj,[monachi mo¬
nachum,utrique fuf voluntatis fautorem vellent.Quod videns fan&us Dunftanus,

ad orationis refugium fe contulit, Deum, cui futurorum fcientia patet, fuppli-
citer rogans, quatenus dignaretur offendere, quis regendae ecclefiae idoneus fo¬
ret . Cumque preces devote multiplicaret, apparuit, ei beatus Andreas Apofto-
lus, tali oraculo ufus •• Quid, inquit, cariffime contriftaris ? Quid tam lugubres
queftus lacrymando depromis ? Surge, &Elphego Abbati manum impone, &
Epifcopum defolatse ecclefiae conftitue. Nec te aliquorum potentia prohibeat,
quoniam non ab homine, fed a Deo haec de illo fententia proceffit. Ne autem
de me te follicitum reddam, ego fum Andreas, Filii Dei Apoftolus; tuaeque falutis

diligen-

« Glaftoni* priorem fuide, priusquam abbas fieret , feribunt plerique recentiores , quod cum admittere
noluerint Bollandiani ex audoritate Antiquitatum Britannicarum, id ex Hidoria Gladonienfi,quas habetur
tomo 1. monadici Anglicani, probat audor Angli* facra: tomo a Bathoni* autem monaderimn, quod hic
Elpheguseicitaffe dicitur, diverfum videtur a celebri monaderio fandimoniajium quod fieculo vi i. exdru-
dum fuit, ac podea cedit canonicis fiecularibius , ubi fiib Edgaro Rege monachi Benedidini degebant. Nift
dicatur illud a barbaris dedruduin a fando Elphego redsuratum fui fle > a Danis iterum dedrudum, Sc ite¬
rum reparatum, tandem in cathedralem ecclefiam mutatum ede.

Digitized by v^.ooQle

IO 6 VITA'

an.chr. diligentiflimum cuftodem me effe noveris. Sicque relevatus Dunftanus, Elphe-
1 o 1 a. « um ut juffus fuerat, Epifcopum confecravit, & ad fedem fuam cum honore

ip. Aprilis rem jfi t#

virtute* in 4 * Elphegus autem ita fe omni um moribus conformavit, ut & omnibus carus ef-
Epifcopat#. fet, &nemo, quod rarum eft inter homines, ejus gloriae invideret. Summae in
omnes exftitit mifericordiae; in feipfum vero impius videbatur & crudelis a . In
hy emali enim frigore & glacie, cum fomnus node omnes occuparet, ipfe clam
nudis pedibus, fola tunica indutus, de ftrato furgere, foras exire, & ufque ad
auroram orationibus vacare confuevit. Cum autem pranfurus ad menfam intra¬
ret , tam vacuus fere a menfa furrexit, quam acceffit. Unde corpus illius tanta
attenuatum eft macie, ut cum manus cum Sacramento tenfas in altum porrige¬
ret , per medias palmarum junduras claritas aeris perfpici poffet. Omni generi
hominum fuum fcivit contemperare fermonem & animum. Nullum parochiano-
rum fuorum publice mendicare permifit, nec alterius loci pauperem vacuum abi¬
re fivit, immane horrendumque nefas reputans, fi quod natura commune con-
ftituit, hoc velit homo ceu proprium ufurpare. Quapropter nec Dominici cor¬
poris membrum effe, qui pauperum indigentiis nollet fubvenire, vigilanter di-
fputabat. Nam fi patiente uno corporis merpbro, compatiuntur cetera; manife-
ftum eft e jufdem corporis membrum non effe, quod patiente alio, compaflionis af-
fedum nefcit habere. Ubi vero illa defecerunt, quae ex jure ecclefiae minifterio
Theflmros* pauperum competere potuiffent,thefauros ecclefiae,quos ipfe multiplices parave-
pauperibus rat^jubet diftribui: docens ex hoc ornatiflima quaeque ecclefias poflidere, ut tem-
diibibuic. poreJelicitatis fint honeftati, tempore vero neceflitatis fint utilitati b .

5. Cum autem beatus Dunftanus obitum fibi imminere confpiceret, & Eccle-
fiam Dei per malorum fucceflionem turbari metueret, follicitis obfecrationibus
aures divinae mifericordiae pulfat, quatenus Elphegum fuccefforem habere poffu.
Cui ftatim exaudito, quod poftulat, promittitur: quamvis non ftatim quod pro-
miffum fuerat, adimpletur. Quod ea re dilatum fuiffe arbitror, ut & omnibus
manifeftum fieret, quantum Deus Dunftanum diligeret, cui quod viventi tam be¬
nigne promiferat, hoc defundo longe poft tam veraciter exhibebat: & Elphe¬
gum illa tempora invenirent, quae eum ad martyrii gloriam provehere poffent c .
Anno autem Domini millefimo &fexto; ab adventu Anglorum in Britanniam
Cantiuri *m quingentefimo feptuagefimo-odavo,Elphegus anno «tatis fuf quinquagefimo-fe-
transfertur. eundo, Archiepifcopus Cantuarienfis effedus eft. Cumque iter verius Romam
pro pallio habendo arriperet, & quoddam opidum hofpitandi gratia intraret, opi-
dani hominem incognitum videntes, & avaritiae fuae confulentes, in domum ir¬
rumpunt, res ejus diripiunt, eumque omni lupelledili privatum verbis & ver¬
beribus etfire compellunt. At ille injurias fuas leniter ferens, fuorum vero medio¬
criter dolens, via qua venit regreditur. Necdum ab opido longe recefferat, &
ecce horrendae voces moenia corripiunt, qu« civibus 8c aedificiis celerem minan¬
tur ruinam. Nec mora, vorax flamma opidum confumere coepit: cumque ignis
vehementer excrefceret, nec evadendi fpes aliqua fuiffet, virum fandum ade¬
unt , fatentur delidum, & veniam petunt. Mox fandus illis compatiens, pre¬
ces ad Deum fudit, & ignis moleftia protinus extinda ceffavit. Reftitutis ergo
epifcopo rebus fuis d, acCeptoque a Papa pallio, domum profpere regreditur.
Pudicitiae virtus tantum dominabatur in eo, ut nemo illo audiente vel obfcoenum
aliquod verbum proferre, vel turpe fadum referre auderet. Erat vero etiam
pauperum conlolator, opprefforUm relevator, unicum afflidis refugium.

6 . Per

* Addit Vvillelmus Malmesburienfis libro z. de Pontificibus Anglorum §. deVvintonienfibus Epifcopis,
Elfegum carnibus numquam ni fi xgrum ufum tuifle, nodibufque folum ad amnem procedere folitum , ubi
ad ilia demerlusin Dei laudibus excubabat, idque fuis nefcientibus feciflc.

b Mirum eft hic nihil de Translatione S. Ethelvoldi memorari cujus translationis audior Elfcgus apud
Vvillelmum Malmesburienfem libro z. de Pont. Angi. Antecejforis fui, inquit, effa extulit anne duodecime
poft depefitionem eius, /ignis quibufdam & eis non levibus ad audendum perfuafus .

e Poft adminiftratam fedem Vvintonienfem per viginti duos annos quam anno 984. inierat.
d Omittitur hic quod apud Bollandum, & ab aliis sudoribus refertur, nempe quod Romat exfiftensco¬
gnoverit mortem Xenulfi, fui in epifcopatu Vvintoaiettfi fuccefloris. Se antea abbatis Bur geniis, qui fedent
Vvintonienfem nummis mercatus fuerat.

Digitized by L.ooQie

$. ELPHEGI ARCH. CANTUAR. 107

6 . Per idem tempus Svvanus & Turkillus Danorum principes nonnullam ter- an. chr.
rz Anglorum maculam, exigentibus eorum peccatis, intulerunt. Svvanota- 1012
men terribiliter divinitus occifo, Turkillus malignae hereditatis principatum for-

titus, multas Anglias provincias caede & incendio vaftabat. Rex namque Ethel- giiam deva,
redus imbellis, quia imbecillis, monachum potius quam' militem aftione prae ftant *
fe ferebat: homines vero regionis divitiis corrupti, voluptatibus obligati ;
nec quicquam , praeter corporis & lingulare & privatum commodum, hone-
ftum putabant. Itaque quifque dum libi & rebus fuis timet, omnes tempe¬
rant a bello, nemo pro caufa omnium certamen experiri tentabat: cum ea de
caufa certandum effet, ut quod quifque fuum effe vellet, pro eo quam fplendide
pugnaret. In tanto igitur rerum difcrimine Elphegus hoftes adire folebat, & ver¬
bum vitae eis praedicabat, captivos dato pretio redimebat, & quos fames oppri¬
mebat, ftudiose alebat. Unde quantum a fideli populo colebatur deveneraba¬
tur, tantum ab infideli contemnebatur 8 c irridebatur: fed fidelis ille mallens cum
dom ino Beelzebuth, quam cum Pharifaeo Rabbi vocari, non deftitit operi incoe¬
pto operam dare, fideles in fide confortare, infideles ad fidem vocare. uj

7. Quemdam autem Edricum rex totius regni praefe&um ftatuerat, hominem junj^tEdri!
humili quidem genere, fed cui lingua divitias ac nobilitatem comparaverat, cal- cU! f re s ni
lentem ingenio, fuavem eloquio, & qui mortales omnes tum invidia atque perfi - ?rx ec us ’
dia, tum fuperbia atque crudehtatefuperaverat. Hujus igitur fratrem, primo
nobilitati Cantuariorum in przfentia Regis gratuito maledicentem, deinde ea

quae unicuique ex hereditate provenilfent, violenta dominatione invadentem,
eadem nobilitas interfecit, aedefque ejus fuccendit; cujus frater a rege ultionem
poflulat; denegat Rex poftulata, jure fratrem ejus peremtum pronunciat. Prae-
fe&us itaque palatium ingreditur, jun&is fecum decemrmillibus virorum, fra¬
trem occifum ulcifci conatur. Sed cum parum proficeret, Danorum auxilia pe¬
tit , non adCantuaritas folos debellandos, fed ad totius Britannia fines invaden¬
dos, regnumque poft vi&oriam aqua forte dividendum. Sicque foedus ineunt,
dextras dant accipiunt, facramenta exigunt & porrigunt, Cantuariam vaftar
re primo deliberans. Quod audiens Elphegus epilcopus, convocato populo ait/

Forti animo eftote, Deum prae oculis habete, prater eum qui corpus & animam
poteft perdere in gehennam, nihil formidate, humilitatem & patientiam ferva-
te. Chriftusenim, cum Deus effet, & omnia illi Pater in manus dediffet, de
inimicis ulcifci fe noluit, fed gladium Malchi fanguine cruentum in vaginam
recondi juffit a ,

8. Obfeffa tandem a Danis civitate per viginti dies, &quicquidadufumvita
cives paraverant exhauflo, mittitur a pontifice qui Danis fuggerat, ut ab incce- gnant.
pto defiftant, populoque innocenti parcant, caveantque ne divinae correptionis
flagello, pro filiorum caftigatione ad tempus conceffo, nimis infolenter abutan¬
tur. Sed Dani mandata praetermittentes, turres exftruere, arietibus murum
ferire, igneas faces jacere conftanter coeperunt. Et ecce vorax flamma per do¬
mos fuccenditur , ac faeviente auftro, fe dilatando difpergitur. Tunc miferanda
inter cives fafta eft deliberatio, utrumnam defertis murorum propugnaculis, ad
■proprias domos convolarent, an iis negle&is, munitioni urbis incumberent. Vi¬
cit communem utilitatem privata affeftio, filiorum dulcis recordatio, erga tuen¬
dam familiam innata commiferatio. Currunt itaque & rapiunt de mediis flammis
conjuges & caros liberos, hoftili gladio flati m feriendos. Et ecce effrafta urbe,
exercitus ingreditur,terribilis fonitus ex clamore vocum & clangore tubarum at¬
tollitur, adeo ut omnia civitatis fundamenta concuti viderentur. Alii namque

ferro jugulati, alii flammis confumti, plures a muro praecipites dati, nonnulli Mifewbiiis
per verenda fufpenfi deficiunt. Matronae dum thefauros quos non habebant co- ft^ t n u , s u “’*
guntur prodere, capillis per omnes civitatis plateas diftra&ae, ad ultimum flam¬
mis inje&ae funt. Parvuli a matrum uberibus a vulfi lanceis confodiuntur, aut fu-
per eos dufto plauftro, minutatim conteruntur. San&us autem Elphegus non

ferens

a Apud Bollandum adjicitur, (anitum Elphegu® fuos cives epiicopali benedictione St Czctx communio¬
nis participatione ad hanc obfidionem fuftinendain prxparafle.

Digitized by ^.ooQie

io8 VITA

an chr. ferens tantam fuorum depopulationem, cum turba monachorum in ecclefia cir-
ioii cumfeptuseffet, repente de manibus tenentium elapfus de ecclefia e vafit, cur¬
is». Aprile renfque ad locum cadaveribus plenum, inter cuneos hoftfumfe ingerens, excla¬
mavit ; &, Parcite, inquit, parcite, & fi viros vos effe cognofcitis, innocen¬
tem aetatem perfequi ceffate. Non eft ifta vi&oria, qua laftentium perimitur in¬
nocentia / nec laudi adferibitur, quicquid in fimplices & mites bellando admitti-
tur.En me,qui veftrae impietatis crimina libero femper ore caftigavi/en qui capti¬
vos & a vobis multatos pavi, veftivi, redemi. In me veftra potius ira defaeviat.
ciSr/m 9' Mox * ta< l ue capitur, & intercepto manibus gutture, voxloquentis praepe-
carcerem ditur, vinculis palmae inne£hmtur, genae unguibus diffecantur, pugnis & calci-
truditur. |, us latera tunduntur. Ecclefiam quoque igni comburunt a , gregem Domini in
ore gladii confumunt, & epifeopum feptem menfibus in arto carcere cuftodiunt.
Interea coepit ira Dei in homicidam populum adeo defaevire, ut parvo temporis
intervallo duobus eorum millibus per diros vifcerum cruciatus proftratis,. cetera
quoque multitudo fimiliter percuffa, fimile exitium exfpe&aret. Commoniti
funt autem a fideli populo, ut de peccatis poeniteant, & Pontifici fatisfaciant.
Sed illi differunt,arbitrantes hoc malum a fortuna eis accidiffe. Praevaluit interim
clades fuper omnem carnem, quae pontifici mortem inferre nitebatur, &nunc
denis, nunc vicenis terribili vifcerum dolore capitifque abfumtis, magnam for¬
midinem viventibus incuffit. Citato igitur confilio, mox ad Epifeopum currunt,
& de perpetrato facinore cum lacrymis veniam petunt; & de carcere eum extra-
; n er hentes, ad publicos populi confpe&us cum honor? deducunt; & ait illis Epifco-
i"ecutore* er pus: Etfi veftra infatiabilis crudelitas veniam non promeretur, tamen quid nos
witas. f aC ere deceat exemplo Domini edocemur, qui cum fuorum dignatus fuiffet lava¬

re pedes difcipulorum, non illum exclufit, aquofe tradendum effe praefeivit ,
immo ipfum fan&iffuna pane cibavit; Pharifaeorum miniftros potentiae fuae verbo
elifit, confeftim eofdem erigendo fana vit / & quod magnae boni tatis infigne eft,
quos quotidie mandatis caeleftibus pertinaci animo cernit refiftere, eos in caelo fe-
dens adhuc patitur vivere, immo humanis rebus plus quam ceteros prsftare.Qua*
propter quoniam exemplorum illius devotus cupio imitator exfiltere, oblitus in¬
cendia civitatis, innocentium caedes, oblitus, inquam, quae in me afta eft ^prae¬
teritae impietatis; ficut ipfe Patrem pro fuis crucifixoribus, ita ego pro meis tor¬
toribus ipfum interpellabo. Afferte ergo panem ftatim vobis reddendum faluta-
rem : quatenus ex hoc refe&i, & cupitae lalutis. beneficium adepti, aut gratias
Salvatori reddatis, aut fceleratiores blafphemi remaneatis. Et dato omnibus pa¬
ne a fe benedi&o, omnes de exitiali liberavit clade.

Quam in io. Cumquefanitatiredditieffent,principesquatuor Epifcopomittunt: &
eum ingrati p r i mo quidem pro impenfo beneficio gratias agunt: deinde fi vita & libertate ve¬
lit potiri, tria millia marcarum ut perfol vat, exigunt. Quod cum ille facere re¬
nueret , eum ligaverunt & inauditis tormentorum quaeftionibus die Dominica: re-
furreftionis affligentes, in carcerem retruferunt. Cumque in omnibus his laudes
'A duboio ^ eo a g eret > ecce apparuit ei fpiritus malignus in fpecie angeli, mentiturque de
illuditur. fupernis fedibus fe deftinatum, quatenus illum ad communem gentis falutem de
fqualore carceris educat. Nec vereatur ignavi militis vocabulo notari, .cumne-
que Petro humilior, neque Paulo effet robuftior : quorum alterum fporta conte¬
xit , alterum vero carcerali ftridore gravatum angelus abfolvit. Chriftus quoque,
ut lapidantium manus effugeret, de templo exivit, ac fugiendi licentiam Evan-
gelico praecepto fuis mandavit. His ille fermonibus veluti unguentis delibutus,
carcerem egreditur illum fequens. Pluribus autem aquarum alluvionibus per ob-
fcuras no&is umbras tranfvadatis, repente malignus difparuit. Tunc fanftus pe-
ftiferiduftoris machinasintelligens, eximo pe&orisdolorem attraxit, mediis
fe paludibus in jeftans, cum maximo fletu Salvatorem implorat, dicens: O vi¬
tae dator, o ftirpis Adae unice miferator, cur fenem me tua gratia deftituit, quem

« Quatuor tantum monachos, ac viros oftingentos in tanto excidio mortem evalide refert auftorapud
Bollandum num. ij. quem alii Anglici Icriptores fequuntur . Vide Rogerium de Horcden , qui ait Ail-
maro abbati fan&i Auguftini poteihtcm faSam fuifle abeundi.

Digitized by ^.ooQie

S. ELPHEGI ARCH. CANTUAR. 109

in florida aetate numquam deftituere confuevit ? Tamdiu mifericorditer ferva- ann.ch.
tum, in extremo pateris perire abjeftum/ Quoties te in hujus vitae naufragio 1012
Salvatorem inveni ? Experiar nunc, quaefo, coniolatorem in hac daemonis illu- 19 ' Apnt
fione, adjutor in opportunitatibus, in tribulatione. Carcer a tergo, a fronte
flumen, in gyrum tenebrae, auftor earum juxta, Elphegus omnibus aerumnis
inclufus. Tibi foli dereli&ns eft pauper, pupillo tu eris adjutor.

11. His & hujufmodi divinas aures appellare non ceflat ; &ecce apparuit ei Reducitur,
juvenis aureo fplendore amiftps, divini fignaculi vexilla praeferens, & dixit: * b sngel ° *
Quote tui diftrahunt pedes ? quo impetus fugae? quo duftoris invidia ? Siccine #

itur ad coronam fugiendo certaminis lu&am ? Aut quomodo ppteft bravio palmae
fulgere, qui currendi metas in ftadio noluit apprehendere? Cuicumretuliflet
facerdos, non fe fugere, fed divini a nuncii imperio paruilfe, Non hoc, ait ille,
divinitatis imperium fuit, fed diabolicae malignitatis commentum; nec tam te
ille de carcere educere, quam extra carcerem voluit feducere, Urget namque
illum praeteritae vitae tuae pia operatio, &in tantis tribulationibus praefens tibi
femper fan£ti Spiritus confolatio: cujus praefentia omnibus conftantiam donat,
conflantia vi&oriam , vi&oria gloriam. Redi ergo ad locum amiflae coronae, cae¬
litus tibi deputatum, fciturus quod te die craftino Pater honorificabit in calo, ho¬
nore illo maximo, ut in aeternum fis cum ejus Filio.

12. Elphegus igitur ad locum certaminis ab angelo revocatus, laetus exfpe&a- Tortu? io
bat horam qua a Deo coronam perciperet. Sed cum prope fuiflet, ut carcerem “ r “ re 3 v g 1
jam intraret, comprehenfus a carnificum turba, plagis afficitur maximis; infu- Dunftam».
per cerebro capitis viola to, fe mi vi vus in ergaftulo recluditur; ubi accenfo foco,

& quicqu id foetidiflimum fumum vel generaret, vel generatum foveret, per
fingulas diei horas inje£lo, carceris januas claudunt, Tranfa&a igitur magna no¬
ctis parte, coepit domus cadeftis gratia participium fufeipere, aeternae vita odo¬
ramenta lpirare, hymnos mellifluis fan&orum vocibus fonare, Quos beatus El¬
phegus intuitus, cum magna cordis latitia Dunflanum quondam arcfiiepifco-
pum, vultu & vefte gloriofum, confpicit afliftentem, protenfifque ad illum ma¬
nibus ita dicentem: Ad te, aterni Regis invi&iflime miles, < ad te noftro hono¬
randum oblequio venimus, mifli ab illo, qui tibi & vi&oriam praftitit de inimi¬
co, 8clempiternam coronam praparavit in calo. En, quorum collegio poft
mortem carnis in perpetuum frueris, cives Jerufalem caleflis acdomeftici Dei .*
fi ea, qua defunt, palfionum Chrifti amore in carne tua patienter fuppleveris.

Vidimus namque multiplices urbis labores, Ecclefiarum incendia, filiorum ne¬
ces , tua cum vinculis opprobria, & poft impenfa beneficia, duplicata tormen¬
ta, Quod ergo reliquum eft, Deitatis potentia vallatus libens excipe , fciens
non effe condignas pafliones hujus temporis ad fuperventuram gloriam, qua re-
velabitur in te. Unus namque dies ad fupplicium, fed jugis ac fempiternus erit
ad prf mium,

13-Inter hfc laxantur vincula,& integre omnes corporis fanantur plagf :Elphe- *' e s n ! 7 Jr 7 "
gus pfallenscum pfallentibus,exultanscum exfultantibus incedit. Mane autem fa- percutitur-
£to, cum armatorum manu non parva de carcere educitur, & fuper jumentum po-
fitus, ad judicium pertrahitur. Dixerunt autem ei: Solve aurum, aut mundo
hodie eris fpeftaculum. Et ille; Aurum vobis divina fapientia propono, ut re-
lifta vanitate, quam diligitis, ad unum vivum & verum Deum ftudium conver¬
tatis . Quod fi confilium Dei, per me vobis annunciatum, obftinata mente fpre-
veritis, pejori profe£to quam Sodoma mortoperibitis, nec in hac terra in per¬
petuum radices agetis. Tunc diaboli fatellites in illum profiliunt, averfis fecuri-
bus dejiciunt,- lapidibus eum obruentes. Qui genua fle£lens, hanc orationem
fudit Deo, dicens: * Altiflime Dei Patris unigenite Jefu-Chrifte, qui per ute- ^^'patm
rum inta&ae virginis venifti in hunc mundum peccatores falvos facere, & me in Unigenite,
pace fufeipe, & iftis miferere. Et prolapfus in terram, iterumque refurgens,
denuo fic ait .* Paftorbone, paftor Angularis, filios Ecclefiae, quos tibi moriens

commendo,

* Jam fuptrius Elphegus dicitur lafidias diaboli intellexiile j n«c tamen etiam apud Bollandum eodem
modo referuntur. ■■■■.>.

Digitized by booQie

i io VITA

ANN. CR.. commendo, tuefe. a Accurrens autem quidam, quem & ipfe de facro fonte fu*
IOI2 fceperat, fecurim capiti ejus infixit. Qui ftatim in «terna pace requiefcens, vi-
ip. Aprdi» ^ orem fpifitum cum triumpho tertio-decimo Calendas Maii dirigit ad cslum.
Principes autem Danorum, cupientes & fuumfacinus, &Elphegi gloriam ob-
fcurare,• corpus illius flumini immergi ftatuunt, rati fceleris enormitatem eo fa¬
cilius contegi polfe, quo magis ab hominibus ejus memoria tolleretur. Sed quod
Dani ad contumeliam, Chriftus Elphego paravit ad gloriam. Protinus namque
omnis populi multitudo, quae illo docente errorem abjecerat, armata procedit,
malens cum defundo pariter occumbere, quam illud corpus, cujus mini-
fterio fandificationis fufceperat myfterium, aquarum voragini tradere abforben-
dum. Itaque corpus a di verfo populo lervatum, nec mergebatur, nec fepelie-
batur. Vefpere autem utriufque partis fenatores conveniunt, ut tantae contentio¬
nis litem fuis rationibus determinent. Fadumeft autem omnium affenfu, ut in
commune omnes fandum depofeant, quatenus fi quid valeat apud Deum fuum,
in hoc ambiguo potentiae fuae virtutem oftendat. Ecce, inquiunt Dani, ramus
de fraxino praecilus, fucco & cortice omnino nudatus: fi hunc hujus fanguine in-
tindum matutina lux virentem invenerit, juftum nos & fandum occidiffe confla¬
bit, & quo illum honore fepeliatis, penes vos erit. Sin autem in priftina lignum
ariditate permanferit, erralfe vos in ejus amore dicemus, noftrique erit arbitrii,

Mira cuti» <juid de cadavere facere velimus.

«luet.. 14. Cumque omnibus conditio grata & accepta fuiffet, ut omnibus liquido
conflare poffet, quod poft mortem Elphegus viveret, aridum lignum fub unius
nodis tempore coepit frondere, & quod fero Dani telluri fixerunt, mane furgen-
tes florere viderunt. Nihil ergo contradictionis ulterius habentes Dani, certa¬
rim in amplexus defundiruere, crebraofcula figere, cervicesfupponere, la-
crymas & ejulatus emittere coeperunt. Sublatum ergo corpus humeris inimico¬
rum, ad arborem e jus triumpho infignem defertur, comitantibus innumerisTi¬
gnorum prodigiis, potenti virtute Dei caditus oftenfis. Mox enim falus languidis
innovatur, caeci illuminantur, furdi audiunt, muti loquuntur, claudis greffus
reftituitur. Ibi etiam orationis domo fuper illum fabricata, plerique Danorum
magnates, in eadem regenerati, ad fidem Chrifti convertuntur. Cum autem
haec omnia Londonienfes per ordinem audiviffent, multa mediante pecunia, cor¬
pus ufque Londonias transferentes, honorifice fepelierunt. Anno autem Domi-

Corpus ejus ni id 2. advefperafcente SabbatoPafchalishebdomada, fandus Elphegus cum

Lundoniutn .. L 1 1 », • • _ ’ r r ■ 7- • o

transfertur. martyrii corona decimo-tertio Calendas Man, anno Epilcopatus lui ieptimo, ix
«tatis fu« quinquagefimo-nono migravit ad Dominum. In ejus autem mortis au¬
ctores in tantum ira Dei defaviit, ut quidam dux propria fe b manu interimeret:
alius gutturi fuo ftylum infigeret:presbyter pertinaciter crucem ablcondens mar¬
tyris, gladio occideretur: alius ejufdem ordinis, fandalia Epifcopi temere por¬
tans, a daemone coram omni populo vexaretur. Et fadum eft, ut tam vehe¬
mens eundos Danorum principes formido invaferit, ut vix eos terra tene¬
ret; fed maritimis fe tempeftatibus dantes, exiftimarent in pelago Martyris
iram effugere poffe, quos ab ejus ira tellus tueri non poffet. Sed mox ut in al¬
tum perdudi fuere, centum fexaginta naves, adverfis ventorum flatibus ad«,
in profundum maris demerfae funt ; porro fexaginta quinque ad ignotas appulf*
regiones , quafi qui infidiarum gratia veniffent, ab incolis miferabiliter interfe-
difunt. Remanfit tamen in Angra peflimus Turkillus, malorum princeps, pau¬
co tempore praedo futurus, fed in ternum damnati fpiritus praeda manfurus.

15. Non parvo tempore evoluto , venit princeps Danorum Canutus cum
multo navigio in Angliam, diffidenfque ab illo propter quaCdam res male ac per-
fidiofeadas, quicquid refiduum nefandi populi fuit, delevit, ipfum Ducem
cum fex tantum navibus in Daniam fugavit. Qui cum ad terram evafiffet, fufpe-
dus Danorum principibus, ne inteftina bella moliretur, ftatim per eunda re-

_•__ __

4 Id fecifle dicitur apud Bollandum impia pietatt motus , eum videret Elphegum diutius laborantem i»
confini* mortis. Num 35. vocatur a Rogero & Wiilelmo .VVeftmonafterienfi Trua fcu Trum , eratque
Danus .

i Is dicitur Haco ia 'Translationis narratione, quam diox exhibituri fumus i

Digitized by

Google

ELPHEGI ARCH. CANTUAR.

iii

gionis loca agitatus, ad extremum ab ignobili vulgo occifus, feris & avibus proje- ann. cr.
Itus eft. Poft haec vero princeps Danorum Canutus, cum videret populum fuum 101 i
ab exercitu Anglorum fine intermilfione caedi, & propter rerum difficultatem ad **■ Apiilis
deditionem fere compelli, accerfitis omnibus, qui ad le confugerant fapientiori-
busAnglis, confuluit eos, quidcaufaeeffet, quod tot fibi aaverfa accidiffent.

Qui omnes uno ore refpondentes, dixerunt: Prophetia eftfan&i martyris El-
phegi: qui cum a patribus tuis fuiffet circumventus, praedixit eis, quod in regno
Anglorum non perpetuo effent radices afturi, fed pejoriquam Sodoma morte
perituri. Nunc ergo, fi vis Ulum tuis temporibus reddere placatum, promicte
illi, fi felix fuerit rerum fucceffus, te reliquias illius adfedem ejus honorifice re¬
portandas curaturum. Quod cum firmiter promififfet, poli modicum pacem ob¬
tinuit, poft pacem regni dimidium, poit dimidium totum. Cumque ab omni
bellorum tumultu requies undique data fuiffet, recordatus eft Rex, quid beato
Elphegoquondam promififfet, & dire&a legatiqne, vocavit Egelnothum archie-
pilcopum: qui corpus martyris decem annis fepultum, incorruptum, & invio¬
latum reperientes, Cantuariam cum maximo honore deducunt, infarcophago
veneranter collocantes.

INCIPIT EJUSDEM S. TRANSLATIO,

AuHore eodem Ofberno , ex cod. mf. Bibliotheca Thuanea.

i. /^\Uia venerandam beati Martyris Elfeoi paffionem litteralibus A»aori*.

quondam monimentis applicavimus, placuit etiam voluntati illorum
gratiampraeftare, qui quemadmodum facratiffimum corpus ejus de Lundonia
Carftuariam translatum fit, ardentiffima cupiunt devotione agnofeere. Et qui¬
dem quod translatum fit in fine paffionis illius breviter attigimus, fed modum
Translationis minime expofuimus. Eum ergo nunc exponemus.

2. Anno igitur ab Incarnatione Domini noftri Jelus Chrifti millefimo duodeci¬
mo, Indiftionedecimi, advefperatcentefabbatoPafchalishebdomade, & in¬
choante Dominica die 05 la varum Pafchae, tertio-decimo Kalendas Maii, glo-
riofiffimus urbis Cantuariae pontifex Ellegus gloriofiffima pro ovibus fimul & cum
ovibus fibi a Deo creditis, paffione occumbens, immarcefcibilem s ternae gloriae
coronam fufeepit, annoPatriarchatus fuifeptrmo, nativitatis autem quinqua-
gefimo-nono. Cujus venerabile corpus, fi ve gratia feu pretio a fideli populo re¬
ceptum, de loco Martyrii ejus ad urbem Lundoniam delatum, &in Ecclefia
beati Pauli Apoftoli cum innumeris corufcantis gratiae prodigiis eft humatum.

Mox denique lalus languidis innovatur, caecis lumen clare perfunditur , audien¬
di munus furdis tribuitur, re&o greffu claudi incedunt, omnibufque fideliter pe¬
tentibus divina promtiffime beneficia proveniunt. Sed illos, qui mortis ijffius
au&ores exftiterant, non fine terribili vindi&a vindex Dei ira tranfire finebat. s. Eiphegi

3. Ut enim pauca de pluribus prolixa breviter attingam , propono Ducem aor« P ud-
Haconem proprio fe mucrone tranfverberantem, vatem Mathefeos difciplinis ««ur.
intentum gutturi fuo ftylum infige nte, Presbyterum collariam Martyris Crucem
pertinaciter abfeondentem, ejuldem Martyris manibus occifum,aliumq; ejufdem
Ordinis virum, fandalia illius temere portantem, a daemone in vafum, &quo

ufque de pedibus fuis traherentur, coram omni Lundanae civitatis populo durif-
fime vexatum. Ex quibus rebus tam vehemens cunftos Danorum principes for¬
mido in vafit, ut vix eos terra teneret, fed marinis fe tempeftatibus dantes eki-
ftimabant in pelago Martyris iram effugere poffe, quos ab ejus ira tellus tueri non
poffet. Sed mox ut in altum fpumantibus rem is edu&um fuiffet, centum fexa-
ginta naves adverfis ventorum flatibus aciae in profundo maris fummerfae funt;
quadraginta vero, itemque viginti quinque ad exteras regiones atque ignotas
appulfae, & quafi quae infidiarum gratia veniffent, ab eifdem mi ferabiliter inte¬
remtae.

Digitized by booQie

an.CUR. remtas. Remanfit tamen in Anglia male audax princeps malorum Turchillus,
' 1012 pauco tempore praedo futurus, fed in *ternum damnati Iphitus pr*da manfuru s.
I’* A P rl,< Nam parvo tempore evoluto venit princeps Danorum Cnut cum multo navigio
in terram Anglorum, diflidenfque a ab illo propter quafdam res male ac perfide
a£tas, quicquid refiduum infandi populi effe poterat, ficut tabui* ftylo dele¬
ri folent, delevit, ipfumque Ducem fex tantum navibus munitum in Danamar-
cam fugavit. Qui cum ad terram evafiffet, fufpe&us Danorum principibus, ne
inteftina bella moliretur, ftatim per cunfta illius regionis loca agitatus, ad ulti¬
mum ab ignobili vulgo occifus, ferifque & avibus eft miferabiliter proje£l us. Sic
ergo de terra & mari fublati funt, qui virum fanftum & cum honore nominandum
Elfegum Archiepifcopum occiderunt.

nhocafio 4 * At Princeps Danorum Cnut, cum videret populum fuumab exercitu
' Anglorum fine intermiffione dirilfime caedi, & jam fere propter rerum difficulta¬
tem ad deditionem fe compelli; accerfitis omnibus qui ad fe confugerant fapien-
tioribus Anglis, confuluit eos quid caufae effiet, quod tot fibi adverfa contigiffent.
Qui omnes uno ore refpondentes dixerunt: Prophetia eft venerandi martyris
Elfegi, qui cum a patribus tuis crudeli interrogatione circumventus fuiffet,
praedixit eis quod in regno Anglorum perpetuo non effient radicaturi, fed pejori
quam Sodoma morte perituri, Nunc ergo fi vis illum tuis temporibus placabilem
facere, hujus te pollicitationis foedere apud illum conftringe, ut cum felix rerum
fuerit fucceffio, venerabiles corporis illius reliquias de loco in quo condit* funt
tollas, atque ad fedem Patriarchatus fui fervato more antiquorum transferre
ftudeas. Affenfit itaque princeps Senatorum confilio, confilium fequitur divin*
propitiationis declaratio. Non poft multos etenim dies Cnut pacem obtinuit,
poft pacem Regni dimidium, poft dimidium totum. Cumque ab omni belloru m
tumultu requies undique data fuiffet, recordatus quid beato Elfego quondam
promififfet, dire£la legatione vocavit Agelnotum, qui tunc temporis lummum
Fit curmM infan£laDorobernenfi Ecclefia gerebat facerdotium, virfanftus & bonus, &
Cauto rege Regi propterea quod illum facro chrifmate liniffet, valde acceptus. Qui fabba-
bato vigiliarum Pentecoftes Lundoniam adveniens, mandavit Regi in balneas
forte defcendenti fe adeffe, & quid velit ipfe ftatuere in ecclefia beati Pauli Apo-
ftoli exfpeftare. Quo ille accepto, fine mora de lavacro lurgit, chlamyde fo-
lummodo nudum corpus obtegit, fimplices pedibus lubtalares inducit, ficque
ad Pr*fulem impigro gradu tendit, mandans omnibus famili* fu* militibus, quos
lingua Danorum Hujcarles vocant, ut alii eorum per extremas civitatis portas
feditiones concitent, alii pontem & ripas fluminis armati obiideant, ne exeun¬
tes eos cum corpore fanfti Lundanus populus pr*pedire valeat.

5. Ingreffus ergo Rex ecclefiam, amplexatur Archiepifcopum ofculans illum;
ifatimque obferatis foribus, l*tabunda fimul ac tremebunda voce ait: Ecce dies
quam fecit Dominus, exfultemus & betemur in ea. Ecce dies de qua locutus eft
Dominus, ut in ea transferatur thefaurus Reliquiarum domni Elfegi de do¬
mo holpitii ad domum patriarchatus fui . Ad quod di6lum tremefa&us fupra
quam dici poteft facerdos, non enim fciebat cujus rei gratia a Rege vocatus
fuiffet, in magna ; animi anguftia dixit/ Non tibi imputet omnipotens Deus,
domine mi Rex, quod hoc Tacere voluifti, & non inaicafti mihi confilium ani¬
mi tui, quatenus inftru&ior ac per omnia paratior ad venirem, ne in medio ci¬
vitatis hujus tam magn* occumberem; aut fi placuit rem tam difficilem incipere,
cur faltem non adduxifti viros, qui hujus operis poffent miniftri exfifte/e, cum
lapis ad monumenti oftium pofi tus tanti ponderis exfiftat, ut vix a multis boum
paribus valeat moveri, ne dum a duobus qui foli pr*fentes adfunt debeat mona¬
chis revolvi? Inepta eft ifta confideratio, aliud tempus, & ali* vires confide-
randafunt. Cui Rex, in Domino plurimum confortatus, ait/ In hoc, Pater

Can&e,

Fit cunnw

» Mlt Angi. difjtitnfjKt Canutus prinum a Dani* Angliam infcftantibus in patri* Svvani locum ele -
ftus eft, tum defundo Ethelredo rege etiam ab Anglorum parte rex agnitus; demortuo tandem anno 1017
Edmundo rege, folus in Anglia regnayit, qui nonnili poft aliquot annos Turkillum exfulare coegit:

Digitized by v^.00 ne

S. ELPHEGI ARCH. CANTUAR. 113

confuevit. Veftra igitur fan&itas Deo fe in oratione profternat, monachi ad ape- ann.ch,
riendum fepulcri oftium fidenter accedant; ego valvarum januis oftiarius incum- 1012
bam. A P fiL

6 . Ita petita atque accepta benedi£tione Pontificis, Monachi, quorum alteri Se u[crum
Godricus ejufdem martyris quondam difcipulus, ac poft aliquot annos Can- a^bilT
tuarienfis ecclefiae decanus, a quo etiam haec omnia quas narramus diligenter per-, ™ n .^ chi5
quilitaaccepimus: alter vero Elvvardus * cognomento Longus, vocaba-

tur, cui datumeftmagno quondam,adhasfifTe Dunstano. Hi ergo accepta vvardus -
benedictione arripiunt ferreum, quod e regione ftabat, candelabrum, molientes
effractionem fuperioris ftruCturae murali opere firmiflime agglutinatae; atque, ut
illi ademerunt qui teftem aflertionis fu* Deum invocaverunt, vix leviter mo¬
nachi admoverant, dum minores lapides , caementum & quicquid operis de-
fuper eminebat, quafi arborum folia lub prima hyeme agitata, cadebant. Cum¬
que ventum fuiflet ad lapidem patentis monumenti opertorium,flexis genibus folo
procumbunt,fuppofitis humeris eumdem impellunt, moxque in alteram facili mo¬
tu partem avellunt. Quod revera fupra quam credibile eft admirabile fuit, cum,
ficut praediximus, quem multa boum paria non traherent, eum bini tantummo¬
do monachi levi impulfu lapidem re volverent. Accurrunt ita admiratione perter¬
riti Rex & Archiepifcopus ,'lacrymantibus oculis introrfum afpiciunt, vident or¬
ganum quondam Spiritus-fanCli a incorruptum jacere, necquippiam putris in'Corpus m-
toto corpore laefionis inefle; & computantes feriem annorum, comperiunt illum
annum elfe decimum, ex quo idem fan&us illic conditus fuerat. Exclamat itaque
Rex fortiter prae gaudio, talefque permixtas lacrymis preces effundit. Pater y
„ inquit, fan£Hffime,fuper omne dele&amentum fijavilfime,Pater beatiflime,fu-
,, per omnes mundi thefauros pretiofiflime, hujus peccatoris Regis miferere, nec
„ mihi obfiftat velpropria indignitas, vel parentum meorum in te contra juftum
„ & botram expleta crudelitas. Ego te potentiflimum aeterni Regis fateor ami-
„ cum, ac deinceps quoad vivam meum conftituo ad vocatum. Salva me, falva
„ omnes,tu sterna falvatione falvare, & nobifcum magnam filiis tuis fa£turus lae-
„ titiam proficifci dignare.

7. Accedens autem propius fummus Dei facerdos, ut fuis manibus venerandum
corpus traftaret atque levaret, aeftuabatanimo, nufquamtabulam reperiens,
cui fuppofitum ad navim deferri valeret. Cumque in magna defperatione dubius
ftaret, animadvertit ligneam corpori tabulam fubftratam, ita ad menfuram cor¬
poris per longum & latum extenfam, quafi ad hoc folum primi eam conditores
luppofuiflent, ut inde aliquando fine aliqua difficultate idem fanftus inta£lo cor¬
pore levari debuiffet. Lasti ergo ac praster fpem hilares effefti, accipiunt linteum,
qiiodadobfequiumPontificis minifterGodricus fecum detulerat, Scinillofacro-
lanftos artus eum fubjacente ligno pariter involvunt. Sed cum aliqua pars corpo- Transfer,
ris adhuc difcooperta remaneret, cucurrit prsfatus monachus ad altare fan&i tur -
Pauli Apoftoli, rapienfque findonem defuper jacentem, dimidiam pro findone

auri libram repofuit, rapidoque curfu ad obvolvendum quod refiduum erat rediit.

Tum levato in humeris monachorum pretiofo pretiofi corporis thefauro, defcen-
dunt angufto itinere per viam quae ducit ad flumen Tamifium, profequentibus il-
losRege & Archiepifcopo, utroque illorum tota animi vigilantia ad Deum in¬
tento. Jamque ad flumen appropinquare coeperunt, cum ecce Regia navis, au¬
reis roftrata draconibus, armigeris repleta militibus, venienti Martyri obvia
offertur. Quam citius diflu Rex infiliens, expanfis brachiis martyrem fufcepit,
deinde protenfa dextera pontificem induxit. Mox remota altiore navi, fedebat
Rex gubernaculum tenens, navim ad ripam fluminis contrariam dirigens. Vi- mlnyu-m
deres ergo magnam Dei potentiam obfequio martyris favere, dum hinc pontem devotio.

& totas fluminis ripas loricatis ftratas militibus confpiceres; illinc per extremas
urbis portas fimulatorias feditiones excitatas audires; attenderes Regem navem

Atta SS.O.B.Tom. VIII. H regen-

* Perfeverabat adhuc (ine corruptione corpus {anfti Elphegi tempore Vvillelmi Malmesburienfis , u»
ipfe a/Terit libro t. de Pontificibus Anglorum, his verbis; Quod corpus ejus otium recentis erueris praferens
veftqiu, lutem putredinis ud hunc diem ignoraverit, alius dixi , & populariter tritum nen eget incul¬
cari.

Digitized by

Google

IT4 * VITA

an. chr. agentem, remigem nobilem remos trahentem, orantem Arclaieprfcopum, &
io 12 fanftos monachos obfequium praftantes.

»*. Aprii* 8. Inde confeftim apprehenfa tellure, primus de navi Rex egreditur, acce¬
ptum corpus vehiculo imponit, poft: haec valida cum manu militum prasmittit •
ipfe vero cum Archiepifcopo in ultimo pontis margine fedebar, quoufque hi qui
prascelTerant, ab urbe longius remoti exfifterent, timebat namque civium irru¬
ptiones. Deinde furgens, & liberalibus jocis Archiepifcopo alludens: Libera¬
tus es, inquit, & meo munere de periculo mortis, de qua te liberari non pofle
arbitrabaris, jam fecurus ad fan&um proficifcere, atque ut noftris faveat tempo¬
ribus humiliter deprecare. Ego vobifcum pariter irem, fi magnis,. ut nofti,re¬
gni negotiis occupatus non e hem. Regina cum filio meo H ar dac NuxCantiam
incolit: illi ut vobis cum tota nobilitate occurrat mandabo. Divifus ergo a Rege
Archiepifcopus, cum ingenti Jiufcarlium turba procedentes fubfequitur. Cum¬
que jam ita prope fuiflet ut a praecedentibus, oculoique femper poft tergum de-
fte&entibus pulvis in caslum elatus videri potuiflet, lufpicati idem ipfi qui praece-
debant cives de civitate egreflbs, mature cum paucis monachos miniftros, & mar¬
tyrem praemittunt. Ipfi autem ad vicum plu venientes, obfident augufta
loca, tribus turmis tria proelia in ftituentes, animum pro amore beati'martyris
mori paratum habentes. Sed vifo cominus Crucis vexillo, agnofcunt foeios, quos
timebant adverfarios, & majus qugm putaverunt gaudium invenerunt .

Eipixcgtjj p, Sig ergo gradientibus illis, & eadem no£le in villa quae dicitur Earbetba ma-

nentibus, occurrit infinitaCantiaemultitudo, equitibus permixti pedites, mu¬
lieres viris, fenibus adolefcentes, finguh par turmas fuas choros ducentes, cy-
tharas percutientes, & quafi arcam foederis Domini in jubilo deducentes. Credas
non aliter filios Ifrael concinere vel cum eos Propheta Dei Moyfes de medio Ru¬
bri maris ficcis pedibus eduxi Jiet, vel cum arcam Domini de domo Aminadab in
civitatem fuam rex David transferret. At Cives Cantuarini, cum audiflent
quod pater vitae 8 c focius mortis eorum adveniffet, ficut Jacob propter Jofeph de
gravi fomno quafi excitati, & prae gaudio in lacrymas refoluti, obviam profiliunt
laetantes, quod illum pollent iterum videre, cujus beneficia tam in vita, quam
in morte parentes fui multiplicia fenfere. Super omnes homines majorem mona¬
chi Chrifti eeclefiae laetitiam gerebant, dum lollemni ritu templum ornarent, le-
vitica ac facerdotalia veftimenta induerent: hi crebris motibus crepitantia tin-
tinabula diducerent, illi lucernas, Evangelia, gemmatas in manibus cruces ge-
ftarent, & canoris vocibus ultra longa civitatis pomoeria obvii procederent. In¬
de cum ineffabili totius Cantuarinas urbis tripudio fufeeptus, adEcclefiam non
Locatur ia Do&oris gentium ficut olim, fed Salvatoris omnium a , quam vivens femper
Salvatori»", amore coluerat, virtute corroboraverat, pro qua etiam, & quacum mortem fu-
ftinuerat, translatus, in eamdem non quafi noviter conclamatus, fed quafi cum
Deo in perpetuum vivens honoratus, collocatus eft,

i o. Cumque tertius illucefceret dies, regina Emma cum omni quae fecum erat
nobilitate advenit, oblatifque muneribus in diverfis cararum rerum lpeciebus ,
benedixit Deo viventi, qui ad honorem & gloriam nominis fui in tanta magnifi¬
centia illum reduxit, quem ad ejus blafphemiam cum tanto opprobrio inimicus
daret mi- abduxit. Atque ut aliquam filiis idem fan&iflimus pater gratias fuas micam often-
racuh*. deret, poft feptem dies muto cuidam reddidit loquelam, aliumque poft paullum
ferro vinftum, confra£k> ferro reddit folutum. Haec funt gaudia feftivitatis ho¬
diernas, ifta follemnitas diei, quas idcirco ftatuta eft lingulis annis in ecclefia
Translatio- Canti* texto Idus Junii celebrari, ut nulla valeat oblivione deleri, quemadmo-
»is felium. dum heatus martyr Elphegus de alieno ad fua dignatus fuerit transferri. Et quam¬
vis diem paffionis illius cum omnibus in commune celebramus, diem tamen trans¬
lationis ipfius foli pras omnibus celebrare debemus. In illo namque unamaefim-
plicem lastandi caufam habuimus; in ifto autem duplicis laetitias dona fufeepimus.
Ibi illum in caslum fublatum praedicamus ; hic illum in caelo coronatum, & in ter¬
ra no-

m Cathedralis ecclefia Cantuarije Chrifto erat diAta , in quam a cathedrali Londonienfi , qu* Paulo
gaudebat patrono, translatui fuit fanftus Elphegus.

Digitized by ^.ooQie

S. ELPHEGI ARCH. CANTUAR. 115

ra nobis a Deo donatum. Benedi&us Dei Filius, quiillum& in caelo coronavit, an.Chr.
& nobis in terra propitius donavit, qui cum Patre & Spiritu-fan&o vivit & re- 1012

gnat Deus per omnia faecula faeculorum. Am en. ' 9 ‘ AftlL

EPITAPHIUM S. ELPHEGI,

Morum nobilitas claro generi copulata

Nititur hunc fan&um nobilitare virum.

Praefui hic a puero divinis a£lil?us haerens,

Commutare fene jus puerile ftudet f
I6lum fecuris expertus, gaudia caeli

Intrat, cum juftis gaudet habere polum .

Laus immenfa Deo, qui tot tantifque triumphis
Conregnaturos ducit ad aftra luos.

VITA SANCTI LIBENTlW

1013

Archiepiscopi BREMENSIS.

Ex Adamo Bremenfi Hiftoria! Ecclefiae Bremenfis cap. 71. & feqq.

OBSERVATIONES P R M V 1 JE.

L ibentU vitam ex Aiam Bremenfi mutuamur , cum nemo ejus a£ia prolixius ediderit. Eum- Libenti™
dem laudat non femel Dithmarus » jei cum illum Lievixonem nominet , Cardinali Baronio idem ac
occasionem prabuit unum & eumiem virum in duos diflmguendi : quorum unum Bremenfem , al- Llcvuo ‘
terum vero Hammaburgenfem archiepifcopum facit; quamvis certiffimum fit jam ex tempore fan-
8 i Aafchani binas has fedes in unum epifcopatum coalutffe. Erudito Cardinali favet quidem no--
minum diverfitas.- fei quis ne fetat eo faculo fatis familiare fuijfc , aut Antifiitibus mutare nomen ,
aut a diverfis diverfe unicum nomen fleitii Sed nihil magis hanc noftram fententiam confirmat y
quam eorum quat a Dithmaro referuntur , cum iis qua de Libentia habet Adamus , ac poft ip-
fum ceteri auftjres , falli collatio . Libentius quppe Adami , & Ditbmari Lievizo , Atheldago
fucceffit , uterque ZJnvamum habuit fuccefforem, ir ( quod amplius efl ) nihil de Libentio Di -
tbmarus, nihil de Lievixone Adamus profert. Id unum difficultatem movet , quod Lievizo apud
Dithmarum 1. Tfy/i. Februarii anno ioii. obuffe perhibetur : Libentius vero ex omnium cou-
fenfu anno fequenti , & quidem i. 1 'ionas Januarii fit mortuus. Ferum hac tanti non funt , ut
rem adeo certam dubiam ejiciant : nam primo quod ad annum attinet , Dithmarus nullum eo
loci annum peculiarem afjfignaffe cenfendus efl , fiquidem multa ibi congerit , qua vanis annis
coptigiffe conflat. Id etiam Dithmaro accidere potuit, ut unum annum pro altero , veImenfempro
menfe pofuerit. Denique hac annorum diverfitas , qua difficultatem facit, eadem efl pro Vnvva-
tui eleUione , ac pro morte L bentii feu Lievixonis ; cum hic Epifcopus tum a Dithmaro , tum
ab Adamo Libentio feu Lievixoni fucceffiife dicatur.

z. His itaque pramiffis , quid de vita Libentii ex Ditbmari feriptis haberi poffit afferendum i.sudatur ,
efl. Ejus patriam , & itineris in feptemtrionales plagas occafionem his verbis exponit libro 4. Dithmaro .
Interea Atheldagus archiepifcopus Bremenfis obiit , & Libvvizo fucceflit, qui Papam
Benedi&um exmlem, a patria fuimet, quas fita in confinio Alpium & Suevorum , huc fe-
cutus, erga dominum & Regem fide , ad hunc honorem promeruit venire . Refert paullo
_pofl eumdem Lievvixonem adfuifie follemni dedicationi Ecclefia Halberfladenfis , quam Helhbar-
diis exflruxerat . Adfuit ibi, inquit , tunc Rex cum imperatrice Adheleida avia ejus, & ab- * MogontU.
batifla Mechtildis, & archiantiftites hi * Vvilligizus , ** Gizilerus, & Lievvizo cum fuis **
confratribus fcxdecim. Hac Dithmarus libro 4. Chronici i at libro 6 . de ejnfdem antiflitis ex- b * r V -
tremo morbo & felici tranfitu agens , adhortationem quam morti proximus ad fuos habuit re¬
fert , quam hic integram adferibere vifum efl.

5. Interim Libvizo Bremenfis archiepifcopus, longa infirmitate deprelfus, diem pius ?*’orti pro
folUcite praeftolabatur fupremum, & in hac nofte , quae ultimum prxceucrat diem , conto- X ' 1 J’ US {l!OS
cios crebris jam defatigatos vigiliis, talibus mulcebat alloquiis : O dulciifimi fratres & filii, ortstur '
ne quifquam veftrum de fuprema diffidat clementia ; & ut labor vefter , nunc pallulum
relevetur, de me exemplum vobis admodum credibile profero . Dominum papam Bbkb-
Afta SS. 0 . B. Tom. FUI. H ij \ D1-

Digitized by ^.ooQie

U6 V r T A.

AM.CilR. dictum in his partibus exfulem qiuefivi, &n« zrdhunc pervenirem ,, a multis iterantibus
IO12 f*pe tardatus, nullis eorum acquievi blanditiis . Huic dum vixit ftudiofus adhaefi r & poft ex;

4. Jan. ceflitm ejus Etheldago leniori meo fervi vice famulabar. Hoc ipfe confidemus, pauperes fuos, fi-
Obit. dei commifit meSe , Dehinc temerarius ejufdem effedus fum. Sed cum ille pius, quam femper o*
ptavit, csleftetn pergeret ad patriam, veftra eledione communi, & munere regali, huic in •
dignus fuccedebam.Omne quod invicem peccavimus, amore Chrifti ex corde remittamus, ut
cum bona pace nunc feparati, mereamur in die ultimo iterum fodari. Hoc in extremis mei-
met falubre vobis confilium do, ut* OddonSM, qui fraternitatis veftrx eft particeps, com¬
muni noftrorum confenfu, ad redorem noftrae eligatis eccleliae, & ad utilitatem partis, di¬
vinam fupplicantes pietatem, in cujus manu cor Regis, quatenus id fibi placite perficiatur.

4. Talia hortantem omnes exaudivere, & fuj benevolentiam, & procurationem unanimiter
laudant. Craftino Dominica dies illuxit, & ille beatus pater futnmo Paflori gregem fibi fub*
ditum manibus elevatis cum fpiritu committens, i. Non. Februarii defundus pergit , quo vi¬
vens tendit. Fuerat enim unus ex numero eorum, quos uc nubes & quafi columbas propheta
miratur fuas volare ad feneftras. Ille enim ob vigiliarum & jejunii alfiduiratem, dum adhuc
valeret, quafi mortuus ignotis videbatur. Ad altare Dominicum nunquam fine oblationibus
acceflit, afliduuS populi monitor» & hilaris omnibus- arrifit dator. Is erga Dominum prome¬
ruit, quod inter continuas pirats furefitis incurfiones fedes fua hadenus permanfit intada.

5. Porro Ditbmarus eo loco narrat mortem Lievizonis die Dominica 2. T^onas Februarii acci-
dijje 3 quod ex eo defcripftjfe videtur Chronici Magdebutgenftsfiu Saxonici auQor ad annum 1013.
yitmanifeflum efl errorem irrepfiffe in hujus auttoris textum: nam quarta Februarii dies net an¬
no 1011. nec 1013. Dominica fuit: anno quippe 1011. dies quarta Februarii cum feria fecun-

• da concurrebat. Si autem. Lievizjo obiiffe dicatur anno 1013. 2. 'Hon. Januarii, id eff quarta
hujus menfis die , tunc occurret dies Dominica 3 quam ipfe Ditbmarus extremam Lievizom di¬
gnavit. Quin & ex ipfifmet Ditbmari verbis evincimus Lievizjonem non obufje mcnfe' Februa¬
rio. Ipfe enim narrat Imperatorem Epiphania feflum ^ilft.di peregijfe, indeque Merfburgum accef-
fijfe , ubi Lieviztmis obitum didicitt ac deinde Magdeburgum veniens , in ea urbe celebravit bea¬
ta Maria Turificationis feflum: qua ipfa die Otto qui in Lievizonis locum eleftus fuerat , ad¬
venit, ut ab Imperatore fua eleftionis confirmationem obtineret. Mortuus itaque erat Lievino an¬
te diem Purificationis , immo circa Epiphania feflum: qua omnia optime congruunt quarto Januarii
diei 3 quem cum liberto Stadenft , auBore vita beati Meinverct , utdamo , & ceteris auftoribus af-
fignavimus. Sed ipfamet referenda funt Ditbmari verba , qua proxime ftqumtur ea , quafupra lau¬
davimus.

6. Interca, inquit3 Rex de Alftidi difcedens, ubi Epiphaniam Domini celebravit, & Bo¬
li slaus nuntios pacem pofcentcs, & confirmationem cum Mifecone ejufdem filio, fieri pro¬
mittentes audivit, ad Merfeburg venit, & ibidem prsdidi Antiftitis obitum comperit : &
hunc queritur ob prsfentem frudum, gratulatur autem propter fubfcquentem interventum ,
recordationem ejus fummopere faciens. Poft hxc tranfit a nobis, & Purificationem fandx
Domini Genitricis in Magdaburg celebravit, & in ipfa die prxdidus Oddo, clericis comitan¬
tibus ac laicis fupplex venit, & Regis gratiam, ficut prius, ad completionem eledionis per
fidos intercefTores poftulat. Quos Rex nullatenus audit, fed capellano fuimet Unuano cum
laude advenientium, etfi non fpontanea, epifeopatum dedit, Oddonem per manus fufeipiens,
& promiffa fibi pietate demulcens. Hac Ditbmarus. Torro ifla Vnuani promotio , qua reje&a
Ottonis ele&ione Imperatoris auBoritate fatta efl 3 occafionem prabuit nonnullis afferendi eam fi-
fnoniaca labe infe&am fuifle. Sed quis id de fanftiffimo Imperatore , quaLs fuit Henricus , aut de
Tontifice , qui tot egregia facinora in epifeopatu perpetravit 3 vel fufpicabitur t

7. Libentium laudant plerique auBores Germani 3 ac potiffmum libertus Crantzius & cete¬
ri qui de fepttmtrionalibus populis fcripferunt j fed eorum teflimonia referre vifum non efl , cum
nihil habeant alicujus momenti , p roter ea , qua ex Dithmaro & jLdamo hic exhibemus. 'N.ec
plura dicemus ex Chronographo Magdeburgenflqui Ditbmari verba ipfa. adoptavit . Johannes
Trithemius libro 4. de viris illuftribus Ordinis fanBi Benedifti capite 3. ferbit , Libentium ex
abbate Wrsfeldenfi creatum fuiffe archiepifeopum Bremenfem; fed unde ii acceperit , non habet ,
nec nobis licet divinare. In codice privilegiorum archiecclefia Hammaburgenfts % qui ab Erpoldo
Lindenbrogio cum variis feptemtmnalibus hifloriis editus efl , duo Imperatorum diplomata occur¬
runt in Libent ii gratiam data . Trimum efl Ottonis 3. quo monaflerium Rmesloh Libentio af¬
feritur} alterum vero Henrici , quo eidem antifliti ejufque fucce(foribus jus cudenda moneta ,
telonei , mercatus , aliaque • prorogativa conceduntur . Datum eft GibebUdehufen anno Domini
J003. regni vero Henrici I. Libentii memoriam in faflis Bencdiftinis die 4. Januarii recolitur.
Idem habent nonnulla alia Martyrologia cum Ferrario in Catalogo generali fanttorum qui m
Martyrologio Romano non habentur. Sed jam ejus afta proferre libet.

INCIPIT VITA.

I. A N no Domini p88. Adaldagus Archiepifcopus Bremenfis migra-
fit^Archie jlV vit ad Dominum 4. Cal. Maii Indi&ione 1. facerdotii fui 54.
pifeopus fepultus eft in ecclefia Bremenfi, cui fuccedens Libentius, fedet annis 25.

Sternentis ; Pal-

Digitized by ^.ooQie

S. LIBENTII ARCH. BREM. 117

Pallium fafcepit a Papa 15. Johanne, virgam epifcopalem meruit ab Ottone an.chr,
3. a primus omnium confecratus eft a fuffraganeis . Erat itaque vir littera- 1013
tiffimus, & omni morum probitate decoratus, ab Italia quondam Pontificem 4- Jan.
fecutus Adaldagum : cujus etiam vitam aemulatus & magifterium, folus ex
difpofitione tanti Patris dignus inventus eft, cui Hammaburgenfiscura paro¬
chis crederetur. Erat enim vir tantae caftitatis, ut raro fe mulieribus viden¬
dum praebuerit; tanta; abftinentiae, ut pallida jejuniis ora portaverit; tan-
taeque humilitatis ac caritatis, ut in b clauftro ficut unus fratrum vixerit. Mul-
t» nimirum virtutes ejus : quippe contentus acquifi tis , raro curiam adiit pro vivit.
acquirendis. Domi fedens quietus, parochiae fuae curam egit diligentiflimam,
totumque ftudium ad lucra vertens animarum, diftri£tiffima 4 regula omnes
congregationes fuas cuftodivit. Archiepifcopus etiam per fe curam egit ho-
fpitalis , fratribus & infirmis quotidiano miniftrans obfequio : ipfe quo¬
que vice fua xenodochium nepoti fuo commendavit Libentio . Dum vero ad¬
huc pax effet inSlavania, Tranfalbianos populos frequenter vifitavit, & ma¬
trem Hammaburg paterno fovit amore : legationem luam ad gentes, ut praes
deceffores e jus, ftudiofe exfecutus eft, licet dierum obftaret malitia.

2. Quo tempore cum magnam Chriftianorum perfecutionem in Dania Su- SueimisDs-
e i n rex exercuiffet; fupplicibus Archiepifcopus Legatis, crebrifque muneri- " ru r
bus laborat, quatenus ferocis Regis animum manfuetum redderet Chriftianis,

Quibus ille reje£tis, in fua nimirum crudelitate ac perfidia fa?vire non ceffa-

vit : unde & ultio divina Regem Deo rebellem eft iubfecuta. Nam cum con¬
tra Sia vos bellum fufciperet, bis captus eft in Sia viam du&us, toties a Danis
ingenti auri pondere eft redemtus. Nectameaadhuc ad Deum reverti voluit,
quem primo in morte patris offendit, & deinde in nece fidelium irritavit. Et
iratus furore Dominus, tradidit eum in manus inimicorum ejus , ut differet
non blalphemare. Tunc potentiflimus Sueonura Rex Hericus, colleftoin- AbHenco
numerabili, ficut arena maris, exercitu, Daniam invadit, occurrit ei Su- vincitur,
ein a Deo dereli&us, fruftra fperansin idolis finis. Sed cum utrimque bello na¬
vali ( fic enim gens illa confligere folet) omnes copis effent Danorum obtri¬
tae, Hericus Rex vi&or Daniam obtinuit .,Suein ergo depulfus a regno, di¬
gnam fa£tis fuis a Deo zelote recepit mercedem. Et haec junior nobis in avo
luo Suein recitavit contigiffe, jufto Dei judicio quoniam illum dereliquit,
quem pater ejus bonum defenforem habuit.

3. Ferunt eo tempore claffem piratarum, quos noftri Afcomannos vocant, pirat* si.
Saxonis appulfam, omnia Frefis atque Hatuls vaftaffe maritima . Cumque va '
per Albi» fluminis oftium afcendentes irrumperent provinciam., congregati *
Saxonum magnates, cum parvum habuiffent exercitum, egredientes a na¬
vibus apud c Stadium barbaros exceperunt, quod eft opportunum Albi» por¬
tus pr»fidium : magnum 8 c memoriale , minufque felix erat illud proelium,

in quo viriliter utrifque certantibus, noftri tandem minores funt reperti. Sueo-
nes ergo & Dani totam Saxonum obtrivere virtutem. Capti funt ibi Sigafri-
dus Marchio, Thiadericu# Comes, & alii illuftres viri, quosvin£lis polit ter¬
ga manibus, barbari traxerunt ad naves, pedefque eorum catena ftrinxerunt,
totam exinde provinciam impune deprsdantes. Sed cum ex captivis folus Mar¬
chio Sigafridus, cujufdam auxilio pilcatoris furtim naftu fublatus, evaderet;
pirat» mox in furorem verfi, omnes quos in vinculis tenuerunt, meliores lu¬
dibrio habentes, manibus pedibufque truncaverunt, ac nare prscifa deforman¬
tes, ad terram femianimes projecerunt. Ex quibus nobiles quidam viri erant,
qui poftea multo fupervixerunt tempore, opprobrium Imperio, & miferabi-
le fpe&aculum omni fafli populo. Quam videlicet plagam, mox cum excr-
AQa SS. O. B. Tom. VIII. H 3 citu

* Archiepifcopus H am burge nfis feu Bremenfis {olebat ab Archiepilcopo Moguntinoeoufecrari, quod Ham¬
maburgenfis nullus haberet lufiraganeos > fed cum poftea Adaldagus ab Agapeto papa poteftatem accepifiet
Epifcopos ordinandi in Daaia 8c aliis regionibus leptemtrionalibus, ipfi Himniaburgenfesmetropolitani ali¬
bi fubje&is Epilcopis ordinari coeperunt. Vide Adam cap. jo. & yi.

b Ecclefia Hammaburgenfisfeu Bremenfis, ficut 5 c alia; a noftris funclatz. ecclefia rathedrslis a monachis i nepk -
baturj at paullatim deficiente difciplina regulari in Bremenfi ecclefia, pirtim a Canon ici<,pardm a monachis occup;-
taeft > donec tandem Unvvanus Libentii fucceflor'eam omnino Canonicis fubjecit. Vide Adamum infra c. 8b.

c Scriptor incertus hiftoriat Bremenfis poft Adamum, Stadium recenfct inter alialcc , in quibus fed es e-
nifcopales infiituere voluit Albertus Arcluepilcopus anno -roGt.

Digitized by

Google

An. ch
rorj

4 • Jam

Libentius
piratas ex-
commtini-
eat*

Sueinus
Rex abom
nrbus reji¬
citur >

Loppo Sle-

Vicenfis

epife.

Velle, ceri-
ta exufla
ainnet illz-
fuj.

OdinKati
Suconum
Danorutn
«]ue Apollo
lus.

nS VITA

cku fupervenieiites cta» Benrto>& Sigairidusmairchio, vindicarunt, ih tantum
ut pirata omnes, quos apud Stadium egrdlbsfuifle diximus, ab ipfis auxiJian-
te Domino fuerint contriti. Altera vera pars Afeoma*norum, qui per Vvir-
raham flumen egrefliHahele ufque ad. a Lieflmaonam depradati-funt, cum ma¬
xima captivorum maltitudjne pervenerunt ad paludem, qua: dicitur Glindef-
mor, ubi a noftris qui pone fequebantur offenfi , amnes ufque ad unum ob¬
truncati funt; quorum numerus erat viginti millia., Quidam enim eques Sa-
xonum ab eis captus, dum eum ducem fui facerent itineris, in difficiliora eos
paludis loca perduxit, in qua diu fatigati leviter a noftris funt fuperari. , qui
Herivvard nomen habens, perenni Saxonum laude celebratur.

4. Ex illo nimirum tempore piratarum hoftilifque crebra irruptio fafla eft
in hanc regionem . Nam & omnes Saxoni* civitates grandi metu perculfx
fuerant. Tunc & Brema muro muniri coepit firmilEmo. Sed & Libentius Air-
threpifcopns thefaurum ecclefiae, omniaque ecclefiaftica fecit ad Buccenfem
deportari Prapofituram. Tantus itaque timor in finibus hujus parochia omni¬
bus erat. Nam & ipfe Pontifex piratas, qni Epifcopatum vaftabant,, anathe¬
mate damnavit. Quorum b unus in Norvvegia deficiens per annos feptuagin-
ta integro corpore permanfit, ufque adi domini Adalberti tempora Archiepi-
fcopi, quando Alvvardus Epifcopus illuc veniens, defun&um vinculo excom¬
municationis abfolvit , &mox cadaver in cinerem eft folutum.

5. Poft vindi&am ergo fcelerum, quamecekfiasDei&Chriftianoscomtab
• ferat Suein rex, vi&us, Scafuisdefertus, quippfe quem Deus defexuit, erra¬
bundus & inops auxilii venit ad Nordmannos, ubi Thrucco tunc filius Hacquini
regnavit. Is licet paganus eflet, nulla tamen fuper exfulena motus e ft miferkor-
dia. Ita infelix ille, & a toto reje£lus orbe, in Angiiam transfretavit, fruftra fo-
latium quaerens ab inimicis. Eo tempore Adelradfilius Eggaris Britannis impe¬
ravit . Is non immemor injuriarum, quas Dani ex antiquo Anglis inflixerant,
exfulem repulit. Quem tandem miferatus infortunii, Rex Scotorum benigne
fufeepit, eumque per bis feptem annos, quibus exfulavit j fecum detinuit , ul-
que ad mortem Herici. Haec parricidae avi pericula Suein rex nobis attonitis
expofuit. Deinde ad Hericum vi&orem reflexit narrationem.

6 . Hericus, inquit, duo regna obtinuit, Danorum Sueonumque; & ipfe pa-
gaftus, Chriftianis valde inimicus. Ad quem mifliis Legatus Caefaris ac Hana-
maburgenfis Archiepifcopi P o p p o quidam , vir fan&us & fapiens, tunc in Slefv-
vicenfemordinatus Epifcopum, de regno Danornui feu pace Chriftianorum Cae¬
faris partes expoftulavit. Quem etiam ajunt pro affertione Chriftianitatis, cum
Barbari fuo more fignum quaererent, nil moratum ; fed ftatim ignitum ferrum
manu tulifle, & ilkefum apparuiffe. Dumque hoc facile bu>nem gentilibus erro¬
ris ambiguitatem tollere videretur, iterum fanftus Dei pro fubmovendo gentis
illius pagahifmo, aliud aeque magnumoftendit miraculum. Tunicam fcilicet in¬
dutus ceratam, cum ftaret in medio populi circo, in nomine Domini prscepit
incendi. Ipfe vero, oculis ac manibus in caelum tenfis, liquentes flammas tam
patienter fuftinuit, ut vefte prorfus ambufta, & in favillam reda&a, hilari &:
& jocundo vultu, nec fumum quidem incendii fenfifle teftatus fit . Cujus no¬
vitate miraculi, 8 c tunc multa millia per eum crediderunt, & ufque hodie per
populos & Ecclefias Danorum celebre Popponis nomen effertur . JRaec aliqui
apud Ripam gefta confirmant, alii apud Sliafvvig.

7. Claruit etiam tunc in Dania felicis memoriae Odinkar fertior, de
quo fupra diximus, qui in Finne , Seland , Sconia , ac in Suedia prs-
dicans, mulros ad Chriftianam fidem convertit. Ejus difcipuhis & nepos
fuit alter Odinkar junior •> & 'ipfe nobilis de regio femine Danorum,

dives

» Ibi etiam fipifcopatum voluit inllituere Albertus, ex eodem auftore.

b Refert Crantzius lib- 3. Metropol. cap. ai. hunc faifle i piorum Ducem , fle libro ftquenti cap 54. ait
eum ftupente populo adaver illud incorruptum repertum fiiiflet , Adelvvardum Epifcopum in Ipiritu co¬
gnovi fle talem hominem excommunicatione teneri» ideoque eum abfolviffe. Ex qoo patet veterem eflevul¬
gi opinionem hominum «x<-®ft»municatorum cadavera non corrumpi.

Digitized by L.ooQie

S. LIBENTII ARCH. BREM. Iip

dives agri, adeo ut ex ejus patrimonio epifcopatum Ripenfem narrent funda- an.CHR.
tum. Quem dudum Bretn» icholis traditum Pontifex Adaldagus manibus fuis ba- 1 ° 1 3
ptizavit, fuoque nomine Adaldagum vocavit. Is ergo a Libentio Archiepi- 4 ' ^ 3U ‘
fcopo nunc ordinatus in gentes, apud Ripam fedem accepit. Nam & illuftri vita,

& fan&ae converfationis, Deo & hominibus acceptu serat, 8 f. Chriftianitatem in
Dania fortilfime defendit. Hos vero comperimus illo tempore claros in ea regio¬
ne , aliis, qui adhuc fupervixerant a diebus Adaldagi, non otiolis. Qui etiam in
Norvvegiam progrelTi populum Jefu-Chrifto collegerunt.

8. Idem Adamuspaullo inferius cap. 3 2. lib. 2 . hac habet . Eodem tempore ve- Henri
nerabiliscomes Heinricus inRofafeldanfecitpraepofituram, annuente Li- coinesfun-
bentio archiepifcopo, & ecclefiam confecrante. Haec fafla funt ultimo tempore
fenioris Libentii, lub duce Bernardo filio Hermanni, qui populum Slavorum gra- fafeidam.
viter afllixit.Quo etiam te mpore contentio Bernarii Ferdenfis Epifcopi de Ram-
fola coram papa Sergio a eft terminata. Anno igitur Archiepifcopi 2 2. Benno dux
Saxonum obiit, & Ludgerus frater ejus, qui cum uxore fua venerabili Emma,
Bremenli ecclefiae plurima bona fecerunt. Apud Magdaburg vero Gifilario ar¬
chiepifcopo Daganus fuccelfit. Deinde Vvalthardus meruit cathedram. Interea
Archiepifcopus nofter de legatione fua in gentes follicitus, plures ordinavit E-
pifcopos, quorum nomina & fedes incertae funt, quia tempus perfecutionis incu¬
buit. Sicut enim patrum relatione cognovimus, Efico apud Sliafvvig Popponi
fucceflit Odinxar, qui apud Ripam infignis fuit, ut fupra diximus. Et fermo eft
poft obitum Adaldagi archiepifcopi, totam regionem Jutland ufque ad noftram
aetatem in duos epifcopatus bipartitam elfe, tertio apud Arhufam deficiente. I11
Slavaniam vero ordinavit Archiepifcopus Flocquardum, deinde Reginbertum,
quorum prior a Slavania pulfys, in Sveoniam, vel Nordmanniam miflus eft ab
Archiepifcopo, qui multos in Domino lucratus, cum gaudio remeavit. Poft haec
omnibus bene compofitis, obiit beatus archiipandrita Libentius, unaque Fer¬
denfis Epifcopus anno Domini 1013. Indi£tione n.&fepultuseft in medio cho¬
ri , ante gradus fajafluarii, pridie Nonas Januarii.

TRANSLATIO S. RIGOMERIa,»

1014

CONFESSORIS IN MONASTERIUM *• Manii

MALLEACENSE.

Au&ore Petro monacho Malleacenfi, fubaequali .
OBSERVATIONES P R AE VIM.

f. VM canobio Malleacenfi recens exfirufto Tbeodelinus abbas prccfeftus fuiffet, non modo de
V > rebus temporalibus monaflerio fuo comparandis, quibus ^Aquitanice Ducum aliorumque vi¬
rorum nobilium munificentia affluebat, cogitavit ; fed etiam & de bocpotiffimum follicitus fuit , qua
ratione ecclefia fibi commtffa fan&orum reliquiis locupletaretur. Haud dubium qum aliquas e x ur¬
be Romana advexerit, eo in itinere, quod pro immunitatibus fua ecclefia afferendis ad limina
pqfiolorum fufceperat . Sed nihil magis pii abbatis votis favit, quam translatio corporis fanttiRi-
gomeri ex urbe Cenomannenfi ad fuum monafterium , annitente Hugone ejufdcm loci comite,
fa&a. Hujus translationis a&a defcripfit Tetrus Malleacenfis monachus, auSor fubcequalis, quip¬
pe qui opus fuum de monafierii Malleacenfis bifioria Goderanno ejufdcm loci abbati, qui banc
jlfta $S. 0 . B. Tam. FUI. _ H in) _ eccle -

<s JUmfola locus eft in epifcopatu Verdenfi, quo, s barbaris combufta Hamaburgi civitate, confugerat S
Anioferius, ibique in prxdio fibi ab Ixia matrona dato conftruxerat monafterium, ac corpora SS. Sixti &.

Sinicii Reinenfium epiftoporum collocarat, unde luam luftrabat dioecefim. Hxc Adam cap. 19. Verum poft
inultum temporis Besnorius Epifcopus Verdenfis hunc locum fiue dioecefi reftituere voluit. Re ad iedem A-
poftolicam delata, Libentius Odonem legatum fuum Romam mifitj ibique coram Sergio Papa cauli ceci¬
dit Bernarius, atque Ramzola Libentio confirmata eft in honorem S.Anfcharii, ut ait Crantzius in Metro¬
poli lib. 3. cap. 48. Ibi poftea Albertus anno 1068. Epifcopatum voluit erigere . Ceterum poftquam hoc
monafterium diutius fub regulari difciplina viguifiet, adfxcularesrranfiit, ut ibidem refert Crantziw. Inter pri¬
vilegia Brcmenfis Ecdefiz habetur diploma Ottonis Ill.quo idem monafterium Ecclefiz Bremenfi confirmatum fuit.

Digitized by

Google

no TRANSLATIO

ANrCHR. tccleftam Onitc 1670. regebat » nuncupavit. Hanc porro hifieriam duos in libellos dflinttam , quo-
Ibli}. pofleriot efl totus do beati Rigomeri translatione , integrant edidit "Philippus Labbeus tom.z *
j. Martii Bibliotheca hova y ad quam contulimus * 4 tta qua hic proferimus ex mf. cod. monafltrii Floria -
Auftor re]4- cenfls y ubi ad calcem habentur ejufdem fantti Rigomeri vita y quam ipfe Petrks in prafatione
tionis. o/vm apud Labbeum editi , /e ufque ad calcem correxi (Te profeffus eji.

Monafte- *. fkit a#r«» monafterium Malleacenfe , vulgo Maillezais, /*it beati Petri patrocinio canflrn-
rium Mal- m diacefi Pittavienfi anno 1010. a GuiUelmo jtquitania Duce » quod poflea y anno fcilicet

teaeenfe. j 517. fohannes xxn. fummus Pontifex in Epijcopalcm fedem erexit y Gaufrido Pouvrellio ex ul¬
timo abbate in Epifcopum creato. Ecclefia vero Cathedralis ufque ad foculum noflrum fub flatu

* La Re- monaflico perfevtravit •, fed ea fede Rupella/m * translata , feu potius Rupellenft epifeopatui , qui

j a m ab aliquot annis inflitutus fuerat » adjuntta , monachi ad noVam fedem tranfnugrantes anno
1048. togam focularem induerunt , profeffionit fko , cujus fanttitatem non fatis noverantper tofi »
exceptis nonnullis, qui totis viribus aliorum conatibus y quantum f'at fuit * fedincaffum , obfuerunt.

3. Ceterum pofl eam translationem r beatus Rigometus uti f pedalis Malleac enfium patronus ha¬
bitus ef y cujus fefum fullemniori ritu deinceps coluere ejus loci monachi. Quo autem anno y vel
qua die peratta fit y in attis diferte non habetur eXprtffum> fed annum defignat Chronici Mallea-
Quo wm- cenfts feu fantti Maxentii auttor tom.z. Bibliotheca Labbeana , his verbis : Eo tempore Theo*
pore Trans- delinus abba 1014. tranftulit ofla fandi Rigomeri presbyteri i Cenomannico pago » tempo-
Jano-fa&a, Fulconis & Hugonis Comitum. Dies vero eX aStis ipfis eruendus efl. "Notat auttorMal-

leacenfes cum fantti reliquiis jindegavum advenijfe eo die , quo fefum fantti stibini celebrabatur ,
fequenti vero ad monafterium Burgolienfe perveniffe t unde pofeafacrum iflud pignus ad ccenobium
fuum detulerunt. Ex quibus verbis conjicimus , beati viri corpus quinta circiter Martii die m
monafierio Malleac en f fuiffe receptum. Primo quippe die Martii y quo feflivitas fantti .Albini re¬
colitur y , nonni f laffi omnino & defeffi Mndegavum > & fequenti Burgoltum pervenire potuerunt ;

. quare reliquum iter , quod plufquam v ginti & quinque leucis conflat » tribus circiter diebus con-
calti feciffe exiflimamus. Santti Rigomeri feflivitas igitur die 24. Mugufti quo obiiffe creditur . Eodem
die recolitur tum in Gallicano Martyrologio r cum in Catalogo generalifanttorum Philippi Ferrarii.
Notat. Bondonnetus monachus fantti Vincendi Cenomannenfts y cum beati Rigomeri’ reliquiis etiam
beata Trenefiina ejus difcipula corpus ex eadem urbe in monaflerium Malleacenfe fuiffe delatum .
Vtriufque memoria apud Cenonmnos olim fuit celebris » fub quorum nomine nonnlulas eccleftaS
conflruttas fuiffe legimus .

* uajiit. x. T) O s t exflru&um monaflerium * Malliacenfe aGuiLLfcLMa* Duce
Monafterii -t Aquitaniae anno 101 o. regnante in Gallia R o b e r t o , & Gisle-
Maifcacen- berto epifeopatum Pi£lavienfefti occupante & digne gerente, dum ad
fisfuwiaucrv propria, remeaflet Abbas Theodelinus, caufa interceffit , qua eum

H ugo Cenomanenfis Comes conveniret; fiquidem imminebant ipfi per-
maxima-negotia y quae eo inconlulto ( diligebat namque illum caritate libe¬
ra ) fibi timebat nocitura. Cumque ex omnibus quibus eum contuiturum pa-
rarat,- egregie accepiflet refponfa, demumque ad invicem familiaria alter¬
narent colloquia; inter hsc Scilla Comes, ut videtur. Domino infpirante, Ab¬
batem rogat, utrum fibi ad tanti operis fupplementum boni afflueret ubertas,
vel an fe circumcingeret, ut in recentibus 1 'speaccidit, rerum tenuitas? At
Abb-^ petit jlle : Plurimis ,• inquit, fi de temporalibus dilputas, bonorum ad explendum
CeTomln- omnium abundo copiis; fed quid mihi ex hisfolaminis, dum fan£lorum pigno-
nenft Reii- ribus careo facro-fan£lis 1 Cumque allegantis modo nonnulla replicaret; fed
< * uus ' quoniam mihi tibique orta efl hinc fabula, venerabile caput tuum deprecor,
latiffimos memoris campos percurrendo retra&a y ac fi quid prarvales, prs-
be unde fitis mes ardor capiat refrigeria.

2. Ad hsc admodum attonitus Comes, primum quidem pallulum Verba fau¬
cibus occludit; deinde : Quoniam, irtquit, nequaquam hsc tui tantum caufa pe¬
tere reor, quia potius multorum commodi gratia/&, ur legimus, plus aliorum
quam noflra quf rere nos decet opportuna prsfidia.Tale qualepoftulas in quadam
juris mei ecclefia, thefaurum meorum progenitorum refervavit induflria, 'quo
tua obftri£lus dile£tione me exfpolio, tibique hunc libere concedo. Fuit fiquidem
liieproi+iif.- jcfu^Chrifli fervus, vocabuloRiGo merus, cujus miri leguntur a£lus, Sca¬
tit s Rigo- pud nos multis refulget miraculis, cujusforfan nec famam acceperas haftenus.
hieri cor- ^j ecum i ta q ue aliquem ateani fidum cuflodem, necnon & religione probatum di¬
rigito ; egd autem ejus affignatione ad ufque quo inferendus efl locum, digno in
quantum Valuero digniffimo pfofequar obfequio.

. .... 3 - His

» De eo Guilleimo, ac monafterii Malleacenfis conftruftione prxter Petri opufcuium , in obfervationi-
$ laudatum t videndtu Beffiu* in Hiftoria Piftavienfi.

Digitized by ^.ooQie

S. RTGOMERI CONFESSOR IS. i lt

3. His auditis quanto vir venerandus tripudiavit gaudio, quamque feftine an.ghr.
fiimmo Domino- tantique boni largitori multipliciter innumeras impendit gra- 1014
tias, reticeo, quoniam quidem fummorum oratorum poemata his fuccumbere s-Mardi,
credo, Deligitur tandem communiconfilio frater quidam, & bonitate celeber¬
rimus, & hujufmodi negotii , ut ferunt, ordinator peritiflimus, Comitique

longe fub alius operis intimatione affociatur. At ubi Cenomanicam urbem in-
grefli funt, intimat monacho praefatus comes , ut a fui confortio fe fubtrahat ,

& quoquo potuerit, ac fi eum a fe pepulerit, hofpitandi gratia divertat, rebus
nolle decoloratis adfui fuafionem legati fe quam celerrime adeat. Hac verbis ,
illefa&is, haud aliter fupplevit ifte. Denique ingrediens ille comitatum, fa¬
miliaribus fe aliqua fanftorum loca expetere velle orationis caufa fimulat: fagi- $. uo,, ; tkJr >
nanos* demum , itemque lufficientem apparatum, prout longioris viae necem- pena*.
tas poftulaifet, parari officialibus fub ejufdem no£lis articulo imperat. Finito au-
temdie, cum omnes fui monitis parendo opportuna pararent, urbs vero eum
peregrinari velle opinaretur, rem nimirum fubfecuturam, nec ullus quidem
leviffime fufpicatus eft. Clam idem Comes, accerfito fecuhdum fignificatum
foedusfratre, unacumeoecclefiamfan&iRigomeri penetrat, cuftodesquate¬
nus rem occulant jurejurando obligat. Deinde fuppliciter pramiflo oratu ad
glebam quae fanfliffimum praelibati Patris retinebat corpus appropiat. Poftre-
mo patefaflis ejufdem glebas oiliis, facro-fan&os artus cum indicibili abftrahens
reverentia, in fcriniis ad hoc opportunis paratis transfert,omniq; diligetia lignat.

4. Cumque haec agerentur, fubito inopina concrepunt tonitrua, denfilfimaque
corufcant fulgura,licet paullo ante temperies eflet quam ferena. Mox quoque rei tonitrua
procuratores praeter comitem ac monachum.,fefe hincfubtrahentes metu,corre- corporee!
pti conclamabant priori debere reftitui locofan£lopignora ;alioqui nequaquam levatione,
evafuros e jufmodi difcrimina, quae; idcirco, ut credimus, divina egit potentia,
quatenus is qui conabatur transferri, folidiori veneraretur & coleretur diligen¬
tia. Enim vero paullo poli fereno reddito, Chrifto volente, congrue omnibus

qu» res flagitabat difpofitis, viri ecclefiam egrediuntur, arreptoque itinere ,
eodem die ad ufque Andegavenfe oppidum mira celeritate proficilcuntur. Et
quoniam ipfa eadem die anniveriaria? ioiiemnitatis beati Albini epifcopi Ande-
gavenfis plebs fella recolebat, Miflae adipifcendae voto fan&i thelauri bajuli in
bafilica e juldem fan£li a divertunt, fcrinia deponunt, officium, cujus cauta aedem
facram adierant, expetunt. Sed quid tunc novi per exanimata notlri Rigomeri
membra effecerit Arbiter fupremus, proferendum quam tacendum erit gratius.

Ut namque hinc paullulum ludendo, canam t

Virtus teBa parum refert , 'vitiumque fepultum.

Porro autem dum facro-fan&a myfteria praffiolarentur viri, & fcrinia, quae ut'
diximus, facris erant pignoribus ditata, quodam ecclefiae loco expofita haberen¬
tur ; protinus quidam paralyticus , paene omnis corpore» valetudinis expers ,
portitorisofficioiUoadfertur,. cafuque fupra praedi£la fcrinia orandi gratia ne-£^'£™
fcius quid in fe retinerent, plus folitorecubans obrigitur, deinde tot incommodi lanatur.
infellationibusagitatur, utfibi vitalem flatum amififle videretur. Piullopoft
vero, mirum di&u / flupentibusqui aderant omnibus, adell inopina falus, ac per
mortui membra viventi medela diu praeftolata porrigitur.

5. Quo patrato, dum plebs, quae illud lollemnizandi venerat caufa, una cum
meliorato aegro exfultaret pro miraculo in Domini laudibus, nullufque rei certi¬
tudinem agnofceret praeter Comitem ac focios ejus t ipfi autem timore F ulco-
nis ejufdem urbis comitis, ad quem attinebat &Cenomanenfis comitatus, de
fan£li Rigomeri deportatione, & ab eo collata ajgroto lofpitate conticerent, pe¬
nitus illud prodigium beati Albini laudibus magnifice adlcribitur. Verum fan£li
thefauri latores moras omnes rumpentes, acceptum iter ftudiofe perfequentes,

fe-

a Sica nonnullis sudoribus vocantur equi ad farci nas deferendas defignatij communius tamen, & qui¬
dem melius S»gm*rii dicuntur, a Grxco quod onus figmficat . Vide Gloflarium eruditi Cangi i.

b Ibi iliuilre monaitcnum Ordinis noftri, quod hadenus fupereft Congregationi noftrx fandi Mauri
anitum.

Digitized by booQie

122 TRANSLATIO £ RIGQMERI CONFESSORIS.

an.chr. iequenti die coenobium petiere Burgolienfe a . Et quoniam TheodelinumAbba-
1014 tem illuc fufpicabantur, nam fpoponderat, occurrifle, atque adventum eorum
$.Martu. opperiri valde follicite , apparatum quoque nihilominus tantae rei fufficientem
Sacrum cor v igil anter providere, e fociis aliquem promittunt 1’e adefle, itemque cunfla quo
pus Burgo, optjrant, auftore Domino Chrilto, gnaviter fed & ultra quam fperant, qui in*
hum defer. t j maret compleffe . Quo vir Dei accepto quanto laetificatus eft tripudio , quanto¬
que exhilaratus jubilo, quando id alicujus expediet etiam Rhetoris oratio. Tan¬
dem accerfitis ejufdem coenobii fratribus rem patefecit, atque ut fefe ad fufee-
ptionem caleftis muneris praepararent fupplex imploravit. Illi vero haec exfe-
quentes omni ftudio receperunt, & in ecclelia B urgolienfi quam decenter expo-
luerunt, felices hos pronunciantes, quibus tale Deus dirigebat patrocinium.

6 . Interea Pater Theodelinus ipfa eadem hora quodam citiflimo nuncio totius
negotii feriem Malliacenfibus fratribus intimavit, quidque ipfis in procin&u ex¬
ceptionis providendum 8 c procurandum necelfario inftaret, litteris ordinavit .
Cujus Malliacenfes nutibus hauftis legatarios circumquaque emittunt multorum
populorum catervas, itemque monachorum & clericorum non minimum coetum
mira agilitate colligunt. Nofte interim illa,qua emigrata facro-fan&ae gazas Mal-
liacenfi monafterio erant inferenda, quidam fratrum in eo quiefeens, Barcino-
* BAtteio. nis * natione , & Tezo nomine, immenfum luminis fplendorem ab oriente in fo-
nt • mnis emergere, deinde pedetentim omne coenobii corpus complere, nec multo
poft innumeram populorum frequentiam undique concurrere, ac mirum nefeio
vifjo mo quid ex eodem lumine fufpenfe exfpeflare, itemque quafi fubmurmurando pro¬
vehi de s. mittere: & ipfum quidem ha£lenus beati Rigomeri latebat adventus. Si autem
adve°nt« ri fflorta ^ um fomniis noftra conjeftura digne porrigitur, videtur haud abfurde non
unius tantumiUius diei follemnem laetitiam, quin potius bonorum omnium af¬
fluentiam, ac asgrotantium non folum carne fed etiam animis confolationem ,
quam ad beati Rigomeri fuffragia concurrentihus confert Dominus, portendere
optatam.

ss.R«liquis 7. Verum ubi latores fupradi£H una cum venerabili Theodelino pretiofilfi-
cendbos ex- mam gemmam Malliacenfi infulse intulerunt,clamor ingens utrinque oritur,adeft
eipiwuur. facer coiiventus fratrum, hinc quoque &inde multiplex frequentia turbarum
laudem Domini undique refonantium: miniftri necnon cum crucibus & cereis cir¬
cumflantibus aliis humeris ovantes fanftum corpus imponunt, reliqua vero mul¬
titudo flexis poplitibus beati Rigomeri cum multis lacrymis oppido licet exopta¬
rent rogitant patrocinium. Tandem fanefupplicationedebita completa, anti-
phonaque impofita, Malliacenfi inducunt ecclefias jam olim a Domino praedeft ir
nata charifmata, undique concrepante laetitia. Et quoniam major ejufdem ec-
clefiae crypta infe&a adhuc his diebus manebat, in dextro membro componunt
omni cum diligentia , quo fon£tas Dei Genitricis & perpetuae Virginis habetur
ara. De miraculis fane deinceps per eum ibidem geftis, quae tot ac tanta funt, ut
. ea plene referre nullus hominum, ut ajunt,fufliciat, ad praefens quidem tacemus.
Si vitam autem Deus dederit aliquantulum longam, qua vel quanta leniorum
probatilfimorum aflertione de his accepimus,ad laudem Domini noftri Jefu-Chri-
fti, qui fecit qua? futura funt ,, exarare noftris feriptis aggrediemur ..

VITA

• Burgolium abbatia Ordinis noftri in dioeceli Andega venfi vulgo, Bturpteil, cum opido cognomini.

Digitized by ^.ooQie

S. ADELttEIDI$ ABB. VILICENS

123

jfcSfc* jSJCuJfc jtJfca. x9Q& MKa

VITA S- ADELHEIDIS VIRGINIS^f

PRIMJE ABBATISSJE VILICENSIS, Die fF<b *

IN GERMAN.IA INFERIORE,

Auftore Bertha ejufdept loci Cmftimoniali > & coaequali.
Ex Surio , (*T Februaria Bollandian&+
OBSERFJiTJQNES PRJEVIM.

x. ^AT^CTAM Adelheidcm , feu , *# aZi^wt cmtra&e loquuntur , Alcidem , generis nobilita*

^ te y & virtutibus illuftrifihnath fuifie ex fubjcSa ipfius vita certiffirmw efl . De ejuf p9rent ”‘
majoribus y qui primas m Imperio dignitates obtinuere t fufius agere ad nxfirum ivfiitutum non
pertinet . Magni tamen funt momenti qua de his narrantur in ejus vita , cujus auftoritatem
fapius adhibuit Andreas Chefnius in litis geneakgicis operibus , prafertim ubi de domo Luxem-
burgica agit. Ceterum Megingaudus ac Gerberga y Adelheidis parentes , vita JanQimoniam ge¬
neris nobilitati ita feliciter conjunxere , ut in fanBorum faflis a nonnullis auaonbus meruerint
adfcribi . Tqec defunt qui eumdem titulum Gedefrido ejus fratri ac Bqrtrada foror i concefiere .

Ex bis Hermannus Grevenius Cartuftanus in additionibus ad Vfuardum hae habet : Adhfleidis
Sc Bertradi virginum, & Gerbergae matris earum . Fufius de bis agit JSgidips Qeleqius in
faflis Colonienfibus die 19. Decembris j Vilici in nebili utriufque fexus collegiopropc a U,he-
no ad dextram fluvii latus ex adverfb Bonnenfis apidi, beati Mengoft vel Megcngofi , fun¬
datoris ibidem, cujus caput folebat ante Truchfeiianum bellum inter reliquias oftentari. To-
ftea alieno charaBere: Item venerabilia Gerbirg» uxoris Megcngofi, filii Godefridi Ducis Franconix,

& Beati Godefridieorumdem filii hujus nepotis,qui in bella Bohemico defundas, apud parente» Vi*
lici depofituseft a foro re fua S Adelheide prima abbatiffa . Eofdem Mtgingotujn & Girbergafi beatos
bis appellat Aubertus Miraus in Faflis Belgicis, primum die quinta Februarii ub l de fa/oQn Adel¬
heide y tum die 9. Decembrs , qua fpecialem Megingoti memoriam celebrat • ‘Nph)» tamen affere-
re eos omnes cultu publico umquam donatos fuiffity fed Megmgozi caput , ut modo dicebamus t
inter facras reliquias diu affervatum fuit, & ejus officium reperitur inter alia Ruremundenfis
ecclefuc propria , qua Hernicus Cuquius ejus urbis epicopus anno itfof. Colonia vulgavit-

z. Beata Adelheidis vitam fcripfit Bbrtha , quam Molanus eum aliisvpwullis Bertradam Vit.rfcri-
nuncupat . Hac fefe ipfam fanftimonialem in Vliccnfi coenobio fuifie paffim declarat ; at ex beati r tor •
Vvolphelmi vita a Conrado coaquali auftore feripta difeimus , hanc ipfam ejufdem fandi yvol-
phelmi fororem germanam fuifie , cujus elogium paucis his verbis concludit : Exftiterat huiebea-
tillitrto viro, yvolphelmo falicet , frater germanus, Frumoldus nomine, forares (an&imaniales
dui, quarum una Ofvvenda nomine , miri fimplicitatis & innocentia fuit femina 1 altera
vero, Berta nuncupataliterarum plurimum emicuit fcientia . vitam beati Adelheidjs
primi Vilecenfis abbati Ai, eleganti fatis admodum ftylo confcripfit, & plurimum religionis
vel fcientii fua frudum in eodem loco dereliquit. Beati Vvolphelmi vitam eX qua hac de-
fumta funt y integram dabimus ad annum 1091. quo e vivis excefiit ; Adelheidis vero vitam
quam Berta fcripfit , ex Bollando proferimus , qui eam ad flylum primigenium , a Surio VtHia¬
tum y ex codice mf. monafierii Corfendocani in Brahantia, reflituit.

3. fria fandimonialium mondfleria Adelheis vita fua dluflravit , duo in urbcColonipnfii pri- Monjftem
mum fcilicet fandarum Vrfulee & fociarum , alterum beata Maria in Capitolio , tertium vero quibus pr*-
Vilicenfe in eadem diacefi y prope Bonnam eledoratus Colonienfis caput. Hac autem omnia m- ' Ult '
nafleria a fandinunialtbus Beneiidinis olimincolebantur; fed illa ecclefi<e y fieut & alia multa in
Germania inferiori & Belgio , in domicellts feu canonicas [oculares jam pridem commutata funt.

Torro notat Johannes Ballandus, Ferrarium aliofque nonnullos Vdicambeata Adelheidis malecon-
fudifie cum altero ejufdem nominis opido , quod efl in inferiori diacefis Colonienfis parte inter fu- MonifW.
liacum & Duifburgum . Efl enim Vilicenfe monaflerium , de quo agimus , non procul ab urbe Vii;ceuft.
Bonna y ad Sigam fluvium , ubi prater abbauffam , duodecim circiter habentur canonica , omnes
genere iUuflreSy & quinque canonici. idem locus primum a Gebhardo Trucfieflo , qui eccltfia
Colonienfis fedem fidei catholica defedione fadavit , deinde a Suecif igne concrematU( efl , cui U-
fiaurando Amana Margarita de Burfcheidt , loci abbatiffa , multum infudavity ut refert BoUdfi¬
dus . At Adelheidis fepulcrum t quod in ecclefia eadem hoditque vifitur , reliquiis hinc inde di-
flrattiSy vacuum remanfiti pars tamen earum aliqua in manafkrio Canonicorum regularium Bj'
dtngenfium aficrvatUTy a quibus Vlicenfcs partem brachii obtinuere.

4. Adelheidis memoriam recolunt Martjrolqgia Benedittina Amoldi Vvionit , henediBi Dorga- Cultus &
nii & Hugonis Menardii , item Tbilippus Ferrarius m Catalogo generali fanftorum die quinta kfo •

Februd-

Digitized .y ^.ooQie

12+ VITA

AN. CH. Februarii . Sed protere* Mineus in faflis Belgicis, Bucelittus in Menologio Benediftino, aliique feri-
CIRC. ptores, potijjimum Germani, exhibent ejus vita compendium, defututum videlicet ex vita quam
1015 ex Bertha proferimus .. Mirum tamen videtur quod apud Colonienfes, ne quidem in collegio fan-
Die y. Feb. Ste Vrfula, ubi monqflicam vitam primum prqfejja eft, aut in ecclefia beata Maria in Capi. :
tolio, cui aliquamdiu profuit , nulla ejus habeatur memoria. Ejus tamen feftum facris Faflis Cp
lonienfibus adfcripfit Gelemus ad diem quintam Februarii, utpote quo non uno titulo in urbe&
tota diaceft cultum meretur . M Vlicenfes tanta erga fuam fanffifftmam matrem devotione af
feSo erant, ut non folum femel, die fcilicet ejus obitus quinta Februarii, ejus feftum celebra¬
rent, fed etiam ipfum ter aut quater in anno repeterent : quodobfervavit Molanus in fatalibus
fandorum Belgii . Ejus vero die natalis, ac feria tertia poft Pentecoflen, loci abbatifja panes di-
flribuere folet, quos incolo ad morbos pecorum expellendos adhibent. Denique haud procul a mo¬
naflerio vifttur fons, fanfto Mdelbeidis puteus di£lus, cujus aquo hauftu febres curari ferunt.
Quo anno $• Su P ere ft ut aliquid tandem de anno quo pia hoc abbatifja e vivis excefftt dicamus; fed ea
obierit. de re vix aliquid certi flatui pofje ultro fatemur . Ejus obitum ad annum circiter ioij. poft Mi.

roum in Faflis Belgicis refertJohannes Bollandus, fed nullo alio fundamento nixus, quam quod an¬
te fan&um Heribertum Colonienfem arehiepifeopum obierit . Verum certum quidem efl eam a bea¬
to Heriberto e ViUicenfi monaflerio, qd Capitolinam ecclefiamfan&a Mario regendam , evocatam
fuiffe, atque fan&iffimo uintiflite adhuc vivente, fuiffe mortuam ; at quo anno hoc contigerint,
vel quot annis eidem monaflerio abbatifja profuerit, difficillimum efl affignar e,. cum fanftus fleri-
bertus ecclefto Colonienft (da anno 999. ad annum 1021. profuerit . hinnum tamen 1015. cum
laudatis aultoribus retinemus, quoufque aliquid certius ab aliquo alio proferatur ,

prologus.

1. T"'VO mino N. Archiprsefuli venerando, cunftis Chrifti cultoribus pro
i 7 merito bonitatis amando , pauper, vilis & peccatrix illa indigna
vocari fui ancilla , prasfentis, vitas; poft taedia , ®tern® beatitudinis praemia .
Confortata exemplo Abrah® patriarchas, Deum familiari allocutione isepius
convenire audentis, adjiciam adhuc loqui ad te dominum meum, fidum imi¬
tatorem ipfius Dei omnipotentis, humillime clementiam tuam implorans,uf
pro ejus nomine, qui innumeris divitumdonariis prastulit duo aerea minuta vi¬
duas, asneum hoc opufculum gratum tuae dominationi fit munufculum: hocque
admonearis, ut mei pauperculae orata implere non obljvifcaris : quatenus pro
te intercedente fan&a Virgine, cujus merita hic habentur deferipta , omnia
tuae humanae fragilitatis deleantur delifla. Nos quidem te , praefulum dignif-
fime, patrem, & dominum appellantes, 8 c loco Chrifti pro noftrarum virium
modulo venerantes; ficut illi dicimus, cujus erga nos vices geris, Non nobis
Domine, non nobis, fed nomini tuo da gloriam; ita poft illum ad tuum hono¬
rem referimus , quicquid gefferimus laude dignum. Cum enim tum ob noftra,
tum aliorum fubditorum, vel corrigenda vel etiam propulfanda mala , labo¬
res fufeipias, jure quoque ex iis, qu® Deo adjuvante re£le gerimus , honor
ad te redit. Sic pius ille Magifter, cujus es vicarius , feorfim quidem dilci-
pulos fuos ftultos & tardos corde ad credendum, vel aliis id geniis modis ap¬
pellabat; at coram reprehenforibus, qui eos fpicas vellentes, vel alia fimilia
facientes, carpebant, invifla ratione tuendos fufeipiebat. Itaque hinc egoa-
nimata, exiguum hoc tu® dominationi offero munufculum, ut fi qua in eo corri¬
genda fint, ea piorum virorum opera emendes. Si quis vero, invidentia ftimu-
Jante,illud calumniari velit, inftar ejus,quem jam diximus,Magiftri,defendere ne
dubites: ut cujus geris vicem, in ejus quoque veftigiis gnaviter infiftas. Porro fi
quis opus emendatione indigens putet elfe indignum, quod tant® dignitatis viro
munus offeratur, noveritis, tametfi calami magna eft rufticitas, non parvam
tamen in ipfa materia utilitatem ineffe/atque ita quod ftilus impolitus videtur ef¬
ficere contemtibile, id infignipretiomat£ri®munuseffici gratilfimum . Jejuno
quidemfermone multa praeclare gefta profequimur, puta beat® matris Adel-
h ei dis vitam .• quam cum Dominus admiferit in beatorum confortium, qui
numquam non pro populo Dominum deprecantur, idque fignis evidentiffimis
declararit; quibus meritis ad hoc honoris culmen e ve£ta fit , tibi ih pri¬
mis , deinde etiam Chriftianis omnibus noffe profuerit . Unde etiam cu¬
randum eft prudenti® tu®, ut five hoc noftro, fi ve quovis alio ftilo, ifth®c

Digitized by booQie

S. ADELHEIDIS ABB. VILICENS. i 2 ^

adQDanium,notitiamperferaiuar; m:fciantomnes, abfquemeritisnoftris, Dei an,chr.
benignitatefa&um efle, ne hac in oblivionem, venirent. Pro qua re tu quoque CIRC
gratias agere debebis Domino Salvatori, qui cum efiet Deus, homo fieri di- 101 5 .
gnatus eft, vivens & regnans cum Deo Patre in unitate Spiritus-fan&i per o- Dic s '
mnia faecula faeculorura > Arnen . a

INCIPIT VITA.

2. T Nchoati operis Spiritus-fan£U gratia adfit exordio , qui operatus eft

X quidquid boni a quoquam, coeptum vel perfe&um eft a mundi exordio :
ut hoc etiam opus perficiatur adminjftratione fuorum donorum, in quibus con-
fiftit initium & finis omnium bonorum . Confiderata autem noftra parvitatis
imperitia, trepidamus tanti operis tentare initia: perfpe&a vero divini mune-j w „. 3 .
ris largitate, mens noftra non formidat; quia, teftante Evangelio , Spiritut
ubi vult fpirat : quem ut huic calamo adfpirare fperemus , in fanftae matris no¬
ftra Adelheidis meriris fiduciam habemus: cujus laudabilis vitae feriem litteris
commendare conamur, nos humiles ejus ancillae, orantes ut fomite fan&i Spi¬
ritus flammefcant in nobis naturalis ingenii fcintiUa.

3. Cum in primis competens videtur, ut ejus fummae nobilitatis tangatur ge¬
nealogia; quamipfiusnominis prodit etymologia.*deinde praefentibus & futuris
ad aedificationem, ejus fan&a converfationis fcriptis innovemus memoriam.*

Deique in ea mirantes virtutem, ipfi referamus, gloriam, qui, ut Apoftolus te- *•
ftatur , omnia in omnibus operatur . Pater e jus Comes illuftris ,Megengoz co- j is pjeu-
gnominatus, fapientia, nobilitate, divitiis ; exceptoque regimine & prano- ,es •
mine regni, ut rex fuo tempore magnus inter principes habebatur & nominatus.

Mater vero Gerbirg nuncupata , aeque illi nobihffimo germine propagata, fi¬
lia exftitit ducis cu jufdam, nomine Godefri di , tunc temporis magni & incom¬
parabilis viri. Huic enim nobili matronae, fuerunt quatuor fratres, praeftantilfimi

inter univerfos illius temporis primates: quorum unus paterno nomine & honore
fublimatus obiit, heu ! legitimae uxoris & liberorum jucunditate nunquam laetatus. ,

Alter vero donatus pofteritate nobiliffimae prolis, atavus fuit Henrici nuper de-
fun&i Imperatoris. Et univerfos perfpicuos Primates, quibus adhuc Teutonica
Francia nobilitatur, a duobus reliquis fratribus lineam nobilitatis traxifle vero
te ftimonio comprobatur. Praefati igitur conjuges Megengoz & Gerbirg , quatuor
filias generunt ; quarum binas fpe pofteritatis nuptui tradiderunt: quae ambae &
maritali potentia, & omnium bonorum & divitiarum illuftres exftiterunt affluen-
tiat. Ex quibus una, nomine Remintrufdis, b a via erat Henrici magnifici Ducis,

&Atelveronis Mettenfis epilcopi , & Frederici Ducis , fratrumque fuorum,
magnorum fcilicet hujus temporis virorum. Altera vero , Alverat nominata,
fcilicet fuae pofteritatis praeclaris incrementis erat donata .Reli quae vero binae,

Coloniae nuncupatae funt fervituti & legi divinae, una in monafterio fan&ae
Dei Genitricis Mariae c, quae tanta promovebatur induftria morum, obfer-
vantia regularis imperii, ut digne conftitueretur Domina & Mater illius mona- Fit fanai-
fterii. ^

4. Haec vero, de qua nobis eft ferino, in monafterio fan&arum Virginum fubi- miuna.
it fuave jugum Domini, fecundum regularem inftitutionem fan&i Hieronymi.

In qtta dulcis praefignabat infantia, quantae probitatis futura aetas exornanda ef-
fet praedantia. Nondum enim tranflcenfis annis puellaribus, coepit devote ver-
fari in prophetiae laribus / cujus inftitutione poftquam fe cognovit animal rationa¬
le, pervigili ftudio laborabat refici fapientia fale, quod Dominus, qui non im-

pro-

« Pod hunc Prologum, in codice quo Surius ufuseft, alius erit ad latratas virgines direftus , quem tamen i ple
brevitatis cauli omifit, fufficere ratus monere quod in eo Berta te daretur fe ea quae fcripferat > ex «elatione
earum , quae Adelheidis adhuc viventis do&rina & exemplis inditut* fuerant, didicifle .. Tum fe hunc libel¬
lum viris do&is examinandum obratifie, a quibus fuerat approbatus. .

t Harum genealogiarum fcriem videlis apud Andreain Chefnium, praecipue ubi agit de Lucembutgenfi familia >
t Ea ed beat* Mari* ecclelia in Capitolio di&a , cui podea > vel invita, praefuit beata Adelheis.

Digitized by ^.ooQie

AN. CHR
<?IRC.
IOX5
Die j.Febr.

S*f- 4. 8.

Fratre ejus
occifo in
Bohemica
expeditio,
ne.

Parentes
monafte-
J-iuin * 4 i-
ficant.

>f. 1 . 22.

Cui Ad-
helais prae¬
ficitur .

ptoperandodat omnibus affluenter, fieri pernaifif y <juia iri pofterum hoc multis
profuturum praevidit. Tali namque nutritaalimento, tanta probitatis & virtutis
coepit crefcere incremento, Ut anrios adofefcentiae morum giavitate tranfcende-
ret, illamque fenemutem a£tu& habitu infe procederet, quo , ut habetur in
fcriptis, talibus Prophetae commendatur diflis Sdnettiis venerabitis y nec diu¬
turna , neque numere annorum computata .

5. Interim cum Godefridus frater ejus proeeffiflet in robur virile, effetque e-

legantiae ac ftrenuitatis mirae, Imperatorem a Bohemos cum exercitu adeuntem
eft comitatus, honorifica fuoriim militia.', rirnnique bellico apparatu heriliter fti-
patus: ubi fa£lus belligerator ihfignis & fortisy meruit accipere viftpriatn glorio¬
lae mortis .-.cujus cadaver a Tuis, licet multo laboris ludore, ■ tamen 'ad patriam,
Deo gratias, reduflum eft eum honore . Hac namque adverfa praefati conjuges ta-
61 i fortuna, recordati lunt, quod, tefte Apoftolo, proterit hujus mundi figura,
coeperuntque uti mundo tanquam non utentes,toto defiderio ad caeleftem patriam
tendentes , quam carentem fine fcierunt numquampoffe interire. Omnium igi¬
tur rerum, qua; huic filio defuri6!o refla; diftributioriis forte ceciderunt, Deum
fecerunt heredem; ut meliori compenlatione hereditatem meruiffet in paradilo
deliciarum, id eft, parte qua matura morte praeventus caruit in hac valle lacry-
marum. Tunc in loco qui Vilixa dicitur, templum honorabile Domino erexit a
fundamentis, illud decenter praediorum vel mancipiorum oumulanslupplemen-
tis.Amboque incolumes & fani decreverunt, propter Chriftum disjungi a lege
conjugali: quibus tam meliori lpiritus con junflioni, 8 c aequali coepti operis colli¬
gatis cura, erat cor unum & anima una. Ille etiam propter frequentiam fuorum
& exterorum, qui illi ut R egi lemper ingruebant, quafi lpecie tenus mundo infer-
viebat,praedia lua luftrando & praefidendo, Chriftique gratia mediante omnia pru¬
denter & jufte dilponendo. Si quando vero populo palluium remoto, aliqua quie¬
tis invenit otia, haec vertereftuduit inhoneftanegotia, allocutione ulusCapel-
lanorum, ut per eos Teutonice exponerentur lefliones voluminum divinorum:
quas ideo tam ardenter audire expetivit, quia praeceptum jacobi apoftoli faclis
implere concupivit: EJiotefaftores verbi , & non auditores tantum . Illa vero il-
luftris matrona, prorlus a multitudine populi femota, ltabilis manfit in loco ae¬
dificandi monafterii,accelerans opus ftrufturae inftantia prudentis magifterii/em-
perqueintenta lervituti divinae, jejuniis & orationibus invigilabat noile ac die.
Haec enim faciendo non eft dubium quin praecelleret viduas illas, quas merito con¬
tinentiae Apoltolus appellat veras, quae poft mariti mortem faciunt exneceffita-
te virtutem: quam & haec fecit non def unfti mariti necelfitate coafla, led divi¬
ni amoris igne intrinfecus tafla. ^

6 . Tunc in praediflo loco adunata Virgin umfedulitate, a quibus divina exco¬
lerentur fervitia; filiam a monalteriolanffarum Virginum redimentes praediis,
tradiderunt illi curam regiminis.Tunc namque prudens diipenlatrix conltituta in
magni Patris-familias domo, coepit augeri omni ftudio, & opere bono; maternam-
que fubditis adhibens curam, fideliter in tempore luo erogavit tritici menfuram.
Tunc exultabant in Domino pii parentes, tantum fuae prolis fibique lubditarum
Virginumprofe&um yidentes: cupientelque eas adhuc excellentiorem arripere
viam,rogabant ut mutato habitu,monachica converlationis fubirent vitam.Haec,
quia adhuc juvenis cultum veftiumfuae religioni congruentium, ut ipfa afferuit,
inultum concupivit, humili refponfione illorum petitioni contraivit, affirmans
Deum non quaerere coafla fervitia,fed quod voluntarii cordis fimplex affert mun¬
ditia. Cujus humile refponfum attendentes, falva pietate, animum revocabant
ab incepta voluntate. Tun,c rebus fatis decenter ornatis illum locum tradiderunt
pianu Imperatoris, tertii fcilicet Ottonis, ad perpetuam tutelam regiae defenfio-
nis. Qui gratia earum dileflionis, illum locum ablolvit ab omni jugo fecularis di-
ftriflionis, donans libenati, fecundum legem & conftitutionem monafterio-

m Incertum quo id anno contigerit. Teftis eft Lambertus Scafnaburgenfis Ottopem III. Boherniam deva-
ftavifle anno camque fequenti anno (ibi fubjecifle in altera expeditione.

Digitized by L.ooQie

S. ADELHEIDIS ABB. VILICENS. 127

rum Ganderesheim a, Quedelenburg, Afnithae; ita fciiicet, ut nullus Judex an chr.
vel Advocatus inde umquam exigeret fervitium, aut in e jufdem loci confiniis CIRC
ageret placitum, nifi quantum placuiflfet Abbatiffae vel congregationi fibi Com-*. 5 ^
miffae: & ut in perpetuum libera frueretur poteftate Abbatiffam fibi eligere in ey ‘ e •
ipfa fororum fan&a fodalitate. Cujus libertatis donatio ut in perpetuum rata
foret Scfirma, dabantur teftamenta Domini Apoftolici & duorum Imperatorum,
fciiicet Ottjonis & Henrici, mamifcriptione ac figilli imprefiione confirmata :
qua? adhuc apud nos retinentur cuftodia fideli, ne pofteros lateat veritas hujus rei.

7. Et rion multo poli domina Gerburg, perfeyerantia Catholicas fidei omnium- Matre mer.

que bonorum operum, Domino veniente, vigilans inventa, ipfo vocante, eft tuJ * Benedi -
rebus humanis exemta, nimirum donanda illius beatitudinis prasmio, quod vi- gXmam!'
gilantifervo Dominus promittit inEvangelio. Tunc matre orbata beatiifima P leftitur •
prolem r ad Deum, quem aprima?va aetate dilexit, ardentius fuos convertit mo- luc. 1».
res: & quod utroque parenti de mutando habitu prius contradixit, tunc ftatuens ^

ante oculos mentis, falubri compunctione ta6ta eft gratia Dei omnipotentis, &
qualiter ad monafticamreligionem pervenire poffet, fecum reputabat omnibus
momentis. Sapientia vero, quar in mente fua habitationem fixit, ne hoc tam
fubito inchoaret interdixit ; monens ut neceffarios virium fumtus computaret 'm
fecreto mentis, fi forte fufficere poffet ad fubeuiidam Regulam beati Benedifiti,

ne iis deficientibus caderet in opprobrium Eyangelici diCti; Hic bomo capi <tdi- , 4 . J0<
jicare , 0 " non potuit confummare . Nam quotid ianae refeCtionis hora, fpretis car¬
nibus ceterifque variis tk exquifitis alimentis, monachilis edulii tantum conten¬
ta eft alimentis; infciis tamen cunClis circumfedentibus, excepta una fororum,
quam bona: converfationis merito probatam, confciam habuit fecretorum, Li¬
neis etiam indumentis [foris nitebat ad oculos hominum, fubtus autem laneae ve¬
llis alperitate fe afflixit propter Deum, edomans corpus nobilis & mollis naturae
adfnfferendaminftitutionem legis durae. Cum enim neceffarios virium fumtus
per unum annum ita laborans computaret, eofque ad peragendum laborem in¬
choati operis fufficere fperaret, tamen non fuisconfifa meritis, fcd gratia Dei,
diu deliberatum animi votum confirmavit effe&ibus rei,

8. Tunc vocata venerabili Abbatiffa , 8c prioribus de fan£lo Dei-Genitricis Suas ad
monafterio£, humili devotione illarum fefe fubdidit magifterio, ut per illarum
doClrinam monachichse converfationis inveniret viam ; liiadens fubje&is mater- adducit.
na pietate, ut hanc eamdem non dubitarent fecum intrare. Hoc quibufdam il¬
larum nolentibus, fed retro poli faeculum abeuntibus, illa vehementer condo¬
luit , quia more Apoftoli omnes ficut feipfam effe voluit. Has autem, quas Dei
fuique caritas ne abirent, irretivit, tam mirando falutis exemplo praeivit, ut
quamvis ceteris praeeffet nomine & dignitate magifterii, femetipfam tamen om¬
nibus ftrinxiffet omni difficultate regularis imperii .* & alias, ne forte corruiffent,
jejunando & orando, fuftentare curavit, nec crefcentis fanftae religionis fuffo-
carent initia. Nam & maternam fervans in corde caritatem ,& foras exercens ju¬
dicii fe veritatem, materno affe&u flagella exteriori exhibuit homini, ut fpiritus
falvus fieret in die Domini ; zelum autem re&itudinis femper temperare curavit
fpiritu manfuetudinis: quia illud fua recoluit paternitas, quod juftitia, fi mo¬
dum excedit, fit feveritas. Ssepe enim correflkme peraCla, ut mater clementif-
fima, compaffione pia in animo taCla, fic allocuta eft prove&ae aetatis forores,
quas fui alloquio dignas fanfla Religio & compofiti effecerant mores: O quanta*
miferatione moveor fupra filias meas, quia gravi flagello afflixi eas/ Obquod
rogo & admoneo, ut veftrarum piae admonitiones vel confolationes illis exhibean¬
tur , ne forte abundantiori triftitia abforbeantur; quin potius a pravitate corre¬
ctae, Dei meaeque filiae efficiantur eleClae* O quam fua via verba & benigna ,

aeterna

_ * De monafteri® Ganderesheim plura dicenda erunt in vita fandi Godehardi epifcopi Hiideshehnen-
fi* infra ad annum 103S. (itum eft in ducatu Brunfvicenfi] nuneque aLutberanis poffidetur. Quindefibur-
K um eft in Saxonia ad amnem Budam; Afnithenfe vero, duod nunc Bflendia, feu Zfltn vulgo appellatur,
urbs eft Vveftphaliz, in qua monafterium eft Canonicarum. , quarum abbatifla urbi , & territorio vicino
dominatur.

b Non aliud videtur efle iftud monafteri um ab eo , cui fupra vidimus , Adelheidis fororem prarfe-
fuifle, fanda: Mari* fciiicet in Capitolio apud Coloniam, ubi tunc difciplina regularis vigebat.

Digitized by L.ooQie

128 v r *T A "

'an. chr. £Bterna.memoria non immerito digna / Sic fic mifcens temporibus'tempora, ter'
circ. roribus blandimenta, duris & obftinatis fecundum Apoftoli praeceptum, incre-
Die°Felr P 311 ^ 0 » °bfecrando, arguendo, tamdiu inflabat, quoufque animas illarum a
r * r *pefte vitiorum fanabat.

Pater ejus 9 • Dominus itaque Megengoz poft obitum conjugis fupervixit trium annorum

pie obit, fpatia, ad cjaeleftia tendens, fapientia & juftitia duce, Domino vocante, in lo¬
co qui Gelrie a dicitur, migravit ad Dominum ex hac luce, ab eo coronandus
procul dubio. Eadem vero no£le fui obitus beatae filiae fuae in ftratu quiefcenti *
' ut ipfa afferuit, nec aperte vigilanti, nec integre dormienti, vifus eft quidam
adftitilfe , e jufque auribus dulciter cantando haec verba prophetica fudiffe: Ec-
ce quomodo moritur jttftus , & nemo percipit corde. Virijufli tolluntur &c. Cum¬
que fa„£lo mane hancvifionem fororibus veniffet nuntiare; nondum completo
fermone, nuntius fuperveniens eum ex hocfaeculo migraffe nuntiavit. Cujus
exfequiis a filia pera£lis, ftudio religiofi apparatus, in proprio monafterio una
cum con juge eft honorificae fepulturae mandatus: qui poftmodum in fomnis appa¬
ruit cuidam fororum illius monafterii, quaft glorificatus potentia & decore rega¬
lis imperii. Quem cum diutius intuita miraretur, & an ipfe effet dominus Me¬
gengoz percundlaretur ; ille refponfione tali hilariter coepit illam affari: Hoc
nomen mihi erat adhuc corporali mole gravato, nunc vero Megengaudus * vocor
gengaudkw. vocabulo in melius mutato, quia abfolutus vinculis peccatorum, gaudio peren¬
ni ft/uor in confortio Patriarcharum & omnium Beatorum.

Adeiheidis io. Tunc nobiliffima Virgo, defundlo patre, libera rerum fuarum potita fa-
erga tim cu Itate, fummo nifu cavebat, ne aliqua occafioneneceffitudinisobftaculumfie-
falHciwdft. rf,t iis incedentibus femitas redlitudinis, memorque praeceptorum fandli Benedi¬
cti pii Patris, fadtis implevit nomen vel officium Matris, quaeque neceffaria vi¬
llus , & veftitus voluntarie praebens iis, ne forte in aliquo paterentur detrimen¬
ta greges. Hyemis tempore, matutinorum officio completo, dormitorium re¬
petens cum ordine fororum, leftulos puellarum vifu diligenter luftravit , pedes
lingularum, donec calori redderentur, piis ipfa manibus frica vit. Nam & in¬
firmas forores fecundum praecepta Regulae non folum prudentibus & follicitis fo¬
toribus commifit, fed&ipla, nulla caufa intercipiente, quotidie revifit, &
ante le£lulos humiliter genua fledlens, manibus capita clementer erexit, cibof-
que ac potus dulciter ad os porrexit: & tam largiter fletibus nobiles perfudit ma¬
xillas , ac fi ex proprio utero genuiffet illas. Hujufmodi vigilantia paftoris a fae-
cularibus curis oves expeditae, tantis excreverunt profedlibus regularis vitae, ut
iis fierent .virtutis exemplum, quae prius in eis hujus religionis pofuerunt funda¬
mentum .

ii.. Cum igitur adjuvante Domino tam decenter ordinaffet interiora, necef-
farioque mentem extendiffet ad exteriora, memor Dominicae exhortationis, fci-
licet, Quaerite primum regnum Dei , & hxc omnia adjicientur -vobis • regnum
Dei quadi vit cum ipfis exterioribus, fidem, fpemque habens de recipiendis ma¬
joribus . Nam ex poffeflionibus monafterii curtem unam Domino fingulariter
delegavit, ex cujus annuis frudlibus vel redditibus quindecim pauperes veftiri &
cibari perpetuis temporibus mandavit: quibus & annuatim, inflante Dominico
Natali, quindecim folidos ftatuerat dari. Alios etiam quindecim pafcendos in-
ftituit. ex interioribus fumtibus monafterii, quibus annuo tempore quadragefi-
mali praefcriptam pretii commutationem dari, & per annum in feftivitatibus A-
poftolorum duodecim folidos, & in fingulis diebus jejunii quatuor temporum tres
tantum nummos cum plena ceterarum rerum erogatione. De hac conftitutione
convenit ftepe unanimitatem fororum, ne umquam folvi paterentur temporibus
fui fucceffarum; veraciter illis pra;dicens, fi quando hujufmodi conftitutionis fie¬
ret infirmatio,' utufque felicitatis procul dubio illis afforet imminutio. Quod
nunc ideo litteris commendatur, ne umquam per aevum oblivioni tradatur.

i z. Quodam igitur tempore , cum paene omnis mundus affligeretur inopia

acerbae

» Ez hac urbe nomen accepit tota Provincia Gcldrix, ducatus titulo infignis , qu£ nunc locum ob¬
tinet inter leptem confcederatas,

Digitized by

Google

S. ADELHEIDIS ABB. VILICENS. 123?

acerbae famis, comperta tanta largitate, famelici undique ad ipfam confluxe- A Sr^ h ’
rant, quafi ad finum matris, & per plateas & exitus viarum multi femivivi ja- 1 o 15*
ccntes exfpedabant folitam difpenfationem fui elcemofynarum. Super quorum Die v. Feb.
neceffitaribus mifericordiaraota, fingulis confidere curavit de vota: quia fanis e j US °£
Sc valentibus folidum cibum, id eft, panem& lardum erogavit; minus vero va T tempore.
lentibus miniftravit olera aut legumina carne curiofe decoda: tumidos autem 8?
pjene defperatos vita, recreavit forbellis mixtis aqua, modica etiam farinula, &la-
gina;hoc iumma procurans diligentia, ne cibis nimia aviditate fumtis periclitaren¬
tur corpora alimentis diu carentia. Hanc namque lampadem pietatis coram homi¬
nibus fecit lucere ad gloriam cfleftis Patris.Sed in abfcotifoyiefciente fmiftra,tant6
ad largitatem elcemofynarum porre da erat dextra:ut fsepe dum ad clamorem pau
perum nummos ad manum non habuiffet, clam extrahens caligas in finvap paupe¬
ris mifilfet. Haec & alia quae in abfconfo, Patre fuo caelefti vidente, faciebat, fum-
mo nifu ab omnibus videri cavebat/ quae per fingula fi tangere noftratentaref nar¬
ratio , nimirum in infinitum procederet oratio. Qua propter Dominus in ea ve¬
re fententiara confirmavit, Icilicet, Omni habenti dabitur , & abundabit. Ha- '**
bens enim Dei & proximi caritatem, tantam utriufque hominis meruit feheira-
tem, ut exterius terrenarum divitiarum bo»is, interius fpiritualium virtutum
polleret donis: quae inftituit, auxit, & firmavit fandam religionem > &fcha- Schol* in
lam divini fervitii, quae femper fuerunt fummi cura fui officii. fias cum frequen- monaftcr10 '
ter ingrelfa; moveret de arte grammatica quaeftiunculas, fi qua forte fu» quae-
ftioni congrwenti refponfione obviavit, mox illam materne ofculando aliqua
mercede donavit, &fpe fui profedus, perfida eft fpirituali laetitia , O cari-
tasmagna, cundifque aure percipientibus miranda, qua numquam refrigera¬
ta, bono zelo femper aeftuavit; quia in eo, Deo gratias, iniquitas non abun¬
davit. Fit Abba.

13. Interirapfaedidaforqre ejus Berthrada in Chriftofeliciterobeunte, Ar-ti/r» Coto,
ohiprseful fandus Heribertus, fciens hanc noftram matrem feptam omnium vir- m * ‘
tutum munimine, voluit ut defundae forori fuccederet in regimine. Sed illau¬
tis viribus renitebatur, feque tanti honoris indignam fatebatur. Cum ergo Im¬
peratori Aquifgranitunc commoranti nuntiatura fuiffet, quod neque jubenti,
neque petenti Epifcopo confenfilfet; eam imperiali potentia vocabat, defun-

d aeque fororis honore iublimabat. Mox ann uente Domino declaratum eft in me¬
tropoli civitate Colonienfium, quid prius operaretur in obfcuro Vdikenfium tu¬
gurio: & indicio ejufilem Archipraeiulis, fapiefttia, religione, ompique fan-
ditate eundis fui Ordinis decernebatur incomparabilis. Quapropter veneran¬
dus Antiftes tanto amore eft illi colligatus, ut ejus confiliis pareret in quacumque
divinarum rerum ordinatione,eamque fumma excoleret veneratione. Erat enim
inter eos tam mira caritas, Deoque grata familiaritas, ut in omnibus operibus
bonis unius viderentur effe moris: & jam non poteft dubitare omnis homo, quin
8 c nunc habitent in una eademque aeternitatis domo. O felix in illis 'diebus Colo¬
nia Agrippina, in eundis rebus bene ordinata lege divina; dumifte ftudiofifli-
mus imitator Petri, Dodor ac Redor exftitit populi & Cleri; & haec talis ac tan- y . lic
ta Virginum choris praefuit religione fanda / fium curam

14. Haec igitur venerabilis Virginum domina & Mater, quam in pauca fide- ”£°
lemlupra multa conftituit caeleftis Pater, exemplo veri Paftoris geminato ovili l»*. 12.48.
intente invigilabat, omnibus momentis illud Evangeliftae faepe iterans in fecreto
mentis: C ui multum donatum ejl , multum quaretur ab eo . Veruntamen quas in
Vilika Domino parturiens lade falutaris dodrin.» nutrivit, fingularitatem
quamdam interni affedus impartivit. Quod nulli mirum videtur, quia quod ca¬
rius acquiritur, carius & poffidetur. Nam omnis nitor Colonienfis gloriae has
numquam potuit ejus auferre memoriae, quin femper doleret corporis praefentia

eis aliquamdiu abeffe, quae tamen fpiritu omni hora confuevk adeffe. Si quando
vero filia: matris reditum meruerunt, ac fiipfum Deum praefentem vidiflent,
cxfultaverunt. Quia ut pnllosfub alas congregat gallina, fic omnes ad fe traxit
caritate ac benignitate mira. Vultum,habicumjomnemque fingularumqualitatem
Atta SS. O. J 5 . T orrtx VJIL I dili-

Digitized by ooQie

i 3 o- VITA

A circ H diligenter praevidit: 8 c fi quae neceffariarum rerum defe&um ea abfenre parcren'
1015. tur, diligenterperquifivit. Vere enim paftrix, & non mercenaria, quia num-
Diev. Fcb, quam patiebatur gregi deeffe vita: utriufque neceffaria. Plerumque enim clam
cellaria, ceterarumque fororum promtuaria ingreffa, vinum, carnes, pifces alia¬
que multa fibimet ipfi furabatur, quae diftribuit puellis minoris tetatis& forori-
bus imbecillitate gravatis; ut fi quid in conftituta annona defuiflet, hoc fuomer
morabili furto fuppleri potuiffet. Quod ideo furtim fieri decrevit, quia Patris fui
in abfconfovidentis retributionem elegit. Etquiade prodigadifpenfationere¬
rum a fuis frequenter arguebatur, tale furtum fecit. O furtum non immerito lau¬
dandum praefentibus, & pofteris jure perpetuo commemorandum; quod cum hu¬
mano judicio maximum decernatur vitium, admiranda virtus fa&a eft per ma¬
ternas caritatis officium / Per quod multi vadunt ad tormenta, per hoc illa virtu¬
tum 8 c meritorum meruit incrementa. O gemma Virginum pretiofa, qua animi
virtutum fplendore tam magna exftitit & gloriofa, ut adhuc converfatam in hujus

Obedien.
ti* effe&iis.

mortalitatis peregrinatione Dominus clarificaret virtutum operatione/ Si qua
enim fororum, quia, ut fcriptum eft, Non omnespojfumus omnia , cantanti cho¬
ro fonorae vocis non congruebat harmonia ; correpta, vel alapis percuffa a pia
matre, per omne tempus fequentis vitae dele&abili vocis donata eft claritate. Eo¬
dem modo & faepe increpabat longa aegritudine aliquas laborantes, quia inutili¬
ter tempus vitae expendiffent manibus non operantes: quae mox poft verba incre¬
pationis a Domino meruerunt gratiam falvationis.

15. Cellerariam enim aliquando, vinum de cupa producentem, feftinanter
per nuntium accerfivit: quae in obedientia nefciens moram, ejuspraefentiam
velociter adivit, ore cupae non obfirmato, fed ducjbulo fecum in manibus afpor-
tato. Quod cum in femetipfam reverfa attenderet, & de effufione vini ultra
quam credi poffet timuiffet, procuratrix fan&a illam confortans pietate mater¬
na, clementer prorupit in hujufmodi verba: Nolo, foror, ut contrifteris ob

eventum hujus^ei, quia hoc damnum recuperabile erit per virtutem & gratiam
Dei; verum tamen quid a£tum fit videndum eamus, & fi ve profpera fi ve adver-
fa occurrerint, Domino gratias agamus. Quae cum pari follicitudine veniffent,
& nec una faltem gutta damnum vel diminutionem in veniffent; celleraria humi¬
liter provoluta pedibus Matris, hoc memorabile fa&um imputabat merito fuae
fan&itatis; fed illa e contrario hoc divinae potentiae luaeque potius adfcribendum
judicans obedientia:, interdixit, ne hoc divulgaret, quamdiupraefens vita ejus
corporis artus vegetaret. Illa vero nefas effe judicans hoc divinae virtutis indicium

filentio tegi, quibufdam fororibus fecretius indicavit pro laude Dei. In iis enim, &
in omnibus quae fecit per illam Dominus, femper refugit mundi extolli favoribus,

mente revolvens nimiseffe periculofum laudare felicitatem navigantis per hoc
mare magnum & fpatiofum, cum animus in dubio femper haefiffet, fi forte ad op¬
tati portus ftationem perventura fuiffet. Sed Pater noiter caeleftis, qui cujufque
operis in abfconfo perpetrati confcius probatur & teftis, hanc lucernam fub mo¬
dio latere noluit, led fuper candelabrum pofitam fplendore bonitatis multis luce¬
re voluit. Quae tum clarius mundo illuxit, poftquam eam Dominus a dubio hujus
navigii ad certitudinem portus perduxit.

Matth. is. 1 6, Sed cum Dominus, qui, tefte Scriptura, reddit unicuique juxta opera fua ,
in morbum ipfam pro meritis vellet remunerare; coepit paullatim viribus corporis deficere ,
incidit, fedfolitisvirtutumftudiis proficere: quia voce Domini ad Apoftolum dicitur:
** Ctr ' 11 ' "Nam virtus in infirmitate perficitur . Appropinquante igitur obitus fui die, cura
debitae provifionisrevifit monafterium fan&ae Dei Genitricis Mariae, & in fefti-
vitate fan&i Blafii martyris poft vefpertinalem coenam correpta eft periculofodo¬
lore gutturis: quae poft Completorium leflulo reclinata , lignis innotuit cui¬
dam forori, Yda nomine, quam in monafterio proprio regulariter educatam
fecum femper folebat habere : quae fperans nihil effe periculi, fecura re vi fit fo¬
menta le&uli. Ipfa vero fciens fe hoc refolvi dolore, pervigilem duxit no£lem,
timore mortis, quae jufto aeque & impio timenda conftat, quia eft amara & for¬
tis . Quod nulli mirum videatur, quia ipfe Dominus appropinquante morte tri-

ftaba-

Digitized by ^.ooQie

S. ADELHE 1 DI Sf A B B. V ILI C ENS, 13.1

ftabatur»-Quapropter in flatufuftinerenon valenspo^stmopasp^tenique,moiu-
fterium, orando pravenire volens matutinales horas, virtute qua potuit

infiftendo lervitio Dei, Miffam fibi celebrari fecerat iftiplbjcjr<&ufculp furientis
diei: in qua fe Dominici Corporis & Sanguinis Sacramento rauqtvit: fanaumque
Herebertum de fe fuifque conveniendum adivit, qui ipfa narrante de morte ejus
certificatus, ultra quam credi poffit, eft mente confternatus dolens fein morte
eius ab ea feparari, cui in vita indifTolubili caritate confue verat alligari.

17. Adhuc tamen firmiter retinens materna; intentionis fidem,fuas qua; erant in
Vilika dilexit ufqUe in finem,quibus per nuntium innotuit,fe modicum tantum in¬
firmari, ne illas immoderato marore contigiffet turbari; rogans ut quantocius
eam venirent vifendum. Qupd heu ! nefcia imminentis rrnfena m craftinum de¬
creverunt differendum. Quo dilationis interftitio fanflaiMa anima carnis erga-
ftulo refoluta, gaudia paradifi, ad qus vivens infatigabiliterfufpiravit, peren¬
niter cumChrifto vi&ura, gaudens introivit. Quod dum in Vilika fuis nuntian¬
dum fuperveniffet legatus, quanti tunc gemitus, quantufque interius & exte¬
rius omnium efTet luftus , piget reminifci de hac materia : quia magis flere
libet quam aliquid plus dicere de tanta calamitatis miferia. Sed maximum hu-
ius diffolutionis fore credebant remedium, fi faltem eam defunaam in heredita¬
rium di°na fuiffent fufcipere monafteriura; &ideo epifcopalem, adeuntes pra-
fentiam°, fapius numero pedibus provolute, ipfius lacymabiliter mquirebant cle¬
mentiam, ut concederet corpus apud illas humari, a quibus femper optabat fe
numquam feparari. Qui pravidens in Spiritu-fanao, quid Dommus m proximo
per illam efTet operaturus, contra hac ad tempus inexorabilis manfit, & durus:
& poftea earum fletibus viaus, monente Domino, mifericordia motus moveba¬
tur fuper affliaas, & tandem reddens corpus multis lacrymis exoratum, fic eas
allocutus eft, fundens largiter ploratum: Si corpus fana* Agathe virginis, cu¬
jus hodie feftivitas colitur, habere meruiffem, m prafentia, tefte Deo, nulla mi -
hi inter hoc & iftud efTet differentia; quia non eft dubium quin anima ejus pretiofa
fit apud Deum. Tunc concefTa Vilikenfibus afportandi fecum corporis licentia,
ipfe Deo dignus pontifex, cum utriufque fexus ordinibus, & totius urbani popu¬
li fubfecutus eftfrequentia. Et fanao corpore navi locato cum religiofi appara¬
tus honore, nondum appofitis remis, furfum contra impetum aqua velociter af¬
fundit abfque remigii labore: qua mira divina: oftenfioms virtute Dominus Co-
lonienles intelligere voluit, quod fuas in Vilika ejus ianao corpore orbari noluit.
Tunc exfequiis rite celebratis, & anima, Hon eft dubium, exfultante m paradifi
pratis * ab ipfa educata filia fua fororis, Deo volente, fucceffit in locum honq-
ris: qua: omni probitate omnique elegantia vultus & fiatur» in fe pratendebal

claritatem nobilis naturae . .... . ...

18. His itaque digeftis aggrediamur infignia miraculorum, per qua illam
Dominus mundo innotuit virtutibus manifeftis, laudum officia perfol ventes illi,
cu j lis munere promeruit quidquid libi operata eft digne. Ante tricefimum fui obi¬
tus diem pauperibus infra claufba monafterii confluentibus ad eleemofynam,
quidam cacus cum ipfis illo venerat, ad manifeftandam divina virtutis gloriam :
cui negli°entia fui duaoris incaute offendens in lapidem, quo tumulus claudeba¬
tur corruit toto corpore proftratus, fed mox ejus meritis furrexi.t vifui donatus.
Qho faflo fopita moderna defolationis triftitia, in omnibus tabernaculis noftns

lbnuitlatitia. , ^ ^ r ... , r •

ip. Huic enim gaudio mox majus gaudium fucceffit, quod omne funditus ablci-

cfit dubium, quod in priori fi gno corda aliquorum oppreffit. Mulier quadam,

- edentis vermis ulcere in cruribus graviter vexata, ambulare nequivit, mfi vix
baculo fuftentata. Qua in vifu admonita, ad fepulcrum difpofuit venire, ubi

eius interventu gaudia fanitatis meruit invenire. Gujus eventum rei cum hac ea¬
dem propalaffet in laudem Dei, altera quadam derogavit illi, quafi mentienti;
qua non multo poft correpta eft a diabolo: qui multis divinorum verborum exor-
cifmis exire conftriaus, virtutes Chrifti, quas per Virginem fuam Dominus
operatus ^ vel operaturus erat ^ tandem confeffus-eli vi£lus } 8 c cum mulier trahe*
retur ad ienulcri locum, cum nimio vomitu exiens, poffeffam reliquerat domum .

Atia SS. 0 . B. T om. VIII. I ij • 20. Di-

ANN.CH.
' CIRC.

1015.

Die f. 1-eb.

O.ir,

Corpus in
monalte-
rium Vi li¬
cente re»
fiertur.

Miracula
ad'ejas tu.
nmluin.

C.vrus vi-
fum reci¬
pit .

Mulier .ib

ulcere lina¬
tur.

Alteraipfi
detraheus
punitur.

Digitized by ^.ooQie

ANN.CH.
CIRC.
IOlj.
t)iej Feb
E clsmftro
in ecclefian
TTsnsfertur.

Pernitens
ligatus ab>
loTvitur *

Sanaturp»*
ralytjcus«

ContraAu*
la natur.

132 VITA

ao. Divulgatis itaijue iisaliifque pluribus ligrt.i & virtutibus divinis, tantus
concqrfus populi faftus eft ex longinquis mundi partibus, quantus ex vicinis:
quibus paene clauftra mpn&fterii tam parva fuerant fa£ta> ut multum difturbari
videretur quies fororum, fanft* religioni decenter apta, Eadem enim Abbatif-
fa adhuc vivens in corpore, memor praecepti Domini, quo in noviflimo loco re*
cumbere juffit ad nuptias invitato homini, rogavit ut fi quandoa mvmdo tranfiret
Domino vocante ; non in facris locis, fed infra clauftra monafterti tumulamur,
Sed Dominus refpiciens humilitatem ancillae fu», quia potens eft in damnatione
omnis creaturae, quafi dixiffet: Amica afcende fiiperius, & erit tibi gloria; hanc
honorifice infra muros monafterii receptam, cum ceteris fuis aeterna fece*

rat celebrari memoria,

ai. Dehinc magis ac magis uhique crehrefcente fidiorum fama, illo tendens
omnis qui vel alicujus maleftia? laborabat plaga, quafi certiffimum fuae liberatio»
nis confugium ejus frequentare non ce flaverant tumulum. Inter quos verterat
quidam nobilis, pro poenitentia cujuldam capitalia criminis ferreis nexibus Apo-
ftolica au&oritate ligatus .* a quibus poft multa fandiorum perluftrata limina, ini¬
bi tandem meritis ilfius tam e videnter eft relaxatus, ut diflblutori#n , proculque
diflllientium vinculorum tinnitus, omnium tunc in monafterio confiftentium
percuffit auditus, Veneranda igitur AbJbatifla materterae fu» audita pietate, hunc
abfolutum per aliquantum temporis raagn* humanitatis tranabat officio , una
cum germano fratre, qui proximum tamquam feipfum diligens , caritate non
fi&a, licet innocens, exceptis vinculis per omnia communicato labore fratris
emendavit delifta. Cumque adhibito fihi tanta? pietatis lomento, emortuae ma¬
nus , vel brachia, priftini vigoris revivifcereat incremento, adjutis caballis vel
veftimentis repatriate permffit magna hilaritate mentis,

12. Ad vincula ejus, fanfti Petri feilicet fpeciafis. patroni, cujus hoc coenobi¬
um dedicatum eft honori, quidam paralyticus, aurium atque oculorum officio
privatus, ad facr* tumbam fanitati eft donatus. Si quis pauperum aliquam illi
oblationem non ex abundantia fecit facultatis, fed ex «Mentione promis volun¬
tatis , per ejus fideliffunum interventum deinceps, totius «eceffarise rei meruit
augmentum,. De quo ne dubius maneat quifquam fidelis, illi proponimus profe-
ftum paupercula mulieris, cui haec fidelilfima remuneratrix apparuit no£turna
vifione, ut fibi ex proprio fabore albam afferret potenti admonuit juffioae. Quod
cum fe illa implere non polle refpondiffet propter trimi» paupertatis impedimen¬
tum, fortiter coegit, ut fingens diluculo a vicinis in nomittS fuo peteret fupple-
mentum. Quae cumnilmorata, fedfaftomanecivesfuos rogando, facrae Virgi¬
nis cur aflet implere mandatum; tanti-ilH data eft copia lini , ut non folum albam 1
fed etiam neceflarium indumentum operaretur fibi. Quam poftquana ad lepul-
crumdetulil&t, tanta totius neceffariae rei augmenta promeruit, ut per omne
tempus vitae fu», revolutione temporum anniverfar+a > bovem ,aut porcum, vel
alia quaelibet iMo detuliflet donaria,

- 23* Haec enim, aliaque innumera miracula, quibus eam tunc tempori^ Do¬
minus fecerat corufcare, noftrx tantilHtatis ftilus.nequit fingillarim exarare: de
quibus quaedam tantum quae, noftris temporibus &&a h audita probavimus, non
reticere conamur, ne culpae fileqtii fubjacere ceufeanwr. Unicus cujufdam m-u-
lieris filius o£to. annos statis, toridemque gerens infirrcfiratis , excepto lingua
& vifu, omnium membrorum deftitutus erat ufu . Cui fan&iffima Virgo in
fomnis quadam no&e vifa eft adftitifle, omnefque nervorum retra£lus refolvifle.
Cumque ex hac membrorum folutione magna vociferari cgepiffijt exclamatio¬
ne , omnes in domo, qmefcente^' nimio ftupere perculfit, legulo ejus advene¬
runt, omnibufque naturaliter cooapofitia membris. §c ece&is , eum yelut ex¬
animem invenerunt. Hic enim poft unius bor» %arium ; in femet reverfus,
quid fibi vifirm effet circumflantibus innotuit; feque quantocius cum oblatione ad
tumulum facr» Virginis deferri, patrem nwtremque inftanter admonuit. Qui
de fimicate£liigaudentes , in parando oblationem moram nefcierunt: fed puero
animali impolito, ipfi feftinauter ambulando iter carpferuot. Tunc Deus, qui

* n

Digitized by

Google

S. ADELHEIDiS ABB. VILICENS. 133 ,

cft inlanflisfuisvere mirabilis, ipfisiter agentibus occurrerepermifit infortu- an.chr.
nium mali lacrymabilis .• ut dum ex hoc fuble varentur, mira opera ejus eo plus C1RC
manifeftarentur. Cujufdam enim fluminis pontem tranfeuntibus jumentum ge- Dj I e °^ br
ftans puerum de ponte profiliit, & una cum puero aquis immerfum per unam fere . 5 ' r
horam nufquam comparuit . Cumque irremediabiliter de filii perditione ejula- n edem«-
tum emitterent ex anima cordifque contritione fan&amque Adelheidem clama- libera¬
rent impiam & crudelem, nulliufque meriti apud Deum; fubito viderunt jur wr *
mentum una cum feffore fuo ad litus pervenifle illaefum. Tunc ejulatu flentium
mox verfo in hilarem vocem gaudentium, coeptum peragentes iter, infeftivi-
tate fanfti Gereonis, dum fonaretur primum matutinalis officii, Vilikam vene¬
runt: qui mox in ipfo introitu mirabilia Dei propalaverunt. Qua. cum publice
praedicarentur, ipfo die fan&ae fodalitatis caterva gloriam Deo canebat hymnum
fpiritualis melodia.

24. Quidam a diabolo captivus ad ejus tumulum eft liberatus, qui quotquot an- Pluribus
nos fupervixerat, pro indicio fuafanitatis cenfum illo detulerat. Quid plura?
Omnibus fignis, & virtutibus, quibus, excepta relulcitatione mortuorum, ul¬
lum fibi eleflum Dominus mirificavit, etiam hanc mundo manifeftavit . Ipfi
laus, &gloria per infinita faeculorum facula, Arnen.

« .1 Ve M.Jt

VITA SANCTI SYMEONIS MONACHI™*

ET EREMITjE IN MONASTERIO * 6 Ju '

$. BENEDICTI DE PADOLIRONA

Auflore monacho Anontmo fubaequali.

Ex codd. ejufdem monafierii -
OBSERVATIONES PRJEVIM.

1. T Jivitat nos auBorum etiam exterorum, qui de rebus Benediftinis fcripferunt, exemplum » <

X ut beatum Symeonem noflris accenfeamus. Enimvero licet facile crediderim numquam ab s. Symeoa’
eo Benediftma Regula pmfeffionem emifjam fuijje , multis tamen titulis locum inter beati Be- an lienedi.
nediBi alumnos obtinere debet. Quidni enim Benediftinis accenferetur, qui non folum tam diu ftinus.
inter eos tamquam unus ex ipfts commoratus efi, verum etiam Abbati ceterifque fratribus ita
obediebat , ut abfque eorum permijfu e cella exire fibi non effe licitum exifiimarct ? Statis die¬
bus fratrum parabat refeftionem, atque cum eis ad refedorium commune accedebat , pro more
Crdinis nofiri recluforum ; & fi quid in gerendis monafierii negotiis difficultatis emergeret ,
ipfe proflo aderat ad ceterorum fratrum labores fublevandos. Quo omnia ex ejus Vita colligi¬
mus. His accedit'ejus fepultura in monafierii nofiri Ordinis ecckfia, quam pofiea innumeris pro¬
pe modum miraculis condecoravit.

2. Vitam beati Symeonis ab ^trfenio patriarcha Jerofolymitano accurate deferiptam fuiffe tra- Vite ru¬
dit Vghellus tomo 1. Italia faeree, ubi de Mantuanis epifcopis ; fed hac vita ignota e fi . Eam ^ 01 •
enim diverfam effe ab epiftola lArfenii inferius exhibenda colligimus ex ipfa e\ufdem vita, quam

ab auftore aquali feriptam inferius dabimus , ftbi parentes Symeonis ex udrfenii vita laudan¬
tur , de quibus tamen nihil habet epifiola Jrfenii laudata . Tertiam item vitam ab Hilarione
monacho Benediftmo feriptam laudat Baronias in notis ai diem 2$. Julii, quam cum non vide¬
rit, eam ipfam efje fufpicatus e fi, qua in Vaticano codice mf. num. 709. habetur i at ex *Ar-
noldo Vvione libro 3. Ligni vita ad eamdem diem 26. Julii , difeimus tertiam illam vitam re-
centiorem effe, cum ejus auftor alius non fit ab Hilarione monacho, qui Jacobi de Voragine te¬
gendam auream edidit, in cujus operis fupplemento vitam beati Symeonis a fcexaratam inferuit.

Quam vero huc proferimus multo antiquiorem, & ab auftore coaquali aut faltem fubpari de¬
feriptam, ex multis ipfius vita Locis colligimus, ubi res quas ipfe au&or viderat, aut ab aliis x
hominibus fide dignis acceperat,refert. Eum autem monachum Benedi&inum fuijje patet ex cap. « .. .

y. miraculorum, ubi beatum Benediftum almificum patrem noftrum appellat > immo & fe ex K l '
iis unum fuiffe, qui Romam legati fuere ad procurandam beati viri canonizat ionem, aperte de¬
clarat capite ultimo, quod fic incipit: Tempore quo pro canonizando ejufdem fanctiSymeo.
nis gloriofo corpore fandam Apoftolicam fedem acceCimus, &c.

3. Hac autem vita, fed paullo contrafta, edita fuerat cum ejufdem fan&i viri officio, Ve¬
netus anno 1552. quam integritati fisa redditam, cum eodem officio ad novi Breviarii regulas
exatto, amo i 6 iy. Gregorio de Cafitlme albati Tadolironenfi nuncupatam, in lucem protulit

' jL&a SS. 0 . ft Tom. VIII. Ii iij domnus

Digitized by ^.ooQie

VITA

AN.CHR. domnus Symeon Bafcheria epfdem loci monachus, ex quo eam dtfceipflmus. Fx at etiam manu
IOI6 fcripta in duobus codicibus, uno fcilicet Mantuano, altero coenobii Tadolironenfis.

2,6. ju!. 4. Sub Benedifti pontificatu Symeonem Romam advenifje certum efl ex vitee cap. 5 , At an id
Syincotiij de Benedifto 7. qui ab anno 97?. ai annum 984. fedit , an de Benedifto 8. qui federe cae-

atias. pi t anno ioi2, intelligi debeat, difficultas efl, quam ex Synodo in Latoranenfi ecclefia eo tem¬
pore quo Roma Symeon verfabatur habita, diffolvere non poffumus. Sub utroque enim Pontifice

Lateranenfes Synodi haberi potuerunt , nec fuit fub utroque eo Pontifice Concilium aliquod adeo
celebre, quod peteris pratemiffis abfolute concilium Lateranenfe appellari queat . Vt id tone »
ad prioris Benedifti tempora revocemus, non folum facit diuturna Symeonis mora apud Padoh-
ronenfe monafterium, ubi aliquot annis pofl ejus in Italiam adventum , ac pofl peragratas va¬
rias Occidentales provincias fletiffe ex vita colligitur > fed id potiffimum deducimus ex cap. iz.
vita, in quo Symeon Parmam attigiffe dicitur hoc ipfo tempore , quo Sigifredus ejufdem loci
epifcopus beata Felicula corpus tranflulit. Sigifredus quippe fedente Benedifto 7. Parmenfi ec-
clefta profuit , mortuus antequam Benediftus 8. thronum apoflqlicum confcenderit, ut ex XJ-
ghello Italia facro tomo 2, conflat , ubi Etbunus feu F.lburgus in privilegio quodam Sergii Pa-
pa pro TJpnantulenft monaflerio, epifcopus Parmenfis appellatur. Henricus vero ejufdem Elbum
fucceffor privilegio Fruftuarienfl in Synodo Romana anno 1015. fubfcripflt. Synodus itaque La¬
ter anen fis, quam fub Benedifto papa celebratam fuiffe memorat vita atiftor, cum Symeon Ro¬
mam advenit, ea ipfa efje potuit, qua tefle Dithmaro pro caufa Gifeleri Magdeburgenfts ar-
chiepifcopi difeutienda, anno 983. habita efl, cui Synodo V. C. Stephanus Balutius in notis ad
librum 4 . de Concordia Sacerdotii & Imperii, decretum Benedifti papa contraSymoniacos latum
attribuit.

'Annus
mortis.

Canoniza¬

tur.

E jui reli¬
quia;.

5. Conjicimus itaque Symeonem anno 983. in Italiam adveniffe, mdeque colligimus eumdem
pofl vartas peregrinationes, decem circiter annis, idefl a monasterii fundatione , inter nos fub
abbatis Padolironenfis obedientiq vixiffe. Obiit quippe anno 1016. die 26. Julii, ut ex vita au-
ftore conflans -efl. Sanftitatem ejus haud minus pofl mortem , quam dum viveret crebra mira¬
cula declaraverunt . Quare non multo pofl ipflus obitum, Bonif ocius Mantua Marcbio, qui bea¬
tum virum probe noverat, a Benedifto PIII. papa facultatem obtinuit ecclefiam ih e\us hono¬
rem conflruendi. Benedifti decretum confirmarunt fubfequentes 'Pontifices fanftus Leo q.& Ale¬
xander 2. quorum epiftolas ea de re feriptas inferius proferemus cg codice mf. Bibliotheca Pa¬
dolironenfis, quamquam dua ex eis jam ab Arnoldo Vvione excufa fuerint.

6. Cum autem adeo celebris fuerit beati Symeonis cancnizatio , mirum non efl memoriam ip-
flus variis in Martyrologiis inveniri. Eam celebrant pofl Martyrologium Romanum fafli tum Be-
nediftini, tum Italici die 26. Julii, qua ipfum obiifje ex vita capite ultimo difeimus. Plura
de eodem fanfto habent varii auftores, potiffimum Benediftini & Itali, qui de rebus Mantua¬
nis fcripfere. De his fufe Arnoldus Vvion Padolironenfis monachus libro tertio Ligni vita, ubi
obfervat Symeonem fub altari ipflus nomini dicato jacere in fmiflra parte ecclefia Padolironen¬
fis, ubi etiam nunc miraculis corufcat. In ejufdem monafterii thefauro, eodem auftore teflante,
fervatur capfula, in qua prater cilicium aliafque beati Symeonis reliquias , habentur epiflola
Arfenii epifeopi Jerofolymitani , Hpvum teftamentum & pfalterium, Armenicis charafteribus

. confcripta. Epiftolam hanc, inlatinum, ut ipfl videtur,translatam, exhibet idemauftor, &poft
Arfenii* tum Pepebrochius in Hifloria cbronologica epifeoporum Jerofolymitanorum tomo 3. Maii

Jerofoly- Bollandidni, qui ejufdem epiflola auftoritate Arfenium inter patriarchas Jerofolymitanos recen ,
jnitani. /et, licet in vulgatis catalogis non occurrat. Sed eam dicit a translatore interpolatam, quod in
ea nonnulla occurrant de Symeonis peregrinationibus , qua ab Arfenio ante Simconis difceffum
Hei non potuerint. At fupra probavimus num. 1. epiftolam Jerofolymitani epifeopi, quam auftor
vita laudat, a vulgata diverfam fuiffe . Si vero quis epiftolam Armenicis literis feriptam in
thefauro Padolironenfi diligentius infpiceret, lis ifta facilius fortaffe componeretur. Denique le-
ftorem monere vifum efl, Papebrochium memoria lapfum, loco laudato, ubi fcnbit beatum Sy¬

meonem Mutina defunftum , Varini ejufdem urbis epifeopi ac Bonifacii Marchionis cura a
Bonifacio 8. pontifice Romano canonizat um fuiffe. Tot enim funt errata quot verba. Symeonem
quippe in monaflerio fanfti Benedifti de Padolirone prope Mantuam vixiffe , ibique defunftum fuif¬
fe ac fepultum, narrat fubaqualis vita auftor: idem teflantur ejufdem cella ibidem adhuc refldua,
facellum in quo etiamnum fepulcrum ejus vifitur, & quotquot fuperfunt ea de re monumenta. Ii-
ipfum diferte afferunt Martyrologia, quibus omnes prorfus exteri ftmul & dmeflici auftor es adfli-
pulantur. Symeonem vero a Benedifto 8. petente Bonifacio Mantua Marchione cultu publico dona^
tum fuiffe aperte declarant epiflola inferius referenda; & quidem Vaxinus Mutinenfls epifcopus fa*
culo 11. Bonifacius vero papa 8. faculo decimotertio exeunte Romanus pontifex renunciatus efl. Sei
Bonifacii nomen loco Benedifti in libellum officii de eodem fanfto Mantua editum irrepflffe deprehen¬
dimus , quod forte viro erudito errandi occaflonem prabuit. Sed jam beati Symeonis vita proferenda
efl, cui fubjiciemus ex cod. mf. Padolironenfi Arfenii epiftolam commendatitiam in Symeonis gra ,
tiam, tum Pontificum Romanorum Uter as de ejus cultu publice in Ecclefia celebrando.

INCI.

Digitized by ^.ooQie

s. symeoris Eremita. 135

INCIPIT VITA SANCTI SYMEONIS an.chr.

1 * • • 1016

MONACHI ET E R. E MI | jE. **• J 1 » 1 *

H IC virgloriofus, Syraeon di&us ngmine, in partibus Armenias a , patri

He£lore, matre Felice natus, monafticse Religionis ab ineunte astate Caput i.
propofitum regulariter tenuit: ad Diaconatus officium proveflus, pbftmodum
virtutibus grefiibus viriliter ad altiora confcendens, diebus plurimis Eremi cul¬
tor fuit. Hujus denique parentes non novimus, fed ficut reverendiffimus Hie-
rofolymorum patriarcha, b libi notus, & familiariffimus nobis per epiftolam re¬
tulit , ex clara nobilium ftirpe prodiens, Magiftri militum filius fuit. Hic fiqui-
dem intra pueriles annos, mira & magnifica coepit agere, voluptatis libitum mo¬
derationis freno reftringere, corpus jejuniis edomare, fpiritu prophetiae aliquan-
d a pollere, orationibus affidue infudare . Cumque jam adolelcentiae tempus fub ^ ^

hujufmodi converfationis ftudio tranfegilfet, & jam illud immineret, quo juve- gitJ' 6 COw
nilis aetas carnali folet implicari connubio: pater fuus, licetinvitum, fecundum
faeculi dignitatem, uxoris eum copulavit conjugio. Quid dicam ? Quid referam ? «i
Dolori, &maeftitias fervi Dei compati, &confulere volo: fed anxietatem, &
maerorem cordis ejus retexere penitus ignoro. Quid ageret fervus Dei Anxius,
trepidus excogitare diu coepit in animo, qualiterfe diffolveret ab uxoris conjugio.

Si illam teneret, corporis integritatem violare timebat: fi eafti dimitteret, in¬
famis in patria turpiter vivere perhorrebat. Tanta igitur, ac tali anxietudine
die, no&uqueexaslluans, exterius corpus attenuans, interius mentem excru¬
cians , tandem divino animatus oraculo,, illud E vangelicum fzpe revolvebat in
animo: Omnis , qui reliquerit domunj , vel fratres , autforores , aut pattem , aut
matrem , aut uxorem , aut filios^ aut agros propter nomen meum , centuplurp ac¬
cipiet , dT vitam asternam poffidebtt . Et iterum: Quinonrenunciat omnibus quot
pojjidet , non poteft meus ejfedifcipulus. Talibus itaque Redemptoris evangelicis
di&is vir Domini roboratus patriam , parentefque deferuit, cunftis hujus faecu¬
li pompis abrenuncians, & uxorem propriam, Stellam nomine, fervatainte:-
gritate, dereliquit, atque naufragium hujus srumnofi faculi ceu procejlofi maris
tempeftate quaffatusnudusevafit.

Catholicae fidei clypeo munitus, freno caftitatis praecintus , gladio fpiritus, 11,

quod eft verbum Dei, frequenter ignitus, Domino gubernanti monafterium pe- Fit mona.
tiit c : in quo ccenobialis vitas tramitem prudenter ampletens, jejuniis, vigiliis, clms •

& orationibs die no&uque Chrifto infatigabiliter ferviens > in fantitatispperaijiQ-
ne finceriter vixit. Pluribus inde diebus monaftico cultulantipatris Bafili.i tegula,
approbatus, probis moribus apprime exornatus, ad. eremi d campum proeliatu¬
rus exivit. Ubi frequenter ab antiqui hoftis infidiis laceffitus, crebro cum eo con-
fliflum iniens, adverfus tandem ejus impetus triumphalem vi£lor.i$ palmam ob¬
tinere promeruit. Quodam hyemali tempore dum vir Dei in Eremi fqlitqdine Secet(jc
cum duobus fratribus angelicam vitam ageret,tantadefuper nivium m<de$ erupit, eremum m
quas omnem cellulas,in qua manebant, ita aditumcircumclufit,quod nemo illorum)
per feptem dies aliqua cogente neceffitate foras egredi potuit.Videntes autemDei-
lervi lefe nivium muro exterius circumdari, interius fame cruciaria cumhumano
nequeunt ie juvare folatio, divinum feftinanter coeperunt implorare fubfidium,;

Hac ergo tanta, ac tam mira nivis magnitudine undiq; circumfaepti j casleftia arma
confidenter arripiunt,elevatis in c^lum oculis,extenlas furfum manus cum clamo¬
ribus ad fidera tollunt, flexis genibus, pugnis pedlora percutiunt,: fufislacrymis
omnipotentis Dei mifericordiam voce flebili expetunt. Quo fletu GJirifti fervus
Symeon vehementer commotus, hujufcemodi orationem ad Dominum lacryma.

AttaSS.O.B.Tom VIII. I iiij, biliter

» In Ie&ionibns officii natus dicitur in urbe A rfamtte feu Arfamofota . Hujus nominis urbem olim
in Armenia celebrem fuifle Icimus, at nunc ignota eft-i
b In altera editione dicitur Arfenius.

e In altera editione dicitur nionafteriuni ampli (fimum in folitaria paluftrique regione circa Euphratem litum.
d. Vitam eremiticam ad rtpas Araxii fluminis eum duxifle teftatur alttera vit* editio.

Digitized by booQie

an.chr. bjliter fudifle perhibetur. Omnipotens, «terne, &altiffime Deus Sabaoth, qui
1016 cun&aexnihilocreafti, qui hominem cum non eflet, ad imaginis tu« fimilitudi-
x6 ' ^ pem mirabiliter condicti, atque ad obtinenda ®tern« beatitudinis gaudia condi¬
tum mirabilius reformafti; qui Ifraeliticum populum de iEgyptiaca fervitute li¬
beratum Rubrum mare ficco veftigio t^nfvexilti, & eumdem in dcferti regione
fame laborantem, calefti pane ex fupernis imbribus porrefto affl uenter fatiafti;
quique etiam fitis ariditate fatigatum aqua ex petra produ&a clementer potafti ;
luccurre nobis miferis in hac folitudinis anguftia conftitjutis, nivis, 8c glaciei ri¬
gore conftri&is, nimia famis tribulatione affli&is: releva nos clementiffim® t u®
felit® pietatis auxilio, Sene finasnoshic exftingui fub acerba famis periculo.
Hac igitur oratione completa, ilico cervus mira magnitudinis, Sc formofitatis
anteoftium cellula nivium molibus inhatrens apparuit, qui cervice deflexa hu-
militer nifu quo poterat fratribus famulari demonftrans, fefe illis in cibum fponte
divino nutu prabuit. Qui videntes beftiam illuc accedere infolitam, mirifica
Dei virtute fe vifitari crediderunt, ac magnificam ejus clementiam diu percun-
Ubi mi». ^ an do fimul mirari coeperunt. Tuncglorjofus vir Dei Symeondiu mente per¬
puto pa. traftans, a fundo cordis coepit diligenter exquirere, quidnam hac infueta beftia
fcuntur. vifitatio taliter indicaret. Cujus quidem animus inter dubia divolu tus, flu&uan-
do coepit hinc inde difeutere,utrum divina clementia ad refocillanda corpora, an
antiqui noftis fraudulenta calliditas ad fubvertendas apimas illam cervi fpeciem
$nte oculos eorum adduceret. Plurima ac diverfa Dei famulus inde difeutiens,
tandem fagaci mente deliberat, quod fuperna pietas ad expellendum fami peri¬
culum pr®di£tum fibi cervum ex fua largitate tranfmiferat; ne pius Dominus ul-.
tra permitteret fervos fuos diuturnae famis interire exitio: qui Danielem fervum
fiium in lacu leonum quondam pavit per Angelum. Is denique cervus multoties
eft expulfus ab oftio, ne pro acerbitate famis fieret illis in comedendo prae varica-
tlonis oceafioqui quanto durius expellebatur, tanto frequentius revertebatur.
Sed Chrifti fervus Symeon verus Ifraelita, in quo dpks non fuit, quem nulla ven¬
tris ingluvies tetigii, quem nulla gaftrimargia polluit, quem folus ferarnm agre-
ftium paftus ufualiter aluit, cibum fibi divinitus oftenlum , ficut ei calitus fuerat
imperatum, humiliter fufcepjt, atque fufeeptum fratribus comedere perfuafit,
Nec mora. Tunc viri anachorit®, Dei voluntate jara cognita, venationem nul¬
lo modo ex induftria petitam, nullo labore qusfitam, fed a Deo fibi coliatam oc¬
ciderunt, & famelica corpora jam diuturna efuriefauciata, fobrietate retenta,
carnis pabulo refecerunt. Unde refefti, proftrati in faciem divinam protinus
majeftatem adoraverunt, ejus clementiam collaudantes, & pro tamis fnis bene¬
ficiis debitas fibi gratias retulerunt.

iir. Unus autem ex fratribus, Stephanus nomine, fanfti viti Symeonis verbis re-
ftititdicens', hoceflegravefcelus: ejusconfilioinquovaluit derogavit. Mifer,
quoniam beati viri falnbrj confilio credere renuit , ejufque juflis obedire contem-
Frater ina- fit, repetttih® mortis poenam citius pro vindiflaluftinuit. Mirares, cum frater,

(u.lianr I. I • • TV * * /* 1 t 1*. I

morte" S <u eodem momento, quo viri Der verbis fidem prabere noluit, occulto Dei ju-

mtu r C . 1 u * dicio, percuflus interiit. De cujus repentino interitu mox Jefu-Chrifti fervus Sy-
meon admodum triflis effeftus, gravi mserore collapfus, terrs tenus totam fe
proftravit in gemitum; ubi fe tantis in lamentis conftrinxit, eo ufque divin® pie¬
tatis auribus precibus pulfavit, quoufque fuperna clementia«ejus mota clamori¬
bus , animam Stephani a mortis faucibus ereptam, corpori miferando reffituit .*
qui vit* redditus, quo ivit, vel qualiter tam fubito ab hac luce migravit interro-
Refufcita- g atus ^ f ertnl - t alefratribusdediflerefponfum. Cumme, inquit,omnipotentis
Dei juflu, utvidfftis', repentino incurfu ab hac vita migrare contigiflet, confe-
ftim mihi Angelus nivei candoris apparuit, qui me fuu ducatu ad Beatornm fedes
altas fuftollens, ad tribunal Judicis pr®fentavit, ubi pluribus offenfis ab antiquo
hofte ad medium prolatis , fola me inobedientis, ac derogationis culpa damna¬
vit . Tunc diftri&us Judex «quo libramine judicium penfans, quia prasceptis pa¬
tris mei Symeonis obedire contemfi, tenebris infernorum me poenas luere meri¬
to deftinavit. Cumque inde pluresdamonum fpiritus rapaciter inhiarent, u:

Refutata.

Wr.

Digitized by jOOQie

S. SYMEONIS- EREMITiE, 137

ad inferni clauflra me raperent, ecce unus ex caelefli militia nuntius nimio fulgore an. chr
rutilans in medium micuit, qui clara voce Beatorum.fpiritibns circumflantibus 1016
dixit: Reddite animam Stephani lacrymis Symeonis, quia divina Majeflatis * 6 ' Tu1,
aures indefxnenter compellit lu£luose gemitu plorationis, Qua voce prolata ilico
priflinae vita fum redditus, & quanta fit obedientia, feu caritatis virtus, per eun¬
tia Eremi loca enarrare firmiter a Deo fum monitus. Et fanflo Symeoni inquit:

Tuis nempe, beate Pater, precibus fufeitatus amiffam recepi animam * & man¬
data Dei, qua mihi pandere juffa funt, ac vifa inferni fupplicia, qua audita non
credidi, viventibus luperis terribiliter pandam. Hac Stephanus retulit, & p Ju¬
ribus quamdiu vixit in muhdo, ficut fibi contigit, referavit.

Cumque jam longo exa£lo tempore fuperna pietati placuiffet, ut beatus Chri- 1 v.

fti confeilbr Symeon vaflam folitudinem defereret, atque diverfas mundi partes (

per lucis exempla miraculis iliuflraret > Eremum deferuit, Chriflo fibi ducatum
praebente Hierofolymam petiit. Et bene Hierofolymam, qua interpretatur Vi-
lio pacis, quia vir pacis amator plures inter fe, & a Chriflo difeordes ad unita¬
tem fidei,& ad pacis gratiam revocavit. Quam cum vir beatus humili cultu Ingre¬
deretur , quamdam domum horroris plenam introivit, ubi feptem humana cor¬
pora feptem nequiflimis mancipata fpiritibus reperit, qua ab ipfis adeo vefania
torquebantur furore, quod fi quilibet ea niterentur contigere, confeflini eos la-
cerofis morfibus molirentur difeerpere. Quibus vir Dei divina fretus virtute,
conflantet imperans, protinus ab obfeflis corporibus illos nequam fpiritus incre¬
pando fugavit,

Non multo pofl tempore fervus Dei Symeon exaflo jam eremitica converfa- v.
tionis ptoeliofo tyrocinio, quia fibi divinitus revelatum efl, folitudinis antra de- Rom “‘“ 1
feruit, & orationis fludio Romam peregrinus expetiit. Cumque fan£lorum mul¬
ta corpora circumeundo vifitaret, quem nullus in orando labor Vix aliquando fii-
peraret, tandem ad oratorium fan£li Johannis Baptifla: Lateranenfis ecclefia:
applicuit, ubi fan&se Romanae ecclefiae pontificem, Benediflumnomine, cum
multis religiofis Epifcopis orthodoxis viris in congregata Synodo relidere irt
vertit. In quo cum devote orationis moram, ut ei ferrtper confuetudo fuerat,
diu in longum protraheret, unus ex clero nequitia ac fuperbiae furore plemis , U[ ; h
Syrtieonem virum lan£lum & catholicum omnibus in Synodo relidentibus ore cos Calpe-
polluto infamavit haereticum: & ut eum morti traderet, atque ad necandum aus
#um populum concitaret, talla adverfus virum Dei verba polluto ore delatra¬
bat, dicens/ Nonne, inquit, omnes videtis in vifu, in inGeffu,& totius cor¬
poris geflu hominem hunc pravum, & impoflorem haeretice agere? Infurga-
mus ergo in eum, & ut ceteri contremifcant, aut lapidibus obrqamus, aut Vi¬
vum igni comburamus. Haecflagitiofusajebat, & ejus flagitio pjures ddjun&i
funt unanimiter confpirantes, qui, infligante diabolo, virum fan£lum, ju-
flum&pium, toto conamine occidere moliebantur. Qua de re RomanusPori-
tifex cum (ini verfo epifeoporum collegio turbabatur, & quibus indiciis hoc vere
cOgnofcipotuiffet, diligenter feifeitabatur. Aderat tunc ibi quidam religiofus
8 c reverendus Epifcopus, qui ab Armenia finibus peregre Romam peteris * oon-.
filio, & fapientia praeditus, reverentia fanflitatis habebatur egregius. Qai do¬
minum Papam humiliter adiens, his dulcedinis verbis iHum exhortabatur, di¬
cens/ Tua, beate Pater, jubente aufloritate, furor populi conquiefcat, 8 c
quis vir ille fit, vel cujus profeffionis, feu qualiter Catholicam fidem excolit ,
me percunfilante, tua Paternitas recognofcat. Cujus fapienti confiliore veren¬
dus Papa credidit, eoque jubente populi feditio conquievit. Tum verofupra
memoratus Epifcopus virum Dei Symeonem aggreditur, & lifigua,' qua uteba¬
tur, ita eum alloquitur. Quies? Unde es? Cujus es? Dic ergo, frater mo¬
nache ; & fi catholicae fidei cultum tenes, per me iis omnibus innotefce . Ad
hanc vocem fervus Dei Symeon, qui erat Deo plenus, nufquam vero a fiapiem-
tiavacuus, denuoque interroganti prudenter refpondens, Catholicse &Apo-. ( ^

flolicae fidei perfe£lionem ita confitendo perdocuit, qualiter per univ^rfum or- ^aofcicJe

* . , bem

Digitized by LjOOQie

138 V l T A

an. chr. bem Apoft olorum fymbolum, in Nictena fynodo peroratum, clara voce perfo-
1 oi <5 nuit. Quod cum peregrinus Epifcopus audiflet, famulum videlicet Dei Sy-
J ul ' meonem plenum fide &fan6litate veraciter cognoviffet, magno repletus gaudio
pro reverentia fan&itatis, ejus pedibus feproftravit humiliter oblequio. Pofl-
quam ergo plura inter fe Armenica lingua contuliflent ad invicem, ad extre¬
mum peregrino Epifcopo totum de fervo Dei quod quajrebat innotuit; quod
protinus Papa ac omnibus qui aderant, virum, icilicet Symeonem, verae fidei
profeflorem, juflum & fan£lum, aeterna Trinitatis cultorem, omnipotentis
Dei adoratorem palam omnibus declaravit . Sed quiaDeus omnipotens ultio.
numDeuseft, qui nihil quod injufle culpatur inultum abire permittit; Cleri¬
cum , qui ad necandum fervum Dei populum concitaverat, eadem hora fpiri-
tus malignus arripuit, ac pro illata fervo Dei contumelia diutilfime volutando
vexavit. Videntes autem Romanus Pontifex, ac totus Clerus, univerfufque
populus tanta Dei magnalia, & mirifica opera, elevatis in caelufn manibus fi-
mul cum clamoribus,, omnipotenti Deo laudes & gratias referebant, qui non
permittit fervum fuum innocentem perimi fub iniquorum praejudicio, nec in.
terfe£lionem ejus abire fine vindiciae praemio. Tunc fervus Chrifli Symeon cer¬
nens perverfum clericum ab ultore fpiritu crudeliter dementari, memor Evan-
, gelici di6li, quo dicitur : Diligite inimicos vejlros , benefacite his , qui oderunt

vos, & alibi: Orate pro perfequentibus , & calumniantibus vos: compatitur
miferrimo Clerico; elevataq; fuper illum manu, fignum Crucis increpando edi¬
dit, moxq; malignus fpiritus per os vexati turpiter exclamans ululando evanuit .
Eadem vero hora liberatus ab hofle Clericus, pedibus viri Dei Symeonis pro¬
volutus corruit, ac ingenti gemitu diutiffime plorans, lereum, le culpabilem
multum accufans, de perpetrato fcelere veniam pollulavit. Quem Jeiu-Chri-
fli famulus Symeon, ut erat femper pietate Scmilericordia plenus, corde pro-
flratum, corpore ac mente fanayit: deinde pamitentia du£lo, relaxatum fibi
fcelus clementer indulfit. At vero praefatus Pontifex, totus Clerus, acuniver-
fus populus, fanflum Symeonem gloriofum confeflorem laeto corde fulcipiunt,
intra ecclefiaftica moenia, honorabili in loco aptum fibi habitaculum tribuunt.

Ad quem pluresaegri, diverfifque languoribus opprefii certatim properant ,
qui fanitate per impofitionem manus fanfli viri recepta, incolumes cum gaudio
ad propria redeunt, plurima ei dona, ac diverfa munera offerentes: quae Dei
fervus peregrinis, indigentibus, viduis, orphanis, pauperibulque difpertiens , r
per illorum manus in cadeflem gazam recondendo trartlmifit. Valde nimirum
metuens, ne favorabilis aura, aut populi rumor, ejusfa£la longe lateque ex¬
tollendo protenderet, no£le Romam deferens ad Tufciae fines per devia quaque
progreffus fecreto feceffit.

^ His denique ita pera£lis, pluribufque virtutum fignis per ejus merita ibi de-
Roma ex it. claratis, beatus Symeon Roma difcedens, maritima loca pertranfiens, ad
quoddam monafterium a cafu venit, ubi fortuna fervata fuae natura vice prof-
pera in adverfa mutavit. Nam fratres fcilicet, qui fratrem debuerant ut Chri- %
Itum fufeipere, coeperunt crudeliter verberibus perfequendo percutere. Quod
fcelus dum Epifcopos civitatis manifefte innotuiffet, Monachos, qui Domini
famulum Symeonem percufferant , comprehendi, & in obfcurum carcerem
retrudi juffit. Sed verus Chrifli difcipulus,. illius magiflri veftigia fequens ,
qui a Judaeis comprehendi, flagellari, conlpui, lancea perforari, poftremo
crucifigi pro mundi falute non horruit, pravorum, opprobria non refpuit, qua-
Eximis cumque flagella illi fratres fibi intulerant patienter fuftinuit, Ecce nunc pietate

ejus cantas. q uanta re dundat Dei cultor Symeon. Nam intempefts noftisfilentiofurgens ,
inclufos 'monachos tacite adiit, clauftra fufis ad Deum precibus aperuit, ac con¬
fidenter exire admonens, & impunitos abire permittens, liberos foras exclufit.
Egrefli quidem ad pedes viri Dei velociter currunt, ubi reatum fuum, diutius

flentes

a Hoc monafterium in Tufcia» finibus fitum fuifte diejt altera editio, ad quod fer oras maritimas per¬
venerat vir Undus i at nomen non indicat.

Digitized by

Google

S. S Y M E O N I S EREMITA. 139

flentes fe deliquiffe, nequiter errafle accufantes, peccata quae in fan£lo Dei cotn- an. chr.
miferant, lacrymispuniunt. Quos Chrifti famulus benigno, ut fempererat , 1016
animo arguendo, obfecrando, increpando, monuit Deum, & proximum dilige- l6 ‘ • TuL
re, caritatem habere, hofpitem tamquam Chriftum fufcipere, per omnia, &
in omnibus fanftae Regulae a praeceptis firmiter obedire. Qua exhortatione falu-
briter admoniti, a priftinis vitiis curati, ac per ejus dulcia verba in melius refor¬
mati , quod quidem ufu pravitatis didicerant, poftmodum ad honeftae moralita-
tis ufum permutare ftuduerunt. Audiens autem fupra memoratus Epifcopus tan¬
tam viri Dei humilitatis conftantiam, tantamque patientiam, ad fe quantocius
illum exhiberi juffit, tumque fecum quoad viveret pro fuae fan&itatis reverentia
obnixis precibus manere rogavit. Qui omnino renuens, ad deliinatum iter, fi-
cut ei divinitus erat imperatum, animum dirigens, fe ibi manere non polfe om¬
nino denegans, accepta benedi£lione difceflit.

Tum beatus Symeon inde progrediens, ad civitatem, quae Pifa nominatur , vir.
reflo tramite grelfum fle&ens, diabolum quafi leonem rugientem obvium ha- adv# '
buit, qui ei dixit: Quo tendis monache ? Cui fandus ait: Quo me Chriftus du¬
cere voluerit. Quod cum diabolus audilfet, ab oculis ejus velut fumus evanuit ;

Dei vero fervus abfque pavore iter quod coeperat intrepidus tenuit. Ingrediens
autem praedi&am civitatem, cujufdam pauperis domumculam hofpitio habuit ,
fatigatum lalfitudine corpus, ut ei femper confuetudo fuerat, pomis & aqua re¬
fecit , Mane autem faflo, inde exiens, non longe a civitate quemdam hominem
cum afino ad infedendum praeparato in itinere reperit, qui ei ita dixit .• Afcen-
de, domine peregrine, meum afcende afinum, ut ad perficiendum coeptum iter
aliquod tibi v aleat effe fuffragium. Quod cum dixiffet, ilico Jefu- Chrifti fervum
fupra impofuit, ipfe quoque afinum capiftro ducens, ad Lucanam civitatem ad- Tum Lu.
venit, ibique in cujufdam Judaei domo, divina providentia procurante, hofpi- wa -
tatus quievit. Hominem fiquidem, ficut diftum eft, cum afello praeparato ad
le fub vehendum Chrifti famulus invenit, fed a quo fibi milfus fuerat penitus fci-
re nequivit»

Edentibus autem illis, coepit fervus Dei Symeon falutis verbum praedicando vm.
a ffluenter diffundere, atque de incarnatione unigeniti Filii Dei cum Judaeis con-
fii£lum habere. Ad quem plures Judaeorum tunc convenerunt, qui Chriftum
Dei filium de intemeratae Virginis utero humanam carnem fumfiffe negantes ,
eumdem Dominum noftrum Jefum-Chriftum hujulmodi blafphemiae ultorem in
propatulo perfenferunt. Horum namque unus dum Redemptorem noftrum ex ^
Maria Virgine natum exfecrando negaret, coram cun&is qui aderant, fpiritum convena.
ululando emifit. Tunc Judaei ibi circumflantes, & hoc Dei terribile judicium
contuentes, illum infelicem, & repentina morte necatum tulerunt, & in eadem
domo fub ipfa no£le, ficut conftietudo illorum exigit, occulte fepelierunt. Ma¬
ne autem facio ex tota illa civitate quicumque Hebraei pavore concuffi in unum
conveniunt, & exhortante illos Chrifti viro Symeone in Chriftum Dei filium cre¬
diderunt, atque catholica fidei fymbolofe velle doceri, unanimiter fpoponde-
runt. Nulla igitur interveniente mora, Jefu-Chrifti fervus Symeon una cum Ju¬
daeorum populo ad Chriftum converfo, ejufdem civitatis Epifcopum, qui tunc
temporis fanclae Lucenfis ecclefiae regimen gubernabat, feftinanter adiit, qua¬
tenus quos reliflo errore Chrifto credere, & fub affertione vera fidei profiteri fi¬
deliter noverat, facribaptifmatisunda perfunderet. Audiens hac reverendus
Pontifex, ingenti repletus gaudio, utralque manus erexit ad fidera, ac falva-
toris Jefu-Chrifti coepit inceffanter laudare magnalia. Tum vero per omnes civi¬
tatis ecclefias pulfatis fignis, confeftim tam admiranda novitatis rumor infonuit.

Ubi colle&ainnumera utriufque fexus, ac diverfarum atatum populi multitu¬
dine, coepit idem Epifcopus omnipotenti Deo, pro Judaica turba ad Chriftum
meritis & interceflione fanfli Symeonis converfa, laudes & gratias agere, ip-
fumque Chrifti confeflorem , ut fidelem cooperatorem , pro tanta Dei gloria

fumma

* Hic Regulam S. P. Benedifti laudare videtur, quas adeo hofpitum fufceptionem commendat cap. y 3,

Digitized by

Google

140

V t T A

aN. CHR. fumma honorare reverentia . Deinde reverendus Antiftes infidelitatis erutos
joi 5 Catechumenos faciens, facri baptifmatis abfolutione perfundens ad set er ni tatis
16. jui. gjoriam innovavit, atque per adoptionis gratiam fanftae ecclefi* gremio copu¬
lavit . Hiis itaque peradis, Epilcopus cum toto Lucano populo fandum Dei Sy-
meonem, ut fecum ibi maneret, magnis precibus rogare coeperunt, led ipfe
eorum voeibus rtt>n acquiefcens, iummo diluculo inde difceflit.

1 x- Sub eodem quoque tempore beatus Symeon tranfiens per Lucenfium civitatis

fines, in quemdam vicum holpitandi gratia venit, in quo multos languidos, ac
febricantes aquam illis folummodo benedidam impertiens curavit. fndeegre-
djens irt Lunenfem a civitatem applicuit, ibique propeeamdemurbemhofpi-
nat. tium extra habuit, in quo infirmum quemdam, multo jam tempore corporea in¬

firmitate detentum, languere invenit: cui cum Jefu-Chrifti lervus portiuncu¬
lam unius pomi cum benedidione trifcuiflet, priftina fanitate recepta, coram
eundis aditantibus, deftratufuoflatimfariusexfiliit. Inde quoque progrelfus ,
fimul cum conviatore fuo per Bardonem montem iter faciens, tandem ad Bafili-
„ cam fandi Moderaminis b itinerando di vertens, orandi fi nxul & hofpitandi gra¬

tia ftudiofe ibi excubare curavit. Mane autem oratione cum matutinalibus hy¬
mnis perada, DeifervusEcclefiamexiit, &pr*didum locium una cum afino
ad fubvehendum fibi praeparato, foris feprsftolari invenit. Qui dixit ei / Nunc
tibi, venerabilis Pater, fecretum noftri itineris pandam, quod nunc ufque ne
tibimoleftumvidereturaperirepertimui. Quadam, inquit, noftedum in civi¬
tate Pilana in le£lulomeofopitusquiefcerem, voce mihi de fupernis prolata di¬
vinitus a Domino jufliim elt, quatenus te hoc meo afino huc ufque fubveherem ,
& laborem tui itineris tecum pariter fupportarem. Da igitur mihi nunc b^nedi-
dionem tuam, qua tutus ad domum meam cum gaudio redire valeam. Qui ele¬
vans ad caelum oculos cum manibus fufis lacrymis glorifica vit Dominum, 8c men¬
te devota benedixit focium. Quiaudus benedidione, roboratus lanitia, per
_ iter, quo venerat propero reditu feliciter remeavit ad propria; palfim referan-
do mira & magnifica Chrifti prodigia, qusperfervum fuum fecum gradientem
fieri viderat.

Placentiam

.venit.

Paucis ibidem moratus diebus, pluribufque virtutum miraculis declaratis ,
beatus Symeon a finibus illis egrelfus, viribus corporis, quibus poterat paulla-
timeundo, Placentiamacceffit ad urbem, ubi mira quae Deo cooperante per¬
egit fubinferam: & quia digna relatu videntur, fidelium auribus intimare non
pigeat. Quam cum fuiffet ingrelfus, & alfidus orationibus vacans fandorum cor¬
porum limina orandi gratia circuiret, antequam medi* nodis terminus incum¬
beret ad beati Sixti papae 8 c martyris, Chriltoducente, properavit ecclefiam c .
Cujus foribus dufn devotus exfiftcret, & modulatis vocibus odas dulciionas de¬
cantaret, cuftodesecclefiae qui aderant, ilico furrexerunt ad audiendas melli-

mtem^f* ^ uas ^ ne ^°^ as 5 & excubare coeperunt. Quibus laudibus una ex ancillis Dei, Ma-
mt* ein 1 ria nomine, facriftaejufdemecclefix, vehementer exterrita ad bafilic* januas

cucurrit, & quas vedibus, & feris obfirma verat, quia apertas invenit, mira¬
ta obftupuit. Sed Chrifti ancilla in adu 8 c operatione beati Symeonis claro per¬
pendit, quod verus Chrifti elTetdifcipulus&fidelis fervus, &quod nemo ei ec-
clefi* valvas, nifi mira Dei potentia referaflet/ mox quia vexatione febrium

ipfa nimium torqueretur, citius ejus pedibus appetiit, & ut pro ea Dominum
exoraret fufis lacrymis eum proftrata rogavit. Proinde h*c ita fubintulit: Signa
me, inquit, beate Pater, tua dextera, &ab ardore febrium tuis me fandis
orationibus adjuva. Qui ftatim ereda manu fignum fanda; Crucis fuper eam im-
pofuit, & febricitantem Dei famulam a febrium valetudine liberavit. Ut vero
clara dies eft reddita terris, Dei ancilla a febribus erepta, totius Congregatio¬

nis

m Lan* urbs erat vetuftilfima ad oftia Macrx fluvii, nunc excifa , cujus fedes epiicopalis Sarfanam haud longe
diftantem translata eft •

b Legendum M«der»mni. Hic quippe au&or loqui videtur de ecclefia fan&i Remigii de Berceto, inquaMo-
deramnus fepultus miraculis claruit • Vide Sas:. 3. parte 1 - pag. 486.

t Monafteriam fan&i Sixti tunc monialium, paullo poft a monachis Ordinis noftri inhabitatum, etiamnunc
perleverat fub Congregatione Cafinenfi. V. Iter Italicum ad diem 18. Maii pag. iop.

Digitized by

S» SYMEONIS EREMITjE. 141

nisfpiritualem matrem, cun&afque forores prae gaudio lacrymando adfcivit, fle an.chr.
qualiter a viro Dei ia nofte fanata fuerat omnibus patefecit. Sed quia juxta Re- 1016
«temptaris veridicam femtemiara, 'HQvpotiftabfcindi civitas /npr* m»*Hmpofi-
ta , per cunfta urbis moenia £an£li viri percrebuit fama. V nde ad videndum eura 14. 5

innumera populi multitudo co nfluxit, Sed Ovilli fervus,. qui mundanae felicita-
tis pompam contemfit infaeculo, ut dives fieret in coelo, praeclara virtutum fe
gna omnino contegi makns, honorari ab hominibus omnimodo refpuit, & po¬
puli rumorem fugiens, crepufculo clam urbem defemit, clamque difeeftit.

Plures inde fibi peregrinos aflbcians, Padum flumen petiit, qui navigium , . XI -.
quo flumen tranfmearet nullum invenit: fed mira Dei clementia fplito fibi mira- ^nL d '
bili ter affuit, quae illi navem extra flumen politam, fine uljohomiois juvami¬
ne, abfque ullo remigio ad transfretandum celeri curfudirexit, Quam vir Dei
cum peregrinis fecum comitantibus confidenter intravit > fle decurrentem flu¬
vium folo cum baculo tranfnavigavit. Tranfiens inde per vicum» quiCuniolus
dicitur, ad monafterium fan£taGhrifttn* virginis venit» ubi apud quamdam
pauperculam viduam, cupas filius paralyticus languebat ) hofpitium accepit •

Cognita denique ibi Chrifti famuli fan&itatis virtute , precibus af&dttis Appli¬
cabat , medelam filio cura laqrymisdepofcebat. Tunc vir fandus, quifemper Paniyti-
mifericordi* vifccribusinundabat, poftquara pietate motus facra maav pa«Uy* tum cuut *
tica naembra tetigit, diuturna paralyfi maceratus» eadem horafanus «Wfeflo
furrexit. Res mira, qui ufque id prae dolore nimio non valebat nec fe in latus
aliud vertere, nec manum ad os ducere, propriis reilitutus greffthus. coepit eun¬
do huc illucque gratulabundus difeurrere, fle Dei magnalia apertis vocibus lau¬
dabiliter proclamare. Praedi£la namque vidua de falute filii admodum inta, quae¬
cumque fibi obfequia potuit exhibere ftuduit, juxta £uae facultatis modulum men¬
tulam appofuit, cibum fibi feduta miniftravit. Q mira Chrifti pietas, o mira
clementia, quibus laudibus ejus tunt extollenda praeconia, dum virtutum cura¬
tiones, quas per femetipfum corporaliter exhibuit, per fervos fuos longe late-
que clarere difpofuiti Duobus ibidem tantum peraflis diebus, Dei cultor Sy-
meon Papiam urbem expetiit, ubi plures aegrotos fola manus impofitione, in¬
vocato jefu-Chrifti nomine, per divinam virtutem priftina» ianitaci refti-
tuit.

Dum quadam die, ut fblitus erat, fan&orum ecclefias, atque venerabilia
monafteria vifitando circumquaque orationis gratia cireuiret, ac fatigatura prae
laffitudine corpus in cujufdam religiofi viri donao cum peregrinis fecum, comitan¬
tibus difeumberet, mulier quaedam daemonio plena, per civitatis plateasraulto-
rum manibus trahebatur ad fenSi Syri ecclefiam. Cum autem appropinquaret
domui, in qua Chrifti difcipulus Symeon hominibus incognitus manebat, coepit
idem daemon greffum figere, ac turpibus vocibus per os femina clamare» dicens:
Hic unus ex difcipulis veftri Chrifti occultus latitat, qui me catenis igneis ligat ,
fle ne ulterius hoc pervafum corpus dilacerem, ejus me timor excruciat. Quod
illi qui daemoniacam ducebant audientes, fub conjurationis violentia coeperunt
diligenter exquirere, quo vocaretur nomine, feu in cujus hospitaretur domo .
Qui conjuratione conftrt&us, fle nomen fan&i pandit, fle domum ui qpa habere¬
tur oftendit. Quo audito, Dei fervus fm&ASyri bafilicam petiit, tbique intra
cryptam, juxtafan£luna corpus procumbens, tacitus latuit. Tunc viri omnes
ftcut audierant coeperunt Dei famulum diligenter quaerere, fed quia jam inde
abierat nufquam poterant invenire. Pergentes igitur ad beati Syri eeclefiar» ,
fle virum Dei e veftigio fequentes, cum eadem damaomofeqnam fecum duxerant
introierunt» fle beatum Symeonem intra cryptam latitantem, Sc orantem, fi-
cut idem malignus fpiritus prodierat, invenerunt. Cumque totis annifi viribus
illa m vexatam ad beati Syri corpus conaren tur trahere, eeepic idem nequam fpi¬
ritus rabida fle condita voce fanftum virum ita depromere / Veftri Chrifti diici-
pulus, qui me nunc ligavit, hic abfeonditus latitat, cujus me timor vehemen¬
ter excruciat, cui quoque coijceflum eft, ut me exhocfubje&o corpore violen¬
ter ejiciat, Audiens itaque Chrifti confeffor, hoc prolato nomine, fe nullcmo-

xi r.

Papi.c.

Djrmonia-
cum ice¬
rat.

Digitized by t^ooQie

An. chr
iok 5

* 6 . fui.

xiii.

Equum
curat.

Varia mira¬
cula .

Cjecorefti-
tuic vifurn.

XVII.
MiraculisJ
claret in

Hirpania.

l. do pofle conteginulla abfconfione celari, divino numine fretus dajmoiiio viri¬
liter irn perat, & diu obleffum corpus ab immundo fpiritu liberat.

• His denique rite pera&is, quia vir Dei Symeon in Galliarum partes ad fan6h>
rum corpora invifenda refto calle coeptum iter direxerat, paucis ibi moratus die¬
bus, Papia difcedens cum afcitis fibi lociisVercellim properavit ad urbem. Ea
vero die, qua ab urbe egrediebatur, dum per Ticini pontem tranfitum haberet,
invenit ibi qtfemdam lenem flentem, ac pra merere nimio jacentem. Cujus
equus in ponte delapfus ita cecidit, quod ejus coxam duorum lignorum ftriftura
fra£lam contrivit. Qui videns fenem nimis dolentem, ac perditi equi damnum
plorantem, ejus dolori compaflus, ita percontatus ert, dicens .• Quo modo ten¬
dis, vel cur ploras, miferande fenex? Cui ille.- Romam, inquit, beate pa¬
ter , adire cupio, fed heu me, quia equus meus in hoc ponte collifus jacet, ulte¬
rius incedere nequeo. Cujus equi coxam mox ut vir Dei tetigit, mirabile di£lu !
fanatum equum flenti feni reddidit;fupra quem impofltum cum gaudio abire dimi-
fit. Quod viri & feminae, qui illic aegroti jacebant, feu qui ab illo fanitatis do¬
num acceperant viderunt, &fofpites redditi, ficut cognoverant, per tota urbis
- moenia laude glorifica retulerunt. Inde Vercellas attigit, ubi dum plures virtu¬
tum curationes, quas dinumerare longum eft, infirmis corporibus infunderet ,
duos pueros invenit, quorum unum ab ardore febrium, alterum vero a fqualore
vulnerum fana vit. Quos qui vidit, retulit, & qualiter a beato viro curati funt,
porteris declaravit.

Ab hinc quoque per Pala;ftricum Burgum beatus Symeon iter faciens, quem¬
dam leprofum reperit, cujus tugurium intrans, folo manus ta£lu a lepra: foedita¬
te muudavit.

Ex inde Tornienfium a fines appetens, in ponte Dura: fluminis caecum obviam
habuit, cui crucis fignaculo oculorum lumen reftituit.

A Turnienfi urbe cum adjun&is fibifociis diluculo exiens, perSigufaniam
vallemdefcendens, ad fan&iPetri coenobium, qnod Lucis-novaedicitur, licet
nimium fatigatus, venit; ubi Chrifti famulus diu corporea infirmitate detentus
debilis jacuit. Gumque tribus in infirmitate decuriis menfibus a Deo bene cura¬
tus, deftinatum iter quod coeperat carpere niteretur, ad quemdam decurrentis
aqua:fluvium venit, folo fibiadminiculante baculo, nullo fecum comitante fo-
cio. Quem juxta cscum quemdam cum puero, fcilicet fui du&ore federe reperit,
quem intuitus fic eum alloquitur dicens/ Nunc frater mi cariflime lavemus ma¬
nus, 8cfacies, & fic ad audiendam Miflamcitius properemus quatenus noftrum
iter Deo ducente expeditius peragamus. Cuica:cusobediens, ad abluendas fibi
manus cum viro Dei rivulo acclivus procubuit. In cujus vultum lanftus lym¬
pham manibus fpargens claram oculis lucem protinus reddidit. Qui fercnos ocu¬
los ad caelum cum manibus elevans, celebres Deo laudes retulit, atque mox
illuminatori fuo comes effe&us, eum per vitae fpatium non deleruit.

His peragratis finibus, intravit Aquitaniam, dehinc petens Guafconiam pe¬
netravit Hifpaniam, pervenit in Galliciam, ecclefiam fan£li Jacobi apoftoli
petiit orationis gratia. Quibus in partibus fummus & aeternus opifex Deus per
fidelem famulum fuum multa, & praeclara peregit figna virtutum, quae quia in¬
numera funt, & fub defcriptionis compendio determinare nequimus, compe¬
tentius omittere cenfemus, quam per diffuia narrationis fpatia longius evage-
mus. Ut autem viri Dei opinio per diverfa Galliciae loca inclaruit, atque fan-
6 litatis fama Regi illius provinciae innotuit, fumma cum venetatione Chrifti fer-
vum excoluit; ipfe vero fanftus filiam iplius Regis ab immundo fpiritu arreptam
fuis precibus liberavit. Pro cujus liberatione Rex fibi plurima auiri,- & argenti
dona obtulit. Ex quibus omnibus nihil fibi nifi lervulum unum, Johannem no¬
mine, accepit. Quem non ntfervum, fed ut fratrem diligens, ut beatus Ma^ti-
nus agebat, itaiftefuo verfa vice humiliter miniftrabat.

, __ __^Poft

u Altera editio habet: Cum per Servies, apud quos tres totos menfts i.grotavit,tr»n(iret» Sed qui fint illi mihi
incompertum eft. Certe hic deftgnatur locus fn Pedeitiontio, quod exigit tua» itineris difpolitio , tumDu-
rx feu potius Durit, fluvii Pedemoutani mentio. Ceterum pro Tornienfium legendum puto Tuurinenfium ,
St cap. feq. Tuurinenfi. St infra Secufir.:;xm.

Digitized by ^.ooQie

S. S Y M E O N IS E R E M I T JE.

Poft h®c quidem beatus Chrifti confeffor Symeon, vifxtatis fan&orum corpo- an.chr.
ribus, exinde rediens,per Britanniam tranfitumhabuit. Ingreditur Franciam, ioid
Turonum adiit, ibique beati Martini magni, & incomparabilis viri oratorium xviil
petiit; ubi jam non multis tranfaftis diebus Italiam venit. Quam circumquaque
perluftrans, Mantuanas tandem provincia confinia attigit. Ubi juxta flumen inmona-
Padummonafterium in honore almi patris Benedi£ti a Thpudaldo Marchione , f e e d 7 t um ro fc '
Alberti filio conftru£lum, ac probis fratrum moribus dignit;er ex^natum repe- Mantuam^
rit, in quo fan&itatis converfatione Chrifto duce fui corporis quietem elegit «.

Quem reverendus abbas, Venerandus nomine, totaque fratrum religiofa Con¬
gregatio fumma cum caritate fufceperunt, fibique humile habitaculum juxta fui
competentiam in loco quem ipfe elegerat conftruxerunt, Ubi caslibem agens vi¬
tam atque fanftis orationibus aflidue vacans , Chriftp Domino placabiliter fer-
viebat, atque per totius moralitatis ftudia omnibus complacebat. Erat enim,
verus Dei cultor, pacis & caritatis amator, oris ad filentium cuftos, eleemofy-
narum largus diftributor, in vinea Chrifti idoneus cooperator; in inceflu humi¬
lis, in eloquio dulcis, in fide conflans, in oratione perfeverans, in jejunio af-
fiduus, in vigiliis fedulus. Qui nimirum domino Duci Bonifacio, ejufqueglo-
riofaconjugi, cunftifque fuis militibus, necnon univerfis Italiae Principibus pro
tanta morum honeftate .ita carus erat, ut quaecumque ab eis promerenda pete¬
ret, facillime impetraret. Quorum omnium dile&ione & bene volentia amabi¬
liter eftdileftus, ac intra palatinas aedes, fi quando caufa exigebat, honorifice
eft fufceptus. Si pro ftatuenda pace aliquando foras egredi Dei famulo placuif-
Iet, prius a monafterii Patre, & a fratribus benediftionis licentiam petebat, ac
fic ad perficiendum pacis opus fideliter incedebat. Dona vel exenia pravorum
hominum veluti ftercora afpernando exhorrebat: quae vero a bonis, & honeftis
viris aliquandocoaftus accipiebat, pauperumneceflitatibusimpendebat. Quis
valet lingua exprimere, qua carnis mortificatione in diebus famSis Quadragefi-
mae macerabat corpus ? Quantos per licentiam fpiritualis Patris inopes alebat ,
quantos nudos veftibus tegebat, in quibus faepe non nili ter, &, ut ita dicam, bis
in hebdomada aridum corpus tantum vefpertino tempore vili edulio recreabat .

In ultima quoque ejufdem Quadragefim® hebdomada nullum omnino cibum ,
vel potum fumebat, neque cum hominibus colloquium habebat, praeter Genam
Domini, quam cum fratribus in refe&orio juxta 1 'u® pr®parationis modulum-de-
centiflime exornabat, tribuens unicuique cum omni veneratione, & caritate
Chrifti co£ta legumina, qu® fuis manibus diligentifiime praparans, olei ungue¬
dine condiebat. In ipia vero feria Parafceve fub exemplo Redemptoris.noftri
acetum acerrimum poft folis occafum lacrymando bibebat: dehinc totam no£tem
cum fequenti Sabbato in m®rore, & afflirione pervigilans, ufque ad fanft® Re-
furre&ionis diem nullam fuo corpori quietem, aut oculis fomnum accommo¬
dabat.

Hoc quod fubfequor, fatis nobis videtur laudabile quantum perpenditur, & XI *.
‘venerabile. Dum quadam die vir fanflus ejufdem prafati monafterii, in quo
degebat, exigente caufa de cella exiret, & ad gloriofum Ducem Bonifacium
properans, per cujufdam filva folitudinem iter haberet, atque horrida nivisSc
glaciei afperit as tanta ingrueretur, ut vix aliquis de fub te&o exire pr®fumeret,
cuidam pauperculo fere nudo, & nudis cruribus incedenti obviavit. Cui mife-
randocompatiens, caligas, quas in cruribus habebat, confeftim abftraxit, 8 c
nudo pauperculo miferans tribuit, eique ne alicui eas venderet adjuratione pro¬
hibuit. Quas pauper alacriter fufcepit, & beatus Symeon iter quod coeperat Miramus
gaudenter peregit. Felix felicem imitatus Martinum, qui parte fu® veftis in ca “ tas *
porta Ambianenfium nudum veftivit, & in no&e Jefum-Chriftum eadem parte
veftitum, qua pauperem texerat, videre promeruit. Sic quoque ifte verus Dei
difcipulus nihil in fe deformitatis metuens egh, & unde fua gaudenter exuit, in¬
de pauperis crura mifericorditer contexit. Cum autem jam ante di£tum Ducem
Bonifacium ita nudis cruribus adveniflet, intuens eum Dux, inquit: Cur fic
inepte fine caligis & calceamentis incedis, domine Pater ? § Cui ille .* Caliges, in-

Digitized by ^.ooQie

AN.CHR.
1016
»«. Juf.

M*tth. »j,
40.

XX.

J.eonem
indomitum
mitem fa¬
cit.

XXI.

Jlangiudufft

fanjt.

xxn.

Ut pataiy-
ticum.

14 + vita

quit, quas habebam, Jefu-Chriftodedi, qui dixit/ Quod uni e* minimis meis
fecijiis , mihi fecijiis. Quod dominus Dux audiens pr® admiratione obftupuit ,
&confeftim duas hircorum pelles afferri, inde fibi alias confui juflit. Quas ille
recipere renuit, quia a remuneratore omnium bonorum Deo eas fe accepturum
afTeruit.

Peradla autem caufa pro qua ierat, ad monafterium unde V enerat rediit. Ubi
ficut prius, q*otidie aa altiora confcendens in contemplatione fupern® vit* fio*
ceriter vixit. Non multo poft exadlo tempore, adomina jamdidla Ricfieida pq*
mine, domini Bonifacii con juge, beatus Symeon rogatus Mantuam venit. Ad
quem videndum plurima populorum turba concurrit. Qui fiquidem,ecclefiam in*
grediens, ibique prolixius orationis moras diutius protrahens, atque;pluribus
ianitatis beneficia praebens, tandem foras exivit, & palatium petiit. Cumque
ex aula Principis, quae quadratae cuidam ac perampla imminebat curia, egrede^ ,
retur, & ad monafterium redire vellet, leonem exillisunum, qqos.Princeps
magnificentiffimo alebat fumtu ac pompa , obviam habuit, Is enim fradla cate*'
narum torque, qua in villus detinebatur, adeo effere curfuque concitatore furi- ,
bundo pe# forum illud divagabatur, ut omnes, qui tunc prafentes aderant , ,
exanimati pracipitamer in fugam verterentur, claufifque tabernis opifices .fiw?,
faluti confulerent in tedlis. Tum Symeon tam ingenti periculo civium icoratwo-,
tus, fretufque folito Dei favore, contra feram horrendam, anhelantem, ru^ ,
gientemque progreditur, manumque illius faucibus multa commifta rabie, fpu* ,
ma terrificis admovens, ita horribilem adlutum fedavit illius immanitatem, ut '
agnum dixiffes/ ficque a fandlo viro tam effera bellua brevicicurata, ad confoe-.
taftabula ingenti omnium ftupore acplaufu manfuete redudla eft. Symeon au*
tem, adlis publice gratiis Deo, ad fuum reverfus eft lararium.

Neque hoc filentio fupprimo, quod fidelium relatione probatum recolo. Quo- .
dam namque tempore dum vir Dei Symeon ad Burgum landli Domnini iter age*
ret, contigit quemdam languidum, qui decennio & amplius corporea infirmita*
te detinebatur, ad eum deduci. Qui tres ficorum fr udius fibi cum benedidlioae
tribuit, quos acceptos ut comedit, mox viribus receptis fanus de ledlo furrexit ,
atque ad exhibendas Deo laudes celeriter feftinavit. Quod loci illius incola cer¬
nentes magna cum veneratione ad eum venerunt, plurima ei ad diverfa mune-*
ra fidelitert&tulerunt, Qu® licet invitus acciperet, omnipotenti tamen Deo
nonfuis meritis gratias retulit, 8ccundta pauperibus, 8c indigentibus erogavit.
Ab illo ergo die a cundlis ejufdem loci habitatoribus in magna admiratione eft ha*
bitus, ac virtutum ejus fignis per vicina loca jam cognitis )a plutibus eft dilcdlus,

Per idem quoque tempus inde digrediens, dum civitatem Parmam attingeret,
& ejufdem urbis epifeopus, Sigifredus nomine, beat® Felicula virginis corpus a
loco, in quo quiefeebat, gloriofa celebritate transferens, in ecclefia landli Pau¬
li decentiflime conderet, Dei nutu contigit beatum Symeonem eidem transla*
tioni interelTe. Qua in celebritate Chrifti 1 'ervus a prsfato reverendo Epifcopo
honorifice fufeeptus, dum intra Miffarum follemnia juxta altare ejufdem beati
Pauli apoftpli orationi incumberet, ad hq jufmodi feftum qu®dam mulier, nobi¬
libus orta natalibus de pago, qui Monticulus dicitur, quam paralyfis totam 1 ®*
ferat, propinquorum ulnis fublata, atque ibi juxta ajitare, ubi vir Dei orabat,
pofita fuerat, Qu® lacrymis profufa, landl* virginis Felicul® implorabat auxi*
lium. Dehinc, beati viri provoluta pedibus, coilifo corpori depofoebat remedia,
Intuens autem illam vir Dei, dixit: Surge filia, figna te fandi® Crucii fignaculo.
Cui illa refpondit: Signareme, domine Pater, penitus nequeo, quia peccatis
meis exigentibus totis corporis viribus careo. Nec mora, ilico Chrifti fervus ap¬
propinquans, accepta ejus manu dextera erexit eam, & dixit: Surge filia, &
efto incolumis, confirma te fignacnlo Crucis, [quia Chriftus Dominus per fandi®
virginis Felicul® merita te fanavit, Qu® conrinuo fana furrexit, ac fi nullam
prius in corpore lafionem tuliflet, Currere autem viri & feminx undique coepe¬
runt, manus ejus, ac pedes certarim ofculantes, magnis etiam precibus, ut
apud illos aliquamdiu maneret, adpreqantes, Aliiindomos foasrapere, pluri-

Digitized by

Google

S. S Y M E O N I S EREMITA

i-.)

x6. Tui.

XXIII

mi dona, vel quaeque juxta facultatem munufcula fibiofterre conabantur. Quae ann oh.
omnia Chrifti miles ubi acceperat, pauperibus, & indigentibus tribuebat, ni- 1016
hilque fibi ad fuse utilitatis ufum in proprium refervabatv

Poft haec quidem a prsefato urbis Praefule benediftione percepta, multoque fe¬
cum comitante populo, ad caput Lurini venit. Ubi navim ingrelfus, per Par¬
nase fluvium in Padum defcendit, ac fic per Padi alveum ad monafterium, in quo
manere delegerat, curfum direxit. Unde cum navigarent, confeftim flantibus
ventis, tanta eos in flumine procellofx turbinis tempeftas involvit, quod tota
navis, in qua erat exfurgente flu&u, inter undarum cumulos psene videretur de¬
mergi . Nautse vero timore perterriti, elevatis vocibus clamaverunt, dicentes:

Serve Dei ora pro nobis, in lupremo pofi ti periclitari incipimus. Jam enim nobis
intentant omnia mortem. Quibus ipfe: Confidite, inquit, fratres, confidite, &
nolite timere, vofque ipfi mecum Chrifti mifericordiam implorate. Qui ftatim
erefta dextera, contra ventorum impetum fignum crucis faciens, dixit: Rece¬
dite venti contrarii, recedite . Jefus-Chriftus vobis imperat , abite. Quibus
verbis citius difitis, omnis ventorum fragor conquievit, totaque contrarietas :
faftaque illis magna tranquillitate, iiico rediit clara ferenitas. Inde navigantes,
cum jam Mantuanis appropinquarent paludibus illis, quibus iter erat ad monafte¬
rium, reli&a ad ripam navi, Gonzagam opidum non tam celeberrimum, quam
ob frequentes venationes Principum deliciofum & amoenum, profe&us eft, ubi
vir fanclus unum quod egit miraculum refero: & quia eft memoria dignum, non
eft praetereundum. In eodem loco erat quasdam puella habens guttur adeo con¬
flatione conclufum, quod neque loqui, nequequicquam cibideglutire ullo mo¬
do poterat. Quas fan&i Symeonis audito adventu, acceflit ad eum, deprecans,
ut lua pietate ei mifereretur, ita fcilicet ut fua facra manu tumidumjguttur tange¬
re dignaretur. Quod cum virfan&us agere differret, & miferendi moram diu
in longum protraheret, miferabilis puella acri dolore fatigata, voce qua poterat
ita dicendo a precibus non ceffabat: Domine piiffime adjuva me. Qui pietate
commotus, fuper inflatum guttur fignum Crucis edidit tertio ita dicendo: Sanet
te Jefus-Chriftus. Quas mox dolore fugato, mirabiliter eft fanata, atque infla¬
tione fubdu&a in priftinum decorem reformata.

Horum quoque duorum miraculorum, quaefubfequor, non unum teftem fub- *'^v.
infero, quiainhistotteftesdenuncio, quot eidem rei interfuiffe, mihi^ueil- ^ v: ‘
lud retuliffe recolo. Quadam namque die, dum fratres ejufdem monafterii cum
viro Dei Symeone polt dulcia caeleftis vitae colloquia in cella confifterent, & li¬
gneum vafculum, in quo erat oleum, quo Chrifti fervus in fuis eduliis utebatur,
prae nimia vetuftate confumtum, fraftifque circulis diffolutum cernerent, fic
Sanflo inquiunt: Cur, pater Symeon, oleum quo vefceris perditum ire conte¬
mnis? Nonne vafculum in quo habetur, diffolutis compagibus elifum cernis? Jam
pater impera, ut vaiculum iftud circulis conftringatur, aut oleum quod intus
habetur in aliud transfundatur. Quibus fanflus taliter refpondiffe fertur: Sini¬
te, inquit, fratres illud, finite. Chriftus-Jefus, qui omnibus in fe credentibus
vi£Ium tribuit, ipfe fuo ligamine hoc vafculum ftringit. Quod ita dimiffum tota
hyeme, & futura aeftate fola divina virtute fine circulis manfit, & numquam in¬
de vel una olei gutta ulterius exiit.

Alio quoque tempore, dum quidam frater ejufdem monafterii, Andreas no¬
mine, cum alio quodam fratre, nomine Profpero, ficut debilibus mos eft, ad
menfam manducans federct, cafu accidente, os pifeis in ejus gutture ita verfatum
eft, ut nec illud deglutire, nec foras ejicere valeret. Qui nimia praefocatus an-
guftia, totum fe videntibus moribundum prasbebat, ac velut moriens revolutis
oculis extremam fe exhalare credebat animam. Quid dicam? Per totum mo¬
nafterium rumor intonuit, ad morientem monachum tota fratrum congrega¬
tio de Andreae morte maefta cucurrit . Qui videntes fratrem fere jam mortuum,
ad Virum Dei, qui in cella degebat, fub celeritate miferu nt. Qui cum veniret, &
fratrem Andream jam praemortuum videret, ere&is in coelum oculis, Chrifti mi¬
fericordiam flebiliter im plor 5 s, elevata manu fignum crucis fupra laceratum gut-
Afta SS. O. B. Tom. VIIh K. tur

Digitized by QiOOQle

i>.6 V. I T A

an.chr. tur impofuir,8cconfeftlm rcciivivus monachus parciolam, qua! faucibus eja i.: ha-
ioi d. ierat, cum fanguine mixtam evomuit . Quifanus fiadus omnipotenti Deo gratia:,
i6. jul. retulit, 8c quo ipfe advixit , per S. Symeonis virtutem ie lanatum pariter afferuit.

Quia igitur Vir fandus ipiritti prophetia: claruit, fi de praeteritis prophetaffie
dicendum fit, inhiis qmelublequimur expedire non piguit. Quodam denique
Prophetico tempore domina Richelda , quam fiupra memoravimus, dum Chrifti fiervum
fpintu pol- Symeonem, quem pro fuis fandis adibus fiepe fibiadeffie gaudebat, orationis
tD * E “ ftudio lecum Romam duceret; una dierum in node quae praecefferat, libi ma¬
trem luam migraffe atteftatus eft. Quod ficut perfpiritum quo pollebat cogno¬
vit, ita memorata domina, pluribulque aliis plorans innotuit. Altera quoque
die ejuldem Comitifla filiam fibi matri mortuam nunciavit, multaque alia, qua
ficut ab ipfo prophetico fpiritu fiunt prolata, ita fiunt in veritate comperta. Qui
cum praefixum diem uni presbytero, Dominico nomine, retulilfiet, certumque
. diem & horam computando notavit; ac ita puellam fob ejufdem diei articulo de¬
fundam reperit, quo vir Dei longe politus fibi 8c matri mortuam nunciavit .
Hac de beati Symeonis virtutibus, quas vivens in fiaeculo gelfit, quas etiam in
cedulis feriptas invenimus, feu quas a veridicis referri audivimus, huculquedi-
gelfilfie fufficiat. Nunc vero nos ad experienda ea, qua mloco ubi ejus fandum
* corpus quiefeit, ejus fanditatis amor, feu caritatis ardor accendat,
xxvii. Poftquam igitur hic vere Chrifti dilcipulus permulta annorum curricula fan-
. de &julte vivendo plurimas virtutum operationes declaravit in faculo; jam de-
160 1C curio prafentis v ita fpatio, de vidoque carnalium vitiorum certamine, fubfe-
ptimoCalendarum Augufti diemclaufitextremum. Cujus beata anima, poft-
pofito hujus faculi defiderio, Chriftum Dominum vita audorem femper ama¬
vit, relido carnis pondere, ad coeli palatium feliciter properavit, anno Do¬
minica Incarnationis i oi 6 , Indidione 14. Romani Imperii monarchiam obtinen¬
te Henrico primo Augufto, Ducatus quoque principatum triumphante Bonifa-
ciogloriofo Duce ac Principe, remunerante ei laboris fui mercedes Domino no-
ftro Jefu-Chrifto: qui cum Patre, & Spiritu-fando vivit & regnat in facula fa-.
pulorum, Amen.

DE MIRACULIS EJUS POST OBITUM.

|Er di verfa quoque intervalla temporum in eodem loco, ubi ejufdem fandi
Viripretiofa membra quieverunt, plurima miracula, ut novimus, cla¬
ruerunt. Qua Deus omnipotens ad incrementum fidei oftendere dignatus eft fi¬
delibus luis, quatenus fanditatis ejus meritum tanto certius illis innotefeeret ,
quanto virtutum figna crebrius apparerent.

caput 1. Quadam namque die mulier immundo arrepta fpiritu, ad fepulcrum e jus a pa-
DjL’U'oni.i antibusdedudaeft, quamnequilfimusfpiritusadeomilerabiliteragitabat, ut
« liberatur. nifi eam aliquando nexibus llringerent, quofeumque attingere poterat, cruen¬
tis morfibus laniaret. Haec autem dormire nequibat, quia eamdem crudelilfiinus
hoftisdie, noduque collidere nonceffabat. Ad cujus tumulum cumduda fuif-
let, coepit eam daemon acriter infligere, mirum in modum finuofis revolutioni¬
bus crudeliter diftorquere, ac ita per os illius luduofis vocibus turpiter exclama¬
re: Symeon me ejicit, Symeon me expellit. Atque crebro hac repetita voce ,
de obfelfo corpore violenter expulfus exivit. Tum propinqui & omnes qui ade¬
rant, hoc vifio miraculo manus ad Deum cum clamoribus extulerunt, dehinc
cum filia a daemone liberata, acfanitati reddita, alacres cum gaudio & laetitia
ad propria redierunt.

n. . Huic miraculo aliud fubinfero: & quia a veris teftibus prolatum cognovimus.
Curatur (-a. dignum fore memoria exiftimavimus, Mulier quaedam de loco, qui Mulus nun¬
cupatur, quia proprio privata greflu per fe incedere nullo modo valebat, alio¬
rum manibus ad fandi Viri corpus fubvedaeft. Eam autem peftifera. paralyfis
ita diffol verat, quod in toto fuo corpore nullum fui membrum proprium officium
explere valebat. Ibi dura duda effiet, & terrae-tenus toto corpore proftrata jacens,

nihil

ralytica.

Digitized by uooQie

S. SYMEONIS EREMITA. 147

aliud agere nifi tantum labia movere quiret, non longa interveniente mora ian-
£li Symeonis fibifenfit adeffe fuffragia. Propriis tunc ere£ta greffibus, nullius
fublata juvamine, cun&a ecclefiae altaria cum laudibus 8c luminaribus alacriter
coepit expetere ^ Quodcun&i qui aderant intuentes, omnipotenti Deo laudes
gaudenter referunt, atque cum eafalutireftituta ad loca unde venerant alacri¬
ter remearunt. Quaepoftea pluribus vixit annis , & de facultatibus fuis fanfti
Symeonis corpus vifitarefaepe curavit.

Aliud quoque de fanfto Viro miraculum his praelibatis fub jungimus. In eadem
villa, quae monafterio fubjacet, quaedam mulier degebat, quam lurida leprae
fuffufio ita obduxerat, quod nullus locus corpori ineffe videbatur, quem non
obf egeret lepra varietas. Cumque pluribus fxbi adhibitis medicaminibus, &in
nullo eqrum fibi prodeffeconfpiceret, hoc unum confilium menti occurrit, quod
fibi fore remedium credidit, fi videlicet cilicium fan£li Symeonis aqua ablueret,
&,e,x eadem corpus fuum perfunderet, confeftim tabida cutis priftinum decorem
, jeciperet. Illa vero quod mente traflavit, opere implere non diftulit. Mox au¬
tem ut cilicii particulam lavit, & exinde corpus perunxit, morbida caro prifti-
rr qae faluti eft reddita, & cutis prias deformis proprio decori eft reftituta. Quae mu¬
lier ficuti libi accidit 8c feriptum eft, retulit, ac fuae curationis teftimpnium at-
,teftando perhibuit.

Per idem tempus caeca quaedam ad fanfti Viri corpus dedu&aeft, quam popu¬
li multitudo ob audita plurima fan&i Viri figna e veftigio fecutaeft. Cumque
prope fanfti Viri tumulum pofita, lacrymisSc orationibus inceffanterinfifteret,
a Deo eft citius exaudita, qui pauperum preces non defpicit, & a fan&o Symeo-
ne clementer adjuta, lumen quo diutius caruit, celeriter adipifei prPmeruit.
Alia deinde caeca de pago, qui Barbafium dicitur, fanfti Symeonis fama excita¬
ta, ad eum properare ftuduit, quae, annuente Deo, jam per feptenriium ocu¬
lorum lumen amiferat. Sed cum jam nimio maerore confe&a illuminationis auxi¬
lium ab eo expeteret, ficut fibi fenferat expedire, non minima fecum ex eodem
pago turba comitante ad beati Viri corpus feftinanter cucurrit. Ubi triduo cum
his, qui fecum venerant, vigiliis, $c orationibus lacrymabiliter excubavit. Quo
mulier gaudenter recepto, ad loca unde venerat, cum toto populi comitatu omni¬
potenti Deo, &fan£k>Symeonigr&tiasagens, feliciter rediit: & quae prius ad
.4a,netum aliorum ducatu incelTerat, nunc reddito fibi vifu fine duflore redibat.

Quod nunc fub jungimus, ad fidelium notitiam proferri operas precium duxi¬
mus : quodque tanto verius conftat quofque fideles credere, quanto certius eof-
cfemteftes, qui fe hoc videre fatentur, adhuc novimus fupereffe •. Quidam ex
ejufdem ecclefiae familia, Martinus nomine, eo tempore fuerat, quem diutius
languor jam per novennium ita contraxerat,, quod nullo modo incedere nifi duo-
. bus fubnixus baculis valebat. Quadam autem nofte almifici patris noftri Bene-
difli fan&£E feftivitatis, dum monachorum coetus matutinaie officium follemniter
celebrarent, praenominatus languidus viribus, quibus fe fuftentare poterat, eo
clefiam laboriofo conamine appetebat. Ad tumbam fervi Chrifti Symeonis irre-
' pens, ibi toto extento corpore gemebunde procubuit, atque multas inibi orando
fundens lacrymas, tandem foporedepreffus obdormivit. Cui dormienti beatus
Chrifti confeflor.Columbanus cum fandlo Symeone in vifu-apparuk, inter quos
r . gloriofus vir Domini Benediftus fpeciofi habitus, claritate decorus medius adfti-
tit. Beatus itaque Columbanus ad fan&umSymeonem vertens intuitum, fic
. eum reverenter alloquitur: Cur, inquit, frater Symeon, huic aegroto falutem
conferre denegas, quam fibi praeberi tibi contulitdivina clementia ? Ad haec vir
fandius, ut femper erat, afpedtu angeheus, taliter beato Columbano refpondit,
dicens: Quia in domo fandli patris Benedidli tumulatus jaceo,fanitatis donum fine
r illius juffu fibi impendere non praefumo.Cui vir Domini Benedi&us beato Symeo-
hi ita fubjunxit, dicens: Curationis beneficium, quod a Deo tibi collatum effe fra¬
ter non dubitas,huic languido ulterius largiri ne differas, quia jam ex longo tempo¬
re per teChrifti mifericordiatn interpellat;Hiis di&is protinus ambo ad aegrum ac¬
cedunt, manibus injedlis fovendo contingunt, offibus& nervis infolidatis, membra

K i j diutino

ANN-CH.

1016

16. Jul.

nr.

Item lepro-
fit.

IV.

C*.'9 vi<'iin

recipit.

Paralyticus

(anatua.

Digitized by ^.ooQie

148 VITA

an.chr. diutinorigoreconftri&a, priftinafanitatireftituunt. Quifofpitatiredditus, in

1016 propriis greffibus reformatus, totam deambulando circuivit ecclefiam , atque
»6. jui. {jy mn idicas laudes Deo referens, voce qua poterat &qua noverat, fan&i Sy¬
meonis glorifica deprompfit magnalia. Tunc in eadem ecclefia ad ferviendum
Deo devota mente fe tradidit, ac exinde per diverfas difcurrens provincias cun-
ftamunufcula, qu* circumquaque acquirere praevalet ,ad utenfilia ecclefiae con-
ftruenda congregare non definit. Quiadhucfupereft, & gaudenter annujnciat ,
quanta circa eum fan&us Symeon peregit beneficia.

VI Alius quidam vir, Heribertus nomine, adhuc fupereft, & in eadem villa ,
Item aiius. qua monafterio adjacet, vivit & habitat, quem paralyticus languor fub noftro
tempore graviter deprimebat. Qui cum longa corporis aegritudine maceratus ,
nullum fuae curationis remedium inveniret, tandem divino animatur confilio ,
ut faii&i Symeonis fepulcrum expeteret, quatenus ab eo corporis medelam per¬
ciperet . Et qui per fe ingredi nequibat, aliorum manibus ad fanftura corpus in
propatulo fe fupportari jufferat. Tunc pura mentis devotione lacrymis infiflens,
ac precibus, omnipotenti Deo & fanflo Symeoni donafpopondit, quatenus fi
illum a corporali moleftia erigeret, votum qnod voverat proculdubio annualiter
redderet. Qua voce prolata, mox ager, mirabile di£lu / dcftratufuo latus fur-
rexit, dehinc pera&is dignis Deo laudibus, ac reparatis fibi greffibus, demum
unde venerat incolumis rediit.

vn . In eodem vico, qui Viculus nominatur, quadam mulier fuerat, quam cor-
Et nmiier poralis agritudo omnino demerferat. Qua auditis fanfli Symeonis virtutibus na-
^gfofa, vigioeftpofita, & ad fanflum corpus celeriter eftaddu&a. Ubi non multis die¬
bus antefan&asreliquias decubans, cum orationibus indefinenter perfifteret ,
qua puroexpetiitdefiderio celeri eftconfequutaeffe&u. Qua dum inter preces
aliquantas morulas faceret, & fan&i Symeonis imploraret iuffragia, fuis ibidem
oblequiis decenter exhibitis, continuo faluti eft reddita / ad locum unde venerat
fanitate recepta cum gaudio eft re verfa.

vili. Non multo poft tempore expradi&o loco puella tunc venerat, cujus Dei nu¬
tu manus aruerat. Qua ad fanfti S ymeonis corpus acceffit, & munus quod obla¬
tura Deo erat, mentis puritate flebiliter obtulit/ quod fideliter petiit efficaci¬
ter impetrare promeruit. Mox autem utadMiffa celebrationem cum matre &
parentibus de vote infifteret, ac juxta morem candelam Presbytero offerret, ma¬
num aridam, quam cum lumine presbytero porrexit, ariditate repente extin-
£ta, fanamrecepit.

ix. His ita peraftis, aliud memorandum de fanfto Viro fupponimus, quod cui¬
dam monacho in eodem monafterio quondam contigiffe audivimus. Frater qui¬
dam in eodem monafterio, Vuido nomine, quodam tempore habebatur, cujus
vita & converfatio fatis idonea effe probatur. Quidum una dierum ad menfam
cum fratribus communiter ederet, os pifeis ita gutturi ejus infigitur, quod ex
eadem infixione fpiritum emittere penitus credebatur. Qui nimia praefocatus
anguftia, tanto acrius cruciabatur dolore, quanto fibi vicinius fenfcrat pericu¬
lum imminere. Quid ageret, ut mortem evaderet? A menla protinus conci¬
tus furrexit, & ad 1 'anfti Symeonis loculum magnis jam clamoribus moribundus
cucurrit. Jamjamque itaeumrepentinamors nexibus ftrinxerat, quod revolu¬
tis oculis, omnes illum vitam exhalare credebant. Ubi al iquamdiu provolutus,
tandem fan£!i Symeonis pietas ita fratri fubvenit, quod pifeis fpinaculum, quod
tenaciter gutturi inhaeferat, cum fanguine violenter ejecit.

X. Daunoniacaqusedamdeloco, qui Arioledicitur, lubeodem tempore fuerat,
quam nequam fpiritus ita diftorferat, quod tota ejus membra difeerpendo con¬
triverat . Hanc aliquando incomtis rictibus, ac multimodis deformitatibus in
modum follis inflando fic deformaverat, quod humanitas formam inftar alicujus
informis monftri turpem reddebat. Ad corpus igitur fanfli Symeonis du£ta, ibi- .
que diebus ac no&ibus jejuniis & orationibus vigilanter perno&ata, continuo
horridus dsemon fanfti viri terrore concuffus, de obfeffo corpore territus exiit >
atque in vacuas auras expnlfus evanuit,

Cum

Digitized by

Google

S. SYMEONIS EREMITA. u f9

Cum inter innumera fan£ti Viri miracula plurimos ex diverfis panibus virtu- ann.ch.
tum ejus fama ad obtinenda falutis remedia excitaret, & Paduanus populus eum- ioi<5 .
dem fan&um Dei fumma cum devotione ex more expeteret, atque prope mona-
fterium, in quo ejus gloriofa membra quiefeunt, jam fe adeffe gauderent, inve¬
nerunt quemdam fluvium, Roverinam nomine, adeo inundare, quod illum nul¬
lo quoque ingenio poterant tranfmeare. Hac igitur difficultate comperta, in ul¬
teriorem ripam affixam navim eminus confpexerunt, quam licet neceffario
optarent, illam tamen ad transferendam nullo ducente habere non potuerunt.

Cumque diutius huc illueque circumfpicerent, & neminem qui libi navim porri¬
geret ufquam adeffe viderent, humano deftituti folatio, fan£f i Symeonis unani¬
miter implorare coeperunt auxilium. Res mira! navis Jquae extra fluvium affixa
tenebatur, fe eadem hora diffolvit, atque praedi£fos homines ita veloci curfu fi-
neremige petiit, ac fi eamdem aliquis gubernaculo remigando dirigeret. Tran-
fito inde fluvio ad fanilum corpus venerunt, ubi omnipotenti Deo, & fanfto Sy-
meoni pro impetratis beneficiis gratias cum laudibus referentes, per viam qua
venerant alacres redierunt.

In Parmenfidioecefi in villa, quae fan&ak-Eulaliae nuncupatur, quidam vir, xn.
nomine Britius, noftro tempore fuerat, qui ingruente capitis moleftia per trien¬
nium oculorum lumen amiferat. Qui ademto lumine affidue in lu£tu & maerore fe-
debat, & crebris precibus ut lumen recipere mereretur, Chrifti clementiam im¬
plorabat. Sed auditisfanfti Symeonis virtutibus, adfan&uns corpus ejus, folo
puerulo feuduftore contentus, properare ftuduit, quatenus fuaecaecitatis fola-
men aliquod, ficut ex multis audierat, impetraret. Ubi triduo vigiliis & oratio¬
nibus excubans, cum poft Miffae celebrationem monachorum coetus, ut mos eft,

Deo gratias agerent, ipfe furfum ere&is oculis, quaecumque fibi oppofita clare
videre afferuit, atque ilico recepto vifu in laudem Dei fe totis viribus extulit. Ali¬
quantis ibi pera£is diebus ad patriam rediit, &qui prius alterius duftu venit,
poftmodum lumen adeptus du&oremfuum laetus praecellit.

Tempore quo pro canonizando ejufdem fari&i Symeonis gloriofo corpore fan- xnr ’
Sam Apoftolicam Sedem accedimus, quoddam de eodem fanfto Viro miraculum
claruit, quod ad fidelium notitiam huic opufculo digne fummitere placuit. Puer
quidam ex Cremonenfium finibus gravi languore correptus, fed ejufdem fan&i
Viri fama excitatus, quia pedes incedere nequiverat, ad fan&um corpus navigio
eft addu&us. Quo cum navis, quae eum adduxerat, applicuiffet, unus eorum,
qui eum adduxerant, pietate commotus, illum flentem a navi propriis fcapulis
fuftinuit, atque ante Symeonis tumulum miferando depofuit. Cumque inibi ma¬
nibus terrae folo haerentibus, fuperior pars corporis ad ilia tota procumberet, po-
fterior vero nervorum contra&ione collifa, huc illuc debilia poft fe crura trahe¬
ret , vix ibi per trium horarum fpatia querulofis vocibus jacuit, tandem per alta¬
ris gradus paullatim rependo progrediens, loculo in quo fan£la membra quiefeunt
ejulando inhasfit. Ubi votis ac precibus, quibus Deum rogare noverat, eatenus
flebiliter implorare non defiit, quoufque per fanfti Symeonis meritum medelam
fibi divinitus fuiffe collatam celeriter fenfit. Mox autem parva interveniente mo¬
ra, nervorum quos paralytica peftis contraxerat, crepitus patenter auditur ,
ac debilis puer diu obftri&us falutis greffibus protinus reftituitur. Ad quod viden¬
dum populorum turmae catervatim confluunt, atque pro tanto miraculo omnipo¬
tenti Deo, & fan&o Symeoni gratias referunt cum jubilo; & ibi pura cum devo¬
tione aliquamdiu immoratus, poftmodum verofanitati redditus, ad fua cum
gaudio eft reverfus.

AttaSS,0. B. Tom. VIII. K ii j EPI-

Digitized by v^.ooQle

Epijlola Arsen patriarchas Jerojolymitani pro commendatione fantti
nojlri Symeonis , monachi 0 er emit «e .

L TNnomine Domini npftri Jefu-Cbrifti Nazareni, atque fanftiflimi ejus fe-
X pulcri, a me indigno famulo fuo cuftoditi. EgoARSEN, non meis me¬
ritis patriarcha Jerofolymita, firmo figno fan£li fepulcri omni Ecclefiae catholi¬
cae falutem £c pacem. Precor omnes ad quorum partes Svmson ifte monachus
fan&iffimus, chriftianusatque eremita, iverit, ut ei benefaciat, quia bonus
atque ele&us eft, Ad fepulcrum enim Domini ivit, inde venit ad ecclefiam bea¬
ti Petri apoftoli ; poft hinc ad limina beati Jacobi Galliciani perrexit, atque fic in
modum apoftolorum Deo & Domino noftro Chrifto ferviendo circuit totum or-

* Vapebmh bern, 8 c non habuit comparem * nifi Jefum-Chriftum. Ut magis ftupeas, panem
C d°mfe»/u non manducat, nec carnem, nec adipem, neque cafeum, nec ova. Quicumque

ergo imperator > five rex, vel regina, fi ve epifcopus, feu abbas, five marchio,
feu comes, vel quicumque chriftianus amore Chnfti fibi benefecerit, vel eum de¬
fenderit , & viam ei oftenderit, quia non fcit linguam, fit benedi£tus a Patre 8 c
Filio fanftoque Spiritu: confervet e um Dominus in omni opere bono, benedicat
fan&ificet eum Pater; in d^e judicii ad dexteram Chrifti collocetur cum ele-
MMttb. i6. <ftis, quatinus poflit audire: Venite beneditti Patris mei , C^c. Confirmet Spiritus-.
3 * fanatis ut verbum Dei corde perceptum firmiter atque incommutabiliter teneat,
ut ab iniquifliipo, diabolo nQfl poflit avelli: qui vero fibi malefecerit, vel eum in¬
juriaverit, condemnatus pereat in ajternum §c in faecula faecularum, Amen.

Epijlola Eenpdi&i pap<e de canoni\atione , & conjltuBione.
ecclejia fan£li Symeonis nojlri.

Ii, Benedictus epifcopus fervus fervorum Dei, Bonifacio gratia Dei marchio-.

ni inclyto falutem cariffiinam cum benediftione apoftolipa, Requififtis judicium
noftrum, ficut dignum fuerat, utrum in honore Symeonis nuper fanftificati, quod
opera probant ,& innumera acdiverfa miracula teftificant,liceret vobis ecclefiam
cpoftruere, 8 c ejus venerabile corpus honorifice collocare ibidem. De quo refpon-
demus.* Si ita corufeat miraculis, ut vefter homo nobis afleruit, tedificate eccle¬
fiam, collocate in ea eumdem> juxta quem altare confecrari rogate, in quo re¬
liquias antiquorum fandorum recondantur cum facratiffimo corpore Domini no-
ftri Jefu-Chrifti ,& fic demum divina myfteria celebrentur. Tra&ate eum ut fan-
£lum , ut Sanitus fanflorum reddat vobis mercedem fanfli, ficut iple dixit:
liAftb.. io, recipit prophetam in nomine ptophetaynercedem prophetes accipiet . Ipfe infpe-

41 £tor eft renum cordium, ipfe illi dignam reeompenfationem remuneret, &
vobis pro tanto defiderio gratiam fuam indulgeat,

Al ia Epijlola Leonis papa ( JX .) de veneratione S. Symeonis .

iii. Leo Epifcopus fervus fervorum Dei V V. * Mntioeufi epifcopo falutem & apo-

* Wibcrto. fl^iQ^mbenedi^ionem. Mirabilis Deus infan£Hs fuis, gloriolas & mitis, ma¬

gnas mifericordias, £c fuper malitiam prasftabilis, multorum fidelium ut vera com-
perimus relatione, centupla remuneratione donavit fanffi fui confefforis meri¬
tum & laborem Symeonis. Reverentiflimo abbati fanfto Benedico exhibeatur
honor, adjungo fi bifocio Symeone monacho, eremita & diacono. Mantuanus
epifcopus novam ibi confecrabit ecclefiam, cui volumus ut exhibeashonorificen-
tiam: fcilicet intereflete volumus huic confecrationi, & hujus corporis eleva¬
tioni, & altare in ejus honore confecretur, quem Deus fumma virtutum clari-
ficavit dignitate.

Item alia epijlola .

iv. A. * epifcopus fervus fervorum Dei. H. ** Mantuano pontifici falutem

Alexin-apoftolicam benedi&ionem . Vifis litteris, quas anteceflor nofter beatas

♦•Heiifeo. memorias papa Leo confcribi fecerat de corpore Symeonis monachi &

eremi-

Digitized by booQie

S. SYMEONIS ER/EMITJE.

i5 r

cremit®, ejus fan&itate c»nfifi quicquid ipfe laudavit nos laudamus. Ad hoc au- an. chr.
tem perficiendum Ferrarienfemfeu Veronenfemepifcoposaffociamus. circ.

1*“ ■*“ . ♦ » a * * «. >..» it «■»* »..» t

1018
n. Dec.

DE BEA T O YVLFERIO

monacho Reomaenu.

i "T) E at i Vvlferti notitiam debemus Glabro Rodulfo , cujus au ft oritas eo mejo- Vvlfmi
fj ris ponderis confert debet , quod ea narrat qua in monafterio fanfti Ger- «as.
mani Autifiodorenfis , ubi tunc vivebat , aut certepaullo ante ejus atatem contige¬
rant . Vvlferti' quippe vifiones refert ille auftor inter ea qua faculi 11. initio gefta
fuerunt. Quis vero fuerit extremus Vvlferti annus , incompertum eft omnino , nec
facile deducipotejlexproeliis Saracenos inter & HiJ'panos editis , qua idem auftor
commemorat , aut ex ingenti clade quam defcribit : Jiquidemfere continua per mul¬
tos annos ea at at efuerunt inter illas nationes bella. Deinde in referendis tam Sa¬
racenorum regis, quamNavarrici Ducis nominibus errorem in Glabri librum irre-
pfijfe volunt. Almwgor nempe Saracenorum regem nominat , & Vvillelmum co*■
gnomento Sanftum Navarreorum Ducem : quamquam in iftius avi monumentis nul¬
li occurrant ftc difti Saracenorum aut Navarreorum principes . Cum tamen apud
Rodericum Toletanum , ut obfervatRoveriusin Hiftoria monafteriifanftiJohan-
nis Reomaenfts , legamus Alman^pris regis Alghibo Hifpanias ufque Barcinonem
tunc temporis depopulanti Guillelmum C onfalvum C alfecia C omitem & Garfiam-
Sancii , cognomento Tremulum , Navarra regem fortiter obftitijfe ; Almuzor
pro Almanfor in Glabri textum admijfum fuijfefacile crediderim ,& ex Gu ille Imo
duce ac Garfta Sancit rege Guillelmum Sanftumfuijf ? efformatum. Qua menda li¬
brariis potius quam ipfiGlabromaluerim tribuere. Ceterum etft hac adeo obfcura
ftnt , inde tamen expifcanda eft Vvlferti epocha , cum aliud non fuppetat adftabi-
lien dum ejus vita terminum. Almanlor autem , ft Mariana credamus , anno pp8:
fuit fugatus. At Saracenorum in Africam regreffus , de quo idem Glaber , nonni fi I
viginti poft hanc cladem annis contigit , quo forte temporis intervallo Vvlferius
poft habitas vifiones fupremum diem obiit : quod poft annum 1011, contigijfe dicen¬
dum eft. Nam Glaber primum defame illa horribili quinquennali , quam vulgati
auftores antto 1006. incoepijfe confeutiunt , agit ; tum de Saracenorum irruptioni- <
bus narrationem profequitur , quas quidem poft banc famem locat Subfequente ,
inquit , tempore gens Saracenorum, &c. unde Vvlferiimortem ad annum circi¬
ter 1016. referre vifum eft , dum aliquid certius occurrat -

2. Porro cum Vvlferius vix aliunde notus fit quam ex Glabri Hiftoria , eumque Culus

pene ignorent Germanenfes monachi apud Autifiodorum , ubidevixir , fepultus

eft ; immo & Reomaenfes inter quos vitam egit , locum ejus au ft oris integrum huc
proferre vifum eft. In Litaniis tamen , qua ingruente aliqua calamitate ex veteri
inftituto cantari folent in monafterio fatifti Germani Autifiodorenfis , Vvlferius in¬
ter ceteros loci patronos invocatur : at praterea nullo prorfus publico cultu ejus ce¬
lebratur memoria • nec refcire licuit quonam in loco ]atrum ejus corpus fepultum
fuerit. Qua tamen minime impediverunt , quominus SauJTaius in Martpralagio
Gallicano , Menardus in Benediftino , Bucelinus in Meno logio &. alii recentiores
infaftis f acris ei cum beati titulo locum dederint , die 11. Decembris. Sed Glabrum
audire juvat ex ejus Hiftoria lib. 2. cap. 9. ubi hac habet.

3. Subfequente tempore gens Saracenorum cum regefuo, Almuzor nomine, vifiones er
egreffa ei! ab Africanis partibus, occupans pene univerfam Hifpani® regionem djjfo.” R °
ufque in auftrales Galliarum fines, plurimalque Chriftianorum dedere ftrages .

Sed licet impar exercitu, fapius tamen iniit cum eis proelia Vvillermus dux Na¬
vari®, cognomento Sainftus. Tunc etiam ob exercitus raritatem compulli funt
regionis illius monachi fumere arma bellica. C®f® deniq; graviter utr®que partes
tandem concefla Chriftianis vi&oria. Poft grande fuorum difpendium, qui fuper-
fuere Saracenorum ad Africam fecere confugium. Sed & in iliis diutinis confli£fi-
bus pr®liorum conftat Chrifti anorfi religiofos plures occubuiffe, qui potius ob fra¬
terna caritatis amorem cupiebant decertare,quam propter aliquam gloriam lau-
AftaSS.O.B. Tom. VIII. ' K ii i j dis

Digitized by booQie

152 DE B. VVLFERIO MONACH. REOAf.

an. chr. dis pompaticae. Eratquippe eo tempore frater quifpiam, Vvlferius norni-
CIR ^’ ne, dulcis admodum moribus, ex converfatione inMonafterio Reomagenfe ,
i^°d« quod eftfitum in pago Tornoderenfe, cui etiam apparuit die quadam Dominica
vifio fatis credulitati commoda. Nam dum poft expletionem matutinalium Lau¬
dum infupra di&o oraturus quievjflet monafterio, ceteris fratribus inde aliquan¬
tulum ad paufam redeuntibus , Adbito repleyjs efttotiys ejufdem ecclefiae ambi¬
tus viris, fcilicet veftibus albis indutis, ac purpureis ftolisinfignitis, quorum
etiam continentis gravitas plurimum de ipfis inftituebat eos cernentem. Qui ve-
f ro eos praecedebat crucem manu geftans, Epifcopum fe effe multarum dicebat

plebium ; ibique die ipfo facra Miffarum celebrare fe oportere perhibebat. Re¬
ferebat etiam tam ipfe quam ceteri, fe illius noftis cum fratribus ejufdem mona-
fterii matutinales interfuiffe follemnes. Afferebant infuper optimae laudisoffi.
cium quod audierant, illi diei congruere. Erat autem Dominica dies oftava Pen-
tecoftes, in qua propter gaudii expletionem reftirre&ionis Dominicae, ejufdem-
que Afcenfionis, & adventus Spiritus-fanfti in plerifque diverfarum regionum
locis mos eft pfallere Refponforia verbis valde honeftiffimis compofita, ac luavi
' fonoritate referta, &, ut mens valet humana, deifics Trinitati condigna.

4. Coepit interea qui praeerat E pifcopus fuper altare fan&i Mauricii martyris
Miffarum follemnia, ejufdem Trinitatis antiphonam intonans, celebrare. In-
'■ . terim veropercun&atus eft fupradi&us frater qui, aut unde effient, proquave
caufa illuc deveniffent. Cui fatis leniter tale dederunt refponfum: Profeflionem,

J inquiunt, Chriftianitatisgeftamus, fed ob tutelam parris, catholicsque ple^
bis defenfionem > gladius nos in bello Saracenorum feparavit ab humanorum cor¬
porum habitatione. Idcirco nos omnes pariter divina vocatio nunc transfert in
fortem Beatorum. Sed ideo per hanc provinciam nobis contigit habere tranfi-
tum, quoniam plures ex hac regione infra breve temporis fpatium noftro funt
addendi collegio. Praeterea is qui Miffarum explebat officium, finita oratione
Dominica, pacem omnibus dans, mifit unum qui jpfi fratri pacis ofculum da¬
ret. Qui cum feciffet, innuif etiam ei ut illum fequeretur. Hisitaconfpe£is ,
cum vellet eos fequi, difparuerunt. Intellexit quoque idem frater fe in brevi
fpatio exiturum a faeculo, quod etiam fic contigit fieri.

Autifiodo- 5 * Nammenfequinto, ideftDecembrio, poftquam haec quas diximus vide-
xum venir. r at, fui Abbatis imperio perrexit Aupfiodorum, gratia medicandi aliquorum
in monafterio Beati confefforis Chrifti Germani infirmantium fratrum . Erat
enim medicinae artis ftudiisinftru 61 us, qui yeniens illuc, coepit commonere il¬
los fratres, proquorum caufa advenerat, nequam citius qu® pro falute illorum
■agenda erant, exercere curarent. Cognoverat enim exitum fuum proximum
fore. Cuidum refponderent: Quieti indulge jam hodie pro fatigatione itineris,
utdies craftina te vaientiorem inveniat; at iple ait: Si hodie quantum fupereft
non explevero prout valeo, jam die craftina noveritisjne exhismia&urum .
Qui ludere illum exiftimantes, ut erat iemper alacri mente placidus, quod mo¬
nuerat omiferunt.

^Egrotat. 6 . Die autem altera illueefcente , praeventus acri do-fore» acceftit prout po».
terat ad altare beatae Mariae fcmper virginis facra Miffarnm celebraturus. Qui¬
bus peraflis, receffit ad domum infirmorum fratrum.) jamque nimium dolentes
artus compofuitle£fo. Cui, ut talibus fierifolet, coeperunt palpebras fomnum
quaerere inter anguftias. Repente vero adftitit ei virgo fplendida, corufcans ini-
naenlo fulgore, interroganfque illum, quam mentis dubietatem haberet. Quam
,cura iple intuitus fuiffet, adjecit: Si de itinere metuis, non neceffe eft enim ut
paveas, quoniam ego tibi cuflos exftitero. Ex qua vifipne fecurior effeff us, ad
fe Venire mandans loci praspofitum, nomine Acbarpum, erufiitiffimum val¬
de virum, qui poftea ejufdem monafterii abbas exftiitit) narravit ei non lolum
prafentem, fed e tiam praeteritam vifionem ex ordine. Qtii dixit ej: Conforta¬
re frater in Domino. Sed quoniam ea vidifti quaerarohumapo vifuiconcedun¬
tur, neceffe habes perfolvere uni verfae carnis debitum, ut in eorum quos vidifti
poffis admifeeri conlortium. Convoc.atifque ceteris fratribus, fecundum mo¬
rem

Digitized by KjOoq ie

ioi8

i. Dee.

Obit.

DE B. VVLFERIQ MONACH. REOM. 153

rem ei vifitationem fecerunt. Tertia namque die perafla, incipiente nofte mi- an.chr
gravit a corpore. Quem dum cun&i fratres ex more abluere, ac pannis corapo- CIRC
nere pararent, fignaque monafterii univerfa pulfarent, quidam laicus, fedre-
ligiofiis, juxta commanens, ignorans obitum fratris, aeftimanlque obnuntian¬
dos matutinos figna pulfari, odurrexit ut folebat pergere ad ecclefiam, Qui cum
veniflet ad pontem quemdam ligneum, qui fere in medio erat itinere, audie*
runt plures ex vicinis voces quafdam ex latere monafterii proclamantes hujuimo-
di.* Extrahe, extrahe, & educ ad nos illum quantocius, Quibus etiam vocibus
tale refponfum eft redditum: Huncinterim »— emeo, alium tamen educam fi
potero. Statim vero ille qui ad ecclefiam pe geba cernit ante fe fuper pontem

quafi unum vicinorum fuorum, revera erge diaboli a contra fe venientem, de
quo etiam dubitare non poffet. Quin etiam ,iomine A '>prio illum vocans, mo¬
nuit ut provide tranfiret. Ilico autem malignas fpiriti urrigera fpecie in altum
fe erigens, cupienfque decipere hominem ejus fallacem t impam vifibus fequen-
tem, quam tandem dum afpiceret, ejus pes lapfesgrc iter in ponte corruit .

Qui citiffime fe erigens munienfque fe ligno crucis,. cogr # a malignfdiaboli frau¬
de , regrelfus domum cautior eft redditus: paullo po nempe & ipfe in pace
obiit.

dFsancto fTrmano abbate

fanfti Savini» prope Firmum in Piceno.

M irum eft quam diverfts modis /hujusfandi viri nomen in variis audoribus feri - Firmani
ptum inveniatur . Alii quippe eum Firmanum , alii Firmianum , nonnul- vi '
li Firminum , aut Firrnum appellaverunt, Sic & eumdem quidam epijcopum . alii ptU m.
abbatem , aut certe folummodo conf efforem fuiJJ'e/nemorant; nec defuere qui mar-.
tyrem dixerunt. Qua quidem tanta nominum ac titulorum varietas fecit , ut vir
iftefandus cum aliis horum nominum fandis confunderemur y aut certe ex uno plu-
res efform arentur , ut patebit ex variis Martyrologiis , qua mox laudabimus .Jseft
fandus Firmanus feu Firmianus. abbas a Petro Damiani laudatus , qui monafterio
Jandi Savini prope Firmanam urbem fito , faculo undecimo ineunt eprafuit . Ejus
nomen vetera aliquot Martyrologia apud Bollandianos die 11. Martii exhibent , ex
quibus unum Plefchienenfe , cbarodere Langobardico exaratum , fic habet , Na¬
talis fan&i Firmiani abbatis. Eum ab f que udo dignitatis addito reprafentat eodem
die vetus Calendarium , fandi Jftdori operibus prafixum , in codice vetufto biblio¬
theca Vallicellenft Roma; ficut & Philippus Ferrarius in Catalogo eorum fando¬
rum qui in MartyrologioRomano non habentur , ex nonnullis, inquit , ecclefia-
rum tabulis, ficut & in altero Catalogo , generali fcilicet fandorumItalia , ubi
Petri Pamiam teftimonium infra referendum exhibet . At in vetufto item Martyro-
logio manuferipto bibliotheca Medice#, apud Florentiam hac ipfa 11. Martii die le¬
gitur, San&i Firmini abbatis, quod idem habent duo alia Martyrologia y unum
fcilicet Florentinum C aroli Stroggii , aliud in eadem urbe excufum curis Franci-
fci Bonnacurfti anno 148^. hoc addito elogio , magna: fan$itatis viri

2. Porro hac Firmani , feu Firmiani in Firminum mutatio anfamprabuijfevi- Cum aliis.
fletur Galefinio , in Martyrologia fuo.eadem die Firmanum non folum abbatem ap- '^ Uadl ‘
pallandi y fed ei quoque patriam Ambianenfem tribuendi . In Ambianenfium,. in¬
quit , finibus fanfti Firmini abbatis & confelforis, qua in notis fe acctpijfe indi¬
cat ex Calendario.Ambianenfi, Unde Baronius , qui eadem omnino ve r ka adopta¬
vit in Martyrologia Romano , in notis bac adjunxit : De eo Kalendarium Airdfia-
nenfisecelefi*, aliaque vetera monumenta ejufdem; & qui illos fecuti funt Ar-
noldusVvion , Hugo Men ardus & alii , Firminum abbatem in finibus Ambianen¬
fium in Martyrologium Benedidinum invexerunt y ficut & Saujfaius in Gallica¬
num y addito y ut facere folety expropria marte , boc elogio: Qui yitam jnonafti”
cam fanftiftirae coluit, & poftquam multos filios Chrifto peperiffet, fub regula¬
ri di-

Digitized by LjOOQLC

154

S. FIRMANO

ABB. S. SAVINf.

Ejus vita.

ann.CH. ridifciplina, piis laboribus perfunflus, quievit feliciter in Domino. BucAintts
CIRC - «vero Firminum quoque iri finibus ^.mbianenfium abbatem Menologio Bene divino.
m l au dati s ausioribus inferuit, at fatetur fe ejus res gejlas indagare nequivi/fe .

Et quidem vere. Nam fallor Ji alius /it a Firmano no/Iro Firminus ille Ambi ane n-
f», quem nemo umquam ante G ale finium aut novit, aut laudavit. Ambianenfis
ecclefia duos quidem celebrat Firminos, fed ambos epifcopos: en quibus unus mar¬
tyr, alter confe/forfuit . Abbatem vero hujus nominis nec vetera illius ecclefia ,
nec recentiora celebrant Martyrologia aut Kalendqxia. Firminum itaque illum
Ambi anenfem Firmani nofiri loco intrufumfuijfe plufquam veri fimile e fi : idqua
hoc item argumento probari pote fi, quod qui Firmanum aut Firminum celebrant
Firmenfem, Firminum Ambianenfem ignoraverunt : qui vero ifium recolunt ,
F irmani nofiri memoriam omiferunt.

3. Firmani nofiri vitam confcripfit Theodericus Cafinenfis gymnafii presbi-
ter, ut tefiatur Petrus Diaconus in catalogo virorum illufirium Cafinenfium, ca¬
pite 16. Vir inter fcriptoresecclefiafticos non immerito praedicandus, qui hitlo-
riam fanfli confefloris Chrifti Firmani & hymnum in laudem beatiffuni Mauri
venufto ftylo confcripfit. Eumdem Theodoricum laudavit Arnoldus Vvion libro 2.
Ligni vita cap. 78./«/ Firmiano, ficenim fcribit, Epifcopi titulum adjecit, &
hoc prabuit occafionem J oh anni Gerar do Vojfio in graviorem errorem labendi lib. 3.
de Hifioricis Latinis, ubi Theodoricum hofirum monachum Cafinenfem laudat ex
Vvione, quifcripfit vitamfanfli Firmini primi Ambianenfis in Galliis epifcopi,
qui temporibus Diocletiani martyrio deceflit 7. Kal. O&obris. Porro periit, aut
certe ignota alicubi delitefcit hac f anili Firmini Mifioria /eu vita, eo magis defi-
deranda, quod ab auilore aquali & gravi confcripta fuerit , nec aliunde'liceat
tantum damnum refarcire. Id folummodo ex Petro Damiani dijcimus, Firmanum
fuaatatemiraculis celebrem, ereilo fuper ejus tumulum altari, pro fanilo agni¬
tum fui/J e . Sic enim ille habet opufculo 6. q\tod e fi ad Henricum Ravennenfem epi-
fcopum, cap. ip. Noftra quippe state beati viri, videlicet Romualdus Cameri-
nenfis, Amicus Ramibonenfis, Guido Pompofianus, Firmanus Firmenfis, &
quam plures alii fanflx converfationis, fuper quorum videlicet veneranda cada¬
vera exfacerdotalis concilii auflqritate facra liint altaria erefla, ubi nimirum di¬
vina myfteria miraculis exigentibus offeruntur. Ex quibus verbis non folum Fir¬
mani at at em di f cimus, verum etiam eumdem miraculis corufcantem, follemniter
Sy nodali decreto , altaris ereilione, qui erat tunc communior f an flos viros canoni¬
zandi ritus, interJanftos, ut obfervat Baronius ad annum 993. relatum fuijfe .
ObfervatUgbellus in Firmanis epifcopis tomo 2. Italia facra , & pofi eum Joban-
nes Marus in notis ad cap. 16. Petri Diaconi de viris illufiribusCafinenfibus, olim
in ecclefia C at hedr ali Firmana altare exfiitijfe fanilo Firmano dedicatum, ejuj-
que fefiivitatem magno populorum concurfu in ecclefia Janfli Jacobi ad radices
montis Gerionis follemniter celebratam fuijf e : unde mirum efi ejus nomen, quod
fe ex tabulis nonnullarum ecelefiarum catalogo fuo in feruijfe ait Fer rarius, in ta¬
bulis Firmana ecclefia, ut idem ipfe ob fervat, defiderari.

4. Habemus vero apud Ughellum loco laudato egregium Uberti Firmani
epifcopi donationis infirumentum anno 1016. datum in Firmi abbatis, quem no-
firum e/fe Firmanum putant, gratiam, quo monaflerio fanfli martyris SaVini,
cui venerabilis, inquit, abbas Firmus praeeft, ecclefiam beati Michaelis, qua
juxta mare in fundo Reianofit a er at, cum confenfu ecclefia fua cleri concedit. li¬
berti pietatem fuccejf ores ejus imitati, monaflerioJanfli Savini multa bona contu¬
lerunt , atque ea qua a fuis decejj'oribus alii f que piis viris coli at a fuerant multis di¬
plomatibus confirmarunt , quorum nonnulla profert Ughellus . Ex his infigne
unum efi Liberti epifcopi, datum anno 1123. quo piusantifies poenitentia motus ,
quod monafierium more aliquot pradecejforum fuorum exaftionibus oppre/fijfet ,
cunilam ei immunitatem reftituit. In nomine fanflae & c. Libertus divina fa¬
vente clementiafanflae FirmanaeEcclefiae epifeopus. Notum vobis facio, fra¬
tres mei cariffimi in Chrifto credentes, quod ego deliflorum meorum vinculis op
preflus, &fedula antecedentium patrum exhortatione perdoflus , doflrinifque

fanflo.

Mbnaite.

rJmn.

Digitized by

Google

DE S. FIRMANO ABB. S. SAVINI. i 55

fanflorum canonum jugiter imbutus , pro lalute animae me* , cun&orumque ar£hr.
Epifcoporum pofi: jne venientium, fceatae memoriae congregationem monafterii CIRC *
fan&i Savini epifcopi $c martyris, quod fitum eft in cacumine montis de Vifiano, *
a nobis noftrifque decefforibus, huc ufque multis miferiis gravatam, multifque
oppreflionibus oppreflam deliberare cupiens, quam & copiofiorem, valentio-
rem& ditiorem facere devotiflime cogitans, extenfa parcitate inopiam mona¬
chorum abfque cellatione divinis laudibus ibidem confudantium adaugere, ad
' modumfaftu feliciflimumduxi, non immemor quod dicitur: Quae enim femi-
nathomo, haec & metet &c. Idcirco rogatu atque fuafu & communi confilio no-
ftrorumfidelium, clericorumSdaicorum, necnoncun&orum concivium, ma¬
jorum & minorum, remittimus & renuntiamus, & modis omnibus in perpetuum <
refutamuspraedi&omonafterio &cunftisfratribus in eodem, modo & in futuro
Deo fervientibus per manus D. RaVnerii, ejufdem monafterii venerabilis
abbatis &D.Formonis&:c.& aliorum monachorum & per manus Firmans urbis
confulum 8cc. omnia obfequia &c. omnefque exafliones, & quidquid jure vel ali-

2 uo ufu, jufte vel injufte praedeceffores mei & ego praefato monafterio ufque mo-
o impofuinms &c. exceptis folidis viginti per unum quemque annum, decem in
Nativitate Domini, & decem in fefto Dominicae refurre&ionis,. quos nobis no¬
ftrifque fuccefloribus pro cenfu refervamus; excepta etiam inveftjtura, & con-
* fecratione, obedientia fynodali, atque reverentia & commendatione, ac fide¬
litate & correptione canonica horum criminum, fcilicet perjurii, adulterii ,
tantum in perfona abbatis, ecclefi* fubftantia femper manente falva atque illae-
fa . Si autem, quod abfit, ego jam di&us epifcopus, vel mei fucceffores perfo-
nam canonice ele&am in abbatem a praedi&a congregatione fufcipere, inveftire
atque confecrare noluerimus j eleflus tamen abbatiam cum omnibus bonis prae¬
fati monafterii detineat nihilominus. Concedimus etiam perpetualiter confirma¬
mus praefato monafterio, & abbati & cun&ae congregationi eorumque fucceffori-
bus, omnia quae nunc tenent & habent &c. confirmat deinde & recenfet ea qua a
G r i m o a l do decejfore fuo , quem beatum & beatae memoriae virum appellat ,
collata fuerant. Huic injlrumento complures tam laici , quam clerici fubfcripfe -.
runt .

5. Buliganus, Liberti fedis & pietatis fuccejfiir , bona monafierii Savinen-
fts novo diplomate ajf eruit , quod ingratiam Rameri, ejufdem ni fallor , qui in
praecedenti injlrumento Raynerius dicitur , fe conceJJiJfe tejlatur , in eopradecef-
fores fuo s monafierii benefattores recenjet Ubertum , Herimundum , Oldericum ,
Guldegandum& Libertum , tum Monafierii pojfejfiones. multas propriis nomini¬
bus exprimit'. unde conjicere licet , quanta tunc ejus amplitudo fuerit: in bis duo
monafieria habentur , unum puellare fanfti Petri in fundo Monteriano, alterum
fanfti Salvatoris in plano Sennae fub Montene. Concedit abbati ut in ecclefiis fibi
fubje&is facerdotes canonice collocare, ipfofque rationabiliter removere ac legi¬
time officii interdi&ione cohibere ‘valeat. Excipit vero epifcopalem portionem
decimatuum & oblationum, & mortuarii, quam fibi more pradecejforum fuorum
refervat. Datum efi boc diploma anno 1104. menfe Junio ^Indittione 1. Amplius
privilegium Ade & monachis fantti Savini concejfit Adonulfus Firmanus
epifcopus , anno 120 9. quod apud eumdemUghellum habetur . Sed tot praedia ac
privilegia , quibus dotatum ac munitum videbatur ifiud celebre monafierium , mi¬
nime obfiiterunt , quin penitus defiruttum fuerit . Illud ab Innocentia 8. unitum
fuiJJe Capitulo Firmano anno 1438. obfervat Lubinus in Notitia abbatiarum Ita¬
liae , licet ibidem fcribat ipfum dioecefi JEfinenfi fubjettumfuifse anno 1450. atque
paullopofi JEfinenfi menfae epifcopali unitum. Hodie vero , ut idem au&or pofi
Ugbelfum obfervat , monsVtfianus extra muros Firmanos , ubi fitum fuerat mo-
nafierium , vulgo nuncupatur Mons fanili Sabini , ubi pofi Benediflinos primum
confedere patres Capucini , quibus in Urbem translatis , locum illum patres focie -
tatis Jefu a Capitulo Firmano obtinuerunt , ubi fuum habent relaxandi animi gra-
tiafuburbanum .

VITA

Digitized by uooQie

ANN.CH.

-‘.VITA SANCTI VVOLB ODONIS

LEODI ENSIS EPISCOP I.

Au&ore Reinero monacho S. Laurentii Leodienfis f*c. 12.

Ex Jacobo Cbapeavtllo & Aprili Bollandiano.
OBSERVATIONES PRJEVIJE.,

*' IV /[VLT 1 quidem audores beati Vvolbodonis epifcopi leodienfis gefia fcriptis mandarunt,
IVI at nullus mihi videtur antiquior Reinero, monafierii fandi Laurentii Leodienfis mona¬
cho , ubi fandus ille vir fepultus efi. Hic autem Reinerus, quem Valerius Andreas in Biblio¬
theca Belgica, Chapeavillus & Vojfius in Hifloricis Latinis exiflimant circa annum n^o.floruif-
fe, ex variis fcriptoribus qui de beato Vvolbodone fcripferant opufculum fuum compegit, ipfomet
attefiante , ut pio fratrum fuorum defiderio faceret fatis. Verurn quinam fint illi audores , qui
ante ipfum de ea re fcripferant, non indicat, nec alias reperire licuit. Profert quidem Henfche-
nius beati Vvolbodonis elogium ex antiquo Martyrologio monafierii fandi Laurentii defumtum,
quod ipfi antiquius Reinero vifum efi; at cum nihil aliud fit quam compendium eorum qua a
Reinero fufius enarrantur, fitve Reinero prius aut pofterius fuerit, parum inter efi. Ceterum pr re¬
ter hunc audorem Anfelmus canonicus Leodienfis & Algidius Aiurea-vallis Ordinis Cifiercienfis
monachus, plura de beato ‘Vvolbodone fcripferunt foculo decimo-tertio , qua Chapeavillus tomo
primo de gefiis Pontificum Leodtenfium cum variis annotationibus vulgavit. At fatis vifum efi
ceteris omiffis Reineri opus proferre; ex quo nempe illi pofleriores bauferpnt\ ea qua ab ipfis
enarrantur.

VVolbodo i. 'Htgat plane Heffichenius Vuolbodonem Ordini Henediftino adfcribendum effe , eo pra -
an Benedi- cipue nixus argumento , quod in vita a Reinero edita , Vvolbodo a puero canonicus ecclefia
a»eimV’°" Vitrajedina dicatur fuiffe, ac demum pofl varia; dignitates in /a ecclefia adminifiratas , Leo-
dienfi ecclefia prafedus. Stabulenfes tamen monachi eum fibi' vindicare conantur : & quidem
eum monachum fuiffe fcriptores antiqui fimul & recentiores , tam Benedidini, quam exteri
unanimi confenfu fatentur, quod difertis verbis affirmat Algidius Aurea vallis Cifiercienfis mo-
. nachus, qui ineunte foculo decimo-tertio floruit. Poft decefsum , inquit, Baldrici epifcopi,

quadragefimus-oftavus Leodienfis epifcopus, monachus religiofus, magnoe virtutis vir ., 8 c
Imperatoris Henrici Capellanus, beatus fcilicet VVolbodo lucceflit. Eamdem feritentiam
receptam fuiffe in monafierio fandi Laurentii Leodienfis patet ex barbaris verfibus , qui fub
Henrico 26. ejufdem loci abbate editi funt, quorum aliquot huc referre vifum efi ex Molano &
ChapeaviUco.

Stirpe decens, virtute nitens, VVolbodo notatur,

Prxpofitus pridem Trajecti, re&or & idem,

Ob cxlibem ftatum, poft hic recepit monachatum.

iNfa» referunt illi audores, quo in loco pius Antifies monaflicam veflem fufceperit, fed alium
quaerendum non effe exifiimaverim praeter ipfam ecclefiam Trajcdenfem, in qua Vvolbodo , tefie
ipfo Reinero, inflitutus fuit, ibi enim Regulae Bcnedidina obfervationem, quam in ea fandus
Vvillibrordus conflituerat, viguijfe etiam tunc plus quam verifimile efi. Tsfec obfiare debet quod
Vvolbodonem Reinerus canonicum appellaverit: eo enim nomine monachos fuiffe donatos , qui
in ecclefiis cathedralibus infiituti erant, multis exemplis oflendi poffet. Quin & primus auiior
Vvolbodonis elogii, quem huic fando fynchronum fuiffe fufpicatur , ut mox dicebamus, npfe
Henfchenius, canonici nomen , quod fortaffis Reinerus, praeterita cum fibi prafentibus tempori¬
bus metiens adhibuit, non habet; fed afjcrit Vvolbodonem fub religiofis patribus in ecclefiafti-
cis clauftralis vit® adolevifse difciplinis. Idem paullo inferius feribit virum fandum, invitum
a clauftri quiete abduftum ab Imperatore fuiffe. quem fecum in capella aliquamdiu com~
morari voluit} quae omnia probare videntur Vvolbodonem monafiicis infiitutis fuiffe addidum .
Annu- & 3 ’ Vvolbodonem anno Cbrifti ion. c vivis exceffiffe confentiunt fere > omnes audores , quot

dies mortis, de re nulla videtur effe difficultas. Tari confenfu ad diem zt. Aprilis ejus obitum confignarunt.

At contendit Henfchenius , veteres audores Vvolbodonis depofitionem in ecclefia fandi Lauren¬
tii, non vero ejus obitum, quem pridie contigiffe putat, ad 21. Aprilis retuliffe: quod non fa¬
tis attendentes qui pofiea fecuti funt fcriptores Martyrologiorum, ejufdem fandi viri obitum diei
21. illigarunt. Et quidem fi anno 1021. Vvolbodo excefferit c vita, cum feria quinta,
prout fibi a fando Laurentio promiffum fuerat, mors ejus contigerit, dicendus efi obuffedie 20.
nam haec dies anno 1021. incidebat in feriam quintam Dominica fecunda pofl Pafcba. Verum
fi beati Antiftitis obitus ad annum 1020. ut quibufdam placet, revocetur; tunc feria quinta pofl
Tafcha , dies fcilicet vigefma prima Aprilis , extrema ejus dies fuiffe dicenda efi, quod Reineri

narra-

Digitized by

Google

VITA S. VVOLBODONIS EtISC. LEOD. 157

narrationi fatis congruere videtur. Verum eum ipfemet Reinerus , Chronkon Leodienfe anti■ an.CUR.
quum, ejufdem urbis Epifcoporum catalogi, ceterique omnes antiquiores fcriptores conflanter 1021
Vvolbodonis obitum anno 1011. contigijje afferant, Henfchenii fententiam prxferre vifum ejl. io . April.

4. Vvolbodonis memoriam in Martyrologiis amplius triginta notatam vidiffe fe teftatur Jo-
hannes Molanus m TSfatalibus fandorum Belgii, ubi ejus breve elogium refert, cum verfbus a utus '
nobis fupra laudatis. Ejufdem meminit in Faflis Belgicis. Vnde mirum non efl fi qui pofiea
Martyrolcgia confcripfere , ^Amoldus Vvion , Hugo Menardus , Dorganius , Bucelinus , Ferra *

rius in catalogo generali fandorum, aliique, Vvolbodonis nomen fuis faflis adfcripferint. D; eo
fufe agit Meyerus in Annalibus Flandria ad annum 1010. Tlacentius , Bartholomeus Fifenus
in Floribus ecclefu Leodienfis , ftmilefque audores, quos recenfere fupervacaneum foret. M
omittere non licet egregium teflimonium, quod Baldricus 'Npviomenfis epifcopus, vir gravis ac
Vvolbodoni aqualis , in libro tertio Chronici Canteratenfis cap. 14. de eo profert, paucis his
verbis: Ifte fiquidem omni religione prseditus, normam juftitiae fuis exhibuit» raorumqne
ac vitae innocentis exempla reliquit. Monaflenum fandi Laurentii apud Leodium, in quo Bea¬
tus Vvolbodo fepultus fuit. Er ac lio ejufdem urbis ^tntifliti originem fuam debet, ipfum vero
inchoatum 'Notgero fuccefjori fuo reliquit Eraclius, quod tandem a Balderic» & Vvolbodone
continuatum perfecit Reginarius Durandi fucceffor, qui anno 105 6. tefle Mirao in Originibus
Benedidinis, e vivis excefftt. Terfeverat hodteque celebre fub Regula Benedidtna, ficut & aliud
fandi Jacobi ejufdem urbis.

5. Beati viri corpus in proprio tumulo, qui ex marmore fabricatus erat, ad annum i6j6.
remanfit : quo die 19. Odobris a Jofepho Sanfelicio Confentmo archiepifcopo, tunc temporii ad
tradam Rheni Alexandri 7. nuncio inde levatum efl } ac demum in maufoleo magnifken-
ttffirn, quod Guillelmus fatalis fandi Laurentii abbas confirui curavit, depofitim, ubi hodie-
que religwfe affervatur.

PROLOGUS.

i.~|V /T Ala, inquit Salomon, aurea in le£tis argenteis, qui loquitur verbum Reliqui*.

IVI in tempore fuo. Nam fpe&antium ficut quodammodo pafeit oculos,
fi argentea cujusiibet le£ti fabrefa&ura malis adornetur aureis, ut, quas parit
natura fpecies, ars dofte a ffiinilet, metallumque arborea videatur germina quafi
parturire ; fic, immo verius, ftudentium alit animos, vel de auro intelligen-
tias fpiritualis, vel de argento experientiae moralis, apte formata, & opportu¬
ne prolata eruditio. De qua, licet vix quippiam affecutus fim, tamen benevo¬
la quorumdam fratrum aftimatio per aliquantum temporis me urgebat, quate-
nusde domino Vvolbodone Epifcopo, qui penes nos quiefeit, aliqua memora-vita ex diis
rem; fcilicet, ut ea quae apud diverfos Iparfim fcriptores de illo habentur, mu- eo,lefta •
tuata tantum ab eifdem materia, propriodi&atucongererem, &unumexplu-
ribus;formarem feriptum. Sed minus idonee capit effe&um, quod fupra vires
fuerit attentatum .• quin potius juxta Poetam , metiri fe quemque fuo modulo ac
pede verum eft. Proinde & ego illud fedulo mihi proponebam Evangelicum:

Quis ex vobis valens turrim adificare , nonne prius jedens computat fumtus , qui
necefsarii funt , ft habeat ad perficiendum* Atque metiens meipfum, penitus re¬
fugiebam incipere, quod commode non poffem confummar e. Attamen non re-
friguit fervens petentium piaque exa&io. Igitur recepi tandem, quod fpiritus
pietatis, fraterno quidem ore, fed fuo inftin6tu injungebat, ne culpa offende¬
rem indevoti, nifi parerem aliquatenus devotioni. Et quia defixeram apud re¬
verendum Confefforem propriafponfionis manum, praefentisopufculi exfolvi
verbum; quod utinam fim locutus in tempore fuo, id eft, quod fru&uofum fit
vel legentibus, vel audientibus.* quod fi cui tamen difplicoerit, attendat quam
magnopere exaftusfum, patientiufque feret imperitiam, qui non verba cogita¬
bit, fed materiam. Nec enim ufquequaque curat de verborum apparatibus, qui
proficere quarit de fan&orum virtutibus.

Luc. 14 x 8.

INCIPIT VITA.

Lar* nobilitatis Vvolbodo genus ex Flandria duxit a, fed chrita- v ,, ,n!
tem generis clariore illuftravit vita, eruditione, & Pontificali p-v >-r '' ;i

;?a ti\ . 1 . '

* Johannes Meyerus ad annum 1010. VVoibodonis patrem adorit tuifli Godctreduai
fmm, matrem vero Johannam Balduini Junioris Flandria: Comitis filiam? At h*c quo l'uadan:e;tto.

Digitized by L.ooQie

' ••• ■ V I T A

ann. CH. gativa. Hic a pueriria primitivo flore, quafi lilium candens, bona indolis fpi-
1021 r are coepit odorem, dum traditus fcholis, etiam ultro ad omne bonum alpiraret
»o. Apni. documentum: docibilifque fenfu ac ingenio manfuetus, ex fuis jam tunc ftudiis
faceret intelligi, quod munda & re&a elfent opera ejus. Igitur ut aetate, italit-
fur ed4C# 'terariis proficiebat incrementis; poeticumque exercebat illud nonfegnis.

Nunc adbibe puro
Peftore verba, puer: nunc te melioribus offer.

Quo femei eft imbuta recens lervabit odorem
Teftadiu.

Nec vero defuit piorum cura parentum - ; qui prs cunftis opibus fuis hunc haben¬
tes pretiofum, modeftis atque illuftribus psdagogis commife runt & magiftris ;
quatenus claro inftitutionum auro tam carum fibi adornarent faphyrum, qui &
mentis 8 c faciei fereno, csleftis quodammodo smularetur firmamenti ferenum.
Nam boni parentes hanc fuis debent filiis diligentiam, ut bene infiituantur. Phi¬
lippus Macedonum rex, tam litteris quam militaribus geftis egregiae potens,dum
Ariftoteliphilofopho fcriberetnatum fibieffe Alexandrum: Equidem diis ha¬
beo , inquit, gratiam, non proinde quia natus eft, quam pro eo, quod nafci eum
contigit temporibus vita tu*: fpero enim fore, ut educatus 8 c eruditus abs te,
dignus exfiftat & nobis & rerum lufceptione regalium. Sed humanae infitum eft
naturae, quod libentius docendi labor affumitur, fi beneficia labori compenfen-
tur. Scribitur autem dignum efle operarium mercede fu a, nec infrenandum os
bovi trituf dfiti; bonafque artes ftimulo praemiorum felicius incitari. Itaque bo¬
nis habenda eft gratitudo magiftri, quod non litteris folum ; fied, quod probabi-
liuseft, adbonos etiam moresfuosinforment fcolares. Unde & Symmachus /*
vir clariflimus, Romanae urbis Prsfe&us, Theodofio fcripfit Augulto, inter prae¬
cipua negotiorum faepe curatum eft, ut erudiendis nobilibus Philofophi praece¬
ptores ex Attica pofcerentur. Itaque nonnullos jus & au£loritas publica in
ufum noftrae urbis accepit, domine Imperator: nunc veftri fteculi bonitas ultro
optimatem fapientiae Romanae gymnafiis arrogavit. Siquidem Cclfus , ortus
Arthemio patre,'quem memoria litterarum Ariftoteli fupparem fuifle confentit,
juventuti noftrf magifterium bonarum artium pollicetur,nullum qusftum profef-
fionis affe&ans: atque ideo dignus in ampliflimum Ordinem coaptari, ut ani¬
mum vitiis avaritiae liberum dignitatis praemio muneremur. Sidereum ergo eft
aeternitati numinis veftri, hunc genere, eruditione, voluntate laudabilem, ad¬
judicare Nobilibus pignore dignitatis, aum praerogativa fcilicet Confulari; ne
fumtum ejus magis quam magifterium qutefiffe videamur non fine avaritiae nota,
fi ab eo mtinia publica poftulemus, qui fpondet gratuita praicepta .

3. Igitur Vvolbodo, pudoratusadolelcens, beneinftitutus, acfemper in an¬
teriora fe extendens, ibat de virtute in virtutem; & fummopere fobrietati ftu-
dens ac pudicitia, ficut Samuel in tabernaculo Domini, fic penes ecclefiam vel
' clauftrum erat affiduus, & ne lenociniis foeteret fscularibus, foras evagari ompi-
xccii.i 7. i,, modo refugiebat ChrifH Nazaraeus. Quippe, utlcriptumeft: Qui tetigerit pi¬
cem inquinabitur ab ea ; fic non erit alienus a contagio, qui curiofa ledlans non ie
fubtraxerit a faeculo. Dehinc juventute fpeftabili ut palma florens, nam & pro¬
cero corpore, & membris erat dire&is, omnes in Clero praecellabat ecclefue Ul-
traje&enfis, in qua etiam fuerat Canonicus a puero; quae tunc temporis rejigip-
cusUhrie. ne > pariterque divinis & humanis vigebat dilciplinis. Magifter denique fchola-
ctiSc Sciio- rum fa£lus, erudiebat multos/ quoniam inftar landli Job, lucerna Domini fplea-
liarch.i. debatfuper eum; & Domini appropinquans pedibus, accipiebat de doflrrna il¬
lius . Itaque pro gradu, pro state, pro capacitate fingulorum, affabilis & beni-
Tum Pr*- S nus > fecundum Apoftolum erat omnibus omnia fa&us. Ad praepofituram dein-
pofltus• de majoris ecclefiae promotus, fatagebat tamquam fidelis difpenfator 8c prudens,
qualem in Evangelio commendat Dominus, dare in tempore tritici menluram

con-

* Videtur is fuifle orator celeberrimus , qui a Romano Senatu Collautinopolim mitius elt ad cjuldfin
Theodofii liberos , rogaturus ut Vcflalesa Chriftianisj non deftruerentur : cujus orationem S. Ambrolius
& Prudentius refutarunt.

Digitized by ^.ooQie

AN.CKR.
1021
io. April"

S. VVOLBODONIS EPISC. LEOD. i<p

confratribus fuis: utfolertior non fuerit quondam filius accrefcens Jofepli hor¬
rea difpenfare Pharaonis. Nec tamen pro cura exteriorum curam negligebat in¬
teriorum , l'ed pie fe verus, difcrete diftridus, omnem cohibebat indifciplinatio-
nem; pradica quidem ut Martha, theoriesinfiftensut Maria. Quoniam ergo
Canonicus, Regularis interpretatur: opportune, importune arguebat fubditos,
dcobfecrabat, tam moribus quam habitu e fle regulares, illud attendens Salomonis:

Tene ^ fili, difctplinam , ne dimittas eam • cufiodi illam , quia ipfa ejl via tua.

4. Imperator Henricus/*, qui propter infignia virtutum generifque cla- Henrico ;
ritudinem agnominatus eft Gloriofus, V volbodonem magni habebat, prscipuo-
queeenfebat loco inter amicos ; & interdum detenti fecum in Palatio fruebatur
familiaritate, confiliis, ac religiofitate. Qui fcilicet orthodoxus princeps, unice
fando Laurentio devotus, Babenbergenfem ecclefiam, ad illius titulum con-
ftrudam dc dedicatam, poffelfionumatque opum munificentiffima liberalitate
donavit, & honore extulit, quatenus fedes ibi pontificalis haberetur. Proprii
namque corporis heredem non habens, Chriftum dc ejus Martyrem rerum devo¬
vit fuarum necnon patrimonii heredes habere, utputa qui ante regnum vel im¬
perium , Dux fuiflet prspotens Baioariorum.

5. Interea BALDRico^,ut genere, fic vita dc memoria illuftri epifeopo dieni 1 t epifeo.
obeunte, qui fus dioecefis ecclefias multimodis quaquaverfum rebus provexit,

ad pofiremum vero in infula hujus urbis fandi Jacobi fratris Dojnin i fundavit coe¬
nobium, Jireda eft ad Imperatorem legatio ecclefisLeodien fis, alium fibi pa¬
llorem fubftitui per litteras virofque induftrios expetentis. Erat quippe tunc re¬
gis poteftatis fi ve juris, epifeopos ad fuum eledos arbitratum, per anulum & ba¬
culum paftoralem inveftire, necnon deftinare ecclefiiscumlua commendatio¬
ne: fed attente curabant religiofi principes, in hunc honorem tales affumere,
qui regno fubjedifque pofifent prodefle, ut profuerunt plerique diverfis tempori¬
bus per diverfa loca. Gloriofus itaque Imperator, qui gloriam Chrifti quaereret,
tradabat, quem daret Leodienfibus paftorem: quibus dc Vvolbodonemaffigna-
vit, quo digniorem nullum attenderet. Hic indignum feprofitens, precibus dc
lacrymis contra nitebatur; acquievit tamen poftremo, ne diligentem fe admo¬
dum Principem contriftaret, immone jaduramobedientiae aut notam pertina¬
ciae incurreret. Miflus itaque cum audoritate Auguftali, exceptus eft magno af-
fenfu dc gaudio cleri ac populi; nec enim per ambitum fumebat fibi honorem , fed
vocatus a Domino tamquam Aaron. Proinde quia faciebat illum Dominus cre-
fcere in plebem fuam, benedidionem accepit a Domino; atque ut facerdotio illo
fungeretur, veftitus fecundum Aaron veftem fandam in gloriam dedecorem, fa-
cratus eft in epifeopum a fando Heriberto Coloniorum archiepifcopo.

6 . Quia igitur hic paftor intravit per oftium in ovile ovium, illi oftiario ape¬
riente, id eft, Chrifto, ad inftar David pafcebat Ifrael Chriftianum: pafcebat, rsl ‘
inquam, hereditatem Chrifti in innocentia cordis fui, dc in intelledibus ma-
nuUm fuarum deducebat eam. Et quidem faciebat prius, qus poftea doceret;
ideoque ut monet Timotheum Apoftolus, attendebat ledioni, exhortationi, l '
dodrins, exercens quam maxime feipfum ad pietatem; quas, ficut idem definit
Magifter gentium, ad omnia utilis eft, promiifionem habens vitaj qus nunc eft
& futura. Erat itaque erga pauperes tam liberaliifima pietatis, ut fi deeffet in¬
terdum quod largiretur, tapetia, urceolos, pallia, feu alia quavis epifeopii or¬
namenta clam libiipfifublegeret, atque nodurnis maxime horis diftribueret
egentibus, qua fcilicet a camerariis ac minifterialibus erat redimi neceflarium •

Quid nempe memorem illius in orationibus feu vigiliis inftantiam;dum plerumq/
nodes etiam hibernas tranfegerit infomnes, aut Sandorum oratoria circumeun¬
do, aut mifericordia operam infirmis dc pauperibus impendendo, quifecretius,

ipfo-

Cur.i pafto-

Tim. 4.

a Henricus cognomento fan&us , qui cum Cunigunda fan&ifluna uxore epifeopatum Bambergenfem fuu-
vL-.t - -l io 1007. prunus ibi inftitutus eft antiftes, Ebcrhardus, qui hanc fedem ufque ad annum 1041. re-
hgiole rdminiftram.

'• Ealdriniv Norgcri fucceflor , epifeopus Leodienfis, anno 1017. e vivi* dicitur exceflifle, cui codein an-
■ I! imp.rstore VVolbodo fubftitutus eft. Utrumque anno fequenti confignat Chronographus

ui% cum Sigcberto.

Digitized by Q.OOQ ie

1'60

VITA

Levit. 6.ii .

Oritas.

Ro8.i.t4-

annch. ipiomct difiantc, per nota cum diverticula viarum obfervabant Filius quidem
1021 lucis ambulabat per nobleni, quoniam ad verum tendebat diem/ videlicet am-
ao. ApnL Culabat in tenebris , quoniam nitorem oderat vana oftentationis , juxta
M/ttth.t. 3. Dominicum illud : Te faciente elccmofynam , nefeiat finifira tua, quid fa¬
ciat dextera tua, ut fit eleemofyna tua in abfconfo ; & Pater tuus, qui videt in
abfconfo , reddet tibi. Attellari denique folebat quidam illi familiarior, quod,
• cum pedes ejus lavaret, frigore & glaciali viarum deprehenderit afperitate adu¬
ltos, fanguinemque ab interioribus elicitum in fuperficie cutis occalluilfe. Adeo
ut Chrifti luminolum fratrem Jacobum imitatus fit,qui orando ad Patrem luminu,
pro alfidua genuflexione callos in modum cameli lcribitur contraxilfe in genibus.

7. Ignis, ait Dominus ad Moyfen, in altari femper ardebit, quem nutriet Sa-
cerdos fubjiciens ligna mane perfingulos dies, & impoftto bolocaufio defuper, ado-
lebit adipes pacificorum . Ignis eft iite perpetuus, qui numquam deficiet in altari.
Ardensiane Vvolbodo igne caritatis in Deum & proximum, nutriebat illum vo¬
luti Sacerdos officiofus in altari fanftae meditationis • operumque fubjiciens ligna
bonorum, holocauftum defuper eleemofynarum, quali ad ipes adolebat pacifico¬
rum . Nec enim vacabat menfalis illius refe&io, a ferculis dilatata largitionis :
dum lautiora quaque & delicatiora fibi appofita Chrilto difpertiret, hac vel illae
infirmis 8 z indigentibus mittendo ; fe vero pane cibario atque efeis communibus,
quamquam longe citra faturitatem, reficiendo. J ure igitur ad illum fan£ti Job de¬
rivatum fit praconiale : Si negavi, quod volebant, pauperibus ; fi oculos viduee
J0t.31.i7. exfpeftarefeci ; fi comedi buccellam meamfolus, & non comedit pupillus ex ea.

Potilfimum tamen quos Deum timere & mandata ejus obfervare nolTet, commen¬
dabat verbis, honorabat donis; quamlibet a nullo milerationis fubtraheret ma¬
num, dicens cum Apoftolo : Sapientibus & infipienttbus debitor fum. Nec fore
infipidum prorfus aftimo, fi rem hic inferain Graco fale conditam. Herodem
Atticum Confularem virum & amoeno civilem ingenio, adiit palliatus quifpiam,
& crinitus, barbaque pubetenusporrefta, petiitque fibi tes donari. Tum Hero¬
des interrogat quifnam elfet ? Ille vultu vocifque fonitu objurgatorio philofophum
fefe profitetur, demirari autem cur quairendum putaverit, quod videbat. Vi¬
deo, inquit Herodes, barbam, & pallium: philofophum necdum video. Sed
cum bona te venia quajfo, dicas mihi, quibus nos uti poffe argumentis exiftimas,
ut elfe te philofophum experiamur ? Stomachante illo, tum vero qui aderant er¬
raticum elfe hominem & nullius rei dicere, quinimmo incolam fordentium elfe
ganearum, ac nifi accipiat quod petit, convicio turpi folitum incelfere. Demus,
inquit Herodes, huic aliquid aeris, cujulcumque modi eft; demus, tamquam ho-
mines, tamquam fion homini, julfitque dari pretium panis triginta dierum.
imperato- Enimverout ad noltrum redeam V volbodonem, maledici quidam averte¬

rem placat. runtabeo priftinam Augufti benevolentiam, detra£tionum ferentes zizania,de
quibus eft diffum : Sufurro & bilinguis male ditius, multo enim turbavit pacem
zce /.-8.1 j p a y entes % Verumtamen pacis fe&ator, qui fideliter Cadari redderet, quaeelfent
C»faris, & quae Dei £)eo, fuorum conlultu fidelium paravit xenium Csefare di¬
gnum , quo illius contra fe tranquillaret animum, non ignorans illud de Pr over-
jrov. io. j. biis: Time Dominum & Regem: ficut enim rugitus Leonis, ita& terror Regis .

1 Vetr 1 1 Itemque illud Petri apoftoli/ Deum timete. Regem honorificate: hacefienim
gratia, fi propter confidentiam Dei fufiinet quis trifiitiam, patiens injufie . Prae-
trov.zi 1. terea retra£lans & illud: Cor Regis inmanu Dei, quocumque voluerit , inclinabit
illud: caelefti Rege placato, terreni facilius regis polfe indignationem fuftineri ;
Ut excuteret manus luas ficut ab omni, fic etiam ab ifto munere; quicquidcon-
gelfiffet pecuniae, difperfit & dedit pauperibus, perinde, ut ne unam inde qui¬
dem filiquam retineret. Coloniam deinde profeftus, ubi tunc'idem Imperator
agebat Natale Dominicum, fe illius praefentiae exhibuit, grandia exfp e£tantis a
Vvolbodone auri & argenti talenta. Interrogatus, fuperno Imperatori quaecum-
que attulerat fe per manus pauperum attribuilfe, lubmilfo & gratanti ore re-
lpondit, quatenus illum fummus Imperator illiufque tueretur femper imperium.
Augufta: civilitatis Catfar, quod fanflum Laurentium elfet imitatus, cui erat &

ipfe

Digitized by L.ooQie

S. VVOLBODON S EPISC. LEOD. 161

ipie devotiflimus, fereno accepit animo & vultu, dumterfo protinus omnis oi- ann ch.
fenfa vel fcartdali nubilo, fibi congratulans & amplexans fecit confidere. Ma')o- 1021
re igitur eft habitus gratia Vvolbodo nihil dando, quam ceteri qui multa dede- *°’ ' A P rll;
rant Epifcopi, palatinorum frivolos favores, aut mimorum plaufus & facetias
appetendo. 1

p. Quoniam quidem fcriptum eft: Qui confcientice fervat munditiam,propter
gratiam labiorum fuorum habebit amicum Regem . Idem nihilominus Imperator
archiepifcopo Heriberto graviter erat diuque infenfus; & dicere caufam oppor- * rov - 1 *
tunum eft. Otto hujus nominis Imperator III. Chrefcentem Romanorum Pa¬
tricium contra fe rebellantem, bello Roma aggrelfum vicit: fugientem, fed re-
tra&um ex fuga, cepit: abjudicatum, Sc vili jumento averfe impolitum, cir¬
cumduci per Urbem fecit; paullatimque truncatum membris, ante muros ad
fuum illexerat amorem: fed cum dbleret repatriantem, & nuptiis fe fruftrari,
niiflo clam veneno illum infecit. Roboam Salomonis minutus prudentia legitur;
fed non minus Imperatorem iftum dixerim minoratum fenfu, qui mulierculae in-
folenti & lafciva, cujus tam dedecorofe tra&affet maritum, cujus parentes, Ro-
manamque Rempublicam damnis admodum profiigaffet ac mortibus, fe credide-
rit, fe acclinaverit. Fugit Ottonem, quod in libro Sapientiae feribitur: Non ejl tfo recoiui-
caput nequius fuper caput colubri ; & non ejl ira fuper iram mulieris. C ommorari ll:lt '
leoni & draconi placebit , quam habitare cum muliere nequam . Nequitia mulieris
immutat faciem ejus , & obccecabit vultumfuum quafturfus . Perhanc itaque ur- '

fama£lus eft Ottoin mortem , & agens in extremis, Heriberto Colonienfi Ar-o’^
chiepifcopo, qui tum aderat,. & cui potiflimum confidebat, infignia imperii
commendavit; uteafcilicet illiaflignaret, quem communis eleftio 8c alfenfus
Principum in regnum fubftituifiet.* nam carebat filiis. Dum milites autem Tranf-
alpini corpus ejufdem defun&i tranfportnrerit ad Galliam, pluribus Italorum
infidiis atque incurfibus lacefliti funt; fed viam fibi haud fegniter armis paravere.
Verumtamen cum in tuto jam elfe res putaretur,Henricus, de qub nuc mentio eft,
Imperator,Dux Bajoaria tunc exfiftens in Archiepifcdpum ad quem fpeftabant,

& cui parebant omnes, infurrexit, atque ab illo infolentius injuriato, eadem in¬
fignia per vim extorfit; dicens, hereditario fibi jure illa competere, fuum ete¬
nim fuilfe avum, fratrem primi Ottonis imperatoris Henricum. Hoc feminarium
fimultatis &difcordia apud Calarem contra Archiepifcopum fuit; quem & mole-
ftius aequo aliquoties infeftatus eft. Porro ad panitentiara divino tandem timore
compun£tus, mediante 8c elaborante ad bonum concordiae acceptiffimo ambobus
Vvolbodone; nunc, uti praemiflum eft, Coloniae degens, humilii ma fatisfa&io-
ne Archiprafuli eft eidem reconciliatus.

10. Qui Dominicum Pafcha dum Leodii poftmodum celebraret, interpella¬
tus eft a fratribus Baldrici epifcopi, de quo praelibatum eft, eidem Augufto pro patitur
fua nobilitate & induftria gratilfimis, quatenus pietate profpiceret imperiali coe-
nobiofan&i Jacobi, quod idem frater eorum fundaverat quidem, fed praeventus Jac ° ‘‘
morte reliquerat imperfeftum, ac fine providentia tutoris alicujus defolatum.

Itaque cum magna nobilium plebifq; frequentia Imperator venit ad locum; cry¬
ptam intravit ad nomen fonfti Andreae Apoftoli exftruftam, & reliquiis confe-
cratam.* quas, ipfe fcilicet Auguftus, venerabili Baldrico, tamquam mutua
affeftionis pretioliim pignus, dono dederat. Cujus & tumulum illic corpore quie-
fcentis adveneratus.* Tibioepifcope, inquit, Vvolbodo (nam aderat praeiens)
tibi, o dilefte nobis, hunc pauperem locum, hanc vice noftra committo eccle-
fi am. Tu pupilla pater ac fedulus fis tutor; & de bonis, quibus eam tuusfubar-
rhavit anteceffor, opus perficias imperfe&um. Dehinc munificam fecit fuper al¬
tare oblationem. Epifcopus ergo, quamquam multis aliis curis detentus, loco
tamen illi paterne fuperintendebat; cui & prafecit Olbertuma, Gemblacen-
lft ecclefia abbatem, virum virtutibus, religione, fapientia fumme fpe&abi-
A%a SS. O. B. Tom. VIII. L lem:

a Hujus Olberti vitam dabimus ad annum 1048. ubi plura de fandi Jacobi monafteyo LeodienG re.
peries.

Digitized by

Google

l6 2. . , . i ; V, -I. ,T, A ,

* » • .■ . I i I . I

ann.ch. lem: qui etiam ftudio vigilanti, Epifcopocooperante, utidern coenobium per-
1 02 x liceretur,' inftititj in quo &poftfelidein a fsculo deteeflum,jam fenex emeritus,
*int«rim- atcepitfepulturam..

P eiatores,5c ; 11. Ceterum ab idem tempus Frefones debellabat Gandavenfis Comes Theo-
Frifonespa- do^us a f eo q U ocl illius occiderint patrem Arnulphum. Ad quem inhibendum
ponit. * • Imperator Godefridum Lotharingix Duceni cum exercitu mifit: &Cttm fticcede-
re pax non potui flet, condi&adie in pugnam pars utraque proceflit. Jam iri fefe
acies concurrebant, dum novo repente fnonltro pertonuit vox terrifica, nefci-
tur unde emifla. Fugite, fugite. Hinc attonitus cum fuis Dux, ac terroris qua¬
dam vertigine a£tus, diffugium fecit. Perftitere vero Frefones, paucique plu¬
rimos cecidere adverfariorum,ipfo infuper Duce capto,quoniam reputarent 1 doli
ac proditionis caufa proelio illum exceffi fle. Permotus eft Imperator cum aiidif-
Pmvu.17. pg t ^ atque Vvolbodonem cum Legatis Frefoniam mifit, quod genere &fan£lita-
te clarus eo locorum haberetur. Qui etiam, ut ait Salomon , Legat uifidelis J'a-
nitas , & ficut frigus nivis in die mejfis^ ita Legatus fidelis ei qui mifit illum ^ani¬
mum ejus requiefcere facit : fua effecit induftria, ut & captivitate Dux folleretur,
incidit in-& illata Duci & regno injuria Frefonibus ab Imperatore donaretur,
morbum. Leodiuminderegreffus, DominicumPalchadevotionefolita&fpiritua-

li gaudio celebravit, utpote cujus effet mos, Pafchalia quot diebus in fan£lo al¬
tari celebrare myfteria, verique Agni carnes igne paflionis aflas edere : quas
profero veluti cum azymis panibus & laqueis agreftibus, valde fcilicet amaris,
rf*i up.,. ejiepat, cui erant lacrym® fu® panes die ac nocte; qui loquens Deo in amaritu¬
dine animas fu®, Heu mihi quia incolatus meus prolongatus efi , fermento careret
maliti® & nequiti®. Igjtur ad verum & perpetuum Pafcha evocandus ab i£gy-
pto f®culi hujus; evocandus, inquam, a tenebris in admirabile lumen Dei do¬
lore ftomachi ex nimia contrado abftinentia, urgeri ad mortem coepit, fuperje-
6toque vilibus ftramentis cilicio, & cineribus afperfis, decumbebat: precibus,
pfalmodi®, legioni divin®, quam fibifciebat legi, defideranterintentus, fu-
fpirabat quando veniret & appareret antcfaciem Dei. Denique affidente fibi, ur
fua femper memorarent noviflima, & dum diesfalutis eflent , fu® faluti provide¬
rent paterne admonens, pracipiebat, ne quis ad fe prohiberetur ingredi: vide¬
licet , ut in ipfo mortis anguftiam, mortis conflderarent in Epifcopo amaritudi¬
nem , qu® comparata fit dulcedine pomi illius, quod temeraverunt in horto deli¬
ciarum tam aufteri, tam acidi fuainpofterum generi, parentes primi. Nec an¬
tiqui defuere ferpentis infidi®, explorantis, fi quid in ilio fuum inveniret: quem
fjgnoCruci, &aqu®benedi£t® repulitafperfioneinfirmus,afliftentenrpropter
illius veftigia. Nam omnisfermo Dei> fecundum feripturam, ignitus clypeus efifpe-
rantibus in fe. Quo fcilicet Vvolbodo munitus: Abfifte,inquit, funefte tenebrarum
accola, pars mihi nulla tecum, fed portio mea Chriftus in terra viventium. Beata
fpes, felix exfpe6Vatio infirmi hujus, dolentis hujus, qui confidenter Deo dicere
; -9i io- Secundum multitudinem dolorummeorum in corde meo^confolatiohes tuce

l<etificaverunt animam meam. Beatus namque Laurentius, cum insftimabili fua-
vitate &gloria, illi e veftigio apparuit, & confolans: Quinta, inquit, feria mecum
eris.Qua confolatipne fuper mei & favum dulciore,qua promiflione ut ne&are di-
SacrameotiJ vino refe&us ®ger , Majoribus ecclefi®, clericorumque nonnullis plus jufto laeta¬
bundus eam expofuit; & illis congratulantibus fibi, un&ione lan£ta, viatico
Chriftifacramentorum fefe communivit. Denique Po I» poni ecclefi® Stabu-
lenfis opinatiflimo tunc abbati, hujus loci commifit providentiam, quia nulli
adhuc fuerant adferyiendum Deoinftituti vel Abbas vel Monachi. Coeperat
quidem ecclefia hac conftrui ab Epifcopo gloriof® commendationis Euraclo,
quia jam in urbe ifta fan£torum Pauli & Martini bafilicas egregia liberalitatedon-
ftruxerat; fed paucis pofl: diebus eo decedente, reliila eft imperfecta: utrumque

dotata

muamis.

4 De hoc bello nulls habet Sigebcrtus in Chronico qd annum 1018. Sc fequentem . De hujus Theode.
rici & Gandavi Comitum famiTia videfis Andream Chefmium, in Hiftoria familiarum Gifnenlium Andren-
fiutn iit Pratfstiooe libri c.
b Popponis vitam habes infra annum 1048.

Digitized by ^.ooQie

S. VVOLBODONIS EPISC. LEOD. 1 i6>

^dotata quidem; fecf miferabil) ibcie, duia nec {'altemcooperta ,'nifi quod No- anchr
thgerus , qui fucceflerat epifcopus, infigne tuum diadema o l^eodium , perfe- 1o21 .
$is tandem^c aequatis parietibus, fuperpo^i te6lum fecit. 1 »o, Apnh s

13* Itaque ut venit; dies qui promiflus erat, qui defiderabatur, virilled^fide- j
riorum fuo eft fruftratus defiderio .• fuit fiquidemculpse, vifiohem dignitatis tan- .

, tap indiguis asque ut dignis innotullTe. Quapropter admodum maeftificatus, cor
fuumfpftdtfcuffit, & culpam in fe deprehendens, VVielandum bona; converfa-
tioqisqfericum familiarem fibiobteftatuseft, perfremendam divinitatis Maje-
ltatem, quatenus fe aftriflum loris., verberibus fubjiceret diftriftis. Vinflum

vatio, inquam, manuum illius in mortem vefperafcentis, quafi facrificium ve-
lpertinual apud Patrem mifericardiarum & Deum totius confolationis. Siquidem
lenfit perfpiritum j carnis fe vinculis jamjam abiolvendum, 8t humillime cir¬
cumflantes admonebat inflantius orare; pfalmis antiphonas incipiendis ipfe im¬
ponens, .finitis Colle£las ipfe fubjungens. Atque ut hoc efficacius poflet, lin¬
guato, vicina jam'morte ficcatam, madidari aqua interdum faciebat. Quinta oi>it.
igitur fubfequentis hebdomadae feria mox migraturus, crucem Dominicam acce¬
pit in manibus , 8 c mira dulcedine, affe&u inexplebili diu cOmple&ens, pedefque
crucifixi , manus,& latus exofculans, Chriftofpiritumcrucifixo reddidit. Cui
ut fuorutn reddatur merces laborum, dedu&useft in via mirabiliquia Laurentio
duce tranfivit in locum tabernaculi admirabilis, ufque.ad domum Dei. Corpus
autem venerabile ad hunc locum, ad hanc domum Martyris, quem fibi fpecia-
lemfecerat patronum, magna Cleri & populi frequentia & honore delatum, ope-
rofo atque fpe6labili, quemadmodum fpeilari potefl, fepufero eft reconditum,
c irca quod auratis hoc.litteris habetur exaratum.

' Ingens carnis honor , fed morum gratia major; ‘ Epitaphium

- • Priefulis officiotelbcat&folio.

Senfitdives, egeqs, uterasadfingulaprasfens, ’

lftisundefalus; his fluit unde cibus. •

Hinc«ademcun£lisaflunt, & vifcera nobis;

- Hincquefalutiferumexcolimus tumulum.

", .. 14. Migravit anno Dominica Incarnationis 1021. undecimo KalendasMaias,

praefidente fedi Apoftolicae Benedi£lo, a beato Petro apoftolo 144. glotiofi vero
rrr ;Henrici tam regni quam imperii anno 20. fui autem prsefulatusmenfe 30. Qui
procul dubio terra viventium heres, de fuare mancipi fanftum Laurentium he-
, v reditavit munificet; trecentas infuper argenti marchas in opus perficienda di- s. Laurentii
t , .qiittensecclefia,mirabiliafleftione, o Martyr fan£te, tibi tbefaurizatas. Nam ™ 0 0 t ^ ftcr1 ^
'J,. fi advixiffet diu, quantum erga te fuam extendiflet devotionem, cum Deo , qui
r metitur hominum corda, plenius nofti. Septem denique matrices ecclefias Con-
tulit , $cin Flandria fibi a progenitoribus dimifla multofum pradia redituum,
r . quibus nos violenti homines, alienorumque cupidi pervafofes, adverfante fa-
c . ■ tan, exheredavere, contra diei malitiam, contrafaculihujusinjuftitiam, nobis
_..,-fmflfareclamantibus. , ■ ’ ■ ' ;

, L 5. Nec vero praetermiferim, quod diligens ipfe decorem domus Domini,

. ,ftai;iones inftituit feu procefliones, qua ab uhiverfocommuniter clero civitatis,

0 ad majorem ecclefiam, certis per annum follemnitatibus fiunt; quatenus perhu-
f r ,;ufmodiconventus, in choroLeodienfi, jugiter caritatis maneat, utitadixe-
rim,concentus: hoc eft, ut majori ecclefia a minoribus, tamquam matri a filiabus,
s ", privilegium fervetur, competenfquefubje£lio; ab eo modificata, qui habitare
lacit unius moris in domo; monente Apoftolo folicite fervari unitatem fpiritus in
, pacis vinculo. Labri denique illius aenei , quod fecit Moyfes, ut lavarent in
eo Aaron & filii ejus manus fuas ac pedes, quando ingreffuri erant teftifnonii
tabernaculum, & quando acceffuri ad altare, ut offerrent in eothymiama Do- Plalterium
J£ia SS. 0 . B. Tom. VIII. L i j mino, e > usnif -

Digitized by booQie

i <4 VITA

ann.ch. mino, recordari nos facit liber ille pfalmorum confpicuus, quem propria manu
1021 fcripfit, & in quo unicuique pfa imo, compolitam ex eodem, & a fe di£latam fub-
»°. Apnl. j ec j t orationem, de bono thefauro cordis fui proferens bona. Hic a nobis ha-
flenus diligenter affervatur; in quo videlicet manus ac pedes noftros, id eft,
afluum five intentionum motus, cpmpunftione lacrymofa, velut aenea ad Deum
fonoritate pfallendo, lavare poffimus, introituri ad fanfla fanftorum. Inter
cetera enim etiam iftud piiffimiamplefiiraur Vvolbodonis memoriale; cui die¬
bus lingulis mos erat, antequam divina celebraret myfteria, de integro perora¬
re pfalterium, thymiama utique Chrifto aeceptabile in odorem fuavitatis.
Durandus i<5. i n epifcopatum eft fubrogatus ei D u r a n d u s , noftrz fatis ecclefiae du-
for'. fuccef ' ttis ; quoniam bona, quae plurima nobis dederat anteceffor ejus, abftulit; &
partim ad menfam epifcopalem retinuit, partim militibus beneficiavit. lpfe
ignobilis quidem genere, utpoteex familia Godescalci, majoris eccleli*
pfaepofiti / fuit; fed ingenii atque litterarum clara viguit nobilitate . Qui, vi¬
delicet Godefcalcus, fanfii Bartholomsei conftruxit ecclefiam; exfuisfufficien-
ter allodiis duodecim Canonicos inftituit,iiberaliffimq illum Vvolbodone confiliis
& beneficiis animante. Sed Durandus, quamquam natus ferviliter, tamen in
hoc etiam fe commendavit nobiliter, quoeumdem Godefcalcum, nec fidelita¬
tem fibi epifcopo, ut mos eft, jurare, nec hominium facere paffus fuerit. Inge¬
nue morigeratus, qui non attenderet quid tunc effet, fed antea quid fuiffet: nec
jam fervus , tamen quali fervum fefe obfequiis Godefcalco exhiberet. Fuit ergo
in theatro mundi quafi fabula, quod fuis dominaretur dominis homo ex tam pau¬
pere & humili fani ilia, cum Dominus pauperem faciat & ditet, humiliet & fub-
iimet. Hunc, propter vitae modeftiam &fcientiae praerogativam , Vvolbodo
benignus habebat gratiffimum; atque ideo imperatori Henrico clericum quaeren¬
ti fcientem litterarum, afligna verat eum, & fummopere commendaverat, Quam
Auguftus commendationem adeo habuit non irritam, ut ipfo decedente, illum
cathedra fublimaret Leodienfi, Idem etenim Babenbergenfem ecclefiam, ab eo¬
dem deftinatusAugufto, do&rinarum jam pridem & religionis claro fidere illu-
Monafteria ftrarat.Sed plerique acceptorum obiivifcuntur beneficiorum;& bonas etiam men-
* U * tes depravant aliquando curae faeculares. Unde & Durandus, mifericordis erga
fe Vvolbodonis oblitus, mifericordiam eleemofynae defraudavit, ut praemiffum
eft, quam Laurentio in hoc ejus loco delega verat; leveaeftimans, fieam nemi¬
ne libi contradicente tolleret,

17, Quapropter vifione duriflima femel ac fecundo redargutus eft, eodem ap-.
parente fibi fanfto, & fuam acriter eleemofynam repetente. Quod ille cum fuis
non modice concuffus denarraret, ajebant, maxime hi, quibus rapta fuiffet elar¬
gitus , non debere illum fomniis attendere; multas fequi curas fomnia; eum dor¬
mientem videre, quod vigilans verfaret mente; fapientis effe, ut quali fumum re-
Punitus putet fomniorum phantafias. Canum hujufmodi, ut ita diftum fit, adulantium
moritur* linguae conceptum timoris ftillicidium illius facile ex animo elambuere. Venerat
quidem Vv.olbodo femel ac fecundo in fpiritu lenitatis; fed jam tertio in virga fu¬
roris aderat, comminanfque terribiliter, quod auditus non fuiffet; quod culpam il¬
le non correxiffet; ad radices arboris jam fecurim effe pqfitam dixit.Graviflime er¬
go illum cecidit, eumque centinuo mortis praevia corripuit aegritudo. Cujus ango¬
re nimio & clamore turbata eft familia: evocati celerius Archidiaconi , necnon ci¬
vitatis Majores. Quae viderat, quae audierat, innotuit .* Et ecce, inquit, «jam mo¬
rior ; ad mifericordiam domini mei V volbodonis me perferetis, atq ue illius ex op-
pofito, extra ecclefiam fcilicetfan&i Laurentii, fecus parietem me fepelietis.
Tradit deinde fan&o Laurentio praedium in V vafegga, quod nuper a R o b e r-
t o emerat archidiacono, &; quatuor auri marchas fibi tantum refiduas, fpon-
dens vifcerabiliter, quod fi fpatium fibi daretur, cunfta quae abftulerat ex in¬
tegro reftit ueret. Juxta Zachaei votum forfitan reddidiffet ablata in quadruplum,
fed non exfpeftatus obiit; atque hic, ficut petierat, extra ecclefiam fepultus
eft. Ibifub dio tam diu jacuit, quoufque nova aedificaretur ecclefia, & tunc
inelufus muro atque admiffus fub te&tt® eft , lapidemque fepulcralem, qui

nunc

Digitized by ^.ooQie

nmhfufque cernitur,. abbas-STEi?pto epifpopii veneratione,! fuK ANfj.cil.
pci?illuin componi ^ atque hoc fecit epitaphium inifcribiv , . . . . ; ■ 1021

, ... j f. 1 . .• v, ; ( ' • i ‘ *o. ApriL

Durandus jacet hic , quipaullo plus, tribus anni» Ejus Epi».

! T .irgpungrerifeth rexit nobiliter cathedram. ? hmm ‘

Pauperis in flido patrimonii natus & altus > '•>

, Ingenio fummos e volat ad Proceres . ’

-Quos tulerat dominos, ifdem famulari tibusufus,

- ;j i fivtheatro mundi fabula quanta fuit ?

; i Septima lux urnam fundentis in orbe fluebat,
jlqt - JiGutn faceret rebus tarifte vale fenior.

> jj ■ ni.'f.r:■ , 1

t8. r Dhhiqoead cofpusdilefti Deo Vvolbodonis quicumque petierint ex fide, 4

diverforurit reraediis languorum fofpitantur, meritorumque illius efficaciam,
tuffl ex nobis ipfis, qui ejus beneficiis fruimur, ttm> ex aliis nonnumquam fumus
experti. Ut de innumeris, duo faltem perftringam brevitef: Adelardus bin
ecdlefia fan£it Trudonis hujus nominis abbas fecundus, acerbtfiiraa phrenrira fe
alienatusdani ad fepulcrutrt noftri Vvolbodonis pertraflusfuiffet, ibique jacuif* ;
let aiiquamdiu , fuffragio finfili plenani recepit fenfus fobrietqtem. Item alius e
Fratribus tioftrisgraviffime infirmatus, atque ad fanbli mifericordiam deportatus
eft; quo fibi dignanter apparente, ac tertio fuper illum fan£® Crucis fignaculum
facierite, tamquam ab ipfis retra&us mortis faucibus, fine moraconvaluit. Ad abbatis
rp. Sed-'corporum fanitates pariunt nonnumquam animarum infirmitates, ^ r ' ces c «* :
dutrt miracula quae debeam excitare ad devotionem , fibi massriara indifciplinati an *
vendicentad diflblutionem; praefertim cum monachico hon expediant iidlituto
vel quieti frequentiae faecutares. Quocirca improbandum non fuerit, quod, uti
ferebant feniores noftri, primus loci hujus piae recordationis 1 abbas' St ePh A* *
n u‘s j hunc aliquando fan&um per divinum nomen conte ftatUsfit, quo tempera- >
reta miraculis c; quibustantjB Fratribusfiebant peroccafiorteminfirmpfuBhiiQO' 1 - j - ^
tu & interdiu moiefti*. <Verum 1 qdamKbetrarefcere extunc miracula ceepcr|uafif 1 #

tameri per prasfentiam meritorum V volbodofemper nobifcumeft :dum & aliquo^. t
t ies' a Religiolis, quibufdam vifus fuerit ad tUum altare, b fan&e Inuirfcntiy jptjoH »
ftatu ecclefiae iftius,praefente mirabiliter fan&iflima Trinitate,arcanis divinonirft ;
fungimyfterior bm, faceitkw exaudibilis fecundum ordinem Meichifedechcujus
hoftiafeq tuanimquC.odorifera precum libamenta acceptaverit ,ac fempitbmerao ,
ceptetideiti trinus & unus Debs, > cui gloria nunc & in diem sterilitatis. Amem \

sjU*t_it.sjtJtjus..v. rk . s T » rte ^ . * '» sfe «-

J)E V F R EDER ICO PRJE POSITO

ANN CH.

fan£H Vedafti Atrebatenfis

,1022

6 . Jsn.

'• ■" ' . '.■' r :j . ii I' ......... : .

1. TjT L L US T R E cantemus eorum qua in mundo funt y .&xfarfiuka$urmli*

-It eatis exemplum , quod nobis Fredericus ex Comite Vtriunenft prinmriaiM- >
cbusapud fundum Vitonumj poJieafanUi VedaJH Atrebatenfis Prapofitus exhi¬
buit ,:!praserhtittere non lieet . Ejus elogium ferme totum ex Hugone abbate F^ Sctiptoies.
•v insucem fi mutuabimur , miro, fere coa quali , qui in CbtonkoFtrdunenfi pracipua
Frederki, noftrigefia recenfet . Nonnulla adjiciemus qua brVaffemburgi arcjbidia*
conilfndunenfis Gallia Belgica antiquitatibus^aliifq;pajjim putioribusfide digna
Atta SS. O. B. Tom. VIII. L iij ‘oecur-

m SMphinas huic monaftmo praefuit &h aojxo u>i6 . »d x]uo mortuus eR. ,

t Duo ejus nomini? Abbates Trudoniani fuere, primus motufteriq praefuit triginta quinque" annis, obiii-
que anno 1OJ9. alter tero ab anno 10^. ufque ad annum toSa.ut habetur irt Chronic» eju/dem monafte- 1
ni edito tomi 7■ Spicilegii Acheriani-

t Egregium ftudii obiervantiae regularis exemplum, cui utinam hodie attenderent nonnulli, qui tanto¬
pere (arcularium conventibus inhiant, ut celebre nomen fuis ecclefiis, aut fanflis fcciant.

Digiti. ;d by v^.ooQle

1 66 y I T A

® i , ' . ' * ' * " ' , ;" . ■ • 1 •. * • *

ANN.CH. occurpextj mod^vel affriderki memoriam commendandam , vel^dhifioriamhu-
- 10^2 ju$ffculi illufirandamyaleant conducere Jf redetici genus illufire defcribit bis vtr-
'ftiderici H*g° ejus G Q d e f r i p q s erat , vir probitate , gratia., & divitiis, &

genv*. honoribusintermagil4t^sr?gpiBC«nijiatiiruH,us, Habebat&ahos filios,. A.PAtL-
b e r o n e m Virdunenfem epifcopiun , Heripannum quoque Confitum nohilif-
fimum, Godefridum quoque & Qpzelonom Duces. Heriraannus y qui&Heze,-
Jo, Mathilderp duxit uxorem , ex qua genuit duos filios bona fpeiarbores,, Gre ¬
garium & Godefridum; &;filiam Gdiliam, qu$ fuit abbatifla ancillarum Dei,
in monafterio fan&x Odiiia:,. ‘Habuit Scajivuo ex concubina filium , nomine Go-
defridum, Godefiridus verq,Du^ in divitiis & gloria abique liberis conferuiit. Qo-
zek> autem Dux Godefridurn filium, qui accepta ujsore Bonifacii pofiea fn&us
e-fi fidarchip, fieredem reliquit, Hi omnes in ordinem nofirum murfificifuere, , rna-
\ xiw WW 0 V«J}criuwfap#i Vfion \, in quofipultifuytpraefer epijcopun ? Adalbe-

ron£W r quicgmjn Is alia defunUut fftjfet , Virdunum rqlatusin ma/orteeflefia
depofttus e fi contra parentutnvolyntapem y qui ipfym inccclefiafitntti Vitam ffpe-
lirimanfiaverarit . Njfalhic apudHugonem de Fredericimat*+ v .. quamVfvajjein~
burgus libro de antiquitatibus Belgici* & alii Iflatbildem appellant , amntque
eam Saxonia Comitisfiliamfuiffe 9 qu#,decejfi]fg dicitur anno, 'iQQp.Confentif Hu*
g9 Men ardus in, oh fer nationibus, ad Martyrologtum Benedittmumlib. 1 . ubi de beato
Richardo abbafe S.Vitoni agens 9 yefert epitaphium Mathildis matris nofiri F yeder
r*ff r quadbattcqus in monafierio fqn£U Vitam videri abfervat , quod fic habet \
Mathildis ComitiffaSaxonix niater Pomini Adalberonis epifcopi Virduncnfis ,
(^odefrifii & Qozelonis Ducum, Herrnanni & Frifierici Comitum. AliudMa¬
thildis epitaphium,) e x fiujdem monafierii cod, mfi erutum habetur tomo 2 .Anale*
(torum f quod hic ex f cubare vifumefio in quo fhfeyvandum efi tnulum Saxo nue.

Qomitijf e dari Mafbildt ; fic autem habet t

) ;

M A T HIL p IS C Q MIT J-§ U M SAXONI# EPITAPHIUM,

$tepima m^gnoruiHi Matuilcis erat ebulorum,

Felicem pariendo Duci fobolemGodefrijdo. . ,

Y.ivens multa dedit.Chrifio, ac moriendo reliquit /

, Edidit Eccleft* te, prxful Adalbgro, nqfirpe, ,
'fld^Dvces-Qwitefqueduos ., qui nobilitatis
,E§gbefi?jquedftenseguerunt, . ,

Hujus Mathildis,pater diciturfuijf ? Hermannus DuxSaxo.nia , in Hifioria Ducum
Lotbaringuz fub nomine Raimberti epifcopi Virdunenfis , cujus fragmenta quaedam
habentur apudFrancifcum de Rofieres arcbidiaconum Tullenf DeniqueAnonymus,
moqausfius Heloriae Epifcoporuft Virdunenfium continuator to,U 2 . Spicilegii Achar¬
nani, editus^ Mathildis ex Godefrido quinquefilios eodem quo Hygo ordine recenfet,
2. Frederico Comitatus Virdunenfis obtigit,Jed quanta cumjufiitia & humili-.
Vir<hmerT S ta te terrenis illis honoribus potiebatur , Hugonis verbis dicendum efi . Sub cfila-,
fi$. " myde, inquit y mundans dignitatis abfcond.itum gerebat probati (fimum mili- :
tei&iCfififii. ...Comitatus honore .vigebat,, quod maximum «14. Comita-;
tum mentis indole perornabat .,. In (ublimitate honorum pofitus , m. q nfurarund
fuaruna limites attepdebat, ne in prxeipitio pedem poneret, Ideo bonum intenr
tioni§ fux finem ademtus; e ft : qui extra,fuies fuos vagatus non efi. Hofiibus terrir;
bilis, amore, jufiifi?s fpe$abilis, pauperibus largusdapfilis in donis, in par->
cendo pius, in ulcifoeudo leven^,, qoietfi palarium frequentabat % in fierquifi-;
nio tapi^n eum beajtp Job fedebar: qifia fi qua illicipe gerebat, ea ad mentis oc.u-:,
los poenitendo reducebat. Sedebat in fierquilinio ,quia cum ante fe peccatorum
ftercora cernebat, fi qui d elationis in animo furrexiflet, inclinabat; 8c quanto fe
pulverem &; cinerem cum Deo loquens xftimabat,tattto,ceifius ufque ad honoreaa
. di vinx collocutionis afeendebat. Hinc efi quod ita vere humiliatus eft, ut ad al¬

ta virtutum furgere veraciter poffet, Agit enim hoc pia Dei naiferatioerga ele*

Digiti- ;d by booQie

DE V. FREDERICO PRAEPOSITO. 167

flos fuos, ut quanto fe infra feipfos defpiciunt, tanto fublimius videan t, ad amo¬
rem Dei fubrigantur, & eo magis claritatem Dei, quo eo magis nede fe magna
fentiant, reprimit virtus verse humilitatis. Cum itaque Comitatum fuum egregie
adminiflraret Fredericus , defunfto fratri ejus Adalberoni epifcopo Virdunen fi Hei-
mo fubflitutus eji , quem cum Fredericus amplificandis ecclefiis ac bonis operibus
cerneret intentum , ut damna quce a fuispradecefforibus ecclefia Virdunenfi illata
fuerant refarciret , Canonicis jura quadam, ac Heimonifuccefforibufque ejus Co¬
mit atum Virdunen/em dedit , eo tamen patto , utquamdiu ip/e viveret ejus admi-
nifiratione , juribus acprarogativispotiretur . Eam donationem anno 997. confi-
gnat Vvajfemburgus , aitque Fredericum eo anno iter ]erofolymitanum fufcepijfe ,
quo item anno eamdem donationem ab OttoneHI. imperatore , qui tunc in Italia
ver fabatur , confi rmatamfuiff ? fer ibit. Et quidem exflat apud eumdem auttorem
lib. 4. Antiquit. Gallice Belgica diploma Frederici AZnobardi , quo donatio Co~
mitatus Virdunen fis, Heimoni fuccefforibufque ejus Epifcopis Virdunenfibus ab
Ottonefa&a y confirmatur Alberto epifcopo : ex quo diplomate facile colligitur quan¬
tum fuerit Frederici donum , cujus hic ideo fragmentum exhibere vifttm efi. Bene¬
ficium itaque Comitatus & Marchias, quod recolendae memori* Otto, Romano¬
rum imperator auguflus, Haimoni Virdunenfi epifcopo & fuccefforibus ejus do¬
navit , nos eodem fpiritu, eademque firmitate conflante, tibi, ecclefiaeque Vir¬
dunenfi ac tuis polleris confirmamus, eodem etiam jure & forma donationis vali¬
turum , prout a praefato imperatore Ottone, jam ante difto anteceffori tuo Hai¬
moni, & ceteris Epifcopis in proceffu temporis, nomen, & dignitatem epifeo-;
palem fub ituris, dignofeitur effe prseflitum: videlicet ut tu & tuifucceffores li¬
beram in perpetuum habeatis poteftatem, eumdem Comitatum in ufus ecclefiae
tenendi, Comitem eligendi abfque ullo hsereditario jure, ponendi, habendi, feu
quidquid libuerit, faciendi, atque modis omnibus difponendi, bannum, telo¬
neum , monetam, & diflriflum civitatis in omnibus caufis criminalibus & civili-,
libus, pleno jure, & infuccefforibus tuis habendae concedimus, &c. Datum Co-
lutubarias decimo fercto Kalendas Decembris anno Dominicse Incarnationis mille-
fimo centefimo quinquagefimo fexto, Indiftione quarta, regnante domino Fride-
rico Romanorum imperatore, anno regni ejus quarto, imperii vero fecundo .

3. Frederico }erofolima reverfus Remos venit , ubi perhumaniter a beato Ric bar¬
do , tunc temporis ecclefice Remenfis decano^fufeeptus efi .Cumque ipfi defiderium
fuum de abjiciendo faculari flatu aperuiffet , ut eadem erant utriufque vota , am-
pleftendtmonajliciflatusconfiliumfimulinierunt , atqueideofantii Vitoni Virdu -
nenfis monajlerium elegerunt , Hac omnia Hugonis ipfius verbis exponenda funt ,
qui ita de Fredericoprofequitur, Cum itaque ad conditoris fui defiderium totus
diutina meditatione incalefceret, & jam aperte mundi lenocinia defpicere, &
Deo tota intentione adhasrere cuperet, videretque homo infasculo conftitutUs ,
perneceffarium fibi fore, ut hoc fuum defiderium cuilibet religioforum propala¬
ret, cujus televareturconfilio, & orationibus firmaretur; vifumeflei, divina
utique favente clementia, ut virum religione nominatiffimum, Richardum vi¬
delicet , expeteret, & ei tamquam fibi alteri, feipfum crederet, cum eo arcana
cordis fui participaret, illum effe confiliarium, qui nihil haberet fallax, nihil fi-
mulatum, nihil corruptas pacis amicum. V enit ergo, & dum unius voluntas ape¬
ritur, aut bonum defiderium revelatur, & ut perficiatur alterna confirmatione
roboratur. Decretum efi igitur communi voto, & ex fententia utrumque delibe¬
ratum efi, ut pauper quilibet locus eligeretur, in quo honor Dei, & rigor Re¬
gulas confervaretur: ubi novi Chriflianas paupertatis amatores exerceri, & fic
demum alios in fpiritualis tyrocinii exercitio inflruere poflent. Deleflus itaque
locus , Virdunum civitas fuit, & in ea monaflerium beatorum apoftolorum Petri
& Pauli & fanfti confefforis Chrifli Vitoni, quod & ab antiquo fundatum, & fan-
florum patrociniis gloriofum, & religionis erat ordine infignitum. Erant enim in
eo viri boni & religiofi, licet perpauci, fub difciplina abbatis Fingenii, a Scotto-
rum partibus oriundi, qui illo caufa religionis convenerant. Huc fane cum fe
conferre deflinaviffent, ad hoc tamen exploraturi convenerunt, ut opinioni
AttaSS.O.B.Tom.VIIL L iiij minus

AN.CHR.
I 02 Z
6 . Jin.

Comitatum

(iiumdat

ecclefia:

Viriuttenfi.

Rem it agit
cum Ru
chardo.

Digitized by ^.ooQie

16 S . DE V. FREDERICO PBiEPOSITO.

i • , . i' ( ”■

ann.ch. minus credulis oculisattenderent, fienfe coenobio recluderent. Erat in eadem
1022 urbe 8c aliud monafterium, a Vvigfrida epifcopo conlbru^hun, inquoeis vide-
«. Jan. |, atl j r melius eos ingredi debere pro locioportunitate, quia illud prius coenobium
‘ Iodi anguftia, & fitus afperitas minus' commendabat, licet rigor Ordinis m illo
' meliusCervaretur, , ■

s. Odilo^ 4. ,/Eftimationi vero fu* minus fidem dantes, Cluniacenfe ceenobiuro pari vo-
C. C ° nfU ’to expetere decreverunt, quod & religione pracipuum, & divitiis opulentifli-
mum efle videbatur , ut a domno Oddonc abbate confilium qu*rerem , fic
obtento adquiefcerent • aut certe, fi lan£lo yirofanius videretur, ibidem fu-b eo
remanerent. Ierunt ergo, fed fandius vir Propheti*fpiritu plenus, caritatifque
virtute refertus, viros egregios & in Chrilli amore ferventes gratulanterftdce-
ptos, ad folum proprium remifit, inculcans eis & pr*cipiens, ut in monafterio
quod primum delegerant, & ubi fe devoverant, vota fua Deo redderent, maxi¬
me cum ibi vigeret fervor Ordinis; adjiciens poffe per eps fieri in proceflu tempo¬
ris, ut habitacula fervorum pei, nunc modica, poftmodumcrefcerent , & fie¬
ret eorum induftria locus ille infignis, qui nunc videbatur anguftus & defpicabtfis.
Intueri plane libet flammam caritatis in corde beati Odilonis.... Quis namque
Praelatorum hoc nunc faceret? Quis tot & tales viros, fama ubique celebratos, ii
ad fe declinare contingeret, ad alia loca demigrare moneret ? 8c c. Quibus Hugo
fandi Odilonis eximiam caritatem laudat , peji qua de Ric bardi , & b tederici in
monajlerium fandi Vitoni fufeeptione fic prafequitur.
in monade.. 5. Redierunt ergo novi monadicae religionis tyrones Virdunum, & provoluti

genibus Patris monafterii, aditura precabantur. Quos cum fenior cerneret, &
tuatur, " viros virtutis, ad toleranda opprobria, conculcationes, & verba minus idoneos,
& delicatos putaret, paupertatemque loci cum illorum metiretur divitiis, atgre
adfenfum praebebat, quia mentes.eorum in divino amore roboratas non noverat
quasfinoviflet, nec momento introitum illorum diftuliflet, Ceffit tandem, &
petentibus alTenfumpraebens , ingrclfum annuit, quia voluntas Dei fuit, ut
cito occurreret eis quod volebant. Sociati itaque congregationi monafterii, fafti
funt omnibus forma patienti* & humilitatis, ut liquido cognofceretur a ci*n-
£lis, pr*ventos eos efle gratia conditoris Dei, Prote&ionis enim divin* gratia
perluftrati, majori fatis ardore diligere c*leftem patriam coeperunt, quam
prius in terrenadile£lione flagrabant. Deus namque, cujus vera hereditas lux
eft, &defe£lus luminis ejufdem nullus eil, ita eos fua dile&ione inluftraverat,
ita eos vifione fua reficiens repleverat, ut nov* fpei fpiritn mentes eorum affla¬
ta, femetipfas quales in vetufta cogitatione fuerant, oblivifeerentur, ut nihil
jam eis, nifi qu* «terna funt placerent, &defpettis tranfitoriis, fbia qu* -per¬
manent, requirerent.

fitabbaf' 5 H' c Fredertci fecejf *s circa annum 1 opo. contigit . T eanfa&is aliquot annis ,
cum jam tempus adeffet , te fic Hugone , ut prop betid beati Odilonis impletetur y Fin~
genius e vivis excejftt , in cujus locum fuojiitutusejl beatus Ric bardus , opera maxi¬
me F rederici noflri y ut refert autlor Vitee beati Ric bardi . Sub tanti viriregimine
Jkndi Vitoni monajlerium brevi fplendorem antiquum recepit , ut in ejus Vita didu.
rifumus ad annum 104 6 . Verum Fredericus eumjam non ut facium aut fratrem,fed
ut patrem& magtflrum fufpexit , cujus rei egregium argumentum pr#buit intpjms
Imperatoris & totius ejus curia confpeBu . Sic rem narrat Hugo . jHujus Principis
curiam, Henrici fcilicet Pii , pro quihufdam negotiis domnus & pater Richardus
adire compulfus, venerabilem Fredericum fecum duxit, qui & de imperiali fan-
guine procreatus, & Principibus regni erat notiflimus; ut quod per fe pofledif-
fidebat, illius obtineret gratia, cui aliquando dum effet in fascuio, tota parebat
curia. Verum difpofitis fedibus, & relidentibus Pontificibus & Abbatibus, ad-,
flantibus etiam regni Primatibus, cum longe inferius relideret Pater mitiflt mns;
& memorabilis ejus monachus, ut Regis & Principum confanguineus, inter pri¬
mos palatinis confiliis intereflet, eminentiorique loco federet; ratis non fibi fo¬
re utile, fi Patri cui fuberat, praemineret felfionisordine, rem fecit memora¬
bilem , & imitandam pofterts. Surgens namque a latere Principis, & fuppeda-

neum

Digitized by

Goo. le

DE V. FREDXRICO PUjEPOSITO. 169

neam fuura ipfe ferens, Abbatem fuUm petivit, & pofito ad pedes ejus fuppeda-i ann ch.
neo ineo ipfe refedit, dans omnibus monachis, cun£tis poftmodum futuris fscu- 1022
iorum faeculis formam verae humilitatis, & quod vere exaltatur, qui fponte pro *• !*"•
Deo humiliatur. Hoc ergo ejus fe£tum omnibus fuit miraculo, & laudi datum eft,
quod non pro laude hominum, fed pro divino famulitio & paterna reverentia ce-
. lebratum eft. Nam regalis magnificentia humilitatem nobilitatis illius amplexa¬
ta , Ghriftumque in famulo fuo devote venerata, cum eum ad fe inyitaflet, & il¬
le a pedibus Patris avelli nollet, Rex altiori ingenio viri prudentiam admiratus.
Abbatem ad fe evocatum e latere fuo federe fecit , atque ppft eum domni Frede-

ricifedemfiftiprjBcepit. Friderid

7. CumautemmultiadmonaJleriumfanUi Vttoniconfluerent , ut fuh Ric bardi humilius.
magi ft er iovitantmonajlicamamplefterentur ; nec ejfartum fuit , &'veterawpna-

fietit adificia refiaurate , & nonnulla etiam excitare nova , ad quod oputmonfo-
lum Henrici imperatoris pietas fuppetias tulit^verum etiam & ipfe Frefer.icus mul¬
ta de fuo impendit. Nam ut refert Hugo , ipfe turres ecclefi* ex fuo fecit, cella-
rium &refedtorium fratrum. At id cum aliis multis nobilibus viris commune fuit
Fredetico r qui monafterio fandi Vttoni pradia ac pecunias contulerunt ; verum
idipfi fingutareeji , quod non folum pecuniis , fed etiam proprio fuo labore a( ma¬
nibus adtficia fantti Vttoni promoverit ; in quo fane elucet magnum humilitatis
exemplum » Ea de re audiendus efl Hugo . Dormitorium, inquit , cum d«je$um
reftrueretur, & necelfaria domus pararetur, nec poflet nova parari, nifi vetus
mundaretur, accerfitis quorum effet operis & ftudii id explere,cum aliqui illotum*
ut alfolent, erubefcerent, & manus apponere in fubvehendo quod mundabatur
lubterfugerent; vir humilitatis & grati* Fredericus, vere monachus v terr* fofTor
accelUt, & quod effolTum eft, onere fa&o exportavit. Quis jam fi milia fac,ere eru-
befceret ,cum videret Fredericum, Comitis filium, fratrem'duorum Ducum, Im¬
peratoris confangumeura, & fecilfe, & non erubuiffe ? Fecit & huic fimile opus in
turrium eftructione. Cum enim jam in altum ftruftura porrigeretur, & inftru-
memum illud, quod avis nominatur, fubve£tione caementi aptatum, perpauci
eflent qui ferrent, his qui huic officio erant deputati, alias, ut credimu.s, occu¬
patis; videns vir beata: memor ix quemdam de nobilioribus ad flantem ? ut/ume¬
ret ljgneum illud inftrumentum, & camentum collo, ut moris eft, lubveheret
admonuit. Qui cum erubefeeret, & fuis id natalibus incongruum adflrupret, vir
«litiffimus cervice febpofita, quod rogabat primus implevit, ac deifide pprreflo
juveni iaftrumehto eodem, fuo docuit exemplo, ut dilceret facere , quod fecerat
Comes Comitis filias; nec erubefeeret, fi ei improbaretur faflum, quod conflaret
ab ipfe quondam Comite primitus attentatum»

8. Alia item Frederici noflri faBa refert Hugo qua minime reticenda funty pt~
pote qua ejus humilitatem ftneeram commendant . Sic itaqueprofequitur, Sedebat
autem quadam die idem vir memorabilis in coquina fratrum, & operis quippiam
exercebatfcutellas abluens, & vafa alia mundans; cum ecCe ad pftium cpqufnae
Godefridus Dux frater ejus adveniens aditum precabatur cui ctim aperuiffet unus
miniftrprum, qui ferte aderat, vidensDuxfratremfuumoperi coepto infiflen-
tem capite inclinato, Scalludens ad nomen Comitis: Non deceret, ait, Cptqi-
tem talia facere: non enim fibi conveniunt nomina & a^lus, nobilitas generis &
exhibitio operis . Cumque egrederetur, i Ue egredientem fubfecutus, na&a opor-
tunitate loquendi, fic ait fratri: Optima, ait, profecutus es, o Dux, quia tanta eft
dignitas ha jus officii, & tantus eft cui impenditur, beatus fcilicet Petrus Apoflolqs,

& lanftus confeffor Vitonus, quod nec mese congruit parvitati, m pradumam ad
hoc eis exhibendum,quali pro nobilitate generis mei-nec tanta eft humilitas me,a,
ut merear ab eis in illorum, qui hoc officio digni habentur, coniortio deputati, f
Tam* erat tunc abje&io, 8c fuimet defpc6tio in anima illius fidelis, ut ej^s humi¬
litas pr*dicaretur,& miraculoeffet cunelis qui noverant nobilitatem generis ejus.

Nam cum lederet quadam vice privatus, &neceffe effet ei calceos extrahere;
quidam de fratribus, quem ipfe Temel vidi, & a quo puerulus ifla audivi, Joi -an¬
nes nomine, procumbens, cum vellet ei pro caritate fervire; obftupdcens, &

qua-

Digilized by booQie

ANN.CH
1022
6 . Jan.
Nota.

Monafterio
S. Vedafti
prorficimr,

Obit.

170 DE V. FREDERICO PREPOSITO.

quadam religiofaobftinatione obfequium ejus recipere nolens, prohibuit eum di-
,, cens .• Quid mihi proaeft, frater, honores faecuii reliquifle, fi a fratribus oble-
„ quium,quod habuiffem in faeculo, cum non fit neceffe,accipio ? Qui ad hoc veni
,, ut fer vi5,fervititfm quod non expedit,quomodo accipiam?Ita dicens fratris re-
„ prdfit animum, dans omnibus maximum patientiae & humilitatis, & vilitatis
appetendae documentum. His enarratis ita concludit Hugo ; Haec in tranfcurfu,
pro innotefcenda omnibus beat® mentis abje&ione di&um fit. Sed utinam resgc-
Jlas tanti virtfufiusprofecutus fuijf et! baud dubiH quin multa inde vittatum exem¬
pla nobis innotuijfent, qua nunc nos latent. Ea fuere profero egregia fada , qua
plero[que ex ejus con/anguineis induxerunt , non folum ut magnaspojfeffiones mo¬
nafierio fandi Vitoni tribuerent , quod in nonnullis chartis contefiatum vidimus ,
verum etiam ut&fe ipfos fub monafitco habitu Deo fervit uros dicarent. Inter alios
Hugo reeenfet He^elonemfeu Herimannum , Fredericifratrem , quipojl oblatum
fanllo Vitono Gregoriumfiliumfuum , & multa bona eidem ecclefia collata , tan-
demtxipfe monachus fadus ejl : ejus epitaphium infra referemus. Mathildis autem
uxor ejus , in claufiro monafieriifepulta ejl , ac prope ipfam Odilia ejus filia , cujus
mortem piam a beato Ricbardo pradidam inferius in ejufdem beati Richardi fecun¬
da Vita referemus. Liet hardus Comes de Marceto , Ludovicus alter Comes , Gil-
duinus , quorum epitapbia ex ejufdem monafierii fchedis defcripta tomo 2. vet. Ana-
ledorum edita Junt. Sed & alii multi , eodem etiam tempore ibidem monafiicam
vitam amplexi funt , ita ut , tefie eodem Hugone , facile non fit referre quot de di-
verfis partibus Franci®, Neuftris&Auftrafi®, monafticatunc fe fubdiderint
religioni in fandi Vitoni monafierio.

9. Fredericus autem cum jam non fibifoli , fed & aliis prodejfe pojfet , a beato
Ricbardo , cui fandi Vtdafit Atrebatenfis monafiertum commijf'*m fuerat , ibidem
prapofitus infiitutus e fi.Idfub abbate Leduino contigijf e affirmat Balduinus C hro-
nici Qameracenfis & Atrebatenfis libro 3. cap.^9. ubi de Leduino fic loquitur'. Hic
abbatemRicardumreligiofum admodum]virum, &FredericumComitis Baldu-
ini avunculum, a f®culo converfum, prudentem & juftum introduxit. Verum cer¬
tum efi ex Hugonis C hronico , ipfummet Leduinum a Ricbardo huic monafierio pra-
fedum fuijf e : quod quidem pofi F rederici mortem con tigiff1 veri fimile efi. Jjfua-
re emendandos puto S and a-marth anos , qui fcribunt Leduinum anno 1028. mona¬
fierio Vedafiinoprcef edum fuijf e. Fredericus quippe anno 1020. nondum e vivis
excefferat. Id patet ex Hepmoni epifcopi Virdunenfis d iplomate apud V<tjf*mb ur-
gum libro \.jam laudato , ubi ille tefiatur fe chartam compofuijf ?, & confirmaffe ,
ad deprecationem domini abbatis Richardi, dominique Frederici, qui Comes
exfiftens noftr® civitatis, poftpofitis fscularibus pompis, in ccenobio fan&orwm
apoftolorum Petri 8c Pauli fan£hque Vitoni monachus faftus eft pro quodam con-
cambio &c. Anno Incarnationis Dominic® millefimo vigefimo, Epilcopatus &c.
Certe Leduinum non nifi pofi Frederici mortem abbatem fuijf e innuit Hugo in
Chronico , ubi ait , ipjum anno 1024. abbatia fandi Vedajli fuifse pralatum.
Nam licet de F rederici obitu nihil habe at ^aliunde tamen habemus eum contigi f se an*
no 1022. quem annum Vafsemburgus ajfignat , ejufque fententiam ampledimur ,
cum nihil contra eam proferatur ex ullo veteri infirumento. Quo autem die contige¬
rit , exNecrologio monafierii S. Vitoni di f cimus ^ in quo hac leguntur. 8. idus Janu¬
arii venerand® memori® domnus Fredericus monachus hujus loci, & ex Comite
conVerfus, frater Godefridi & Gozelonis Ducum, qui nobis Bornacum contulit.
C onfentit vetus ejus epitaphium quod infra dabimus ex vetu fto codice mf. monafie-
fii C orbeienfis , qui modo in nofira fandiGermani Bibliotheca afservatur . Porro
eum in monafierio fandi Vedafii , ubi prapofituramgerebat , obiifsetefiis efi vita
beati Richardi audor. qui & ibi primum fepultusfuit: Sed paullo pofi eum Ric har¬
dus e tumulo extrahi jujfit , atque intefiinis in monafierio fandi Vedafii relidis ,
corpus Virdunum referri curavit , ubi in monafierio fandi Vitoni depofitum efi , fed
nullo cultu publico aut privato celebratur. Nomen tamen ejus die 4. Septembris in
BenedidinoMenologio defcriptum legitur. Epitaphium autem ejus ex cod.Cor-
beienfi deferiptum , tale efi .

Digitized by

Google

.J i

DE V, FK£jg>ER|CO PREPOSITO, , 171

Seireivolens, Lefior, tumula quis clauditur ifto; / , ann.ch.

Naveris hic magni F r ede njc* membra locari. 1012

Inclytus ipfe Comes, magnatis regia proles, > . ^ / 6 - J in -

Legit.amore Dei monachatus forte beari,

,, , Vir bonus atque pius, nulli pietate fecundus», ,

Norma juftitias enituit mirandus in prbe, »

Affumtus Chrifto copuletur foedere longo)

, . Pr*miacumfuperis indeptus vivida lucis.

-o. Praeteriens dicat; Fredericus pace quiefcat,

, Idibus 0 #a vis tulit hunc Januarius allris f . , ,

Epitaphium Hermannj ex comite monachi,

< Maufoleo Hermannus tegiturconclufusinifto.

Nobilitate cluens, generofa ftirpe refulgens,

Prihceps magnificus, diva pietat? refertus, *

- . , Juftitia validus, re£h? moderamine cautus:

-vv.’Et,qui militiae flos exftitit atque lucerna,

Eeclefiaefoboles, procerum^ue induftrius heres, :

Speque falutifera contemnens terrea cun&a. . >

Du6lus amore Dei, facratae relligioni ,. ■

Subdit fe, extremum mox librat ad athera flatum, \ ■>.>....... ■

Junius hunc quinto fubvexit ad aftra Kalendas.

VITA SANCTI THEODORICIannch

1022

EPISCOPI A URE L I A N ENS I S, »7. Jaa.

; Ex Legendario mf abbati# S, Micbaelis Tornodorenjis ,

OBSERVATIONES PRJEVIJE.

T ' T \ Vr vs vfatiiftitis duplicem vitam debibet. Canius, Satiffem in Annalibus ec* v
Jt X cleft* Murrtianenfis. Trimam ipfemet ex variis auttoribus compofuit , alteram vero yit *
eruit “e mf. codice' infigitis Bibliotheca Tauli Tetavii. Trater has tertiam habemus beneficio vi¬
ri tiara memoria Vvionis HerovaUii ex mf codice fanfti Micbaelis Tor nodor en fis, quam bic eum
Tftavidd* edere vifism eft. Porro licet tertia hujus vita auBor antiquus fit, in affignando ia-
mea aum obitm fanfti Tbeoderici lapfits eft i eum nempe amo iptj, obiijfe ftribu , quod Ut
falfufy probetur , requirendum non eft aliud argumentum ab eo , quod ipfemet vita firiptor nobis
Suppeditat, cum afferit concilium contra hareticos quofdam rtceits 'mergentes , Murelianis fiib ,
Tbeoderici pontificatu habitum fuiffe. Concilium enim iftud anno 1017. contigiffe omnes confen-
tiunt. Ex quo kem loco alius quoque ejufdem auftoris error corrigendus eft. Ubi fcilicet ait,
Theodoricumabdicato epifeapat* aliquamdiu fub Rainardi Matis regimine infimfti Tetri Vivi
monafierio Sevmnenft vixifie , ac eo tum vivente iter Romanum aggreffum fuiffe: Id enim fieri
non. potuit, cum Rainardus anno ioi\. obierit ex Chronico fanfti Petri Vivi, & ex Odoram-
no i qui tunc temporis in eodem monafierio degebat. Vnde fufpicari licet hanc vitam ab aliquo
interpolatam fuiffe , ac beati Tbeoderici atatem aliunde repetere juvat , & quidem potius ex
ipfdfimUi Petri Vivi Chronico, ubi poft relatam Rainardi abbatis mortem,cui bgo fuccejfit, ait
c> tempore harefim nvuam & inauditam apud ^iurelianes exortam fuiffe, qua concilii eadt re
intfiffi anttortiate & addiftis igni errorum praconibus brevi comprejfafuit ; tum de beato Theo¬
dorico. pxofequitur . Poft haecT hbodejucus epifeopus Aurelianenfis relinquensepifeopatum,
venit Senonas iii ecclefia beat*' Petri, ubi putritus fuerat tempore Rainardi abbatis, fur
avunculi; ubi commorans diebus non paucis, profe&Us ut iret ad limina Apoftolorum, exi-
virr jxrrvenienfque ad caftrum Tomodorenfe baato fine quievit, in ipfe nofte, fepuJtufque eft
in\ b?filica fan&i Midiaelis archangeli, defun&us 6 *. Kalendi Februarii» ^

.z. Quo autem anno Theodericus Murelianenfem cathedram inierit^ difficile eft effigiare. Id,
ante annum 1018. accidiffe non potuit, cum eo anno Fulco ejus praceffor interfuerit Concilio ^' codorici
Calenfi, ubi privilegio quod Robertus Rex monafierio fantti Dionyfii concefferat, fitbfcripfijje cic<Xl °'
memoratur. Valde autem tumultuofam Tbeoderici eleftionem fuiffe non ex bis fotum, qua in ejus
Vita is Qdalrici violentia referuntur, certum eft ; verum etiam ex Futberto Epifc po Carno-

tenfi ,

Digitized by

Google

' J

i e

:t i

'• I h

, , ,, TO.... ;u v. • -■ ‘ ",. -V '-I-, T A.- •• • . . >H . .

ANNi GH< tenftyefhi l ht' epifibld' 6i. ‘dAipfum Tbeodericum data rationem rdddm'* cur 'ejus ' ordinatio-Ii ’

102*2, adffjt renuerat ai Hem HniiSdm i inter ali* afferto, Tbeodericum de perpetrato hmitidio acci- : '■

17. Jan. faturit fkiffdj, & re ad'fitmmum Pontificem delata, interdiBumab eo fuiffe, ne bttc ordmatiopdr
ageretur : turii Se ipfa eliBtone ' fic loqititur : 'Quartum vefo promovit profcripno refragari*
tiurti''clericorum & extorri timore efedib,"verum non eledio. Nam curh flt eledio Unias : '
de pluribus tnaxime complaci»'»fecundum' liberam arbitrii voluntatem acceptio , qudmodfe 1
eledio rede dici poffit, ubi fic a Principe» unus obtruditur , ut nec clero, nec populo, riec , 1 *
ipfisfummts Sacerdotibus icf alium deflefterc. concedatur? Hac Fulbertus, qui av.hs liem 'net ^ >

cufationes in‘ vulgus Jpatfas 1 contra Tbeodericum congerit, unde faBum eft, ut ejus ordinatio iri ; -
aliquod tempus differretur. Perum ccgnita pcfi modum Theoderici innocentia , non folum ejus' <rr~' '
dinationem approbavit[Fiilbertus, Verum etiam & huic voluit tntereffe, ejufque amicitiem pofieaf’
coluit , ut ex duabus 'epifiolis-patet , quas prdter 1 fuperius laudatam ad ipfum fcripfit, 62. fciti- x ;
cet &' 63. 'Hlbil ‘autent MYum, fi tam grai)es calumnia excogitatrc fuerint ab iis quos pdulld ' “
poft itet bcis faerfi reverentia debita, nec Epifcoporum auBoritas cohibere potutrUhtquominus'" *
ecclefiam invaderent , Theodericumque coram altari pofitum permere conarentur Inter ipfas' or- '- ' :
dinahtiUm iXntifiititm manus. Hanc autem obflrrufioncm a Principe , quam ' Fulbertus contra'''
Theoderici eleBiyiem legitimam objecerat, nihil aliud fuit, quam Roberti Chrifliamfjmi regts
atiBoritas. JfihU enim mlferat piiffimus Princeps , ut ecclefue \Aurelianertft , quam tefle He[-
gaudo fuper alias omnes impenfe diligebat, tantum tamque fanBiJfimum \Antifiitem pYocuraret,
quenl'FklbertUs nendum tunc probe noverat: . - . . v r .

Ecclcfi* 3.'Theodericus ht fedt fua confirmatus, veripbfioris partes■ implere conatus eft. &jus infiidm r

fu* pra- ecclefiam libcYdlitutem probat calix ab to datus, de quo ftc Helgaudus loquitur in vitaROberti
” CIt ' Francorum regis. Dominus Theodericus ejufdem uturelianenfis civitatis Epifcopus, cujus Vox
laudem Domini digne & laudabiliter erudabat, volens haberi memoriam lui nominis-
. monafterib'findfe Crucis, jiibet vas fieri ex centum (olidis auri optimi , in quo confecta* * 1
retur fettguis DbimiBi noftri Jdu-Chrifti. Junxerat fe tanto pontifici Rex mente humili i
qui fi>p$rn<i tadusamore fecit in ipfo fando calice patinam ad conficiendum: in ex corpus
Redemtoris mundi, &c. Refert idem auBor Rotbertum in honorem: fanBi ^tniani ecclefiam 1 ,

conflruxifie: cui pius Rex inter alia bona Sentiliacum & Ruttnagum cum villis & ceteris, ad
ipfas pertinentibus contulit, deinde addit'. Promeruit & a domno Theodorico venerabili Au-
reliSnorum epifeopo ajtaria ipfarum ecclefiarum cum pontificali privilegio de ipfis a fe fafto,
quod contui it, fando Anniano & Regi, inclyto, qui cum jn voce exfelrttionis femper dile-
xerac.de Conde bono. , . : \

Hserefi* 4 * Pf™? 1 ctfm.fic totus piis operibus infifieret venerabilis idntiflcs, excitata sfi in ecclefiqt,....
oborta *. f ua finu nefanda hxrefis, qutt nonnullos ex fuo ipfius clero infecit. Habita efii ea de re Synodus .

apud Jlurelictnos, cujtis hifioriam refert Glaber Rodulfus ad annum 1017. ubi notat eam damna¬
tis ad ignem feda au&oribus brevi exfiinttam fuiffe. Hanc Manichecoriim hxrefim fuiffe nonnulli J
dixerunt cb dogmatum ejus cum veteribus Manicbais affinitatem.: quamquam fibn omnes veret¬
rum illorum hxreficorum. errores tunc temporis renovata fuiffe certum fit.. Concilii quod ea occa’ : i
fime ^iurelianis habitum efi, gefla habentur tomo a. Spicilegii ^teberiani,pag.\670. Ceterum..
Abdicat, videtur timuiffe- Theodericus, ne aliqua fua negligentia tam exitiofa peftis gregem Juurh imva-

fiffet: qkare fe tanta moli fufiinenda imparem exiflimans, abdicato epifeopatu in monafieriuht “
fanQi Petri, ex quo olim fuerat eduBus, denuo fe recepit: qued anno 1021. accidiffo dic en- 1
dum efit 'Ham eo ipfo anno ecclefia ^iureliancnfi dedit. esclefias de Gemmiaco , Trigami.

Fioemio, ad fuum, uti refert Carolus Sauffetus , amivtrfanum. celebrandrm . ^thunde Vero . '.
Odelricus Theoderici fuccefior memoratur in privilegio Jar.fii Maximini, quod datum efi, ex.cq-,
dem Saufjeio, anno 1021. Roberti Regis 28. -

5. His ita cbnftitutis ,-jdrh dici non potefi fanBuni Theodoricum obiiffe anno 1021. quem ta¬
men amem utentes vulgo; baBmus affignarunti. Qui erum potuiffet fieri , ut intra Vigiriti feptem ; ‘ 1
dierum fpatium. ( confiant er quippe umverfi afferunt tum 27. dic Januarii obiiffe ) doiiatmns ., t > ,
fua ecclefia fecerit abdicatis pofiea infulis , mdnafterium fuum repetierit , ac- tandem

° blt * tranfaBos ibi non paucoi dies, ut habet Chronicon fanBi. Tctri Vrvi, fufeepto Romano itinere ., ,
obierit. Id fane nemo facile fibi perfuadeat: quare fatius puto ejus mortem ad annum fequen - '
tem, idefi ao22.• referre* “Upc ideo erroris admiffi accufandi funt auBores , qui eam ad
num 1021. qjfignarunt, Jiam, ut abfervat Jobarmes Bellandus y cum tunc-temporis pltrdq.ua :
Francorum annum a Pafcbate inchoareiconfueffent, nil mirum efi, fi hunc annum~ quem itmir 1 , >
piendo a Calendis Januarii 1022. appellamus, illi nondum Tafchate celebrato 21. tantummodo 1
exprefferint. ‘J . \ •

6. Miraculis etiam pofi mortem Tbeodericum claruijfe attefiatur vita prima auBor, licet ed ‘ '
MiracuIU s fingillatim non recenfeat. Pauca quadam refert Sauffetus ex •Torriodorenfi' libello:, qua bre ejks • r !
illudiatur;. ver bis adferibere tufam efi. Qui vivens inquit, virtutibus Inclaruerat , mortuus ‘etiam ni i**;.f

raculjs innotefeit. Nam puella gibbofa diu febricitans ad beati viri fepulcrum Tcmodoro
venit, ac Tcrnodorum fanata revertit. Veteranus medicus morbo febrium affli&atus per -
languorem longiffimiim, ledoque decumbehs paulum ex fonte bibit, cor.furgit, mpntcfn’ '
fandi Micbaelis afeendir, gratias Deo retulit, & fanitatem impetravit. Hinc tantam indita- ,
tis apud poftpros memoriam eft adeptus, ut omnes febricitantes .ad ejus tumulum aece*
dant ,plures cx fua infirmitatc.convakKant. I/u d/e. . 1 • ' , *. •

7. His aliifque plurimis miraculis commoti monachi Tornodorenfes , fanHuttt Tbeodericum , ’ utl - ;

praei-

Digitized by

Gooc le

S. THEODORICI EPISC. AUREL. 173

pracipuum fuum patronum ac protedorem venerari cctperunt. Vnde follemnis inflituta efl apud ANN.CH.
ipfos ejus feftivitas, ac pr at er ea ftngulis diebus in officiis divinis commemoratio : quos imitati 1022
fanSi Tetri Vivi monachi Senonenfet, ejufdem fandi feftum quotannis in fuo monqfterio celebrari , 7 . j an .
infhtuerunt, & merito quidem , cum tantopere monaflerium iflud non folum vivens coluerit, fed
etiam jufferit ut pafl mortem ibi fuum corpus fepeliretur. Porrro Tomodorum , ubi pracipue viget
fan&i Theodorici cultus, & fervat beati Antiflitis membra, opidum efl ad Amentionem flu¬
vium, in diaceft Lingonenfi archidiaconatus cognominis caput , ac nobiliffimi Comitatus titulo
infigne. ibi Eremita quidam ccdcfiam conflruxerat in honorem fandi archangeli Michaelis cir¬
citer foculi fexti initium■ quam Milo ejufdem loci Comes abbatia & bafilica infigni adauxit,
qua a Vidrico Lingonenfium Antiflite anno 980. conflitutis ibidem monachis Bene diffinis dedicata
efl ; perfeveratque ufque nunc fub noflra fanffi Mauri Congregatione.

8 . Trater audores quos hic laudavimus, fanffi Theodorici numinerunt Amoldus Vvion in Memori*m
Martyrolcgio Benediffino, & Hugo Menardus in fuis obfervationibus ad diem 17.fan uarii. An- t ftls '
dreas Sauffaius in Martjrdogio Gallicano ; fed qui ncflrum Theodericum cum Tbeoderico ejus
nominis primo Aurelianorum epifeopo, qui aimo 937. defunftus efl, confundit. Johannes Ballan¬
dus vitam ejus retulit ex Carolo Saujfeio, Tomo primo Januarii; ejufdem vero compendium Bu-
celinus inMenologio Benediffino, & multi alii recentiores, qui ejus gefla ex laudatis audoribus

iecerpferunt.

9. Eodem tempore quo Tbeodericus fe infandi Tetri monaflerium, dimiffoepifeopatu recepit,
degebat ibi LudoviCus Comes Alemannorum, qui, ut legitur in ejufdem motiaflerii Chro¬
nico Tomo x. Spicilegii Achcriani, Orationis caufa profe&us ad fandi Michaelis periculum,
Senonas rediens, infirmitate carnis praeventus in monafterio fandi Petri monachus effedus,
migravit in aftra locandus, relinquens ibi pofsdfiones in villa quae dicitur Arifcurt, &pal-
lium unum quod ufque hodie vocatur pallium J-udovici. Hac Chronici audor.

ludovicu
come i,

1 .T^x A v i d propheta cum ad laudem Creatoris & gubernatoris fui omnes cre- f an ^ s

I J aturas incitaffet, in exordio pfalmi 150. fic ait: Laudate Dominum in dandus .

S antiis ejus , in eis utique quds glorifica vit, & magno munere gratiae fua: diverfis
donis exuberare fecit. Ac per hoc operae pretium puto efle, fi a fidelibus narrato¬
ribus illa pertrahentur, quae milites Chrifti in fuis operibus viriliter nifi funt de-
m5ftrare,itnmo ipfe auftor omnium mirabilium in eis & per eos operatus eft,a quo
rotius fanhitatis & fidei fumma procedit: ipfe namque ait: Sine me nihil potejlis u>*n. t<.
facere . Et ita confitentur fideles fervi & miniftri gratiae Dei; & fatanae deje&io-
nem, quem Dominus velut fulgur de caelo cadentem videbat, femper prae oculis
habentes, illi retribuunt quidquid boni agunt, a quo & velle 8c poffe habent ,
nec ad momentum de viribus fuis prxfumunt, ne forte cum campo malae liberta¬
tis fpatiantur, in foveam improvifae damnationis incurrant. Laudemus ergo Do¬
minum fponforem & redditorem praemiorum in Sanhis ejus, dum ad notitiam
plurimorum deducimus quam perfuos famulos gloriofe miniftravit, qualiter 8c
interius virtute continentiae apud feipfos vixerint, & exterius lampade boni ope¬
ris alios illuminarint.

2. Poft gloriofos igitur Martyrum agones praeclare recolimus Confefforum ac
Praefulum merita. Nam & ipfis vifloriam de antiquo re portantes, quod eis fem¬
per vivere Chriftus fuit & mori lucrum, fupernx Hierulalem heredes fahi funt.

Ecce autem undique refplendent caftra militum Chrifti, ubi Rex ille fingularis
titulos Martyrum 3 c Confefforum fuorum defixit, per quorum etiam exanimatos
cineres de hofte humani generis triumphat. Denique inter numerofa agmina
athletarum affumfimus eum, cujus exemplis exaedificati fumus, 8c exitu conver-
fationis jucundati; beatum fcilicet Theodoricum, ut de ejus fanfta conver-
iatione & geftis mirabilibus aliquid in memoriampofteris traderemus, ut & ftu-
dia fanhorum patrum & vitas fummopere imitantibus infpiratione divina ad fer¬
vorem bona ahionis cohortemur. Beatus igitur Theodoricus, qui antea a qui- T i ^® r,cl
bufdam vocatus eft Theodericus, Briefi a caftri Theoderici, a cognomento fui rentes. r *
avi fic nominati, quod efl fuper Maternam fluvium, & inter extera caftra rega¬
lia valde decorum & amoenum, in prsefentiarum vero ab incolis hujus montis ve- ; nt ^ r ominis
luti appellatur Theodoricus b . Ne ergo generetur in fyllabae mutatione , talium tio .

ufum

* Oftrum-Theoderici opidum eft in, Briegia ad Matronam, difcelis Suet&onenfis , Ducatus caput. Ibi
adhuc viiitur vetus caftrum in monte a quo nomen toti urbi inditam eft, quodque forte idem eft ac il¬
lud quod a Theodorico noftri Theoderici avo. exftru&um dicitur,

b Melius, uti videtur, fcribitur Thtedcricus, quam Tbudmcus, nec illud nomen a Grascis derivari de
bet, qui QiuJqwfctff feribere folent. Hoc enim, quod plerique feptemtrienalium populorum rege* & prin¬
cipe terre gaudebant* lingua.'eorum ThtMdt-riich, id eft, Vafutit frilms dicitur.

Digitized by uooQie

' i7V ' 1 ' J ,' "'V J V I T A y

jvnn.ch. ufusn infequi curamus, & dicitur a Theos quod eft Deus, &ikosfcientia, quafi
1022 iciensdeDeo., Cumque necdum prsceptorumfcientiam haberet, divina tamen
z 7 . jan. ijiepgratiarefulgens incorpore puerili cor fenile radicaverat. Nam diimhujuf-
cemodi dile&ione erga indigentes focios & pauperes arderet, in ipfa pueritia jam

. Caritatis quoque vifceribus affluens, pro pau-
puerulus nimiis jejuniis affligebat corpus . E van-
i crucis mortificationem Ferre gaudebat, ufquead
Colis occafum pluries orationeS & fuffragia extendens, adeo qugd Brifeitae mirari
‘coeperant, unde in puero tanta mox gravitas fubitd excre viffet.

3. Theodoricus parentibus fecundum feculi dignitatem nobiliflimis oriundus,
ad fuccefflonem, ut credebant, fuae ampliflimae dignitatis tenere educatus, bo-
Tia indolis exftitit: qui adhuc primo:vus bonis coepit florere moribus, nobilita¬
temque faecularum fatagebat mutare in fpiritualem.. Nam non de liiperbo tume¬
bat inter cote vos fanguine, nec veflium extollebatur pretiofitate., nec 4e paren¬
tali tam rei quam praediorum amplitudine, led ad inftar dominici di£ti veniens
miniftrare, non mijiiftrari. Omnia enim quae dant oculorum extollentiam, virtu¬
tis pede calcabat, pauliatimque Deitas eum adfumebat, quem fpiritualiter cum
Paulo & Barnaba apoftolis libi vas ad praedicandum & fegregandum praevidebat.
Nepmpra, divinitatis nutu a genitoribus ftudiis liberalibus erudiendus traditur,
qui perfeveranti animo fcientiisedo&us, Chrifti militiam laqueis 1 'aecuh ruptis
lufcipiens, in tantumcapeflfendaereligionispropofltum.adhuc puer ifte appete¬
bat, ut cupiditates faeculi reprimeret , &fapientiaeprofeftusadipifceretur. Hinc
vjr beatus Theodoricus quafi Deo deditus, licet adolefcens ftudia liberalia defe¬
rens, ad coenobium fan&i Petri Vivi, quod habet urbs Senonum, confultis pa-
vim' ri V * rent ^ us fp onte perrexit. Florebat tunc temporis ibidem abbas Raynaldus a
rimn. c 'vir reverendiflimus, cujus odor fragrabat ut nardus, quique beati viri parentali
tali propinquitate erat proximus, & venerabilis cum ejufdem urbis praefulis Leo.
terici coetu fandarum Reliquiarum inveftigator totiufque probitatis imita¬
tor . Qui quidem Raynaldus una cum eodem Theodorico idem coenobium penitus
Tenovavit, tabulis argenteis & aureis cum gemmis pretiofis 8 c facris reliquiis di¬
tavit. Nec tacendum eft quod diebus fuis fanftorun} Saviniani & Potentiani b
corpora funt a praelibato Leoterico per cujufdam veterani notitiam reperta timo¬
re paganorum antea abfconfa, quae ille Theodoricus cum fuis fimilibus gloriofe
& laudabiliter exaltavit. Itaque fub annis illis Raynaldus fufeeptum adokfecn-
tem dulciter fovebat & pedetentitn ad litterarum cognitionem &;fan£fitatis nor¬
mam commovebat: qui conflderans cum eo cum statis proceffu religionis calefce-
re defiderium, fecum gratulabatur. Credebat per eum fequen ti svo aliorum pro¬
curari pofife falutem, quod nonpoft multum tempus rei veritas comprobavit.
Nam ille gloriofus Confeflor intra illud coenobium Domino militans, orationibus
8 c obfervantiisdregularibus viriliter intendens, multorum juvenum ac fenum ad
eum confluentium turbas de fidei noftrae religione feifeitantes non folum ad fidem
convertebat, verumetiam perfe&ae vitaeinftru&ionibusinformabat .Sane mox
ut ad intelligibiles annos exolevit, ipfe fuis omnibus renuntians, ad mundanos
ftrepitus ulterius redire non voluit.

, 4. Is quoque flamma divini amoris accenfus fuit. Omnibus amabilis elocjuio,

moribus fuavis, vultu alacer, in commiflis fidelis, & caritate fecundum lujim
Fit epifeo. modum prsftantilfimus. Cum enim mirae religionis&fan&itatisin. eodeija £<ge-
iiaLnfu / nobio foret imitator, deinde Aurelianenfis urbis egregius paftor, Scnuncglorio-
fo exceffu patronus noftereffe&us eft. Interea Dei famulus Theodoricus dodlri-
nae verbique cceleftis pabula fcienter hauriens, cathedram ejufdem urbis digne 8 c
laudabiliter rexit,& ibidem infinitis virtutibus 8 c miraculis claruit.Fuit merito kic
praefui magnae humilitatis, quia omnes infirmantes ofculatus eft atque benedixit:
magnae dignitatis, quia Spiritus gratiae quae fulgebat in eo, effe£tus eft praefui il-
. '. lius

m In Chronico S. Petri Vivi dicitur S. Theoderici avunculus, monalterium fere penitus deiltu&mn re¬
paravit, jacet in capitulo, obiit anno 999. ex Odoranno.
i De horum translationibus agemus mira ad annum ioiy.

parhmomae ltudusinierviebat
virtutesla- peribus follicitus erat. Adhuc
Cgncs ' «elium nondum noverat, fe<

Digitized by booQie

S. THEODORICI EPISC. AUREL. 175

illius civitatis: multas juftitiae, quia exorta efthxrefis nova & inaudita in urbe ann.ch.
Autelianenfi; ipfo in cathedra prasfidenfe. Quapropter accerfiensRex Franco- 102 1
rurri irchiepifcopum Senonenfem, juflit congregari fynodum. 1 Erant autem a7 ‘J* DU '
haeretici ex melioribus ipfius civitatis a clericis,communi vero confenfu in volun¬
tate omnium convi&i ab hasrefi omnes perpelli funt ignis incendium. Multas pa-
tientiary tantam enim in omnibus fervabat, quod cum eflet fummus Sacerdos ;

. : impUne faspe a grege fibi commiflo laedebatur, nec a fua eos propter hoc caritate
repellebat. Multas afliduitatis inorando, ex quo orationi, lectioni, feu bono
operi femper vacabat. Multae aufteritatis, cum ab omni aevo jejunaffet, cilicio
fuumcorpus macerabat. Multae compaflionis, quod omnes poenitere volentes
: compaffionis finiirecipiebat,

5. Tandem beatus Theodoricus fuaefalutis non immemor, de grege fibi com- Abdicat &
miffo Deo fe rationem redditurum exiftimans, cathedram dereliquit. Quemad- Mfterfum°.
'“ modum enim ad eam Spiritus fan&i gratia vocatus fuerat, fic Spiritu angelico
* ‘ illotus ad fupradiftum monafterium fan&i Petri remeavit, ubicommoransdie-
^'"bus non paucis/», Raynaldo adhuc regnante, profe&iisut iret Romam, bene-
3 i^Konelufcepta exivit,pervenienfq;ad caftrum Tornddorenfe in ipfa no£te bea-
r ‘ tofine quievit, fepultufque eflinbafilica lan6li Michaelis archangeli, de fundus Obit Tor-
* J Texto Kalendas Februarii circa annum Domini *i 015,& licet apud diflumcoeno-
f biumfan&i Petri corpus fuum jufliflet fepeliri, Comes tam6 caftri Tomodorenfis,

' 1 ejufdem Sanfti confanguineus, hoc impediens, iri eadem ecclefia fan&i Michae-
’ lis fecit fepeliri. Jam vero inobfequium funeris credi non poteftquantahomi-
“ iinm multitudo convenerit, O quantus luflus omnium vox una metentium, 1 quan-
' ta prsecipue lamenta ejufdem ecclefias monachorum 1 Hoc igitur beati viri corpus
" ufque ad locum fepulcri militum& nobilium veftibus lugubribus induta profeque-
!. batur turba. 'A Domino enim faftum eft, qui hoc facrorum coenobium viro tam
1 fanflo dotari voluit, ad cujus quidem fepulcrum segri reperiunt fanitaterri, prout
‘ fide dignorum relatu audivimus,noftrifque temporibus multos febricitantes vidif-
‘ featteftamur, qui ad eumdem £an£him devote interceflerunt, fanitatem Deo
' aufiore feliciter reportarunt, / '

v ORATI O. -

” U ‘ ' ■ • » • ' ' l . • . ..

Eus qui hunc diem facrofanftum per feftivitatem beati Theodorici Ponti-
, ^ ficis follemniter celebrandam contulifti ■ da quaefumus fupplicibus, ut
] "m^ritisejusdefenfi, & ab omnibus vitas hujus liberemur adverfis, 8c vitaj seter-
n* praemia confequamur. .

• r ALTERA V I T A

>’v £x codice mf. Petaviano y Saujfeyo & Bollando.

1. T>Eatu& Theodoricus indigena exftitit Brienfi Caftri Theodorici a Th«odor(co avo
r , Q fua taliter nuncupari, exortus parentibus genere claris & «pibus, & poteftate prae¬
fulcis, A quibus tenere educatus, ccepit in state primaeva bonae indolis praetendere argu-
‘ mentas non adolefcentium more lafcivia diffluens , fed mature converfans; non de veftium
* pretfofitate mmefcens, aut de praediorum amplitudine, atlt de nobili parentela, fed ea re*
fmtans pro nihilo, quae fciebat in nihili redigenda, Satagebatque ut quo nobilior erat in
: feculo, eo nobilior haberetur in Chrifto. Cum enim parentes lui vellent eun do&rinis li¬
beralibus imbui, & c contra perpenderent, quia mores foleant a convi&u formari, nolue¬
runt eum fradere facculari magiftro, ne morum fecularium depravaretur exemplo. Proinde
flatuerunt eum in lanfti Petri Vivi coenobio, tunc & religione pariter & do&rina famofo;

-ob

S. Theodo¬
rici patria,
genas.

Studia in
monafterio
fanfti Pet.i
Vivi.

_i» Hos iifoium fctt Lizonem Sc Heriberrum vocat Glaber Rodalfus.

A Jam obfervawinms Rayaaldtttn tunc deftw&iim &tidc, utpote qui umioif. obiit, Ic Theodoricus
ante annum ion. fedem fyam non dimiiit-

Digiti 5d by v^.ooQie

ann.ch.
1022
17 . Jan.

Vocatur ad
aulam.

Epifcopus
eligitur.

Odolrici

temeritas.

Virtutes
ejus iii epif-
copat .

i*di non
poteft«

Inimico
parcit.

Morbis
exercetur.

Cei itus ei
«terna glo¬
ria promit*
titiir .

Obit.

JVNN. CH.
IC23
4. Mare.

176 VITA

c/o id maxime.quia Se vvi n us S.-.nnOnis nrchipracfu!, & R A y N A R D u s. abbas cjufdcm coe¬
nobii forent ei confanguinitate connexi • Illic ergo jugi exercitatione proficiens, quidquid docu¬
menti perceperat, mente fcdula revolvebat. Se quoque prudenter agebat in omnibus, folli-
cite providens, ne a Fratribus, quorum intererat vitse & ordini poflet in aliquo denotari.

r Eo tempore regnabat in Francia Robbrtus rex, vir pietate egregie & egregie eru¬
ditus. Hic ut juvenis opinionem compcrit, eum ad a curiam accerfivit , Quem fidelem ad¬
modum & prudentem experiens, ccepit ejus uti confiliis, & jura regalia ei tradere difponen-
da- Defundo interea b Arnulfo epifeopo , Cleri ac populi pari fententia Theodoricus
petitur, ut in prasfulcm provehatur. Rex annuit quod petebant. Verum quia virtutem in¬
vidia fequitur, nea urnquam defunt bonis diferimina , afluit quidam clericus, Odolri-
cus nomine, quorumdam manu fultus, Epifcopatum impudenter ambiens, 6 c fandi viri
eledioni omnimodis contradicens. Qui etiam tanta temeritate dudus eft , quod cum vir
Dei a Lbotherico Senonenfi, Fulbbrto Carnotenfi, aliifque epifcopis in ecclefia
Aurelianenfi factaretur, fores ecclefia cum manu armata irrupit , & ufque ad altare progre¬
diens, virum Dei fub manu facrantis quafi peremturus appetiit. Sed quod divinum conli-
liumordinat, nullatenus prxfumptio humana conquaflat. Divino fiquidem nutu, nec facran-
tem, nec eum qui facrabatur, tremor ab incfpto depulit; & quaflis a (Tu Itibus paullatim di-
miffis, adverfa pars tremefada paullatim diffugit.

3. Poftquam vero in fede pontificali locatus eft, capit uti lampas fp!cndcfccre, & circa
gregem fibi commiflum miram follicitudinem gerere, fubditis & operum exempla prxmon-
ftrans, & monita feripturarum inculcans. Erat enim pauperum relevator, rcpicfTor opprimen¬
tium, & opprefforum adjutor. Ab omni munere manus excudens, quxrcbat non quod fibi
mile, fed quod multis; unicuique ftudens impendere, prout cuique noverat expedire . Ac¬
cidit autem dum quodam itinere pergeret, a complicibus praefati Odolrici eum intercipi;
quem mox de equo cui infidebat dejiciunt, humique proftemunt , ianceas & gladios vi¬
brant, ut innocentem trucident. Sed mirum didu , quem gladiis fc putabant confodere,
nullum ei vulnus vel modicum potuerunt inferre. Etenim manus inimica nocere non po¬
terat, quem divina dextera protegebat. Tandem cum credentes prorfus exanimem, humi re¬
liquere jacentem. Surrexit ergo vir Dei, corpore quidem prorfus illxfo, fed tamen amibtu
circumquaque difrupto. His ita geftis Odolri cus attendens quia frultra appeteret, quem Do¬
minus cuftodiret, ad eum confligit, petit veniam, impetratque petitam. Cui etiam Praefui
ne videretur reminifei injuria:, fecundo poft fe tribuit honore potiri, ita uc poli ejus dcccf-
fum ipfe fufeiperet prxfulatum.

4. Sane quia vafa figuli probat fornax ,' & virtus in infirmitate perficitur, fervus Dei
gravi & diutina aegritudine vexabatur . Caftigabat enim filium Dominus quem diligebat,
ut ei vel meritum virtutis augefeeret, vel culpae fcrupulum , fi quis inerat, tribulationum
lima penitus expoliret. Frequentabat autem canobium fancli Petri Vivi, tum quia ibidem
alitus fuerat, tum quia fciebat locum efle fandum, 8 c Sandorurn pignoribus copiofe re¬
fertum. Cum ergo quadam vice de more ibi veniffet, & etiam confectus' macie Romam
proficifci difponcret, contigit dum in eadem bafilica node quiefeeret, ut audiret vocem de
caelo dicentem fibi: Ne timeas, Theodorice, quia fuperna manfio tc exfpedat, ubi mar¬
tyr fandus Sebaftianus gloriofe triumphat. Erat autem feftum beatiScbaftiani. Fadoitaque
nwreaccerfivit Adbbbrtum ejuldem loci monachum religiofilfimiim cum quibnfJam aliis,
8: eis quid audierat intimans, obitum fuum imminere teftatur, mandatque ut ibidem fi ci¬
tra Alpes obierit revehatur. Optabat enim fepeliri juxta venerabiles avunculos fuos, Sev-
vinum archipraefulem, & Raynardum abbatem.

5. Poft hsc iter arripuit, & prima die Briennonem pervenit: dehinc Ternodorum uf¬
que profedus eft, ubi mox infirmitate correptus eft; & intra paucos dies, dum illic aegro¬
tans decubat, vitam exitu felici confummat 6. Kalendas Februarii. Di (ponentibus luis eum
referre, quojufseratfe referri, obftitit MALoconfanguineusejus, praefati caftri dominus, &m
ecclefia fandi Michaclis archangeli fecit eum honorifice tumulari. Cujus tumulum qui fre¬
quentant, frequenter referunt quod implorant.

DE V BURCHARDO SECUNDO

fan£li Qalli apud Helvetios abbate.

I. "I X UOS nominis huius abbates habuit infigne fandi Galli monafierium .

1 J Prior circa fuperioris jaculi finem e vivis excejjit ^ cui Ingenito cogno¬
men inditum efi^ eo quod e materno matris mortua utero dudus fuijfet : alter rue -

■ ■■ . .———— - 1 - - - - - - - - - -. .

a Tunc temporis accidit, quod refert de Conflantia Regina Odorannus ad annum 1031. qu* cum a S.
Saviniano monita fuiflet non timere Regis divortium, nefeiebat quis efset hic iandus, quod a Theoderi-
co noftro didicit: unde peculiari devotione erg 3 hunc fandum pofteaaffeda eft, ac multum auri ac gemmas
pretiofas libentiftime conrulit ad conficiendam capfam pro ejus facris reliquiis, ut narrat idem Odorannus
oculatus teftis. St habetur in Hirtoria translationis cjufdem fandi, infra ad annum 101 j.

F Inter Arnuifum &Theodericum fedit Fulco, qui fynodo Calenfi. annoiooS.f bfcripfit : ad eum eacilat
Fulberti Carnotenfis Epifcopi Epiftola 41.

Digitized by

Google

DE V. BURCARDO ABBATE. 177

ro cujus his elogium damus , anno 1007. monajierii regimen ajfumjit. Pauca qui- AN.CHR.
dem de eo habentur , Jed qua cum certa ftnt pratermittere fuiJJef religio . Ea praei- 1 02 3
defumta funt ex monacho fanBi Galli , quem Goldajlus , qui ejus opera tomo 1. 4 ’ Marr '
Rerum Alamannicarum vulgavit , Bure bardum appellat. Hunc auBorem paullo
pojl Bure bardi nojlri obitum vixiffe patet ex eo , quod de Diepaldo Burchardi fuc-
ccjfore agens capite quinto , ajferit Jeejus mores & aBus requiftjfe , ac didicijfe ab
iis fenibus , eumdem Diepaldum viderant. Huic ceteros auBores adjungemus qui

de Burchardo aliquid pofierorum memoria prodiderunt.

2. Tanto viro , qualis erat Bure bardus , opus habebat fanBi Galli monajterium
ut inprijlinum fuum fplendorem reJlitueretur.Ejus enim bona omnia a Kerhardo fe
G er ardo ejus pracejfore dilapidata fuerant , qui & difciplinam regularem penitus
exjlirpaverat- y at utrumque egregie reparavit Burchardus.Unde auBor laudatus cum
capite 3. calamitates,quas in fanBi Gallimonajlerium Qerardus invexerat enarraf-
fet , caput 4. de ejus fuccejfore fic orditur . Sed cum Dominus afflictionem populi
fili refpexiffet, poft Kerhardum ,Burchardum virum juftum & fanQufe.huic
praefecitecclefi*, qui, quafi fecundus Moyfes, nos diujEgyptia fervitUtd op-
preflbs abfolvit, & in optatam quietem reduxit. Ipfe etiam pii Mandrit* (ludio
seftuans, officinas dilapfas retedific ans, coenobium coenobitis ampliffime adauxit.
Quaecumque vilia & inutilia reperta funt, in melius commuta vit, legen^ Domi¬
ni die & noCte meditatus, ipfe fpiritalis fpiritales in hoc loco monachos reforma¬
vit, inutilia omni ltudio reflavit; qu* vero utilia loco & fratribus fuiffent, haec
quotidie excogitavit & (latuit, omnia antiquitus inbeneficiata exofus, plurima
de hisfua diligentia ad fe retraxit-, & ad fratrum utilitatem deftinavit. Thefau-*
ros ecclefxae ampliavit, cappas, cafulas , albas, pallia & libros, Immonenfithi-
tatus, qu*que optima & pretiofiflima elaboravit.* nihil de omnibus minuit, fed ,
in omnibus locum iftum ditavit.

3. O quam felices fratres fub ipfo fuerunt ] Jugum enim ejus cun&is fuave, in¬
vidi* , contentiones, amulationes & his fimilia fugerunt: in quorum locum ca¬
ritas, pax &manfuetudofucce(Terunt, &fiade(Tes, non hominum, fed ange¬
lorum in ipfis vitam videres; & qui prius longa triftitia tabefeebant, nunc fpiri-
rali laetitia fine intermilfione exfultabant. Diverforum metrorum (ludia revixe- v -
rant, quibus cum inflantia laudabant, tranfafla jocundiflime damnabant. Hy¬
mnorum & Sequendarum , & diverfarum expofitionum libri,quippe fine triftitia'
expeditum cor ad fingujfi habuerunt, excogitati funt; & fi nulla triftitia tanto
gaudio interveniffet, fe jam angelicam vitam pofledifle exiftimaflent.

4 . Hic erat fub Burchardi regimine florentijftmus monajierii fanBi-Gallenfisfla¬
tus , in quo obfervantia regularis vigor cum litterarum Jludiis conjunBus erat . Por¬
ro quadam ex iis carminibus & fequentiis , qua tunc ibidem edita futffe narrat au¬
Bor , adhuc fuperfunt in colleBione , quam Henricus Caniftus edidit antiquarum
leBionum tomo 5. alios item ver Jus in fuum chronicon inferuit Hepidannus , ubi
ad annum 1007. Burchardi eleBionem fic notat .

Purchardo noftras Dominus commifit habenas, „

Quippe viro jam tunc fibimet per cun&a * parato. “ u ' m

'M.onaflerii rejlaurationem ad annum xoop. refert idem auBor , ubi innuit hominem
cteBo delapfum fanBi Galli merito illafummanfijfe.

Res novas dum Purchart Gallo fua te£la reftaurat,

Rulticus extremo de culmine per caput a6tus,

Noftri fpeftaculum nimis addiderat miferandum;

Sed poftquam cecidit, caput allevat atque refedit,

Mirum, furrexit Gallo integer & benedixit!

Alia denique adhuc carmina refert in fequentibus annis , ex quibus ea tantum refer¬
re placet , qua ad Burchardi nojlri laudes conferre pojfunt . Sic narrat fanBi Galli
vijiones anno loio.faBas cuidam mulieri muta , qua contra morem folitum ingref-
Jd erat in monaflerium tempore Jilentii meridiani .

AB.SS.O.B.Tom.VlIl . M Sabba-

Digitized by

Google

I \<

l7 S DE V, BURCHARDO ABBATE*

ann.ch. Sabbato Spiritui PafcfiaeliWma rttVparata, 1 ' S '

1023 Accepit iolmis&^tres poft prandia foram*«

* Mm ' . Ji 4 umfidP'duda>pctiitpon^^ •■•

Clam quoque dfflabe milii fes ilia fub ire.

Pollet in his iitulus patrum ftudiis operatui,

. Gallas ibi fi bi dixerat <rffeperennem»

Hicutifiequatatt, bancvifibusiple«locabar*' - 0 * • '

Accefiit, paterutdocuitj cUiple&rarefolvit;

5. Verum dum pius Abbat rejlaurat^manafieriotatutfervanda fibicommijfo gre*'
gt incumberet , fuos deferet* coa&us y in Italiam edi&o Imperatorio proficifei cogi - >
t*r t j Eo quippe pergent imperator Hentkus utbellumGrpcts inferret , immenfuwuoc'
tata Germaniaexerarumcongregaret , cui expeditioni etiam Epifcopas & abbate*
pro illorum temporum more intere ffe voluit, Jiet quidem felicem habuit exitum^
G racoeum audacia , fu fis eorum capth, repreff 0 ejl ¥ Sed fxer citum redeuntem pefiie
invaftt: qua morbo inter multas qui interierunt , ipfe etiam Bure bardus abbas Jun&f
Galli occubuit ■ ac cerpuscf** pranck«® uniter delatum ibidem fepultum e fi . Totm
rei bujusferies ex Burchardo au&orelau 4 aro audienda : fit enim caput 4. prafeep **■>.
tur . Sed quod paiaiuna rerum viciffitudofit, in i piis probatum eft. Nam Otici
Imperator dianltaliam^firaa, mcAft^piterpoipwnaturamorte decedit vHpinv
ricusvero,BajoariaeDy x, aftumtts infignibus.regnipnftipfum regnavit, & per
Veronam Italiam petens, omnes illarum partium civitates (ibi fubjecit: Papia**'
ipfam qua corytus eft die irrumpens, gladio & igne perdomuit. Saxoniam rever-
fusadiit. Illic cum quadam ueg otia rfgnj prdinaftet, Spiritu Dei replet us juxta
. caftrum Babenberg nobilem & divitem epifeopatum conftruxit, & Benedido pa¬
pa vocatoecclefiam inibi in honore fandi Stephajii confecrari fecit, & regno jam
firmato confilip Principum eundi regni Primatibus expeditionem in Campaniam
condixit. Burxfurdq quoque poftro finaifiter condixerat.. Quod ubi auditum eft ,
Fratres, clerus£c populus uno luduomnes aeftuabant, & quacumque pericula
fuo Abbati in hoc itinere futura forent, finguli pro ipfo fuftinere de fiderant. Cum
autem ultimum illis valedixiffet, tunc demum eo proficifcente totum caelum fle¬
tibus & ludu repleverunt. Heinricus cum exercitu Campaniam occupans, Be¬
neventum intravit. Troiam oppugnavit, cepit Neapolim ,Capuam, Saler¬
num, aliafque eprqm locorum civitates in deditionemomges accepit, &Nor-
mannisquibufidam, qui tempore ejus illo confluxerant, quoddam illis in parti¬
bus territorium donavit; ficque per Roma® trapfiens , vidor redfitii|<Gtfrjpp a-t
niam • Peftilentia in exercitu prta multos, exftinxit: inter quos Ruedbordui Gon-
ftantienfis Epifcopus & BurcKhardus>npfter obierunc.NbtKerus quoque maigifter,
&alu pmftentes fratres apud fandum Gallum decefTtrunt, Sed Burckhardvrs'
honorifice ad caftrum Franx.enminJler theutonice didum deportatus , ifiique in '
media ecclefia, ut adhuc videtur, Tepuit us, fiput eodem 1 <>P° ego ab ip&»\ es™
cie fis Canonicis, audivi, multis miraculis, qualis apadDeumfit, quotidie de* v
claratur* Nobis autem hoc quod cineres ipfius apud nos rronftmt, maxime eft' |
conquerendum ; fed ficut vivos locum hurtc dileXerat, ita etiam nunc apud Deum (
prp ipfo i ficut fperamus, exora t. Hac ille y cui Bure bardi BpitqpbmtfM^d ap(q(^. s
Franrjenmunfler eiinferiptum eft , fubju^eje/uvo^ cn C
antiquarum.

Angelicis comitatusnvarre qtlaf^defafla
Prsefufis vicem flammis
Celfi thronum didicit precibus
Inditur aetheres felix quafpifit
Tranfit,

•. V * I - “•

»\ siam - v. .’*

.v.lU

■iM.vvr r.- .wht

'JiiV.,1 .Vi *i

'li.iivj >'1V^
v?i

M-i>: :.S\\W

i. Porro ex bis omni$Uftepgrtt A %
tamen utvirumfanflujqja fomjm

affeSwty

,racula ad tu*■

tized by

Google

DE V. i 79 , .

mulum ipfius patratafapius 'comprobantk*. Nomen ejrtifidyYtexii titule Menologio ajw.ch.
Bcnediftino infertumefiaddiem 4« Martii<, tfuem dtiamipfiajfignavianifs^jcum iolj
aliunde notum non Jit nobis , quo,rener a obierit die. Nam /paco imus Vadims qui ad Mm>

annum 1 ocy.apud Goldafiuw^Muxcbxrdi obitum 1006: Kal. Augufii notfct , adje¬
cit ab aliis ad 5. Idus ejufdem menfis eum revocari. Annum-autumejmmortis , quem
varium varii ajjignant , ex beatiHemriei imperatoris in Jtalia adverfusGrxcos ex¬
peditione repetimus . Brufckkdsi» abbatum fdnSi Galli catalogo ait , Burehardum
no (Irum anno 1018. obiijfe yfecutus Hepidanni C bronicon . At id fujlineri non po~
tejh cum ipfeJJenticut ^inautiusltalkaemeditiotmnurrtuumfuiffefatetur But-
c bardum^ annas. 024. exeeffeTrt evrvis.Certius itaque Burcbardi obitus anm 1023
confignoripotfjl. Nam Hevrieusavixr iot i. in Italiamprofe&us , totam Campa-
ntauidliafquoregiones quas Graeci oceuparatft y armisfubegit, atque hieme in Ita-
Is+franfaUd, inG er maniam anetofequantireverfus efi y m refertBar ornus ad an•
xoai. haqueoum confiet apud omnes , BuacJrardumin-reditupcfteawfiits&um
-Odandi i&z%. initiaejus obitumreferre vi fume fi ; Hxncfementiamconfit*
mat’Bt*tcbardus ftriptot , ex quo nofiri Burcbardi vifam praecipue txcerpfimus •
Quamvis cpimmortis£j»s\annkM-non njfigudt, tamen capit» 5. ait Tbiepaldum
Burebardifuctejf nem obiijfe- anno phrifii 2034. regiminis fui undecim»'. Ita
que filex annis icr^undeotm y quibat TbiebaldusmonafteriumfanSti Galliguber*
navit?) eximamur , invenietur annus toj^.quoproinde Burcbardi Obitus collo,
caniusirit >' '

. •• • • i

"Bpar&in a .<Cfu i

VITA SANCTI BERKWARBI

.EPISCOPI HILDESHEIM ENSIS.

■ ' • • • • • '

' y: w . Ailflore. T a n g m A R 0 prefbytero aquali.

ANN.CH.

102 $

1 6. Od.

Ex Surio & Brovvero.

:o/ji

^OBSERVATIONES PR&VIM. ,

m <**.!; 1 o ■ • . . ...

foer pnxtpna Ecclefia catholica fidera , qua feculo undecim Germaniam
i iUuittatunt t ttcenfetur Bbrnvvardus HUdesheimenfis antifles , qui yiventnrum v * ta: ^ ctl '
Sfium nwm* 4 m i & pofl mortem infinitis pnpemodum miraculis iUufirw fuit. Vitam' ejus vtor ‘
Tammatus pifjhfer ipfi aqualis tanta diligentia confertpftt t ut opus non fit quidqueorex aliis
ttainfaare ad ipfius faBa Uluftranda , cum ipfe res praclqn a beato VOntifiu ggfiatp
qtob tmpn viderat z*r audierat , accurate & diligentiffmc enarraverit .Vpc' etiam aliunde quf-
naMfubfr: ili» 'Tantfharus conquirendum efi, cum fefe ipfum non jemel prodat . Is enim efi
Taxgrwus monaftptii HUdesheaniani , id efi Caihedralis ecclefia decanus -, qui ruam ~tq. firmtl
c **h Xd&barfy Slavoicenfi epifeopo ad conventum Francoforditnfm 1 a beato -BerWbvatio
ffff e fi > bt partes ipfius', in eaufa Gandershemeufis numafttrii coram. . petribm . tuere-

“Tf ' tj ' A ' f — rrnmycrni luram \ 01^7*

efi tffe, qui num. fequenti p primaeva xtate tua ufque ad canitiem in eadem
ect&fii enutritus' t in Italiam tranfmifit , Bemwardi jura in idem monafleritm adverfus
FVHlegtfitm fiOgontinenfem metropolitanum coram Romano pontifice & Imperatore propugnatu- ■

i. Translationis Hifioriam , quam Vitafubjecimus, auSor item aqualis dtfcripfit , ut legentipa. _ _ .

tant.^At miracula quafubinde fubjiciuntur y varii auBoros variis temporibus , quibus ea contuere,
litteris exararunt t prout ea fieri videbant) nec dubium quin in JanSi Michaelis monafiem , m b.
quo beatus Confefjar nequiefeity unus femper ad id tdiquis deputatus fuerit, ut xum miraculum
aliquod ad beati viri tumulum patraretur , quod fane frequenter contingebat y in Hbrq ad hoc
dejtmato ftatim feriptum poflentati commendaretur. Et fano trouverus $ ‘qui bane vitam exmf. 0

** * *•

et fi accurate adeo per fitigulos annos beati Bemwardi gefia m Vita, fequenti det- AanBslDor '
2 V f tUF lnAs W* 1 *** ie ‘fonoipfo. qui iUi extremus fuit/Auftor “*

fit? ipfifm.wd*, CbJcm Saxm.

?l mr ' Cbnmcmn I UUcthtmm/h V .d Chtfnmm tmo tmw, Tri-

iss.o.B.Tm.rm M ij ( inw«,

f 3p tum ^iT j }i. T • v ,

ANN..CH- tbemius aliique paffitn vulgati auBores , Bernvvardi obitum , & Godebardi ordinationem■ anno
1022 I02Z - confignant. idem innuit iffius Bernvvardi Vita auBor, qui annoioii. fanBi Michaelis

i* ' 0 %- tnonafferium dedicatum fuiffe fchbit, nec videtur fanBi viri obifum ad annum fequentem differ-
re. T$pn tamen patitur totius vita contextus , ut ante annum 102$. conftgnari poffit. Etenim
. Berttwardus 1$., Kafatfasi JtyUftione 6 . anno '$$$.. ordinatus fuiffe- dicitur ntom. 6.

•y. - Toftea annus •904. /»<//##£. 9^4*- ^ us Sfptmbris dicitur ejus ordinationis quartus , gr fiede-

inceps. 'ifum. 48. annp .ordinationi fu* trigefimo^primo mortah 'ipfi inflitiffr dicitur . qua~amnia
falfa erunt , nifi anno' ditatur obiiffi. is enim annus

ptus dietndus eft. Et qaiietn huic «ptAionis aliquantum favet ipft Trpkemmti'm-, , 0 ProwM.Hir>
faugienfir qui quidem Gedebapdi -ordinationem M annum i-gij-, revocat , fed- prius dixerat anno
402- Bernvvardum ad HiUtsbeimenf&n ftdem fuiffe eveBum-: “Upc adeo nebis etiam adverfatur
Chronicum Hildesheimenfeyjn quo\ ffernvvdrdus anno $9$. .ordinatus .dicitur annis 3/, prafuif-
fe y quamvis ipftus ptfted mortem annd i pii. conftgnaverh. . “Proferenda trntn eft eorum fent
- tentia, qui beati Untiftitis 'pratcr Ikudaau fwtptdres. I

qui id difote habear, favet etiam Wi jtu&ar , tdri dit Pibgrmim rstcptffd&am, epifcopam
primam Miff&t Colonia tHffaafff x * V qud ihe ebiti Bernvyqrdus,,^ 4 t PjUgruiHj

ftatim.poft fuqtk.ek%mm..WtmcpfB ia Jpafiam fertus fuh finem anju. 1022. reverfus eft; riqq
verifimiiefeft eum'anno integro, a Miffc celelftqtione abftinuiffe. Deinde annos/Vqftenti Godefarditt
Beritwaldi fuccefsor circa feftum Peqtecbfles Codtiiio Mcguntin 6 fnt'erfuit. i > }

Die$,cultus. ^ Certior eft'fanBi viti obitus dks^ cum ftkd fit omrliutn fdntentia^ duodecimo 4 ® 'Kklendas
JOecenAriSf-id ^rdit^iokmndn^-v^pipOi tlimiadj^fnriirTilp^ai quo quidem 4 i*:iH,Mftftqw>
Ugiis ^w^j; r fynBorfsnfa

qui ip nppenx tam JqriBltViri iqtftjoma-

no Martytfolqgio defiderari , qui a Jumm f oniifke fotlemni ritu interfanBoi fuerat arnlumerafusL
. primus e gente Saxonum ttamro fandorum ddferiptus dicitur in epiftola ad Sifriium‘H. Hlf
desheimenfem antiftitem , cujus tempore , id eft foculo decimo tertio exeunt e , fanBi Bernvvardi
. ip. cultus maxime efflorqfepltot *• Omitto Bernvvardi elqgia .qtia' paffm apud fcriptqres Germanos- ha~
’• ■ * *•' nentur, omnium inftar fft ejus vita quam e^hfbernus^. /Jftfin, Pampn Jituit mitpere Pfththari,
“‘f auBoris gravis & aqualis locum y quem Brouverus retuUt j quod ea de re quam narrat nihihiif
y ’ vitaleg-ettUr. Sic vero habet m Chronici libro 4 . Venerabilis omnibus M a t h i l d i « ; ■fiHa M.
OftoMis j & : 'itbitifla. !n 'QuicIHinburg, monens Berntvvarcftim lanftie H 111ineilam$rtlis - ecdelrte
tunc paftoretn : vocavit , accepta ab ea quam poftulacit iddulgcntia, 8, Idn* Pcbritatith^r
n>inem exu^, epiprafuitpermrvatdus a urhf 41 'Rufc/opalis i* gqxmia t fuh qtr

chiepifcopqtu Mqguntim , juojeBa dominio proprii epiJcopi t qui [olus ea in regione.a cathUcart-
•t » ligione non defeivit. Ejus' ditio ad ortum Halberftadicnft principatu terminatur , 'adfeptemtrionetft
dicatu Luncbnrgehfireliqmim verd Brnnfvictnfi ducatu cingitur. 1 ' - v> '

::: ■ 1 ; ^. 1 .. ■ ■ ■ . IPT1 non

- • ! f R G L 0 G u si ' ' ■ nrr.i;/ i-l .jSu

; Hv! ; : ..t , .. li j/r 1 :

1. l.v i‘n« jproviSenti^ fapientem admirabilemque

1 : y .humana nec liquide intueri, nec digne fuppetit admisi 7 .
emrrf r <diyinaj.clemerifijEbeneficiis, quotidianis lucceltibqs.flifferitartiWr '■ J Utpri¬
vis cilipa videatur efre, Dei laudes tacere, cum rnamfeftiliime feriptum fit i
T0b.11.7-- Sacramentum Regis ab frondere bonum 'eft. opera autem Dei revelare'fffcbhftferi

peccator )k irufignqspresbyterT angmaru s,Iiumillimus^u^i^efanflaEnoftrii
eccleui -fei^libthecarius & Notarips, Aagnifica gefta(fnemor4biliVviri, dQmln?
lcilicet' ^ea n vv ar di noftri epifcojpi, colligere aggreflusfum, non vanitati^
faftu provocatus 1 , Deo tfefte, fed fi quid imitabile Dei clfemefttia illis eluceret,
‘divin* pietati gratiam, dc cujus rore fluxitpoiferis praedicaremilfos ta5p
exemplo a^jproFeftum virtutum incilarem i j£t quia hoc, ipfo ignorante, fubire
temerarium fcivi, diu cunflatus, publice cum illo confabulatip ‘tandefli
pporfurtithte iiafta ^ aditum tentavi.' Primo itaque, forti ahcfontate adverfaba-
tur nfihi; nam in cuntlis jattantiam 8c ,popularem favQrem, ceu mortiferum'Vf.
nefium 'vitabat. Tandem cum faepius^ingererem eflje grave pecqatqnj, , 1 bQna operi
Mau ^ kX ‘celare, ne alii tali exemplo proficiant, cum Dominus dicat; Luceat luxvejlra
® coram hominibus , &c. ceffit meoarbitratu, quae compingerem rdinquens~,~qt3ia

a ptssoro mecum uiqne aipa veftilem astaCetnccm verfetus, qdafi filium patri femiiia
rius adhaejfit, J$c convixit^' nec aliquid ij> Qmnijfiudiojfjus vitae pfieam cohfciehtia'itt
ifraudareFotuit^ ^quiii pleniffime fcirem v - . .

I'ill. .1« ii -W’l:-r. <•’* - :tr J

Digitized by uooQie

S. BERNVtfAR dI EPISC. HILD.

/ ' ^• A. A i\

V ITA

I N CIE A T.

ANN.CH.
102 $
i6. oa.

2 . XtuS efl: igitur egregias indolis puer Bemvvardusxlaro noftfas gentis fan» Btmvw

y JL guine, ex filia Athelberonis Palatini Comitis/ & traditur domino 41 gen8 *’
Q**>4aoi«iaftreepifcopoa fuaavunculoreligiojfoDiaconoAE olcmaro, poil
qUdqoe T^aje£ten&epitcopo 4 Scamborum, diligentia., nw* parvitati, qui Pri¬
micerii fchblfc puerorum prt^eam, litteris imbuendus, moribus etiam inftruen-
4us deputatur. Quem omni «kvbtione fufceptum, intelle&us illius capacitatem
nrimo divinae paginas leviof e ia&e tentancjam exiftimavit, Mox itaque, ut de

Daniels iegitur : Jrwepi, X? illo, dceuplum jn $m*i intclUgeuttajHper eoa- D4m l l<%
Wftt/Hs .» Mirum nempe in modum>tenera «rascckfii irradiata lumine, fubtili
jdidditatipne iriteriora divini fophifraarir jugi jftudio rimabatur. Nunc communi
ftudio cum aliis , n unc quos dihgentiores in Fanftomeditamine cernebat, feorfim
femiliarius aflumens, propofitis quseftipnil)us .rq:upulpfa ,quaque ad medullam
efcetaiilahat, more prudewiffiraasap^ fingute Iliones, .q^asindcbolis, in ,di-
Virfu libris exponebam, remotiori lobo fedens, infeneoauditu captabat; quasta»
tiitiy poftea pueris confidens felici fuho peribfte dqcebat >- & illorum fcientiaeim-
primej?at, Gratanti denique affeftu £mple£tfbar felici furto le&ionis puerum in-
XvAvi , multoque, vigUantii^^ftitii^ftnii^ illius ^djfciemuam .veri fqpbifmatis

excitare. • • •*. a «««•. .. ••

- ^Nihilominus ergo venerabilis dominus Ofdagus, quddam metiri pr*fagio * Ab ofdago
iliagnum quid futurum in illo praevidens, Exorciftam ordinavit, diligentius me ad-
Jvprtatus, itemitemqi^ curam illius agere; quem etiam mecum interdum in fer- m.
Virium domini Epifcopi extra monafteriuia excedens, ducebam; ut illius ingeni*
ttrhyqtKkfin multitudine epheborutndifcernere, & ad votum-meum dtfcucere non
pfotmy iUiSremotis fingulari ftudio fubtiliusdiligentiufquee ventilarem, mirum-
‘qu^lp n3t>dUm vario virtutum pigmentario, ultra id aetatis refperfum reperirem.
islamfiepe totum diem inter * equitatam ftudendo attrivimus ; nunc legendo *.£„** **
non minus prolixam leftionem, quam fi in fcholis ad hanc vacaremus: nunc poe-
tizando per viam metro collufimus; inde ad profaicam palaeftram alternantes
exercitium; interdum fimplici contextu rationem contulimus, faepe fyllogifticis
g^vfijlfticiiUbus defudavimus. Ipfe quoque me crebro, etfi verecunde» acutis ta-
exmtimo aditu philofophia: prolatis quaeftionibus follicitabat. T|nta«rgo
faci/itat.e.Qupitum ejus ingenium mihi applaudebat: psene enim nulla hora, nec
refe&iohis quidem, defidiae illum arguebat .Et quamquam vi vaciflimo igne a ni-
mi , inotonj hberali lcientia deflagraret ? nihilominus tamen in, levioribus artir :f ,
jjys,' quas mechanicas vocant, ftudium impertivit. In feribendo vero apprime
ehitpi.t? pi^uram etiam limate exercuit. Fabrili quoque fcientia, &arte clufo- Artet etiam
fl a, omnique ftri^ura mirifice excelluit, ut in plerifque aedificiis, quae pompa- ^[j e h t an,CM
tjco, decore compofuit poft quoque claruit i In negotiis vero domenicis, & ad
ufum familiaris rei pertinentibus vi vaciflimus exfecutor, ac fi a puero in eis inmi-
riitus calluit. Hujufmodi Deo gratae 8c hominibus acceptae indolis gratia ^ domind
Epifqopo apud quem verfabatur, omnique congregatione dignus & familiaris eiffi-
ciebatqr, propinquorumque dile£lioni probatiffimus habebatur.. Avus quippe
ejus Athelbero Palatinus Comes, vir plurima virtutum laude infignis, qui com-
mifls praefe£\iirae exa£tionem m4gis ex debito, quam ex intentione gerebat, cunr
prole utriufqhe fexus felicilfime abundaret, hunc praeclarum adolefcentem pri-

A£l<tSS. O. B. Tom. VIII. ’M iij mis . ■

vero apprime
& arte clufo- Arteiemm

mi» nnmna. mechanicis

!, 'a Xrkntxius Metropil. iib. 3. ait Bertvvsrdum iufle. comiwm d« Smmerfehiirg. Et. revera: Tangminu
^nfca refert, habuiffe fntremTauaionfin drftum* qui erat Comes SommerfcheiAurai, ex 'qua

fimilii prodiere pftea Palatini Saxenix * Amo Abbas *the otfiWr qui’ & Berhvvardt vinm lingua
Saxonica compofuit, aderit Brunvifcenlu Duces er Bernvvatdi fspviiis prodiifle.» Smjimqrchenbiug
caftellum erat qua tuor fere miliaribus ab urbe Magdeburgo diftans, nunc dimtum, fub cjufdem ecclefiz di¬
tione .

b Is anno 977. Balduino epUcopo Ttajedi ad Rhenum fucceflit, ac poft ix. annos & aliquot regimini
Qteofes defunftus eft.

T v

Digitized by XaOOQie

AN.CHR.
.1,023
i6. oa.

Ordines
fiilcipit.

Avo fuo
adhaeret.

Ipfi OttOK
nisIII. e-
ducatio
commen¬
dator.

• f. ratita,
nem.

Gerdsgo
epife. Hii-
desheim.
fuecedit.

1.8 2 , ' rr,'. V,--I T. A, ■ v

. ..a A ^. i . _ , ' - . *' » . i

jnis aufpiciispubefcentis decorisfloreptera, - in affe&um filii adoptavit. Ijj quo
quia falutaris cohfiJu fiationemraluberaraamr^pQrit, familiaripsiibi aci junxdt.,
ut ne nimium quid, fine hujus confultu ageret, , ’ . . ^ ^ ’ J , x '‘r\

4» Adeptus ergo aVviLLEciso yencrabifi.arxdtiepifco.pO ji^iaconat tfs gra¬
dum, aliquamdiu eum iilocpn verfatus & cum propter morum .fioncflqtppa
ac yitae probitatem, religionis proMum jn dlo.fent*ret, pig^mn rUa^n,ordi¬
navit , inter jecloque non longo fpatio, Paesby tqiiiumj|K>ncu^^ 5Ler

yerfufque ad prajfetum Comitem, • fuiun viddicntay um., ,a#e&ut>fifiime afc>iU<?
eUfufceptus, pliu-immnque.rogatus ne ali eo difcederpt *. ia^e^cqviervit^ ^ttji
tanta humilitate ac .inftanria &mulahatu*, : ut ceteris refrigerandi caufa irtt^r
dum remoris, ipfe dies im^cfq^cpnttR«ans$ in^ieffes eiawperejet»aegri fe&ff
& aevapleni imbecillitatem patimitifiime moreljjim fuppqrraret y .mtetip&w j$c
famdiaramedius incederet', fa^utari^mjonitis^quptidie ill^,a4ia^^a in|9ff
mans, curam illommamid Concitem,yigilami hqqigmtatc ifeqyentans. Pro pa¬
terno quoqueaffe^aqfili<^m£umfe»rafiidit, m^gnamquegt^Mam, inter iltop
conciliahat. Et quamyisinlmjufm^ invidia facile fu^repat,

max^macautelain plerifquje deelip^at, - Inter patrem quoque ,& fUium, domi¬
num videlicet epifcopUm.Fcxlcmarum i ijntenuincius fiaepe diicurrebat, magnami-
que inter illos familiaritatis gratiam conciliabat * Ipfi quoque epifcopo tant^p
c omp lacuit,' »t ADaV-eiitrienfi edenobiq, fua vice , illum prsepopere veljlet.},
fitque inter Epifcopum St Comitem de tantae indolis juvene relxgiofa concer tV
tio,, m uterque promorum gratiaiilum fihradoptare intenderet, Sed ipfe init
beciHkayi infirmitatem fuftentare ,: quam epifcopales delicias;a ppetere,
bat* Cumqt' 0 , ufque ad diem fui exitus, fideliAeyot^,ne.dej5m^t r ,, .^ r ,

5* QuQdefmf6b', ; : «idPalatiumfecontulit, «vferyitmm videlicet tertii Qp;-.
t o.N i s Imperatoris ,qui feptennis adhuc puer ,< cum venerabth.&;fapjemiflipqu
matre domina T h e y r i* a n a. Augufta rebus praeerat .• a qua, hic veperabife.j 1 ^
venis bpnignilfime fiifcipitut,,atque in brevi fumm* familiarijtatis locumqpijjq
illamobtinuit j adeo, ut dominum Regem, fidei illius litteris imlmep^um
ribufque infiituendum» confenfu cun&onim procerum , commendumf; inqf^^
excelluit* licet quorumdam, in vidia morderetur, ut puerimperjftlis jndde<;i ?$9
mirifice proficeret, & tamenad qundU foris obeunda/ liberalifl&.n^) nego^o
ingeniumleriaret^ Et cumalii Regi.puero adulando obfi?qus?]9$m^;yft4?P,K ut
ludicrq ij &qy* tenera aaas pofcebat,dii pcrfuaderent^ImpemW^yawy^W
affeiSlumfiMiAbi pperipi, in ejnfmodifavore in tantum emollita efet^ut^d pi^-
pia.,,, quatpuerdis ®tas dium impelleret, .ipfa gratiffimoaffeclu^o^q^ire^;, %
iobs tanta,arte infiitit, ut a non faciendis metu ibum prohiberer p,,#; tameq ple-
piflimo affe£lu ejus.a«imuni fibi colljgafet, Intereadpmina Xbe.qpAw
trix ipud.Neomagum maximodolore tptius Regni rebus excedit^, 14nde dom jupf
Rexutiryqueparentedefertus, taturo ( feregendumyx * ftatiq|em fidiftmim^ftii
iiri contulit r Hujus confilio, examinabat quodcum.i 1 ^ alii «lulando perfuade-:
bant .•, quia , quamvisin puerilibvn aufpiciis otiaretur, altiori tamen induftriq
quorumdam fimulatjonespr» videbat .Praecipua itaque familiaritate magi Arum
ummample&ebatur, necab ullo inferius tradlari patiebatur, quem univerfali
virtutum decoro refperfum venerabatur.. , !lf , . , . ;

- . 4k Per idem tempus, venerabiMdQmincre G e.r o-ac o decedente, bjc re%mr
fus juvenis Bernvvardus votis omnium ad pontificatum eligitur: ciipi pleri*

que nobiles clerici Palatina militiadiu certantes milfipnemoptarento, confenfus
tamen omnium in hunc Deo eleftum juvenem concordabat n Communi igitur
.. . ' ; ele£lio-

A ,DaTC{K(ia. «d ICi»n Ruviura in flelgiOk » PwUo. IV. cpifejpira fijb Arc>»|>tfcopp. Tr*je r

denfi. ’

t Plures babuit Magiftros. Otto IIT. Imperatbf, pr* ceteris tamen BernyvsrdmVi addtebat : Onde
ibft «, Dklmum» *d Miaum >«* *»tii fl#*giner nppedaw*fle ipfe inthsittt fe^datiohB manafterii S Mi.
chaejkfe Didtfftlm A frspifcrutiMta .appdUt.. H» 1 » 6 etiam, quidam eum Cantxllarium fuilTeaiTerii*-

e Ii a b Alberto Crantkk» ♦ocatur Geraram , fedem Hildesbeimenfcm quamof annis adminiftravit .
Alii aanos tantum tres ipS tribuunt; at confent;qnt omnes anno pp 3 < obiifle f fi quidem eo anno Bern-

vvardu» «fete «ft.

Digitized by

Google

S. BERNVVARDI kpisc, HILD. 183

Vli^/orie fafi^a fiildenremenfi ecclefia ordinatur Epilcopus a Vvilegifo archie-
<f/ifcb$o 2o. ^afendas Febmarii anno Incarnationis Dominica: nongentelimo
nonagefimo tfrtip, indi£lione fexta* • . '

'7. Adeptus itaque pontificatum, quanta continentia juvenile corpus ad vir-
Ximtm dulmen tbegerit dici nbnpoteft, modum in cunilis pracipue ampleflens,
juxta illud Vjiriiapientis: quid nimis. Moram quoque gravitate mirifice fe-

rre$ rpfosliiperafeat,; adeo ut mbditos fe veritatis cenfura ad agenda in plerifque
irtftitueretFrugalitatem vero in appetendis ciborum deliciis ineo laudare vix
ullus (iiffidt, i 'Tempore vero no&uma quietis ftratis compofitus, leftioni inter¬
dum circa*gallicantum intendebat; fape fomntrin interrumpens, furtive ora¬
tioni Jonecdericiadmatutmos hymnos confurgerent, vacabat; hymnis ex¬
actis r multbties pfalmodiam in diurnum ufque crepufculum extendebat. De-

'fciplinarioriftitntus,Capitulum cum fratribus , qui fecum converfabantur, adiit;

Mvt^iAnoiM - nyy Uh *> m Jt- «via

fbmrri qri

,_ e & lunationem ; nomina briam * fratrum, quorum annualis me-

rifotfe riffiabat ^quotidie recitari jubefiat l Orariorie veroperara, circa tertiam
Mtn ‘ r 'ri %3 Mtflarum follemrtia feftiva celebratione procedens, magna animi con-
iftfe; 'fbtpfiim Domino jfrofudit. Inde iri publicum progreffus, forenfes cau-
bjjpreflorurrt negotia breviter examinabat: quia ingenio", ac facundia ap*
irim Callebar/ ficque opperiebatur clericuin difpetifktbrem , qui eleemofyna
pauperibus praerat: quorum multitudinem, centenos videlicet & eo amplius,
dtetifoaburidantiffime refecit, plercrlque etiatri vel argento, vel ceteris fubfidiis,
prout factdtas coneeffit, fublevabat. Inde officina, ubi diverfi ufus metalla fie-
buft:'Circumiens fingulorum opera librabat, donec circa Nonam, omnibus ri-
be peraftis, cum timore & beriedi&ione Domini ad menfaria, fratrum pupulique
Ripariis frequentia, confedit; non pompatice quidem, fed religiofo filenrio cun-,
ftisMld^Oneirihoneftiffima difciplina intentis, quae inter caenandum non brevis
lbgebituf. Infirmis quidem fratribus, & fenio confe6lis benediflionem de manu
frohilb¥iterdirigebat, cum tamen nullum egenum in urbe vel fuburbio, quem
fcjrd poflet, hiijufoiodi pietate privaret. Ita quippe, juxta Apoftolum, Omnia
ViftiiVUt ''ejftd#fi$erabat , ni omnes in Cbtijio lucrifaceret .

3U 8. c Afdun?ri«difiicileeft'quotidianumejusftudiumverbispefftringere, quia,
Oea, tefff£V briffiiriifuihter diem, noftemque perflabat in divinis; Nrhdominus
<ffi8<jue btnffros fibi adhaerentes ad hujuftrtodrnegotkmut ita dicata';' riltra vi*
m itaptfBSBkf^-riec aliquid artis erat, quod non attentaret, etiam fi ( ad unguem
ptatfhdbfd ribnVdleret. 'Scriptoriae namque; non in monafterio tantum-; fed iri
cfivrirmjlofci^ffridebat: unde &copidfam Bibliothecam tam divinorum; quam
jjffilbfophrcbtimcbdicum comparavit. Fidurata vero & Fabrilem, atque clu.

S ita arteriiv&^uidquid elegantius irt hujuftriodi arte excogitari ; vel abali-
'iriveftigari poterat; nutaquam neglefluta patiebatur : adeoutextranfma-
s & Scoticis vafis, quaa Regali majeftari lingulari dono deferebantui > , quic-
qtiam rarum Vel eximium reperiret, indultum tranfire non lineret, • Ihgeniofi»
nimque pueros , & eximiae indolis fecum 1 , vel ad curtes ducebat, velquoctata
que longius commeabat, quos quicquiddigniUs in illa arte Occurrebat, ad exerci-
raririimpellebat. Mufxvumpratereainpavimentis ornandis ftudiurt; necrion
Iriteres ad-fegulam propria induftria, nullo monflrante, compofuit. EtUtbre-
Viter perftringam, nec pun&um temporis ih otio fuperledebat: fed fidelis de-
Mriica familia difpenfator confervis fuis neceffaria fubfidia fideliter miniftra-
briiliR cum in Chrifti gazophylacio, quaque idonea fcivit, fideli devotio-
necongeteret, norv minus tamen Cafari fua, juxta EvangeliuBi perfolvabat.
Nam tertio Qttoni .Imperatori affefluofiffimo animo pro fcire ac pofie obfe-
quebatur: unde & multorum invidiam ia fe commovebat,. quiind^uabantur
illum vigilantiori ftudia Reipublica negotia obire. SaXcmia quippe magna ex
ji. A&aSS.OiBi Tomi VIU* 1 M iiij , ' parte

" ~ ; .1 ‘ ^ '-—-- - — - ^,. T . -...i.../_ i . .. , _

* Obferva ritum in eccleliis Sc monaftern» ubiqiw receptum > ut ad Primam pofl Capitulira Mtniiia Fn-
trum Sc bencfaftorum quotidie recitarentur. Confer vitam Richardi Abbatis Viiduncnfis infra.

ANN.CH.
102 3
ti. oa.

Virtutes ia
epifcopatu ,

• i

Regulari»
vita.

1 . ,C«r. 9 .

Diverbs
artibus va¬
cat .

Digitized by KjOoqiz

JVNN.CH.
1022
»7. Jan.

Virtutes 1 in-
fignes.

S. Petri Vi¬
vi monafte^
riiun.

Fit epifco-
pus Aurd-
lianenlis.

i ■ v i /. ■ '• ' ' , , • ! >

171. ' ; ■ " ■ ' " VITA

ufuai infcqui curamus, & dicitur a Theos quod eft Deus, &ikosfcientia, quafi
fciehs de peo. Cumque necduih praeceptorum fcientiam haberet, divina tamen
in eo gratia refulgens in corpore puerili cor fenile radicaverat, Nam dum hujuf-
cemodi dile&iorie erga indigentes foetos & pauperes arderet, in ipfa pueritia jam
parfimoni® ftudiisinferviebat. Caritatis quoque vifceribusaffluens, prp pau¬
peribus folficitus erat. Adhuc puerulus nimiis jejuniis affligebat corpu> . E van-
gelium nondum noverat, fed crucis mortificationem ferre gaudebat, ufquead
folis occafum pluries prationeS & fuffragia extendens, adeo qupd Brifeit® mirari
'coeperant, unde in puero tanta mox gravitas lubitoexcreviffet.

3 . Theodoricus parentibus fecundum f®culi dignitatem nobiliflimis oriundus ,
ad fucceffionem, ut credebant, fu® ampliflTim® dignitatis tenere educatus, bo-
-n® indolis exftitit: qui adhuc primrrvus bonis coepit florere moribus, nobilita¬
temque faecularem fatagebat mutare in fpiritualem. Nam non de lliperbo tume¬
bat inter co®vos fanguine, nec veftium extollebatur pretiofitate., nec pe paren¬
tali tamreiquampr®diorum amplitudine, ledad inftar dominici di&i veniens
miriiftrare, non miniftrari. Omnia enim qu® dant oculorum extollentiam, virtu¬
tis pede calcabat, paullatimque Deitas eum adfumebat, quem fpiritualiter cum
Paulo & Barnaba apoftolis fibivas ad praedicandum & fegrcgandum prsevidebat.
Nec mora, divinitatis nutua genitoribus ftudiis liberalibus erudiendus traditur,
qui perfeveranti animo fcientiisedoftus, Chrifti militiamlaqueis l®culi ruptis
lufcipiens, in tantum capeflend® religionis propofitum.adhuc puer ifte appete¬
bat , ut cupiditates fa?culi reprimeret, &; lapienti® profe&us adipifceretur. Hinc
v^r beatus Theodoricus quali Deo deditus, licet adolelcens ftudia liberalia defe¬
rens , ad coenobium fanfti Petri Vivi, quod habet urbs Senonum , confaltis pa¬
rentibus fponte perrexit. Florebat tunc temporis ibidem abbas Rayn ald.u s a
vir reverendiflimus, cujus odor fragrabat ut nardus, quique beati viri parentali
tali propinquitate erat proximus, & venerabilis cum ejufdem urbis pr®fulis Leo.
t e r i c i coetu fandarum Reliquiarum inveftigator totiufque probitatis imita¬
tor . Qui quidem Raynaldus una cum eodem Theodorico idem coenobium penitus
renovavit, tabulis argenteis & aureis cum gemmis pretiofis & facris reliquiis di¬
tavit. Nec tacendum eft quod diebus fuis fandorum Saviniani & Potentiani b
corpora funt a prtelibato Leotericoper cujufdam veterani notitiam reperta timo¬
re paganorum antea abfconfa, qu® ille Theodoricus cum luis flmilibus gloriofe
& laudabiliter exaltavit. Itaque fub annis illis Raynaldus lufceptum adoiefccn-
tem dulciter fovebat & pedetentim ad litterarum cognitionem & l’an 61 itatis nor¬
mam commovebat: qui confiderans cum eo cum ®tatis procelfu religionis calefce-
re defiderium, fecum gratulabatur. Credebat per eum fequenti ®vo aliorum pro¬
curari poflefalutem, quod non poft multum tempus rei veritas comprobavit.
Nam ille gloriofus Confeflor intra illud coenobium Domino militans, orationibus
8 c obfervantiisregularibus viriliter intendens, multorum juvenum ac fenum ad
eum confluentium turbas de fidei noftr® religione fcifcitantes non folum ad fidem
convertebat, verumetiam perfe£t® vit® inftru&ionibus informabat. Sane mox
ut ad intelligibilesannos exolevit, ipfe fuis omnibus renuntians, ad mundanos
ftrepitus ulterius redire non voluit.

4. Is quoque flamma divini amoris accenfus fuit. Omnibus amabilis eloquio,
moribus fiiavis, vultu alacer, in commiflis fidelis, & caritate fecundum tuum
modum prsftantilfimus. Cum enim mir® religionis & fandHtatis in eoderp c-pe-
nobio foret imitator, deinde Aurelianenfis urbis egregius paftor, & nunc glorio-
foexceffu patronus noftereffe£his eft.- Interea Dei famulus Theodoricus do£lri-
n® verbique coeleftis pabula fcienter hauriens, cathedram ejufdem urbis digne &
laudabiliter rexit,& ibidem infinitis virtutibus & miraculis claruit.Fuit merito hic
pr®ful magn® humilitatis, quia omnes infirmantes ofculatus eft atque benedixit:
magn® dignitatis, quia Spiritus grati® qu® fulgebat in eo, effe&us eft pr®lul il-

• • lius

0 In Chtomco S. Petri Vivi dicitur S. Theoderici avunculus, monailerium fere penitus delltuduin re¬
paravit, jacet in capitulo, obiit anno 999. ex Odoranno.
b De horum translationibus agemus infra ad annum toif.

Digitized by

Google

S. THEODORICI EPISC. AUREL. 175

illius civitatis: multas juftitiae, quia exorta eft haerefis nova & inaudita in urbe ann.ch.
Aafrelianenfi; ipfo in cathedra praefidente . Quapropter accerfiensRex Franco- \02i
runi archiepifcopum Senonenfem, juflit congregari fynodum.' Erant alitem a ^J* nu -
haeretici ex melioribus ipfius civitatis a clericis,communi vero confenfu in v6lun-
tate omnium convi&i ab haerefi omnes pefpelfi funt ignis incendium. Multae pa-
tientiae y tantam enim in omnibus fer vabat, quod cum efiet fummus Sacerdos ;

‘ impiine faepe a grege fibi commiflo laedebatur, nec a fua eos propter hoc caritate
repellebat. Multae afliduitatis inorando, ex quo orationi, le6tioni,feu bono
operi femper vacabat. Multae aufteritatis, cum ab omni aevo jejunaflet, cilicio
fuum corpus hiacerabat. Multae compafiionis, quod omnes poenitere volentes
; compaffionisfinurecipiebat.

3. Tandem beatus Theodoricus fuas falutis non immemor, de grege fibi com- Abdicat &
miffo Deo fe rationem redditurum exiftimans, cathedram dereliquit. Quemad- «fterfum 0 .
'* modum enim ad eam Spiritus fanfti gratia vocatus fuerat, fic Spiritu angelico
"'motus ad fujpradiftum monafterium fanfti Petri remeavit, ubi commorans die-
i ‘ bus hon paucis b , Raynaldo adhuc regnante, profe£liis ut iret Romam, bene-
‘ di&ione lufcepta exivit,pervenienfq;ad caftrum 'Tornodorenfe in ipfa no£le bea-
r ! tb fine quievit, fepultufque eft in bafilica fan£li Michaelis archangeli, defunftus Obit Tor-

* ^fextoKaiendasFebruariicircaannUmDomini^ioi^.&licetapuadiflumcceno-
r : bium fanfti Petri corpus luum juffilTet fepeliri, Comes tam£ caftri Tornodorenfis,

1 e jufdem San£li confanguineus, hoc impediens, ip eadem ecclefia fanfti Michae-
" lis fecit fepeliri. Jam vero inobfequium funeris credi non poteft quanta Jiomi-
- iium multitudo convenerit, O quantus luftus orpnium vox una macentium, 1 quan¬
ta praecipue lamenta ejufdem ecclefia; monachorum 1 Hoc igitur beati viri corpus
1 ufque ad locum fepulcri militum& nobilium veftibus lugubribus indura profeque-
batur turba. A Domino enim fa&um eft, qui hoc facrorum «coenobium viro tam
fanfto dotari voluit, ad cujus quidem fepulcrum aegri reperiunt fanitateni, prout
' fide dignoram relatu audivimus,noftrifque temporibus multos febricitantes vidif-
1 featteftamur, quiadeumdem lan&umdevote intercelferurit, fanitatem Deo
auftore feliciter reportarunt. . , . \

ORATIO,- ’

’ T AEus qui hunc diem facrofan&um per feftivitatem beati Theodorici Ponti-
\ ' J ficis follemniter celebrandam contulifti; da qua;fumus fupplicibus, ut
‘‘meritis ejus defenfi, & ab omnibus vitae hujus liberemur adverfis, Scvitse*ter-

* n* praemia confequamur.

. : 1 - •. 1 ■ - ■ -.- -

b I ALTERA VITA

> Ex codice mf. Pet avia no , Saujfeyo ( 5 * Bellando „

1. T>Eatus Theodoricus indigena exftitit BrienEL Caftri Theodorici a Theodor(co avo
fl fuo taliter nuncupati, exortus parentibus genere claris & «pifcvs, & poteftace prae- • •

' falcis. A quibus tenere educatus, coepit m xtate primeva bonae indolis praetendere argu- genu/T'” 1 ’
‘ menta i. non adolelcentium more lafcivia diffluens , fed mature converians; non de veftium
' prcnbfitate tumefeens, aut de praediorum amplitudine, aut de nobili parentela, fed ea re*

- potans pro Hihilo, quae fciebar in nihili redigenda. Satagebatque ut quo nobilior ertt in
fcculo, eo nobilior haberetur in Chrifto. Cum enim parentes lui velknt eum do&rinis li-
.bcralibus imbui, & e contra perpenderent, quia mores foleant a conviftu formari, nolue¬
runt eum tradere fxculari magiftro, ne morum faecularium depravaretur exemplo. Proinde Studia ia
ftatucrunt eum in fanfti Petri Vivi coenobio, tunc &religione pariter & do&rina famofoj “ onafterio

* , lanfti Pet. i

Hos I.ifoium fcu Lizonem & Heribertum vocat Glaber Rodulfus.
i Jara obferv**Htms RayiulduH» tunc defundam iiiBe, ntpote qui uno 101 f. obiit, fc Theodoricus
ante annum ion. fedem litam non dimifit.

Digitized by uooQie

7 6

VITA

ANN.CH.
1022
17. Jan.

Vocatur ad
aulam.

Epifcopus
eligitur ■

Odolrici
temeritas.

Virtutes
ejus in epif-
copat .

i ardi non
poteft,

Inimico

parcit.

Morbis
exercetur.

Celitus ei
seterna glo¬
ria promit¬
titur .

Obit.

00 id rr.aximx.quia Sevvihus Sanndnis archipracful, & RAy nArdus abbas cjufdcmcoe
nobii forent ei confanguinitate connexi. Illic ergo jugi exercitatione proficiens, quidquid docu¬
menti perceperat, mente fedtila revolvebat. Se quoque prudenter agebat in omnibus, folli-
citc providens, ne a Fratribus, quoVum intererat vitee & ordini poflet in aliquo denotari.

a• Eo tempore regnabat in Francia Robbrtus rex, vir pietate egregie & egregii eru¬
ditus. Hic ut juvenis opinionem comperit, eum ad a curiam accerfivir . Quem fidelem ad*
modum & prudentem experiens, ccepit ejus uti confiliis, & jura regalia ei tradere difponen*
da’ Defundo interea b Arnulfo epifeopo, Cleri ac populi pari lententia Theodoricus
petitur, ut in prxfulem provehatur. Rex annuit quod petebant. Verum quia virtutem in¬
vidia fequitur, ne* iimquam defunt bonis diferimina , affuit quidam clericus, Odolri-
Cus nomine, quorumdam manu fultus, Epifcopatum impudenter ambiens, & fandi viri
eledioni omnimodis contradicens. Qui etiam tanta temeritate ,dudus eft , quod cum vir
Dei a Lbotherico Senonenfi, Fulrbrto Carnotenfi, aliifque epilcopis in ccclefia
Aurelianenfi facraretur, fores ccclefix eum manu armata irrupit , & ufque ad altare progre-
diens, virum Dei fub manu facrantis quafi peremturus appetiit. Sed quod divinum conli-
liumordinat, nullatenus prxfumptio humana conquaflat. Divino fiquidem nutu, nec facran-
tem, nec eum qui facrabatur, tremor ab incgpto depulit; & quadis affultibus paulldrim di-
miffis, adverfa pars tremefada paullatim diffugit.

3. Poftquam vero in fede pontificali locatus eft, coepit uti lampas fpk ndcfccre, & circa
gregem fibi commiflum miram follicitudinem gerere, fubditis & operum exempla prxmon-
ftrans, & monita feripturarum inculcans. Erat enim pauperum relevator, repreffor opprimen¬
tium, & oppreflorum adjutor. Ab omni munere manus excudens, quxrebat non quod fibi
utile, fed quod multis; unicuique ftudens impendere, prout cuique noverat expedire . Ac¬
cidit autem dum quodam itinere pergeret, a complicibus prxfati Odolrici eum intercipi;
quem mox de equo cui infidebat dejiciunt, humique profternunt , ianceas & gladios vi¬
brant, ut innocentem trucident. Sed mirum didu , quem gladiis fc putabant confodere,
nullum ei vulnus vel modicum potuerunt inferre. Etenim manus inimica nocere non po¬
terat, quem divina dextera protegebat. Tandem cum credentes prorfus exanimem, humi re¬
liquere jacentem. Surrexit ergo vir Dei, corpore quidem prorfus ilixfo, fcd tamen amidu
circumquaque difrupto. His ita geftis Odolricus attendens quia frultra appeteret, quem Do¬
minus cuftodiret, ad eum confugit, petit veniam, impetratque petitam. Cui etiam Praefui
ne videretur reminifei injuria;, fecundo poft fe tribuit honore potiri, ita uc poft ejus dcccf-
fum ipfe fufeiperet prxfulatum.

4. Sane quia vafa figuli probat fornax , r & virtus in infirmitate perficitur, fervus Dei
gravi & diutina aegritudine vexabatur . Caftigabait enim filium Dominus quem diligebar,
ut ei vel meritum virtutis augefeeret, vel culpae fcrupulum , fi quis inerat, tribulationum
lima penitus expoliret. Frequentabat autem coenobium fandi Petri Vivi, tum quia ibidem
alitus fuerat, tum quia fciebat locum effe fandfum, & Sanctorum pignoribus copiofe re¬
fertum. Cum ergo quadam viee de more ibi veniflet, & etiam confectus macie Romam
proficifci difponeret, contigit dum in eadem bafilica nocfe quicfccrct, ut audiret vocem dc
caelo dicentem fibi: Ne timeas, Theodorice, quia fuperna manfio te exfoedat, ubi mar¬
tyr fandus Sebaftianus gloriofe triumphat . Erat autem feftum beati Scbaftiani. Fado itaque
mane’accerfivit Adbbbrtum ejufdem loci monachum religiofillimum cum quibufdam aliis,
&• eis quid audierat intimans, obitum fuum imminere teftatur, mandatque ut ibidem fi ci¬
tra Alpes obierit revehatur. Optabat enim fepeliri juxta venerabiles avunculos fuos, Sev-
vinum archiprxfulem, & Raynardum abbatem.

5. Poft hsc iter arripuit, & prima die Briennonem pervenit: dehinc Ternodorum uf¬
que profedus eft , ubi mox infirmitate correptus eft; & intra paucos dies, dum illic xgro-
tans decubat, vitam exitu felici confummat 6. Kalendas Februarii. Difponentibus fuis eum
referre, quojufseratfe referri, obftitit MALoconfanguineusejus, praefati caftri dominus, &m
ecclefia fandi Michaelis archangeli fecit eum honorifice tumulari. Cujus tumulum qui fre¬
quentant, frequenter referunt quod implorant.

ANN.CH.

-Jtjfc-iuS -X-Jfcje. S-j

jS DE V BURCHARDO SECUNDO

fan«Sli Qalli apud Helvetios abbate.

1 . UOS nominis huius abbates habuit injtgne fandi Galli monajieriu.ni.

1 J Prior circa fuperioris feculi Jincm e vivis cxcejftt , cui Ingenito cogno¬
men inditum eji , eo quod e materno matris mortua utero dubius juiffit : alter vc -

* Tunc temporis accidit, quod refert de Conflantia Regina Odorannus ad annum 1051. quae cuni a S.
Saviniano monita fuiflet non timere Regis divortium, nelciebat quis efset hic fandus, quod a Theodert-
co nollro didicit: unde peculiari devotione erga hunc fandum pofteaaffeda eft, ac multum auri ac gemmas
pretiofas libentiffime contulit ad conficiendam capfam pro ejus facris reliquiis, ut narrat idem Odorannus
ocnlatus teftis, & habetur in Hiftoria translationis ejufdem fandi, infra ad annum ioiy.

b Inter Arnuifum & Jheodericum fedit Fulco, qui fynodo Calenfi annoiooS.f bfcriplit : ad eum exilat
Fui berti Carnotenfis Epifcopi Epiftola 41.

Digitized by

Google

DE V. BURCARDO ABBATE. 177

ro cujus bis elogium damus , anno 1007. monajierii regimen ajfumjit. Pauca qui- AN.CHR.
dem de eo habentur , Jed qua cum certa Jint pratermittere fuijjet religio . Ea praei- * 3

/>#£ defumta Junt ex monacho fantti Galli , quem Goldajlus , qui ejus opera tomo 1. Mm ‘
Rerum Alamannicarum vulgavit , Bure bardum appellat . Hunc auttorem paullo
pojl Burcbardi nojlri obitum vixiffe patet ex eo , quod de Diepal do Bure bardi fuc-
ceffore agens capite quinto , affertt feejus mores & attus requiftjfe\ ac didicijfe ab
iis fenibus , qui eumdem Diepal dum viderant . Huic ceteros auttores adjungemus qui
de Bure bardo aliquid pojlerorum memoria prodiderunt . •

2. Tanto viro , qualis erat Burcbardus , opus habebat fanfti Galli monaflerium
ut inprijlinum fuum fplendorem reJlitueretur.Ejus enim bona omnia a Kerbardo feu
Gerardo ejuspracejfore dilapidata fuerant , qui & difciplinam regularem penitus
exjlirpaverat^at utrumque egregie reparavit Burcbdrdus.Unde auftor laudatus cum
ca pite 3. calamitates >quas infanUi Galli monaflerium G er ardus invexerat enarraf-
fety caput 4. de ejus fuccefforeftc orditur. Sed cum Dominus affli&ionem populi
fui refpexiffet, poft Kerhardum ,Burchardum virum juftum & fan&ujiihuic
praefecit ecclefi®, qui, quafi fecundus Moyfes, nos diu iEgyptia fervitUtd op-
preffos abfolvit, & in optatam quietem reduxit. Ipfe etiam pii Mandrits ftudia
asftuans, officinas dilapfas readific ans, coenobium coenobitis ampliffime adauxit.
Quaecumque vilia & inutilia reperta funt, in melius commuta vit, legens Domi¬
ni die &no£le meditatus, ipfe fpiritalis fpiritales in hoc loco monachos reforma¬
vit , inutilia omni itudio religavitquae vero utilia loco & fratribus Fuiflent, haec
quotidie excogitavit &ftatuit , omnia antiquitus inbeneficiata exofus, plurima

de hisfua diligentia ad fe retraxit, & ad fratrum utilitatem deftinavit. Thefau? ’
ros ecclefiae ampliavit, cappas, cafulas, albas, pallia & libros, Immonerrfilhi-
tatus, quaeque optima & pretiofiffima elaboravit .* nihil de omnibus minuit, fed .
in omnibus locum iftum ditavit.

3. O quam felices fratres fub ipfo fuerunt 1 Jugum enim ejus cun£tis fuave, in¬
vidiae, contentiones, aemulationes & his fimilia fugerunt: in quorum locum ca¬
ritas, pax & manfuetudo fuccefferunt y &fiadeffes, non hominum, fedange-
Jorum in ipfis vitam videres; &qui prius longa triftitia tabefeebant, nuncfpiri-
tali laetitia fine intermiffione exfultabant. Diverforum metrorum ftudia revixe- V:
rant, quibus cum inftantia laudabant, tranfafta jocundiffime damnabant. Hy¬
mnorum & Sequentiarum, & diverfarum expofitionum libri,quippe fine triftitia
expeditum cor ad finguyt habuerunt, excogitati funt; & fi nulla triftitia tanto
gaudio interveniffet, fe jam angelicam vitam poffediffe exiftwnaffent.

4 : Hic erat fub Burcbardi regimineflorentifftmus monajierii fantti-GallenJts fla¬
tus , in quo obfervantia regularis vigor cum litterarum Jludiis conjun&us erat . Por¬
ro quadam ex its carminibus & fequentiis , qua tunc ibidem editafuijf ? narrat au-
ttor, adbuc fuperfunt in colleftione , quam Hernicus Caniftus edidit antiquarum
leftionum tomo 5. alios item verfus in fuum cbronicon inferuit Hepidannus , ubi
ad annum 1007 .Burcbardi elettionem ftenotat.

Purchardo noftras Dominus commifit habenas,

Quippe viro jam tunc fibimet per cun&a*parato. i

M onajlerii rejlaurationem ad annum loop. refert idem auBor , ubi innuit hominem
e tetto delapfum fandi Galli merito illafum manftffe.

Res novas dum Purchart Gallo fua te£la reftaurat,

Rufticus extremo de culmine per caput a&us,

Noftri fpe&aculum nimis addiderat miferandum;

Sed poftquam cecidit, caput allevat atque refedit,

Mirum, furrexit Gallo integer & benedixit!

Alia denique adhuc carmina refert in fequentibus annis , ex quibus ea tantum refer¬
re placet , qua ad Burcbardi nojlri laudes conferrepoffunt . Sic narrat fanfti Galli
vifiones anno loio.fattas cuidam mulieri muta , qua contra morem folitum ingref-
fa erat in monaflerium tempore ftlentii meridiani .

Att.SS.O.B.Tom. VUL M Sabba-

Digitized by

Google

i 7 $ DE V, BURCHARDO ABBATE.

ann.ch SabbatoSpimuY^afcftaeUVimafWeparata, 1 ' ‘

1023 Accepit folitusfr^tres poft prandia fornum.

4? Mtrt, ••

' Clam quoque d? plebe nulli fas illa fubire. ,

Poliet in his titulus patrum ftudiis operatui, . v

. Gallos ihirequiem fibi dixerat efleperennem 4

Hicutifequarat', hanc vifdmsiple docebat.' ’ > • •

Acceffit, paterut docuit, cUi plef&arofoivit * .

• v '- ■■

5. Verum dum pius Abbas refiauratcmonafieriototusftrvando fibi cotnmtjf7 gre*
gi incumberet , Juas deferet* coaUus , in Italiam cdiUo Imperatorioproficijci cogi* >
tpr 4 Eo quippepergenfmpcrator Htnticus utbeilunrGracis inferret , mrmnfummc\
tota Germaniacteorcitum Congregaret y cui expeditis ni etiam Epifcopos& abbates
pro illorum temporum more intcreffevoluit. Jies quidem felicem habuit exitum l
Graeorumaotfacia ^ fufis eorum coptis^ repreffa e fi, Seduxere itum redeuntem pefiie
invafit : quo morbo inter multos qui inter ierunt , ipfeetiam Bure bardus abbas fan&K
Galli occubuit; qc eorpmcfus Exantkcti|ii?flgr delatum ibidem fepultuni efl ,• Tota
rpibujusferies ex Burebardo auffarelaud ** 0 audienda: fit enim caput 4. proftqui-
tur. Sed quodemfliumrerum yicifEtudafit, in ipfis probatum eft. Nam Gwc*
Imperator dumItaliam hiftfat, in caftro paterno inunatura morte decedit * Hein*-
ricus vero, Bajoariae Dux> afiua&tk infignibusregnipoft ipfum regnavit, & per
Veronam Italiam petens, omnes illarum partium civitates {ibi fubjecit: Papiam
ipfam qua conatus eft die irrumpens, gladio & igne perdomuit. Saxoniam rever-
fus adik . Illic cum quaedam negotia regni prdinaflet, Spiritu Pei replet us juxta
. cz&rum Babenberg nobilem & divitem epifeopatum conftruxit, & Benedi&o pa¬
pa vocato eccl^fiara inibi in honore fanfti Stephani confccrari fecit, & regno jam
firmato confilio Principum cun&i regni Primatibus expeditionem in Campaniam
condixit. Burcjiardo quoque uofiro fimijiter condixerat. Quod ubi auditum efl ,
Fratres, clerusflepopulus uno lu&uomnes jeftuabant, 8 c quaecumque pericula
luo Abbati in hoc itinere futura forent a finguli pro ipfo fuftinere defiderant. Cura
autem ultimum illis vale dixifiet, tunc demum eo proficifcente totum caelum fle¬
tibus &luSurepleverunt. Heinricuscumexercitu Campaniam occupans, Be¬
neventum intravit. Troiam oppugnavit, cepit Neapolim , Capuam, Saler¬
num, ahalque eprqm locorum civitates in deditionemonanes accepit, & Nor-
mannisquibufdam, qui tempore ejus illo confluxerant, quoddam illis in parti¬
bus territorium donavit; ficque per Rotnam trapfiens, viftor redijtu* Gprppa-i
nianj • Peftilentia in exercitu pjrta multosexftiuxit: inter quos Ruqdhatfdui Cpn-
ftantienfis Epifcopus & Burcxhardus Jipfter obrerimt.Notxerus quoque magifter,
&alii pm&ant$s fratres apud lanfllura Gallum decefferunt > Sed Burcxhardfis 1
honorifice ad caftrurrt Tranxenminfierx .heutonice diflum deportatus,.ibique in,^
media ecclefia, ut adhuc videtut, fepultus, ficut eodem loco ege ab ip&m ec-.,
clefiae Canonicis audivi, multis miraculis, qualis apud Deum fit, quotidie de*'
claratur. Nobis autem hoc quod cineres ipfius apud nos non funt, maxime eft','
conquerendum; fed ficut vivas locum hunc dilexerat, ita etiam nunc apud Deum ’
pro ipfo i ficut fperamus, exorat. Hacille^ cui Burcbardi Epitaphium quod apud ,
FraniLenmunJler eiinferiptum efi x fubj ungere juvat tx C anifii tomo $Je# iomm.
antiquarum .

Angelicis comitatustyvansquaHldera flammis,’ , '

Pracfufis vicem flammis Btirehard geflit pldbi foae fanflse t . . v

Celfithronum didicit precibus pulfare tonantem. >

Inditur aethere» felix qua fpiritus aulas ’

Traafit, St altithronum gaudet modo vifere Regem.

d. Porro ex bis omnibusapparet , Bure bardum nulla licet cultu publico. ajfe8w»>
tamen ut virumfanftutn .habitum femper fuijfe: cujusfanftitatem miracula ad. tu -

■ j \ mulum

Digitized by uooQie

DE V. Bi;RcJEJA&PQ,AJJE,,

annum 1007. apud GoldaJlun^Sitwehardiabitum 100 6;Kal. Augufii nbtfot , adjg-
cit ab aliis ad 5. Idus ejufdcm menftseum revocari . Annum autem ejus mortis , quem
varium varii ajjignant , ex bcvii Heixrici imperatoris in Italia adverfus Gruccos ex¬
peditione repetimus. Brujckwsin abbatum fanSi Galli catalogo ait , Bure bardum
no (Irum anno 1028. obiijfe ,fecutus Hepidanni C hronicon . At idfujlineri non po~
tofi; cum ipfeJSentieus %+m*uimltaskao*padtt tono mortuumfuijfcfatetur Buv-
cbardum^ anna} 024. cvctffnit evivis.Certi usis aqua Burcbardi obitus anm 102 3
eonfignaripot^fi. Nam Heot*eusaviro Ta%2. ibltaliawprvfefhts , totamCampa-
niaubMliafqua regiones quas Cretei nteuparant , armisJube git ^ atque hieme in Ita -
u+tranja&a^ inGcrmaniam anent fe quanti reverfus eft , m refert Baronms ad an -
mtin i &Xii Itaqueoum confiet apud omnes, Buxcbnvdumin. reditupefie cxftifrftum
fbiffe , Jdanrn icny initia tpus obitumreferre vtfume fi. Hancfementiam confit»
mat' 1 BjH\cA*tdt*v ftriptot , «c quo nofiriButcbardi vipam ptacip ue excetpfimus „
Quamvis epim mortis ejus \annumiton ejpguet, tamen capite 5. ait Thiepaldum
Butchardif uctejf nem obijjfis arma Cbrifit 1034. regiminis fui undecimo . Ita
qu6fi** annis iv%q4undcctm f quibat Tbiebatdur manafteYiumfarfSU Gafiiguber-
navit?) eximamur ^invenietur annus tozy.quoproinde Burcbardi editus tollo*
con&qt&rit* . . ■

VITA SANCTI BERNVVARDI

• - EPISCOPI HILDESHE IM ENSIS.

>v ■ - ...

, '" Auftore Tangmaro prefbytero squali.

ANN.CH.
1023
z6. Od.

;; i» i< J> .

Ex Surio & Brovvero ,

; 4 < yV&BS errationes p r mv i m.

V/T ^.^r^" 0 tutet pracipua Eeclefi* catholica ftdera, qua feculo undecim Germaniam
A, uaqtr<a*nt, tecenfetur B brnvvardus Hildesheimenfis antifles, qui vivenfrerum Vlta: ^ cr ‘'
rwfe xqeuffmmi sSrpoft mortem infinitis pnpemodum miraculis iltitflns fuit. Vitam esus ptor '
mitus prtipyter tpfi aqualis tanta diligentia ceufcripfit t ut opus mn jit quahnsaarex sitit

rtbus . einpnairarp aA it}itu e ll!<*&**-J * _ i / . „

srn c •• •— n '—7. -''"'i"”w > ww jej cr ipjujii non jcmei vroaat.. is ernm elt
Taubnww mouafou Hidcsbcmiani, id eft CothedraUs ecclefia decanus , quidum. 19. fmul
cum s Eggebardo Slewicenft epifeopo ad conventum Francoforditnfem a beato Eerkvvarda
le^atfss eft , ut partes ipfius' in caufa Gandershemenfts monafttrii coram patribus tuere-
tH Lir ldSm ** , ’• «*; ”*”*■ f e< l Menti j» pr>«>®va state Tua ufque ad canitiem ia eadem

■f tt “ trit J! S > ut _ Italiam tranfmifit , Benwardi jura in idem monafltrium adverfus
^mlcgijum Migotttmenfem metropolitanum coram Emano pontifice & Imperatore propugnatu-

♦ ul Tr fj alMtums . Vi tafubjecimus t auSor item aqualis difcripfit , ut legenti p* _ n .

tebit. jit meracula quafubinde fugiuntur, varii auOorss variis temporibus, quibus ea cmtirAr, I r “ flat, °
httrns exararunt, prout ea fieri videbanty nec dubium quin in JanSt Micbllss rZufcr* , « f. "~
qm beatus Cmfefjor requtefeit, mus femper ad id aliquis deputatus fuerit , [ut cum miraculum
Mtquod ad beati veri tumulum patraretut , quod fane frequenter contingebat, in libro ad hoc
deftmato Jlatim fcnptum pofteritati commendaretur. Et fane Brouverus f qui bane vitam exmf. 0

}■ Ve ! wm et fi xeenrote adeo per fingulos annos beati Bemwqrdi gtfia in Vita leauenti der. Aanesmor.
mptafunty non tamg/i videtur effe levis difficultas de dnho ipffi qui iUi extremus fuitjfuflor “**
■v~,U*a> G*,b*ii pi t, m ■»„„»«* ftcctgi' , *. .pfifZ^JdJTlUcdn £z.

“ ! 3 alSo ZXJtfr’’ Cbrmkm «MubeiPm/-' qmd cLfnm nm unio, Tr,-
jlttaSS.O.B.Tm.rllL M ,j

Digitized by

Google

ANjNvCH-
'lP2g
»*► o.a.

Dies, cultus.

■ .; ;P.

'V . ! i..

Ttb. Vi. 7 -

rr (•. n*j ^ 11 A
,.• >• <3r<■' >■»•;»
rAiij

i 8.0

ti.UH sA r,i t i;

y, ], t v

i j v » • 1 • ' * / i - > • ■ . » .

themius aliique paffim vulgati auftores , Bemvvardi obitum , Cfr Codebardi ordinationem anno
1022. confignant . Ziew innuit ipftus Bernwardi Vita audior, qui anno 1022. Michaelis
monafkrium dedicatum fuiffe Jcbibit, nec videtur fandi turi obitum ad annum fequentem differ¬
re . T:{pn tanten patitur totius vite contextus, wf <j«ff annum 102?. conftgnmti pojfit . Etenim
Bentvutrdut , fp0fme 6. anno 9??- ordinatus fuiffe dicitur rmm. 6.

PojSnt annus $06. Jndt£lipnp n q^,q. Idus Septembris dicitur ejus ordinationis quartus , &" ficcte*
inceps. 7 {um. 48» annp .ordinationi Juo trigefimo-primo mortem ‘ipfi inflitifle'dicitur .-qua.amnia
falfa erunt, nifi amo’ 1^25.' diiatur obiiffe. fs enim annus 'ti^jfbil(it^ij^'Jdkem- fuifjc^ncnc*
ptus (Uttndus #• Et qsHdet» huic epb/imit aliquantum favet ipjb Trpbemutri in Chronica ffir*
faugievfi * qm quidem Gedckardi or 4 m*pmfnt, M annum ku ?», revocat, fed prips dixerat anna
902. Bernyvardym ad Hildtibeintenfesn fodem fuiffe evtdftnt ., tyc aifeo nobis etiam adverjatur
Chronicum Hildeskeinftttfe ^[in quo^ fternvydrdus anno .ordinatus _ dicitur annis 3 /, prafuif-
fe, quamvis ipftus pofed mortem anna ipn. confignaverit . ‘Proferenda tamen eft eorum feht
tbitid, qui Mati Antifdtis obitum anno ihfci-sonftgndrunrVT$amptdttr ikttdutta fcriptoresi
4*1 id'difoto habent', favet etiam Cita jtuSar t, ubi iit Bibgrmtm recenti. fddum . epifeoptup
primam Mifjqm Colonia ftfefaafft’ bJqceflfb ., qub die obiit Bernvyatiiis-., v 4 t Pdigrinut

/I ’/i r -i, _7.d _ rr_;_• r. .!.• V r __ /i.j __'• ' ‘ __ ’ 1 r’ _fs ili

BerHwaidi fuccefsor circa feflum Pentecbfles Cotibilio Mcguntino mt'erfuit.

'4. Certior effdtrftt viti obitus diei, cum {itui fit 'ormilktii fentcntia, duodecimo das Ki/endas
Decembris ,'id efldie. Qiubtnbatr tdgtfitpo; sbmi ai fitperar vknffc •; quo quidem die. id t M 4 WW'
l(gih 'vamfs wmqu, mr fcM&fffii • -,gGmaii fw&orftm^

qui id Ma&qro/bigw. d^anta.qua^ffUpm 'tutu fahRiiVki i^tloma-

no Martyifolqgio deftderan, qui a fummn Pontifice foflempi ritu inter.fanftoi fuerat annumerafnsL
*prrmus e gente Saxonum numero fa/nSnrurtt bdf&ipftis dicitur in epiflola ad Sifridum ‘ 27 . Hit~
desheimenfem antiftitem , cujus tempore , id efl foculo decimo tertio exeunte , fandi Bernwardi
cultus maxjmt efflorqfcelfat - Omitto Bernwardi tlqgia /jiia’ poffa apud feriptores Germanos- ha¬
bentur, omnium inflor ffl ejus vita quam exbfbejnus . ..TfbML Pampn licuit mittere pjlfsban,
audoris gravis & aqualis tocum, quem Brouvdrus 'retulit ', quod ea de re quam narrat riibihin
vitalegqtur. Sic vero habet in Chronici libra 4, Venerabilis omnibus Mathi t filia M
OctoHis- 1 & . in '^lidbiinburg, monens BernVvaixfUm ianftffi Hillineilem^nlis-ecdelk;

tunc paftoreto ,vocavit , r&; accepta ab «t quam poftulavit irtdtUgcnria, 8, Idus Febrqanih^r
minctn vmifi . XMfafreftim ? cu\ profuit Bernyvardiis, tufa ejl 1 (pifcfipalit i» SqxpiW > fyb 4 p

1 r

P R O L O G TJ S' i'

/iioiff /•; i:f!i rion
1 '-''] i*i-.. f .i 1
• oiiii ; in<;i}i:sTjy.‘j

X . T*\ !f‘v i‘M £ firpyiSentiS fapieniem admirabilcmque
. r I y /humana nec liquide intueri, nec digne fujjfpetit aclmirktK/^fr^
emrri 'diyinx.demeiifiabeneficiis, quotidianis fucoeMl>i|s t furteri.taiftrir'
vis ciiipa videatur e’Ae, Dex laudes tacere, cum mahifeftiftime feriatum"fifl

V»’’ _ri.-. • ,'v >4 -• ir-. ] 1 -ri .. «S • > i -/ !i. ■

peccator & Ihcfignqs presbyter T a n g' m a r u s, humillimus faiidie noftri^

eccrcni^i^liothecarius & Notarips,. Aiagnificageiia^nemoribilis^viri, dpiiiinf
Icilxcet Ber n vv a r d i noftri epifeopi, eoriigereaggreflus fum, non vanitati^
faftuprovocatus;, Deo ttfte, fed fi quid imitabile Deiclbmefttia^n illis elucferd j
divina'pietatl^gratiain, de cujus rore fluxit , pofieris pradicarem’,' & llfds taJyi
exemplo ad^profedum virtutum incitarem i s £t guiahpc, ipfo ignorante, furire
temerarium fcivi, diu cundatus, .publice cum illo confabulati., tanderii
pportuhkbte iiada,, aditum tentavi. 1 Primo itaque, forti aOdorita^e adyerfaba-
tuririiiii* nam in ciinftis jaflantiamSc. popularem favorem, ceu mortiferiim Ve;
nefnim Vitabat. Tandem cum fapiusmgererem eflp grave pecc^tqm ^bona operi
celare, ne alii tali exemplo proficiant, cum Dominus dicat: Luceat luxvejiva
coram hominibus, &c. ceffit meo arbitratu, quEECompingeremrdinquens-,~qtiia
aipnsiro mceum u^uead^vehitem «tatemcoh vwfetu^, qoafi fihtty patri familia
rius adhajfit,’ ^ cpnvixiy,* nec aliquid iji omniTludip ^rjus vitsc meam Cofifctentiaiti
jyMare^(mut^^tti& ptettiffitnejrcifemv - -. . -

ft. • ~ > lOtij.ji» <» '(ciri: ..'i in.')

ut V** 1 .

:i f-v. i olo; • 'J'‘

VT-

Digitized by

Google

S. BERNVtfAItDf EPISC. HILD.

l£l

/.•Usiv.ii. ,.T!!, "

-V.H.A .i«V.fv..l,v 4 .<>•! t ■■■;

1 .

V ITA IN C I fi .1 T- V

Ktu^ eft igitur egregias indolis puer Bernvvardusxfaro attoftiz gentis fan-
guine, ex filia At helberonis Palatini Comitis.* & traditur domino
-^«Pviuiftroepifcopafeo^vuncuJoreligiofoDiaconoAE olcmaro, pofl
qiiO(jue Tmje£teniiopiicopo 4 Scamborum diligentia, ma» parvitati, qui Pri-r
miceHtf* fchblfc puerorum pravam, litter ii imbuendus, moribus etiam inftruen-
4u S deputatur. Quem omni ttevbtione fufceptum, intelle&us illius capacitatem
nrimo divinae paginas levioye lafte tentandam exiftimavit, Mox itaque, ut de
fan&oDankl* legitur: Invcpi ** W* deeuplwnjn omni hutligetuiafuper coa-
*mojus .*■ Mirum nempe iu modum tencra astascaelefti irradiata lumine ». fubtali
breditatione irlteriora divini fophifrHaris'jugi ftudio rimabatur. Nunc communi
(ludio cum aliis , n unc quos diligentiores in Fanftomeditamine cernebat, feorfim
familiarius aflumens, propofitis qusftionihusfcxupulpfa quaeque ad medullam
eftefeifabat, more prudewiffun»apis fingufas legiones, quasin.fcholts, in-di-
terltt libris exponebam, remotiorilo<u> fodcns, in*ent»aud*tu captabat; qu®ta¬
men poftea pueris confidens felici fcho perfb&e docebar * & illorum fciemiae im-
primej»at, Gratanti denique affe&u £mple%bar Mei fhtto leftion^ puerum in-
lUdaxe r multoque vigilautius iftftitiing^nium illiuE adf^miam veri fopbifmatis
«scitare. . . - -a \ a.- a n- r .<i,... .. ^ '■

• ^Nihilominus ergo venerabilis dominus Ofdagus * quodam meriti pwriagio,
niagttum quid futurqrti ih illo praevidens, Exorciftam ordinavit, diligentius mead-
jjvpr|atus, item itemqi^ curam illius agere; quem etiam mecum interdum in fer-
vitimn domini Epifcopi extra monafteriuiu excedens, ducebam; ■ ut illius ingeni-
«rtiVqudd^in multitudine epheborunuiiicrrnere, & ad votum-meum difeutere non
pbttfi, 1 ifHStemotis fingulari fiudio fubtilius diligentiilfqueeventilarem, mirtrni-
'qUeln medum vario virtutum pigmentario, ultra id aetatis refperfum reperirem.
Nam fape totum diem inter * equitatum ftudendo attrivimus ; nunc legendo
non minus prolixam leftionem, quam fi in fcholis ad hanc vacaremus: nunc poe-
tizando per viam metro collufimus; inde ad profaicam palaeftram alternantes
exercitium; interdum fimplici contextu rationem contulimus, faepe fyllogifticis
PRvi|latiei 4 t>us defudavimus. Ipfe quoque me crebro', etfi verecunde, acutis ta-
UMU-AeXjintimoadituphilofophiaeprolatisquaeftionibus Sollicitabat.T|nta«rgo
jfitpilit^ite^upitum ejus ingenium mihi applaudebat: paene enim nulla hora, nec
rpfe&iphisquidem, defidiaeillum arguebat. Etquatnquamvivaciflimoigneani-
mi.j in ofanj liberali lcientia deflagraret , nihilominus tamen in, levioribus artir
|>US,' quas mechanicas vocant, ftudium impertivit. In feribendo vero apprime
jefi^pit, piaturam etiam limate exercuit. Eabrili quoque fcientia, & arte clufo-
rja , omnique ftruffura mirifice excelluit , ut in plerifque aedificiis, quas porapa-
tjco.decdre compffuit poft quoque claruit i In negotiis vero domemcis, & ad
ufum familiaris rei pertinentibus vi vaciflimus exfecutor, ac fi a puero in eis innu¬
tritus calluit. Hujufmodi Deo gratae & hominibus acceptae indolis gratia ^ dominb
Epifcopo apud quem verfabatur , omnique congregatione dignus & familiaris effi¬
ciebatur , propinquorumque dile&ioni probatiflimus habebatur. Avus quippe
ejus Athdbero Palatinus Comes, vir plurima virtutum jaudeihfignis, qui com-
miffie praefeffiir® exa&ionem magis ex debito, quam ex intentione gerebat, cunr
prole utriufqile fexus feliciffimeabundaret, hunc praeclarum adolefcefttem pri-

Afta SS. O. B. T om. VIII. M ii j mis

* '■ rvr , \ v i -' v- .1 - --— ■ 1 . 1 . !: . r . ' .«V - 1 - r :. . .

s, 'a Xrtatiius Metropil. lib. 3.. ait Beravvardum £iifle. comitaro _ de Smmer/ebitrg. Et revera! Tangmmts
uita ,, Ecrnvwdum habuifle fratrem Taagmonpm diftum . qui erat Comes SommetTcheiAarni.,« 'qqa
fTm illa prodiere pollea Palatini Saxoniz ]. Porro Abbis TTieocrcrisus i <}uj S. Bernwardi vitam lingua
Saxonica compofuit, aflferit Brunvifcenfis Duces ex Bernrvatdi fapjijj» prodiifle.. Sornm^rchemburg
eafteUum erat qua tuor fiere miliaribus ab urbe Magdeburgo di Ii an», nunc dirbtum, fub ejufdem ecclefiz di¬
tione .

i Is anno 97 7. Balduino epiicopo Trajedi ad Rhenum fucceflit, ac poft 11, annos & aliquot regimini
meofes defunftus eft.

AtfN.CH.
ID23
\6. oa.

Beruwar-
di genas.

D*n. i.id

Ab Ofdago
in ExorciC
tam ordina¬
tur.

* /. Equi¬
tandum .

Artes etiam
mechanicas
callet.

Digitized by

Google

1.82

f f 7 T

- .V 0 .1 T t A;

an. chr. mis aufpiciis pu^efcentis decoris florentem, ■ in affeflum filii^doptavit... Inquo
1.0.23 quia falutaris cohfijii ftatknemfaluherrimam reperit,„ fiam Uiarips/ibi ad junxit,
ut ne nimium quid, fine hujus confultu ageret, ,, V f L n?

4» Adeptus ergo a Y v 1 l l e c i s o vencrabili arefiicpifcopo iii^iacqnattfs cru¬
dum, aliquamdiu eum illo converfatus eft * & cum propter mpfum ,hgne/latem
ac y itas probitatem f religionisprofeflum inidfofemafet , T 0i^qnij^ iflun\ox4^-
navit, interjefloqne imnlongc ipatio > Presbyt^j^iwnpnm^^^
yerfufqucadpraedum Comitem>■ fuum.viddicct.ayum., ,afle^?fi$.me,a;b*Il9
efl fiifceptus, plm-imumque-rc^atus ne ab ea d Adederet *. fatf jierac quievit ? (juj
tanti humilitate ac inflarim famulabatur, ut ceteris refrigerandi caufa in,t’er-

16. Odt.

Ordines
'fufcipit.

Avo fuo
adhzrer.

dum remotis, i t

$grifqjuf$

& jEvqpleniiinhecfllitaxmiatkmtiuune more^quc ft^qrtaret viuter.ipfijna t$c
familiam medius incederat* illcfcUd. a^nda iafttff

mans, curam Illorumapud Comitem, yigilanri benignitate frequentans. Prq $$»-
terno quoque afleSuadfl^osmmmfeprcfludu, m^&namque grfitjam inter illop
'conciliabat * Et quamyisinlmjufma^ invidia facile fubrepat,

maxpnacautelain plcri/que didipa^at ?r . Inter patrem quoquei& filium, do/?ji-
num videlicet epifcopum.Folcmantm i mtemuncius fbspe difeurrebat } magnum?»
que inter illos familiaritatis gratiam conciliabat,. Ipfi quoque epifeopo tant^pt 1
complacuit, ut tf.DaVehtrieufi coenobio, .fua vice , illum prasponere vellet: t,
iitque inter Rpifcopum & Comitem de tantas incolis juvene religiofa.Conce^a-
tio, ut uterque promprum gratia illum fibr adoptare intenderet. Sed ipfe in*-
beciHis.avi infirmitatem fuftentare, quam epifcopales delicias appetere, majq-
bat . Cumqt’o, ufque ad, diem fuiexjtus, fiddiAevot^nedefuaabat r ,, ,.

. 5,. Quq defugio, ad Palatium fe coptulit, w/srvitium videlicet, tertii Q
t o.n i s Imperatoris ,qui feptennis adhuc puer , cum venerabili 8f, fapientilEma
jnatre dpmhja The y r.rr a n a Augufta rebus praserat a qua h/c. venerabi/^jyr
venis bpnigniflime fufcipitur, ataueia brevi fumm« familiaritates.locumA^pi
ipfi otMK illamobtinnit j adeo, ut dominum Regem,. fidei illius litteris imbuendum kt&jfft
nis iii. e. xifiuique inftijsuendumvconfenfu cunflqram procerum, commendaremira
mtcefluit» liqerqnnrumdaminvidia morderetur, ut puer imperviis $ 9 ;d 4 f§q $9
mirifice proficeret, & tamen ad eunda foris obeunda liberaliflmjc> nego,y§ .9$$
ingeniumferiaret, EtcumaliiRegipuero adulando obfitqusne^ur 13nftd^.K ut
ludicrah fle tae tenera atta,s pofcebat ,,illi pcrfuaderent. Imperatf^tiam ysr/ff
affedium nli/fibi praeripi, inejufmodifayore in tantum emqllita eflqr^.gyaidpm,-
riia.,., qu* puerilis atas illumimpelleret,, ipfa gratiflimo affeclucop/enitiirer;, hif
fohss tanta,arte inftitit, ut a non faciendis metu illum prohibete* t A r P^ plj?r
niilupo affedu ejus animum fibi colligaret, Intereadpmina Theophana !mpefa*
triit apiidj.Neomagnm maximodolorctotius Regni rebus exceflit^j /jndeidomi^

ducatio

commea

dator.

# f Rexutiroque parentedefertus, totumfe regendum m ^flaticf em fidiflimttnaftti

«em. wifc ftrfieemtmit* Hujus confilio, examinabat quodeumque aiiiftu/anaQ perfnadd’
bant r quia, quamvis in puerilibus aufpiciis otiaretur , altiori tamen induftria
qnorwndam fimulatiqnes providebar .Praecipua itaque famdiaritate magi (irum
luum ample flebatur, nec ab uflo inferius traflari patiebatur, quem univerfalj
virtutum decore refperfum venerabatur •; .... .■ , t ,

G«rd* ^ Per idem tempus, venerabdidominge G e.r d ago decedente^ hicreligid r
epifc hK fiis juvenis Bernvvardus votis omnium ad pontificatum eligitur; & , cumpleri T
d«heim. nobiles clerici Palatina militia d iu ceruntesmiiTionem optgre nt , conienfus

uece u * tamen omnium in hunc Deo eleflum juvenem concordabat. Communi igitur

■ . eleflio-

A - Davcoctik «t iblwn fluvium, i* Belgio, t Pwlb. IV. epiiqgpaot doa*ta <ub Arcfcteptfcopo Tr^e r
denfi. •

b Plure? babuit Magiftros Otto IIT. Itnperatflt, w* ceteris tamen Bermryjtrdmfi «idielat : onde &
ipft a Dithmaro «d annum ?<4 Regia tWfffttt appeflatuf& ipfc intlw<ta fiusdatiohis monafterii S Mi,
chaejia fe Btft tTtptifcrufiMtt A P|elbt.. I^inc etiam quidam eum Cancellarium fuiflcafferue-

e. Is ab Alberto CrantfcJa locatur Gerarau? , fedem Hilde*Ii«kn«nftt» quamor annis adminiftravit .
Alii’unos tantum tres ipfi tribuunt i at confentiRnt omnes anno obiifle f fi quidem eo anno Bern-
vvardna tUBm «ft. ■>

Digitized by L.ooQie

S. BERNVVARDI fePISC. HILD. 183

' 4 lk' 3 doxie rafit^ae ^fiWenfemenri ecclcfi* ordinatur Eptfcopus a V vilegifo archie-
qtffcopb 2& Calendas Febhiarii anno Incarnationis Dominica nongenteiimo
nonagefimo tprtip, indi&ione fexta» ' /.

'7. Adeptus itaque pontificatum, quanta continentia juvenile corpus ad vir-
tlirtum dulmen fcde^nt dicinbn poteft, modum in cunilis pracipue ampleflens,
juxta illud vjinfapientis: "Ne quid nimis. Morum quoque gravitate mirifice fe¬
ti^ fpfosfupera^at • adeo ut mbditos fe veritatis cenfura ad agenda in plerifque
irtftitueret. 1 frugalitatem vero in appetendis ciborum deliciis in eo laudare vix
uHos fufficit,; Tempore vero noilurna quietis ftratis compofitus, leilioni inter-
dumcirca gaflican tum intendebat; fape fommira interrumpens, furtive ora¬
tioni -donec Herici admatutmos hymnos qonfurgerent, vacabat; hymnisex-
,. mtiltbties pfalmodiam m diurnum rifquq crepafcijlum extendebat. De¬
inde afKpiarrtliliim paufans, corpufculum recreabar , 'donec item di*culo Cano-
'iHcum cmfoinprima hora peffolvebatt quo expleto , quafi regulariter fub di-
fbipjins bohftitatus, Capitulum cum fratribus,quifecun* ctmverfabantur, adiit;
feriam quo^iie & lunationem, nomina Ctiam a fratrum, quorum annualis me-
itfbria htftabat; quotidie recitari jubebat; 'Orariohe vero perara, circa tertiam
hSMfedd Miflarum follemnia feftiva celebratione procedet», magna animi con-
iftb‘fbipfiim Domino profudit. Indein poblicum prdgreffus, fbrenfes cau-
ojjpreflorunt negotia breviter examinabat: quia ingenio , ac facundia ap-
friit c^Uebaf ;^ ficque opperiebatur clericum difpehfttbrem , qui eleemofyns
patipef ibus prajerat: quorum multitudinem, centenos videlicet & eo amplius,
dierifa aburidantilfime refecit , plercrfque etiam vel argento, vel ceteris fubfidiis,
prout factdtas concefiit, fublevabat. Inde officina, ubi diverfi ujfus metalla fie-
baft -'circumiens lingulorum opera librabat, donec c irca Nonam, omnibus ri¬
te pera&is, cum timore & benedi£lione Domini ad menfam, fratrum pbpulique
ftipatus frequentia, confedit; non pompatice quidem, fed religiofo filentio cun-,
«MMId^orteitihoneftiffima difciplina intentis, quae inter canandum non brevis
lbgebatfnr. Infirmis quidem fratribus , & fenio confe&is benediflionem de manu
f^afriferiterdirigebat, cum tamen nullum egenum in urbe vel fuburbio, quem
fefrd bote; ‘hiijufoiodi pietate privaret. Ita quippe, juxta Apoftoluw, Omnia
WihiWt ''Gfft&tfliahrabat , ut omnes in Cbtijiotucrifacerer. ■ \

111 . 8.°Ardunitfi Ii difficile eft quotidianum ejusftudium verbis peritringere, quia,
©£cl MlfcV pfnfiiPtfu ihtef diem, no&emque perflabat in divinis i Nihilominus
tffiSqde tiuriftfes fibi adhaerentes ad hujuftnbdi negotium,' ut ita dicam , ultravi-
tW impdfibte aliquid artis erat, quod non attentaretetiaprlbad unguem
periingefd ribn Vdleret. Scriptoriae namque, non in monafterio kantumq fed in
ffivbrfisio^fftidebat: unde&copibfam : Bibliothecam tam divinorum , quam
pfilafbphrcbr^m codicum comparavit. ‘Pi&uram vero & fabrilem, atque clu.
IbrMfe artbml Quidquid elegantius in Kujufthodi arte excogitari , vel abali-

qttylnveftigari poterat , numquam negle&urb patiebatur: adeo ut ex tranfma-
rlfiisfr Scoticis vafis, quse Regali rrta jeftati lingulari dono deferebantui*, quk>
qtiain rarum vel eximium reperiret, inculwm tranfire non fmeret, Ihgeniolbs
nitmque pueros, & eximiae indolis fefcum, vel ad curtes ducebat, velquoriim*-
que longius commeabat, quos quicquiddigniUs in'illa arte Occurrebat!, ad exerci-
muft impellebat. Mufivumpraeterea in pavimentis oma-ndis ftndium y hechon
lateresadlegulain propria induftria, nfillo raonftrante, cbmpofuit. Et Ut bre¬
viter perftringam, nec punfilum temporis ih otio fuperfedebat: fed fidelis do-
Mnics familiae difpenfator confervis fuis neceffaria fubfidia fideliter miniftra-
Mtrcum in Chrifti gazophylacia, quseque idonea fcivit, fideli devotio-
fleeongVreret, non minus tamen Carfari fua , juxta EvnngeHim .perfolvobat,
Nam tertio Ottoni lmperatori affeftuofiffimo animo pro fcire ac ,po(Te obfe-
quebfttur: unde & multorum invidiam in fe commovebat, qiiiindtgaabanmr
illum vigilantiori ftudio Reipublicae negotia obire . Saxohia quippe niagna ex
' ■' A&aSS.OiBiTom.Vill. M iiij , ' parte

■-* - - — -J. :—:- : •; ••—■ ■- + ,> - i—— --

» Obferva ritum in eccieliis & monaftern» ubique receptum; ut ad Primam poft Capituium attmjaa Fr».
trum & beaefaftorum quotidie recitarentur. Confer vitam Richardi Abbatis VaJuncnfis infra.

ANN.CH.
IO23
ad. oa.

Virtutes Ia
epiftopatu ,

• i

vita,

%, ,C« 9.

Di ver fas
artibus va¬
cat .

D . itized by booQie

cx aepeuere magno lui luorumque periculo lemper
, intorduntquoque cutti fuisfolus fuper eos irruens, fortiter illos attriveram .
tabatoi 1 9 ' Sed cum hujufinodiirruptiones fedarinullo modopofferu., quippe cumbar-

fium dia- bbriy qui utrumqUe linis Albia , & naves omnes fua ditione tenebant-, navali
‘^' eveftione peromnem.Saxorriam facillime fe infunderent, ymdantiifimus Dei
pellit. pontifex cunam comrtiiifo fibi plebis agens, quomodo populum.Dei.de 1 « vitia bar¬

barorum eriperet, animo fli|6hrabat, Furorem namque fui impetus paene Hii-
denfitm ufque intentabant: &ipftim fan&um locum praedam fibi promittebant.
Divino itaque inftin&u, in extrema fere fui Epifcopatus, ubi flumina 4^1a«ra 8 c
Onelcara corofluunt, munitiuricaiam admodum munitam exftrnxit, in qmv. co¬
piis nailitu»difpofitis, barbarorum impetum repulit v popuIuntque Dei abia^ftili
feritate liberavit. Dei namque gratia tanta fecuritas pacis per illum,in locis diis
fidelibus condonata eft; ut nihil damni, vel periculi poftea a barbaris.patereptur.
Hac indwftria Chrifti Sacerdotis barbarico tumultu in illis locis elimirtato,. ^ciiius
xw circuuafita loca debacchati funt: Unde vigilantiflimus di vini gregis jiaftor,. ty-
• po Chriftifui Domini , adverfariis Ecclefia, exfultans ad currendam vumiw fpr-
tis gigas y fe oppofuit, 8 c in rure Vorinholt nuncupato, ubi cmiffima illorum fla-
•tia fuerat, liber quoque latrocinii excurfus, quocumque fuae fraudis inftdias in¬
tentarent, prafidiutnrtiunitilfimum inftituit.* foflisquoque., aquarumquemea-
tibus, per rivum influentibus tutiffimum reddidit > copias quoque militum yi-
$u&armis, eeterifqueneceffariis inflru^las., abundantiffime collocavit. Di¬
vina itaque gratia periculofiflimum, lociim populo Dei pacificum fecit,8r tran¬
quillum , in tantum, ut omni fpurcitia diabolicae, ac barbaricae fraudis elimina¬
ta , baratrum irruptionis 8 c hoflilis incurfionis locum faceret orationis, & oracu¬
lum fanfei Lairiberti Pontificis & martyris Deo confecraret: atque ab illo 4 ie 9
fumma pace Eeclefiae Chrifti reddita, ab omni hoflili impetu Dei populus viva-
ciflimiproviforisinduftriaquietilTimeferiaret. il

i avidis a* I0 * ^ ro fii s & ceteris beneficiis, quae devotiffimo ftudioip Rempublicam ,p0->
titur. 1 * pa pulumquefidelem exercnit, multorum , & maxime Principum infe invidiam &;
indignationem commovit. Unde & aMoguntino Archiepifcopo plura m ite¬
randa apertis inimicitiis eft perpefliis, cujus animofxtatem patientiffune ferens,;
divinaac regalia benigniflime adminiflrabat. Et licet plura ‘copiofiffimis impen-i
fis adrepeliendam fae vitia m barbaricam foris impenderet, dici nonpoteft quan-;,
«a in epifeopatu ad ufum eeclefiae fua: contulit. In praediis namque tanta,congefik,!
ut triginta , vel plures praecipuos curtiles cum litorum ac colonorum !amulis , cla-
riffimisaedificiis praenitentes, compararet, cum in aliis innumerabilibus locis.
decem ananfos vel o&o, aut minus, aut plus, prout cafu acciderat, inpofleflio-
^dhat neln eec ^ e ^® f uae conferret. Antiqua quippe loca ab anteceflpribus fuis pojffefla v ,
& «ornat. qu® ille inculca reperit, optimis aedificiis colluftravit: inter quae quaedam elegan- •
tiotifcbemate y albo ac rubro lapide mtermifcens, mufiva piciura varie pulcher- j
rimam opus reddidit. Quid dicam, quo Audio fanfium locum noftrum vel prin- ,
cipalem eeclefiam nobilitaverit ? cum feipfum, & cunfia qua: habere potuit, in 7
ejus ufum.impertiri maluerit. Teftantur ejus opera r quae futuro xvq pium illius i
animi vcjtum aper «is loquuntur indiciis. Eeclefiam namque miro ftudfedecorar s
re ardenter inflabat: unde exquifita ac lucida pi&ura tam parietes, quam la- !
quearia exornabat, nt ex veteri novam putares. Fecit & ad follemnem procef- ; .
fionem in praecipuis feftis, Evangelia auro & gemmis clariflima: thymiamateria
quoque pretii & ponderis magnifici: calices nihilominus plures, & unum ex ony- /
chino, alterum veroicryftallinum mira induflriaappofuit. Adhuc autem unum ; ;
aureum, valentem libras viginti publici ponderis ex puriffimo auro, in ufum mi-
nifterii conflavit. Coronam quoque argento auroque radiantem mirae magnitu¬
dinis , in facie templi fufpendit, & alia perplura, quae fuperfedenda putavimus,
ne faftidium prolixitate ingeramus. San£lum quoque locum noftrum murorum . ~
ambitu vallarefmnma inflantia aggreffus, difpofitis per gyrum turribus, tanta

;• ........ pru- ,;

depopulata-, continuis
quampeflemReipubli-
lat; ,&j,nu»ccum aliis.

184

T -A,

{ 1 t 1 h 'y ’ i - 1 * ^ [ (]

ann.Ch: parte pirataruhi, ceterorumque barbarorum feritate

1923 ’ • • ‘ - -- - • *

i 6. OA.

y 11

r- ■ n

- • »■ r • • n t

Digitized by v^ooQle

i ■

S. BERNVVARDI EPISC. HILD. 1&5

; - 1 '

' : r prudentia opus inchoavit, ut decore firriul, ac munin>ii#, Yelut hodie patet, fi- ann. ch.

-ftiletlirinomniSaxoniainvenias. , Vuliof. - -i-"-- '1023

r 11. SaceHnm etiam fplendidum valde forisnimirunamhonommirifieseorucis

exftruxit, cujus etiam aliquantam partem, largiente dominO tortio Ottone Au- tolium i
; r gufto Imperatore, ibidem clariflimis gemmis auroque inclufam j pondidit 0; Cmas.
i ubi etiam divina pietas plurima fuae pietatis Indicia, apertis lignorum miraculis

1 ^Ipervirtirtemfanftas crucisoftendit.' Inter quteillud unicum, quoDominusAn-

■ tilH^iioiftf i devotionem confolari dignatus eft, inferere Ijbet. Namvenerabi-
-■ : 1 ii^PontifdxBernvvardus, thecamaurogemmifquelautiflimam, ia qua vivifi-

• j r; cuni lignum includeret, paravit, & cum ex tribus particulis fan&i ligni, qnar-
>> ^artiTi fieri £offet, excidere tentaret, ut per fmgulas abfides fingulas cbnderet
^' portiones, ne gracilitas, vel parvitas, quacumque ex caufafe&ionemadmitte-
1 ‘fei! t cum de votiffimus Dei famulus animo fluftuaret; . ecce fubiio iriter matius
? 1 Iplius artrifiiris, quarta pars facratiflimi ligni, angelico, ut'creditur, mimfterio libi

• 'delata, apparuit, Mox igitur Przful Chrifti, laitus iigiuijn fanftumpefquatuor
•< Sbfides paravit J . O quanti inde potantes ardorem vehemeqtiflima febris isepius,

Virtutefanflsecrucis, reftinguebant/ Mulmties ortam apjisin$qual£tat!epefti-
-■' Jeiitiam fideles hoc vivifico ligno fe fuaque luftrantes feda veram. Nimiameti-
^arflficcitatem, prolato in publicum hoc lingujari ligno, pluviis imperantes * #e-

■ 1 pulimus; multaque virtute fan£liffimi triumphi, fiunt quotidiana» remedia, dilm

- 'quifque merens ibi proflratus promta percipit folatia.. Ipfum-vetofsccllum lati¬
na? Crucis vario decore perfe6lpm dedicavit quarto Idus Septe; rnbrk^ttmo Xncar-
nitionis Dominica nongentefimo nonagefimo-fexto, Indi&ione itdna, regni ve¬
ro gloriofiffimi tertii Ottonis Imperatoris decimo-tertio, imperii primo y oedi-
nationis autem fine quarto: locumque quondam dumis & vepribus horridum vi-
-ciriisincolis, gloria tibi Chrilte, ex tuis datis, baptilini, fepultura y unfiionis
eseternumfecit folatium * ; ) ■<'

ii. Praralibus igitur aliifque pi®devotionis a&ibus, ( quibus ad' ecclefiaeuti'-
litatem omni nifu mentis & corporis infudabat, tam Deo, cordi interitis prt* fi-
cteiuff', quam ecclefi scoperis effe£lum exterius approbanti, felicis memoriae prae-
fSlacceptrflhtius erat: & ideoconfequens fuit, ut vir beatus,'Cui, fiout deftm
6 loJbb fegifbr, tunc temporis in terra fimilis nonfuiffe putabatur, per centationi?
kfcbmmoda^ ficut aliarum virtutum, etiam humilitatis & patienti* prssconio
mirabilis eiin£lis oftenderetur. Anno itaque ordinationis fu® QfUvo,.gravibu5
infriiUtronnrn moleftiis pro territorio b Gandenfemenfi ab archiepifcopo Vvil- Lis de abba-
legifo, plaheContraecclefiafticasfen&ionesimpetitur; fedoifmimmeafoliite
humilitaris Blatientis tenaci obfervantia movetur. His tamen, quae Archie-
pifeopus nonram juft® rationis exlecutione ,quam liber® poteftatis prtriunariorte
attentabat f aufloritatis conflantia , non temeritatis audacia fagacis ingenii vir ' / ! ),
obviabatj 8c fecundum illud Pauli: Qilamdiugentium Apcjflolusfurti, minilte-

rium meum honorificabo: quoad ufque Ecclefi® Chrifli palloris vice peaifd.it , ;
epifcopatus fui jura in proprii honoris flatu confer vari, fumma folieitudioe; pro- ’
curavit: quod 8c Deo annuente, laboriofe licet, obtinuit. Sed ne fusilisettrtho* >
verfia de ipla Gandefemenfi ecclefia va leat oboriri, omnem difeeptationis ordi¬
nem, inter Moguntienfem Archiepifcopum, & venerabilem virum dominum
BernvvarArm, hic inferere commodum duxi. Necefiarium autem reor illa paul-
lo altius indagando repetere, quod tamen le£lori minime debet efffc onerofiim,
quia polleris fortafle in inultis erit profuturum.

ij. Territorium Gandefemenle, fitum in pago Elenechi, cum adjacentibus Ejfponitur
villis ad provifionemHildefemenfium epifeoporum, ex quo primum epifeopia ^"®^-
perSaxoriiamfuntdillerminata, certum e 11 pertinere, Quodexhoceiinflisfci- 1 aus ’
re cupientibus liquido apparet, quia ab ipfo principio novellae chriftianltatis 'no-

. r ftr® ■

r • f

__‘_____________ > - 4' .. .. i

« Celebris eft il|a crux apud Hildesheimenfes, hodiecjue religipfe adfervatiiri>Ri wnsfteapj.ifcoftLMi
thaelki iramo nUtaqUain ablque illa «uce Bernvvardos repri-fentari folet , ut obfervat Brouverus.

k MonniUrium illuftre puellarum nobilium in ducatu Brunfvicend: conftruftum eft a Ludoifo Saxonum
Duce feciifo nono. Confecratum vero per Alfridum tjuartum epifeopum HildeshemKnfem: nunc ab h*re-

t;cis. occupatur.

Digitized by ^.ooQie

>'•

ennftru&ioriefrrpraefati mohafterii * ad ciiriim noiRri Epi^
IQ *3 fcopji pertinebat» Temporibus namque domini * Alt pAi or V Quartus W‘

pM^i^manfiflics:c3iftitit, E(Ji-t)biiFjJs .Saxoni dux cum-ffeliglofa'cditt^
H^iceibaQp A, imagnofti&ioin divino cultu accenfi v cbnfilioaritt&tisprfceferii
pti, Romam perrexi*, ibiqttea domino Se r G i ©papa'magnifice fufeepti ; xU ttii
votui» illprum indivinjs agnovit, datis reliquiisfanftDrhmprffiflilurfi Ariaftafil k
Jnnocemii ,cum benediCtione-a fedemifit; Ad patriam itaque Ddi gratia-perve¬
nientes > confiliodcanini Alifridi, coenobium Virginum Dei primo Brunefteshu J
fen aduoartint: filiamquoque dbminain H A T H u m d b a m duodebim armos ha J;
bdnW i profato Efdfoopto.irtifegimOrtintrbmitte^ affignarukt ; anno D6-

mmicae IncarnationisoSir\gente^inoiqumquagefimo fecundo', Rabam 6 >Mo-'
guntiae prapfidedte: oniaejp auwm>pJ«(Vifionem'p^a;di£li loci& congregationis do^i
mino Altfrido (xsmnufexunii Undee volutis a li q u©t annis K a r olo Rabanoflic*'
cedent^,; annofingakrisijiacibiitqtis^Ghriftid^ingeniefimoquinquagefimo^fe^

• tA ' 411 rM ir «l#nn A O- ".3 K.r& i V-a i MM J n — —^ L LtL i _ . 1 - * . , . yk % ..

Gindcae%-

hcuienfis • • . ~ i --r 7 »*^muvui Mm,--

monafterii j° r *ambitu inchoavit;' luti/T bjbroto?!M ugtmwn&epifcopo exfiiientey qui»poftp

ori g°- CaroHimfubintravit.Xjocusnamquebrdtoruniy'a&noniorum amoenitateaptior^

turiorquoquefilvarumdefitate ac palufbi irrnnuUitateadhabitarionemDeptn^
litantium > vifus.eit, Ddun&i itaquefirnt atwecofiifummatam fabricam Gande^
femenfis ecdefi* , & diixac dominaiHatfeutabdv fepnltique in antiqua tedefiab
Bjruneftedaufen; pofitaque inregimehjG® r b>o kc rspriiia, fordrdomi^lfat^i
luimody Altfrido venerabili epifcopoimediahte y lAitberto quoque Moguntifiob
Arcbiepifcppo, qui Carolo fucceflic :r nec multo poft' difceffit, bienniotantumi
emenfo, vunerabili&dommusAltfridus. Corifeditautemcum MogunrinisEpK'
ScricsE f CJaroJa&duodecim annos cum Latbertri. ^ f in

coporun? 1 ' *4- Gonfuramata quoque cum decore Hildenfemenfi ecclefia, quamipfe’^

H enfi eS m !*bawbnrisconftruxerat,& Dei gratia confecrataplenus operibus bomsdecelfrf) *

perwwj CVI * fuccefltk M fi R c VV: a r d u s quimus Praefulnoftrse ecclefizqUatuofque arii 1 "
ioa > nos tantum fedenstrabes ecclefia compofuit. Pofthunc fubintravitddrbinuSTV'

* :furti».fewi^epifcopus. Hicfabricamconfummavit, &eodefia;mniliiliPq

minu&COt^ecfavitJlic omnem religionem in difciplina cum domina b
burgauatotertiffa i»;prat&to loco incfcavit 8 c perfecit; ejus
bant:& agebant,, Praerat autem domina Gerburgis congregatlOriii vigioti ckioS
aanpsy ppfiuaque eft in nova ecclefia jdm dominam ffathUm^at^/fo^bpdtridiP- 7
temcrnsClbriftinain dominus Vvigbettusin regimenintrontifvtp 1 Si^Ohfecra Vit*J ^
Domina quoque Odstcofitefimo-fepfimqtataris annoomnibufe filii^pr^iifffls dei ^
ceffi t jrGhriftma tantum fuperftiterpofitaque eft jaxea'filias Ms Sed & ipf£ 1

CitrUUm fex tanrumanfios matri; fupeWivem, felici deceffu migrabit' ad thi- 1
minum*: DpmmusqtTOque^vigbe^urponfediECUrti^NlogutitihisepifcbpisTi 'u-^ :t

BES T.O^ Sil N DiURA LDO dC M A V*TO NE. Poft llUTiC V V A L B E RpU S lUCCEf*''

densfeptimus Epifoopus, R osvvrp« am venerabilem feminam, deipfa ebrii i
gregarione ek^lam y M regimen-intfomifi t: conlecrationes quouiie iri eCPleftd if

firjueoclfiliaj ordinatur , Hic abfqubomni contradidione, qua:Ciitnqub r addcCr^ v
fiaakuraminiftQriua» pertinebant,in praefato loed minirtravi^NdnuspofiSehai^-

dum 'Ibftl.ot*. h-A.-rjau.-s amiftes nobis praeficitur, E r i d e ft i e 6 Archie^ifedpd/
Mogttrtiafcprsfideme. Hic confecravit novam ecclefiam , ubixnonacbte nuiie'
Chrifio militant, & omnia epiicopalia in praefato loco rite procUravnt j nulferib^ 4 -
viante,. Det imus.poftTliiothardumdominus Ot w r n u s praefuit-: 'Hic domi^ t:
nam GB&RbR-c-Aftt&cjindam.mregitnen conftituit & cdnfecravit/ •

Epifcopalia fideliter providit, domino Vvilhelmo magni Ottonis filio in nul-

■ - - * i* ■ ■ e y.y. il^.\ . ;i • ; i:i." ; »v 1 r -.' ■>' . s-T

* Subfcripfit concilio Colonien nnno 873. ad ecclefiam Colonienfcm dcdicAtntotn putifflfruifti 1
coaa#;. (Ibi cpa«, Aitftidii> -lAiavic prirUegium iafigtti$i -AfS»tdi«nfis v ; .«ttl 1

ICripfit • . r'; : 1 t

Digitized by booQie

S. BERNVYARI>UEPISC. Hltix

ifimiWW. Ji*T t A & Jto*.B;ET UBiin mdky^*dverf*ires aHN.CH*
ami<^$mumfi^yerum,: Vy vepitmtamii *02?
viw fene&ufem imorum. grayimtenbipuWic* iUw» ^«obw;.i#cenfctf ver* *^oa.
pauMo mordiftflws quadam : mltameniiirc-

jutefa&fsdftetdm ' , (

*, ;$* i Wsc <?rprftPQHuo : «f > cunSiarttehigant, quanta levitate * ac te*

merita^ fu yi^Wn? ,quod fffii per ducwwos annos tot.Yiewrrobibum Patrum
uviufquel<?fti#fltiilli^na concordia #obc*aftt»,pmni canonica auftoritate fixran ^
atqusratumduravit, ,Sed ^ujidiiimpej»*orifi(Q t.^o^is, #filia, fomes, ut
pace pmmu[n.4iA4mf,:; dumai»o.epilcopo, domino vi-

de&efc Ofdagob facrum n Vyillegifam-appetit ,

indignum -jaiSfft^p^UigettJ ewtfoemci ^ ifwri iipfc iibens-ornum =*

teatesvfateos, quiwtaumrtquAcaaomiroiMtuU ttmernventc' nec fraterna'
cariwte4^Hm»q«^yit^ _ led fratri & coeriHiwp®dicm irop^ravit j tttadrelano-
umapsiUarup pet> io feftiyitate fan&ilucajcvbngeljftailli occurreret .“Na-
Su^mque dpperrunumyGe ^ Archicpifcopum fecretius,

<pja^ 4 $orjwtpJlageret , jfequi&vi!*iiouiillenjuiaci vulsu mordacius ad luam p&»

& ftatutodjcfeanciil&sh)e4 velaturum, oton m*
«pWi^QPfftte^pp^aiter» in iUo Iqcq fe adeptorum, promi fit. Cumitaque adf
diqm mtim oft* reftmt iUi/pkna ao&ow**m dominus Ofdagui, prarfeme Rege
domj^ieirfcioQttooev cummataeImperatrice domina Theophano, allidenti*

R wr a a i o flatberbrpnnenfi cphcopo, MiloneMu^
denfi epifcop», Hn pie.vjval 9 oi Yynnnacienfi epilbepo; cum aliisprincipi*
bus vi ;qvd*ifoU4mnimtem udandarum Virginum conveneram v Gum ergo ion*
°a^tfo£pmtio effet > domiimOldagus fun plicis animi vir , divino monito incita*
tus, cpifcopalem cathedram ad&hfidem altaris poni pracepit, hac tuitione 1<*
cqmaqrfgm^eo fibi defendens , &ventihqs illi fere omnibus f quiaarchiepilcopi
anhndte,, «jfe metu illius diifimularetUE, cun&is tam en difptUcebac. DeiHtu- *•
tusiit^ie Ai£hiepife<>pu s multitudinisfavoro, qpi prius fuo juri omnia promi fit,
vi*domina- Thebpbanu & Epjfcppis Obtinentibus, ipfo quaque ultraquam credi: Awhiepic
potcd fpppftfamdr obtinuit ut-ad principale altare rayftena ipfa dio ageret ; ita, “g. < * A
VKtfchqet* ^tdftWimae S 9 P tu « velationem, fiowdagerenif, ceterarumvero domi*
nus.-QfdagU^lolusprofpicefet,: fa&umqueiellinlolitum, nec an te a nob*s vifum,
utedup' Epi^Qpi,e^ilat§realtaris pariter lederent ^pontificalibus parames&sfefti-
V5;infulati,. VQutQipqi^ ohu.d aneillarumOciconiecratioiiem.v cumEpifcopus
qui amea a pongificali jure timebatur dejeto, Cubico Dci gratia efl ere61usvfew
Milj^rum fqlfqnmia primo dominum Regemfiin velationem futclbrorisconfen*
tire^# Jhomiluptiffquifi v it> d«udeceteroc mundibordos, <^mbus conlenfum fo-
teqfibus, : primo dominam Sophiam, fi ad tfiiden£eme«fm fedem< fibi ioifque
fuqcefforibus^^jftipnemStP^ipmiamproftttrrcturv ifcerrogavie, deitsde a-
lia^velandas ? qu? unanimi confenfu religionem h fubjeftionem profeflr fum i
publioeque deiw^oiatum eftomni elero& populo, Archiepifoopmnnil juris fibi
iiyilla eoclsfovendicare praster c^fenfum^petmifliunHiHenfemetdisepif«^
Qmm^usqqoque rite pera61is v fumma paceJc concordia difcefiume^ft ^ heticque
illgJuoaoimjtasfub domino Ofdago, &.Gerdago Sc, aliquatatmis domini Bern-
vyardi i ; adeu<Ut e^ckfias, aliquas prsfente Archiepifcopo ibidem cqnfecraret.
Sy^odmn, etiam, magnam haberet, prxlentcdomino Rege; oetrria Ottone, afi»
dgqt.e nihilommus profato Archiepifcopocum tamen ml fua auflorifatedteer-
nerfet st pra 5 Wr ^uodaflenfum «que Ut alii fratres, beato Bcrn vvardo , qui lyno-
do^pr^hdpbat^prjB.buit. Interluerunt Islajuus Magdetmrgeafisarchiepifcon
PUR«( i PP M H 0 s Trevirenfis archiepiicopus, M il otMmd e«6s epilcopos-*

AVtOO§ Vvprmatienfis epilcopus, HuooCitienbsepif^pus,

-!:jri r;i ».;!.* .*%■ s > • . •• ’ - > ,* ’ ^ "•'• • ' i^N»P

eft Sophi* \ qui Gerbergas”pofte* fucceffit^ Florebat tunc eodem in mooattcr o Gindersfaeimcnii
Rofvvita infignis Poetria , qu* vitas trium Qttoqitm VCrfilHUL CCUtfixigEt, Jc- tiwnatrius, fc«-compaitiit *A

Xf*WUii ! »0>f u, MWW 1 ^^ .-t •••• • - *

f Jdvft, ^rchj£pifcop« a iuA *ai(H tmw. (olebaot «autes Arduc^opi s fianm» Poatific* pallium -«en.

pete^

Digitized by

Google

ANN.C*.
1 -&if

t> 6 . 04 /

CUndefe-
menfis ab¬
batia (enilm
deficit are.
gala.

Qu* difci-
plmas labe-
ft&andx
radices.

Bernvvar-
dus Sophi*
luxum dam.
nat, unde
ejus offim-
Ctin incur.
«t.

'Ad tnona-
Jterium ac¬
cedit, fine
honore ex.
cipitur ,

Lis inter
Bernvvar.
dum& At-
chiep. Mo-
guntinum
renovata.

. • ■: x: J IH >3?7”1 I c ;r P 7 7 1.4 >1 7

i -89 r , /. ,:Y.' 1 T A V", . ..

. r Nonrannfeeitrijta pemah&thvqufmGdi concordia;: qpjta in. meclium quaedani

emcrierunt,«[ns&oW€nienvcaritateinJfadfitatis lolio perememht... 0fiioium qtiifjpe
eftiKii^QtemiKJfC^ vericaitfralicjJWmnpt»^? ficut a,quodam di&umyft :.Verl* t J
tasiodinai? parit» ■Seddoribentions gravis eft culpa /veLialfa dicere , vel Vqra
intermittere: unde pacebc?atdioere ,qiiqd,lcelqseftce r %o. Illa quip-"
pe praeclara ancillarum Dei congregatio, 'tanto ftudio &deV9tippp dominorum*
UoftrOmm , patruiH patria? , Duci^m / ac Regum,, perAltmdum ejufquefuccef-’
fiores inftituta eftyufin prmcipibqfluiibus imitabiles, exemplar humilitatis & ca^
ritatisflorerent; Epi&bpumfuumaDea fihipraepofitum, quafi iDeinuhtium,-
ac patrem ‘audirent > colerent & amarent j omnes- ad.ventahtes, prout cuique 1
perlonaecompetebat, pracipuabenignjtatefufcipereht. Hic illisufus, hoc liti/
dium firits • hoc fan$oiocpn? verciitiatq & illisapud omnes grdtiam exhibebat :
hoc humilitatis privilegio,- cuip pro caufis ;ecclcfiae ad palatium citabantur, hafiU
tu non admodum rtitid#, velafij^i&p.ye.nipntes^ ut veraDfei ancilis habebantur y
advenerabantur. , . r : . ,- v

17/ Sed poftquam luxus acfuperflhitps acceflif', morUm infolentiafubintravat^
obedientia torpuit,repulfa‘eft Epifcoporumrevereptia: quod cuique erat placi-:
tum , faciebat licitum* Addita eft qupque ad augmentum mali > diutina infirmi-*
tas dominafcGerburgfc ejufdem coCnpbii venerabillims matris, in quam Dominu^
plurima virtutum infignia contulit: difcefsils quoque religiofarum fotorum, quae
liibnutrimine.antiqutt 4 ifciplin« inftituta: fuerant. Numerola autem juVfcntus
virginumfru&ifkaveratintyrocinio Chrifti; (Jute delicatius enutrita, metam
prioris difcipiinae ac feveri tatis ignorantes', ut eft humanum, poft fua defideria,
declinabat. Sophia quoque, domina Gerburga invita multumque r,enitente j adP
palatiumfa&ione Vvillegifi archiepifcopife contulit:ibique annum ? vel bierinitirh
commorata, diflolubili? vita tramitem incedens, varium de fe fpatfit rUmorem':
quod venerabilis non ferensBern vvardus, quippe qui illam femper fummo sfmo-
re & gratia percolebat, blandius illam admonitam, ad monafterium redire jd£f- r
fuafit. Cumque illa exteriori auditu vix verba illius admitteret, (apius^ademj
repetens, ad coenobium eam repedare familiarius admonuit. illa autem ejus ac-
cefTum&confabulatum primo declinavit; deinde ad archiepifcbpum, vfcfut ab
illo patrocinanda confugit, amarioribus verbis ejus animum ex^lppravit ; f pa'$ui^
foedus in fua velaripne inanibus verbis annullavit, dicens ab illo fe velatam r h©n
ab HUdehfemenfi epifcopo; ad provifionem beati Berhvyardi Epiicoju fe miniVAP 1
pertiner,e, ad fuam dioecefim ccenPbium Gandenfemenfetefpicere ; plures fe in-
veniffey qui hocveraciter teftentur» !His 3 c ejufmodi verbis", Archiehifcopurti dd-
verfus beatum Bernvvardum graviter commovit. Poft htec Gandfeicni reperit,
variade.ipfo Epifcopo inter forores diffeminavit, nifu quo potuit, illum loco re^
pellere, atque abalienare parabat. t < ( . I' i J!i r

18. Interea Epifcopus.cognofcens talia circa fe moliri, Gandefem venit y gra¬
viter tulit l'e abalienari, nec aliquid honoris, vel caritatis fibf, ut antecefloribii s
ftris', exhiberi, fed infra extraneos Epifcopos fe tranari; cum tambn ab antec^f-
foribusfuis ad fandum locum innumera bona collata fnnt; decima» quoque - ex fui
parteplures & antiquitus, & moderno tefnpore impenfe; 8 c pro his beneficii in¬
juriam & contumeliam recorapenfari: tributa, quae pro decimis Iblvendaefteht
imminuta, faepe quoque firaude negata; obedientiam, qua nulla - vicinia Dhb
gratior eft, cum humilitate in ara cordis perfuadet immolari ^ patienter
omnia pofte fuftinere; paveant tamen Chriftum, cujus vice fungatur, in’ fe of¬
fendere ; nec quicquam ingerant pro meritis fibi fuppetere: obedientiam tameh^
caritatem & reverentiam luis ahtecelforibus ab illorum majoribus exhibitani^ nbh
aufmt fua levitate negligere. Hsec ciim paterno animo peroraffet, majori odio;
peccaps ftimylantibus illas in fe concitavit, Sophia utrobique, ex parte ArchibpiL
icopi ac congregatiofijs perurgente. Inftabat autem hora, qua domina Gerbiiro is
Ecelefiam, quam eonftruxerat, confecrari depofeebat. Unde quia ipfa diuVffii
infirmitate fatigata, ad obeundatants fellivitatis follemnia minime luffecerat',
SppmaV domina 5 c matre conferitiente, ftudium tanti laboris affumferaf 1 8 c

Digitized by ^.ooQie

S. BERNVVARDI EPJSC. HILD.

cratiqni

. MJt^

tltuk;autei&ftBegattK e£ Jittere ddrhins Abbatiffs ’j' *qtfifceattini Berp v vardhtii ad

fii exaltatione tamen fanfls criibis GahdefM 7, ^hit bt ^lefiamdedicaturus•, ficuc

tota mente ad

larum vero foilemniadomirurs^jdfcdpn^lpta dre ibMemcdebravit y' licetiwaxp* ’ J e
ma ^gpegajipnjs indignatione * eafdem tainen ut pblatlbries offerrdftt y benedi*
(^ionemque perciperent, adtnohuit. Plebs quoque cbmpertbftiepiftoptadVen*
tu>; qiiau adfollemnitatenfcohvenit > merens, 8c ultraquameredi poflk, aegre
ferens Epifcqpum infolentia irque inobedientia loco detrudi. ' Quos & omnes adt
ventantes lupato fermone confortans, lacrymabilrquaeftu publice commemorabat^ (

fe ipfe dfe addedicationemcaelebsinvitatum, nilfibi'honoris exhibitum, 1 im- •/'
n^o fefelnfem-j unde confecratiohem ecdeihe, quis ad fe pertineat ,'oriihibiis fine Bwn V4r
luq ponfenfu cahojnic R au&oritate inrerdicitQua de*rc congregatio fororum indi- dw^defat
mata;, ‘igne majoris ihdignationis acrendrtary verum cimaad [ oHationem ven* confecr *t'
mnveft, btlatbs, incredibili furore & indignatione prou&mnry l f«vainaiedi6ta terdkTt **

1 , -»j» YL 1 f!yjLV/SL‘I : X 'ir%.. r i' r„ivi'ii_' *« : ; r.n _ -n

c^topbus prinus exemplo, ignorantiam leupottusmalevoientiamturentiunr te-
mj^arurnijfepipraqi , ; ad altare rediit j Iciliam fuodrdiney magnaanidii cohtri»-
tfepe jferagi* feiqde populum alloquitur, benedicit, & corroborat^ 1 dednShif-
qqe miporifice gfe illis unde venerat , repedabat. ‘ O digna? memoris Virum , Mira ejus
omnium bre celebrandum , cunctorum devotione intime amplefitendum y apud patientla *
fe quidem incredibiliter humilem, fed apud Detim in£pe6feremv' enlfque fideles,

gene-

rjs: nobilitate, miriiftrorum multitudine, bpntPairrogitas fif>i injurias patientis
pp^lps, quam potentis clypeo maiuilfe murtiri ? Sed vir beatus , hBmand’abjeftfo*-
probra non curabat, qui totus divino ahiorimaneipatus, dliustahthmobulfei,
qppjp fingulariterdiligebat, placere fummopbre geftiebatn-Haec pro comtae»-
humilitatis exemplo ad imitatibnem audientium mferereiibuit*,
^ppcad ordinem redeamus‘ • -I . u

, -ifhjj»

S tupa, mpflafterium venit cum epifeopis , R e 'T..tt^Rfp PatHerbi^rt- ^rTten-
epifeopo, &; B?REng ero yerdenfi epifcopo' ? B e rn h ar d b tat.
jq^pqheJpuce, cmn ^liis,plurimis, confecraturus fequentrdfe ecclefianj;, rriit- , ...
t^tur quoque beato Bem vvardo epifeopo, qUi eum ad: Ibilemmtarem dbclefis'( ' ;

'^iv%u 5 'ejffeb- ZnuCli

* .. ' ' V ' ' *' ' - ‘ ' ' .. . ’ ! ' ,rn } > *■ • iWM* . n-

Digitized by L.ooQie

r 90 —'.u- V ‘X T A

ann. ch. pus a E k k e m a r p uV cum majoribus natu noftra congregationis f & aUquibijs^
»6°oa P^ n * r ” s den.oftro monafterio. Cui fandi licentia data, Archiepifcopum pupj _
EKKahar- °bini honore ex nomine beati Bernwardi E pifcopi devoto obfequio falutavic, di-,
du * cens: Imperiali illum obfequio detentum aaefle non pofle; mirari tamen vehe-

jjto a ' mentet, in fua parochia & ecclefia,ab anteceflbribus fuis abiq; omni contradiflio- >
ne femper pofleffa, fine fuoconfenfu ecclefiai consecrationem indici, fratfmacatif t
tute deprecari, ut ab'hujufcemodi invafiohe defiftat :nec fe intromittat, nifi qua»!-,
,*um canones concedunt:!! fuo juri, fingulari privilegio quiddam fuftragari asftimet*
•ipfum non defuturum,quin communi confiho fratrum, ubicumque delegerit, jnftir,
tiam pleniffime exfequatur. Ajchiepifcopus autem acerbiori indignatione inflapi-
'tnatus, mandat, u t primo mane fequehtis diei, qu^tunc Dominica,iflucefcebafo.
-ad confecrationem praefatae ecclefia: incun&anter properaret;!! venirctardaverit,
nihilominus ecclefiam dedicaturum. Hanc autem iram & indignationem Archie-
pifcopi adverfus venerandum praefujem creavit maxime praecipua familiaritas
domini Imperatoris ^ qua illum fpeciaJi d e votione pietatis ceteris familiarius gej-
■coluit. Affeftuofiftimonamque obfequio devincit fibi Imperatorem, quia cun-
■fta, quae ad gratiam illius competere fciebal vigilantiiumo. ftddio . pbibat, j
& ob hoc animoJitatem 8 c invidiam plurimorum infe commolebat, apprimequo-.
que Moguntini epifcopi, qui indignabatur aliquem prater fe familiaritatis, jqr ■
cum apud Imperatorem habere. Dominica itaque irradiante, tadeftpraedibus:
epifcopus Ekkehardus, cum venerando fratrumrioftrorum coetu & fenatu , .vicq)
domininoftri dire&is, quicanonicaau£loritate&!Pamimfan6lorum prifca.cpm ;
fuetudine objefla ,fortiter Archiepifcopicaptis re&irerunt; atque fic conlecratio
praefcripti monafterii intercepta eft < Ipfe veroEpifeopus, inter Miflarumfoilq-
mnia fa£load populum fermoqb, Synodumfuambiduotante fancli Andre® nata-,
fe, cum banni approbatione dcmmtiit: deinde ad altare regreftus „ .in cathedra
fedens, privilegia quasdam ante incognita mandat recitari: .in quibuscontiner.
batur, ut nemo de jure illiusecclefiae auferret.quicjquam,hxncin decinjLts-.yel -
praediis ; , vel ulla re in velli tura contineret: hoc quoque.hannorpboravit, Aequo -
clifcefium eft, Epifcopi autem qui aderant, aegre admodum Ajc hi,episcopi apiano-
fitatcm conquerti, fratri & coepifpopo per nos mandant, pertinacem ipfius;& te- ,
merarium incapt tim fe, coercere nonpoffcj. id unum.fuppetPre ,i pt ApoAaUpurn^..
Imperatoremque adeat; illius caufam illorum effe communem } qec fedefpturQS;, ;j
quin deeifdemptrifque, Apoftolico videlicet atque Impepatori^. fqrjberent - • yr ,,
^m&inT ii», Venerabilis itaque Bem v vapdusultramoclumloJJi<fite;fqrensquantulura- .
pmorenT cumque fchifma in ecclefia grafian, feien? quoque infufuni.venenum, nifi,Apa- ,
deUt*. ftolico & Imperiali antidoto comprimi non poife, quamquam gravicorparis, mor r

,left;ia ^affaretur, & tantum iter imbepilli ejus corpori cmnimpdif eflet coatr&tir
.um, tamen ut pacem reformaret.,. contra vires fuas lubire non jecufavit . Nam.
jampridem ardebat mirodefiderio dominum Imperatore m ,quemumee amabar^ .
vicere ? Paratis itaque tanto itineri neceftariis, per vallem Tarenti, quia ea via. '
commodior eft vua , ire procuravit , habens fecum omnium Cifalpinq-, '
rum .EpifcQpprum feripta. Porro anno incarnationis Domini millefimo, * i Ne-
* w»i‘j*ou oas Nqvdmnris, nimio masrore totius, congregationis plebifque a monafterio
. egre^us, magna compun£tione deducitur; Dei gratia comitatus, ad votnmrq- ^
Ramampe- bus cedentibus,, fecundo Nonas Januarii Romam ingreffus eft . Quod.hujxkii, 1
««. limus ac pfiftirilus Imperator audiens , miro affe6lu diie&um magiftrum vi, ,
dendi flagrans, ad fuam praefentiam tamen eum fatigare nol ebat; ted feftinas a. ; .
STmp! M. palatio fere 4 uo miliaria ad fanftum Petrum illi occurrit, benigniflimeque fufeq- >
cipitur. ptum, inter amplemus familiarilfime.deofculatum ad hofpitium deduxit; diuqive
cum illo confabulatus, fequenu die illum ad palatium venire roga vite Hocpraeb-
shiJU i, ut quantulumcunique de fuo proprio minifterium fuum impenderet, feti

• EXKehttdm epifcopui Slefviceofis, qui ob bellorum tumultus fedem dimittere coeOui fuerat , unde fe
ad Bernvvardiim recipiens , ei in qpilcopalibus. rr.unrriKm exercendis adjutor «ut-. Slcfviram adhuc perflat.
ducatus caput in regno Dani*. Ejus urbis Epi&opus Lundenfc archiepifcopi firfraganeiis «fri fed 'd\x fcdt
roodo ah heretieis occupantur*

Digitized by

Google

S. BERNWARDI EPISC. HILD. ipi

perfexfeptimanas, quibus apud illum morabatur, fufficientermufura ibi, fuo- annor,
ruinqjcunda indiga largiter mmifirari pracepir. Mane vero dominum Apoftoli* I02 3
cupi tbiivocavit in occurfum carifiimi hofpitis; venientem quoque foris in, atri- ^

uaif obviam procedenteslibentiffime firfceperunt; necpermiffuseftadfuumdo- .
mltWum revefti, fedjuxta, ibi ipfe dominus Imperator habitabat, fplendicjif-
fihibm illi habitaculum exhibebat. Viciffim quoque nunc Imperatoris cubiculo,
irrrertfoni Epifcopi confidentes, &forenfes caufas & Reipublicat neceffaria confe¬
rebant .Nam deArehiepifcopo & tumultu Gandenfemenfi oborto, ante acceflum
ddmini epifcopi fama prfcurrens,cun£ladivulgaverat:unde non opus habebat fin-
gula e vbfvere,fed breviter flridimque Imperatore interrogante,paucacontexuit.

'i?. Sed Archiepifcopus, qUodmenteperceperat, adu perfecerat. Quidam Arch« P if-
enftfi maligni illum impulerunt, Sophia nihilominus inftiterat. ^enit itaque bi- gE”, "” 1
ddd ahrefanflf Andresfeftum Ganoenferaadfynodam, ut difpofuerat , habens
feidimiveherabilemepifcopum Rhetarium, aliofquecomplures extraneos,
Vtfe!fcetde > rhiiringis& Haffis, quorum id nihil intererat, nonnullos etiam de
fuadtbccefi’, tnfra Saxoniam .Sed in principio adionis, venerandus praful Exre-
KSfdt^ Archiepifcopum commonet, uf a fynodo defiftat, nec in aliena eccle-
fiaiih^ ^rsE^umat ; prscipue cum dominus Epifcopus, ad quem ecclefia per-
tfbbitv dbfitv r &i cnm domino Apoftolico, & Imperatore confidat. Ad h*c
indreiffeiK furptid ArchiepifdopusfUccenfus, torvo vultu ac minaci jubet, ut fi-
riiPftfft talium pertinere, ut propriam ecclefiam habeat, illam gubernet.

GbYifra Ekxefiardas: Peccatis, inquit, agentibus termini Epifcppatus mei bar-
bJtfitaftht •feritatedepopulati, civitas deferta, ecclefia defolatafedem non ha-
b^iTedvum mefand* Mari* & Hildenfemenfts recognofco, & in eundis, quo-
adProt!e#b, : loco fando prodefie ftndebo. Archie pifeopus itaque produdis viris,
qli«iJdduxtrat,re qui fi vi t Epifcopos,fi liceat homines illos banno fuo ad facramS 1 -
ta iibii^Kn^ere; ad cujus dioecefim illud coenobium pertineat. Illi , quamquam
mtiftHiflHus Veiriti, ajunt legitime fieri non pofle abfente Epifcopo, Extcehardus
itd^fiei >r*lbi^K fratres noftri,populus quoq; oraritinftanter facramenta fufpendi.
QWldrraniniit^tfe Cfcri & plebis Archiepifcopus commotus , pr*dido Epifcopo
mfr iffli i-yiit ftleat,; vel cum injuria foras eum ejiciendum, Super hoc plures in-
! &aHqti4titi quos Archiepifcopus adduxerat, cutn propemodum tumui-,
tussiretur ,T?x Wharcnis pr*ful ab Epifcopis rogatus, fecemt t cundofque Garv-
defibrtenfbs fidbmfies id Hildenfemenfem diaecefim pertinentes ad fuara iynodum
invita Vit' 1 ‘^As^ujiii^bahnuhi unanimiter omnes egrefli illum fecuti fuiit, tactum-
nttS8 &ftife ptopriis \ iqobs 'adduxerat, relidis i Cum Verd de
dfdfi^rftciwtrttS^ekafniharentur, alii Ethririam FridefTarenfem fiiivfum tefr-
miftdhf Hiid6nfi“ffib&f¥s parochi* affirmabaht/ errorem faciente nomine Edernae
flutftttls i’ qiiod<5itofcrifem aRuit; alii certo nil fe fcire, nifx quantum aliorum
refiW^idicefSrdb^tttbaht^nifilus aliquid vel memoria dignum afferuit. Archie-

rettUftMeotnobxtiM auferret ,ihttniVit^fitqtre'lft)ero errore difceffijm eft. ,P6jw«
lus^SbqukquidabHildenfemenfifenatujubebatur, obedienterobivit.

Interea Legatus Romam fuper his domino Epifcopo dirigitur; feripta quo- ^ p(U
qife<Siriho 7 ApoftoIico & Imperatori lacrymofb admodum ftylo ferebantur. Un- Romae ia*
^'^dFApofiblicus quam Imperator, & omnes Romani gravitercommori, Ca- ^rob “ n,^ ^
ndttiffl^SiKbj^atern, Patrum riihilomiinis traditionem vioktam/ comemtUm i
qird^u€r hiaxiatium' Roman* fedi, & Apofiolico, hnperatori etiam tali prtefum- 1
pric^e irrogari, pa-iculofumfcandalum in Ecclefia hac mfolentia fcientes pofle
getifefi&i&i hujufmodivirnspertitusexftirpandumdecrevefunr. ' 1

^^'Periidemiiempus manfit cum Imperatore unicum decus Imperii, dominus ^ llod «
H tSW- C. U 9 a , tiim temporis Dux potentiflimus, in proxitho’ quidem Dei pie- ***

tat^iRex futurus , in quem Dominus thefhuros divrn* temanaque' fapfcfttias
coftriilit. Hic graviter femper ferebat Gandenfem obortam controverfiam ,
atque ardenter inflabat Ecclefiam pacificare , & (uh fignis ChrifU jnilic&n-»

' ; '• • ' ‘ : ' .. teS

- r , r , i;r , ; -- -—-—--- - —- J - -■ ■■ - — ,, — -| '

« e B»ya nn Duct Romaaonun ra> tuito Imparntor «uguttHS. ■

Digitized by uooQie

ann.ch.

1023

% 6. Ocl.

Vvillegifi
atta io Sy¬
nodo refcin.
4un tor.

* SufpU
monendum

Synodus in
Sasonia in-
dtcvtur.

ipz VITA

tes a 4 caritatem & gratiam,reformare , Hujus itaque fuafu , cleri piebif-
que coadunata eft a Synodus viginti Epifcoporum de Romania. Aliquanti etiam
aderant de Italia & Tufcia .• de noftris quoque Sigefridus Auguftenfis,

H e N-K i c u s V virciburgenfis, Hugd etiam junior b Cicienfis, pr®fidente do-?
mino Gerberto apoftolico cum Imperatore in Palare, in ecclefia fanfti Seba-
ftiani martyris, pr®feme nihilominus fingularis meriti viro Henrico Duce paca-,
tiffimo, & Abbatibus, aditantibus quoque presbyteris & diaconibus, omnique
Romana dignitate. In fronte itaque a&ionis, poft Evangelia le&a & qu®dam
Patrum capitula, benediftione data, cum fediflent, fa£to filentio, venerabilis
epifeopus Bernvvardus de loco feffionis fu® modicum progreffus, humiliter do-
mno Apoftolico Sc Imperatori , & domino Henrico duci,’ omnique Synodo caufara
ecclefiaefuas elimato fermone expofuit. Cun&is itaque queftu ejus compunftis,
fapientiflimus Papa interrpgavit Concilium, fi Synodus habenda vel vocanda ef-
fpt, quam Archiepiicopus cum fuis quos adduxerat collegiflet in ecclefia ab Hil-
denfemenfibus femper poffefia Epifcopis; prascipue cum epifeopus defuerit, &
ad Romanam fedem pro eifdem caufis confugerit, vel, quo nomine tale con ven¬
ticulum vocitandum Sanflum Conciliumfecelfumpetit, utfecretius inter fe
de his inquirant. Quod piilfimus Papa libens annuit. Egrelfiquc funt foli Roma¬
ni epifeopi, & poftmodum introgrelfi, cum iterum confedilfent, A poftolicus ait:
Quidfancitis, fratres, de Synodo? Sanftum Concilium refpondit: In aliena ec¬
clefia, & ah aliis pofieffa nil juris habuit; neque canonice ibi Synodum celebra¬
re , aut aliquid conftituere fine confenfu proprii Epifeopi potuit, nec omnimo¬
dis Synodus dici poteft. Sapientiflimus Papa dixit .* Ergo quo nomine rite vocari
poteft? San&um Concilium refpondit; Schifmaconcilians difeordias. Sapien-
tiffimus Papa dixit: Abjicienda funt, qua ibi geftafunt? Concilium refpondit:
Canonica au&oritate & fanflorum Patrum exterminanda funt, qu® ibi adinven-
ta, velftatutafunt. Apoftolicusadh®cinquit: Apoftolorumpoteftate, fan&o-
rumque Patrum au&oritate ,dilfipamus & effringimus 8 c annullamus, qu® abfen-
te fratre & coepicopo Bernvvardo Ganeefem in fua dioecefi archiepifcopo V ville-
gifo ,& fuis complicibus adinventa, & facramentis ftatuta funt. Et adjecit: Fra¬
ter & epifeopus Bernvvardus petit fibireftituifublatam veftituram ab Archiepi¬
fcopo; quid fancitis, fratres ? Sanftum Concilium refpondit: Veftituram, quam
Archiepifcopus non potuit auferre, non e ft neceffe illi reddere. Sed quia hoc ipfe
petendo inftat, fi domino Imperatori placeat, Apoftolatus veftri ferula veftitu-
ra ei redintegretur, & corroboretur. Papa refpondit: Fiat juxta placitum veftri.
Et tradidit illi Apoftolicam ferulam dicens; Gandefemenfe coenobium cum adja¬
centibus villis & terminis tuo juri redintegro, & corroboro; & Apoftolica ian&o-
rumPetri & Pauli aufloritate interdico, ne aliquis, nifi quantum Canones per¬
mittunt , tibi obfiftat. His finitis , dominus Apoftolicus quid faciendum eflet
Conciliumrequifivit. Relponfum eft/ Si utriulque Principibus id conveniat,
feriptis Archiepifcopum *, quod tam audax incoeptum canonibus, Patrumque re¬
gulis contrarium, vir fumm® gravitatis attentarit; fimul quoque, ut in pofte-
rum a tali controverfia defiftat, nec aliquid fe intromittat, nifi canonice emanci¬
pet. Synodum quoque Epifcopis per Saxoniam indici, Vicarium nihilominus
ex parte domini Apoftolici deftinari, qui Synodo pr®fideat, complacitum eft.
Locus Palati habena® Synodi difponitur; dies, undecimo Kalendas Julii denun-
ciatur, c F rith er icus Cardinalis Presbyterfan£l®Roman®ecdefi®, poftea
Ravenn® archiepifcopus, Saxogenere, juvenis ®tate, fedfeniormorum probi¬
tate, Vicarius domini Apoftolici eligitur atque dirigitur. Apoftolicis paramen-
tis, atque infigniis non minus infulatus, quam fi iple procedebat.

25.Il-

a Hujus Synodi meminit- Chronicon Hildesheimenfe annum 1001. Ad quem etiam annum eam revocat
Philippus Labbeus in Appendice Tomi 9. Conciliorum fine ullis ejus aftis.

b Sedes Epifcopalis Cicenfis feu Citzenfis, Neoburgum translata eft anno 1040. fub Cadolo Pontifice.

* c Hic Gerberto in archiopifcopatu Ravennenfi non fucceflRt anno 999- ut putat Brouverus, nam ab i pfo
Gerberto jam Pontifice legatus eft in Germaniam anno faltem 1001 unde inter utrumque a Rubeo 3 c Si gonio
Hatuitur Hermutus feu Neomutus, aliquando (impliciter dicitur Neo aut Leo , qui paullo poft adeptum
epifeopatum cum in paralyfim incidiflet, fponte abdicavit , ut refert Petrus Drmiani in Epiftola ad Nic< -
la i lT H flr ' papm rrde-dimittendo Epifcopatu> ei fub rogatus eft Fridericus, qui decefmi fu 6 amplas polle;
fiones ad viftum affignavit, ut habet Rubeus Hiftori.r Ravennenfis libro j. Vide infra num. 19-

Digitized by

Google

S. BERNVVARDI EPISC. HLLD.

*P3

2 5. Illis quippe diebus, dominus Imperator Tiburtinam civitatem arfta obii- ann. ch.
dione vallavit. Machinis autem & plerilque inftrumentis ad expugnationem pa- J 023
ratis, foftis etiam mira magnitudinis, ut aquam a meatu deducerent, cunna- 0^0
gnam vim civibus ingererent, nec ad deditionem cogere polTent, Imperator urvi- burtinam'
tatur. Nec mora, adeft cum Apoftolico, & venerabili Bernwardo epifcopo. “ r d ^ m ot> -
Cpoique , qt in talibus fit, alii augere obfidionem fuaderent; alii, diuturno,
ac grandi labore parum fe profecifle dicerent, bonum videri, tantum utcnm ho¬
nore fiat , obfidionem folvi. Imperator beatum Bernvvardum prafulem feorfim
abducens, quid agat, confulit, aegre admodum ferre fe cum injuria coeptis defi-
ilcre.Ad que mille: Non patior, ait, fuperhisvosj anima mi, quem vita
cariorem habeo, commoveri : fed nunc praecipite ar&iori oblidione urbem val¬
lari. Nam, fetfi reditum ad patriam defidero, non ante a Majeftate veftra di¬
verto, quam urbem populumque, veftro juri fuba&am, Dei pietate videbo-.

Adh*c Imperator laetus, diledlo gratatur magiftro, locum ar&iori obfidionemu-
nit, milites ad expugnationem inftruit, intrandi vel exeundi licentia omnibus
Imperiali au&oritate interdicit. Aliquot diebus exa&is, dominus Bernvvar-
dus& Apoftolicus praefatam urbem adeunt. Cives laeti adventantes ferves Dei
honorifice excipiunt, urbi intromittunt; nec prius defiftunt,quam omnes pacatos
Imperatoris ditioni, Dei gratia adjuti, fubdunt. Poftera namque die, nobili tri¬
umpho fubfequente, Epifcopi Imperatorem adeunt: nam cun&i primarii cives
pracdidlae civitatis adfuut nudi, femoralibus tantum tefti, dextera gladios, ia»
va fcopas ad palatium pwetendentes : Imperiali jure fe fubaftos, nihil paci*
fici, necipfam quidem vitam: quos digne judicaverit enfe feriat, vel promi*
fericordia ad palum fcopis examinari faciat; fi muros urbis folo complanari
votis ejus fuppetat, promptos libenti animo cunfta exfequi, nec juflis ejus Ma-
jeftatis, dum vivant contradituros. Imperator pacis mediatores, Papam & ve*
nerabilem Bernvvardum epifcopum magnifice gratando extollit, atque ad illo- -
rumnutum reis veniam tribuit; placitoque habito, urbem nondeftruiincom* •'

mune deliberant. Urbani gratia Imperatoris donantur, ut fe pacifice agam,
nec ab Imperatore deficiant, admonentur.

26. Romani a denique indigne ferentes Tiburtinos cum Imperatore pacatos, Romanixd-
urbis quoque fuap portas feris muniunt, vias obftruunt, libere intrandi vel exeundi verfus lm -
-Romam facultas negatur, vendendi, vel emendi mercimonium interdicitur; non- «beiUnl”
nulli quoque Regis amicorum injufte perimuntur. Palatini autem a beato Bern-
vvardo epifcopo falutaribus monitis inftru&i, confeffione nihilominus purgati,
facro etiam viatico inter Milfarum follemnia muniti, contra egredi, & hoftes im¬
petere conantur. Bernvvardus epifcopus Dominicam haftam b lubiit; fe quoque
atque omnes vivificae crucis munimine fignat,benedi£lione publice data, ac vita¬
libus monitis confolans & corroboras, fignifer ipfe cum fanfta hafta in prima fron¬
te aciei egredi parat. Sequenti autem mane Imperator cum luis poft Miflarum
follemnia, a venerabili Bernwardo facramentis caeieftibus, ac divinis exhortatio¬
nibus coniolati, ad verfus hoftes certamen inftruunt, ipfo antiftite cum fanfta ha¬
fta terribiliter fulminante, cordis vero inftantia pacem ab auftore pacis fupplici-
ter flagitante. Unde contigit devoti militis fui precibus exoratam pacifici Regis
Chriftimoxadeffepraefentiam, cujus & in nativitatis ortu primum pacis gaudia
nuntiantur, & poftmodum ejufdem pacis amatores, E vangelica veritate, filiorum
Dei appellatione cenfentur. Ipfius itaque pietate,totius difcordiae rebellione fopi-
ta^holles pacem pofcunt, arma projiciunt; in craftinum fe ad palatium venturos
A da SS. 0 . B. Tom. VIII. N ptomit-

X Hxc Romanorum dcfeftio fub Silveftri II. pontificatu contigit . Factionis caput fuit Gregorius qui.
dam, de quo Dithmarus Chronici libro 4. unde emendandus eft Reineccius, qui in margine hanc rebel¬
lionem Gregorio papae temere tribuit: nam ipfe Dithmarus jam de Gregorii morte dixerat , Pupa quoque
Gregarius bene \eUfpeJitis Remo omntbui x Non. Febr. obiit, Gtrberto fibi mox fuce edente . P<j/f hac , &c. Sc
quidem hic Silvefter feu Gerbertus papa cum Bernwardo conciliator fuit pacis ab Imperatore pro Tiburti¬
nis obtinend*: unde hxc fa&io Tiburtinorum diftinguenda neceflario eft ab ea, quae anno 997. contigifle
dicitur a Sigonio, & anno prxcedenti a Baronio, quique S.Romualdi interventu fopita fuit.

b Hxc eft celebris lancea faera, qux in expeditionibus Imperatorum deferri folebat , uti olim labarum
prifcorum Imperatorum, ex quo Conftantinus Chrifto crediderat. De ejus lancex origine varii varia, fed
parum certa fcnbunt. Ex hoc loco, ficut, & ex aliis quos laudat Gretferus , inferri poteft hujus lancex de.
tcrendx honorem epifcopis conceifum fuifse. .

Digitrzed by ^.ooQie

iP 4 V I T A

AN.chr. promittunt. Mane, Dei clementii, adltmt; pacem petunt, facranienta innovant,

* 5 • fi^emfe Iraperatormerpetuo fervaturos p romit ru n r, Inter im piifCmus Imperator,

**■ **•* 4iitni«<}uiifjKiaiBafoadens,ad illos^concionafeatur,dicens/Auicuitate verba patris
Oretis ot. veftti'&-«cen 4 ite, & ea mente diligenter reponite. Volhe eftis m ei Rom*wi?Rro-
»nn »d pter vosquidemmeam patriani,propinquofque reliqui amore veftro; meos Saxo-
Romanoj, ncSj &; ouh^losThcotilcos,£angnrnem meum projeci;vos in remotas partes imperii
yeftrfadduxi, quo patres veftri cum orfcem ditione premerent, numquam pedem
. pofuerunt * lcilicet ut nomen veftrum & gloriam ad fines ufque terra: dilatarem,
Vos filios adoptavi, vos cunftis prattuJi. C aufa veftri, dum vos omnibus praepo-
fiii,univcrlbrum in me invidiam commovi ;& nunc pro omnibus his, patrem ve-
ftrum abjeciftis, familiares paeos crudeli morte inter emilljs, me exclufiftis,cuni.
tamen excludere non poteftis: quia, quos paterno animo completior, n tam¬
quam ab affelfii meo exfulare patior. Scio equidem, & nutu oculorum feditioaiis
principes afligno; nec verentur, diam publice omnium oculis notantur, nihilo-
minusetiam fidiffimos meos, de quorum innocentia triumpho , fceleratonim
admixtione commaculare; nec poffe diftingui monftrofinaiie arbitror, Hacorar
tioneImperatoris ad fletus ufque compun&i, fatisfa&ionem promittunt; duos
corripiunt, Benilonem, & alium quemdam, quos crudeliter osfos, nudos pedibus
per gradus tra&os, femi vivos in praefata tum ante Imperatorem projiciunt;. Hac
autsem {editione fedata, venerabilis pater Bernvvardus ad fanftum Paulum ora¬
tionis caufa acceffit; apertoque farcophago lanlli Timothei, de quo in vitafan-
Hi Silveftri legitur, adftante cuftode, quem ipfe Imperator ibi pofuerat, de in¬
tegro brachium fan&i Martyris abftulit. Prefby ter quoque ejus non minimam .
partem de eifdem reliquiis fecum afportavit,

pwovyarr: 27. Egrefli itaque Papa & Imperator Dominica Exurge , immenfis lacrymis ci-

quiis 'dita- r non longe ab urbe caftra ponunt. Beatus quoque Bernvvardus epifeo-
m Roma pus, jampridem antequam urbe excederent, accepta licentia ad patriam rede-
fg*editur t unc ji f praemiffis omnibus fuis, fimplici tantum vefte, Imperatorem ad duas man-
fiones comitatus, quinta feria ejufdem ab eo dimifus eft. Dici non poteft quanto
maerore, quantis utrorumque lacrymis fufis, ut in publicum procedere vereren¬
tur . Mitiflittius Imperator, quae ftylo, vel legatario intimare dubitaverat, fido
Magiftroin arcanum mentis fecretarium fapienti trutina libranda commendat.
Reliquias nihileuninus, integrum videlicet corpus fanlti Exfiiperantii martyris,
diaconi fanfli Sabini epifeopi, Goflariae per illum direxit, ibidem fua induilria
in celebri loco reponendas. Epifcopus quoque mellito affamine , magifteriali
moderamine, ut quondam puero alludebat, agenda quaque commemorabat.
Finienda fuadebat vitia, mores omnium aequitatis lance penfare ; patientiam
familmrifiua&m in cunilis vernaculam libi conciliare, ante omnia, ne tjuid
mnuuni pertinaciter intentet. His geftis, unanimem raagiftrum in hofpitiuin du¬
cens, exquifitis donis remunerat; deinde Apoftolico convocato, benedillione
data, cariffimum magiftrum inter ofcula flentes Dei gratia in pacedimittunt .So¬
cios quoque via ex fuis Imperator cum illo dirigit, qui eum deducant, & ad fe re¬
meantes ipfiusfalurem, atque itineris profperitatem exponant. Rebus itaque
Dei clementia ad votum cedentibus, Papiam devenit ; ubi ejus adventum Pra-
fules, ac Comites totius Liguria exfpeflabant.Quibuslegationem Imperatoris
dedit, atque in placito confidens plura cum illis de Reipublica utilitatibus contu¬
lit, Illius namque confilio cunlli parebant; quia quantum ab Imperatore diligere¬
tur fciebant.Leo quippe Vercellenfis epifcopus,vir litteris eruditus,fandi quoque
copia exercitatus,ad luam civitatem maximo cum honore & affeflu invitavit; vix

S uoque obtinuit:pravenienfque,ceUe&o maximo Cleri populique coetu, in laude
>ei cunilis pfallentjbus,carapanis etiam perfonantibus,non minori ambitu quam
fi Papa adveniret excepto,omniaque in minifterio ejus opulentiffimo luxu, quan¬
tum imperatum eft, impendit, donis quoque eximiis honoravit.’ focios etiam cum
illo mifit, qui fequenti die hofpitium plenis copiis providebant. Inde per diverfa
loca, & civitates veniens, plurimorum benignitate in multis locis ufus, a Clufa

exce-

* Id eft anguftias AJpiupi, qu,-e a varius atiUoribus Clnj'4 vocantur. Vide eruditjffinuuu Cangium in Glofsario •

Digitized by ^.ooQie

S., BERNVVARDI E?ISC. . -,m

..-cxcedfcB, Alpibus Dei mifericordia fuperafis<I)^ock3^ pr«^^fili«;Agau- an. chr
wm abiit -.ibiqije a Roduifo Rege Burguyadia!UbcraHflL»6caipi^^mdidit 10^3
. -Eptifcopo mproprietateminfraPapiam cum tnanufcripto ttescortifo*,&:fu3fiib- 10, Nov -
;fc!iptianeanuli^ieifnpreflio^e roboravit . IndeDeigratia inunitus, divertens a &oduit<>
proipero, Deo auxiliante, itinere, Hddenfem eualmaxinjOfGleri plobiique tri-
pudio, ipt fan&a feftivitate heroicae Coeiw «arravit,. Reliquias quoque fan&o- munenbu*
rum, quas advexit, magnQ honore in ecclefia condidit; immenfemquepecu- donamr ’
niam in altaris fervitium atque in ufus pauperumexpendit. Totumasftivum tem-
pusin exftruftione murorum civitatis, quam HildenJfem inchoaverat, inftitit,

interdum etiam grayiftpnjachimoleftialaboravit^ .

.28; Intetea-affuit ah Apoftolico^c Imperatore vice Papse dire&iisGardinalis FricJeri(;us
rprcsbytcrEridericus , omnibus infigniis A-poftolicis, ac ilPapa procedat, infu. c*rdinaL
- latus * equis Apoftolica fella Romano more oftro; mftratis.; Scripta quoque a Pa-
pa &Imperatore^ Epifcopis & ceteris Principibusmittuniur, ut RomanumLe- nodo Pali*
.gatum digao.honore fufcipiant, ejufqiie legationi, indubitanter omnes , quafi thi ’
Ap qftnlicus.prefens cernatur, obediaqtConvenerunt itaquePaiitfii. adfyno-
diim decimo Kalendas Julii, iuxta decrettwEn Apoftolici pcaefcriptum,; Legatum
vjro vario affieSu excipiunt Arehiepifedpiw autem &.qui ei favebant, mira in-
dignatione exfecratione illum fpernobant; iEpifcopus.vero Bernvvardus, &

L levbz o HainmenburgenfisArchiprSsBful, aliique,qttamplunesjreverentear eum
traifabant, praecipuoque honore colebant , fed paftquam ad conciliutn ven¬
tum e It, vix dici poterit, quanta feditione & tumultu Agitetur. Nam nec locus
feflionis Vicario Apoftolici idoneus conceditur; horrihdisiftrepitus ingeminatur ,

- jus fafque. contemnitur, canonica difciplinaannullatur. Vicarius inter Epifcopos
Lievezonem §c Bernvvardum fedens, Apoftolici fcripta & legationem ad Epif-,

.coposfr habere, facultatem exfequendi quae ferat fibi exhiberi orabat. Imperabo
deniqncftlentio, primo dulci affamine Epifcopos de pace & caritate & concordia
commanet 7 deinde Epiftolam Papae Archiepifcopo fpecialiterdirefiam profert,
puhiiceqne inauribus omnium recitari precatur .* quamcum Archiepifcopus tan¬
gere veLvidere dedignaretur, Epifcoporum judicio palam eft recitata, in qua ipfe
; Epifcopusapirtecorripitur, & de fraterna concordia & obedientia admonetur,

, Vicarius autem, quamvis Ar chiepifcopum irritare magno ftudio parceret, tamen
miriaffetai quacumque illi objiciebantur, obedienter fratrumconfultu fatisfa-
cece", Apoftolica au&oritate commem et. Super hisetfi indignatus, conliiium a
fratribus^ &r.praecip»eab ArchiepifcopoLievezone quaerit . Ad haec ille: Bonum
fibiy quia laefus frater dominorum noftrorum Apoftolici & Imperatoris fuffragia
petii t^coram.Vicario illorumEpifcoporum judicio fatisfaciat. Januae interim Ec-
cfe ftacpandantur, laici intromittuntur .* fit ftrepitus, tumultufque validus, Mo- (
guntims exfuitantibus, arma expofeunt, imimenfas minasin gerunt adverfus Apo-
ftoliriVicarium & beatum Bernv vardum epifeopum. Legatus autem & praefatus
Epifcopus., nec tumultu moti, nec minis territi, licet numerbfiores haberent mi¬
litum copias, non arma fremunt, fed feditionem compefcunt.Epifcopi autem ne- Archiepif.
gotium in pofterum diem protelandum fuggeruntin fidem fuam fufcipiun<& Ar-
chiepifcopum adventurum, juftitiamque obedienter exfequutummInterea Ar- Fynodo e.
chiepifeopus riimio furore fuccenfus egredimr, quem infra coronam fratrum V i- g«ditur.
catius infequitur j & banno Apoftolicae aufloritatiad fynodum in eamdem eccler
fiam fequenti diluculo invitat, ficque illa a£lio fohita eft. Matutino itaqueere-
pufculo clam Archiepifcopus, omnibus ignorantibus, cum fuis ahfceffit. Vica- Tum ^
rius autem fecundam aftionem Synodi fequenti die adorfns, in principio aftionis i p ( a ur b t . x
Archiepifcopum inquirit: quem, quia non aderat, ab omni EpifCopali minifte-
rio ufque ad praefentiam Papae fufpendit; cun 61 is vero epifcopis fy nodum in na¬
tali Domini ad praefentiam Papae, ApoftolicaauQioritate indicit. Archiepifcopo v
„ nihilominus fcripta in hunc modum dirigit. Quia Sy nodo te fubtraxifti, & juf-
• fis Romani Pontificis inobediens fuifti, au 61 oritate fan£lonim Apoftolorum Pe-
fri 8 c Pauli & illorum Vicarii pa pae Silveftri, ab omni Sacerdotale officio fcias
te ufque ad praefentiam illius fufpenfura . Sic fecunda a£lio terminata eft.

Atia, SS. O. B. Tom. VIIL N ij ap.Vi-

Digitized by uooQie

I ?6

VITA

ANN.CH.
IO23
10. Nov.

Alter* fy,
nodus in.
dicitur.

Tutnultus
agente Se-
pnia exori¬
tur.

I Ttm. 3.
I».

Indicitur
fynodus
apud Fran-
cofartum .,

* •/. fetu.

Lis fufpetv
ditur.

S. Bern>
vvardus

19. Vicarius autem cum beato Bemvyardo aliquantum moratus,praecipuis mu¬
neribus ipfe & omnes fui remunerati, in pace dimiflus eft: pervenienfque ad
Apoftolicum & Imperatorem, legationis ordinem aperuit, Super quo graviter
indignati, jubent univerfos Theotifcos Epifcopos circa natale Domini ad illorum
pfscientiam feftinare, non folum ad fynodum, fed cum omni fuo vafatico ita con-
ftfu£tos, ut ad bellum, quocumque imperator praecipiat, polfent procedere. Prae¬
fatus quoque Fridericus non multo poftepifcopalem cathedram Ravennae obti¬
nuit . Propterea beatus Bernvvardus fperans Dei gratia, & utrorumque Princi-
pum clementia x fumma pace fe converfaturum, abbatiam Hilde vvardeshufenfis
ecclefix fibi ab Imperatore traditam, & follemni ab ipfo dedicatione devotiflime
confecratam, & divino fervitio excultam, pluribufque beneficiis ac donis ab ec?
ditatam-; ubi etiam fua matertera matris regimen agebat, in praecipua fefti vita-
te illarum adire difponebat, prxmifto omni apparatu ad tantam foll$mnitatem
confluentibus neceflario . Cum jam omnia parata eflent, ipfeque in proximo fu-
tur us , fupervenientes nofturno tempore homines Archiepifcopi, cun&a in va-
dentes dilfipaverunt, aliquantos verodomefticos Epifcopi crudeliter cxfos dimi-
ferunt. Hac injuria exa&a, venerabilis Prxful Gandefemenfe coenobium adire,
& quaeque emendanda eflent corrigere difponebat, ne quid fua culpa effet negle-
dum. Cuiobftitit immenfa multitudo , non minus armis mftru&a, quam fi ad
publicum bellum cogerentur. Ho$ confcivit Sophia, cun&os videlicet quos de
vafatico Archiepifcopi, vel familia illius convocare poterat, omnes fuos notos &:
familiares, manum validam, turres, & munitiora loca circa eccle fiam armato,
complent milite; & contra unum hominem, fuum videlicet Epifcopum, iner¬
mem fle benedi&ione illis portantem, ita caftellum muniunt, quali barbarico pro-,
cinftu fe defendere parent, ut veraciter illud Apoftoli impletum in ilio videa-.
tur : Omnes qui volunt pie vivere in C brijlo , perfecutianem patientur ,

3 o. His fan&us Praefui auditis, fuos quid agat, confulit. Cunfti periculo ce¬
dendum ftatuunt, dirigunt quoque qui veritatem diligenter inveftigent; qui.
omnia quae fparferant vera, & his majora annunciant. His hoc modo geftis x
Epifcopi hujufinodi controverfiattiin Ecclefia graffari cernentes, fuper quam,
tanti viri, tam inauditis & intolerabilibus injuriis nimium dolentes, conventum
Franconoyord poftaffumtionembeatxMarixexpetunt. Invitantur etiam Ar¬
chiepifcopi , Coionienfis & Trevirenfis. Ventum eft ad diem Concilii, prxfide-n-
tibus Archiepifcopis V v 1 eg 1 s o Moguntienfi, Herikerto Colonienfi,
Ludglfho Trevirenfi, cum aliis fervis Dei Retari© Patherbrunnenfi,
RotbertoS pirenfi, BeringeroV erdenfi, Ekrehard oSlefvvicenfi.
Sed, quia Exxehardus Hildenfem hofpitabatur, barbarico tumultu fua civitate
& ecclefia depopulata , beatus Bernvvardus epifcopus moleftia corporis impe¬
ditus, ad conventum vice fua illum direxit, addens illi Notarium Tangmarum
Presbyterum & monafterii decanam, qui fttocenturiatus adeflet, fi quid forte ad-
verfi ex parte Archiepifcopi emerfiffet. In principio itaque primx a&ionis Ar,
chiepifcopUs mitiori relatu fratribus abfomi.era domini Bernvvardi conqueritur,
juftifiam fraterno judicio, fiadeftiet, fe illifa^lujrumalierit. E .contra, non te¬
meritate vel inobedientiadeeffe refellitur, fed .gravicorporis moleftia impedi¬
tum ; quxeumque facer conventus.,«divino * ft&cu illuftratus deliberet, ftatuat ,
vel imperet , obedienter feiobfeqiraturmnacfervaturum. Sic quoque mutua be-
ftediftione data, ipfa die a6tio finitaeft. Sequettitidie Arqbiepifcqpus, quibus
impellentibus incertum, mordacior ad feflionem progeditur. Aliqui namque &
quidam de Epifcopisfavore illius addu&h, beatum Bernvvarduai epifcopum pu¬
blice in Synodo requirendum fuadeat. T«angmarus autem presby ter Epifcopos
commonet, ut Archiepifoopum «pertinacia-nimofitat^compefcajit. Denique
Dei pietate mitior Archiprxiul efficunto, inflantibus tamen cunAis, ut veftitu-
ram Gandeffemertfts-eoenobii beatas Bemvv<at?dus poffideret; nullo modo Epifco-
pus confenfit, Ced at neuter iiloram., «donec «adro&avasPencecoftes Fridislare ad
palatium conveniant, fe intromittat. Siaqne-Concilium Dei gratia folutum eft.

31. Beatus perinde Bernvvardus gemina gratia JtaJiam-ardebatadire, prxee-

pto vi-

Digitized by L.00Q ie

S. BERNVVA&Df Elhsc. HIL D. 197

■ pto videlicet Apoftolici fatisfacere, & cariffimum dominum Regem videre ,quem

-vira pretioiiorem^colebat. Direxit autem Tangmarum presbyterum vice
iua, qui & priori anno comes itineris-, & peregrinationis ejus apudlmperatorem
■fuerat, qui a primsEva aetate feu juventute ufque ad canitiem fcholari ftudio in¬
tentus, nutriendispueris operam dabat. Hic ad prsfentiam Papae & Imperato¬
ris cum epiftolis ac mandatitiismiflus, plurimorum benevolentia per viam gra¬
tia domini fui ufus, Imperatorem i>n£poletanis partibus reperit j a quo merito
domini Epifcopi benigniflime fixfceptus, Apoftolici adventum predolabatur .
Quibus convenientibus, legationem & fcripta tradidit, Imperatore clementer
apud Apoftolicum Epifcopi caufam profequente. Deinde jubetur Synodum ex-
ipeflare, quae apud Tudertinam civitatem in natali Domini futura erat, bonis
‘omnibus ex parte utriufque Principi opulentiflime fuftentatus. Eodem tempore
quibufdam Imperialibus obtinentibus, frater beati praefulis Bernvvardi Tammo
Comes Imperatori gratus,vir certe omnium morum probitate praeclarus, ad Re¬
gis imperiumde Sommeffchenburg paternum munitum valde caftellum infedit;
cujus folertia atque induftria in illis locis & vicis bene tuebatur Refpublica. >

■ 32. Annofingularisnativitatis Domininoftri Jefu-Chrifti a millefimofecun¬

do, IndiSfione decima-quinta, Apoftolicus cum Imperatore Tudertino natale
Domini celebravit. Dbi in fefto fanfli Jphannis E vangeliftae concilium coaduna¬
tur Epifcoporum per Romaniam, & aliquorum de Tufcia & Italia. De noftris
quoque confederunt, Notgerus Leodienfis, S1 gi f ri d Us Auguftenfis,
Hugo Citienfis. Inter Miffarum foUemnia itaque confidentibus ad triginta Pa¬
tribus , ''praefidentibus quoque dominis ac principibus urbis, Papa, atque Impe¬
ratore ; poft Evangelium, recitatis ex decretis fanflorum Patrum aliquibus ca¬
pitulis , ad praefentiam Synodi per oblationarium legatus venerabilis Bernvvardi
Epifcopi ftatutus eft. Aid quem Apoftolicus ait: Dic, qua caufa ad noftram prae-
lentiam veneris, vel quid ad Sypodum habeas? Mox legatus, toto corpore ad
terram proftratus, & ere£lus faventium manibus, pedibus utriufque principibus
provolvimur ; confurgenfque, ficait: Dominus meus Apoftolatus veftri au&ori-
tatem, - Imperialem quoque Majeftatem magnifice gratatus eft, pro cunftis in
quibus profua Ecclefia clementer laboraftis. Quid autem legatus vefter profece¬
rit, aut quid in fua‘legatione occurrerit, ipfe, quia prsefenseft, melius expo¬
net . Poft difcefium autem illius, Epifcopi dolentes: litem & controverfiam diu¬
tius bacchari, conventum Eranconovorti ftatuunt: ad quem cum venerabilis
Praefui nofter venire non poflet, gravi corporis infirmitate impeditus, vice lua
me direxit. Tandem in communi reverendi Patres decreverunt, ut neque Archie-
qulcopbs, nec fenior nofter de Gandefemenfi coenobio fe intromittant, ufque poft
o&avas Pentecoftes; &tunc Frideslare ad Synodum pro hac caufa. conveniant.
Et quia hic ad Apoftolatus veftri fedem delata...*veftris fcriptis miiltotiens eft an-
nullata, veftrum expetit judicium, ut veftra au&oritas jubeat, in quo foro,
vel fub quibus judicibus,: caufam terminare debeat. Ad prefentiam nihilominus
hujus fan&iffimi conventus, gratiafanfti Spiritus hic per vos aggregati, parvi¬
tatem meam deftinavit, ut omnis fenatus Apoftolic» Ecclefiae publice cognofcat,
ilium de votiffimo affe&u domino Apoftolico & Romanae fedi obedire & confenri-
re, & veftro judicio adinventa, vel decreta pofcere, & pro poffe perpetuo fer-
vare. Ad haec dominus Apoftolicus obedientiam beati Antiftitis, & devotionem
at: ftudium magnifice collaudavit. Profeq.uitur quoque venerabilis Ravennatis
ecclefj® metropolitanus Fridericus, & qui Palithi, atque in tota legatione fua il-
lioccurrerint, contexuit. Archiepifcopiinobedientiam, injuriam, contemtum
etiam Romanae fedis; & e contra beati Bernvvardi benignitatem, caritatem ex¬
ponit; & quod ab iJLlo praecipuo honore fit habitus, & affluentia omnium bo¬
norum opulentiflima refeftus . Ad haec animofitas Archiepifcopi palam ab
— uiflaSS.O.B, Tom, VJIJ % ii j omnibus

- -■ — -r . . ■ - . - . .—— - . ■ ...I

* Ihcipit Aoe loco «nam laoa. a Nativitate Domini: nam.Quo j. qui hic anno 1002. dicitur,Natale
Domini aptid Tudertum calrbrafse, obiit hoc ipfo anno 10 Kalendas Februarii , nt habetur -■?«»- 33. fe-
quenti. Si autem hic au dor annum 3 Kalendis Januarii inchoafset , Otto nonnifi anno 1003. dicendus
efset obiifse ; quod quidem eft contra omnium fcriptorum fidem.

an.chr;

102 3

io. Nov.

Tang.tu¬
rum in Ita¬
liam vice
fua mittit.

Comet
Tammo fra.
ter fancii
Bernvvardi

Concilium.
Tuderti-
n>iu.

* c:ufs.

.Fridericus
legationis
fu* fru¬
dum erpe.
nit.

Digitized by {jOOQie

i>8 V l T A

A ic^n omnibus Romanis epifcopisimprobata, temeritas pnefumtionisillius carpitur v
20. notct), i n commune tamen eundi deliberati t, Colomenfem archiprs&fulena , cetefofque
Epifcopos, qui proxime venti® i erant , exfpedandos. Mittuntur etiam nuntii ,
qui in Epipbania Domini r adpnEfentiam atriufque Principis illos venire jube¬
ant . Sed cum minime venirent, exfpedantnr ad tres inducias. Cum autem nul¬
lo modo fieri poffet, ut convenirent; presbyter Tangmanus ut abfol vernor omni
xafoinftitit,. Tertio itaque Idus Januarii Imperator chmifit a fe legatum cari fui
magiftri fapedidum prefbyterum, largdfime remuneratum. Epifcopo quippe
munera prattipua direxit; inter alia onychinum vas magni pretii , fpecies quo¬
que medicinales diverfas, pigmenta etiam di verfa,

3 3. Jara vero imminebat miferabilisdies, obitus videlicet mitiflimi Imperato¬
ris ; confeffiisnamque eft praedido magiitro, cum ab Hio interrogaretur, leviter
fe febricitare. Ingravefcente ergo quotidie morbo, aditantibus Epifcopis, com¬
munitus Sacramento corporis & fanguinis Domini, inter verba pura cenfeffionis ,
decimo Calendas Februarii, mitiifirans ac bumillinaus. Imperator, cum ingenti
dolore omnium bonorum, ipiritumefflavh (^is valetfliloexprimere, fan¬
do diflerere irremediabilem dolorem undique ad exfequias confluentium ? Fune¬
ra itaque Teutonum legio prajparatis eundis ad iter indiguis, corpus mitiffimi
* Aqmf, jjojmini* Aquis portabant; fufceptunique efUkn do die Palmarum feftivo obfe-
panum. ^ n - Q j us regni, cundifque principibus, prascip uo affcdtt ad exfequias famulan¬

tibus, fepultufqueeft in medio choro.

Bruno Pria 34. Interea vota principum in di verfa rapiuntur, plerifque regni faftigium

nvvwdifm' ^ me re fp e ^ u timoris Dei uforpare nitentibus^ Unde Pripceps jquidam. b , B x u-
ab Henrici no nomine, fciens venerabilemBernvvardumepifcopuindominoHenrtcodur
*^j i c e i “^ e -cireverentiflimoeflrcfidiflfmuih, timens, ne ceeptisejusadverfaretur, fi quid
natur. inciperet, quofeumque in exitium illius, vel in damnum Hildenferaenfis eccle-
fiae armare poterat, pro viribus inftitit: hinepnedis & rapinis paffim bacchatus
in loca & homines Epifcopi. Sed ille morefiionafquam defide defeiverat, quam¬
vis multis fazpe laceffitus injuriis. Moreaurem fapieneiffimi architedi, pruden-
tiflimus Praefui fundamina novi regni precum initiis inchoavit. Omnes namque
fratrum & fororum catervas, qutedivinis fceptris fub ejus vexillis militabant, in¬
tenta fupplicarione, intenta rerum necelfitate, ad vigilare monebat. Ipfe quo¬
que, quod tamen eundos celabat , arda Domini clementiam abftinentia exo¬
rabat . Unde fit mirabilis Dei mifericordia in efedum adunatio , ut popularium
vota primorum praevenirent ftudia. Nam ficubi publici conventus cogebantur,
vox una vulgarium, dominum Henricum debere imperare, ipfum, nonalium
quemlibet, rebus debere praeeife. Omnibus ergo pari voto in eledione illiuseon-
cordantibus, Vvilligifus Archiepifcopus, Bc beatus Bernv vardus, cutti ceteris
s.Hearicus regni Principibus, dominumHenrioum Mogontiam cum fummo honore ducen-
rtituitur^h* tes ? Dominica odava Penttcoftes regimen & regiam potcftatem, cum Domini¬
ca hafta illi tradiderunt, ac deinde oranibasrite peradis, cum maximo tripudio
univerforum, follemniter eum Deigratia unxerunt.

Sophia* 35. Novus autem R£x Paderbruwii, fandi Laurentii.natalecelebravit, ibi-
benedlfitur que domna Cunigu&da regalem coronam &benedidionema Vvillegifo Ar-
chiepi&opo accepit. Sophia vero ad Gandefemenfe coenobium eloda, more fuo
-vehit in facro velamine , proprium repudiataeil Epifcopum; ita nunc quoque
dedignata a fuo pallore Patre regiminis fle ccuifeciationem percipere: tumore
faftuque vanitatis a paliigero benedici, obtentu Regis & Principum, expetjix;
beatrasautetn Bernvvardusnon valensrefiftere, annuit.
ecckfaTn An™ Incarnationis Dominimilfefirao tertioRexorationiscaufa epifeopia

litat. ’ fleabbatias, fanda videlicet loca jcircuiens, ubi Cervi Dei, vel ancili* religio-

<tus

a Lege ea de re Dithmari Chronicon libro 4-

b Ide Bruno non alius eft, ut puto, % Brunone fratreHenrici Imperatoris, qui poft defeftionetn s
-fr»t st, dpfi teconutUatos eft npud ScangttA aono 1005. Vide Dttbvui-um atr Chtonici libro t 1 . De Bfuaone
etians «pri al hu videtur fuifse, Itirc ia frne libri 7. lic habet . Semharitts f/tmUjt Htllmeffmhenfit tctUfi* v».
1 umtbibs ptftor i» tantum .0 Mtatuni efi vxofut Gvnke , ut nditem fuam 7 <&iinri momine, fident crine &
tergo depravatum , peftque eumdem fecum iterantem ab Kitmamu juvent dnnoftSmen ipeaee.

Digitized by uooQie

S. BERNVVARDI EPISC. HILD. 199

fius in divino fervitio excubabant, utfe, regnumque divinitus fibi collatum, ii- ann. ch.
lorum precibus tueretur, Hildenertfem adire magnifice defiderabat. Sed, quia 1023
nullus Regum antejllum religiond'loci id aggredi tentabat, beatum Bernvvar- 10 * Nov '
dum convenit; qua ratione fan&um locum vifitare audeat confulit. Licentia quo¬
que ab illo accepta, ante lan&um diem Palmarum’praefatam ecclefiam adiit;
fufeeptufque eft follemni honore. Ipfe quoque in altaris ac fratrum minifterium
prscipuam pecuniam largitus, locum ditare & honorare promifit, atque exma-,
gna parte perfecit. '

37. Tertio poft hoc anno, occidentalibus Gallis Rempublicam infeftantibus, Expedit jo
idem Imperator expeditionem adverfum illos movit; cujus arma beatus Poiitifex, ejuHn Gai-
juxta praeceptum Domini, qu® Dei erant Deo, qu* Caefari fideliter reftituens, Uim *
cum immenfa manu militum, vigilantiffimo obfequio ad gratiam militabat. Ex¬
peditione vero foluta, quod prius voto decreverat, ad fan£tum Martinum teten¬
dit, non tamen abfque regali licentia, fraternaque Epifcoporum munificentia.

Suos itaque omnes iter quod difpofuerat, diligentiffime celabat, quia illorum s Bern
lacrymas ne poffet fufferre, timebat. Regi tamen commendatus, non mul- vvardus lo-
tis comitatus iter aggreffus eft. Parifiis apud fan&um Dionyfium aliquot dies con- ifi

fiftens, loca fanfta luftrando, animi magna contritione totum fe Domino ma£ta- t a:.
vit. Inde Turohis tendens, magna fedulitate Rotberti regis in via ufus eft,
ibi etiam feptimana con verfatus, coram pio patrono, fuafuorumque commiffa
quotidianis ubertim lacrymis defiet. Honoratus denique a Rege & Epifcopis pre- ^
tiofiflimisbeatiMartinidefacrocorpore reliquiis[nammaximum ®(limabatur, qui;* dona-
ii cui aliquantula particula de cafula, live de ceteris pagmentis fan&i Confeffo- tur -
ris poffet contingere ] ipfe eaelefti thefauro remuneratus, & aliorum plurimorum
fan&orum cum benediftione omnium inde digreffus, Patifios perveniens, ali¬
quot dies cohfueto exercitio precum intentus, nihilominus etiam a prtefato Prin¬
cipe & Epifcopis pretiofiffimi martyris Dionyfii fociorumque ejus facro-fan&is
pignoribus perceptis, cum benedi&ione & gratia ab illis digreffus, felici curfu ad
patriam repedabat. Et quamquam poft canti itineris difficillimum laborem, ce¬
lerem reditum vota omnium praeoptarent, vicit tamen affe&us, quo femperdo-
minis obfequebatur, & benigniffimum Regem Aquis pofi tum adiit: aquoaf-
ffe&uofe fulcipitur, quia jamdiu ®gre illum videre cupiebat. Nam Bavenberch
regali loco, qui fibihereditario jurea majoribus fu is competebat, epifcopalem
fedem noviter cupiebat inftituere: unde Synodum omnium Epifcoporum in Fran-
conovord adunavit, ut fcripta <7 Romani Pontificis fuper hoc & decreta cbmmu-
ni judicio comprobarent, cui taxationi infignem Dei lervum & antiftitem Bern-
vvardum primo regalis majeftas, tum epifcopalis dignitas intereffe magnis pre¬
cibus poftulabant. Nec abnuit; quin promptiffima jobediehtia Regem honora¬
vit . Revertes vero Hildenenfem* delatas fan£torum reliquias veneratione con¬
digna fervandas loca vit, femetipfum in fan&imonia folita follicitus exercuit, : epi-
fcopatus fui terminos antiquitus prsfixos labore nimio, & follicitudine cuftbdivit.

38. Illis diebus miferabilis, cunflifque fan&aj matris Ecclefi® filiis perpetuo Hiidenei-
lacrymabilislu&us, peccatis noftris exigentibus, exortus eft: ita ut duodecimo
Kalend. Febr. nobile monafterium fanft® Hildenenfemenfisecclefiaf, diabolicas monafterii
fraudis faculis, nOftrorumque criminum flammis paene incendio perditum eft'. ,ncend,uin *
Nam in eadem nofleprim® quietis tempbre , cun&is infra urbem commoranti¬
bus, magis peccatorum pondere fopiris, quam fomni alterius quieti deditis ,
grandis ille dolor nobis mile ris fupervenit. Verum fanft® Dei Genitricis interi

-ventu, fan&oruraqUe nofttorum pio precatu,dominiquenoftri venerabilis-Bern*
vvardi epiftopi acOrbiffimo ploratu, omnis ille vehemens ardor divini roris infu-
liane exftih&us eft, & illud venerabile templum mahlit incolume , fervatum
Dei gratia, nifi quod nobis perpetuo eft lugendum, quod cum pretidfiffimo mif-
fali ornamento inexplicabilis librorum copia periit; nofque fpiritualium noftri ar-
- A&.SS.O.B.Tom.VIII. !J, ‘ ' ■ viij v 1 • ■ morum

» Adfuit huic Concilio, ac Privilegio Iohannis XVII. Papa; lubfcriplit Bemvvardua anno 1007. vide
tomum p Conciliorum editionis" Labbeanx. Dithmarus tamen , poft ipfum "Baronius, hanc Synodum an.
na iobd. confignant.

Digitized by

Google

2C0 V ■ I T A

ANN..CH morum inermes reliquit. Jpfo quoque anno, bea tus Bero v vardus fan£be Hilde -
*° 2 3 .nejafemenfis civitatis patronus, fequenti omnium lan&orum feftivitatis die, al-
to, Nov, tare fummum fan&s £)ei Genitricis, quod, proh dolor, peccatisnoftris prome-
reuribuSjVaUda^t diftum eft,ignis inundatione confragum eratydevotiffima men¬
tis intentione quarto Non. No vembris in melius reftauravit & benedixit; Deoque
Rothegar- septius hominibufque iaudabiiius,auri argenfiq;ac gemmarum claritate effecit,
‘dis abbatif- 3j>. Interea domina R q t gari? * s , dign* memori* Hildevyardeshufenfis ec-
f? obittfs' cleficE abbatifla, venerabilis Bernvvardi Epilcopi matertera, diutina corporis
infirmitatecaftigata, refohitionisfusdiemfibilemper optabilem, divino, ut
creditur,inftin&u inftare cognovit;unde in facratiffima no 61 e Dominica nativita¬
tis ad ^AiS^.rs\J)ominus dixft^n ecclefiam ie l&rri prsecepit; ibiq; Dominici corpo-
xiy & fanguinis viaticum percepjt.Inde,rite omnibus pera6tis,dcnuo ad le6luiare-
. x portata convocatis fororibps, ita exorla eft; Ex hac vita me hodie, cariffima?,
g- $ *d f<>- 5 > q u0 Deus juflerit invitari vobis denuntio; fed hoc, quia infra majorisMiffie
fores ex- follemnia futurum effe non ignoro, ne qua divini famulatus fiat interruptio,
hortatio : V os, audita mea morte minime turbari depofeo. Dei namque tanto mihi lar-

„ gius auxilium affuturum effe confido, fi modo nulla e jus fer viti i, mei caufa,
„ fafia fuerit intermiffio. Divinis itaque lollemniis ex more completis, adcom-
„ muniendum exitum meum quantocius occurrere feftinatg; fnoque Creatori
,, animam precibus attentius commendare curate; veftrumque lemper finem
„ fufpeftum habentes, in illo treraendp judicio, dum licitum eft, perbonaope-
ra Deo dignas inveniri fatagite. His di&is, eas ftupentes nimium pariter ac mi«
rantes, abire permifit. Quod, quia fpiritu prophetico providerit, rei patenter
exitus oftendit. Nam, ut prodixerat, infra majorem Miffam, incipiente: Se¬
quentia , fanfta illius anitna carnis eft ergaduiololuta. Unde manifefte datw in-
telligi, beatam hape feminam plus aliquid ceterismiortalibus diyin* gratia con-
cepiffe, cui non folum fua carnis abfolutionem tam evidenter conceffum eft pra-
fcire potuifle; yerum etiam eo die, prafenti? vita miferiam feliciter evafiffe,
quo ad eam pro totius mundi falnte tolerandam Redemtor humani generisinvio-
Jata Virginis ytero ineffabiliterprpdiens creditur adveniffe, • <

40. Anno autem Incarnationis Domjni nqftri JefmChrifti millefimofeptipw
Nawie^S- B-ex venerandus Henrjcus totius Romani imperii potemiffimus, Paltthi natale
mini ceie- Domini cum maxima gloria celebravit, Quocumque vgro fapientiffimus Impe ra-
thi! * >al? " tprora fui fanftiffupi vultus circumtulit, jfi quos forte diffidentes reperit, aut fla¬
rim reconciliabat; vel fi quicquam obftitft, Ut id non poffet efficere, numquam
mente feriabat, donec violatam caritatem reformabat, Quod etiam tunc in ipfo
iefto fingularis Nativitatis facere prudenter inftituit,. Nam vgtu&odium, quod
archiepilcopus Vv illegifus ad Hildeneffemenfem epiftopum % beatum videlicet
JBernvyardumdevibusdecaufisconceprum^fyisirammftimulisirremediabiliter
ibi Vviiie, ffibmentpqutriebat, faspiusdglimre cupiens, animofitateilHusyi&usdeftitir,
f! Verumtamen coram multisEpilcppis, aliifque Principibus, .qui ad Palatium af-
wardo tc-. fluxerant, conveniens Archiepifoppum, tama au£lorjtate pertinaciam animi
conciliat. ;|;; us dignainvefliopeconfregjt, ,mfe, tatamquecontrov^rfiamillius judicios»
vel fratrum votis * obftaret, Deinde fapientiffimu* Rex fopuis interceptam Gan-
. f P(Ter . defemeniisecclefiiE dedicationem in vigilia Rpiphanisg Domini indiKit, qua mne
ret. ' prima feria a Dominica refurrefljonis accidit, velationem etiam ancillarum Dei

in ij>fa facra die Epiphaniarum. Venerabilis igitur Bernvvardus epifeopus y vil-
legffom archiepifcopum & ceteros fratres in auxilium fui ad confecrationem pr^r
difta; ecclefuc invitavit. Nec mora.i adeft facra follemnitas i eonfecrattopis my .

, ftcria ex pracepto beati Bernyyardi epilcopi dhponuntur; fiut munia fraterna ca¬
ntate, ita ut Arcbiepifeopm in afperfmne primum locum teneret, & cum ipfo
beatus iBernvvardus epifeopus .fnecclefia vero ipfo,cujus parochia erat, myne-
oienfls^cc! riaconfecrationjs fratribus difpeniabat; primum namque gradum ille obtinebat ,
defia dedi’- 41. Expletis itaque Pei gratia omnibus fraterna caritate, Rex cum Archie-
Mtur * pilcopo

0 Sic medii xvi «uUores quamlibet diem dominicam > f,tfurrtdio»is Dtminic * iitm frequenter appellarunt.

Digitized by ^.ooQie

S. BERNVVARDI E/PISC. HILD.

pifcopo& ceteris ad populum progreffus, ficl6ctmis.eft: Diuturnam, peccatis ann.ch.
agentibus, controverfiam, cariflimi, hodie,deponere& terminare dignum du- 1023
xitnus. Agnofcoenim, &; fcio hanc ecclefiam & adjacentes villasHildefemenfi- 101 Nov ‘
bus epifeopis femper pertinere, & ab illis abfque contradi&ione poffeffam effe.

Adhzc verba ImperatorisV villegifus archiepilcopus tandemDei raifericordiajn
fe rediens, 3 ? quiequid proprio reatu, vel aliorum inftin&u, in Deum & faq-
ftam ejus Genitricem exercui flet, videlicet ipjufta invafione parochias Gan-
defem ad titulum Hildefemenfis ecclefise pertinentis publice confitens , juri,

& repetitioni ejufdem joci abrenunciavit, & in teftimoniura hujus abrenun-
tiationis, ferulam epifcopalem beato Bernvyardo tradidit, dicens ; Fra¬
ter carifiime, & coepifeope, abrenuntio juri hujus ecclefias, &hanc paftoralem
ferulam, quam manu gefto, tibi fub teftimonio Chrifti & domini noftri Regis &

Fratrumnoftrorum trado inteftimonium,-ut hoc, neque ego, neque ullus fqc- Ejus inve-
ceflor meus, aliquam interpellationem, vel repetitionem de hac re poflit habe- nSSJi?
re. Sicque officium Miff* ab Archiepifcopo, confenfu beati Bernv vardi, fol- cop°fanau$
lepiniter pera&uro eft. Sequenti autem die Epiphani? Domini, velatio Virgi- S^YcdpU.
pum follemni celebratione, praefente Regeomnib-ufque Epifeopis, a Bernvvardo
venerabili epifeopq fa&a eft.; ficque gratia Dei rebus in pace & caritate, fapien-
tia mitillimi Principis compofitis, difceffum eft,

42. Archiepifcopus autem, hac lite fedata, Praefulem noftrumomni honore
& caritate dilexit, & in noftro monafterio fraternitate honorifice acquifita,fum-
mam dileflionem & loco & fratribus providit. His itaque fe habentibus, idem
Archiepilcopus a 9 quinto poft hoc anno, plenus dierum bonorumque operum, Vviiiegia
feptimo Kalendas Martii migravit ad Dominum; poft quem E r k e n b a l n u s nbltu ’'
fubrogaturMoguntino regimini, prius abbas F uldenfis coenobii; cui nihil deerat
catholica fidei; quem beatus Praful Bernvyardus Kafendis Aprilis Mogtrotia?
confecravit.. Divino itaque refpeftu furrexit in Archiprafulem, qui a tempore Ejus ruc<:er .
iracundia fa^lus eft reconciliatio, Qui quoad ufque vixit, prioris d i fcordia * le* foremBertt
nomnia non habuit: infuper ordinatorem fuum, confangumitate etiam fibi pro- cJnfealt.
pinquum, debita devotione ut patrem coluit, & paterna caritate traflavit , ♦

Quinto b deinde anno , Erkenbaldus Mogonti» Metropolitanus plenus dierum 31118 '

3 t meritorum decimo quinto Kal, Sept. pacem Dei Ecclefise dereliquit, & ani¬
mam in manus Angelorum efflavit,

43. Huic Aribq regius eapellanus fucceffit in regimen, per quem rediviva Ke ™!jf r "
reftauraptur arma difeordia, qua fub prasdeceflore fup fppita quieverunt,,prava- obitum diC
ientegratiaconcordia. Quem futurum pontifipem,cum in facerdotem confecrare fidia reno -
deberet Deo digniflimus Bernvvardus,gladio verbi Deiadftrinxit, & anathema- vaQtur '
tizavit, prafente dominp Henrico, benigniffimo Imperatore ,&di V e rfif Epis¬
copis, curo aditantibuspopulis &; clericis, ne poft lufceptum regimen fimftse
HildEenfemenfi ecclefias inferret injuriam fuper parochia Gandenesheim di£fc.
Qnodipfum iterum repetut, & confirmavit,, dum illum vice fua in Arcjuepifco-

pum venerabilis Ekke bardus confecra vjfc epifeopus. Sed quod tunc fubdole grq-
mifit, graffante ftultitia, paftfefellft, In ipfa enim promotione fug domiitjum
Bernvvardum Epifcopum ,fi£U pace per Eegatum. fuum convenit 0 , & perfal :
fa * falntaria, querimoniam fuper Gandefem tentavit: cui beatus Bernvvar^is^ *J- 3 faiuM “
divina infpiratione doflus, non ejus vaniloquio attendens, obligationis ifux
anathema retexit, dicens ,• Nil.fibicommune cum illo effe , fi bene vellet,
pifi ea, qqag Dei effent; de parochia v,ero fua abfque dubio nihil fibi ceffiffe.
Hacrefponfioneobftruitur machinatio Archiepifcopi; & fuper hac re nec mu-
tire quidem aufus eft inviu beati Bernv vardi epifeopi, vvardu S em '

1 fiic definit Tangmarus . 0 mon:lft 'j i -

44. Interea venerabilis Pr»ful Bernvyardus ampliare ft«densdivina fervjtu- um * dlfic4t

. ___ • _tis

* Aono fc ilicet 101 u qusai ipfi. extremum_(ui(Te omnes confentiunc.

b Haud dubium ejuin in textum error hic irrepferit cum novem annis ccclefiam Magontinam rexerit Er-
Kenbaldus, ut re^is eft au&or Vita; Si Godehwdi d*p. 4. abi dicitur ethm ErKenboldos S. Bemvvardi con-
(anguineus faifie,

c Sie habet mf. codex, tefte Bfotvtro; & quidem qu*ferjuuntur non eodem ftilo defcvipu ^unt, ’Iicet
tb xquali au&ore, ;

Digitized by L.ooQie

202

V I T A ' ;

ann.ch. tisobfequium, in parochia fui prftfulatus ob recornpenfationem futuram , Chri^
102 3 ftum elegit heredem; & quod praecipuum habuit, leipfum cum omnibus acqui-
io. Nov. vel acquirendis rebus Patri omnipotenti, ficut jamdudum in fecreto men¬

tis ftatuerat, in facrificium obtulit. Monafterium itaque in feptemtrionali par¬
te civitatis in loco quondam fqualido, feris quoque feu brutis animalibus coapta¬
to, tota devotione, & apparatu decenti inftituit; quod praediis fufficientibus do¬
tatum, coenobitis Deo famulantibus ibi, delegavit,
quod de- 4$* Anno vero incarnationis millefimoquinto-decimo, Regni autem Domini
dicatur. Henrici piilTimi Imperatoris decimo-quarto, ordinationis domini Bernvvardi ve-
nerabiliffimi prasfulis vigefimo tertio, indirione decima-tertia, tertio Kalendas
Oftobris, crypta ejufdemmonafterii magno decore, Dei gratia confummata,
dedicatura prxfato antiftite Bernvvardo, & honorabili Siefvvicenfis ecclefiaj
antiftite Eggehardo, atque venerando Mimigardevordenfi paftore Thide-
r i c o, in honore Salvatoris Domini noftri Jefu-Chrifti, & ejus beatilfi tcix & glo-
riofiffimaj genitricis perpetuajque virginis Marite, fanftique Michaelis archan-
■■■' geli, totius quoque militi* cseleftis exercitus, & fimul fexaginta fex reliquiarum

ab eifdem venerabilibus Patribus & praefulibus ibidem -digna veneratione recon¬
ditarum . Anno perinde incarnat Dominicas millefimo vigefimo fecundo, Regni
autem Domini Henrici Imperatoris vigefimo-primo, ordinationis vero beati
Bernvvardi trigefimo, indiftione quinta, tertio Kalendas Oftobris, fupradi-
ftum monafterium ad utilitatem monaftic® vita conftruftum, multiplicique,
velut hodie patet, ornatu perfeftum, dedicatum eft cum omni devotione eccle-
fiaftica religionis a venerando ejufdem ecclefi* provifore Bernvvardo pontifice,
& ab honorabili U n e vv a n o archipnefule Hammeburgenfisecclefi*, ab Eg¬
gehardo Slefvvicenfiantiftite, &a« Bennqne Aldenburgenfisecclefiareve-
rendiflimo antiftite, in honore falvatoris Domini noftri Jefu-Chrifti, & ejus fan-
’ ftiftima genitricis femperque virginis Maria, ac falutiferi ligni adoranda & vi¬
vificae crucis, & ad fpeciale patrocinium faofti Michaelis archangeli, totiufque
1 militia cali, & ad laudem venerationis omnium fanftorum Dei . Sedrnox ejuf-
f°a^Ts S ^ em monafterii habitaculum commiffum eft ad regendum, Abbatis officia, G o-
Micbclis . derammo coenobiifanftiPantaleonisprapofito.

‘4.6. Tandem veto fanfti Michaelis ecclefiam vir beatus, poftquam praediis
opulentilfime dotavit-, _pr£efente Apoftolici Legato, uno videlicet Cardinalium,
cum undecim Epifcopis, necnon&diveriarum profeflionum perfanis, bunnifui
auftoritate roboravit. Iloe autem pia devotionis opus quam mature animo inten-
, . derit, quo fervore, nafta opportunitate aggreffus fit ,qya vigilantia Scalfiduitate
inftiterir,qua caritatefufficientiS exteriorum ei providerit, qua libertate conftru-
xerit,qua auftoritate firmaverit,quantum & ipfe interim, divino taftus verbere,
profecerit,ipfius verbis melius proferemus. Dicit enim jn privilegio eidem cceno-
e E ch rP ta ^ at0 • r> creatura,homo,nonne ideo a fuo condita eft Creatore,ut juxta

fundatio- ,, ritum natura,potius fuo ferviat Creatori,quam creatur*?Cujus habitudinis fta-
nis - • „ tusdumfitrerumdifcoforufus, animum tamen rationistompotem lemperre-

„ fletlit ad fu* conditionis tramitem. Sed qno amplius-quemque correxerit di-
vinusJsauftus, tantodiviniusfeDeoquifqueobligatinpmnibusrebUs. Ethoc
fieri nequit, nifi ubi valida Dei manus quemque fibi'attraxerit« Uftde in ap-
petitu gratiae fe cui imaginat, & conformat proteftio divinae mifericordi*.
„ Cujus rei experimentum dum confidimus, e veftigio nobis occurrit divinum
,, refponfum, quod peccante Adam , & inde longa exfiliidifpendia perferente,
- ,, credidiffe AbrahamDeo, 8c hoc illi reputatum efle ad juftitiam . Cumque ,

„ & divina praeveniente clementia, tum & exigentibus meritis accipimus Legil-
„ latorem Moyfem, ducem ac praeceptorem exftitilfe populi Ifrael; pari exami-
,, ne fanftitatis, miramur miraculorum fUftorem Heliam humani aevi nondum

_ _ . »cogncK

* Hic ft renue laboravit pro recuperandis eccUfi* fu* bopis. Sed cura Vandali recens ad fidem re ver fi
immodicis Bernhardi ducis Saxonum minis gravarentur, ob novos excitatos tumultus nihil profecit. Quarj
od BernvVarduui fe recipiens, in dedicatione monaflerii S. Michaelis multitudine populi 'comprcflus & at
tritus, paullo poft vitam finivit, ut refert Crantzius in fine lib. 3.

Digitized by uooQie

S. BERNVVARDI EPISC. HILD. 203.

„ cognoviffe metam, fedcurru igneo fublatum efle, ultimo foculorum judicio,Ex- ann.ch.
„ cedit mentem, nec capiet finem, fi de his, & horum fimilihus noftra ratip ulte- 1023
„ rins fe tendere voluerit. Satis indicio eft, quantus aflurrexerit in proeliis Da vid Nov *
„ Manu-fortis:& Sole lucidius eft>ftru£lo tabernaculo Dei,quantis religionum ri-
,, tibus Sc libaminum my fticis cultibus fe Deo approximaverit fandus Salomon,

„ cujus^ poenitentiae meritis nullas umquam repertus eft firoifes, Qpifius omoi-
„ bus ad habitudinem faftorum revelavit Detis fecreta meritorum, uttempora-
„ liter merito & opere, omnibus femper eflent difpares } infuper sternaliter an-
„ gelicis fpiritibus fierent co^quales»

„ 47, Haec ego Rexnvvwuhjs confiderans, Dei pr*ele£lione non meritis diftus yw * ol
„ epifcopus, & diuturna meditatione volvens, qua meritorum architetea, quo- „er^it qu *
„ ve rerum pretio poflem mercari caeleftia, cum eflem aulicus fcriba do&us, & be- B ernvv * r -
„ at* memoriae tertii Imperatoris Ot tonis didafcalus , fimui primilcrinius, dus '

„ divina tailus gratia., reatus mei fuperfl ua perhorrefcens, di vinamque gratiam
„ concupifcem diftraxi animum in diverfa, quomodo «ternae fatiscerem mife-
„ ricordise, ficque remedium meae obtinerem anim*. Sed in tenuitate tunc me*

„ qualitatis, quicquid animo proponebam, aut vix inchoandum, aut numquam
„ perficiendum timebam. Animus tamen magis ac magis ardore fan£li propofiti
„ defudabat, licet tunc tempori fortuna quid inchoafe vetabat; cum ecce Dei
„ ele&io, fenatuunaque declamatio,me pontificalis glori* folio inthronizandu m
„ praeeligunt; & ne grexDqmini turbaretur fine pallore, ne ecciefia mater noftra
„ effet quafi vidua, in ele&ione novi pontificis, cor unum & animam unam omni-
„ bus fecit habere fpiritus pacis.Jntbronizatus b Bennopolitan* ecciefia,quod diu
„ animo conceperam, opere complere volebam, fcilicet beat* memori* tradere
„ titulum nominis mei, ecclefias ftruxifle, ac officia Deo fer vientium inibiordi-
„ nalfe,omnemque facultatulam meam Domino lucraffe,qui elfet pars Ic heredi-
„ tas mea.Et,quia funt occulta Dei judicia, fewpertamen jpAa^onfenfu & horta-
„ tu Chrftti fidelium, novam Deiesclefiam condere coepi, in qua ad laudem &

„ gloriam nominis Dominice voti mei propofitum adimpievi^c fan£l*chriftia-
„ nitati, adhibitis Deodile&is fratribus, confului. Fundato enim novehoopere ,

„ & defignatis eo Joci locorum qualitatibus,ne occafio terren* vagationis elTetdi-
„ latio coepti operis, gloria tibi Ghrifte, ta&usfebris incommodo, «grotare coepi
„ quinquennio.-&dumnihil fit in terris fine caufa,caftigans caftigavitmeDomi-
„ nus & morti non tradidit me, ut credo & confido in Domino, ne aMentia me*

„ prsfenti* fieret quadam mternuflio fpei me*. Cui loco, Deo, fau££*que cruci,

„ perpeouoque Virgini Maria/anftoque Michaeli archangelo tit«latn,monaftici
„ ordinis indidi perfonas; quas earatione coadunavi, ut fient juxta monachicam
„ normam funt a fi&culi adlibus alieni, ka elfent ab omniimpediaTento faseuhuris
„ fervitii liberi. Confilio itaque Senioris mei Imperatoris tiEt}it3ci , & aaagt{lri
„ meiERkENBALDiarchiepifcopt, quem ego confratrum meorum conventu m
,, Archiep. confecravi, quicquid terrenarum facultatum, in curtis, cur tilibus,
terris, pafcuk,aquis, M vis, pratis,ecclefi is,fan6torum pignorihus,libris^rgen-
,, tofic auro, & quidquid, id eft, quod hereditario jure polfedi, aut ffeculari coem-
„ prioneacquirere potui,exceptis plwiisds^ua altari fena* Mari* in principali
„ ecckfiain coronis aureis, calicibus,candelaibris,palliis,aliifque eedefiafticion-
r, dinisoraamentas contuli, tot tum ufibus fratrmn,per manus advocati mei,tradi-
di Deo &fanftts ejus,prio animabes ptraedi£tormnfeniarum meorum Itnperato-
„ rttm, & mea ,omniumque fuccejflbnum meorum eorum quorum patrimonia
„ acquifi vi; quatenus fer vitores/Chrifli, ab omni terreno fcrvkio liberi, fub de-
„ fenfioneic patrociniis fuccefiforumraeorumEpifcoporum prammniti, in pace

fiemi-

* Non «deo certa eft Salomonis re(i pileent ia: qaia etfi quidam Patres aflerant, ipfutn poenitentia pecca*
toMtm -Tuorum v e ni a m o htin uifl e , pleriqne tamen Ac ejus «lu te dubitarunt * ut C yprianus ^ Auguftinus ,
•Gregorius, 6c alii.

t Sk etiam quandoque vocatur caritas HildcriiesmenHa rei a Sermone altew qjuf fundatore. nr volunt
nonnulli, feu a fando Bennone Mifnenli ejpilcopo, qui ibi ortum habuit , ut vult Embfcrus *a ejaldnaita-
fti viv» fed ifte nondum tunc e,vita excefc tu at.

Digitized by ^.ooQie

20* '■ -Ai'. I V -ITA'..

ann.ch. „ & mifericordia quieta tempora ducant.Si quis autem mei ordinis fuccefforiaur

; 1023 ?> : aliqua faecularis perfona hoc effringere voluerit, & htec tyrannice fibfufurpa-
to. Nov. • ^ re prsfumpferit, gladio Verbi Dei a Deo & fandis ejus illum fubnioveoi, ut
irtcumbentefuper illum omni maledidione, careat benedidione, ficqubex-
< „ terminatus a terra & cado, partem habeat cum Juda, & cum his, .quiinji^:-
„ reditate poffident fanduarium Dei. Infuper haeredes, Dei & noftra licentia,

,, in luos uius fu a ftudeant repetere, dum vident alienum in vaforem infuispa?
trimoniis debacchare. ■

48. Hxc beati viri dida confideranti facile patebit, quanta vel ipfe in Deum
devotione profecerit, vel quanta fuperni refpedus dignatio eum atfiimferit,.
Qui eniminftftens operi cslefti verbere merebatur eliquari, manifeftis indiciis
probatur a Domino diligi. His itaque piae devotionis ftudiis Dto digne & homir
nibus laudabiliter omni vitae fu* tempore converfatus, anno ordinationis fuae a
trigefimo primo, cum jam tranfitus fui diem, quem femper optaverat, immir
nere praevideret, capellam inter facellum fand® ^rucis, & monafteriumfuum
conftrudam in honore beati Chrifti confefforis Martin i, a venerabili viroiEgr
Momfti- gehardoSlefvvicenli epifcopo dedicari fecit: ibidem pro augmento religionis
tum fofc!" jpf° die habitum priorem mutans, monachicae profeflionis jugum fufcepit. Ta*
pit. dus deinde infirmitate ultima, cum adeffe exitus fui horam fenftffet, in eam>-
dem capellam fe ferri praecepit, juftum elfe afferens, ibidem vit* terminu^o
Tortiri, ubi faecularis abrenunciationis habitu fe contigiffet infigniri. Sic itaque
beatus vir diutina corporalis moleftiae infirmitate tritus, bonum certamen cer¬
tans, curfum confummans, fidem fervans, viam univerf* carnis ingreffus ,

^it credimus, eertumque tenemus, divinis admixtus fpiritibus, duce Michaele
ia focteilo archa ngelo, beatae inttnortalitati eft praefentatus. Qui quoadufque vixit, Do»
aa^i Mar- jnino f e facrificium juftiti* facrificavit; ficque plurimis mirificatus infigniis cae-
,t>l pblt ‘ Jefti pace quiefcit. Obiit duodecimo b Kalendas Decembris; fedit autem in ca^
thedra triginta annis, cujus difcefliis ad Deum fecit nos pupillos abfque patre,
irtatrem noftram Hildenfemenfem fandam ecclefiam quafi viduam. Nam mox
-tantipatris exceffti tota civitas commota congemuit , & tam cleri quam plebis
-coetus omnis doluit. Ubique vociferatio lugubris exoritur, mseror inconlolabf-
liscujufque profeflionis auditur; &quem fecum manentem communi affedu
femper anvpledebantur, hunc non immerito decedentem lamentatione com¬
muni profequuntur. Hinc pauperum, hinc viduarum, orphanorumque turba
'iniferabiii ejulatu patrem fe amiftiffe proclamat: hinc patria defenforem, pacis
amatorem, ac tbtius Retpublrca fagaciflimum proviforem tam nobilium digni¬
tas , quam plebejorum humilitas concordi dolore fubtradum elfe deplorat. Mi¬
rum nempe in modum, vir ifte omnibus omnia fadus inter divites, & pauperes,
mirer elatos j & humiles, audorabili quadam modeftia incedebat medius; 8 c
mtrobique jufte providus, nec mitibus intradabilis, nec protervis defpicabilis
•apparebat .Communi ergo, ut didum eft, querimonia defundus plangebatur, qui
communi diledionis honore colebatur. Sed ne irrationabiliter, more illorum qui
fipem non habent,contriftemur,fi confolantemperdidiffe dolemus in terris, patro-
icinantehaberegaudeamus in cariis;& fic corpori c6paflionis officia impendamus ,
ut etiam fpiritui feliciter cumDeo regnanti congratulationis debita perfolvamus.
^ incl . nc 4p. Prsceperat autem adhuc vivens, ut feretrum, quo ad tumulandum cor- .
fuum fere- pus ejus efferebatur, non pallio, ut moris eft in talis perfonse funereo obfequio,
trum cilicio, jedxilicio operiretufr - : quod ideo hic inferendum putavimus, ut eundis legenti-
coopeun ^ p ateat) quanto vir ifte a Domino etiam temporali honore, fublimatus, femet-
ipfum humilitate deprefferit, tujus viventis fpiritus devotio tam humile obfe-
quium defundae quoque carni providerit. More itaque ecclefiaftico exfequiis ri¬
te celebratis,corpusDeo diledi Praefulis in crypta coenobii,quod ipfe fundaverat,
ante altare fand* Marite, maxima cum Chrifti fidelium devotione fepelitur. Se-

pul-

» „ ■ - - - - - - L , - . - - _-.t-.i--.. — . . __ —

a Annus ille incoeptus folummodo fuit.- tum quia paullo poft dicitur S. Bemvvardus triginta tantumannosec-
: elefiam fuamadminiltrafle: tum qmaalias ejusobitus ad anntun 1024. effet referendus: quod eft contra omnium
sudoram fidem,

b Anno fcilicet 1013. ut in Obfervationibus praeviis diximus, „

Digitized by L.ooQie

S. BERNVVARDI EPISC. HILD. 205

pulerum autem fanila fibi devotiqne praeparaverat, & tale folas humilitatis Epi- ann. ch.
taphium fuperfcripferat, 102 3

* * ■ xo, Novem*

£picaphiu

Pars hominis Bernvvardus eram, nunc claudor in ifto *;u*-

Sarcophago diro, vilis & ecce cinis.

'Pro dolori officii culmen quia non bene gefli,

Sit pia pax animae, vos & amen canite«

5 o. Quid hac re beati viri manfuqtudine dulcius, quid ab jeftione laudabilius?

Quo enim fe vilius fub humilitatis deprimit modio, eo lucidius in Ecclefi» appa¬
ret candelabro; & quantum fuo judicio facerdotali honore indignus deputatur,
tantum laudabilis vitae teftimonio dignus per omnia comprobatur. Pie denique
confideranti modum converfationis ejus, & fanfbe a puero inftitutioni., magni
meriti luce clarius apparebit, quamvis longe aliter leipfe aeftimaverit. Valles
enim fecundum Pfalmiftam frumento abundant, hoceft humiles fpiritu, pqltio- * 4 :
ribus divinae largitatis muneribus exuberant. Sed pius pater Deo plane & Ecele-
fiae digniffimus, & inter ceteras virtutes, quibus adornatus erat, humilitatis
cultor praecipuus, quid pro ipfa cordis humilitate confolationis, quid fidei, ac
fpei conceperit, manifeftat in titulo, quem his verbis interioris farcophagi in-
fcripfitloco. Scio quod Redemtor metis vivit > &in novijfimo die da terra jurro-
tturusfum, & rurfumcircumdabor pelle mea , & in carne met videbo Deum Sal- Titulus eju*
vatoremmeum : quem vifurusfum ego ipfe , & oculi mei confpefturj funt , & non ln "

alius. Repo fit a efi bac fpes mea in finu meo . Quae nimirum difta eo fpiritu ab ip- i.ij.
fo creduntur repetita, quo primum ea conflat fuifle prolata: ac fi aliis verbis aper¬
tius diceret: Bonum certamen certavi , curfum confummaviy fidem fervavi ; de
reliquo repo fit a efi mibi coronajuflitia . %.Tm. 4.8.

vidit.

MIRACULA SANCTI BERNVVARDI
EPISCOPI HILDESHEIMENSIS.

1. f | 'Ranfitus viri Dei fan£liffimi praefuiis noflri Bernwardi nonnullis di- Futur
J vinitus oftenfus eftfed ifta profequendo libet priora paullulum atten- utur * pr *
dere. Sedebat aliquando vir Dei Bernvvardus adhuc vivens cum liofpitibus fuis
in aula fua. Scholaris vero, quidam pauper ante fores eleemofynas petendo, pium
Praefulem, ut fui mifereretur invocavit. Quod audiens homo propheticus, &

Spirku Dei plenns, juflit ut epifcopus JColonienfis foris flans mox introduc ere-
tur.Currentes ergo miniftri renuntiaverunt neminem foris efle praeter illum fcfao-
larem pauperem ; fan&us autem Bernvvardus affirmans ipfum efle Colonienfem
cpifcopum, feftinanter adduci prasoepit; addu&umque benigne fufoipiens, in ca¬
pite menfae pauperem renitentemeollocavit. Cui, poft menfam rubore perfufo
& verecundo pro reverentia fibi a tanto Prafule exhibita, vir beatus quod ipfe
Coloifienfis epifcopuseflet futurus, praedixit; humiliter epcorans, ut primam
Mittam, quam in Colonia celebraret, pro paupere Bernv vardo decantaret. At
ille, cum furama devotione precibus ejus annuens, benedi&ione petita, &ac-
cepta receffit ab eo. Faflus igitur Archiepifcopus, juxta vaticinium viri fan&i,re¬
gnante domino Henrico de Bavenberch , anno a Domini miliefimo vigefimo-ter-
tio, duodecimo Kalendas Decembris, ad altare Mittam celebraturus accedens,,
ipfe Colonienfis epifcopus, cantordque praeveniens, Mittam pro defundis,
omjnibus qui aderant ftupentibus, inchoavit; nec immemor interpretis fui, bea¬
ti fciifoet Bernvvardi, cum veniflet ad Canonem, devotiffime, ficut promile-
rat, memoriam ipfius egit inter vivos. Sed inter falutaris vi&ima: conlecratio-
nem, tranfitus viri Deidivinitus ei revelatus eft; unde mox etiam in memoria

defun-

* Et tamen Piiigrinus fuccefllt Heriberto anno i ozi. fed cum feeutus fuifset S. Henricum in Italiam ,
qui anno 1013. in Germaniam eft reverfiis, fortafld ante hunc annum, divina fic ordinante providentia,

&crum nondum fecerat in ecdefia fua Colonienfi.

Dig zed by

Google

•2C6 i^PI^C. H ILD.

ank.ch. 'defunftofum itohlin^^jus mentioiifeAl^ecitJ & bhinia quae acciderant, -finica
(i 023 Miflay fidelibus pUblicavit. Qui cseibfte miraculum curiofius inrveftigare cupien-
*o;N"overt. tes ^ miflisexploratoribus inHildenfem, certiffime cognoverunt^, quodeadem
, ■ hora ? i quando ArchiepiftopuSholHahl noftraifaliftisimmolavity ataimalariftif-

Eiof «I»- fima fideliis & pruderttB ferviDomirii nbftri Jefut-Chrifti cf lefte gaftdl um introivit*
Anfeiraw 2.Fuit nihilominus in remOtispartibus a civitate dLunda a ad duodecim rrfrllia-

cremiu. r j a , viginti fex annis quidam Inclufus in'quadam‘filva, devotus eremita, A n-
selmus nomine, quifolitas Deo preces fundens y ftatifn fuit in fpiritu: &vi-
ditipfadie, quaanimaviri DeioEfeftia elauftra petivit, caelos apertos cum in¬
genti lumine, 8 c audivit inter dulcem melodiam beatorufn- fpirituuin hoc car¬
men ab Angelis iterari r O felixtminia Bernvvardi \ cujus merita hominibus ad¬
huc funt incognita, DeO aiitem & nobis v alde nota /Haec tribus vicibus continuis
die depolitionis vidit, & audivit. Przdi&am revelationem vir Dei dumfiepe
cum devotione revolveret, ubi tameh illius nominis vir tam beatus habitRffer,.
ignoraret; ecceadftitit di venerabilis’ perfona procera flaturavenufta facie,
, refperfaca.nis, & ojferimehtis Pontificalibus veftita, dicens er/Ego fum Bern-

vvardUSepifcopusHiMenfemenfis, 1 quem trina vifione in choro Angelorumuco!-
laudari audifti. Ego templum in Hlldepfem Angelis conftruxi, & VirgimsFi-
lium patrimonii mei fucceflorem feci, ctmffifqiie ‘fieculi voluptatibus renuntia¬
vi, d habitum Angelicum fufcepi: huhc quoque-centuplum omnia recepi ; ac
i in tali jubilo , ficut vidifti, vitam sternam poffideo. -His libi cum aliis quibuf-
darri revelatis, cuhi ingenti lumine difpariiit, & j>ro gloria fan£li viri folitarius;
qua audierat & viderat, fidelibus revelavit.

- 3.' Obiit itaque fan&us Praefui amio Domini miliefimo vigefimo-tertio, utdi-
$um eft, & fepultus in crypta ecclefia Fua, quam conftruxerat. Latuit autem
fub terra annis centum 8 c feptuaginta duobus. Cerriitur nihilominus addextram
■ partem fepulcri fuper columnarium confcriptio r talis.

Hac tumuli foffa clauduntur Prsfulis offa
Bern>)vardi, mirimagnificiqueviri.

Qui patria ftemma, radians ut gemma ferena,

Acceptus populo, complacuit Domino. '■

Nam-fuit ecclefia condignus Epifcopus ille, : r "

Quem DeusEmmanueldiligat 8c Michael.' • '

Tandem bis fenis tmdenomenfeKalendis,

/ Felix hanc vitam mutat in angelicam. > ; ‘.

Quantis pofthsc miraculorum infigriiis confefforem fuum Dominus, glorifica ve-
Miraeuii* rit, hon efthaftra parvitatis explanare. Sed ne cunila prsteriiffe videamur,
^ e ° bltu,n pauca de pluribus explicamus.

<a ‘ et ‘ ' 4. Puella quadam deErpesford oriunda, Hildegardt. nomine, cum multa'
Fueih eoa- languentium turba; diverfis agritudinis vexata Hildenfem advenit y miferabi-
trattaerigi- lem iri modumcontra£la, ita ut genibus peftori inhaerentibus 1 , manu dextra iri-
%i ' A ' curvata cubitali menfura, vix aterra furreila, le rependo traheret. Quaper

fex menfes & eo amplius circa loca fanilorum reptando, mendicans aDeofalu-
. tem, a populo ftipem, admonita, ut ipfa referebat, perfomnium, ad tumu¬
lum beati Bernvvardi reptando peTvenit;& fuppolita eidem tumba cerea effigie,
continuo coram populo, cujus eodem tempore multitudo forte convenerat, ner-
vorum diftentione durius cruciari coepit. Quid plura ? Infra biduum erefta eft, &
fanitari reftituta . Teftis eft civitas noftra > cui, miferia prodente, erat notiftima.

5. Fuit in noftra civitate miles quidamminifterialis habitans, cujus filia agri-
Aiia puella tudiiie preffa, acdefperata, pater anxius ne fine baptilmi facramento migra-
fanatur. ret, infantula enim erat, beato viro fe devovit; ut fi meritis ejus sgta fpatium ad

noftrae

* Lundia urbs, Scania; provincia- olini caput , Archiepifcopatus titulo ornata, fubeft Succi a: regi , licet
ejus omnes Suffragine! fint in Dania.

b Sic plerique veteres habitum monadicum nuncuparunt angelicumut ab aliis fxpius annotatum eft.

t Hujus . Epitaphii au&orem quidam faciunt Benonem Bernvvardi difcipulum , qui er monacho S. Michae-
. lis abbas fuit, ac poftea ab Henrico Imperatore capelix Goslarienli prxfeitus . An denique Mifnenfis epi

fcopus? ut placet Brufchio.

Digitized by

Google

iMIfcAC. s. fcERNVVAilpI gPIjSG HltP. 207

.«bifr® folutis (aeramentum percipient» pbtinerer, ipfe memoriam ejus cum aNN.Ch.
qblata&nibus vifiraret« Nepmora: juxta votum fepulcrum beati Pncfuiis adiit, ioa 3
inde rediens,, infirmam plene convaluifle reperif„ »«. Novem.

6 . Alia puellade Hannovere, tanto cruciabatur oculorum dolore, ut penitus j ttm4lUMb

elici orbibus fuis ipfi oculi putarentur vi dolor isJ?romiffa igitur oblatione ad tum- ocuiorum
bam fan&iPraefulis, illico, fofpitate redeunte, conquievit vis doloris. dolorefiu».

7. Simili paffione quidam in Runebech vexatus, cum iam penitus oculorum
falutem defperaret, invocato fan&i Prxfulis auxilio, in iomnum refolutus eft,

Fado autem diluculo, penitus omni dolore fugato, furrexit,eademquediecum
te fiibus fux fanitatis ad tumulum beati viri gratias o&urus venit.

3 . Faber quidam de Bokenen, Bodo nomine, taftus eft infirmitate gravi per Fibro m*.
tres feptimanas, ita. ut manus & pedes jam praemortuos occafuros a fua compage JJJJ
arbitraretur. Vocatus ergo Sacerdos, cum jam defperaretur, advenit; cujus «intuitur,
confilio ceterorumque propinquorum, vovit ut fi intra triduum meliorari cce-
piflet, fepulcrum beati Prxfulis gratias a£turus vifitaret. Hxc cum agerentur,
feria quarta ante Dominicam Rogationum, fequenti die acno&e adeo convaluit,
ut proxima fexta feria nudipes Hildenfem veniret, fic tamen luridus ore, ut
ipfa facies confpe&a viri audientibus fidem faceret miraculi.

p. Mulier quxdam Gofziarienfis, Elmot nomine, adxraone poflefla, cum
venilfet ad beati Bernvvardi memoriam per aliquot dies ibidem horribili modo
vexata, precibus fan&i Prxfulis curata eft ; feptemaut plures dies poftea nobif- Sii.
cum manfit, quotidie fepulcrum Pontificale cum devota gratiarum a&ione vifi- ««««♦
tavit. Crebro ibidem corpori Sc fanguini Domini communicavit. Indedigre-
diens, poft feptimanas fex rediit, & ceream duobus denariis comparatam tumbae
fupponens, pro fanitatis fuae perfeverantia gratias retulit, Teftis eft tota Gofzla-
ria, ubi pro mercimonii fui negotio probatur fuifle noti (fima,

1 o. Juvenis quidam in Bohemia, in facratiffima no£le Nativitatis Dominica item jure,
cum duobus fratribus fuis ceterifq; coaevis, ludis quibufdS invigilans,diriflimo df- n,s quld,,n
moni vexandus eft traditus; fratribus utrifque fubitanea morte praefocatis, cete-
rifqueomnibus, qui e ifdem infauftis intererant ludis, a morte fubtra£lis, aut
daemonum vexationi contraditis. Itaque poft triennium, durante infelici paf¬
fione, juvenis idem ignaris parentibus huc ilhicque curfitans, tandem Hilden¬
fem pervenit. Ibi, dum Completorium caneretur, monafteriam fan&iMi-
chaelis ingreffus, tam dire ante altare fan&ae crucis vexatus eft, ut omnes qui
aderant, horrore nimio ftupidi, & miferatione compunftiredderentur. Intro¬
ducitur itaque vi impellentium, nimium ipfe renitens, in cryptam ad beati Bem-
vvardi tumbam. Ubi diutius furore rotatus, & verba blafphema garriens, ut
quidam linguam ejus intelligentes, qui tunc forte aderant, cum ftupore pavidi
retulerunt, tandem concidit, apertoque ore inhians, liquorem fpurcimmum
cum foetore nimio eru&ans, incolumis furrexit. Poftera die populo prxfentatus
eft fanys .* Sc ex eo per quindecim ferme dies fepulcrum frequentans, Is pavimen¬
tum per circuitum affidue lambendo exofculans, de votiftime cum lacrymis libe¬
ratori fuo gratias egit.

11. Quidam mercatores Bremenfes,cum in mari verfus Angliam navigarent, Mere4toret
tempeftate graviflima praeventi funt, ita ut rupto fune anchorx, &navi tota a
concuffa, jam vicinum cunftis pelagus intentaret interitum. Cumque fiipplica- te liberati •
tio communis, & clamor lacrymabilis concreparet ad fan&orum patrocinia, re¬
pente quidam intulit,quemdam ianftum pontificem, Bemv vardum nomine,Hil-
denfemcorufcare miraculis. EjusergJ communi votofuffragium poftulantes ,
continuo intermedios undarum vortices, fine labore, infolita tranquillitate por¬
tum petierunt; & in minori navicula redeuntes, anchoram fuam in mari elapfam
retulerunt. Exinde domum reverfiduosex comitibus fuis cum navicula cerea,

ad tumbam beati viri in feria tertia poft dominicam Latare Jerufalem pro gratia¬
rum a&ione tranfmiferunt. Iidem quoque poftea fimili periculo per eum libera¬
ti , argenteam anchoram per femetipfos obtulerunt.

12. Negotiatoris cujufdam Hildenfem habitans coniunx, cum die Parafce ve

loca

Digitized by v^.00 le

w8 .MIRAC. S. BERNVVAK.DI EPISC. HILD.

ann-ch. loca lan&arummore quam pluribus confueto annuatim nudipes circuiret, thuris
1023 partem comparavit, quam ad beati Bernv vardi tumbam ferre deftina vit. Ergo
Thffl^iV- v ^ a » quae tendit ad monafterium lan&i Michaelis in aqua lutea, quaepercivita-
fumrecujie, temverfus urbis murum decurrit, pedes lavir, inde ad monafterium tetendit.
r * W5 Cumque coemeterium ejufdem ecclefiae confcendiffet, agnovit elapfum efle thus,
quod emerat. Unde gfaviter animo confternata, excuflis veftimentis ficubi ad-
haefiffet, eadem via qua venerat, ufque ad aquam qua prius pedes laverat, quae-
. rendo reverfa,nihilinvenit;maeftaq; nimium ad monafteriu rediit. Inde cryptam
ingreffa, ante tumbam Pontificis in oratione cum largo fletu procubuit, repu¬
tans apud fe, ideo fibi oblationem elapfam, quod quafi indigna fuerit eam pro¬
ferre ad fanfti viri memoriam. Finita oratione humili & lacrymofa, furrexit,
thus perditum in manu finiftra reperit; quod tumulo fuperponens, cum ingen¬
ti pavore abfceljit, quodgeftum eratfub filentio abfeondit, donec quinto aut
fexto die a familiaribus ejus proditum innotuit. Quse poftmodum, cum reige-
ftas veritatem a quodam a fratre noftro promere peteretur, non fine lacrymis
narrare potuit.

Pu« » fi. I 3 * Miles quidam, Tliietmarus nomine, minifterialis Regis, invicoHoya
iiuic morbo b juxta Vviferam fluvium habitabat. Hujus filius annorum circiter 06I0, cum per
curaius quinquennium fiftula incommodo in maxilla finiftra vexaretur, omnifque medi¬
corum operatio in illo fruftraretur, tandem ad tumulum S. Antiftitis oblationem
fuam, cereum videlicet caput, ferre devovit, fi infra novem dies incolumitas
illi meritis beati viri redderetur. Igitur infra triduum ante tempus praoptatum
puer remedium accepit ; & tertia feria infra hebdomadam Pentecoftes, cum pa¬
tre, matre & avia.in teftimonium recept® fanitatis, cum votis promiflis, ad
memoriam beati virifofpes pervenit.

14. Abbas etiam coenobii fan&i Michaelis, Conradus nomine, dum
quadam die caufa utilitatis monafterii iter ageret, forte accidit, utequolaben-
te cui infederat, tibia collifa, prorfus debilis, & cruciatus in fella geftatoria

Abbas s re ^ erretur • Juffit itaque fe ad fepulcrum beati Pontificis deferri ; ubi in oratione
Michaelis proftratus, cum voviflet fe, quoad viveret candelam no£le & interdiu ibi pro-
tatem ^ti* v ^ urum > incolumis continuo furrexit: quique alienis manibus eft illatus, pro-
* priis eft pedibus egreffus. Neque hoc reticendum videtur, quiaplures Deo de¬
voti, tam viri quam feminas, noflurn® quietis tempore, ad fepulcrum beati
Praefulis pfalmodi® cantus fe audiffe, &iuminaria divinitus |accenfa vidifle, &
miri odoris fragrantiam fenfifle teftati funt.

15. Mulier quasdam provinciae Marahen, de civitate Olomufzc, non infi¬
mis parentibus oriunda, feptem annis finiftra: manus digitis in volam contraftis,
ejufdem brachii ulna concreta peflori pane cohaerente,debilis aruerat ; quae mul¬
ta fan florum loca fanitatis gratia frequentare conlueverat. Venit ergo mul¬
to itineris labore fatigata, mane feptirqo Kalendas Junii, ad fepulcrum beati
Bernvvardi, ubi infra priorem Miffampofita, populo infpeflante, priftinam
fanitatem recepit. Cujus rei teftes idonei plurimi tunc temporis affuerunt, qui
prius illam fe debilem agnoviffe teftati funt. Mox ergo omnes, qui huic affuere
miraculo, multique de civitate accurrentes, Deum, qui tantis famulum fuum
glorificat, in hymnis & laudibus benedicebant.

1 6. Quidam in Thuringia manum habens aridam, omnique operis officio pri¬
vatam , cum fe ad beati viri memoriam cum oblationibus ire voviflet, fi meritis
ejus fanitatem confequeretur , inopinata celeritate, quod optaverat adeptus
eft. Ille autem tantam gratiam parvipfndes, & votum implere diflimulans,
ejufdem manus, itemque brachii fimul debilitate multatus eft. Qui nimio dolore
cogente, licet fero in fe re verfus, & cur hoc pateretur haud ignarus, cumpro-

mif-

nct.

Item con-
Vafta.

Item qui.
dam ma¬
num habens
a fidam.

* Ex hoc 8c aliis locis patet, libri hujus au&orein prxfentem fuilse plerifque miraculis, qux hic enar¬
rat. Vixit autem tempore Conradi Abbatis S. Michaelis, ut ex numero fequenti colligi poteft. Vide &
num. 16.

b Hoya urbs Germanix in Vveftphalia ad Vifurgim fluvium, comitatus cognominis, qui Duci Brunfvi-
cenfi fubeft, caput.

e Olomucium urbs epifcopalis in Bohemia fub Archiepifcopo Pragenfi, Moravix, incolis Mshrtn , pro-
vinclx caput.

Digitized by L.ooQie

MIRAC-S. BERNVVARDI EPISC.HILD.

20 p

JSLgox fa-

natur.

Mulier a

con-

miflis oblationibus ad fan£tiPraefulis auxilium invocandum ire ccepit, nondum - ann.ch
que pera&o itinere, perfe&am fofpitatem recepit. Utergoad locum pervenit 1023
ubifanfH Praefulis corpus requievit condignas fanatori fuo gratiarum a&iones iD ' N< ^'-
perfolvit; nobifque, qualiter hoc geftum fit, cum pluribus fuse fanitatis teftibus
eqarravit.

17. Alter quidam, Volcquardus nomine, omni civitati noftrae nhtiffimus, fi- item alius,
mili paflione vexatus,<quodam tempore, cum in beati Michaelis ecclefiam intro-
du&usfuiffet, corporalefque medicinas fibi adhiberi petiiflet, quidam presbyter

a Deo potius fibi fanitatem petendam admonuit, & ad beati Bernvvardi memo¬
riam fpe fanitatis ire perfuafi t. Quo fafto, vix hora dimidia tranfafta, cryptam
Isetus exivit, feque lanatum fuiffe cun6lis in ecclefia confiftentibus evidenter o-
ftendit. Qui poft feptem dies revocatus, & de perfeverantia fanitatis interroga¬
tus , cum fe nihil doloris habere fuiffet profelfus, populo, cujus multitudo aderat,
eft praefentatus ; Deufque ab omnibusmagnis eft laudibus glorificatus.

18. Rufticus quidam Lunign® habitans, Romam ad fanfhim Petrum oratio¬
nis caufa tendens, in eodem itinere gravi coepit infirmitate detineri. Qui, cum
omnimodis a carnium efu abftinere fe voviflet quoadufque ad beati Berjiwardi
fepulcrum, gratias a£furus venilfet, fi per eum a mortis fe contigiffet pericu¬
lo liberari, continuo fanitati priftinae reftitutus eft,

ip. Puella quasdam parvula, Maftildis nomine,, de Bavaria nata, fed apud
nos a primis fere annis in vico Foffem converfata, religiofi cujufdam viri Ecberti
nomihe fuftentata eleemofynis, manum habens contra£lam vehit ad beati Bern¬
vvardi tumbam, quam mox ut attigit, optataE falutis remedium invenit.

20. Fuit quoque Bremis mulier, nonigngtas inter fuos opinionis, cujus facies, item mu.
Ingravefcente morbo, adeo intumuerat, ut narium & oculorum difcretionem paj- fana '

ne funditus ademifiet.-Cumque voti ejus beati Bernvvardi compalfionem implo-
raffent, fuper nimiam ejus affliftionem voventes eam fepulcrum ejus vifitatu-
ram, dolor ilico ceffavit, & inopinata celeritate fanitas priftina rediit.

ai.FuitinRitelogon, qui eft vicus duobus milliaribus diftans aci vitate Hil- Paralytica,
denfem, puella qusdam, ita di ver fis per quinquennium palfionibus & moleftiis
corporis affe&a, ut noviffime nervis ac membris paene omnibus contrafta, & fi¬
bi effet inutilis, & fuis efficeretur gravis. Haec igitur fexto Nonas Maii, vehiculo
addufla, cryptam bafilicae noftrae difficillimo labore, duobus innixa baculis, ir-
repfit, ac fe fuper beati viri tumbam inclinavit; ibique ab omni, quo laborabat,
incommodo, mira celeritate convaluit. Die fequenti convenit incredibilis mul¬
titudo populi noftras civitatis, peregrinorum quoque & aliorum, qui de diverfis
locis ad follemnitatem fan&ae crucis eo die confluxerant, non modica turba; ac¬
ceptoque teftimonio a parentibus & civibus puellae, de eo quod acciderat, Deum
publicis laudibus infan£to fuode votiffime glorificaverunt. Pqella vero eodem die
ad fua incolumis reverfa eft.

2 2. Vir quidam de civitate Lubeck , Adelv vardus nomine, ita paraly fis mor- * ,e . m *****
bo longo tempore difiolutus jacebat, ut' nec in le£lo femetipfum erigere, necad ,ytlcus '
osmanum propriam potuiffet adducere. Hujus uxori beatus pontifex Bernv var¬
dus in vifione apparuit, eamque, ut pro falute viri candelam juxta longitudinem
ac latitudinem fepulcri fui faftam, Deo vovere debere edocuit. At illa defo-
mno e vigilans,& vifionem retra£lans, ilico furrexit, & affumtis duabus feminis in
veftibulodomus fuae folo profternitur, poftque orationem, & votum promiffum,
ad maritum re verfa eft, invenitque eum pro recuperata jam fanitate Deo gratias
agentem. Qui ab illa hora tam ptene convaluit, ut non longe poft, ad votum
perfolvendum cum uxore, fan£ti viri fepulcrum vifitaret, ac patrati in fe mira¬
culi relator certiffimus exfifteret.

23. Alio quoque tempore, jam di£ti patrisfamilias filius adhuc infantulus, cu¬
jufdam molis defuper venientis ruina oppreffus, atque contritus, cum jam pane
videretur exanimis* ejulabunda mater ad fS&i Bernvvardi patrocinium confugit;

ABk* SS. O, B. Tom. VIIL

nec

* iubeca exigua oiim civitasHoHatix in.Soxoniainferiori, nane una e prxcipois Ommi? civitatibus,
imperialis & libe». Huc anno 1161. translata e A fcdes epifcopi Aldcburgenfis.

Digitized by booQle

2ro MIRAC, S, BERNWARDI EPJSC. fULD,

ANK. CH. i>tfcfp€ fua fruftrata eft,. Nara continuo poft preces Sclacrymas ejus ad Deum
1023 j fub inypcatione fan&i Pratfulis puer tamquam ab ipfis mortis faucibus ere*

W,NW ? p tliS) vit* redditus eft .

Mile* eu» H» Miles quidam Herebordus de vilia Hornfen, diutina infirmitate qonfunv

tu* infidelis tus, ad extrema pervenerat. Cognatis autem & amicis illius, pro arniffione ca-
f iffiiflifuinimiumdolentibus, Sacerdosejufdemlocifuggeflit, ut proeopafro-
cmus fiat. beati Bernvvardi implorarent, votum facientes, ut fi vitatreftitui 8 c

falutem confequi potui flet, ad fepulcrum fan£li laneis indutus, & difcaleeatus
de domo fua incipiens venire debuiffet. Omnibus ergo id fideliter voventibus,
fcger melius habere coepit; & proficientibus meliorationis fu* augmentis, it\
firevi ad plenum convaluit. Qui ppftmodum alterius caufaeoccafione Brunefvvj-
eh civitate conftftens, ex eodem loco ad perfolvendum votum iter arripuit, eo
quod brevioris viae compendioufus, in ambulando minus eflet laboraturus. Per¬
veniens itaque ad civitatem Hildenfcmenfem graviter infirmari coepit * Sed ta¬
men coeptum adimplere defiderans, ecclefiamfanfliMichaelis, inquafan&us
Prafulrequiefcit, expetiit; fed ante atrium eccleft*,. tamquam ab aliquo im?
pullus, corruit. His autem, qui comitabantur eum, apprehendentibus atque
lucentibus; ut ad januam bafihca ventum eft, horrore nimio percujfus, & pa¬
vore inter manus eorum collapfus eft, nec ullo modo affingere, aut intrandi ec-
clefiam vires habere potuit, ulquedum publica confeffione, omnibus qui ade¬
rant , pro quo reatu hac pcena multaretur, aperiret. Receptis ergo viribus, ad
fua revertens, fk inde procedens, voti fui ordinem tanto jam devotior, quanto
divino verbere eruditior, explevit.

45, Matrona quadam Bremenfis, in infirmitate pofita, yidit affiftere fibi
pM,ir ‘ quemdam reverendi vultus in habitu facerdotali interrogantem eam,utrumnam

agnofceret quem afpiciebat. Qus refpondens, ut poterat, vix enim infofo. pe*
dlore vitalis fpiritusanhelabat, dixit, eum fibi prorfus incognitum effe, At il¬
le benignilfimo affatu, quod ipfe eflet Bemvvardus Hildenfemenfis epifcopus,
indicavit; & quiafalutis caufa adveniflct, afferuit. Admonuit etiam, ut ad
fepulcrum ipiius * nummatam vini ad celebrationem Miffarum, recuperata fa-
nitate, offerret; atque hoc di&o difparuit. Mulier V ero, qua; morti vicina pu*
tabatur, nam folo ptoftrata, b more fidelium ex hac vita migrantium jaeUerat,
erigens fepaullifper, omnibus qui ad exitus ejus expeftationem convenerant,
vifionem enarravit; atque ab eadem hora falva fa&a eft. Poftmodum vifitans
fepulcrum Sar 61 i, oblationem praeferiptam fideliter obtulit, aliifque fidelibus
aci fequendam hujufmodi devotionem exemplo fuit. Nam multi poftea tam
- pium faftum imitantes, fuffragantibus meritis beati Bernvvardi, a variis lan*
puot-ibus & calamitatibus funt liberati.

MUes. 11$' ■ atf. Miles quidam de ducatu Mekelenborch c , febre acriter correptus, adex-
ar ' hortationem aliquorum admonitus, ut fanfto Bernvvardo Hildenfemenfium pa¬

trono votum faceret, & fine dubio relevamcn & fanitatem recipere non dubita¬
ret, faciliter acquievit; & voto fa&o, mox ut verba ejus ore exierunt, fanatus eft;
in cujus evidens teftimonium mifit idem miles florenum aureum per duos Sacer¬
dotes ad fepulcrum fan&i Prxfulis,qui pr*di£la fic contigifTe fideliter teftati funt.
Rufticu*. Rufticus etiam quidam de dioecefi Hildcnfemenfi, cum diu febricitaret,

aquam de tumba fanfti Proefulis fibi afferri petiit, quam mox ut bibere coepit,
febris abfceffit, & poft illum diem non comparuit, &, ut ipfe dixit, in fanitate
perfeveravit.

H IS-

ii licet hoc vocabulum £rptut pro pmto ivi per nummos felKmtm fumatur, quandoque tamen proipf»
j-fc qu* nummis, xftimari poteft, adhibetur. Vide Glo&rium Cangianum.

i Notanda maxime Fidelium tunc temporis devotio, qui nonnifi jn terra jacentes Iphitum omittere vo¬
lebant. Vix nunc fuperelt hujus Curfkx confiietudinis ullum veftigupi. etiam in cUuftris.

t MsgnOpql», fcu Mqg^lopolis Latine dicitur, urbs olim otnpk, q«)e tegtoainousen dedit, nunctrnue
pftrum fft, ducatus um«4 A«n«i «tinxit, vulgo vutHaUmt^.

Digitized by

Google

T RANSL. S. BERNVVARDl EFISC.WlED. 211

HISTORIA CANONIZATIONIS J[“*

8 c Translationis S. Bernvvardi epifcopi t

P R & F 4 T, / 0 ,

1. ✓"'t UM ad laudem & gloriam Creatoris & Reparatoris uni verforiim, &
ad proximorum profe&um, quilibet, quod poteft, in domum Do¬
mini jubeatur offerre • cavendumeft, ne quis intra fan&am Ecclefiam fidelium
iri confpe&uDeifui vacuus appareat, fed unufquifque fecuridum collatamfibi
a Deo gratiam de bonae voluntatis thefauro, quantum valet, fideliter proferat,

& irtrioftri Salvatoris gazophylacio, faltem cum Vidua paupercula, duo minuta
voluntarie reponat. At nos exigui & imperiti fermqne, quid ad decorem domus
Dei digrie poflimiis exhibere non habentes, valde pertimefcimtis, ne inter fer-
vos pigros & inutiles numerari debeamus. Cbnfiderftntes tamen, quod ante Dei
oculos numquam vacua eft manus a munere, fi arca cordis repleta fit bojia volun¬
tate ;' quia multis non poflumus, vel faltem paucis prodefle volentes, ad utili¬
tatem eorum , quiTe facris legionibus occupare confueverunt, : & quorum me¬
ditatio in lege Domini die ac no£te confiftit, gloriofam facri corporis Deo dile&i
pnefulis Bernvvardi Translationem , quam noftrisdiebus lollemhi fidelium de¬
votione celebratam gaudemus, explanare proponimus, de illo utique praefu-
mentes, qui apsruit os muti, & linguas infantium fecit difertas. : Aua Qr i

. 2; Verum cum ae converfationis ejus fan&itate f geftmruift'magnificentia ,& * t as, ° r ’ s
trrinfitu laudabili , bonas memorias Tangmarus prefbyter, djfbrtt) fatis fermone ,
pleniflime narraverit j nos hoc praetermittentes, ad eatantutri ftilum vertimiisy
quae^el ipfi de miraculis ejus vidimus, aut eorum, in quibus patrata funt, pro¬
babili relatione cognovimus , vel quae adhuc publica fama celebrante didicimus.

3. Annb igitur ablncarniVerbi Dei millefimo centefimo nonagefimo tertio Ce- c *f e £ !ni
lestinus Papa tertius fan&se Romanae praefedit ecclefiai, ■ vif facrarum litte- encomimn,
rarum documentis eruditus, haberis utique unde proferret nova & vetera, aeta¬
te grandaevus; colloquii fila vitate blandus, &, ut paucis dicamus, ipfum cum

aetate matura niorumadornabat maturitas. Hic dilcretorum communicato con-
filio, venerabilem virum a Cincium, prefbyterum Cardinalem, in partes
Daciae b deftinandum duxit, ut terram fpeciali privilegio Apoftolor um Principi
fubjugatam, Apoftolorum Principis Vicarii vice reviferet, &provincise illius
Principes, gravi ab invicem difcordia divifos, ad tranquillitatis fiatum, & pacis
unitatem revocaret* Quod Apoftolicae legationis mandatum animo promto, Deo
favente, prudenter exfecu tus, cum eflfet in redeundo, ad civitatem Hildenfe-
menfem . quse fe itineri ejus offerebat, declinavit, & in monafterio beatiMi-
chaelis a domino Theodorico, qui tunc temporis ejufdem Coenobii curam
gerebat, pariter & a fratribus y hofpitio benigne colle&us eft.

4. His diebus fanfta civitas Jerufalem, de qua per Prophetam a Domino di¬
citur : De Jerufalem civitate quam elegi , veniet vobis auxilium • civitas noftri Re-
demtoris przfentia fimul & facrae paffionis ejus ac refurreftionis dedicata trium¬
pho, in fer utabili divinae permiflionis judicio, violenta Saracenorum manu tene¬
batur captiva; & cuidam Saladino, ipfius nefarias gentis Principi, mifera fer- ierofoiyma
vitute fubjugata; illud etiam viyificum fanftae crucis lignum, in quo Salvator pe- nis^capti.
pendit,& quod fui fanguinis effufione facravit,per manus fceleratorum de fan&u-
ariofan&i templi fublatum,& in terram alienigenarum afportatum eft.Sepulcrfi
nihilominus, in quoRedemtor quie vit’, & in quo mulieribus angelicae vifionis of-

AttaSS. O. B. Tom. VIII. O ji tenfa

* Is eft procul dubio, qui poftea ablnnoceatio j.fiimmo Pontifice in Siciliam legatus miflus eft qui cum
Galteri Trojani Epifcopi translationem adfedem Panormitanam inconfulto Pontifici apiprobaflet, ab lnnocen-
tio graviter eft reprehenfus. Qua de re legenda eft epiftola sja. ejufdem Pontificis, & ipfius Gefta , cap. 39. '
b Danit, legendum effe cenfet Brouverus . Celebris fuit apud (criptores Danicus cenfus, qui Romanae ec-
clefi» folvebatur. Danos vejo fsepius fequioris sevi feriptores cum Dacis confudere, ur obferyat Ortelius.

Digitized by uooQie

212 .TX» 4 l*. 8 &i fi.iBpcWyy.AKPf EfllS, HIJ,p.

ANN.CH* tenfa eft gloria, fic a Chriftianorum alienatum eft poteftate, ut ipfis cuftodibus,
Jt02 3 qtiijatfhiOQ obfjrvqndijm foer^a^epiyaaije^lufif, ni^li j>eqj|ti|s£dejkup igqf

ia. ftoy. vifitandiim acceftus pateret i «^iri tributa' reddere SaladinoYecufaret. -Sed quis
hujus calamitatis floriam per. ? Tot# terra illa, cui

benedixit Dominus, & in qua Filius Dei dignatus eft nafci, inter homines con-
verfari, pati, mori, refurgere, cados adire,&fuperdifcipulosgratiamPara-
cliri mittere, ac plura vifibfliter operari miracula; terra, ubi Prophetarum &
Apoftolorum facra viguere praeconia; caedibus, rapinis, & variis oppreflionibus,
quae afupfadi&otyranno exercebantur, labcrabat, folaeivitate Tyro fppesftite,
quae propter Tui firmiratem&propter adjacearis maris latitudioem fparigfaiiex-
• pygh.arinon potuit. Verwntamen mikmwk mdfcijcprs Dpwah? > miferiftor-
chriftuno. diam fuam in ira lua non cpntmenf ,,qiw wu.mquaoiobli vifoitur mifereri, eum po-
rum ia ter- pulo luo, quem diligit, corripit# caftigat, in hac fa veritate pie ac ndferi,9<* r -
ai m ' diter egit; multa fidelium.mdlia,, magnorum Priirvcipmn & pobiUum catervas
innumeras, ai agendum ^nireDtiaim>de commi#is, plures eopum ad viUn> pro¬
lectem termino laudabili «mcl«4e9dam*terffle illius awftoms occafione-clemenr
ter invitans. In hoc utique foSoadillmsevangelici Samaritani exemplar ,^Chri-
ftiano populo propiter varias plagas criminum, in iliis partibus Jerofolynutanis
quali temivivoreii^o,.conveniens antidotum radeftis medicus reftovavit ,Xevpr
r itat is vinum fimvd & oleum pietatis apponens; ut qui in arca .tabernaculi vir¬
gam ,f&naaniia pom pr?oeperat,oade plebem luo,charactere infigoitara ip amif-
fione terrft fanSte virga percuteret, inde in agiuitione fua fragilitatis ,ac cqgni-
tmoe proprii Creatoris, eam quali -baculo ftjftentsret.

5. Ilaec ideo bnicopuTcnlo caodidimusinferenda, ut facdmstckrefcat, quantis
maiorum perttubatioUAfeusillo tempoce totus.ubique : paene concuftus fuerit orbis,
cma neque regiie^iqfca, vel provincia, nec civitas qu»dom<exftftenet , queenon
bellis veifeditiortibustcoram poftus laboraret,vel verttims formidaret ^ Nam fir
cut omnia corporis membra loloica^ke neguntwr,&inftrmato capiteceteramemr
braitegritudinisiucommodatfeafke-necdffe eft,: ita po&qwam, civitas Jefufalem,
• • ubi Ghriftiaaae religionis exortae Imt primitiae ,, prophani prine ipis tyranmditfub-

jacuit, peroinnes fere fines, inquihus unius Deifrequentatur cultus, & maxi-
Saxoni* me apud Saxoiriam pro vinciam, rapinarum, incendiorum aliarumqueenor-
mifef rta- mirarum exercebatur impietas , ut duris paffionibuscapititftiogTavato, reliqua
fan&* Ecclefiae/membra non immerito condolere viderentur. Tunc igitur data
eft libertas ,& reftduta legum Jramisira ruit, utli vir ille faenndiffitous ab inferis
emergeret, apriushoc-aevoquamfi»sdiebus«exclainia*et: G mores, 0tempo*
ra J Hac igitur inexplicabilis adverfttatis inftanria totus fert Hildenferaenfis epi-
fcopartusdhoftitutus jacebat. Verumiupra metteorattns Romanae fodis legatus, eam
dirfc*cladis violentia coadfcus, in praefato itionafterio per jdties aliquot commora¬
tos eft* Nam quidam Caniori uli ecmfiHoilltnmeffetShicrfe praemonebant, ne fine
pofctatis perfonae coitdusftn procederet, neforteperquofdammahtite miniftros,
infidiarum jacula & laqueos abfoondttos qui fibi tenderemur ihcunreret. Eorum
igitur monitionibus & coniiiiis acquidicens, legatos ad imperatorem pro litteris
condu&itiis abeo impetrandis direxit, quia Hildenfemenffis eprfcopus in multis
imperialibus obfeqwtis detentus erat ,&ideofi in tahbiis auxilio efle non poterat.
Quibus ad Imperatoriam majeftatem profe£bs, vir honorandus in loco jam faepe
nominato perfiftcns, amplias quam trium hebdomadarum fpatiomcomple vit,
nullis aliis nifi factat ledronislhjdris invigilans , ut jam illius Orthodoxi noftri,
magna videlicet fandlitatis ,viri Hieronymi, fpiritahs eXercitri videre turimT-
Legati Ro- tator, abt legendo femper aliquid,autfcribwado . Ad honc qttotibfeumque, qui
mani viw ptftbhdsfctkribiisimplicati cfknty vfen-iebam ragtotes, quaterntsde injundta
exemp ans. ^ poenitentia exconceiffa libi auftoritate aliquidrelaxaret, in his diferete &
prudenter fe agebat : 8c primo caufam moduibque deli£H diligentius per-
iadaigen- quirens, juxta -culparum quantitatem cendonatiwiis gratiam temperabat-,
-rc- Saepius etiam ad conventum fratrum accedens , eos, ut erat vir mitiftimus,
concedit . ut humiliter falurabat : eum quibus monaftetitfm ifigneffus , huc iltucque

i.. deah;-

Digitized by

Google

TRANSL*S. BERNVVARDI EPISG. H 1 LD. 2ij

deambulando (itum ejus 8 c honeftam per omnia difpofitionem mirabatur. ann.ch.

6 . Accidit ergo, ut una dierum oratorium folito ingreffus, a fratribus qui prae- IOZ 3
fentes erant requireret, qui tam magnifici operis fundator exftitiffet, cuiafra- t0 ' Nov ‘
tribus refponfum eft, quod a quodam Epifcopo, magnitudine virtutum egregio,

qui ante tempora fanft® recordationis «Gothe har d i epifcopi Hildenfemen- In s Bctn _
fis ecclefiae regimen tenebat, idem locus conftru&us, confecratus, & de poffef- wardi me-
fionibus, quae fibi hereditario jure cefferant, dotatus effet. Prsterea quod in cry- m '
pta ejufdem ccenobii facrae corporis ejus effenr reliquiae reconditae: adjicientes,
quod quaedam quae de probata ipfius converfatione confcripta effent, apud eos
haberentur volumina. Quidum fuper tanti viri nomine ftudiofius requireret,
audivit quod Bern vvardus ei nomen fuerit, & quod de claro Saxonum fanguine
exftiterit oriundus. His auditis, Deum qui fanflos 1 'uos glorificat benedicens,
quaedam de potioribus ejus miraculis in praefentia fui recitari praecepit, diligen¬
tius inquirens, fi in eadem congregatione fratres exfifterent, qui aliqua de mi¬
raculis ejus celebrata vidiffent. Cui plures e fratribus multa fe de his frequenter
vidiffe refponderunt. Ad hos Apoftolicae fedis legatus: Si haec, ait, quae dixiftis 5^« Ro .
virtutum infi gnia in praefentia fummi Pontificis audirentur, non dubium quin ra- man.; Pont,
donabilem & honeftam petitionem optatus profequeretur effeftus, fi ab eo beati
viri translationem peteretis. Aliquantis dehinc e volutis diebus, cum fratribus
capitulum ingreffus, poft dulcia exhortationis ejus verba, uni verfi genibus ipfius
advoluti fupplicabant attentius, ut quia fua indu&i perfuafione, pro translatio¬
ne beati Confefforis promovenda, legatos ad Romanam deftinare proponerent
ecclefiam, eis apud fummum Pontificem pius cooperator exfifteret. Illorum pre¬
cibus admilfis, confuluit, ut hi qui certius aliquid demiraculis fanfti viri vidif¬
fent, aut vera comperiffcnt, relatione in praefentia lui domini b B er no¬
ni s, qui eo tempore pontificatus culmen gerebat, juramento confirmarent: im-
poflibile dicens, ut ecclefia Romana facilem in hujufmodi negotiis affenfum pr®-
beat, nifide veritate rei plenius antea fuerit inftru&a. Hic dum in audientia
omnium propofuiffet,«paratos eos & unanimes invenies, cum ipfis pariter ad Epi-
fcopum acceffit: ubi in facie ipforum & totius ecclefiae, fratres quaecumque de vir¬
tutibus & fignis beati viri viderant, aut per idoneos teftes didicerant, facramen-
to praeftito in facro-fanftis Evangeliis, vera effe conteftati funt. Quam atteftatio-
nempraefatus Cardinalis in fcriptum redigi, & tamfuoquam epifcopali figillo
diligentius confignari mandavit.

7. His ita de confilio ra tionabiliter ordinatis,dominus Cardinalis valedicens fra¬

tribus , & de impenfo fibi ab eis purae dileftionis obfequio quam plurimum regra-
tiatus, profe&us eft, domino Epifcopo debita ipfum conducente reverentia, & in
caftro fuo Vvjncenburch illum hofpitio excipiente.Cum quo Pater monafterii uf-
que ad idem caftrum proceffit; & die fequenti, cum ab eo benedi&ione petita, ad
monafterium redire pararet, fideliter confuluit, ut rebus & impenfis praeparatis,
li forte pro faepediflo negotio Romanam vifitare vellet ecclefiam,eum,quam ci¬
tius poffet, fubfequi non differret.Qui ad conventum rediens, omnem confilii for¬
mam,quam ex ore viri venerabilis audierat, in communi propofuit.Deliberatio- jd

ne dehinc habita,quis ad hoc negotium exfequendum mitteretur,univerfis vifum Theodori.,
eft, ut is qui Pater congregationis legatione fungeretur: con gruum effe dicentes, «s Abba*
ut fuper tam celebris negotii promotione perfona celebris & idonea mitteretur.

Qui primo infirmitatis fu® confiderationem & itineris difficultatem opponens,ac
imparem fe huic labori per omnia judicans, quod petebatur humiliter recufavit.
Tandem ad ipforum cohortationem & precum inftantiam, quod virium fuarum -
robur fciebat excedere,concordi & pia petitione devi&us non dubitavit affumere.

8. Ne quis autem ea, quae de facri corporis elevatione tunc temporis traftata
funt, cafu, & non potius Dei praeordinatione a£la fuiffe affirmare praefumat, non
illa cafu, fed ex divinae difpofitionis nutu, & de beati viri voluntate proceffiffe,

AHaSS.O.B. Tom. VIII. O jii decla-

« Godehardus Bernvvardi proximus fucceflor, cujus vitam habes infra ad annum 1038.

b Berno Epifcopus Hildeshemenfis, qui hanc ecclefiam annis o&oadminiftrayit, obiit anno 119S. Cran-
tzius autem ei tantummodo unum regiminis nnum tribuit.

Digitized by uooQie

213 TRANSL. S. BERNVVARDI EPfS. HILD.

ann.ch- declarat revelatio cuidam religiofeconverfationisoftenfamatronx, qux meri-
1023 tovit®, bonae apud omnes opinionis, bonoque virtutum flagrabat odore. Haec
jo. Nov, fandi Spiritus edo£la un&ione, quamvis habitu fxculari tegeretur, fxcularem
videtur S, tamen animum nullatenus gerebat, fed potius jejuniis, vigiliis, eleemofynis,
diwefepui- aliifque Deo acceptis vacabat operibus. Haec beati viri memoriam continuis o-
cro procc. rationibus frequentabat. Accidit ergo, ut no&efandiffimxRefurredionisDo-
derc ’ minicae, dum folito precibus intenta nodem pervigilem duceret, tandem defa¬
tigata , ficut erat in facie proftrata, juxta Pontificale fepulcrum leniter obdormi¬
ret: vidit ergo, quafi aperto fanduarii tedo, & lapidum oppofitionedepofita,
fuper fepulcri locum olei liquorem cxlitus dcfcenderc largilfimutn, adeo exube¬
rantem, ut magnum cryptae fpatiurafuoftillicidio videretur infundere: qiuede.
rei novitate mirata, fubito quod elfet mirabilius afpexit, perfonam videlicet
reverendi vultus, pontificalibus prxparamentis adornatam, de eadem tumba
procedere, & talibus eam verbis affari: Tempus adeft mea de terra quo mem¬
bra leventur. His didis expergefada, quaj viderat & audierat, non paflim
omnibus, fed paucis Deumque timentibus ipfius coenobii fratribus retulit.Quam
vifionem omni veritate fubnixam fubfequens vifio comprobavit.

Alia vifio p* Anno eodem, quo faepius dida fandi Prxfulis translatio celebrata eft, qui-

' dam de ipfius raonafterio feu collegio vir vita laudabilis, vidit per vifum, quafi
cryptam ejus coenobii adoraturus intraret: cui apparuit qualiter de loco in quo
facri corporis reliquiae fervabantur, fons Icaturiret purilfimus, qui jam adeo ex¬
creverat, ut ad ollium cryptae fuo curfu procefliffet, Miratus ergo, & de ipfo
manibus hauriens, & ore deguftans, mellis dulcedinem fenfit ✓ Qui currens ut
Abbati & fratribus vifa nunciaret,ipfum monafterii patrem in conventu fratrum
flantem reperit. Cui dum de novi fontis eruptione narraret, nondum finito fer-
mone, fons ipfe, ut fibi videbatur, effluxionis fuae largitate ante faciem ipforum
apparuit, quem videns is qui Abbati referre venerat: Ecce, ait, domine, fons
ille de quo dixi vobis. Qui utrique lacrymati prx gaudio, flexis genibus, Deum
a quo quicquid fandis virtutis datur venit, & quafi a lucidiffimo fonte procedit,
benedixerunt. Dehinc poft longas gratiarum adiones, talem Abbas prorupit in
vocem: Merito, frater, Deum de univerlis donis ejus benedicimus, quia indu¬
bitanter fcio, quod de gratia largitatis ejus, qui dives eft in omnes, meritis dile-
di Patroni noftri fuffragantibus, nil nobis de reliquo, fi Deum timuerimus, deef-
fe poterit.Evigilans,quaj viderat, utpote vir humana laudis favorem omnino de-
clinans,paucis e fratribus retulit,rogans quatenus audita filentio tegerent, donec
certius cognofcerent,quidde fuar vifionis myfterio divina ordinationi fieri place-
ret.Nos vero,qui hominem novimus,& hac de fe ipfo referente audivimus,fiden.
ter quacumque vidit,litteris mandamus,Sc cum ipfo quafi cum viro, in quo dolus
non erat,rei veritatem conteftamur.Hf gemin? vifiones,ficut pane uno & eodem
ordine prodierunt, ita fub uno interpretationis tenore intelligi poffunt,quia unus
& mdiflimilis ex his proceifit effedus. Nam fi ve oleilargitas, vel fontis ubertas
largitatem fignabat miraculorum, qua Salvatoris gratia, & ejus eledi merito fic
exuberaffe videmus, ut non jam tantum in fola Saxonia provincia, verum etiam
in multis mundi partibus celebris ejus frequentetur memoria,de quibus,quia nos
adeoeptumorationisordinem properamus, in fequentibus plenius dicemus.

1 o. Cum ergo, ut fuperius retulimus, de facri corporis elevatione crebro fra¬
tres cSferrent,paucis diebus poft difoeffiim Cardinalis evolutis,meritis beatiPrae-
fulis accidit res mira pro fui magnitudinis dignitate, filentio nullatenus occul¬
tanda . Juvenis quidam, non ignobiliter patus, in epifeopatu Hildenfemenfi erat
notiffimus. Hic in ea, quam prastnifimw, bellorum inftantia captus ab hoftibus,
in civitatem Brunefvvich addudus eft. Qui dum ab eo quam non habebat extor¬
quere vellent pecuniam, pedes ejus compedibus onerantes, manus vinculis vin¬
xere ferreis, non quidem easconftringentes, fed longius a fe quafi in equulei fu-
fpenfione abin vicem extendentes, 8 c clavis quibufdam folidis parieti domus te¬
nacius affigentes :quem fic abfque cibi exhibitione per triduum ftare coegerunt,
diligenter ne fuga elabaretur adhibentes cuftodes. Anxius ergo quid faceret, cum

huma-

►

Digitized by ^.ooQie

TRANSL, S. BERNVVARDI EPISC. HILD. 215

humano deftitutus nullum nifi divinum prseftolaretur fubfitfium, Deus cujus mi- an.chr.
fericordiae non eft numerus, qui erigit elifos, & folvit Compeditos, notis & 1023-
amicis fuis hoc infpiravit, quatenus cum eo.qui tenebatur in vinculis, voverent,
ut fi a prf fentis inftantia periculi mereretur abfolvi,beati Confefforis memoriam Bernvvardi
in habitu poenitentiali vifitaret; & tantum inopiae pauperum largiretur, quap-.^"’ n '
tum appenfum in ftatera proprii corporis pondus penfaret eleemofynae. Voto fa-
fto, &fan£li Patris auxilio implorato, multa celeritate ruptis vinculis, &folu-
tis compedibus, mirum in modum cuftodibus, ut olim Helifaei hoftibus, caecita¬
te percuflis, beati viri patrocinio, & fugae confidens praefidio, die medio abfcef-
iit incolumis. Gratiae dehinc dirca fe in tantae neceffitatis articulo exhibitae non
immemor,vota fideliter exfolvit; & taliter, ut diximus,rem circa fe fuiffe geftam,
coram fratribus, aliifque qui aderant fidelibus, in facris reliquiis jurejurando con-
teftatus eft: qui clero & populo praefentatus, uno & eodem narrationis ordine, di¬
vina virtutis opus, diligentius & fepius de mera veritate requifitus, palam omni¬
bus enarravit. Omnes igitur in communi Salvatoris gratiam, qui tali civitatem .
iplorum dignatus eft illuftrare patrono,collaudantes, hanc optabilem fanfti viri
translationem ulterius non debere differri clamabant, prsfertim cum illud Deo,
qui in fanSis fuis honoratur , & ejus elefto gratiffimum effe , tam evidentis
oftenfio miraculi declararet. De hujus miraculi patratione fratres vehementer in
Domino gavifi, decreverunt, quatenus hoc celebre faftum litteris mandatum,

& fuo fignatum figillo Apoftolicte fedis Legato praefentaretur, ut tanto ferventi¬
us ipforum negotiis infifteret, quanto illud fanSo Dei gratiffimum fore novita-
tate miraculi non dubitaret.

11- Hisgeftis, dominus Abbas rebus & impenfis, quae ad praffatam legatio- Abbas r©.
nem erant neceffariae, pjraeparatis, fratruip fe orationi attentius commendans, P*t»t •

peregrinatione affumta, praecedentem fublecutus eft Cardinalem; eumque jam
in confiniis Alpium apud monafterium Scaphus a , quod Latine Luxovium dici¬
tur, yeperit; ubi venerabilis pater Columbanus, ut ex geftis ejus colligitur,

Deo dignam, paucifque imitabilem converfationem duxit: cujus adventu com¬
perto gavifus valde, in occurfum ejus procellit, & in amplexibus ejus diutius
immoratus, gratiffimum fe viae comitem habere proteftatus eft. Qui pariter
indedigrefli, verfus montem Septimium iter direxerunt: querneum tranfituri
effent, Andreas quidam Marmoracenfis caftri, quod huic monti vicinum erat,
habitator, armata eis manu occurrens, publicam itineris viam occupavit, eos^-"""*
& res ipforum hoftiliter in vafit ; mandatum fe ab Imperatore fingens accepiffe, to fpoiiamr
ne perlbnam ecclefiafticam Romanum adire pontificem, quas litteras illo defer¬
ret, nullatenus pateretur. Omnibus dehinc fub gravis juramenti interpofitione •
comminatus eft, nifi feripta qua apud fe habebant ipfius prafentia incun&anter
exhiberent, eoslnutilare non formidaret. Litteris ergo in communi prolatis fu¬
rorem furore cumulavit;&,quod di£lu nefas eft,Vicarium ejus,cui ligandi folven-
dique poteftas conceffa eft, captivare non timuit: q uo in caftrum Marmoracen-
fe contumeliofe abdufto, rebufque fuis ad verfaria manu diftra&is, qui in co¬
mita tus ejus erant, eorelifto, montem Septimium pedites tranfierunt. At
memoratu Abbas montem in quo caftrum idem fitum eft, difficulter afeendens,
di&umque malefa£lorem de fuse legationis caufa humiliter expediens, vix obti¬
nuit , ut rerum fuarum partem reciperet; data fponfione ne ad partes adiret Ita-.
lia, verum ad natalefolumfineretra&ationerediret.

12. In tantorum igitur malorum pofiti diferimine, dum penitus quid fa£too-
pus effer ignoraret, tandem his qui cum eo erant vifum eft, ut ad Curienfem b
epifeopum, in cujus dioecefi jam di£ta crudelitatis minifter degebat, accederent,
fi forte ipfius au&oritate ad fatisfa&ionem & rerum fuarum reftitutionem incli¬
nari potuiffet. Qui non longe acaftro digrefli, quofdam prsecipuos ejufdem eccle-
fise fratres,& minifteriales obvios habuerunt,'qui eos fama vulgante, finiftro cafu
turbatos audierant;&,ut ea quf relatu didicerant,oculata fide cognofcerent,ad lo- .

Atta SS.O. B. T om. VIII. O j i i i cum

« Sijfpicatur Brouverus vocem hanc Saxonica.n fuifle, qua Luxovienfe monsftenum Saxones illi defignabant •'
6 Curia, Coirt , urbs ad Rhenum epicopaiis in Rhetia fub meiropolitano Moguntino .

Digitized by v^.ooQle

2itf TRANASL. S. BERNVVARDI EPIS. HILD.

ann. ch. cum patrati fceleris properabant.Hi copaflione moti fuper cos,ad virum exfeqra-
1 a* 3 bilem cum ipfis accedentes, Romanas ledis Legatum jam cuftodia eje&um repe¬
to. Nov. f erunt ? q Uem f ce lerati raptores inftanter urgebant, ut celerius abfcederet, pau¬
cis equis & rebus in parva quantitate fibi reftitutis, Zelo igitur Dei vehementer
accenfi , firmum fe pro domo Ifrad contra adverfarios murum oppofuerunt,
graviterque nefariis in vaforibus comminati funt, quianifisviros, quos in ani¬
mas fuse periculum turbaverant, fatisfa&ione competenti placarent, excommu¬
nicationis in eas non dilferrent promulgare fententiam. Verum cum obftinatam
ejus, ut beltialem per omnia mentem, nec lenitas monitionis, nec correptionis
Rothoifu? afperitaspermoveret, praepotens quidam, Rotholfusnomine, ex eadempro-
ETa- vincia, audiens qua:geitafunt, commotus valde profato prajdoni mandavit ;
g«o & Ab- quia nifi rebus eorum reftitutis, eos in pace quo vellent pateretur abire, ipfe
rcftitm tam enorm fcelus non pateretur inultum; adjiciens fi julfis ejus non pareret >diu
cum ipfo habitum foedus refeinderet, &caftrum, de cujus munitione confide-
. bat, funditus everfum folo adaequaret. Qui contrario fibi accepto nuntio, im¬
portabile prsefentiens, fi gratiam fui demereretur domini, prudenter apud fe de¬
liberans , quas violenter abftulerat magna ex parte reftituens, eos ulterius deti¬
nendo moleftare non praefumfit •

Medio!*. 13. Rebus fuis ergo receptis, poft dies*paucos Mediolanum venientes, apud
St.** ecclefiam beati Ambrofiihofpitium habuerunt: ubi certius eis innotuit, quod
gravis inter Romana: fedis Pontificenf, & Imperatorem, verteretur difeordia;
per totam etiam Italifi Imperatoris di&um pendere,ut quicumq; reperti fuiffent
qui cujuslibet cauf® obtentu, Romanam adire praefumerent $cclefiam, contu¬
meliis affefti, rebufque nudati, aut vinculis armari debere, aut ad propria re¬
dire compelli, Qu® perfecutionis procella in tantum efferbuit, ut Oftienfis epi-
feopus a Francia rediens, apud Senaffi opidum, a fatt Uitibus Imperatoris, omni¬
bus fuis antea diftra&is, in cuftodia teneretur. Hoc nuncio fatis exterriti, ra¬
tum duxerunt ut ab invicem divifi, alius per Papiam, Salter per Placentiam
tranfitum haberent, cautius efle judicantes hac feparatione, fi fieri pofietma¬
num declinare ad verfariam, quam pariter jqn&i Miles denuo experirentu r in-
fultus. Qui cum lacrymarum & fmgultuum amaritudine fegregatj, poftqlies
paucos cum fenior memoratus Lucam veniflet, & nulli ei ulterius procedendi da-
TheodorU retur facultas, a publico peregrinorum declinans itinere, Pifam civitatem opu-
Sitf* 6 * ientilfimam adiit; ubi cum nobilioribus civitatis de condu&u locutus, ab eo aliif-
*“ ‘ que diverfarum provinciarum clericis accepta pecunia, fideliter polliciti funt, fe-
curum & nullius au&oritate infrigendum fe ipfis pi fbituros condu£lum. Hos per
loca maritima pariter dierum quatuor fubfecuti funt. Verum cum nec per loca
itla ulla penitus eftet eundi fecuritas, eo quod dolo &; proditione unius eorum du-
ftoris, a domino provincia ipfis. infidi® tenderentur, habito ©onfilio, conful-
tius vifum eft propria habitationis larem revifere, quam feritate gentis illius, &
rerum fuarum amiffione periclitari. Quid autem contrarietati & moleftiae in re¬
deundo pertulerint, quam difficulter multitudinem militum, quam a tergo im¬
minent ero viderunt, e vaferint, kftoris parcentes faftidio, fub filentio tranfeun-
dum putavimus,

14. Poft diverfos tandem finiftrorum eventuum cafus, poft folutam cujufdam
caftri, in quo fe ut hoftiles devitarent impetus receperant, obfidionem, Pifam rq-
verfi, plures eorum caufis, pro quibus jam plurimum laboris & rerum expende¬
rant, renunciantes, inferis negotiis ad propria repedabant. Verum jamfape
pf4l J4< fenior, juxta illud viri Sapientis eloquium: JaSla cogitatum tuum i» Domtno ,

»3. ’ * & ipfe te enutriet; fpem omnem dc fiduciam in Deo figens,&facriPra:fuJis, ob

cujus honorem in terris ampliandum, exful in ignotis errabat partibus orbis, fe-
fe credens prote&ioni, dum quod fibi faciendum reftaret, anxio corde revolve¬
ret, nutu Dei negotiatores quofdam ejufdem civitatis mercimoniifuigratiain
• proximo verfus Neapolim civitatem Apulia navigaturos audivit. Ad hos acce¬
dens, & caufam fu* peregrinationis aperiens, tutiffimum fibiexfiftereaffir¬
mabant, laborenavigationis affumto, eorum focietati fe jungeret, eoquod per

vici-

Digitized by ^ooQie

TRANSL, S, BERNVVARDI EPIS. HILP. 217

vicina Romana civitatis, pane adipfas Tiberis fauces applicare deberem. Qui ann.ch-
gavifus, Deoque, qui non derelinquit fperantes in fe, grates exfolvens uberri- 1023
mas, eorum acquiefcenscon filio, primo quidem periculis latronum, periculis ,0 - Nov -
fluminum, periculis in fallis ductoribus, poftrerao periculis in mari pane ufque
ad defeftum corporis attritus, Deo tandem duce, urbem Romanam ingreflus R<>majn
eft. Sed, quia fedis apoftolica Legatus, de quo fupra retulimus, necdum adhuc tandem per
redierat, ipfe litteris ejus, quas ad Cardinales, qui ei fpeciajis amicitia vincti* venit •
lo annexi erant, exhibitis, ubi ex earum ferie intellexerunt, quantum ei pra*
fatus Abbas dile&ionis ac reverentis impenderat, quam plurimum regratiati,
polliciti funt fe caufam, pro qua Romanam vifitaflTet ecclefiam, omni qua pof-
fient inflantia pfomoturps, Dehinc poft paucorfim dierum curfum, idem Lega¬
tus , Dei cooperante gratia, totius psne Romans civitatis exceptus occurfu, cum
in audientiafummi Pontificis diligentius expofuiflet, quanto dile&ionis fervore
in monafterio ipfius Abbatis a fratribus tentus fuiffet, maximum ex hoc favorem
adeptus, non modicum,ut poft patuit, hpnoris a domino Papa confecutus eft.Sta¬
tuta poftmodum die, fummus Pontifex de adveptus ejus caufa inter Cardinales li*
brum proponens, qui de vita & miraculis beati viri confcriptus eft, in audientia forTmPapa
ipforum recitari praecepit. Qui, ubi fan&am ejus converfationem & virtutum in- * b ^’ r r di " 4 '
fignia compererunt, Deum qui in fan&is fuis mirabilis & gloriofus eft, benedi- «ntur"* 1 ’
centes, facilem in tam rationabili Deoque accepta petitione praebuere affenfum.

15. Ad hac, dominus Apoftolicus praefatum Seniorem taliter alloquitur: Cura C3 « lo s°
te, frater honorande, tibique fubje&os in religionis fervore, & monaftici ordi- (nfSbimr.
nis obfervantia laudabiliter audiamus prpficere;& cum venerabilem virumBern*
vvardum, quondam Hildenfemenfemepifcopum, coenobiiveftri fundatorem,
gloriofam 8? memoratu digniflimam in terris vitam duxifle, & multis corufcaffe
miraculis, textu vitae ejus infpefto, indubitanter fcia mus; au&oritate Dei&
beatorum Apoftolorum Petri & Pauli, dile&i quoq; filii noftri Cincii Card. inter¬
ventu mediante, qui legationis fuae tempore multa, utaflTerit, a vobis benigni¬
tatis expertus eft argumenta, jam di£lum re verendiflimum virum in catalogo
Sanftorum amodo numerandum decrevimus, & iacratiflimum corpus ejus de ter¬
ras gremio erigendum, 8c inter fan&orum memorias veneratione condigna col¬
locandum . Ad hxc Senior lacrymatus prae gaudio, pedibus ejus gratias a&urus
profternitur; fed affiftentium manibus ere&us, in oratorium beatas Marias fem-

per viginis ducitur, ibique Deo laudibus exhibitis, tam a fummo Pontifice, quam
a Cardinalibus, & maxima Cleri populique frequentia, beatus confeffor in Sab¬
bato ante natale Domini follemniter canonizatur,

16. Litteris dehinc teftimonialibus de his impetrati, aliifque fuis negotiis Abb« w
expeditis, licentia & benedi&ione a fummo Pontifice accepta, memoratus Ab- “f u e s r '“]L
bas ad propria: habitationis locum redire maturabat. Cujus adventu civitas tota m.
fpiritali exhilarata gaudio, jucundiflimi negotii exfecutorem jucundo fatis exce¬
pit occurfu, p erfonae dile£te fofpitati, & profpero ad vota fucceffui multo con¬
gratulata favore. Verum, cum ea, de qua fupra retulimus, totius provincias

nec dum fopita eflet turbatio, propter multam rerum penuriam, & anguftiam
temporis, ufque in annum fequentem placuit fufpendi negotium. Sub hac di¬
latione , meritis beati Prasfulis, ab antiquorum miraculis patrum non differens
accidit miraculum, eximias fan&itatis ejus & pietatis immenfas manifeftum fatis
praebens argumentum.

17. In ipfa civitate Hildenfemenfi, puernon ignotis ortus parentibus, fubi- Pwrdefiin.
ta aegritudine praeventus] immatura morte deceflit;ut eft moris in talibus, fune- t " f “'
ri exfequias parabantur. Parentes cari&ma orbati fobole, poft gemitus & lacry-

mas interni doloris indices, vicinorum qui aderant inftin&u voverunt, ut fi fiif-
fragio in proximo transferendi Antiftitis defun&us vitam reciperet, ipfi e um
oblationibus ejus honorabile fepulcrum, una cum fufeitato gratias a&uri vifita-
renf. Quid plura ? parentes paruere confilio: vitas redditur exanimis, vota
folvuntur, & beatus Confeffor debitis ab utroque fexu laudibus extollitur. Qui
de fafto hasfitaverit, multitudinis quas aderat accipiat teftimonium,

RNe-

Digitized by QjOOQie

u8 transl; s. bernvvardi EPiSC. H 1 LD.

AN.chr* 18. Neque hoc reticebimus, quod anno eodem fip mature frugum aliorum-
1 ° 2 3 que feminum aceeflit maturitas, ut foiita metendi tempora longe prae venifle vi-
io. No* flerentur f i n tantum ut centenarii fenes numquam fegetes adeo tempeftive fuo
Menis ma- coileflas aevo faterentur; hpc nimiruin Deo, cujus omnia nutu reguntur, pro*
alii* curante, ut ad imminentem beati Praefulis feftivitatem, a<Slibus exoneratus ne-
63 * ' ceflariis, longius latiufque liberior populus occurreret & expeditius feriaret.Fre-.

quentes etiam anno toto a fratribus aliifque fidelibus orationes ad Deum porre-
f unt, ut ea qua: pro elefti fui glorificatione facienda erant, ad honorem & lau¬
dem fui nominis benigno profequeretur efle&u. Jamque facratiflimae Virginis
aderat Afsumtio, cum non fclum propter fpecialem Hildenfemenfem feftivita¬
tem , verum-etiam pro fan&arum reliquiarum fublevatione, quae proxima die a
celebranda erat, cum diverfarum ecclefiarum Praelatis inaeftimabilis multitudo,
non tantum de propinquis & cognitis, fed etiam de remotis terrarum provinciis
Omnia ad certatim confluxerant .Qua die in Dei laudibus ob venerationem piae Matris ejus
ntepera&a, dominus Berno epifcopus, cujus au&oritate fle minifterio res erat
promovenda, fub ipfius notiis crepufculo, fecretius ad monafterium, ubi facra
pignora fer vabantur, venit, quonam ordine in re divina procedendum eflet,
cum fratribus aliifq; gravibus perfonis deliberaturus. Verum, cum pro nimietate
popularis frequentiae, qui praeoptatam f&crae translationis horam diligentius ob-
iervabant, nulli penitus ad ipfum fepulcri locum aditus pateret, placuit, ut re-
jnotis omnibus ipfe Pater monafterii cum aliquantis fratribus aliilque viris reli*
giofis alfumtis, lapidem, qui eidem tumbae luperpofitus erat, facerent remove¬
ri , ne poftmodum in facri corporis elevatione maximus ille concurfus mora deti¬
neretur invita. Quo fa£lo, januis ecclefiae firmiflime feratis, fle lapide fublato, far»
Odor fea, cophagum fatis admodum idonee fculptum viderunt; quo pramiflis orationibus
Mun-m™** P ate ^ a< ^° > fpiritalem fle antea incognitum exhalans odorem cafteftis ille thefau-
rus, regalibus utique divitiis incomparabiliter' pr aeferendus apparuit.

i p. Nec defuit ille, qui in fuo nomine congregatis numquam deefle confue vit
Jefusnofter, Jefusbonus, cujus gratia vifitante caecitatis humanae caligodeter-
gitur; cujus illuftratione cordis impoenitentis, quo in fpiritum ejus peccatur, du¬
ritia mollitur. Videres enim nonnu llos eorum, qui aderant, dum fuas examinant
eonfcientias, in lacrymas refolutos; dumque fe cognofcunt a meritorum ejus lon¬
ge diftare praeconi is, artus caeleftium praeceptorum olim jugo exercitatos vix au¬
dere contingere. Sciebant enim virum nobilitatem carnis , quae fuperbiae fomen¬
tum eft, intuitu Conditoris & propriae conditionis humilitate, calcalfe.Accedebat
memoriae hominem caftitate Angelicum, nam caftitas cum humilitate Angelicae
puritatis eft particeps, adeo pudicitiam carnis intra cordis hofpiti a inviolatam
confervalfe, ut ab annis tenerioribus ufqUe ad vitae tranieuntis occafum, cafus ni-
Afae* ve ^ pudoris inexpertus, merito cum eis qui cum mulieribus non funt coinquinati ,
fequatur Agnum ftne macula , quocumque ierit . Legerant nihilominus, paftorem
piilfimum, pauperem quidem fpiritu, aeternitatis amore manus ad pauperes ex-
tendilfe largilfimas. Adverterunt geminae caritatis in qua lex pendet fle prophe¬
tae , fic in ejus pe&ore convaluiffe vigorem, ut non fratrum afleftu tenerrimum ,
nec propinquorum lineam clarilfimam, non affinium aut amicorum nobilitatem,
pfalm. i *. led caeli Dominum, fui heredem ftatuerit. Et nunc jure cum illis, quorum Domi¬
nus pars hereditatis eorum , 8c quorum funes ceciderunt in praclaris , centuplum
accipiens, immortalitatis dote veftiatur. Sed quid multis moramur-Quod De»
transfertur* us faciendum praeordinaverat, hominis erat devotione adimplendam. Excipi-
tcrurn WS v untur tandem de tumulo membra loco celebriori collocanda, fle ad inftar Domi-
pus ’ nici corporis, famuli fui corpus fyndone munda involutum, mane fequenti, ec-
clefia, Praelatorumque praetente frequentia, reverenter de terrae pulvere fub-
levatur, & ea hora qua Spiritus veritatis in linguis igneis difcipulos vifitafle af¬
firmatur, per medium deportatur ecclefiae, fletam Cleri quam populi univer-
fitas in ejus laudem accenditur: cafula etiam ferica beati Praefulis, in qua tot an¬
nis, fcilicet centum feptuaginta duobus fepultus fuerat, adhuc recens fle incor¬
rupta

» H»c ipfa dic habetur in Menologio Benediftino Buceiini. ~

Digitized by ^.ooQie

TRANSL. S. BERNVVARDI EPISC. HILD. zi 9

rupta apparuit, cujus etiam ta£hi multi infirmi curati funt. ann.ch.

20. Affuit ftatim quaedam, ut praemifimus, per olei ftillicidium praefignata cir- 102 3
ca languentes larga lanitatum operatio. Nara daemone diriflimo mulier quaedam *°‘ Nov '
vexata, dum ad tumulum Deo digni Antiftitis a viris o&o fpiritu renitente mali- Mir *cuiu
gno, vix deprimitur, illius mediante fuffragio, multis prasfentibus Sc rei even- D*moni*-
tum praeftolantibus, hofte fugato femina mundatur, ut liquido pateret, quod «Uberatur
is qui fpiritu femper mundo, quo Deus videtur, pollebat, fpiritibus potenter
imperaret immundis.

21 . Corpore dehinc facro cum laudibus 8 c canticis fpiritualibus ad principalem in cathe-
ecclefiam deportato, ibique Miffarum follemniis propraefentia tanti Patris fe-
ftive celebratis, incredibilifexusutriufqueftipaturacaterva, denuo ad monar de ad mo’
lterium refertur. nafterium .

22. Interea munerum divinorum erga aegrotos multiplicantur beneficia.Nem- C;tci .
pe anus quaedam, multo tempore vifu privata, ob fpem recuperandi luminis bea- fum recipit
ti viri praeconium interpellabat attentius, ftatimque fanie ab oculorum loco lar¬
gius prorumpente, multis intuentibus, & teftimonium de diuturna caecitate per¬
hibentibus , vifum recepit.

23. Miles quidam Udalricus de villa Blithenem, principalis ecclefiae <amini- Mmiftem.
fterialis, cum in oculo altero ex igne facro tumefcente, nihil eo videns gravifli- lu raiutu '
me torqueretur, ipfo die translationis, aquam beati Pontificis brachio benedi-

£am & intinftam fibi afferri devotius petivit, eaque oculi tumorem liniens, mi¬
ra celeritate vifu recepto, & tumore laxato, fedavit dolorem. Poftmodum de rei
veritate requifitus, eo quo diximus ordine remedium confecutum, lacrymis u-
bertim prae gaudio fluentibus, proteftatus eft.

24. Item alius majoris ecclefiae minifterialis, Gerungus nomine, ad idem fol- a u j*-
lemne feftivitatis gaudium,fcilicet translationis, cum uxore & liberis advenerat. uonibus.*'
Qui cum poft divinae fervitutis officia redire domum pararet, in filva quadam ho-

Itium, quos plures habebat, incautius feritatem incidit, a quibus captus & in in¬
teriora filvaededuftus, ferro ponderofo fatis ad arborem eximias magnitudinis
conftri&us eft. Cum ergo de viro ar&ifftme vinfto ne fe ullatenus effugere poflet;
fecuriores exfifterent, & ipfi per nemus liberius paffim vagarentur, captivus il¬
le cum beati Patris, cui fe attentius ea die commendavit, patrocinium obnixius
imploraret, fubito ferro quo vinftus fuerat divinitus confra&o-, & vinculis qui¬
bus manus ejus a tergo ligatae fuerant difruptis incolumis abfcedens, uxorem
fuam, quae pro fui abfentia nimia erat amaritudine confe&a, ad propria rediens
fua ereptione confolatus eft.

2 5. Eadem die ad horam vefpertinam puer feptennis a nativitate caecus, ad tu- C*cus
mulum faspe memorati Prafulis lumen recepit. Sed cum fratribus & pluribus qui n * tur ‘
aderant ecclefiarum Praelatis de fa£lo non conftaret, parentibus pueri, & eis qui
rem noverant ad medium dedu&is, eorum teftimonio plenius certificati funt.

2tf. Sacerdos quidam, Gerlacus nomine, canonicus fanfti Mauricii, cumni-. 1>refi,yter
mium effet incredulus eorum, qu* de fan&itate & virtutibus fan&i Bernvvardi pm^r 1 !**
refonabant, ex divina difpenfatione incidit in languorem* Tandem cum peritiffi-
mi medici circumftantias morbi inveftigaffent , fuaferunt ut potius de animas
quam corporis fanitate curam ageret, afferentes quod haec fpecies morbi aut
vix, aut nullatenus decidi poffet. Presbyter itaque praefatus, mortem cum an¬
te oculos audiret adeffe, beatum coepit invocare Bernvvardum^ ut ei a Deo
fpatium vivendi obtineret. Cumque hac precum inftantia defatigatus obdosmif-
fet, ecce pOftquam evigilavit, invenit l'e ab omni infirmitate liberatum.

27. Quidam miles devotus de Padelburne^, Odalricus nomine , ab inimicis Militi cap-
fuis captus, & in caftrum quoddam fublimiflimum, quod Ravensberch c dicitur , vvardw^©!
perductus , cuftodiae , ac vinculis mancipatus eft . Qui videns fe in magno fc «-

* Minifteriales erant ut plurimum viri quidem nobiles, fed ex inferiori uobiiium ordine. De varii» hu-
jw nomini» fignificationibu» confulendum eft Cangi i Gloflarium.

i Paderbona vulgo dicitur, urbs epifcopalis notiilima in Saxoniainferiori, fubpropriiepifcppi dominio.
t Ravenlberga opidutn eft Germaniae in Weftphalia, Comitabas cognominis caput, fub Brandeburgen-
iis eledoris ditione. v

Digitized by Q.OOQie

AN.CHR,
IO23
ao. Nov,

Claudusfa-
natifr.

Contrais.

Claudus.

Daemonia-

ca.

Item *!}#,

Item alia.

Mulier ae¬
grota lina¬
tur.

220 TRANSL. S. BERNVVARDI EPISC. HILD.

vita difcrimine pofitum, nec ullum patere effugium, toto corde confugit ad di¬
vinum adjutorium, fanflum Bernvvardumfpecialiter invocans, lacrymis &
fufpiriis obfecravit, ut eum de praefenti liberaret anguftia, quatenus per hoc am¬
plius mundo innotelcerent ejus beneficia. Quadam itaque nofte, ubicuftodes
obdormiffe advertit, compedem manu tentavit, experiri volens, fi qua arte vel
induftria eximi poffet ab illa; invenitque ferri duritiem, velut plumbi laminam
praeter fpem emollitam. Tunc nemine fciente, & abfque difficultate diffolvens
omnia vinculorum retinacula, coepit quaerere unde facilius evadere poffet, a-
gnofcenfque omnes exitus diligenter obieratos,committens fe omnipotenti Deo,
cum beati Bern vvardi patrocinio murum fcandit, & ab alto defiliit, fed in nullo
penitus eum vel vallis profunditas, vel faxorum fubterjacentium afperitas lae-
fit. Liberatorem ergo fuum alacriter & fine mora expetens, I lildeniem venit,
pera&um circa fe miraculum palam omnibus enarravit, atque in teftimonium
peraftae virtutis compedem fecum delatam fuper beati Pontificis tumbam pe¬
pendit .

28. Ortus quidam puer in Hildenfem Ezici filius, diftortum habens pedem,
ita ut longior pedica curvata planta videretur contigua, pro quo cum parentes
votum fecifTent beato Bernvvardo, puer recepto pedum officio, patrem adfe-
pulcrum fanSiffimi Praefulis eft fecutus.

2p. Contigit aliquando ut reliquia beati Bernvvardi ad villam Brandeffe ve
deferrentur, in qua quadam virgo fuit, qua ab ortu nativitatis unius cruris of¬
ficio erat privata. Qua cum pro fpe fanitatis ante reliquias profternitur, coepe¬
runt contradi cruris nervi tanta vi diftendi, ut fonitus audiretur a multis. Ipfa
vero doloribus qimiis cruciabatur, fed poft unius hora fpatium integram recepit
fanitatem.

30. Erat quidam miles in eadem villa, qui habebat filium, qui propter alterius
cruris brevitatem, fine fuftentamine impotens fuit ad eundum. Hic ad beati viri
tumbam adduftus, crure debili alteri coaquato, falutem recepit.

31. Obfeffa multo tempore a damone mulier quadam de Traje&o ad beatum
Bernvvardum ducebatur . Diabolus autem cum Hildenfem appropinquaret,
clamavit fe Berhvvairdi domum non intraturum, eo quod ipfe hoftis effet acerri¬
mus magiftri fui. Fidelesvero, cumhacaudiffent, trahendo & impellendo ni¬
hil penitus potuerunt proficere, donec ipfa de manibus trahentium fe excutibns,
in lacum luto repletum defiliit, ut damon ibi feminam fuffocaret. Quam extra¬
ham ut mundarenrextrinfecus, intellexerunt mundatam interius, & cum in¬
genti gaudio cum fuis comitibus ad beati Prajfulis fepulcrum pervenit. Notifica-
tur hoc miraculum plurimis per fequens.

3 2. In Lubeck quidam, Henricus nomine, fedit in menfa cum conjuge fua
Mefthilda. Hac mox in furiam converfa a multis funibus eft ligata. Sacerdotes
vero & Clerici reliquias apportantes exorcifmos & conjurationes legebant.Tunc
damon prorUmpens in vocem, clamavit: Clerice, quid te fatigas ? Propter te
hinc non recedam; quia in furore fuo vir ejus mihi ipfarn tradidit ad inhabitan¬
dum . Nam & ego decem & oho annos in alia muliere manfionem habui, f£d qui¬
dam me ad quemdam Bernvvardum trahere volebant, unde me relinquere eam
oportebat. His auditis,neceffaria pro itinere ad beatu Bernvvardum paraverunt.
Omnibus itaque praeparatis, daemon clamare coepit: Bernvvardum non audire,
nec videre audeo, unde me fugere oportet: & hoc diho abfceflit, ftatimque mu¬
lier fenfum recepit, & gratias fuo liberatori egit.

3 3. Erat in Thuringia in Denftede vidua quaedam, Adeldrud nomine, per vi-
ginti annos a daemone fatigata; quae ad patrocinium beati Praefulis confugiens li¬
berata eft.

34. Matrona quaedam in Magdeburch fuit, cujus filia cum in ultimo vitae fpi-
ritu agonizaret, ex divino inftinhu quaedam devota inclufa eidem perfuafit, ut
in beati Bern vvardi memoriam pro filiae fanitate faceret Miffam decantari. Cum
autem Miflfa decantaretur, ipfa infra Miflam beati Praefulis fedulo imploravit
auxilium: cui ab ecclefia revertenti filia laeta & incolumis occurrit'; & continuo

cum

Digitized by booQie

S. #EJU*rvyA$Df jEPaISC. H/ILD. 221

cumpafttre^d beatiBernyivardi fefn 4 c^m,prpAed<?n 5 ,,^pa,f^riter eftetlibe- AAHCtfR.
ratapatefecft. ,' . . ,’ r -- doig

$&• Ve^rAb,ih£qH$£ffi ^jE^ridos ifL^olfc^en fuitj Reinerus nqroine^Quicum .**&•*-
g^A{lam,die peoora rpina^gt,df4w3p;) v iEga paJtiaila.p^dp ej^s^xa<ai>to^urn Sac «do^ab
dolore affe.cjt, ,qi#od Qculg^jje.pciire cinere minime credebat j qyi^ens inSalur 0 . 0 ”
S^i^villaiqa a^qfW^ pro eo oraret ,& votum beato Be*n-

vvardo (aceret; pompJetQ^taque vot9 ad villam fuamcunirediret, priftinam
faiutatem eft in viaconijccttt»^,

36. Erat ip civitate Mi^pApa^r.qmdam^ HenJHQUS^oflw^»qv»iquadam p a

^firmitate, fcilicetfauguin^fuxu, graviterta&us, Atawtexrfeoemcff^emfibian^hus
jam viqinam adefle formidaret, tandemaueritis beati amittitisbern v vardi> qui fiuxu •
Paftor$cpacer pauperum etwfflumi vocabulo vocabatur inyitafua,, qjfti fe hic
paupereumdevQtione&.dbjiat;im»eee?ieappmmetidav^rat, gratiofefauatus eft.

Qui benefiqii accepti ingratus , boc quod voverat ad altare iao&i virip
fciUqet Bernvvardi, cujus in brachio argenteo fervatur participa, .cum^ebita
reverentia cgrfo acoeifto, swltis videntibus & Peum laudantjibws 9 fideliter per-

folvit. ,

3 7 * Civis quidam Mindenfis jn vigilia fan^i Johannjs^ftaptiftiE ad fte vafta«r AHusa fub _
dumcaftrenfcsde Vorenbolte indomjniodeX-i^ua, Vvjftsram fluvium-cumma- ndios»
gna populi multitudine per vadupi-tranhens ab aquis rapitur, & psoc £cut alii pericttl0 ■
leptem (?xfri$ per aquam foveatis fubrnergitW . Ipfe vero fenriens fibi mortem.
imminere, beatum Beruvyatdwn 9 cujus reliqui? apudian^um Paulum in Min-
daferyaptur > invocans» &ftmmbumBifier implorans auxilium ; &ecce fubito
rota de cjxrrpexfilivit, per cujus adminiculum & beati viri meritis, homo pra>
diSus mortis horrorem & periculum evafit. Pomum igitur re verfus, ftaroara
(i ve imaginem ceream, rotam manibus tenentem ? ad abarefupradi#um, prout
voverat, devote Bc humiliter portavit*

38. Vir quidam de Oldendorp, de hac felicifirifcvirate rediens, in foveam Crus eon
profundamImjfidei montis cecidit: quo extra flo, & incuriam delato, crus in btonf*-
partes confraoum apparuit: qui nimio dolore cogente fe ad pabrocimiam beati natar "
Prafulis contulit; & ecce mox divinitus remedium fentk. Et quarto die ad tum-
bam rediens, Deo & beato Bentv.vawfe gratias 8c laudes egit.

35». Quidam in cellario.Hildenfem ferro con&riftus habebatur, quadhfoinvo* c ivus
eatianenominis fanftiBernvvardiferrumjrapic, «Stringens oftinmqnoclatjfus libratur,
fuerat aperiri vidit; &ne«ime fe prohibeetee, vel vidente «0 detinente, pr*-
dfiSadre liberatus, ad tumbam fanfti Pnriiniis tam laude prOcreffit.

40» Infirmitate valida quaedam femina per biennium fatigata ,i8t«xtfacroignfc Mu, . ie “ r £
in tribus locis tantum infeftata, ut auditu jam penitus effetprivanuquee voto fa- natur? 0
£load beatum Pontificem Bernv vardum una parte recepit auditum'. Sed cum
votura perfblyerc coepi flet, in altera etiam parte eft fervata*

41. Uxor cujufdam paumeris {apud iahftum Michadtejfc in HiMeofent por- Pi “P er a *
c-eliCs o-Sodecim dierum fub ftrue lignorum fine matre perbebdomadam amefe- ™iim recu¬
rat: qu» votofa£lb beato BernVVmrdo, fine nutrimento parceilos per tot dies P erat •
manentes, in domum ftram fanos & mcothimes r ecepi t.

42. Miles quidam mElze habitabat , qui per aliquot awnosuriirtt iinoommo- Miles eur ^
dolaboravit, nec medicorana remediis poterat adjuvari. Curjustuxot pteuafide t ur. M eura *
& fpe, ad Translationem novam ob fpemfahrtis ab eo mittkar , Sc ecciefiam fen-

£ti Mrcbaelis ingrediens, fe ad patrocinium beati Bernwafdi contulit; qu« polb
preces devotas domum redieris, ab owmd priori incoramodoTeperit «saritam pe¬
nitas bberatum 1.

43. Du* mulieresipfo die transiafcionisfpe recuperandi vifum addu^arfunt; Mulieres
ferd una ih Pr-aefulem finftum quafi durios invefta, proeo quod titorius clamanti czcx *
fpem parvam haberet, 8 c propter ea in tmocctflo fa me fprowttfipe Wtt, qu&fi nupta
vewa^ vifirm recepit :alia autem , mokiividetttibri<^tomwtibus, illuminata eft

in oculis ambobus.

44. Vir quidam farisfam»fusScanatofus, llemi^s nomine, de Haffiacivis

Caslen-

Digitized by

Google

tur.

‘222 TRANSL. Si BERNVVAR&t EPISC HILD^

Aiir.CHR. Caslenfis^j pro negotiis fuis civitate exieris,' fequefter ad praedium quoddam
quod fuum erat vifitandum in meflis tempore. Ilie ex improvifo irruit in hortes
so.Nbr. civitatis nominat*; & ab illis capitur, & captivus ducitrir ad caftrrihi incarce-
randus. Sedit igitur maerens in carcere, - cippo reclrifus, & multum famelicus }
quia in quirique diebus nihil fibi potus aut cibi miniftrabant; debebat enim Fame
mori. Hic fic anxius confolatorem nullum habuit; fed & mortem anxius exfpe-
filavit. Venit aiitem eidem ad mentem , qualiter fan&iis Bemvvardus, noviter
tunc canonizatus, confolatus eft quamplures tribulatos-ipfum invocantes. Ide6 e-
tiam ipfedevotiorte qua potuit voto prius emiflo, quod curri oblatione notabis nu-
dipe; fepulcrum fuum vifitare vellet, fi eum de carcere dignaretur liberare, St
nec carnes comedere propofuit, nifi votum eflet adimpletum. Fafto igitur hoc
voto, dormite coepit in maerore fuo, & fic quievit riofile illa: Denique evigi¬
lans , invenit fe in campo peroptime fibi noto non longe a Casie civitate fua, cu-
jus erat civis, & compedes pedum ipfius prope eum. Unde lsetus furrexit, 8 c
civitatem gaudens intravit, & narravit omnibus, qualiter per merita fanfti
Bernvvardi Hildenfemenfis epifeopi eflet de carcere mirabiliter & miraculofe
liberatus: & omnes qui audierunt cum eo Deum benedicebant & fan&um Bern-
'vvaifdum, cujus meritis reftitutus erat priftin* libertati. '

refu^T 00 * 45 * Drifpenftede puer quidam , unicus filius parentum fuorum, in foveam

r “ c,ta ' cecidit profundam, totoque corpore collifus, & mortuus extrahitur, unde pa¬
gentes multum doluerunt. Mater autem ipfius fepulcrum fanfti Berav vardi ma¬
xima curii feftinatione & devotione petiit, &ibidemfe profternens humiliter
fupplicavit fan&um Bernvvardum, ut filium fuum defunctum precibus, & me¬
ritis fuis refufeitare dignaretur: & fa£laoblatione ad domum rediiit; & filium,'
quem mortuum planxerat, vivum invenit & fanum. Deinde parentes una cum
puero refufeitato ad fepulcrum venerunt, & dominis fen&i Michaelis, nec
non Sc aliis utriufque fexus hominibus, rem geftam in puerd plane narraverunt,
& Deum in fanfto fuo laudaverunt.

4d. Vir quidam civis Brunfvvicenfis, diftus Henricus de Bulpem , iil© tenr*
pore quo reliqui* fan&i Bernvvardi ad ecclefiam fratrum Pradicatorum.ibidem
funt delat*, filium habuit morbo caduco valde conturbatum. Hic audiens prodi¬
gia & figna, qu* Deus meritis fanfti Bernvvardi operari dignatus eft in mortuis
Sc infirmis, venit cum filio fuo infirmo ad ecclefiam antediftam; & ante reliquias
fan&i Bernvvardi proftratus in oratione, petiit ab eo cum lacrymis filii fui lani-
tatem. Denique furgens ab oratione,obtulit fuper altare argenti partem non exi¬
guam; ficque cum filio fuo adpropriaxeverfus, numquam deinde morbum ca¬
ducum palliis eft. Qua propter parentes ipfius grates maximas Deo & fan&o
Bernvvardo retulerunt.

47. Eodem etiam tempore, fcilicet anno Domini millefimo trecentefimo
«fuvifum. decimo-quinto, erat quidam pr*divesinBrunfvvifch, nomine Johannes Gru-
be: hic oculorum dolore fic turbatus eft , u’t c*citatem irjenrreret, & inquatuor
annis manus fuas minime videret. Hic ut percepit qriia reliqui* de corpore fan-
£ti Bernvvardi ad fratres PrasdicatQres delatp effent^vocato ad fe Priore informari
petiit, qua reverentia vel honore ad fan&um Bernvvardum accedere polfet, ut
lumen oculorum recipere mereretur. Qui a Priore informatus, illuc altera die
ciim uxore & filiis coram reliquiis fan&i Prafulis humiliter opem fuam flagitabat.
Mirares & ftupenda! Gum enim pr*di£hfs c*cus in annis quatuor manus fuas
non vidiffet, nunc ab oratione furgens clare vidit omnia, & clarius quam um-
quam ante.caecitatem viderat: & fratres ibidem prsfentes fine baculo vifitans, fi¬
ne du&ore, & loquebatur fingulis, & unumquemque falutavit & nomine appel¬
lavit proprio. Unde omnes admirati funt , laudantes Dei clementiam , qui me¬
ritis f»n£ti Bernvvardi fignum fecerat tam evidens atque mirificum. Tpfe etiam
qui caecus fuerat, fan&uqi Bernvvardum omnibus diebus vit* fu* in reverentia
habuit & honore: & quicquid in eleeniofyftarum largitione & aliis piis operibus
1 _ _ obho.

» Cdfcla Hoflix cognominis urbs prxcipu», cujus Princeps Lantgnvius appellatur.

Epiler *tkus
£maru jf-.

Orcus re-

Digitized by ^.ooQie

TRANSL. S. BJERNYVARDI EPfSC. HILD. 223

ob honorem S. Bernvvardi expendere poterat,numquam patiebatur negleftum. AN-C hr-

48. Femina qutixiam fprnipariaHiWesheim in lupanari fuerat aliquibus au- io ?3

nis, cui, Deo inlpirante, in fefto translationis fan&i Bernvvardi ad mentem ve- Kl>v '

nit, ut prandio pera«Slo yifitafet egclefiam., fle audiret verbum Dei: quod & fe- d Me ”*- ix
cit. Compunfta autem in illo fermone, de peccatis luis ccepit amariflime flere. «tianTad-
§ed & finito fermone furrexit, & flens ad fepulcrum fanfti Pradidis properavit, & d " cilur •
proftrata ibidem flet uberius, rogans fan&um Bernv vardum, ut eam de flagitio-

ia illa vita eripere & avertere dignaretur, pofletque fe cum emendatione in me¬
lius commutare. Et completa oratione furrexit, fle proftjbulum more folito eft in-
greffa, & parvo poft tempore elapfo, quadam nofle ipfa dormiente videbatur fibi
adftarcquidaminPontinealihabitu, vultudecoro, folefplendidior; quiaitad
eam: Surgefilia» &exicivitatehap ip Jocum quo tePpus direxerit, Quas fur-
gens mane, exivit per portam indaginis, verius ffannover properavit, fle ultra
per civitates interjacentes pergen s venit ad regalem civitatem Lubecjc, fle inde
dirigens viam verius Yuclandiam fe convertit; habebat namque fratrem in una
civitatum Yuclandiae, quae dicitur Hadersleve, quem vifitare propofuit, ut ejus
confilio ad vitam meliorem fe difponeret. Venitque tandem in. quamdam villam
non longe ab Ulenfeborch diftantem, fle perno£tans ibidem cum quodam divite
villanp permanfit. Qui vfdeqs ea *» obfequipfara^coenara ei praeparavit ,flc mane
fafto eam alloquitur, fle propfetio fatis competenti in fiio minifterio retinult.Hic
autem villanus privatus erat uxore, gratque ei fqbftantia non modica.Quj videns
eam virilem Se fidelem, in uxorem eam accepit, diligepfque eam dedit ei omnia
qqz habuit, fle fic bono fine fenio confe&us quievit. Quae poft anni verfarium viri
fui, juvenem opulentum accepit maritum, cum quonabuit omnem caritatem.

Sed & meritis S.Bemy vardi hoc in fefaffum novit,qui eatq etiam ab infamia for¬
nicariae fuae vitae, quam prius habuerat, penitus praefervaVit, Prjedi&a autem fe¬
mina hoc de fe retulit cuidam Jacerdoti in confeflione anno Domini millefimo
quadringentefimo trigefimo-primo, fequenti fanfti Michaelis die, ad quod fe¬
lium caufa devotionis venerat, ut omni anno facere confuevit, ut Deo&con-
foktori fuo fan$o Bernvvardoflebitas folveret gratiarum asiones .

4 9. Cum. puer quidam denarium in ore haberet, fle more puerili, ludendo vel
inore Volvendo deglutiret, repente prae nimio dolore fle anhelitus diciinutione uberatur*,
in gutture quafi fuffocatus, morti appropinquare ccepit. Cumque candela pro e-

xitu ejus accenderetur, fle mortem prptinus exfpeflarent, ftatim femina quadam
fubintulit dicens: San&um BernvYardum invocate, fl; offertorium ei promitti¬
te, & procul dubio relevamen percipiet. Quid plura f Mater pueri tali admo¬
nitioni acquiefcit. San&us Bernv vardu s invocatur, & ftatim puer de clade mor¬
tis liberatus denarium ejecit. Complura fequebantur in codice miracula , Jed ea
de/cribere neglexit BrouveruSy ea Jufficere ratus qua olim falia funt ,

. .. ..... T-r* j ■■■-■■r- ■■■>■ .. » * 'i »■ ■ ■w» *» ■■■■ .. .

BULLA CJE L £ S T I N I P A P JE IIL
pro canonizathne fandi Bernvvardi Epifcopi
tiildei&eimenjis.

' • • ■ . r ■» • > » *

C JElestinus Epifcopusfervusfervorum Dei,venerabili fratri Hiideneshe»»
menfi EpifcopOjflc dileflis filiis clero ejufdem civititts^univerfis etiam fide¬
libus per fuam dioecefim conftitutis/aiutem&Apoftolicanibenedi^ionem.Cum
«niVerforiun Corel itor flcCreatormirabilis flegioriofus in San&is fuis. frequen¬
ter appareat, &dignetur per eos, ejus opera fuisfidclibi*& re velare, dignum du¬
ximus , & omnipotenti parite r honorificum, quas in celebris memoriae Bern-
vvajrpo, quondamHildenesheimenfiepifeopo,. perfuam voluit gratiam de-
monftrare, frdeipere hamditerfle audire^ acpraaterca eum in frm^orutn colle¬
gio numerare: inde eft, quod de meritis ipfrus ac vita laudabili ac. miraculis
multiplicibus per dileSumnliumnoftrumC enti o m ,titulifan&iLaurentiiin
Jmcina presbyterum Cardinalem, fle venerabilem fratrem nollrum Mogim-

tinum

Digitized by ^.ooQie

■AN.CHR.
IO23
>0. Nor,

ANN. eH.
CIRC..
IO24

» 4 - Jul.

tnftaurario

ecelefia;

■Wicw..

Dafignati-
tur qui fi¬
eri corpora
requirwt.

224 TRANSL. S. BERNVVARBrE^IS. HILD.

tinum archiepifcopum Conradum, & alios Epifcopos, & dile&um filium
Thidericum abbatem ecclefiae fanfti Miehaelis in Hildefnehein?,& honeftas
perfonas, ac religiofas ejus provinciae certiores effe&i, & famam illius cele¬
brem» & commendandam memoriae plenius cognofcentes, fratrum noftrojrum
deliberatione habita diligenti, praedirum reverendiffimum virum in San&orura
catalogo duximus numerandum; & venerandum corpus ejus de terra gremio eri¬
gendum , & interfan&orum reliquias collocandum: ut ibi a Chrifti fidelibus af-
ifidua devotione officium debitae venerationis accipiat, Sc ipfi per interceffio-
nem ejus felicem & Domino complacentem fuorum deli&orum veniam con-
fequantur . Ideoque univerfitati veftrap per Apoftolica feripta mandamus,
quatenus quod de fanfto ipfo a nobis tam celebriter inftitutum en, vos publican¬
tes, eumdem fanftum, debitis obfequiis amodo praevenire curetis, utveftras
votiva^ preces , quas omnium Creatori ^porrexeritis, per interceffionem ejus
placabilem dignetur per fuam mifericordiam exaudire. Data Romae apud fan-
clum Petrum VI. Idus Japuarii, Pontificatus noftri anno fecundo.

DE INVENTIONE CORPORUM

SANCTI MAXIMINI ABBAJIS,

Et duQtum eju$ difcipulo.rum, Theodemiri & alterius Maximini,
, . Ex $od, mf. V. C. D. d’ Herouval.

0pS$RVAT10 PREVlA.

D E fanfto 'Maximino , ejufque difeiputis Theodemiri & attero Maximino , multa ob/ervare
fupervacaneum foret , cum■ de iis fuftus egerimus in appendice Suculi 1. ubi fan£H Ma¬
ximini vitam & miracula protulimus. Sufficiat hic torum reliquiarum inventionis Hijloriam
reprafentare ex veteri feriptore , qualis habetur in codice mf. olim nobis communicato a V. C.
Vvione Herovallio. Hanc translationem Odolrici Murelianorum epifeopi & liberti abbatis
Miciacenfis , patris M-mulfi archiepifcopi Turonenfis y temporibus contigiQe diferte exprimit auftor >
at annum reticet. Verum eam armo circiter 1014. quo uterque [edebat confignamus.

-1. Miferam dicere quod ifla vetus ecelefia non fimul tota deftruda fuit» nam'in initio
V_/ xdifidi vetufta ecelefia permanfit integra, quoufque aedificium novi operis erigeretur
fublimius. Tum primum illius pars jam di< 5 tae ecclefiae fraogendo deftruitur tifque ad. cho¬
rum, quo refervato ad‘agenda 'divina myfteria, donec nova perfode confuminarentur aedi¬
ficia, in quoverfoordineiterumairatribus polleat diurna feunodurnalia diciChriftocantica.
Quod ita fadum eft.

z. Dum <rgo ita res exigebat,'ut crypta illa» quam diximus laterculi? coopertam plum¬
beis, in qua principale beati Protomartyris erat altare, deftrueretur, adum aft magna in-
duftria, ut perquirerentur ibi Sandorum corpora, quia nemo mortalium. pro certo noverat
locum quo eorum tumulata forent • membra. Quapropter unanimiter fratrum corda nimio
perculfa pavore trepidabant, ne aliquo modo ablata forent a loco Miciacenfi facra ofsa. De¬
cernunt ergo ioduftrios fratres, Theodoricum videlicet ex Prioribus primum, Bpso-
Nfi.M quoque fidelem hujus coenobii procuratoratorem prxpofiturx , necnon Lbtbrium
xdis faerx xdituum atque Odonem ftudiofum operis inceptx fabricx ordinatorem, qui
fagaci intentione lepulcra Beatorum perquirendo invenirent.

3. Dmn circa akare beati Protomartyris fodiendo terra egereretur, primo eorum bbtud-*
bus lapideus Teie offert larcophagus, de quadam coopertorio amoto, reperiunt intro capfam
pulverem continentem , fed carie demolitam. Vifo fratres prxdidi hoc, animi eorum mx-
ftitix fimulque defperationis vulnere attriti, rurius tamen profondius imperant fodere. De¬
nique dum noc viriliter ab operariis & ab ipfis certatim agitur, humum folummodo repe¬
riunt rubrum: qua egefta, fodienda iterum invenerunt maceriam ordinatam, de tegulis fpiifi.
ac tenaciflimi cxmenti glutine compadam , occupantem totum illius cryptae fpatium 3 in
quo fore triduo laboraturi fummo decertant conamine , nihil prxtor lateres & caementa in¬
venientes . Fratres vero illi, qui prefenti inflabant labori, cordefupplici, lacrymis ora per.
fofi, Domini auxilium expoftulabant, quatenus dilediflimi fui ConfofToris pignus eis ma,

nifo.

Digitized by

Google

INVENTIO CORP. S. MAXIMINI ABB. 225

nifeftare dignaretur; qui tandem exauditi, altius humi profunditate dcfofla , ac terra venis AN.CHR,
firmiffime infita, tria reperiunc lapidea fepufara. Mox /egefta- ex ornni parte humo, & di- CIRC.
fcoopertis fbgnfecus farcophagis, poft tanta nanciantur Abbati venerando & fratribus gau- 1025
dia; qui ilico feftinus una cum fratrum communi conventu immenfas fymphonizando Deo juL
gratias atque laudes correptis campanis ufui ccclcfix fufpenfis adeft.

4. Ne autem tanti Confcfforis inventio minus clara habenda putaretur, protinus affuerunt ,

divinx Majcftatis femper prxdicanda miracula. Etenim apponentes manus ad medium farco¬
phagum, qui altitudine atque longitudine fui majorem & honorabiliorem demonftrabat fc
Tetincre perfonam, ut amoto coopertorio viderent quid intra £5 haberet, unta corufcatio-
nis & tonitrui virtus erupit, ut hi qui prsfentes adftabant , pavore nimio nefeirent quid
agerent, nifi tantum Dominum magnis vocibus per Confeflorem fuum mifcrcri fibt expo-
fcerent. Abientes vero fratres, qui prorfus quod fiebat ignorabant, ( nonenimpermitiumniG Miracula,
religione fandioribus accedendi ad inveftigationertji vifendarum Reliquiarum fuerat ) curfu
celeri Ecclefiam expetunt, Letanias devoto cordis affedu fandorum proclamant; poftea illis
caufa manifeftata, utrique intelligunt quanti meriti effent , quorum prsfentes haberentur jjq ta
R eliquis. Nam antea tanta fuerat coeli ferenitas, ut nubecula nulla appareret in aere ; fed
tanta ftsic convenientia appoGtionis manuum ad farcophagum & vehementilfimi corufcatio-
nis tonitrui, quatenus unum idemque effer momentum, & aperire farcophagum Qc fubi-
to intonare coelum.

j. Tandem aperto farcophago inveneruntprxclarum atque defiderabilem noftrum thefaurum,
fcilicet corpus patris Maximini, & plumbeam intro tabulam exaratam uncialibus litteris
hxc verba continentem: Hic Bhatus cjm discipulis RBQuiascir patpr Maximinus, Cu¬
jus LATUS DEXTRUM POSSIDET ABBAS Tm^ODEMIRUS , SINISTRUM VBRO ALTER MaX t MI- j nvent ; 0
NUS. Et tumulis illorum patefedis ita eft repertum , ut illa plumbea prsmonftraverat feri-
prora, & amplius: quia in finiftro tumulo omnia duorum corporum offa abfque capite uno flanti*,
funt reperta. Exiftimo autem feriptorem plumbes tabui? unius memoriam prstermififle ,
quod nomen nefeierit illius.

6 . His beatis fandorum Reliquiis diligenter pericrutatis & cum fumma diligentia refi-
gnatis, nunciatur reiordoomnium Prafulum Galbarum nobiliflimo, EpifcopoO dolrico<i,

qui tali nuncio nimio exhilaratus gaudio adeft feftinus , nobilioribus quibufque Cleri facri ^ ' r '._
perfonis in obfequio illius una cum frequentia fuorum afljftentibus fatellitum. Inquirendo f CO p Um f P *
igitur fcienter Spiritus ada veraciffime effe compericns ita ut diximus, gratias omnipotenti
Deo refert, qui cxleftem. thefaurum hominibus abfeonfum declarari illius temporibus vo¬
luerit. Deliberato vero communi conGiio, quo transfereads & quando effent beats Reli¬
quis, Deo infpirante optimum invenerunt confultum. Placuit enim, ut retro altare in capfo
monafterii novi jam confummati eonftrudum, in fuis farcophagis ponerenftir, donec tota
perficeretur ecclefia: dies autem quolevaretur conftitutus eft Kalendatum Augufti odavus. Translatio.'
iQyid plura i ut fuit confultum fic rite peraguntur. »>* die»,

7. Evocatis enim nonnullis nobilioribus perfonis ad hoeagendum officium , in die praefi¬
nito adeft ipfe fama & dignitate hnneftior Prsful Aurelianorum Odolricus, necnon in¬
clytus gloria Turonorum Archiprsful domnus Arnulphus. Adornata autem aulsis Qua follem,
depidis & aliis ornamentis eximiis tota refulget ecclefia, multitudo permaxima monacho- «itate per-
rum atque clericorum candida niveis veftibus geftant manibus linguli corufeantia cereorum

lumina t frequentia quia maxima reliquorum adfuit populorum, prudens quifque intelli-
get facile. Devote vero tandem prspaFatis omnibus accedunt prsfules, 8 c monachorum &
clericorum turba cum crucibus & alio digno officio ad loca Beatorum fepulcralia. Incoeptis
autem antiphonis cum gradifono jubilo, Epifcopi ipfi beati Patris propriis humeris geftant
offa Maximini ad locum fupra deftinatum ; reliquorum autem facros cineres Abbas
venerandus & eledi fandiores devehunt fratres i^Archiepifcopus autem laigus munificentia
fua loco Miciacenfi potcftatis, qus dicitur jtcfcrias , ufufrudus delegavit habendos totius
tempore fus vitx atque patris fui jitadidi loci Abbatis b.

8. His ita foliemniter peradis, decernitur a Prslatis facrorum ordinum Eventibus gena- Sollemnitas
raliter alacri animo eundis quotannis annuum diem venerari feftivum, fcilicet odavumKa ««nuainfti-
lendarum Augufti fub nomine Inventionis fandorum corporum , quibus tamquam organis tu ‘tur.

& vafis ad omnia bona opera fandus ufiiseft Spiritus, qui a Patre Filioque procedens inef-
fabiliter ac coeffentialis & confubftantialis Genitori Genitoque in tribus perfonis ac Deitate
fftiinens regnat femper Ac ubique in foculorum fecula Arnen,

U&a 5'S. O. B. Tm. yHL P HBTO-

0 Floruit ab anno 1011. uque ad 103 j.
t Alberti feilicet. Vide Aoaled. tam. 4. pag. 441.

Digitized by booQie

AN. CHR.
IO25.

* 5 - Aug.

Prim* SS,
Translatio,

Alter»,

Te«i*.

Qu»rti,

An item
alia <sd T o
trenft nio-
nati.

HISTORIA TRANSL AXIONIS

SS. SAVINIANI, POTENTI ANI,
SOCIORUM Q_U E MARTYRUM IN SENONENSE
SANCTI PETRI COENOBIUM

Auftpre ( ut videtur ) O dor an no S, Petri Vivi
apud Senonas monacho,

Ex mf. codice S. Mariani Autifiodorenfis ,

OBSERVATIONES pRJEVIM,

t. Q* cum Potentiano fociifque fidem Chriflianam Senonibus mtulijje, ibique mar -

J tyrio affeftos fepulturam accepifie, nemo eft qui ambigat. Eorum tumulis impofita efl eccle*
fia, ex cujus adytis, referente Odoranno S. Petri Vivi monacho , anno 800. translata Tunt fan¬
dorum Martyrum corpora Saviniani, Potenciani , Altini, atque Eodaldi in bafilica fandi
Petri a VVenilone Archiepifcopo 8. Kal, Scptemb. Qdoranno Clarius in Chronico fubfcribit, his
verbis: Revelaverunt fe fandi Chrifti martyres Savinianus, Potcntianus, Altinus, Eodaldus,
& Serotinus VVeniloni Archiepifcopo & Anaftafio Abbati; qui levantes eos cum magno ho*
nore de ecclefia ubi fepulti erant, tranftulerunt eos in bafilicam beati Petri odayo Kalendas
Septembris, quo tempore auditas lunt voces angelic* in capio.

a, ptiiem anno , quo Ludoyicus filius Caroli Simplicis apud Laudum undus eft in Re-
gem , pergit Clarius , Hungari.... pervenientes Senones civitatem , incenderunt coeno¬
bium fandi Petri, vaftantes omnem provinciam. Cernens itaque -S a ns o n Abbas & mo¬
nachi malum hoc grande* confiiio accepto, detulerunt corpora fandorum Saviniani Sc Po-
-tentiani , cum ceteris fandorum corporibus, & Reliquiarum pignoribus, cum magno ho¬
nore in ecclefiam ejufdem Abbatiae, infra muros urbis conftrudam in honore fandi Petri.
Relidum vero eft corpus fandi Serotini in crypta retro altare fandi Petri, Vaftantes igitur
pagani eundam provinciam, redierunt ad propria incenfo coenobio fandi Petri, remanente
ibi folummodo oratorio fandi Serotini, quod minime potuerunt incendere: Qualiter autem
Willelmus Archiepifcopus corpora horum fandorum voluerit retinere, vel qualiter illos red¬
diderit , in libello de virtutibus fandi Saviniani plenius invenies. Libellus ifte ipftjfma eft hifto-
ria , quam hic fubjiciwuS'

5, Sub annum 1015. Lbothbricus Senonenfis archiepifcopus una cum abbate R a 1 n ar-
DQ inveftigarc coepit, ubinam eflent recondita corpora fandorum Saviniani & Potentiani .
A tempore enim VVillelmi Archfepifcopi ob timorem paganorum erant abfeoodit» in antris.
Repertis autem eis per notitiam cujufdam veterani, Martini nomine, fervi ejufdem loci ,
cum omni diligentia condiderunt ea in locellis plumbeis, plura miracula ibi operante virtute
Domini. Plumbeorum locellorum, in quibus condita fanftorum corpora, mentio fit in his aftis, ex
quibus narrationem fuam Clarium haufifie non dubium eft.

4. Denique ex eodem auftorc, anno 1020, Inqoni Abbati fucceffic domnus Ermbnal-
dus, in cujus tempore rex Robertus fc Conflantia Regina compofuerunt fendo Sfviniano
loculum auro, argento, & gemmis pretiofis ornatum. In quo inferuerunt etiam curo eo
corpus fandi Eodaldi cum oflibus pueri parvuli una humati In loculo plumbeo, in quo
ante continebantur . In qua translatione quidam caecus recepit lumen t & pluvia quae a
-Pafcha Domini .non pluerat, abundanter defeendit: & haec translatio fida eft 8. Kal. Sep¬
tembris. Haftenus Clarius, qua auClori noftro confentauea funt, nifi quod ea fub Koberti vi¬
ta'finem contigiffe poflremis hifioria verbis innuere, videtur, Vterque porrofanfti Potentiani re¬
liquias a Vvenilone Archiepifcopo Hermentruii Jotrenft dbkatijfa concefias filent io pratermifit .
Ita tamen fe res habuit , fi fragmento a nobis in Saculi q. parte 2. pag. 578. edito fides adhi¬
beatur; quod quia fequiorem in partem a nonnulli'f accipi inaudimus, accuratius retraftare vi-
fum eft.

j. femini venerit in mentem, qui mox laudatum auftorem itemque Odoranni, & monachi
Autifiodorenfis chronica perlegerit , integrum fdn&i "Potentiani corpus Hermentrudi Abbatiffct
Jotrenft datum a\ Vvenilone ; neque Fragmentum loco laudato editum id exprimit, fed habet
dumtaxat- celeberrimum fandi Potentiani fuffragium Hermentrudem a VVenilone efflagitafle,
aegreque obtinuifle, atque ad ejus moaa ft erium fandum Sc incompa r a bi l e decus illud per¬
latum fuiffe; quibus verbis integri fanfti Potentiani corporis translationem iefignari numquam

. volvi-

Digitized by

Googte

TRANSL. SS. SAVINLANI ET POTENTIANI. 22.7

Vohdmis , fed fohtmmdo aliquam fauBi Antiftkis reliquiarum farte». 2 dpwtibiLver.o ex huius
fandi reliquiis lotrenfibus fandimonialibus concefiumfuiffi, fraterladdatutnfragmentum, prcbAit
alia quoque vetera 'monumenta. Primum eruitur ex fequentibus uiutifiodorenfis codicis verbis x
qua^fandi Martyris reliquias lotro in Burgtmdiam fub amut» 88 6 i,delata tefiantur . Sed pa¬
ganis 5 inquit Chronici audor y aliquanto poft tempore hoc ccencbmmjotrenfe occupanti-
bus, duz ex monialibus memorat® Abbatifl® Hermentrudis affines, imminens evadentes
periculum, ad praefidium fui [patris, nomine kojgalbi, nobiliffimi in Burgundia vi¬
ri atque optimi confligetyiit,' qui paulio poft Deo felicem reddidit animam. Ipf® verq
rooniales matri'fux Koihai dje , & fratribus Agbmb.bk.tp, Samubli & Ae¬
ca udo quotidie ennarabant, quanta Deus omnipotens fanftiffimi Potentiam meritis patrare
dignaretur miracula : adeo ut ipfi’. miro, devotionis igne flagrantes, decpm parando fibi
tam prctiofo thefauro nunquam npn nodes dicfque, cogitarent. Qua. propter S^muel fle
Algaudus Iodrenfe monafterium expetunt , negotiumque'tanta gerunt dexteritate , ut a
Gisla , nobiliffima tunc temporis ejufdem loci Abbatifla, diu driideratum munus impe¬
trarent . Quod ftatim voti compotes in monafterium , quod fandliUimo Praefuli in villa
Luciaco fuerat conftrudum, maximo cum honore & reverentia detulerunt. Hadenus co¬
dex vAutifiodorenfts , cujus hic textum referimus x non quq Luciqceufium adverfus Senpnefes
vel btrenfes canfa velimus fqtrocinari: fed ut inde CQnceffijmis foda lotrenfibus momenta in lu¬
cem prodeant. .. . \\

6. j&iud argumentum defumitur ex lite Jotrenfes inter -virgines ac Scnonenfes fandi Petri
yivi monachos orta facsdo 13. qua nova beati Potentiani , ad fandum Petrum quiefcentis ,
translationi oceafionem dedit. Litem hac de re motam conteflatur Gaufndus de Colone mona¬
chus fandi "Petri Vivi y cum in tabulis (hronologids , tum in mf. libello de factis reliquiis;
monaflerii fandi Petri Vtvi y quem optima manu defcriptum , cum ferie Abbatum, in annum
1289. definente , fervant ejufdem loci afceta. Gaufridi verba funt t in tabtjUscbronqlogicis ,
Anno 1218. in monafterio ianfti Petri Vivi reliqui® fere (> hae vocula, iere obervatione
digna eft ) totius corporis fandi Potentiani oftenfs fuerunt coram reverendis patribus. P B-
xro Senpnenfi Archiepifcopo, Hbrvbo Trecenfi Epifcopo, & quibufdam aliis Pfxlatis,
Epifcopis & Abbatibus. Dicebant moniales de JotrO, quod corpus beati Potentiani habe-
banti fed illa die, videlicet 15. Kal, Maii, illi patres praedidi contrarium in venerunt. Nam
invenerunt corpus prxdidum fandi Potentiani in monafterio fandi Petri Vivi fub majori
altari, retro altare de fubttr, & cognoverunt ad plenum per teftimonia litterarum , quibus
erat fides totaliter adhibenda; & corpus praedidumtranftulerunt cum corpore fandi Altini,
fuper majus [altare , in capfam argenteam reliquias apponentes: concefleruntque omnibus
peregrinis ad feftura hujus Translationis, advenientibus magnas Indulgentias per odo dies
poft feftum, ut in litteris fuper hoc editis continetur. Eadem propet/todum Gqufridus ipfe
tradit in memorato libello de reliquiis , ex quo hac decerpere fujficiat. Et oftenfum fuit prsdi,
dum corpus fandi Potentiani fuper portam Abbati®, & in ecclefia , cum litteris quibus fidea
erat totaliter adhibenda: quia fandimomales de lotro dicebant illud in fuo monafterio con-
fervari: fed hv jlla die probatum fuit contrarium y prout in libris de fandi Petri monafterio
continetur Petri Arcbiepifcopi aliorumque prafulum litteras inferius exhibebimus 1 ume vero
reliquiarum omnium in monafterio fandi Petri quiefeentium tranflationes chronicis notis , qua,
•licebit , afficienda- , .

. 7. [dum 847. prima reliquiarium detedio Venilone Pontifice fada eft.. Paullo poft idem ob¬
liquat fandi Potentiani pignora lotrenfibus conceffit . Amo 93 6 . eorujndem Martyrum' cor¬
pora in Senonenfem urbem met» 'Nprtmamorvm illata funt . Eadem x cedente Vvillelmo
Archiepifcopo , priftina fedi non multo poft funt reftituta x & in antris , hanc in rem effoffis,
ftudiofe recondita. Dum tamen facra pignora referrentur , Bernardus fanda Maria Arehicbtvis
pallii fandi Saviniani partem ahfciflam relundantibvs monachis eripuit , qua deinceps m Eccle¬
fia cathedrali fervata eft. Sub annum i.oif. vifitata funt in antris fandorum corpora , qua
Leotbericus Profui tdmtente Rainardo abbate loculis plumbeis inclufit. Poft annum 1 025.
Roberto &. Conflantia fuppetias ferentibus , levatum eft fandi Saviniani corpus , & una cum
fandi Eodaldi t itemque alicujus pueri corpore ditiffimam in thecam illatum eft- qua translatio,
referente Clario , fada eft 8. KaL Septembris Eumdem fandi 'Potentiani reliquiis honorem a-
ntm deflmabat Robertus Rex ex aflis hic relatis , quod morte proventus effedu caruit Anno
1228. Petrus de Corbolio Scnonenfis antiftes y accitis fuffraganeis Epifcopis , celebrem eytfdem
JMaxtyris translationem adorfus eft x quam dato diplomate, fic exponit.

P Et ros Dei gratia Senonenfis Archiepifcopus , VVulelmus Aurifiodorenfis
Hbrveus Trccenfis, VVilIblmus Meldenfis, 8 c Willblmus Nivemenfis
eadem gmtia Epifcopi , omnibus ad quos prxfentes litter® pervenerint, perpetuam in Do¬
mino ialutem. Ne quandoque dubitationis nubilo veritas offufcerur, univerfis prxfentibus
& flaturis notum fieri volumus» quod 4. Kal. Augufti in ecclefia fandi Petri Vivi Senonen¬
fis, in pnefentia noftra fada eft revelatio fandorum corporum beatorum martyrum Poten¬
tiam. &. Altini, fociorum beatifluni Saviniani‘Senonenfis Archiepifcopi; qu® etiam per ma¬
nus noftras tranflata funt in quamdam capiam, eodem die anno Domini millefimo ducente-
fimo odavo decimo. Nos autem de mifcricordia Jefu-Chrifti, & bcats Mari® Virginis, &
beatorum Apoftolorum Petri & Pauli omniumque fandorum meritis confidentes, omnibus
Ada SS. 0 . B. Tom. VIII, P ji Chtifti

AK. CIIR.

1025.

»f.,Aug.

Digitized by ^.ooQie

128 TKANSL. SS. SAVINIANr ET POTENTIANf.

ChrifU fidelibus, qui vere poenicemes fua* deemofynas caritative eidem ecclefix contulerint,
AN.CHR. ©(ftjvis beat* Mari* Magdalenx ufqne ad lcptcm dies fcquetwes, cib venerationem eorum*
102 5 ’ dem fandorum, fepeem dies de injundis fibi pcerritenms, vota fe*da, fi ad ea redierint ,
»f. Aug. pacata, oblita, offcnfas patrum &. matrum hoc manuum i rv jedjone , • m ifcricorditer relaxamus.

Iri cujus rei memoriam prxfemcm pagum» digitorum noflrorum munimine fecimus robora-
ri. Datum anno grati* rn$. 3. KaLAuguSi. Durtnt io perpetuum.

8; His titieris fufftqgaritur vani eiufdem foci mj) f. codices tum Gaufrido Htrons fandi "Petri
ianobitdy qui anno 124 6. appendicem Clarii Chronico adjeck. "Proflat etiamnum autographum
Petri, antiflitis exemplar , quod dMti i6&q. dic 191. OQobrk y provmtve nofira Burgu ttdia V>fi-
Pator recognovit. Uam 1449. die »7. Decembris Ludovicus de Meloduno Senonenfts antifles
Sutrino fartili Rethgii Senonenfts , Tetro fandi Johamk itidem Senonenfts abbatibus, &. Joca-
bo Hodoardo Vicario Generali & Officiali-novam carparis fandi Vatattiaui translationem impe-
Pavit; qua procurante Guillebm Quatramo fandi. Pari sfbbatehoc die celebrata efl. Exflat
Tnrtocentii Papa VfFI. referiptum, anno 147%.-datum, quod fan&i Petri monachis licentiam ton-
itdit facras monaflerk fui reliquias transferendi', qua nefeio au uft fint ante annuttt »i$8©. quo
Prapofiti noftri generalis jujfit jam laudatus provincia Bmgmdica Vifitator offa beati Potentiam
novam m thecam decentius ornatam repofuit. Huc chronico ordine repraftntare vsfum efl. Ce¬
terum quod diem 6. Kat. Septemb. hitie Translationi adfcribmus, tametfi nullum fubjeda nar¬
ratio deflgnct, Odor annum & Clarium fequimur auftores, qui translationem aVvenilone faSam
aptant huic diei; immo & Clarius eam, qua hie deferibitur, ad evmdtm iterum diem fubno-
tavit. Reflat ut de narrationis hujus feriptore fententiam nofiram promamus.

Kuju» hi- 9. Videtur is effe Odoramus fandi Verri Vivi monachus. Chronico apud Chefnium >• d i fr ce-
floriar fc**. me enm pretter jam laudatum Chronkon , fexagenarius anno 1045. et i a m opuf-

ptor ' cufa fira in unum corpus coflegifle dicitur in Cbmmci fni titulo , qualem procul dubio ferebat
mf. codex, unde illud excerptum efl. Vt autem fubjedam hifloriam ipfi potius quam alteri tri¬
buamus, facit in.primis, quod media faltem Chronici pars, qua hanc Translationem compkdi-
tur , totidem verbis hic atque ibi exprimatur: qua fane res unum eumiemque utriufque operis
auSlorcm arguit. Deinde cum Odor anni chronkon nibk hae translationis hkftaria pofterius recen-
feat, fiquidem alius ejus audor haberetur, narrationem Chronico fud infertam verbo tenus ab eo
defumfiffet Odoramus, quod plagium cordato viro ( qualis it erat ) impingere non licet. Pral¬
terca translationis ejus pars magna fuit Odotannus ipfe, qui ab Rege Cmflantiaque Regina vo¬
catu? m aulam, operi manum admovit. Quis igitur illo melius rem uti habuerat, pofltrisman¬
dare potuiffett jid hac ie fe utroque loco fic loquitur, ut Chronicou cum hac hifloria conferent
ti idem ubique genius fpirare videatur. quod hic fubmdecommunes i» locas divertit, quos.
Uti nullius faporis, refecarevifumefl'. Jam verbis fuis, qutfqttis die efl auSor, loquatur, cujus fa¬
brum ex fandi Mariani Bibliotheca erutum viro relig. Johanni Baptifta Oudinet, Ordinis. Pramom-
flratenfis ejufdem loci Priori, debemus.

Caput t Translatio fandorum Saviniani, Totentiani fickrumqut eorum.

B eatorum igitur Martyrum fandiflima membra, Saviniani fcilicet & Potbn»
.TiANi fociorumque eorum, in eadem Salvatoris Domini ecclefia per manos quidem
fidelium, convenienti in loco fideKter fepulta funt; prxter venerabile corpus SrrotinI
martyris, quod convenienter a parentibus fuit humatum in alia bafilicafeorfum. Dum eorum
igitur cineres per multa annorum fpatia in loco eorum quieviffenc , ut diligentior eis cultus
& reverentja a populis exhiberetur, notificantur cxlitus prudentiifimo Senonienfium VYbn i-
LONl Pontifici, & AnastASIO Abbati coenobii fandi Petri Apoftoli , qui puro exhila»
ratx mentis voto, convocatis utriufque fexus milibus populi, transferre fatagunt in bafili-
cam fandti Petri Apoftolorum Principis fibi contiguam.* cujus etiam pro foribus, & in cujus
fundis eatenus jacuerant. At domus & xdificiorum feftigiis excellentior, & divinis obfequiis
celebrior habetur; prxfertim cum monachorum inibi degentium follicitudo, folkmhibus in
ea votis & alfiduis meditationibus regulariter inflet. Habita eft autem hujus translationisfe-
ftivitas, tempore quo nobiliffimis Francorum Sceptris tres inclyti Principes, auguftx recor-
Anna S4^« dationis Ludovici Csferis pofteri, Lotharius fcilicet , itemque Lodovicus & Karolus praee¬
rant, anno quoque regni ipforum fexto, anno vero ab Incarnatione Chrifti oddngentefimo,
quadragefimo feptimo, Indidionc feptima a, 14. Kal. Novembris.

IL Quod in fbflivitate eorundem translationi? angetka voces e edo audita fune. - ■ ■

Ncc reticendum , quod node vigiliarum , cujus fuccedcnte die veneranda patrocinia
tranfvehenda fuerant, voces angelicx ab aftris, velut chori pfalientes, humanis auribus in-

tonue*

. i .l »» .. . , w — — ■ >— ——» — . «■ ■ ■ —— — ^

n Non (ibi conflant hi thronologici chara&eres, quod auctori poft annos circiter ducentos feribenti con¬
donandum efl, nifi error ex amanuenlium incuria proceflerit.

Digitized by

Googl

TRANSL. SS. SAVINIANI ET POTENTIANI. 229.

tonuerunt. Pontifex namque ad celebranda vigiliarum follemnia illuc vefperiina fynaxi Una
cum frequentia cleri procefferat : quibus religiofe fubpletis, & Antiftite ad urbem regreffo,
csleftes exfequis per nodis fpatia funt fecuts: eujus modulationis harmoniam non tuitum
monachos, fed & quofdam vulgi ibidem excubantis auditu percepifle pcrfpicuum eft. Ve¬
rum arbitrantes voces hujufmodi humanas effe, opinantefque quoslibet religiofos ad coeno¬
bium pro inftanti fcftivitate confluere, qui tam jocundo ftrepitu fungerentur; rurfumque
ftupentes, cur intempeftivx nodis filentio adventum maturarent: exploratores circumqua-.
que dirigere ftuduerunt, ut quorum excubis effent experirentur. Mifli autem, cum loca vici*,
na perluftrantes, neminem reperirent, & nihilo minus melodis fuavitatem fine intermif-
fione audirent i csleftis officii exfequias efle meminerunt . Ubi evidenti oftenditur indicio ,
quod angelica focietas eorum follemnitatibus pio favore adeffe voluit, quos (orum Omni¬
potentis imperiis ftrenue paruiffe cognoverat • eorum agendis & gaudiis indeficientibus in-r
tereffe feftinavit, quos ineffabili tripudio optimis ftudiis invigilaffe perfpexerat. Polfidet
deinceps prsdida bafilica piorum Martyrum corpora , quorum' Tpiritus sterns recompenfa-
tionis compotes paradifiaca amoenitas continet: gratulatur pro tantorum Patrum fcenore
temporaliter Senonum civitas, pro quorum tripudio Jerufalcm perenniter exiultat csleftis .
Ad horum tumbas popularis aula, preces & vota' expofeitura , frequenter confluit: quia'
ipforum interventu & artuum languores fofpiratis levamine recreantur, & cordium vires
perpetuis dapibus faginantuf

III. De pallio & capite fanfti Saviniani m&tyris.

Cum igitur, ut indicatur fupra , corpus hujus pretiofi martyris Saviniani tranfmutan-
dum venerabiliter revolveretur de loco plumbeo, alias transferendum, repertum eft pallium,
quo erat involutum multis labentibus annis , totum ex integro quafi novum : caput vem
illius, quod eft decus iftius noftrs patris, quafi contritum plumbatis dextro intimporefuit
fet. Dus autem percuffiirs, qus fuerunt plaga gladii, fic funt adhuc fanguines, quafi re¬
cens fit ipfa percuflio: ita ut a cernentibus non fine lacrymarum infufione vix intueantur .
Quod autem martyrii coronam vere idem Pontifex acceperit, teftimonium illi ufque hodie
perhibet fandum & venerabile caput, & fanguis adhuc recens apparens per ejuldein capitis
percuffuram. Porro inventio corporum fandorum martyrum Gervafii & Protafii, qusfid»
eft a fando Ambrofio Epifcopo Mediolani, ut ipfe beatus fua propria manufcripfit, narrat
eodem modo in fareophagis marmoreis ipfos repertos recenti fanguine pcrfulbs, quafi eo die
ipforum capita gladio fuiffent csfa. Verum caput noftri Martyris tribus percuflionibus gla¬
dii idum, dus ufque ad prsfcns manent cruore fanguines: tertia, qus, ut putatur, glft»
riofam mortem intulit, nihil habet fanguinei-erueris.

IV. De iaco ibi Hluminito .

Ad tantam follemnitatem cum cetera pfcbe cscus quidam venit, qui virtutem Martyr»-
in fua-illuminatione perfenfit: orat namque ut Chriftus de tefte oftenderet, quanti, apud ie
meriti'effet; fc fi ea res qus fiebat illi placeret, quibus fernper enimit miraculis declararet.
Oculi csci lacrymas fundunt, & in mentis acie fidei lumina furgunt, humilitatis fuppKca-
tio cslurh penetrat, & divinitatis faciem ad misericordiam inclinat; miles invidum, ducem
implorat, A: agit ut & nunc militis mercedcm reddat» oftendit vulnera, labores enumerat,
numerum fudorum reccnfet, & quantum fibi pro his debeatur docet.. Proximi cSco in ora¬
tione junguntur & qUod per fe-nequit, lacrymarum eonlatione meretur ; de cslo latens
inedicjna dimittitur, 8f' oculorum frabies manu pietatis abftergitur, videns cscus focioscon¬
tuetur, & quod dudurn defperaverat fefehabere miratur. Salvatoris clementia conlaudaturs
plebs viri laiuti congratulatur* Martyrts i +everientia in augmentum dilatatur. Talibus hxc
dies infignis adjacenti populo conftat effe follemnis.

■V. De lampade quie mte eorpuscejtu quafi fponti fua ardere canftuvit.

De lampade vero, qus ante faenim-ejus corpus ardere' confuevit nodes &,dies, & ante
aliorum nobis innumerabilium fandorum 'membra in cripta, qus lapidum volubilitate con-
ftruda confiftit, &• arcubus fuftentata decenter ftabilitur, aliquid narrare, ut vox videntium
teftdttir, abfurdum rton 'debet vidertL Sxpenumtro accidere folet, ut pigritia cuftodis lu¬
men ftttipgdis deficiendo decidat,, & deinde repente inhmihata cbrificos ignes emittat: 65
n'bn tantummodo lina hora Vel die luedm ckwrilfimam emittere dicitur , fed trium dierum
fpatia & totidem modium ,’tenebro*'pellere . Hxc igitur lampas fandorum divinituf ple-
rumque "fuccenditur : , & 'fine inftifidne oUi, 'rtine feirpus obtiffimum lumen emittit : ita ut
lucidius fplendeat quam ceterx lartipafdtjs y -quas manus humana deo fuperfufp inlumioat :
libra liqu ore madefado ■ igneque fuppofito* : $te. Noftrorum quidam fratrumcupis faciem cum
nominc hdVirnus, veriim-hic obteiftn'efus : noqiinatiat 1 non nefignavimusy caula necefitatis ,
diViHVuscjufdem Jucernx exftinguens infufflavb ’ luminaxia quadam die tribus vicibus »
'fic ; divMitus &*•'claritatis per fit^&s >vices. recepic iumma, . w quantum incurbrfra-
tris exftinguendo diffinierat, magis inlmninans fubminiftraret csleftis divinitas, &c.

ss. 0. b,. Tom. rw. P ii j VI,

AN.CHR.

i025.

»f. Aug.

Digitized by ^.ooQie

o TRAN 5 L, SsJ. SAVINIANI ET POTENTI ANI.

AN. CHR. Vt Pe fice it#c < 3 * infufione&defuavitatis odore in fanEti Saviniani translatione.

1 025.

Aug, Miferarionis Dei clementiflinwn) mifericofidi^m, quam penes regionis noftr* firun) pro me¬
rito fanchfiimi Martyris Saviniani nobis De«s clemens redor conecflcrit, arbitror pauculis
verbis faturorum memori* commendare, A pafcha «nim Domini, q U » 41 follemnitas fol-
lemnitatum & glori* decus omnium Chriftianorum, non ftillayerat penipus de c*lo pluvia
& marcefcebat humus crebris fciifionibus fifia ufque in diem translationi* ejus Die ereoouo
fublevatum eft corpus fopradidi Martyris de loco antiqup proppi* repaufationis defeen-
dit pluviarum copiofa abundantia , & terra privata eft ficcitate lua . Datur nunc pateotcr
jotoiiigi, quod refpexerit Deus humilitatem pauperum fuorum per Martyrem Savinianum
merito fibi gratum, & afflidam patriam penuria piuvi* plene relevayeru guttarum deflueo!
tium inundatione, ficc,

VII, Pe {navitatis odore in ejus translatim ,

Igitur ficui fic inlignis- dodor Paulus dicit: Cbrifii bonus odor fumat Deo in omni loco: ita
ifte Jpretiofus Martyr vita vivens, non folum bono odore repletus fuit, lapidafeilicetdpdri.
na prxdicationis & nfircaculis- mirifice, iambus fragravit t fed etiam in hac fui translatione
corporis miro odore redoluit. Omne etenim hoc monafterium ita odor fuaviflimus ad ple¬
num perfuderat, ac G. fuiflent in eo omnis generis aromata , & univerfa opobalfama, nam
& mfra quindecim dierum fporia omnium mgredientium intra monafterii fcepta naresobplc-
bant redolenti fuavicatej ficut fic in primo ejus tranfmutationis die, &c. Etenim duorum
facerdQtum monachorum corpora fic veftes, qui fandum corpus de loco plumbeo levando
ponere meruerunt rocapfa ubi nunc habetur, plurimis diebus ita fragrabant, ut nedar io odo¬
re perfiifi putarentur y Sic,

VUI, pe frequenti viftone cufiodtm interiorum , exteriorum ,

Frequens vifitatio, fit aflGdua protedio, fic manifefta revelatio huic noftro loco accidi#»,
a cuftodibus, qui excubias hujus Ecclefi® obfervare juffi, funt, cnarsata nofcwnur. Multo^
riens etenim intempcfta nodis hora, quando gwijfimus fopor in dormiendo foiet occu¬
pare homines, exterriti cuftodes, fic nimio timore excitati, vigilantibus, oculis digni habiti
funt cernere ea, qua mortalibus fimt metuenda perfpicerc. Plerumque enim conipexere lu¬
minaribus pnaclariflums totam, ecclcfiam refpjendere, fit innumerabilem candidatorum tur¬
baro utriulque lexus, epifeoporum , clericorum’, laicorum , puerorum , fit puellarum, to¬
tius ecclefi* ambitu contineri. Pluribus namque vicibus vigiles, qui ftrenue cura fibi cohv
miffa in vigilando excubantes, hoc fuburbium noftaim obfervare ab ignium periculis fit a
latronum infidiis pofiti nofeuncur, cum. clamore valido lhnina ecclefi® "pulfare, fit increpa-
tive aedituos perterrefacere ita dicendo vifi funt accurrifle: Ut quid fomno nimium praegra¬
vati dqrmitis vino 8t fopore opprefli? Surgit:, furgite, quam velocius opem fertefacrislumi¬
naribus, fic facris fandorum pignoribus! nam ut nohis manifeftiijime videtur, tota ecclefi»
a fumrno ufque ad ima fundamenti «®kfti igne comburi videtur. Cum. ftwpitu ergo pavo¬
ris fratribus a ftrato fuo furgentibus, vifiotres quam crebre difparuejre, fit ignium fplendor
quodammodo his intrinfecus, fic illis vialibus exterius pafoatim deficere St inminui de-
«refccndo dum confiderour > timor ab Utrifque squali forte semovetur. Verum fratres cufto-
de» fsers bafilicB- lertis vifto fandorum frequentius l*ufrcando Istos reddit, fit illos fbrin-
focus'politos ignis quali vivus exterruit: fed poft, dum, incpmbuftum templum confideranc,
latiore» efficiuntur hac vifione mina. Nam ficut. antiquo tempore Moyfes dator veteris Legis
robum ardere conlpexit , fic. non comburi , ita fic ii, hqc ; monaftexmm incendi metuebant :
fod non erat nocivus ignis, fed vifitatio angelic®virtttti$, fic fa«d0WtfR quorum ibidem re¬
tinetur multiplex multitudo indicibilis.

IX. De muliere incefibut pedam exa&a ,:& 4 fanSis Martyribus cura».

* Melm . Frater» ex Milidunenfr * opido qaxdam paupercula puello, nomine Ingelbcrta , una cum

genitrice propria tendorum exoeciit limina.- curriculo siquidem veda, quod vilis robur afcl-
li producebat, utpors omni compagunt folamine defolata. Vidus enim veftimentique lupple-
mento oftiatinv fuftentabatur, tabdcenrefqnc doloribus inediaque artus, miferantium alimoniis
refovebat. Tana namque fuggeflnenfia importunitate eundis erat nota, quanto abfque mul¬
torum juvaminis ope nequibat vivere. Porro data -qptiona, coepipaphdare de mduftria teo-
“ ftornm Martyrum fobfidtequo- debdicatis. fog, inferrent medelam. Accita itaqpc nu-
“ Dcfidero , inquit, propitie Martyris fondTSayintefH , cetero^umque tenerum adi-
“ ne fcpulcra: nec demorabor, inquam, adiptfei .per Ulos mei animi vou . Accenfa il-
ITus mater verbis , tantam ipem pmgic ffrcHnptfos ; j, Xubmlataque obtutibus, ipforum , fop-
pl<* cervice adorat cernuo, ut r «dfiiM ei ipawocijtendb . Pavimento itaque mh?erens rdiu-
tiQ»,' Dtum pietatis adfoce ieufrc fandorum mtsrveotu. Mox igitur cita falus pr*eunte im-
mdnkate dolori», on^ue innovat,anhelo fpiriton ?gpudet auxilium : vibratur wdffls animus

-ad

Digitized by booQie

TRANSL. SS. SAVINIANI ET POTENTI ANI, * 231

ai plurima, matremque vocat dicens : Adefto genitrix laetabunda, qux me tacens ab humo an. CHR.
luftulifti tcrrulentam. Poftquam ergo fcedditatem membrorum virtutis depore mutavit Deus, I02 e,
illuftrata fandorum juvamine,cucurrit inoffenfo pede, matremque reciprocat continua voce. aw^.
At illa accelerans properat , fedique ignara , quos fcabeljulos perdidit, inquirit tremula .

Uno, inquit illa, fub idu, mihi divinituscollata eft falus. Sxpfere illam quam plurimi ; fpe>
datque plebem eredacircum fluentem, ac fibi congratulantem.- omnium enim connexa opi¬
nione fubita adepta eft ianitatem. Publicitus itaque omnium perfonat clamor, gratias refe-
rens Deo, vigente fandorum Martyrum patrocinio. *

X. De proyocata a Senoncnftbus T^ornupiaorum inimicitia.

Tempore quo Senonenflum Archiprofqlatus Vv^L^Bt mus fluebatur apice, vir ingenio
& aftutia ftrenuos^gens Normannorum exacerbatione dira cjpfdem civium urbis provocata,
confinia, & proxima quxque ipfius regionis acerba depopulavit exaggeratione hoftilitatis .

Haec etenim gens vulnifica nefaria ftrage populos laniabat. Territi autem nimis obftinatione
crudelitatis, immanitateque perfec.utionis concitati? circumque populi, confugiunt ad tuitio*
nem urbi».

XL De illatione fandorum corporant infra urbis muros,

Sub ipfo tempore regnabat Carolus Simple*: in Burgundia autem ducatum, tepebat
Richardus, pater Rodulfi Regis. Tunc temporis praeerat coenobio beatorum Apo-
fidorum Petri & Pauli Abbas Saa|sqn, compeor Divinae honeftatis ,$c amato/ - faers reli¬
gionis. Is fane conturbtus objeds preffura calamitatis, humillimam frarrum convocat con¬
cionem , ut queat ab eis feiubre cqnfilium experiri. Demum horum omnium commune con-
filium vifumque eft utile eundis, quatinus fandorum Martyrum corpora Saviniani
videlicet & Potbntianj, Altini, atque EopALpi, cum ceteris fen$onira cor¬
poribus & reliquiarum pignoribus , cum maximo honoris augmento in epefefia ejufdem
Abbatis propria infla muros urbis conftruda transferrentur. Relidum vpro eft & decenter
tumulatum corpus fandi Serotini Martyris in quodam ejufdem loci tutiori antrq: quo
perado, jam prxfetup Prsful dplofe machinamenta similationis monachis injecit , commo¬
dius inquieos effe ut tranfveherentur laneorum reliquis intra moenia fands matris ecelcfix
Senonpm in honore fandi Stephani protqraartyris conftrudx. Cogitavit autem tum piorum
fiatrura fimplicitas ob tenorem fenditati? hxc peragi exercjtia i ftd patuerunt poftmodum
hxc adulationis femina.

XIJ. De urbis obfidione , & oratorio ab isne erepto.

Obfeffa igitur urbe, quanta csde ecclefias earumque poflefliones vel prsdia fubruerit , va¬
llaverit, depopulaverit, longum eft paginis intimare, proferam cum &bafiliparo fandi Petri,
mirifico opere conftrudam , atrocibus flammis cremaverit, variamque iupeliedilcm cum
omnibus utenfilibus diripuerit, fc prorfus peflumdare ftuduerit, Heu pro dolor, nec fine ge¬
mitu dicendum! Remanferat ibidem profatum oratorium fen^i Serotini Martyris divinitus
ab igne ereptum: quod dolentes, plura flammis flimenra ingerant molimine toto: fed ilis-
fum fervatur a 4 vegetationem hominum , Dei nutu vivido & merito . Salutifero fiquidem
interventu fandorum fcilicet Martyrum Saviniani & Potentiani, Altini atqueEodaldi, ipfius
fandi Serotini Martyris intemeratum maufoleum fervatur; quia obligaverat eos amor (incero
diledionis, nec patitur fendorum artuum abfentia pit»tQ fluftrari fofemine, quem dudum
fociaverat fibi fide caritatis unicae.

XIII. De "Nprmanmrifm reditu ai propria.

D^mum itaque ponvidis, & necibus diverfis pluribus NormannOrum enecat», reliqui ad
propria funt reverfi. Accelerantes autem monaehilexperierant ab epiftopo reportari fando¬
rum corpora, ignorantes quod per fubreptionem illic forent illata. At ipfe torviseosafpiciens
oculis, priufquam eorum fuggeftionem audiflet , inquit .■ Ultronei hoc jus , licet nolentibus
vobis, tamen profluente clementia Dei, eundis mnotefcere volumus, & conftituitonibus
pbligari, quatinus poffideat hujus fedis dignitas horum fandorum corpora, quorum Mar¬
tyrii tyropinio vegetata luculenter corufcat. Ad hujus calumniofam ergo affertionis feriem
nonnulli provocantur aftutiores clerici, & potentiores proceres unanimiter afferentes,- qua¬
tinus illic haberentur, unde viguerant fummi Prxfules. Ad hxc fxpe feti Antiftitis feralia
adduntur verba: Legum enim jura Pontifici eundis decernenti, clericis quoque divinx iria-
jeftatis cultoribus, £ venerabilibus quibufcumque terris & regionibus tantorum martyrum
congruit infervire excubiis.- vos^agmen vulgale ad ccenobitale propofitum una cum rebus
omnibus refumptis revertimini, fcientes deinceps nos horam fandorum vcnuftari prxfen-
tia. Gementium ergo & rogantium monachorum fragor adtollitur , pauperumque terra-
lenta corpora geftantium plebiumve utriufque fexus dolor perfonat dicentiumUt quid tali¬
ter affligimur? quibus malis obnoxii ifta perpetimur, fi ad communis munimina refugii con.

>4»a SS. 0. B. Tom. VUI* P i i i j fugi-

Digitized by

Google

2 3 2 * TRANSI.. SS. SAViNlANI ET POTENTI ANI.

rH _ fugimus, quare traducimur? quarePdtfonis fruftramur nobis a DCo datis? Ad hic Ponti-
102 ^ ' ^P* 115 temeritate pravi cottfilii, foris muros juffir eos propelli,

iJ ‘ Aug ’ XIV. De monachorum inflanti gemita & Tritfulis cUfiodibus , oftenfaque

terribifi viffaM,

Memorabilis itaque Abbas Samfoft continuato dolore & abftirtentia pAttC CmWitUr: ftrd
& tota congregationis unanimitas, vigiliis- & arationibus jejtmHfque praegravata, Cadem pati¬
tur incommoda. Chriftus igitur omnium rerum cenfor aequiflimus compatiens afflidis, fuf-
fragantibus fandorum quoque Martyrum precibus, non diutius fuftulic carere coenobium
tam pretiof® facultatis thefauro. Medio namque nodis confinio , cuftodcs ecclefi® fandi
Stcpbani conquatiuntur horrore acerrimae cOncuifionis : citato vero curfu , Pontificis aiires
replent tremulis chmoribus; O Praefui, inquieiites, fer nobis de folatis- opem. Hse enirrt
bafilica in qua manemus, timendum eft ne funditus corruat: fragor nempe tCrribilO intus
perfbnac, St vibrahtia luminaria immenfs claritatis pervolant. QUA fuperftitio, inquit Epif-
cOpus, veftros agreftes perturbavit animos ? Vere fallacibus monachorum fuggeftionibus decep¬
ti , vanifque pollicitationum fpebus fedudi eftis. Sed vox ceftis veritatis nequit exftingth
atrociori commotionis turbine, Sequenti node turbata miffa cuftodum ab epifeopo follertia,
fugienfque prx horroris magnitudine, denegat ibidem aitipfiUS fe manCre. Jubente epifeopo
mox utraque pars cuftodum cuftodia? mancipatur. In hac pernicie perfiftcns Epifcopus ,
titpote verfutus moribus, tertia node femCtipfum ecefefi® cuftodem adhibuit, militum cu¬
neo vallatus ingemi caufa ver® examinationis: corufci autem luminis dettfitate obcAcatits ,
Cdepit vehementer debacchando frendete, & obnixe ut afportarentur fartdotumcorpota pro¬
clamare.

XV. D6 rcve&is fanftowtn artubus ab urbe.

Convocata denique adeft fandi Petti modefta monachorum pfoalarix, & receptis Patronis,
ultra quam credi poteft fcetiffima , cuni magno tripudiantium eidUltdMiumque choro id
propmm fandos deftrunt bafilicam . Quamobrem Arehiclavis ejufdeffl fedis , nomine
BfiR.tfAR.DUSd, peftifero invldiA Zelo fucCerifus, abfttahit pallium , ouo fandiffimi &f
apoftolici patroni Sdvinjani tegebatur tumba? arreptoque artavo b in frufta ihedkim fecans
ait: Si horum patrum caremus pignoribus, vel hujus partiunculam Zeridebimus. Palliique
pars ad pofterorum memoriam adhuc in- eidem fede fervatur. Quanto fandionis augmento
hic quippe facer locus* viguerat, omnihfiS liquido Conflat? praefertim cum proprii eifefiorte
* Nempe S. fanguinis ipfum dedicaverint, & creberrimis monachorum ibidem dCgCfUifc» e*ftquii$ b#-
Petri coe. beatur celeberrimus.

nobium. ..... .‘

XVI. De antris ab abbate Samfone conftruftis .

PrStere» venerabilis Abbas Samfoif, follertioti fub fratrumqaC praeditus confiVio, polle,
rioribus cupiens fanCire falutem, abdictorfc fandotum aftubus cortflruxit arttta. O laudabile
As piorum PatrumMnventuip populorum pto falnte publica, qtf« non difpufat hos fo-
phiftaa eflfe fagaces & cbfendds, plutittiimique valere? cum tttemoria fandorum imerveVrfu
longa «taneat per tempora i At quamquam tegerentur fandOrtrm membra deofis fpCeul>us ?
tamen opinantibus illic adfbre plurimis, torum. pio juvamine fanabantur ab omrtibus tnor-
bifetis doloribus. - ■

XVII. De Cuillelrhi obitu.

Decedente Guillclmo prxfule, Gerlannus Pontifex conlaudatur, monachile pro-
pofitum a primaevo infanti® AVO eonffcquutus , & dogmatibus philofophis admodum fulci-
tus , parentum profapia mediocris, fed liberalium artium non fegnis fedator enituit. Re-,
Cenfewdum namque’ inter optima fiixftfga! citatis ftuditt arbitramur fore, quod Valde diligens
fepUrt ' di&lim monafterium , ibidem tutrim compofirit opere ptdito. MuridiaK- eurfc- de-
mum perado, migravit ad aiftra vocatus: fua mandans 1 tumulari membra fandi Germani
Autifiodorenfium in bafilica. H b LDtltf annus in hoc poftmodam pontificii efedus fo¬
lio, ahtti Didnyfii monachus, eundis flecnon Chrifto placens, amabilis & diledus. HujuS
i« tempore regiminis, NOfRANNuS ceenobii ftrtdi Petri pr*IafuS efferbuit ? gazanWn
qu 4 'ft conglomerator ftrenuus, Nevernenfium dignitatem Prtefulatus promeruit muneribirs %
Ambitionis autem ejus faftu prAgzaVatum fandi Petri coenobium, paene vertit ad nihilum- .
Horteftabatur vero illius adhuc in tempore idem locus j pOtioribus ucraruttfque facultatum
rebus ditatus a Deo devota Techilde Regina ?-frd hujus piacula virtus (Miae clementiflima.
Ceterum Heldemannus PrAfel obik, foTte fupvertn rapPus, mfrrtus ih fupernts coetibus.

■ r xvm.

* De eo Clarius in chronico, quent fandi Maris Arehiduvim dicit, contra quam hic andor. An Ar-
cjticlavis cathedralis eqelefije Senonenfis Abbati* S. Mari* titulo donabatur? .

' 6 Artavus fnftrumentum panno fcindendo aptum, fi ve forcipis feu cultri genus . Hoc nomen exprimit
mf. liber RegulA Ordini? S. Vidoris citatus in' Carigii Oloflario : Ni‘c ftfiftort* , nec artavos , nec cul-
ttlht fyfeiptit.

Digitized by ^ooQie

TRANSL. SS. SAVlNtAtft Et POTEMIANI .

XVllf. QubA mttis eumait otrchthfbdduf 4 bmo Savmiano perculfus petieHt.

Pfifulitus hdhcrfe AR 6 H&Jf $a ldus fUfhlUitfflf - y paretttum potius j qifam Dei provoca*
tiiS dxAmiric. ItiVedus itaqtie hic lubricis juventutis foria, probrofi voluptati dedit operam.
E*6fam enitti divino cultui follertiam adhiBfehS, it caduca quique perituri devi arilpledens,
AbbatiatH fthdi Pfetri, OtuhjbliS namque rtrUfri cOpiis opulentiffimam * ad foltthi ulqtlecori-
trivit, etdefiarunft, villarum, tcrrjruttujue optima quique vchdcns & diftribuens, ftliquaih
ptOprios ufus dctirtens. Sed hu/Ufce curidos lattttntabiles excefftis propalare longum rte&s dii-
cirrius : Hoc ftdum addimus , qubd famulantium Chrifto faerit irifecutor horribilis , ac
odibilis , 9 c fdecularium arilator ftudioCffimus . Admonitus ergo itt nodis vifione biduo a
fando Saviniino iquif&rrio Martyre, noluit qulefcere a nefario opere. Adgrediens hunc quo¬
que tertio, ac nolentem obedite jtiffis, petcufftt mucrone irivifibilj; Non diu, inquietis, tu*
nugas pitietilur illecebrofi adioms , & defblare locum noftri effufione criibris facratum .
NltdUS omtii prdrfus tegmine veftium, repertus eft ih rtft^orio fratrum, quod fibi vindi¬
cans, eorum ufibus impie Ibftulerat. vtqud diredion» nempe cehfura, nece fubitanea jufte
iHum percudit, qui congregatas pofTef&ories coenobii ob fr3trum fubfidiaj pauperiltrique fiVe
confluentium omnium juvamiha, nifu toto contriverat* Nec quifquam arbitretur iricortgfUum
fic illum fltiire, qui primitus abjecerat catam paftoralis dignitatis j &c,

AN. CHR.
IO25.
»f* ^ u g*

XIX Dt uinaftafid Pontifice , qualiter eftmdcm Ionum f cepit reflaurqre.

Abeufite illo tam crudeli interitu j focceffit iri Epifcopatu ASAstasiuS, vir hoHiftatis
it mirat probitatis. Pavefcens hic quidem teterrimae hujus examen mortis, efficitur volunta¬
rius reparator fatpe didi loci, Praeventus autem divino amore, & maximeipftus fandiMaf-
tyris Savitiiani congrua vifionis afnmohrtione, ctepit ultro terras coenobii irfqtiirere, pterio re¬
dimere, monachos educare, & facr± inftitdtionisibidemnoririam reformare. Talium omniuni
que gratia fuffultus, humartam extiit labem, & fandorum iri caelis promeruit focietateirt |
foaquc membra in eadem bafilica jacent tumulata,

XX, Obe&titt jifiaflafto qtiomdo StwmUi fiUcifJtrit *

Orbata Senonenfis Metropolitana urbs patrocinio hujus, praefertur ad fublimandam Prae-
fulatus maignlficentiam SRVViftus nobilitate prxdpotis, 8 e morum prdbitaiecohifcus. Hic
praeceptionis fandi ftrenuus obauditor, modefti mores priceflbris infequi ftuduit optimos .
Porro improba imulantium molimina dirdic, & Chrifto placentium amicitias finceriter ex-
quibvit. omnia Karifmafa infignia geftiens ampledi, & malignantium caduca reflui; Dum
pluta ergo tentat peragi virtutis opera, incurrit id quod manet obViam veritati} fieVaffcilicet
antiqui hoftis iricitamenta, qui veternus for quomodo laeta Chrifti agmina interpellet j livi¬
dis feminibus fettens inlequitur. Excitat itaque male commeantium 8 c irritantium deviosfcH-
hls clericorum, civium quoque ejufdem civitatis, Vehemcntir afdverfus eum ifffcfti decertan¬
tes, ac ebngrua quoque fariduarii comprimi glifcentes. PrivitiS alitem tutdt fuprSdid® Or¬
bis* quafinds fhale 'tumentia fimul revulft corda internecet, praeferendrim fe oBjjfofttielypeuirt,
ut tuta mantant veftigia fcbfequentium, Deique domus defenfa praeferatur ad fublimia. De-
mutn Chrifti vidoriofo ptotedus munimine, pravorum conatus dulcibus interdum promulcet
eloqtiiis; aliquando vero minacibus trahit proteritque increpationibus.* inter cidttn tqudque ni¬
teri fn qruique poenalia, & pullulant favente Chrifto profperitatis commoda

* • j

XXI. Locato Stvvino in fide, quomodo ipfum locum ornaverit Abbate &

monachis t refque proprias reddiderit . •••’ •■■■■'

Ignefcit interei arhdr nobilitandi fandotiim coenobia, ac reparandi honorem priftirium eo¬
rum quicumque foerant diruta.’ atdenter qtfiri potius fandi Petri monafterium ob fandorum
fuffragia vcnuftari difpofuit,. quod multorum pravitate dolebat everfum iri. Sui ergo fpeda-
bilis eXorfiim profapm nobilitatis eidem coenobio prifecit Abbatem^ nomineR ainArdom,
moribus egregium, Sc follertia priditutri, reddita omnium media parte ejufdem Abbatia?rermrf.
Hk itaque adblefcens ftrenui indolis, irifolatus cowtigui gratia regimiriis, vicinosquofqucte-
dotes pfobitaftiS adii pricelkiit: flammante quideineorde, utpote nobili, adaptare locum prd-
firtUs ftuduit, & friOnachos nonnullos fophiftico omnium liberalium artium dogfnateihftgniri
dCcrCVit} Hoe furiimum Omnium pranofeeris bonum, quatinus his dMcipHn is liberalibus edodis,
& facr* ReligioriiS propofitO informatis flatu» loti gratior haberetur, & ab Omrii magnifi-
afreftir.

XXHL De homine perjuritd fuper fan&i Savitiiani altare .

1116 qudque id terisfore; accidit ih pnefa.it} fepius coenobio cVideris rhir&tilumj quod' mi-
nime credimus fllentio tegendum , Propbahus bonitate quidam namque homo , nomine

Rothbcr-

Digitized y

oogle

TRANSL. SS. SAVINIANI ET PQTENT1ANI,

AN.CHR,

?o.*S*

M- Au &

Rothberihus, in vicina ortus villa , cui nomen Maffiacus-major indidit antiquitas , cupi¬
ditate foedatus qbfpcena, illicitum ferramentum fendi Saviruani perfecit in ecclcffe * quatn-
obrem rabies illico fxpfit dxmoniaca: miferoque cruciatu in omnium vexabatur prxfentia
Adfunt extemplo nonnulli & alii tftjerrjmi fpirijus , /ed magjftri criminum , humapxque
falutis aufpices, qui latenter incitantes illum in diverfum compellunt nefas . Vinclis deni-
que conviciator brachiis , fu orum propitiatione parentum , fcelus ejufdem videlicet agno,
icentium, perducitur fandorum ad antra martyrum : ne profundius caperet tremula com-
-pago artuum dxmoniacarum querelam dcbacchationum. Hic nudata gerens membra, muL.
cis idibus fauefeta, yaftare ac laniare quofqpe tenentes fe ut quibat deliderabat, Per kcu,
nas fiquidem cicatricum evifeerando rejiciebat fanguinem , & cruentas manus Iorifque fef-
■fas dilacerabat, terribiliter inquiens ; O Savinfenp prxpotens martyr, cur me enecas cru-
ciatibufi diris? Pro certo ergo propinqui profitentur piaculum vidi , ob hocque multiplicia
•cordis ab imo trahunt fufpiria : quin immo auxiliatricem Chrifti virtutem per fandorum
obtentum eorumdem fibi flagitant adfore propitiam : quatinus ex latebris hujufce obfeffi.
dxmoniaca pcftilens vis exeat, & recidiva virtus Chrifti polleat. Inretitum eum utique fu¬
nibus anhelus eorumdpm ibi dimifit nifus de fandorum juvamine omnimodis fifus. Furebat
vero fpiritu fervido, efiagitans nomen fandi martyris Saviniani didutemerario. Nihil fane
illius feveritate jocundius, nihil jocunditate feverius. Jam vero omne robur virium ccflerat ,
& divulfes lacertorum compagines fopor prefferat. Ergo illifoporato adeftpropitiabilis yifio,
Vidit ab aftris fane defeendere infignes viros, claritatis nimia luce refperfos: adgrediuntur
illum modeftis plane greffibus , fed minantur duris increpationibus : Cur noftrum , inr
quientes , efferus prefumptor intrafti antrum , qui recens noftri locum effufione fanguinis
facratum violafti ultroneus conviciator? Horum prgo dum fligeret intuitus heriles, territus,
nec celer, & prxmiflus fplendor avolaret, & fibi anxio finem fubiti inferret periculi , ceu
mortuus perftitit ad hxc mitior , reddita piorum Martyrum dementia ftupenti & psne
emortuo pepercit; Ob morum, dicens, fidem parentum , qui te nobis reliquerunt meden¬
dum , jubemus abire fanum . Mirabile didu ! mox denique nexus quibus manus habuerat
yindas decidunt, femotufqpe a piferip, cui ligatus inhsferat , prorfus recepit totius vege»
.tationem corporis- At ille quanto lanior, tanto jpefundat frontem vacanrem omni pubilo \
& in fe patrat® virtutis veridicus prxeo efficitur eundis. Circumflat ergo perfultantium coe¬
tus, pares camenas paribus hymniznai modis jrerpm fpreatorj ? cujus dono fiunt eunda
qux miranda videntur, &c.

XXIII. De ipfo Tontifice , quomodo ante pedes abbatis & monachorum projiratus jacuerit ,

& res quas adhuc tenebat reddiderit.

Providus interea Pontifex Sevvinus , luculentiori prxeonio decoratus virtutum, eidem,
congratulatis coenobio diffundit vultus Ixtitiam ab ore hilari & fida gaudia gerit: tunc om¬
ne cordis ipfius ab imo ludicrum aboffertur , olimque animus nugator. Deitatis efficitur
indagator, 1 ac fua inepta vultu probitatis ferio colorat. Enucleatius quippe copiofiufve ef¬
fundit, qux maDicis tenacibus foverat: quoniam munerari divi fcenore fefe non dubitabat,
horret ferale cupiditatis monftrum , & inops egenufque rerum mavult obfequi Chrifto ,
quam laptaliter lauciatus , obexcari illecebris gazarum; prsfertim urgente fuperna ammo-
nitione fandorum martyrum Saviniani & Potemjani , in follemnitate celeberrima Johannis
,& Pauli: qua ftupefadus ocius xifierii clavigeri Petri adiit clauftrum , fefe profitendo cui-
pabifem ac facinorpfum. Prpftratus itaque jacens coram omnium fratrum obtutibus, voce
humillima indulgentiam efflagitat cernuus, eunda itaque fua prxfetx Abbatix prxdia red¬
didit, & ad fuos neceflarios ufus vel pauculam portiunculam retinuit. Favoralis aura inde
monachorum attpllitur, fed fic tpt?m perculit urbem ? Chriftpm ppnfeqdantium congratula¬
tio vehemens, &c.

XXIV. Pofi mortem Sevvini quomodo Leotericus fuecejjit , clerum & populum ,, *4bkatem'

, que Rainardum & monachos dUexerit.

Paft hunc adfeitum fuperorum cuneo nutu deitatis eundivido, Leothekicus infu¬
la tur Pontificis folio , adibus eximius , cujus laudabile culmen honoris amore fane parato
compellimur propalare: fed facundia abeft fagacitatis. Merito finceritatis illius crevit plane
facerdotalis gradus, eodemque monitore praxelluit normaje decus fand®Dei Ecclefi® , &c.
Prxterea miraculorum infignia, qux illius, enituerunt in tempore , longum duximus huic
opufculo innedere. Ceterum crebro feti coenobii contiguus amator efferbuit, animofius vi¬
delicet follertis rudoris abhatis RaiK arui , communis utili» fedando commode ; con¬
gaudebat namque probi prxcefforis Sevvini hunc bonitate fuperftitem , & morum falubri-
tato heredem. Denique laude digniffimus Rainardus abbas prxlata caritatis virtute rutilans,
fefe fuofque omni voluptati abdicaverat , & continenti^ lege aditaverat, Apoftolic® affer-
tionis ultroneus auditor, fine oaftimonia, inquientis, impoffibile eft placere Deo. 1 illiufque
philofophi, qui nil ait efle prjtis moliufve cxlibe vita . Et hic fpecimen Religionis non fe
gniter tenuit, fed reliquiffe quoque bpnorura operum fpeculum prxtendens, -xquitatis jura
prqperumque prifcqrum inflitut» flagranti aipplcdens nifu , fpedabile multis refplenduit

decus.

Digitized by

Google

TRANSL. SS. SAVINIANI ET POTENTIANI. 235

«fetus , &c. Officinarum quique diruu fuis cum utenfilibus nobilitando reparavit arteutius.
Nifus interea affedionis ejuidera panditur circa fandorum celebria feftaMareyrums iedcre¬
brius tabefeebat, ignorans qua tegeremur tumba fandi feiiicet Savinani membra.

XXV, Dc tumulis [antiarum Saviniani , faciorumque ejus ab abbate Ratnardo t & leo*.

therita archiepifcopo referatis.

Beatorum igitur martyrum Saviuiani, Potentiam, focionjmque eorum corpora , ab ab*
bete Samfone venentbiiirer tumulata intro in antris ©b timqrem paganorum , ufque ad do¬
mni Leocherici archiepifeopi, Si domni Rainardi abbatis tempora ibidem latuerunt i quam
ob rem experiri cupiens (Uda feniorum follertius indicabit ferta, prxfago prifeiens fpiritu.
per fandorum fuffragia plura adipifci famatum remedia. Capcffunt itaque confilium falu-
bre, quo referarentur fandarum maufolea , qui antris continebantur in abditioribus. Hoc
perado extemplo miri odoris exfuberavit fragrantia, centiorefquereddidit de corumdejnprx-
fentia: collaudantes Deum recondiderunt ibidem decentius pafita I.: Kaleodas Septembris .
Quibufcumque autem infirmis, vel imbecillioribus collata eft patio , de qua fandorum lo¬
ta fuut offa, abfque mota fanitatis meruerunt juvamina.. Ad illius pededo laudem magni¬
ficantur magnalia, qui tuitione eundivida regit quidquid creatum vegetat.

XXVL Qualiter Regina Conflantia fontium. Smtmkmm agnoverit .

Eodem tempore regnabat Rotbbrtus Regum piiffitnus. Hic peredis divertis reftau-
rationibus eeclefitrura, nccoon ornamentis fandorum corporum, corpus- fendi Savinianiau-
ro & gemmis argentoque ornavit. Quod qualiter adum fit,. paucis eft differendum * Fa-
dum eft dum quodam tempore Rotbera» Rex Rosum peterer, utCo«sTANTU Regina ,
una cum filio Hugonh parvulo Tilb remaneret. Quod ut B&rta Regina , dudum
caufa confanguinitatis a Rege repudiat* ,Comperit» profecuta eft cuna, fperans fe foventibus
ad boc qnibufdam aulicis Regis juffu Apoftalico reftitui tbora regio: unde Conftantia Re¬
gina timens fe amoveri a regio latere, inenarrabili, detinebatur maerore. Que dum nodequf
lam ab hoc nimiis cogitatknum tumultibus pulfaea, obdormiret , apparuit ei per to*

enarrabili claritate circumdatus quidam angelicis decoratus canis, in fecerdotab babieu, vir¬
gam paftorakm geftans manu» quem nimio timore perterrita dum,requireret quibam of«
fw, intonuk fc fore Eptfcopum, Se eppeUan Savinianum, cui & dixit: Confiant eftoCpl»'
ftanoa: quia Deo propitio liberata es ab imminenti triftfcia. Illa vero de tam praeclara vi-
fione perterrita, fodo mane ccepit inquirere foUicitc a circumdantibus clericis, fi illis «ne»
giooibus habemur Epifeopus, qui Savinianus diceretur . Quibus ignorantiam fila» profi-
tentibus, unus px ek qui in monaftsxio fandi Petri fuerat nutritus , redeunw Reg» ArUtf-
lianorum futurus Epifcopus, nomine Theodericuscj refpondit pro omnibus : Eft, domi¬
na, in monafterio fandi Petri fandus Savinianus» primus Metropolitani urbis Senonum Ar-
chiepifcopus, q»i per Martyrii triumphum una cum fociis, pervenit ad cceleftis regni bra-
vium. Hujus Martyris fi devota mente adieris prxfentiam , id quod promifit abfque dila¬
tione noveris te confecuturam. At illa de tanti viri confiiio gaudens effed* , citiffime ana
cum filio expeti k laudi Petri limina, &diutiffime lacrymxsfuodem amc corpus beaciMar-
tyris, totifque viribus ,fe committens ejus fidei, gaudens remeavit adproprk, devifiutione
tanti Patroni confortata. Nondum tr an (ierat dies tertia , cum fubito adeft mtcmpcfta node
legatus regius ante januam , nuncians in proximo, adfutuxam ejus pnfentiam’ » qui Deo
ductate propriis fedibus reftitutus, ut-veraciffuna approbaretur promiflL» Martyris dein¬
ceps propriam conjugem magis quam ea tonus ditexit, & fiib ejus nutu omnia jura regalia..
Se queeumque poffidere videbatur manere dtfpofiut . Sed illa minime oblita promimon»
fandi, fatagert coepic qualiter exornaretur corpus ejus gemmk & auro, qooddiuinolufutjl
plumbo, ab antiquis patribus abiconditum. fuerat fub atrio : & Regi fuggerens fua vOta ,
Deo auxiliante ad ea implenda paratum ilium invenit'per omnia . : Qui accerfiens Odo»
rannum ejufdcm loci monachum , qui ad hoc opus perficiendum videbatur idoneus ,
commifk una cum Regina ejus fidei cantat pietatis opus,. Dederunt igiturScnonis in primis
per manum W a. l sml.j q* pripqfiti aranti tncri libras 4. deinde Senones per manum
VV UlBtMi Cubicularii aigeuti menJolidofli.y j. Pqftea miicrunt per manum Odo¬
nis Paratgii aigcnti meri folidos 37. mifertmj etiam ad Parilius per manum Odoranni mO-
naebi atri fblidos 17. & denario*! 8«, ,& geittmaa: p»eeiofifEfl»aa. His ita "patiatis , reftdt uti
miraWia Dei, qui m febrici* hujus optrk ctaubfquer hoftrisovidimus, & est-patte manibus
contsedavimus, Chrifti fidelibus intimemus; quae fikntip togere crimen eft admittere.

a»; :• ■ ■ ». . .i-.' :• *.a.' —*Cj i:.i. . "J II C 1 *• >- ■!»'i .* ■' :

i XXVIL De Odoratui mntaehi prtfeSaue ai, palatium* & aUra ab Regina

aceept » m.tepfo. fobruam.

Igitur occupatus Rex variis foculi Car»,..intermifit aliquantulum ad aoOaaftoriam rufitd-
re ftqntus coepti operis. Tranquillitate vero percepta, mandavit per Francolinum

jam

a E^juf geffa retulimus ad anoum ioajk

AN. CHR.
IO25,

if. Aug.

Digitized by L.00Q ie

AN.CHR.

i02 5
*<h Aug,

i z 6 TRANSL. ss. saviniani et POTENTlANI.

jam dido fratri, ut concito gradu veniret Druis ad fofeipiendum munus operis. At' ii#
vefperrina fynaxi expleta; & ut mos eft monachis, percepta benedidione Abbatis, ite per¬
rexit ad cacumina Druenfis a Caftri. Veniens vero poft foiis occafum ad fande Columba
portum, transfretavit cum fuis Icaunam fluvium: cumque paullulum fubftitiffet in litore ,
inter 'ceteras ftellas, quibus nox iiluftrabjtur, vidit quoddam fidus exfurgere eo in'loca ,
quo xftivo tempore folet horam diei primam ibi demonftrare ; quod exiiliens de fui ortus
loco, virtute divina capit ferri velociter per aera, petens cxli eminentiora loca pxneufque
ad illud pundum, quo ea tempeftate iolet fieri hora fextac quem cum famulus equo prae¬
parato, cui infedere debebat, hortaretur , quia nox imminebat ut afeenderet i Suffi ne me'
paullulum, inquit, & intuere cum tuo iodo jnirabiiia Dei, qus hadenus non vidi. Quo
miraculo famuli attoniti, ignorantes quid prxfagii praeferret, fignacuio Crucis- fe muniunt,
& Deo fandoque Saviniano paveiadi corde fe committunt. Stella vero in loco quo venerar
paullulum fubftitit, & retrogrado curfu ad locum unde venerat in unius horae fpatio ite¬
rum rediit, quam pine ufque ad tertiam vigiliam nodis contemplantes , eam inter cetera
frdera implere curium folitum viderunt ovantes, & inter fe quid demonftraret conferentes;
quibus animo occurrit quod captum iter profpero greffu peragerent, & demum voti.com¬
potes concite ad domum redirent. Dantes propterea fele maturius labori capti itineris, per
fqualidam Belfam, co furgente a menfi, pervenerunt ad palatium Regis. Prxmifti verola*
lutatione Regis & Regini, ut veraciflima apparerent fideris prifagia .• Sufcipiens , inquit
monacho Regina, quae fando Saviniano pro poffe difpofuimus ad prsfens mittere munera
fcftinus revertere ad propria; quia nos fummo mane difpofuimus abire alias. Et flat i mpro¬
ferens auri trcdecim (olidos, ad publicam monetam Aurelianenfemappenios: Si, inquit , tibi
non fufficit mea ponderatio, prxbett fidem proprio oculo iterata propenfio : quo pondera¬
tore nihil aliud, quam quod Regina pndixerat, fuit invenire . Rjegreffus itaque monachus
voti compos ad monafterium, poftquam Regis ex parte & Regini dixit Abbati & fratri¬
bus ave, protulit auri ftilvi fando Saviniano tranfmiffum munus decaffilide. Appeniumergo
palam omnibus per manum Francolini oftiarij, & Raimberti cellerarii Regis, trutina
vergente, inventum eft feptem denarios plus habens. Unde ftupefadus frater qui detulerat,
& ceteri admirantes, cognoverunt pro certo quia qui fideris mutatione in eundo dignatus
eft oftehde re miraculum, Sc qui ex nihilo fecit totum mundum, in facculo fidei ab meri¬
tum-Martyris concelfit exuberare fulvum fub feptiformis numero fpiritus aurum . Et qui
ad redimendum filios vidui , Helyfei interceffu , fecit fuperexcrefcere oleum, exigui auri
rnunufculum devotione Regis & Regini ftei* maximum : & caput r hrifti Deus, qui per
prophetam fuum dixit argentum & aurum meum , quidquid membris fuis , ideft fandis
Martyribus confert, alterius non eft. Poftea dedit Rex per manum Odoranni monachi Se-
nonis auri' uncias 8. & argenti, meri folidos ij. In perficiendo vero opere, ne fieret Regi oneri
frequens requifirioauri & argenti, additi funt de thcfauroi ecclefii quinque uncix auri, fif tret
libri argenti meri..-i' ' ■ , '

XXVIIL be fandi Saviniani translatione , & miraculis coram Roberto Rege faftis.

Defcripro itaque apparatu Deo digniflimi operis , opere pretium eft exarari miraculum
feripturx vomere , quod Dei omnipotentia prifentibus nobis dignatu^ eft agere in fandi
Martyris translatione.-Optata frfti vitatis ejus dies, qua ab antiquis-Patribus ejus venerabile
Corpus una cum fodis in baiilicadandi Petri translatum eft, adpropinquabat: & Rex, ali¬
quantulum Scnonis commoratus , redire difponebat Parifius • unde vocans Archiepifcopum
Leothericuiji, humiliter ppfhllavit ', ut monafterium adiret , & fandi Martyris corpus dc
locello plumbeo,. in quo ab antiquis Patribus potitum fuerat, in aurea capfa quam illi para- 1
verat tranfponeret. At ille fexta reria, cui fuccedentc die dominica futura priftolabatur fe*
ftivitas, ad monafterium veniens, fumma cum veneratione Una cum fratribus monita Regis
implevit; corpufqpe:fandi F.odalbi quod cum eo reperit, cum cprpore fandi Saviniani
ponetfs, offa pueri.parvuli cum eo : humati repofui* urta, & expletis Miffarum follemniis,
edendum abiit. Fratre vero, fub"cujus arbitrio &• providentia totius operis fabrica confla
bat, in choro mon&fterii relidente, & imagines argenti, quod operculo eapfx fuperponi dif-
pdfuerat, cera molli refovente, fapervenit ex improvifo dudore' puero Jparvulb quidam cx-
cus,j>oftulans fe intromitti in crypta, ubi fandi -Saviniani repontdm erat corpus. Qui fci-
foitatus a monacho quis effet, & unde effit, vel cujOs rei gratia ad veniffet? profeffus eft
fe effe ruftictun:, in pdgo Vvaftineofe; in villa^ qnx : Fontanas dicitur, habere : habhacu-
hfm ad’ manendum., & proprio-momine vocari' Mainardum ,■ & admonitum node prxterita
in fomnis 7 , ut acf- fandi' Saviniani prifentiam veniret;, & lumen oculorum ibi reciperet i
erat enim triennium, ex quo lumen amiferat oculorum. Intromiffus itaque ad fandum,
diutius oraviti-fed nihil luminis ipfe die percipere pi«ruit. Nimio vero fuavitarisUxiore, ut
ipfe dixit, repletus, ad propria eft reverfus. Adveniente igitur die Dominica adeft Rex cum
fuis Epifcopis & proceribus. Abbatibus quoque & Clericis, necnoti & populo innumera*
hili, i ad tfanfveheadum corpus Jflastyris: quem t fufeipiens una cum. filio fuo RotbebJto

# Pniepfe caflrum , melius Droccjifo, vel anticjuis Purocaffenfe, vulgo Dreux , vel ipfc nomineckrifffmum •

Digitized by ^.ooQie

TRANSL. SS. SAVINIANI ET POTENTI ANI. 237

propriis fcapulis:, repofiiit fcum inanibus fu is; in illo loco, ubi in prxfeoti veneratura fijle- AST. CBR.
Kbuspopttlfa. Peradp deinde follemni officio Rege recumbente ad menfam, mosa- 10235.
ehifcjue gentibus, fedebas ibi fspe didus monachus , ubi eum perindie fedentem fupra- »f, Awg.
'lcriptds invenerat cabciis; qui nutu Dei dtacente fe puero fuperveniens , l dixic fe irerattfln
fomiiis admbhittnrr, ut quantocius expeteret fandi Saviniani auxilium: St projicietis- fe felo-
tenus ante prxfentiam fandi, ejus firffragantibus mefitis vifum recepit : eo ufqoc. a

•pamhdo puerulo duccbatsur , eo ducente puer ad domum revertitur. Rex vero furgens a
oienfa. orationis caufa, ut mos illi erat, folus remanfit in ecclefia» qyi dum oraret, contigit
ut fxpe didus frater ecpleliam intraret: quem afpiciens eminus tranquilla manu innuit, ut
accederet propius . Cui, Enarra mihi ‘, inquit , fandus Potentianus fando Savmiantr quid
luerit. At flle ttuod foeius ejus in itineris labore, & fceceffor inhonore, & eolltgaMartyrii
fbetriCy humiliter intuhc.Tunc Rex graviter crepat conqueri, & pugnis pedus tundere v eo
quod eos, 4b invicem' feparaffet corpore, & promittens It euin focio redditurum commifit
eidem fratri 30. & tres fbUdos meri argenti , ut inde inciperet prxparare ferinium fandi
Potentiam. Sed dum ifta «^itabat agere, prxventus fuperna vocatione reddidit Deo debi*

*um patris noftri Adae.

. • r, .

fc jt -.

I liiti S JL&ZjL.

V ITA S A N C T I B O N O NI .1"

AttCHR.
102 6
30. Attf-

1 ABBATIS L U O E DIE N S I S.

*i j . ... .. * • - ■ . ‘ r ‘

Au£ldre monacho Lucedienfi anonymo, ejus aequali
'Ex mf. codice Bononienft .
OBSERVATIONES PRJEVIM,

J. £*EQVEHTES duos, alterum dc vita, alterum de miraculis fandi Bononii abbatis libel- Bononms
O 1 l° s fcripftt quidam monachus Lucedienfts anonymus , qui aetatem fuam prodit .in libro de fts ° nonien '
miraculis non uno in loco. 'N.am num. 7. ait matrem fuam a fando Bononio etiam tunc viven¬
te , fanatam fuiffe : & num. 10. relati miraculi , quod ipfo anno mortis ejufdem fandi viri ac.
cidit ,-fe,teflem adducit . Confer, num. 18. Eruti funt primum , fed flilo. mutato , duo ifti li¬
belli u Surio tx mf. codice monaflerii fandi Stepbani apud Bononiam nobiliffimqm Italia civi¬
tatem , quod Jerufalem appellatur , olim monachorum nigrorum , nunc Ciflercienfium . Eofdem
indidem acceptos primigenio flilo reftituimus. Codex ille multas alias vitas continens hanc ha¬
bet m flne claufulam t . Anno ab Inc. Domini millefimo centefimo oduagefimo , abbatianre
domino Landulfo abbate diferetiffimo, Deo & hominibus diligendo, fama tyarfim no-
tiifimo, anno videlicet abbatiae ejus 18. die fcilicet Veneris, qpi quarta dic. poft fefttfm
fandi Martin». epifeopi fccums eft , completus eft in monafterio beatiffimi protomartyris
Stephani de civitate Bononia, quod vocatur Jerufalem, liber ifte, & thefauris armarii jam
didi monaflerii aggregatus. Quod utique ad omnium hominum notitiam venire volumus, &«.

h S anili Bononii corpus colitur in monafterio lucedienfi prope Crefcenthtm Ftrcellenfts diacefis\in-
ftgne caftrum inter "Padum & Duriam fitum, nunc fandi Januarii, olim fandi Mcbaelis titulo
donatum; cujus originem ad tempus Miperti Langobardorum regis principatum , id efl ad annum
712. refert Francficus iAuguflinus ab Ecclefia in Chronolqgia Pedcmontana cap. 33. LoCus a
monachis nigris ad albos Ciflercienfes , & ab his ad paucos clericos feculares devolutus efl >

Eadem ferme habet Lubinus in "Notitia abbatiarum Italia > ubiLocedienfem abbatiam hodie ad Caja-
lem diacefm, qua ex Percellenfi detrada tfi, pertinere obfervat. Hanc fitam efftfait in territo»
tio Mantisferrati fupra fluvium Gdrdinam, nomenque opido fandi lanuarii quod occupone mana fit-
ni fenfim exfirudum efl, tribuijje .

1 . T) E a t u s igitur Bomonius Bofloni* oriundus fuit, ibique a pueritia fe
F) fub monaftico praetextu divins fervituti mancipavit. Inter cujus cre¬
pundia plurima claruere virtutum infignia: qui a primaeva aetate meditatus quid
futurus erat, ficut legerat, ut pote omnem vitam fapientis efle meditationem
mortis, cotidie moriebatur mundo, ut viveret Chrifto.

2. Quatuor principales virtutes feripturarum affertionibus .noverajt ap¬
petendas, prudentiam, juftitiam, fortitudinem, temperantiam, ita fibi in¬
vicem

Digitized by {jOOQie

'ANN.CH
IO25
xo. Aug.

G«/. 1. 10.

-Monachut
ad S. Ste-
phanum.

Babylonem
tend it.

Mona fleri*
ad S. Beae-
di&i regu¬
lam ordi¬
nat.

J?t,eeh> pj.
18..

rfitt. 6. 7.

. Captivos
liberat.

238 ' v V I T . A- • : •• ;■

vicem nexas & mutuo cohasrentes, ut qui unam nonhabuerit, omnibus carea i.
Quas omnes fic habuit vir venerabilis, ut tamen $ mineret in fingulis.-Mun¬
dum & ea quae ib mundo funt pofthabuit,, Domino adhasfit, feculam jildifcra
contemfit ,&femper apoftolicain fentpntiam ad memoriam ftuduit revocari : Si
adhuc hominibuspldcerem y fervus Cbrijli non ejfem, 7

3. Cumque per annos aliquot in eadem urbe, in monafterio fan&r Stephani
Protomartyriscarnem fuam crucifixilfet, & aetatis ac morum perfeftione adole-
y^Tq:t-i qb^rifmata meliora £em u ^ tus > excellentiorem vitam eftaggrefTus. De
t&si:,. & cognatione fua, & paterna domo exivit, trans mariafeceifqm folitu-
dinis juxta Babylonem elegit. Ibi fraenodurioris, & fupramodumCcmtinentio-
ris vitae corpus fuum perdomuit, omnibufque carnis illecebris triump'haror ago-
notheta repugnavit. Fama igitur ejus boni odoris per totam JEgyptukn fragran¬
te , Principes ASgypti > 8c potior pars populi mira dilectione cqeperunt eum am-
ple6li, adeo ut darent ei optionem quid vellet faciendi.

4. At cum frequenter hoc facerent, gavifus fan£>us Pater Bononius Deo gra¬
tias egit, per quem barbarica feritas quievit, & in manfuetudinem converfa
filuit. Infuper quod inter fevitiam barbarorum intrepidus maneret, ad perfi-
ciepda opera chriftianorum, Primum jtaque fu arum virtutum fpirituale jecit
fundamentum, laborando ad reparationem ecclefiarum barbarica vaftatione di¬
rutarum . Ibidem quamplurima reparavit monafteria, in quibus Abbates & mo¬
nachos ordinavit, quorum vi^am fecundum Regulam fap&i BenediSi inftituit.

5. De loco ad locum tranfibat, verbum Dei feminabat: fides credentium
crefcebat, ad quorum informationem multis fignorum miraculis corufcans alios
ad fidem trahebat, & ficut ager terree bonae frudum centefimum, fexagefimum,
& tricefimum producebat. Cumque quadam die ingrelfus navem cum mercato¬
ribus illius regionis Alexandriana peteret, valida & inevitabili procella fubitot
asquore turbato, nullam evadendi fpetn habentes clamabant omnes in tanto di-
fcrimine conftituti, dicentes: Serve Dei, ecce miferabiliter perimus, 8c tu nobi-
fcumfed fecundum tuam praedicationem talem credimus Dominum tuum ^ ut
di oraveris ad eum, liberabit te, Scnostecym: & liberati vovemus nosfacra-
mentum baptifmatis p. te fumturos, omninofequi , &perfede credere in eum.
A <1 ejus orationem repente vehemens maris commotio ledata prabuit, & navis
«'Deodire&afelici curfuportum Alexandri», ficut optaverant,intravit: &fta-
tim de navi, & de manu mortis Deo miniftrante ereptis vir Dei fepe memoran¬
dus facraitieota baptifmatis tradidit. Per totam Alexandriani rumor beatas ejus
opinionis fonuit, quia per pum multa virtutum figna ibi Dominus oftendit. Et
-n* humanus favor, ut fepe aflaiet, ejus mentem naevo infolentiae obduceret,
clam locum deferuit; priftinam Babylonis folitudinem repetens, vigiliis, jeju¬
niis , orationibus, & univerfis fandis operibus vacavit, vias vitae quamplurimis
jnonftravit, atque ut omnes lucrifaceret vir juftus, omnia eft fadus,

6 . Non adulationem pqr potentiam appetebat, nec faftidio afperpabatur fu-
perbos&infolentes, memor illius inveftionis, qua comminatus eft Dominus
populi fedudoribus, dicens: Va vobis qui confuitispulvillos , & cervicalia fub
ofrmi cubitu dd decipiendas animas , Ecce ego difrumpam eos de brachiis vejlris , ut
non ultra capiatis animas volantes • Quem nec profpera extollere, nec adverfa
noverant inclinare. Pauperes fuftentabat, divites ad benefaciendum admone¬
bat. Mollia ftrata non habebat, fed fupra duram humum fuperjeflo cilicio, &
lapide capiti fubpofitoquiefcere confueverat, fi quies eft dicenda, quas jugibus
oratipnibus dies & nodes continuabat, & membra fua mortificabat fecund um il¬
lud Davidicum .• I^avaboperJingulasnoftes lettum meum , lacrymis me\sJlratum
meum rigabo .

p. Per idem tempus per univerfam iEgyptum erat ingens’ ludus, graviffimas
feditionis creverat tumultus, & fado conflidu inter eos plurimi jEgyptiorum
occubuerunt: Rpraani vero multi perierunt, & triumpho Chriftiariis non felici¬
ter fuccedente, multo plures in captivitatem dudi funt. Inter eos P e t r u s di¬
vina memori» venerandus antiftes Vercellenfis, vindus & carcere retrufus

aderat,

Digitized by

Google

S. BONONJI ABB. LUCED. 23P

aderat, qui nimia neceffitate coaftus eautiffime inquirebam , fi quem forte Chri- ann.ch.
ftianum in eadem regione invenire poflet, cujus confilio fretus liberari fperabat, 102 5

8 c inceffanter ex hoc ad Dominum miferabiliter fufpirabat. Sed quia cermm^m- 10, Aug '
mo certiffimum eft, quod Deus in fe fperantes non deferit, fa nilum Bononium
ibidem effe Domino revelante cognovit. Quem ad fe devotiflime acceifi vit, &
caufam captivitatis ac miferis fuae, & ceterorum per ordinem innotuit. Poftre-
mo ut fibi & reliquis per mifericordiam condefcenderet rogavit: videlicet ut pa¬
ganorum nexibus abfoluti, de tam duriffuna captivitate exirent, & in patriam
terram, Deo duce & lan&o Bpnonio, redirent. Tunc Pater fanftifiiroos ma-
giftriscarceris pretium dedit, & ocium ad captivos confolandos introeundi ac¬
cepit ,

8. Cum quadam die Rex Babylonis per pomerium, arboribus, quibus balfa-
mumfunditur, confitum, nimiajoconditatedeambularet, gratiofioresDome-
ftici ejus, infpirante Deo quadam concordiae regula ad invicem confentientes,
fupplices rogabant eumdem Regem, ut votis fanfli Bononii adquiefceret, capti¬
vos videlicet Chriftjanos vinculis carceris abfolutos eidem traderet,& in patriam
redeundi licentiam eis cum eodem beatiflimo Dei cultore clementer concederet.

TuncRex uxoris & domefticorum precibus motus,votis fan&i Bononii adquie vit.

p. Igitur fanftusBononiusnavemingreffus Jerofolymamvenit, Scindeper-
tranfiens in montem Synai locum fuae habitationis elegit: ut ficut Moyfes ibi olim
fufeeperat legem Dei, in eodem loco Chrift» Confeffor adipifeeretur gratiam
Spiritus-fanfli. Deinde venit Conftantinopolim. Tune cuftodes navium viden¬
tes tantam multitudinem captivorum, pavefeentes fperaverunt paratas efle ad-
verfus eos infidias inimicorum, & exceptoribus ad Palatium miffis ex Imperiali
edi£lo. omnes funt capti, & carcerali cuftodia mancipati. Cumque illius urbis
Dei cultores ereptionis eorum caufam eo demonftrante cognofcerent, apud im¬
perialem poteftatem operam dederunt, ut injufte capti abfolverentur, & in pa¬
triam fuam coepto curfu feliciter reverterentur. Quorum precibus imperialis
poteftas annuit, omnes enim de carcere eduftos ablolvit, & ex aerario imperii
ditatos navigio quo advenerant cum omnibus quibus indigebant mifericorditer
reftituit, Inde cum gaudio finguli ad propria funt reverfi .Petrus Vercellenfis
Epifcopus priftinae fu* fedi jure eft reftitutus, & ibi praefuit multis temporibus.

io. Interim fervus Dei divinae legi fe mancipaverat in montem Sinai, ubi '
tantarum virtutum fignis claruit, quibus totam Jerofolymorum viciniamfacro- sinaidl^t!
fan£la? opinionis bono odore replevit. Non multo poft Vercellenfis diacefeos
Locedienfis Abbas obiit: poft cujus obitum Petrus praenominatus pontifex, nun- fit

ciiis ad eum direSis, eumdem ad fe accerfi vit, & nimiis & inevitabilibus preci- *
bus eum rogavit, ut defun&o Abbati fuccederet, & locum & omnes commiffos
fecundum Deum regeret. Cumque circa fe Dei voluntatem intelligeret, nec
diutius refiftere poflet, invitus Pater monachorum effe&us, multis ibidem ca¬
pit corufcare virtutibus. Sed hoftis antiquus, qui omnino, ficut fuum eft, in¬
videt bonis operibus, adverfus fan&um Paftorem pugnae confli 6 lum affumfit, 8 q
monafterium quodam procellae turbine commovit. Ille vero memor illius e van-
gelici: Si perfecuti vos fuerint in civitate una , fugite in aliam , fcandalum humi- Mutth. ««.
liter declinavit, atque inde recedens in partibus Tufciae interim habitavit: ubi »3
reparato ad pleno m monafterio, & fecundum legemDei & fanfli Benedicti pe ™ c,W¥
regulam inftituto, ficut confueverat ubivis locorum, claruit multorum indiciis
lignorum.

H, Interdum prioris loci commotio fedataquiev.it, & Domino revocante Lncedia»
ad monafterium Locedienfe rediit, ut ibi plantatus clementia fupernaedifpenfa- redlt ’
tionis ramos ibidem diffunderet piae converfationis. Et cum per multa annorum
curricula plurima ibi fulgerent virtutum fuarum inlignia, ille angelicus vir fem-
per latere quaerebat, illud Dominicum commemoransr: Cum feceritis qua prace-
pi vobis , dicite : Servi inutiles fumus, quod debuimus facere, fecimus . ‘ ' 7 ‘

1 2, At cum multo tempore ad conftruendum domicilium Dei vivi ex fenfibili- Moritur,
bus laboraret, & in omnibus irreprehenfibilem fe exhiberet; & jam tempus im-

mine-

Digitized by LiOOQie

»40 VITA

Ann. ch. mineret, ut remunerante Deo fui agonis bravium reciperet, eonfummatoopere
1025 valefecit,& fpiritum Deo a tradidit / poft cujus obitum evidenter apparuit qualis
* 9 . A*g- & quantus in vita fuk . Nam ad ejus fepulcrum plurimas aegritudines curatas no¬
vimus , & de die in diem meritis ipfius Udem credentium informari gaudemus:
ficut olim verba fandae praedicationis, ita nunc miraculorum fignis daemonia fu¬
gantur, caeci illuminantur, qualibufcumque morbis languidi curantur, & ma-
nifefte fanftificatus, fan&is in caelo eft coaequatus.

Alt»** fu- 13. Poft cujus tranfitum tranfaflis aliquot diebus, ArdericusV ercellenfis
muimijere* ecclefiae venerabilis Epifcopus, divino Spiritu illuftratus, ut debitam devotio-
i nem erga tantum Chrifti Confefforem impenderet, fupra facratiftimum ejus cor¬
pus altare erigendum & dedicandum de votiflime adjudicavit. Clero igitur 8 c po¬
pulo totius ordinis & aetatis, ac utriufque fexus in unum convenienti ex hac cau-
fa verbum fecit, ut conhibentiaac faventis refultatione plebis firmaretur exor¬
dium tanta religionis. Sapientia itaque facro-fanfli Paftoris, Scplaufu totius
gregis competenter fancitum eft, ut idem prius Pontifex, ut rata fieret e jus fen-
tentia, & pepuli obedientia, ex hoc adquireret apoftolicam au&oritatem, qua:
fupereminet faculi poteftatem .* ut 8 c religio effet devotior, & beatiflimi Bono-
nii commemoratio celebrior, idem memorandus Pontifex Romam abiit, a Dom¬
no Johanne fummo Pontifice & univerfali Papa apoftolicam au&oritatem
adquifivit: & inde regreffus fumma gratia 8 c totius plebis laetitia altare erexit,
& conlecravit, adjuvanteDominonoftroJefu-Chrifto, qui cum Patre, & Spi-
ritu-fan£lo vivit & regnat in faecula faecularum, Amen.

INCIPIT PROLOGUS IN MIRACULI$
fandi Bononij Abbatis & Confefforis.

X. A^ Rati a poftriRedemtoris, qui fideles fuos, mundo mortuos, fecum
v T viventes & conregnantes in caleftibus, multorum fignis mira culorum
oftenfis perfpicue demonftrat; apparet viros fuiffe quorum ftudio & labore veter
ris ac novi Teftamenti fanftorum Patrum opera, atque virtutum figna per eos
caelitusfa£ta, quibus ad divinum amorem excitarentur pofteris feripta relinque.-
rentur. (^uifque autem illorum, fan&o-Spiritu ubi vult fpirante, & non omnes
fuas gratias urii, fed partim cunftis tribuente, pro virium leu ingenii capacitar
te pauca vel plura ftuduit prout potuit exarare. Ergo fratribus mirae devotionis
in Dominum, ut miracula per fan&um Bononium, dum v iveret, five poft ejus
obitum fafta fchedulis traderem , precative rogantibus, atq; profatorum lcripto-
rum mihi renuenti exempla objicientibus, quorum minimo nullo modo me au¬
deo comparare, fciens irie modie® fcientia, fed in Domino fpei maxima, qui
linguas infantium facit difertas; tandem eorum diutina deprecatione devi&us,
atque in ipforum obfecrationibiis, tantique Confeiforis lupplicationibus pro me
ad Dominum confifus, pauca de multis ultra mearum virium negotium prafu-
mendo, non patiens curi&a efle incognita, conor memori® tradere humana .
Quorum fi nulla foret deferiptio, ne inertis commiffum talentum abfeondentis
in terra particeps effem timeo: cum, teftante feriptura, bonum fit iecretum
ll ' ?■’ regis celare, & honorificum opera Domini laudare. Unde obnixe oro lepores,
ut non fint hujus operis detra&ores, nec verborum rufticitatem attendant, fed
qua hic habentur vera fore credant; quia qua refero, plura ego ipfe vidi, &

2 ua non a me vifa, a veridicis & fidelibus viris audivi multorum teftimoniis con-
rmata,

Incipiunt miracula fandi Bononii,

Monachi \T O&urnis igitur hymnis atque laudibus temporibus pera&is mos erat
pi^ mpu ’ * beato Bononio in Oratorio remorari: ubi vacans uberrimis fletibus &

ora-

"TT 5 eSpe a04« 1 ff. & Quidem tertio jtal. Septemb. iafy ex lib, de piif aculis, num. iq.

Digitized by uooQie

MIRAC. S. BONONII ABB. LUCED. 341

oraminumobfecrationibus, proftatufan£freDei Ecclefia, Scomnibiis fidelibus
vivis & defun&is, quanto iecretius valebat, non humanae laudis appetitum de-
fiderans, Dominum jugiter fupplicabat. Ea vero hora dum ha*c agerentur, fra¬
ter quidam, nomine Lintefridus, vir magnae reverentis, prove&aeque statis,
cupiditate vi&us, videns pulcram candelam in candelabro, fubripuit Sc eftinxit,
atque in finu fuo repofuit. Quod dum faceret, Dei occulto Sc jufto judicio meruit
percuti ab Angelo. Hoc autem ipfum latuit tunc temporis nihil mali fenrientem.
Sed & candels ablatio, Sc Angeli percufiio beatum non latuere Bononium: cujus
purus mentis intuitus omni luvionepulfa fedulo in exftafi raptus csleftia pene¬
trabat, quippe ejus vita nec etiam levi famine erat maculata. Mane autem fafto,
primaque hora diei celebrata, acfaflaex more fratrum collatione, beatus Bo-
nonius in eorum refedit conventu: & di&is dicendis, Sc jufte mifericorditerque
correflis corrigendis, ut pater filium, fratrem prsfatum de candels fubreptione
clementer increpavit, Sc ut eam cuftodi ecclefis redderet, imperavit: qui, li¬
cet invitus, reddit quod fuerat juffus. Inde vero egr effis, & lingulis ad fibi in-
jun&a peragenda occupatis, quibufdam exipfisadfeaccerfitis, quod in eo fa-
&um effe cognoverat vir Dei msrendo aperuit, dicens: Filioli, fcitote fratrem
illum modo infirmaturum, & hac de clade vix mortem evaiurum. Item Sc eile-
£lum in domo infirmorum conftruite, emque cum magna diligentia cuftodite,
Quifufcepto ac pera£to jubentis imperio, jam aliquid mali patienti occurrentes,
qus a Dei famulo audiverant & fecerant innotuerunt.Ipfe naq; non multa adhuc
infirmitate fe videns gravari,fibi relata parvipendit,& non futurorum ipfius prs-
fagio, fed amicitia ftultiloquio deputavit: qui graviter erefcente dolore, ut fen-
tentia viri Dei eflet veridica, ita eft ea die viribus corporis de ftitutus, ut de ejus
vita funditus defperaretur. Sicque per njultos dies manfit: &, ut ipfe poftea
folitus erat referre, numquam ea de infirmitate cqnvalefceret, Sc procul dubio
credi licet, nifi beatus Bononius fuis meritis & orationibus pro eo intercederet.

3. Aliud quoque narro miraculum,quod valde exftat venerandum. Beato nam¬
que Bonpnio ab adolefcentiafua omni tempore corpus fuum cum vitiis & concu-
pifcentiis crucifigente, omnino fpretis quatuor prscipuis vi&ibus, fcilicet car¬
nis adipibus , ovis, &cafeis ,dum moremabftinentis vini in Pafchali feftivitate
vellet obfervare, quo tantum in diebus, in quibus Euchariftiam accipiebat, pro¬
pter ftomachi everfionem permodicum guftando vafe vix femiife apparente ute¬
batur , non ei permifit clementia fuperna: qui dum in prsfata die rite celebra¬
tis myfteriis divini officii ad menfam acceffilfet, ei minifter juxta confuetudinejn
in duobus vafis, in uno vinum, in altero aquam bibere detulit: quod vas vide¬
licet aqus dum faflo figno fanfts crucis ori admififfet, eam vinum fa£tam inve¬
nit; accitoque miniftro dixit: Cur mihi folitacpnfuetudine aquam non propi-
nafti? Quirefpondensait: Etiam Domine pater. Eft, inquit vir Dei, expe¬
rire , & fi fit aqua an vinum per temetipfum addifce. Ille vero bibere no n djflu-
Jit - & inveniens aquam vinum fa£lam, admiratione perculfus obftupuit, & ac¬
cipiens fcyphum foras vinum ejecit, atque ad fontem recurrens, inde aliam lym¬
pham beato Bononio reportans dedit: quam figno fan&ae crucis fa&o, Sc nomi¬
ne Trinitatis invocato, cum iterum ad os mififfet, inventa eft optimi meri fa-
porem habens. Tunc vir fatpe memorandus tamquam irato animo dixit: Non
tibi, amens, vinum, fed aquam praecepi deferre. Scio, inquit minifter val¬
de admirans, Domine Pater fcio. Teftem Dominum invoco, quia illa Sc
hac vice ego ipfe ad fontem ivi, & meis manibus aquam extraxi, & huc ad te
devexi. Beatus vero Bononius illi non credens, rurfum aliam imperavit aquam
afferri : quae & ipfa converfa in optimum vinum, in propriam mutavit natu¬
ram . Quo vifo beatus vir, cujus voluntas fuit in lege Dei die ac nofte, maximum
habuit ftuporem, atque recognita Dei pietate circa femiferationem agente,
ei grates dignas retulit. O virum vere per omnia laudandum , cun&orum-
qne bonorum laudibus extollendum: feriptum eft enimut illicita Commit¬
tentes licitis interdum non utantur. Ipfe enim hujus praecepti non imme-
mor, ut cotidie mortuus mundo viveret Deo , hanc au&oritatem traa.-
AftaSS. O.jB. Tom.VUL Q, filien*

ANN. Clt.
1026}
30. Aug.

Vini abfti.
nentia.

Digitized by v^.ooQle

Mulier
filios ejus,
precibus
obtinet»

242 , MIRAC. S. BONONII ABB. LUCED.

ann.CH filiens etiam in refurre&ionis Dominica;, necdum in iliis, ac fi illicita com-
i&2f6 mitteret, plerifque licitis ndk> modo utebatur: maxime cum ea die ptfocato-
jo. ai*. pj^ us venia indulgentet conceditur, & animatus jam carne folutis cauia purifi¬
candi pro committis fuppiict©'deputaris requies exhibetur. Quin etiam homi¬
num favorem effugiens, ut hac indulgentia a Deo libi pr&ftita otnnes lateret ,
eumdemminiftrum, qui folus hoc noverat ^ ad fe VocaVit, &ne, quoufque
hominem feliret, divulgaretur interdixit.

4. Beatus Bononius pro cauda mortafterii cum fuis militibus in itinere direhuS
a quodam ruftico in holpitio devote eft receptus. Cui , fuifque refe£lis appro¬
pinquante no&e, domus parvitate in ea jacendi fafta difficultate, fub divo leda
pfseparata fuerunt/ fed ruentibus cadi imbribus in eifdem quiefeere nequive¬
runt. Domum igitur introierunt, & utcufcique valuit ibi fe quifque collocavit.
Chrifti verofervus Bononius fuper quoddam vafculum, ubi panis folebatconfi¬
ci, fila fanda membra dedit quieti: pro cujus honore vas illud poftea venera¬
tione habitum donum non fi lendum accipere ttiertitt. Deinde cum panisfubci-
nfericius ex ufu ibi pararetut, operante divina clementia abfijue levamineper-
fSEpe fermentatus eft repertus, utqualis, ac quantus effet vir ille quem fuftule-
ratinfinuaretur. Quod mfolitum & inauditum videntes illius domus homines
multum admirari coeperunt.-fed recolentes B. Bottonium ibi fuper jacuifle,id ejus
meritis fieri non dubitaveront.Qui donec in carne manfit, fui Domini acceptam
pecuniam non intra abfeondendo, fed negotiando quantum potuit multiplicare
lluduit, unde recepta mercede in coelo & in terra honorari & exaltari meruit %

5. Fuit quoque femina liberotum procreandorum aviditate plena, fed a pro¬
paginum facunditate per multorum annorum curricula aliena: quee prolem gi¬
gnendi medicinis fufeeptis fruftra concipiebat & pariebat, quia fibi jufto Dei ju¬
dicio prohibente diu vivere nequibant. Illa vero fuorum poenitens commiffo-
rum, audita fanfla opinione beati Bononii ad eum devenit, & fupplex ejus pe¬
dibus provoluta, cujus rei gratia adveniflet patefecit. Quam fuis fanflis inftru-
ftammonitis, & indifla poenitentia, in fuis facris orationibus Dei praedibus
famulus fufeepit, eamque cum gaudio ad propria remifit. Et quodque vixit
concipiens Sc patiens, meritis Domini Confeflbris, filiis & filiabus non caruit.
Nec mirum fi tanta ac talia valuit obtinere apud Dominum, cum ipfefertiper
fuiflet bonae terrae ager, qui fufeepto femine centefimum obtulit fruilum.

6. Quodam tempore dum contigit eum iter facere, & in quodam vico ad do¬
mum cujufdam caufa hofpitandi declinare, auditum eft a quadam femina febri¬
citante eum ibi adeffe; qua feftinans eo Venit, &quiscffetfufurus aqilas ejus
manibus, perquirendo invehit. A quo dnm peteret aquas ejus manuum (fcie-
bat enim plurimos fofpitatem confecutos per hauftum earum) refponfum eft illi:
Hoc minime facere audeo, quia coram eo folito more in terram projicio: fed me
ei%quas dante prope adefto; & dum in terram fodero, brachialem extendens,
non tamquam fponte, fedcafu, & tamen quo plus latenter poteris, eas fufeipe ,
domumque regrediens ablue, atque eamdem lavaturam confidenter ebibe, quia
fine fpe poffibuitatis vana eft petitio cujuflibet cupiditatis. Quae fi quidem mu¬
lier vifa non multum diftare ab ea, quae accedens retro tetigit fimbriam Domi¬
ni, fecit quod fibi fuerat imperatum: & ilico convaluit, atque ei Dominus pri-
ftinam fanitatem fui famuli meritis reddidit.

7. Inter cetera quas refero nec illud filendtnft puto, quod meas accidit matri
ihtercefltone ipftus, quae cum efletfrigoretica, & nimis inde laboraret, ad eum
Venit, atque fuis fe orationibus commendare ftuduit: quam ipfe vir venerabilis
fatis benigne gratanrerque fufeipiens, feque Dominum pro ea oraturum pro¬
mittens, tali prorupit in voce / Vade & noli amplius febricitare . Continuo
namque melius habuit, & citius inde perfefte convaluit.

8. Alio quoque tempore dum idem beatus vir iter faceret > contigit ut apud
quoddam caftrum in quadam domo ad hofpitandum declinaret: ubi opaca; no-
fiis tempore tanta lucis claritas fuper eum refolfit, ut aquibufdam non longe
manentibus tota illius domus fabrica, iu qua excuba verat igne confumi putare¬
tur.

Mm ttb: 9.

Auftori*

nuter.

Digitized by L.ooQie

; MIRAC. S. BONONII ABBi LUCED. 243

tur. Qui confurgentesomnifubtilitate illuc perrexerunt, fed ab eorum oculis ann.ch
fublatolucis fplendore eam inuftam.invenerunt. Quam videlicet claritatem 102^
nulli conftat dubium fuifle ob ejus merita, Nec mirum, cum ipfe Dei famulus a i°» Au &
puerili avo toto conamine opera tenebrarum perfefte abjeciflet, & arma lucis &
fidei optime indutus eflet. Hoc idem & poft ejus tranfitum in cellula, in qua dum
corpore.viveret recumbebat, frequenter & a multis vifum eft •: unde aperte pa¬
tet , quia ibi fanfta ftudia & opera Deo fatis placita ab eo funt pera&a.

p. Dum idem Dei famulus alio etiam tempore eflet apud quemdam vicum ip
domo cu jufdam matris familias, ab ea multis eft rogatus precibus, ut ibidem di¬
gnaretur prandere; qui ejus obfecrationum jnftantiam videns, votis ipfius ad-
quievjt , Menfanamque appofita ad prandendum difcubuit. Ubi autem confum-
ta funt edulia quae haberi poterant , fl ficus quiviflet habere inquifl vit. Cui qui¬
dam fuus presbyter, pradi&a paullo ante ut ficus ipfi Dei famulo colligeret mif-
fus, refpondit: Eo enim ad colligendum: fed omnibus diligenter circumfpe&is,

& immaturis repertis neminem lumfi. Cui vir Dei: Vade, ait, & collige, nobif-
que huc defer. Presbyter vero fan£li viri praecepto obediens,ad e^fdem ficus quas
adierat, rediit, &, ut eodem referente cognovi, tot in eis maturas invenit, quot
viro Dei, & omnibus qui cum ipfo erant, fufficere pqtuerqnt, Unde credentium
fides informari fimul debet & augmentari. Nam unicus fummi Patris omnium
Dominus fervo fuo praeftitit, quod ipfe quzrgns frudum in ficulnea Cbimet non
exhibuit. Spopondit enim in fe credentibus.' Opera qqas ego] facio facietis, &
majora horum. Quoniam aliqua qua? vivus peregerat, prout quivimus, fura-
macim fcribendo perftrinximus, ad recolendum ea, quas poft tranfitum egit,

Domino adjuvante, ftilum vertamus,

Miracula fan&i Bonouii Abbatis poft ejus obitum .

1 *

10. A, Nno igiturIncarnationisDomiuica;millefimovigefimofexto, tern- Annoiot*
pore dormitionis fuas in Domino accedente,gaudentibus angelis & flen- C > U5 obitus •
' tibus populis, beatus Bononius tertio Calendas Septembris ad omnium bonorum
remuneratorem feliciter perexit, braviumque fui agonis ut optimus athleta ac¬
cepit. Quo defunflo, ita confeftim ejus fan&i tatis fama totam per provinciam
circumquaque eft diflufa, ac fi praecones mitterentur, quibus is obiifle, & per .

eum figna fieri narraretur. Quod audiens quidam validis compedibus ferreis vin- ferro* 1 c^!
#us, atque in carcerali cuftodia magna cum diligentia politus, coepit ingemi- ftriftu ’»
fcere, pe&ufque pugnis tundere, 8 c ad Dominum toto mentis affe&u preces fun¬
dere . Si vera, inquiens, funt, Chrifte, qua de famulo tuo Bononio auditu com-
peri, ejus quasfo meritis & interceflione fac mifericordiam mihi, ut per me, libe¬
ratum a tantis quibus crucior doloribus, nomen tuum & fervi tui magnificetur, &
hoc miraculum tua dextera potentia fa&um cunftis intimetur, ut majora his
qua fieri in prafentiarum perhibentur, ejus interventu futura efle fperentur.

Hoc autem cum diu eflet oratum,folutus vinculis Dei miferatione, tantique Con-
fefforis fupplicatione fe exauditum coghofcens, abfque mora exivit, & eifdem
vinculis lumptis, ad ejus facra^iffimi corporis tumulum feftinato greflu devenit,

& ibi eadem, qua multo tempore manferunt, fufpendit, ac gratias agens Deo, Auftor te.
fanftoque Confeffori Bononio, qualiter ei accidit per ordinem nobis narravit. ft “ *

11. Eodem vero anno, quo ipfe fan£lus Dei Bononius ex hac vita ad ineffabi- Do]or den _
lem polorum gloriam migravit, quidam frater, cui ipfe habitum fan&se conver- tium feda-
fationis tradidit, adeo acri dentium dolore torquebatur, ut etiam inediam, di- m •
efque ac noftes continuatim infomnes duarum hebdomadarum fpatio pateretur,
atque ei omni quiete amota, per coenobii circuitum quali amens vagaretur. No-
fte autem quadam poft multam fatigationem, dum caput in gremio infirmarum
fervitoris ponens modicum fomni caperet,apparuit ei fanftus Bononius/qui fefti-
nusfurgens,ut fibi per fomnium videbatur, ob honorem tanti Patris , ad ejus facra
veftigia ofculandum proruit: fed eum vir venerabilis amiciter per mentum acci¬
piens erexit. Ad cujus ta£lum ilico omnis dolor eft effugatus, fimulque frater ille
A&aSS.O.B.Tom.VUL Q ij infir-

Digit 7 )c by

Google

AN.CHR.
1016
30. Angi

Pra»ptcrd».
ferro vin*-
ttu».

24^ MIRAC. S. BONONII ABB. LUCED.

infirmus a fomno, quo tenebatur, eft excitatus. Hoc autem fado, obffiquen*
ttm fibi vocavit, dicens: Jam enim fandi Bononii vifione & confolationeoinni
dentium careo dolore. Sicque fefpitate recepta, in eadem omni vitee fu® tempo¬
re manfit.

12. Quadam femina ab adolefcentia conjugio copulata, videns libi nonnafei
filios neque Alias, una cum viro fuo nimio ttedio ac maerore afficiebatur. Hac au¬
tem ut fui uteri fterilitatem amitteret, dum multa inlicita, qu* putabat prodef-
fe, faceret, cognovit fe in vanum laborare, quod tentaret velle Dei per iua ma¬
leficia fuperare. Meliore fiquidem confilio divinitus infpirata, erogans multas
eleettiofynaspauperibus, acinfiftensaffiduisoraminum precibus, fe funditus
venit ad Dominumqui folus eft unicum 8t verum & unicum miferorum praefi-
dium . Non multo poft tempore evoluto , dum fopitadormiret, vidit info-
mnis, quod fi ex ftillicidiis pluviae ftillantibus a domo in qaa vir beatus degit
haberet atque potaret, a fuo defiderio fraudata non eifet .* qua a fomno exper-
gefada vifionem fuo non diftulit intimare marito. Tempore namque opportu¬
na adveniente , una cum viro fuo ad jam memorati Patris monafterium de¬
venit, atque ex aqua quam defiderabat per quemdam fibi notum ab ea roga¬
tum accepit. Qua denique exhaulf a, domumque regreffa, paucis tranfadis die¬
bus concepit Sc peperit, atque intervenientibus beati Bononii meritis, utriufque
lexus prole deinde facunda permanfit.

13. Homo quidam erat fratricidii a poenitens,qui habebat mucronem cum quo
peremerat fratrem,fixum in ferreo circulo circum dextrum brachium ftridins po-
iito, cute Sc carne jam fuperimminente. Hic cum effet in feptimo poenitentiae
fuae anno, multorum fandorum ecclefiarum limina calcando, in die ejus natalis
venit, ubi beati Bononii corpus jacet humatum. Qui fl ens & ejulans, ex intimo
cordis alta trahens fofpiria, Dominum precabatur fibi propitium fieri intercef-
fionefui tanti famuli. Cumque diu orationi inftaret, & fandum confefforem
Bononium in fuo fuffragio invitaret, ei Ghrifti clementia fubveniente, coram
multa turba virorum ac mulierum circulus repente fradus, & valde abjundus a
brachio cecidit, qui ante ejus altare ad hu jusrei memoriam multo tempore pepff-
dit.Unde intelligi datur, quia fimiliter ab anima reatu eadem hora eft liberatus.

14. Eodem quoque die, quidam ab infantia mutus proprii fermonis recepit
uius, a cujus ore multum fanguinisdecidit, quod fignurafradura linguas vinculi
exftitit. His namque vifis miraculis , quique majorem fpem & fidem in Deo, am*
plioretnquc devotionem & venerationem in ejus Confeflbrem inde habentes,
cum gaudio ad propria redierunt. Tua funt. Domine' Jefu-Chrifte, haec opera:
ficfic&mirabilius, cuitulfemperviverefuifti, nunc mortuum magnificas, a
quo hac in vita degente fideliter magnificabaris,c^ui lucerna lucens non fub modio
latuit, fedfuper candel&brnmpofitus omnibus in domo tua nobiliter fplenduit *

15. Alio vero anno , in die natalis ipfius ,dum ex multis partibus orbis plurimi
ad ejus faqri corporis rumulum confluerent Dominum adoraturi, & confidentes
ejus interventu ab inflatibus & futuris malis poffe liberari ipfius fuftragia rogatu-
ri;quf dam femina a damonio vexata^nultis ecclefiis pretiofiffimorum fandorum
petitis, nemini illorum ejus depulfioneconcefla, iliuc-dedudaeft: cujus ecclc-

• fiam mox ut fuit rngrefliis daemon, fe graviter torqueri &ardere orationibus Bo¬
nonii vociferans inceffanter clamabat. Per triduum autem ibi ftetit, & fandi
Confeiforis fupplicatu multis coram prafentibus ab ea illud vomente cum fan-
guine pietas divina 'damonium ejecit, ai quo plafma Dei jam diu pofleffum coa-
de fugiente magnusfadus eft ftrepitus. Coronam enim argenteam fuper altare
ejus dependentem percuflit, & auditis & vifis idibus, ipfo non vifo idore, miro
modo in unum collegit, & tamen non eam omnino diifolvit.

Item alis. 16. Alia quoque femina dum jacens in partu fitiret, aquam petiit, eamque
oblita facere fignum fandae Crucis, bibit, ficque fpiritus Fumareth, [ quo no¬
mine ipfe interrogatus fe vocari perhibuit ] eam invafit malignus 1 quam poft

partus

Mutus- lo¬
quelam: te
afit..

Daemmria-
ci liberatur,

« iimije omnino exemplum ifi lib. 1. de miraculis fandi Bertini , tpm%t, fzeuli tertii pag. no. Con¬
fer num. 10. fuprs.

Digitized by booQie

MIRAC. S. BONONH ABB. IUCEB. 245

partus purificaiiflliera ad quamdam ecclefiam, inejas honore dedicatam, per- AN.cfnt
du&am, a presbyteris cet» iftfue fidelibus prius fa£la oratione, & omnium fan- 1026
Sioiwa in vocatione per virtutem Domini noftti Jefu-Chrifti conjuratus, coa&us Attg ‘

8 s cOflfafus daemon fan6H Confefforis interventu deferuit, &ut fornus, a quo vi¬
detur vocabulum fnmpfiffe , evanuit, nec ad eam redire ultra praefurapfit.

i ^In eadem quoque ecclefia aliud conftat effe miraculum,multa admiratione ?.“ le ^ e '

V enotandum. Etat quidam villicuscujuldam Marchionis, virmuit» crudelita- J£J t £ ve '
tis , qui Ut aliquid fibi quolibet ingenio raperet, ad eas partes ubi ecclefia beati
Bonoftii fitaeft, fe ire difpofuera». Quem illuc venturora homines qui ibi habi¬
tant cognofcentes, qu*quefua mobilia fugientes ad fuprafcriptam ecclefiam
detulerunt. Circum quam dum multi fuesadeffent, & ut illorum mos eft, rima-
natido per ecclefi* ccemiterium difcurrerent, ipfiusmuros tetigerunt. Unde quo¬
dam contagio ita in renibus funt percuffi, ut inde funditus omnem vim amitte¬
rent, & ea die, excepta una fue, cun&i interierunt. Quam videlicet fuem dum
rtifticus, cujus erat, mirabiliter contraftam 8 c moribundam videret, votum vovit
Domino & fando confeffori Bononia, quod fi inde cfivalefceret, unum e prioribus
qiio fetus gigneret, in ipfius ecdlefi* fervidum ftipendio offerret. Fado autem
voto, mox ipfius fus fana efficitur. Quibus villicodtdis non fuit credulus iliis.Nec
mora, confeftim equum afcendit, & quod cognoverat, anhelitu, utcertiusfci-
ret, venit cognofcere. His denique vifis, quodam timore & amore divino com-
punftus, ecclefiam eft ingreffus; vovitque Domino & fando Bononio in illius ec-
clefise finibus commorantibus fe nmquam nilmalifadurutti, & a pravitate fi»
deinde ceffaturum. Qua ex re evidenter offenditur, quantae gratiae & celfitudinis
beatusfitBononiusapudortirtipoteftteffiDoniinum, quitjusvitamaquibufque
cuftodivit im mundis, cujus facra loca immundas fues non paffus eft tetigiffe im¬
pune , unde quorumdam homihurfi fctitds minueretur, & fub ipfius obtentu vi¬
ventibus fecuritas, & prote ftio major tribueretur.

1 8.Tantorum fama miraculorum longe lateque diffufa,quidam adolefcens,A- Conmaus
damnomine, confidens fe fandiflimi Confefforis metitis ab infirmitate fua libe- CTlgl ' Lir '
rari, advehitur. Quippe etiam ab ipfis cunabulis ita erat contradus, ut cohae¬
rentibus calcaneis natibus, non plantis paftiis faciendo,fed (camellis manibus fub-
pofitis rependo incederet. Tribus denique diebus continuatim & nodibus ad me¬
morati , & memorandi almifici C onfefforis altaris crepidinem jacens, ipfius fuf-
fragia poftulans, quod optaverat a Domino fui famuli interceffione accipere me¬
ruit . Cui hora fuse curatiohis, redeunte fofpitatis vigore, tantus aeftuationis ca¬
lor affuit, ut etiam interulam, quam erat indutus, exueret, & nudus maneret:
hiems tamen erat. Sanitate vero conceffa, receffit abeo caloris nimietas: ficque
ibfpitati reditus, in eadem penes nos ufque hodie manet, fuifanatoris ecclefi*
fefviens, & Deo &ipfi gratias referens.

ip. Per idem tempus, alius quoque ager, nomine Heli, aetate grandavus, AHus
milerabili atque diutina forte dira peftis damnatus advenit. Qui utrorumque pe¬
dum officio carens, genua per terram trahendo & manibus fcamella habendo, in¬
cedere folitus erat. Hic accedens ad facri corporis opiferi Confefforis fepulcrum,
ejus poftulavit auxilium .* cujus adjutus gratia, fanitate eft donatus priftina, qui
ii\eadem adhuc degens, Deo & ipfi fanao Bononio pro fua ere&ione laudes re¬
fert , & quidquid fer vitii poteft, ipfius ecclefia fervientibus devote exhibet.

acx Quadam die Comitiffa quadam, nomine Vvaza, Vvillelmi Mar- Paraiyti.
chionisuxor, multis ftipata militibus venerat oratum ad ecclefiam, ubi beati viri cus ’
corpus jacet humatum : qua dum fuper altare ejus Miffas celebrari faceret, &
praefens ibi cum fuis & aliis pluribus aaeffet, quidam mendicus ferens filium in
fcapulis, cujus pes & manus finiftri lateris paralytico morbo aruerant, eam adiit,

& ab ea alimoniam fibi & nato petiit. Illa pietatis vifcere immota, non folum ei
non tribuit , verum etiam increpanter & exacerbanter propter fuam improbi¬
tatem ut a fe difcederet praecepit. Non mihi eft, inquiens, tantarum copia opum,
qusmihi, & omnibus a me petentibus fufficere poflit. Pxaeftantius etenim effet
te ipfius fap£U Confefforis rogaro foffiragio , ut tuo fanitatem reddat lilio ,

AHaSS. O.B. Tom.VIlL Q_ iij Domi-

Digitized by

Google

fcNN.CH.
102 $
jo. Aug.

Pjttlm. i o.
• 4 »,

A», j.

J. Cor. 14.
*4

ANN. CH»
IO27
19. Jun.

Vif* ftti-

ptpres.

PSrarino-
«iciu •

2 \6 MIR A C, S. BONON. ABB. LUCED.

Domini mifericordiam implorare, qui dando poftulata. non minus thefaurizat
Pfalmigraphi prgcconio impleto dicentis: Tibi enim, Domine, dereliftus ejl
pauper , pupillo tu eris adjutor. Homo autem ille, quod audivit facere nondi-
ftiftit. Filium fiquidem de fcapulis deponens, prope facri corporis tumulum,
proftravit, ac genibus flexis, ac precibus fufis, demum ad petendum eleemo-,
1’ynas hae & iilac per ecclefiam feftinando difcurrit. Interea dum pater abeffet,
opitulantibus meritis almi Confefloris, prsfato puero fummi Dei bonitas non
tanjafuit; & cui eleemolyna denegabatur, ut claudo ad portam templi fedenti
argento & auro carius, membrorum fcilicet Canitas, donatur. Hoc namque vifo
miraculo, magnus fa£lus eft plaufus exlultationis ad laudem & gloriam omnem
Creatoris, ejufque Confefloris. Mox autem hujus fa£li fama per candorum au¬
res volitante, illuc ab omnibus concurritur, inter quos & pueri pater regredi¬
tur : quid vero & qualiter a£lum fit exquiritur. Tunc przefata Comitifla quomo¬
do res fe habuit, cun$is exquirentibus innotefcere non piguit. Taliter vero om¬
nipotens Deus, qui qunfta miradifpenfatione agit, hoc miraculum mundo pro¬
palari voluit, ut fervus fuus hinc venerantior & celebrior haberetur: & quia,
teftante Scriptura, figna infidelibus dantur, ut ab infidelitate declinantes di-
fcant fperantes in Domino non deficere omni bono, cui laus eft &; gloria per cun¬
ila fabulorum fecula,

VITA SANCTI ROMUALDI ABBATIS,

ORD. CAMALDULENSIS INSTITUTORIS.

Auilore B. Petrq E) a m i ani; ejus fere «quali,

JEx Surio , C ajetano , & Bollanda ,

Ubi de fan&is Bonifacio , Johanne , & Benedicto martyribus.

OBSERVATIONES P R JE V / JE .

■3. 1 ^ O mu A ldus feu Romaldus, uti conftantcr fcribitur in primariis Eremi Camaldu-
leafis monumentis, primum vita fua fcriptorem Jortitus efl Petrum Damiani , qui
pojl tria fere luftra ab ejus obitu tranfa&a ( quod ipfe in Prologo afjerit ) id operis agg?ef.
fus efl. Hoc opus non adeo accurate ac diligenter praftitit , quin multa prudenter miferit,
non modo miracula, quemadmodum idem in Prologo profitetur , fed etiam difta & faBa • ex
quibus nonnulla "Petrus in aliis fuis /criptis commemorat. Mirum ejl quam leviter ab eodem,
aut ne leviter quidem , perftri&a fit inflitutio tum Congregationis Ordinifve Camaldulenfis
tum primarii Ordinis Eremitorii, a quo ipfe Ordo vocabulum traxit. Plura hac <k re legun¬
tur in fermone prolixo de ejufdem Romualdi vita, quem Hieronymus a Praga , eremita Ca¬
maldulenfis , alius ab aquivoco haretico, edidit anno 1433. Vtrumqac auBorem eruditis com¬
mentariis illuftravit Joannes Ballandus in Februarii tomo z. Ejufdem vita compendium exflat
apud fanttum „ Antoninum, PetrumrEquilinum, Gononum, & alios ; item inhiftoriaCamaldu-
lenfi , quam Mugufttnus Florentinus «pnpofuit Eadem, vita bifpanice /cripta eft a Joanne
Caftagnixxa monacho Fallifoletano, poflea italice, imtno etiam gallice reddita. Vnum hic Pe-,
trum Damiani exhibere fatis fuerit , cujus fcriptionem in codice Salemenfis in Suevia mona-
fterii vidimus. De Romualdo agit etiam Leo Oftienfis in Chroqici Caftnenfis lib. z. capp. 18.
sq. & 14.

z. Prater librum de Romualdi vita, quem librum Petrus Damiani confcripfit, quadam de
eodem in aliis fuis /criptis refert . Et primo quidem in Qpufculi 15. cap. t 6 . ubi agens de
diferetiane; Nam & nos approbamus, ait, quod fuis fxpe difcipulis beatus Romualdus di-
xiffe perhibetur; Dummodo, inquit, frater quilibet cellam non deferat, etiam carnes per¬
mittatur ex diferetione comedere, fi tam inevitabilis videatur necelfiras imminere , &c.
Et in Opufculiqt). cap. 9. Nec ineptus applices , quod fsepe fuis difcipulis vir Domini Ro¬
mualdus ajebat . Fratres , inquit, cum in quorumlibet conventu reficitis , intentis ad ci¬
bum ceteris, in ipfo refe&ionis initio parcite; & cum illis jam ex parte fatisfaftum fue¬
rit, vos inchoate: quatenus & hypocrifis notam poffitis evadere, & fobrietatis regulam fi¬
ne offenfione fervare. Denique inOpufculi 94. cap 3. Beatus aliquando Romualdus rediensa
Sibyllx comitiflx colloquio, comitanti fertur calhde dixifle difcipula: Quam elegantis, ait,
& venufti vultus femina , nifi, proh dolor ! unius oculi difpendio laboraret. Cui difeipu-
lus: Abfir, Magifter, inquit. Sicut decora certe facies, ita quoque oculi, prout fagacitgr

depre-

Digitized by

Google

S. ROMUALDI ABBATIS. 247

deprehendi , nihilo mfeiu? incolumes v^eat. Quem nugiftcr acerrima protinus tnimadver- an.CHBL.
fanc corripiensjt fit quj» te, .inquit, irt faciem feminarum refpicere docuit? Tunc ille fc iq%j
cirrijmyentum effe psrfpicieos, poenitentia dpdu? erubuit, & de cetero cautionem /e fore | 9 . j Hs .
obftinttiflima pollicitatione devpyit,. ' ,

3. J)e prmtrdiis Ordinis Camldulenps, cujus auQar Rmualdus, obfcura tfl eumiwo Petri
Domiam fentmtia. Urum adiit vir faflus fub pontificatu Theodaldi epifeopi Meriti , in cu¬
jus iiftctft fita efi Cemlduteoftf Mrermts, TbmdMus fidere capit anno Chrifii iox$. ut ex
fubje&is infirummis mmifeftum efi? Prima mfirttmtnto idem Tbtodaldus Campum-Malduli (tUt
enim firibit ) tribuif Petro Priori facra Premi <»w 10*7. & quidem mortuo Rmualdo, ut
nos dfic{t authenticum ejus iflrumentum , quo nullum antiquius invenimus i» archivo Fmtis-
honit ubi charta & diplomata Camdduli fervantur. Quadam ex hoc inflrumento juvat de ,
libare. Theodaldus fandi Donati Vicarius.( ita paffim Eretini epifeopi fife vocant . ) O-
mniunt fidcRum hoc diledio noverit, quod nos ob amorem pi? recordationis patris npftri
domni KoMAi.pi dariflimi eremi?*» communi confilio fratrum clericorum nomorum do*
namus, , . . domno Pxtro venerabili eremitae ad ufum Sc fumptum confratrura, eremi¬
ticam vitam fub eo degentium, fijifque fuccefloribus eremitis, quamdam ecciefiam in me¬
diis Alpibus, juri» eptfcepii fepdi Donati, quam nos rogatu domui prafeti Komaldi eremi-
t« confecravimus fub honore Sc nomine Domini Noftri JefusChriftifendi Salvatori», conii-
flentem in, territorio, nempe unius diti itinere ab Metio, ad radices Alpium dividentium
Tufciam it Romaoiam, in loco qui dicitur Campo-Malduli,. per iua loca defignata. Primo
igitur Uter» procurrit «yu», qui vocatur Miser: cui e contra obviatquidam alius rivus.,qui
dicitur de Tellifo» ambo pariter emergentes in finum cujufdam fluminis. De fecundo lao
re efevla defeendens a fummis jugis Alpium. De tertio latere funt feri monte», atque in»
tonfe juga Alpium. De quarto latere lunt frpheta, praerumpentia in prse&tum rivum Ni¬
grum. Intra praefixos igitur terminos enitet ille locus, qui dicitur Campo-Malduli, campus
fpecigfus & amabili», ubi funt feptera puriiflmi fontes. St amxna vireta. Hunc feilicet lo¬
cum domnu» Romuajdus, prius eremitarum pater, delegit, & praevidit aptifftmum coogrueo-
tiifimumque fore ad cellulas fratrum eramiwum fingiUatim in contemplativa vi» Deo fer-
vientiuip: copftrudaqu» inibi Ufilfea fandi Salvatoris, quinque ceUuUs cum fuis taberna-
culis ibidem diftinxit, atque ab invicem feparavit: fed St Angulis cellulis Angulos depupwit
fratras eremitas, qui (ocularibus curis 4 ? fellicitudipe remota» foli divino contemplationi in-
fiftapt- Quibus etiam domnum Petrum venerabilem aramitam, tamquam fidelem mini»
flrum & praeceptorem dedit. Cui nc* quoque cum noftris poderis fuccefloribus, ut cum det*
nominato fando viro, Romualdo fcilicet, partem in geterna vita habeamus, donamus, lar¬
gimur prstaxatum locum* &c. Datum anno Dominica» fcw«*fi«ris »0*7,annoveroponti¬
ficatus domni Tbeodaldi epifeopi i- menfe A^guftp, indjftjpne tq. A dum in clauftrisCa-
nonicorvm. Petrum priorem > quem Dagninum cmemnatum fuiffe aiunt % em beati titula in '
Mmlogd Beuedi&ino cmnmorat Bufdlims die % Hoycmfois, quo eum deuffiffeanw »051.
ex vulgatis auftoibuf firibit • Mtrim mftrumemum <#» Vri dm Theodaldus decimas om¬
nes earum rerum, qu@ vendendo St «pendo acquiruntur, omnium Arcrinorum civium»
urbanorum St fuburbangrum , largitur cariflimis, inquit , fratribus noftri» eremita, qui
funt& futuri funt in Eremo ffljftra, qu* dicitur Campu» Malduli, ad ecciefiam fandi Sal¬
vatoris quos notus fandae memoris pater RomaUus procurandos gubernandofque commen¬
davit . Data 13. Kalendas Junii, anno ab Incarnatione Domini 1013. anno vero ponti¬
ficatus domini Theodaldi epifeopi 10, Indidione 1. Porro primam iftius Ertmi emceffio-
nem a Theodaldo epifeopo fa&am fuiffe probat tum Immo» qui & Herenfredns, ejus fmetjfir,
litteris datis anno 1037. in quibus CamalduUnfium praelorum elogium habetur: tum Henri-
cus fecundus imperator, qui donationem omnium bonorum , qua venerabilis Theodaldus ere-
mitis in loco Campo amabili diSo commanentibus tradiderat , ratam habet anno ioqf. tum
denique Guido monachus & peccator, quamvis indignus. Dei gratia Aretins fedisepifeopus,
uti babet charta mferiptio 1 qui Guido ablata privilegia Eremi Camaldolenfn per domnum
Joannem virum venerabilem, ejufquc loci Priorem, confirmat: Se quicqtrid pr sed «effores
fui Theodaldus, Immo, & Cooftantmus, atque Gregorius eeueefferaut eidem loco . Datum
anno ab Inc. Domini itid. fub Hcnrico rege , menfe Odobris , Indidione xa Bajanus
Epifcopus jiretinus m lateris , domno Azoni Camaldutenfis ecclefre archimandritx infcriptts t
qukquid eidem loco collatum fuerat per Theodaldum , Cofiantmum , Gualterium ac Guido-
nem epifeopos , approbat axm njz. £x quibus mtelligitur , Theodaldum fuiffe primum ,
qui premi Camaldulenfis donationem fecit Romuddo : qui promde ifluc non ante artum tea'3.
a dmi{fum fuit. Bjeeentiores tradunt , locum a Malditlo traditum fuiffe Rmualdo. M vereor
ut id certum fit i nam lotus tunc pendebat ab etdefia Aretina , cumque tume occupabat
Bernardinus Sidonia filius y comprobante Gregario epifeopo, qui venerabili pari Matas confir¬
mat bona Eremi Camsddulienfis , quae Bemardinus Sidonis filius , aut pater ejus ab ec-
defia fandi Donati tenuerunt. Datum in Eremo Camaidutienfe 3. Id. Odoh. anno Do-

minicx Inc. 1106. Indid. ij. pontificatus ejufdem Grcgorii anno fecundo. Quibus litteris Incrementa
figtllum affixum erat. & regulari,

4. S oculo tertio-decimo cellarum in iUa Premo numerus creverat fere ad triginta , reflante dlfap ina ‘
GuUldmo Uretino antiflite, qui fubditos fjbi diacefanos hortatur, ut fubfidia ferant ad repa¬
randa adificia facra Eremi, in qua funt, inquit, viginti & odo cdlx. Qua littera funt anno

Atia SS. 0 . B. Tom. PlH. Q_ iij ujtf.

Digitized by L.ooQie

248 VITA

ANN.CH. Imminutus erat hic numerus tempore Hieronymi de Traga, id eft anno 1455. quo trm-
I027 pore fertnonem campofuit de beato Romualdo , in quo hac habet. Eft autem hase facra ere-
Hf. Jun. mus Omalduli in Italia, in partibus Romandioix, diftans itinere unius diei a civita¬
te Aretina, in qua funt cellae viginti quatuor eremitarum feparatx . Et quidam fu ut
crenaitx aperti, alii vero funt rcclufi. Omnes tamen eremitae per totum annum jejunant
tribus diebus in pane & aqua qualibet feptimana, ntidis pedibus fedentes in terra, exceptis
duabus Quadragefimis, in quibus Dominica rantum &. feria quinta eremitis datur tantum
unum pulmentum. Recluli autem quotidie dicunt totum pfalterium , aperti vero dicunt
'taedium femper, &c .Hunc locum adiimus anno 1686. hebdomada facra, ibique eremitas cum
htagna adificatione fpeclavimus. De aliis qua ad Ordinem Camaldulenfem pertinent , conjule
hifloriam Auguflini Florentini . Primarium hujus inflituti fervorem laudat Anfelmut Havcl •
bergenfis in lib. 1. Dialogorum , tomo 15. Spicilegii pag. na.

Romualdi j. Quo anno Romualdus in terra vivere defterit , non exprimit Tetms Damiani , nec quivis
obitus, as. pH us ( quem quidem fetamus ) ejus temporis fcriptbr. Baronius, aliique recentiores nonnullifu-
Mque. premunt ejus affignant annum 1027 .qui videtur retinendus. Saltem'Jtomualdum non exceffifii
hunc annum conflat ex litteris Tbeodaldi epifeopi Aret ini , datis pi(l ejus obitum anno 10*7.
^ & quidem menfe Auguflo. ac proinde uno circiter menfe poft mortem Romualdi, qui obiit 1

Kal. Julias Et vero ante annum 1027. viri fan£li obitus vix reponi poteft. Siquidem ad ere¬
mum Camaldulenfem non acceffk ante annum 1025. qui primus fuit pontificatus Tbeodaldi , a
quo is exceptus e fi . .Annos atatis centum & viginti tribuit Remualdb Petrus Damiani num.
-i 01. quod item confirmatur ex num. 77. ut numerum annorum corruptum effe non fit veri fi-
mile. 'Hpn probat Baronius adeo tongavam at at em : propterea quod Romu aldus anno atatis vi-
gefiimo , ut in fine Fit a legitur , admifjus fit in Claffenfe monafierium fub Hone fio arehiepifeopo
Rdvennate , qui hant fedem iniit anno 971. Rubeo conte flante. Et quidem Petrus Darbiani in
Opufculi 19. cap. 3. affirmat Honeflum Tetro archiepifcopali dignitate fponte cedenti fucceffifie
primo Ortone habenas imperii gubernante. Aut igitur corrigenda Romualdi at as i aut eum
fnaturiorem in Claffenfe monafierium aoceffiffe , aut certe ( quod fotfan probabilius ) an re Hi¬
nc fi i pontificatum , fi tamen non duo, fed unicus hoc nomine Ravennas arcbiepifcopus faculo de¬
cimo admittendus eft. Verum cum Romualdi pater adbue in vivis fuerit anno 982. Romualdi.
at as potius corrigenda nobis videtur.

Canoniza. ' P°ft quinquennium a fan&i viri-obitu, ut feribit Tetrus Damiani in fine Pita , data
tio. ' monachis ab apoftolica Sede licentia', fupra venerabile corpus ejus altare conftruftum eft,
Id proinde faShtm fedente Tontifice Jobame 20. 'Hu llam tamen Johannis Papa mentionem facit
idem Petrus in Opufculi ji. cap. t. ubi Romualdi-fanSitatem ab apoftolica Sede approbatam
fuiffe contendit contra Teutmem monachum , qui non fatis modeflede ea loquebatur. Tetriver¬
ba ex hoc loco huc referenda funt. Cumque niper quodam difeeptationis articulo fan&usllo-
mualdus in teftimonium duceretur, prxfto quxfitum eft, utrum ipfe Romualdus aut tunc
exlliterit fandus, vel nunc fit in paradifo receptus. Et licet contra fidem totius Ecclefix
noftrarum provinciarum ha»c de fando viro quxftio moveretur; ad adftruendam tamen Par¬
tis noftrae fententiam Illos in teftimonium fandos adfeivimus, quorum celeberrima & ve
ttls opinio etiam apud quofiibet & ignaros nutare non poifit, Leonem videlicet atque
Gregorium clariflimos olimRomanx Sedis antiftites, quorum quidem alter authentica can-
nonam decreta promulgat: alter Ecctefiatti perfpicuis ac profundis cxleftis eloquentix fon¬
tibus irrigat. Verum his nominibus non Leonem 9. ac Gregorium 6. fed Leonem primum ac
Gregorium itidem primum defignari exiflimo: quorum teftimoniis Petrus Teuxonem eremitam ad
officium , id eft ad obedientiam revocare conatur.

7. Romualdi feflum celebratur Februarii die 7. qui dies ejus translationis ex ALfino
• um ' epido in urbem Fabrianum , qua fita tfi in Marcha Anchomtana . Hac translatio con¬
tigit anno 1481. tempore Tetri Delphini generalis , qui de ea agit in quadam inedita epiftola
ad BenediSum abbatem fanQi Michaelis apud Muranum. De corpore fandiflimi Romualdi,
quod initio generalatus mei a tribus monachis noftris ex antiquiflimo Vallis caftri farcopha-
go furto fublatum, atque ad Efinum oppidum translatum fuerat; poftmodumque jufiuPon¬
tificis Fabrianenfibus reftitutum, ex memorato cive multa te didteifie non dubito: idque in
primis, ubi icilicet refidere habeat ac fervari, Fabrianine in monafterio fandi Blafii, ubi
nunc eft: an in Vallis caftri exnobio , ubi prius jacuerat. Ego quidem certis rationibus
expedire judicavi, ut Fabriani remaneret. Nam Sc tutius in urbe lervari pofle certum eft,
ne iterum •lurriperetur, & Fabrianenfcs multa fe in honore facrarum reliquiarum, fi ibidem
:>•— re!inquerentur,faduros fpoponderant. Itaque cognito ex revelatione Fabrianenfium, ne¬
gotium iftud Cardinali fandi Georgii, Legato agri Piceni, a fummo Pontifice fuifle in jun¬
cum; neceflarium duxi Maceratx illum convenire, &c. Ex Ancona die 16. Maji 1981.
Hac in antettffum fatis nunc Petrum de Romualdo differentem audiamus..

P R Q L Q <5 U S,

j. A D versum teprorfus, immunde munde, conquerimur, quiahaT
/V bes intolerabilem ftultorum fapientium turbam , tibi facundam ,
|)$omutam . Habes qui per vanam eloquentiam , & inanem philofophiam

~ fe

Digitized by

Google

S. ROMUALDI ABBATIS, 24*

fe fciunt in fupcrbi® cornibus arroganter extollere .* non habifs , qui pro- ann.ch.
futurum aliquid ®dificationi proximorum , ad pofterorum velit memo- 1028
riam fchedulis adnotare. Habes, inquam ,Jqui in praetoriis judicum, negotiorum ' 9 '
faecularium lites, & caufarum jurgia continuis valeant declamationibus perora¬
re : non autem habes, qui poflit in fan£la Ecclefia vel unius fan&orum virtutes &
clara gefta deferibere. Sapientes fiquidemfunt, ut faciant mala; bona autem
facere nefeiunt. Ecce enim tria jam fere luftra tranfafta funt, ex quo beatus Ro- Auaor ij.
mualdus, depolito carnis onere, ad aetherea regna’migravit: & nemo adhuc Xnunfca
ex hujufmodi lapientibus exftitit, qui de tot mirabilis vit® ejus praeconiis pauca
faltem hiftorico ftilo digereret, & avidiflim® devotioni fidelium latisfaciens, ad
communem utilitatem recitanda fanft® Ecclefiae traderet. Nobis autem in an-
gufto cellulae angulo refidentibus, utilius erat, ficut propofuimus, propria pec¬
cata ad mentis oculos afiidue revocare,quam alienae virtutis hiftoriam texererma*
gis expediret commifli reatus tenebras plangere, quam fplendida fan&itatis irifi-
gnia imperitis fermonibus offufeare. Verumtamen cum ad fepulcrum ejus ex lon»
ginquis terrarum 'partibus toto anno, maximeque in ejus feftivitate fidelium
multitudo conveniat, miracula per eum divinitus fa£la confpiciat, audire vitae
ejus hiftoriam defiderabiliter quarat ,fed, utpote qu* non fit, audire non valeat:
non irrationabiliter pertimefeimus, ne celeberrima ejus fama, quae adhuc po¬
puli totius ore deprom itiir, labente curriculo temporum, de memoria hominum
penitus deleatur. Quapropter hoc timore compulfus, multorumque fratrum pre¬
cibus, & germana caritate devinflus, quod de praedifto mirabili viro ab egre¬
giis ejusdifcipulis didici, aggrediar, Deo auflore, deferibere, vitaeque ejus
initium, curfum & finem, nimirum imperitus homo, non hiftoriam texens:,
fed quoddam qua fi breve commemoratorium faciens, quibufeumque tentabo lit¬
terarum apicibus exarare,

2. Hoc autem unum in primis leftorem meum noffedefidero, quia non mul-
ta per eum fa 61 a miracula in hac ego defcriptiuncula colligam, fed potius ( quod
ad aedificationem omnimodis attinet ) converfationis ejus ordinem referre com
' tendam. Beatus fiquidem vir in tantum fe humilitatis tegmine a vento van® glo¬
ri* cuftodivit, quod undecumque humanis oculis videri mirabilis potuit, ftudio*-
fiflima occultatione fuppreffit. Qua tamen miracula etiam fi minime feciffet,
mirabilem vitam ducens, minori veneratione dignus non effet. Neque enim Pr®-
curfor Domini fecifle miracula legitur, quo majorem nullum inter natos mulie- 1»,

' rum furrexifle Veritas ipfa teftatur. Nonnulli £nim Deo fe deferre exiftimant,
fi in extollendis fanflorum virtutibus mendacium fingant. Hi nimirum ignoran¬
tes Deum noftro non egere mendacio, relifta veritate, qu® ipfe eft, de falfita-
tis ei putant fe placere poffe commento. Quos bene Jeremias redarguit, dicens:

Docuere linguasfuas loqui mendacium; ut inique agerent , laboraverunt. Qui j irem
enim ultro oblatam fimplicem veritatem referre facile poterant, in componen¬
dis qu® nefeiunt, caffo labore defudant: & quo fe pro Deo ftare quafi adjutores
autumant, eo revera, ut falfi teftes, contra Deum pertinaciterpugnant, Apo-
ftolo Corinthiis atteftante, qui ait: Si Cbrifius non furrexit , inanis efipradica- 1. o. s*.
tio noftrajnanis ejlfides vefira. Deinde fub jungit.’ Invenimur falfi te fies Dei^quo-
niam diximus tejltmonium adverfus Deum , qui fujcitaverit Cbrtfium , quem non
fufcitavit . Sed quia neceflitate ad feribendum coa&i, velut commoti, ifta pra-
mifimus, jam precibus ejus, de quo loquimur, Deo opitulante, ad narratio¬
nis ordinem veniamus.

VITA INCIPIT.

3 TJ Omualdus igitur Ravenn? civitatis oriundus,ex illuftrifsima Ducum fuit Romuatdw
,|\ ftirpe progenitus. Qui cum jam in adolefcentiam perveniflet, coepit *. Carnis vi-
in peccato carnis proclivis exfiftere, quo videlicet vitio illa *tas impugnare ho- ^ rcvo *
mines, pr*fertim divites, vehementius folet. Mente tamen Deo de votus fre¬
quenter fe tentabat erigere, fa&urumque fe magnum aliquid proponebat. Nam
& fi quando fe ad ftudium venationis accingeret ubicumque per filvas amoenum

locum

Digitized by ^.ooQie

25 ° vi T A, ‘

an.chr. Jocum rcperire potitat,moxfe aderemidefiderium ejus animus accedebat,dicens
1 °?7 frwta fr :0 quam bene poterant erewitf in his nemorum repeffibus habita.re/mjam
**' ^pngrue poiffent hic abomni frepularis Crepitus perturbatione qnipfcere i Et ita

jaiensooelipJS infpirata jafflidivinabwinatwe, ^uoditnpieturus erat poftmpdum
opere.

ob cxdem +• er & pater , nomineS s, nanftdo vehementerintentns } .& o-

i^patte ,f/»- jgmiflP («Qplaribus negotiis implicatus ; : quidum adveffps quemdam propinquum
Jff u m ewrfre fimuhaftbusprp poffeflione prati inimicitias e.xerpere; , yidensjj-
nafteriu 9 i . JinmrE-PU^^mia intentione Hiqljieleere, crimenque fratricidii medullitus
formidare; mmari coepit exheredem frcere, fiin eadem diu tiusfententia per-
maneret. Quid plura? Tandem-utrasque inimicantium pattqs e* urbe .ad litis ma¬
teriam proruunt, arma corripiunt, bellum |ocja!e committunt / & dumcpmi-
nu? hinc inde png^atur, repememanu Sergii inamieus & affinis-occiditur.
mwaldusnutem lioet nullum perempto vulnusinflixerit; quia tamen interfuit,
poenitentiam tanti reatus wepitimpwiue adClaifcnfr monatermmbeari Appi"
linaris a more hiomieidar-una diebus quadraginta [perman lutus in luSihus pro¬
peravit .

. 5. Illic autem diftri#af« -poenitentiafugiter maperans,eoe|>it cum qupdamCon-
.verfoy quotidianum habere eoUpqmm; a .quo-etiam, ju^ramedioeritatemlen-
£ SmT' ftxhmtatio»isa^ie^^ii^5^ilmm;quemeum-CQnverfus frequen-

««■ 3 d fe-rar admppp.r^t faealarem vitam omnino poffponnre, &adfau£te coovermtio-

fercndmn". nisQrdmew , fed ad hpemente miCjus bumibite nullatenus poffety ^li-

qjuandpin.ter cetera ypffi* giat-ulahufldus intulit, dipens; Si tjfri egpfreatumA"
s. a poiii- .polarem emfpralifpeele.,i tamnummowfrffpvidere pp#is,c>ff eudem, quid
n» e «neo. 4^epir#mii5P|iortai»p ?Ad h^Romuiddus; firma, inquit, & in vipiabih me 0-
bligatione conftringo, qua mox, ut beatum martyrem videro^aimd feenlnm.ul-
rer+us non fflanejbp ffyrtapp ergo-Converfus, ut ipfaqo&e Romnaldus dormire
poftponeret, & una fecum intra-eccleffam in orationibus vigilaret,. Cumque no-
4nt no flenti© longanimiter ambp m ruratione perfifteret^ £cpe pirpa gamcium
noftis beatus A-ppcdlinaris , hisdupbps manifrffe y id entibus 9 exiit de fub altari >
quod in medio ecckfi» ad Imnurembearje Virginis Mari» cernitur effe conftru-
$ym. Vifus eftautem exire ab orientali parte, illinp videlicet, ubi marmor ppr-
phyretieum jacet. Cpnfeftim vero tantus fplendor totam repleyit eecfrfiam > ac
fi (olfulgoris Ini radios inira ipfos parietes cohiberet.Tunc heatiflimus Martyr fa-
cerdotafibus inlu|« mirabiliter exornatus, aureum in paann portans thuribulum,
cun$a«cclefiff incenfavit akaria .• & hoc&fto, fratim unde emetat rediit/, mpx-
que omnis ille fplendor profeqnens apparereoeflavif-Coepit itaque Converfus
Rpmnaldp, durosnimirum exa&or* vehementer i,nrxftere,& ut.adimpleret quod
ultno prpmderat, anxie pollui are /.Cumque S.nronaldus adhnc reCderet,&eara-
dem yifionem denuo cernere flagitaret; alia np&e flmiliter in oratione perfi-
flunt, ^ beatum Mw tyrtm per omnia, hcut priu s, adfpicinnt. Unde etiam poft-
nmdum fi deoorppre pr®di 61 i martyris aliquandp quatftio oriretur,, Romualdus
penitus alSrmabat, in ipfa ecclefla e fle reeonditnm; & quamdiu fan fius vixit,
hne proferre teflimonium non ceflavit.

Monachi & Habebat q uoque Romualdus confuetndinemo ante precipuum altare ec-
ha ftulaT Ptafipni frequenter incumbere; ibique, poflqnam fratres abfrefferant mul-

*° “ 3t ' tis I>eum latagebargemitibiis exorare -U umque hoc quadam die poft vilionem
attentius faceret, tanto mox divini amoris igne mentem illius Spiritusdanflus
accendit, ut in fletum repente prorumperet, uberes lacrymarum rivos reftrin-
gere non valeret, monachorum fe pedibus proftratus advolveret, tradique flbi
monanhicmn habitum inenarrabilidefldprip flagitaret. Monachi vero duntpa-
tfrsejus duritiam metuunt, converfationi illius adfrura pandere non prsfumun t.
tJopmsTus Cautem, qui tunc Ravcnn? archiepifcppalem cathedram obtinebat,
oll-m Claffenfis Cf uobii Abbasoxftiterat t Hunc ergo Romualdus impiger adiit,

eique

# g^nvecffl? 49fi^ vocjbjifrt cgs, giy ejt «xlult;? flipfffticum infljtwum c»piel*vnt i et ioft» «wov to.
hic ypro de fratre laico fermo elle videtur.

t De hoc Honello Petrus Damiani item mentionem facit in Opule. 19. eap. 1. Petrus etiam Rave »-
■ natem dimifit ecclefiam: cui mox adhuc Juptrtliti Honedus, primo videlicet Ottone habenas imftritgubem. n-
te , fuccejfit. Rubeus id contigiiTe ait aano 971. cumque fedifle ad annum 98^.

Digitized by uooQie

S. ROM UAL DI ABBATIS. 251

eique omne fui cordis defiderium patefecit: qui alacer fa&us, caftse concupiicen- ann. ch.
ti*exhortationis (limulos addidit,fratribufque ut eum fuocollegio incunftanter I02 7 :
adfcifcerent, imperavit. Hujus itaque patrocinio coenobita fuflulti, Romual- Jim '-
du intrepida fecuritate fufcipiunt, eique lanftap con verfationis habitum tradunt ^

7. In eo igitur monafterio triennium fere tranfegit, Sed cum ibi cerneret non- . Remifros
nullos per lata gradientes remifli us vivere, fibi autem arduam perfe&ionis femi- .«-guens,
tam, quam mens dicabat,arripere non licere; quid fibi agendum effet, follicite

in feroetipfo coepit inquirere,multifq; cogebatur cogitationum fluftibus sftuare.
Prajfumebat autem leviter converfantjum vitam dure corripere, & faepe adeoru
confufionem praecepta regulae in teftimonium convocare. Cpmque in redarguen-
dis eorum vitiis vehementer infifteret, 'illi autem junioris & novitii verba pro,
nihilo deputarent; tandem hoc opprobrium non ferentes, dum propriam emen-
dare vitam defpiciunt, de corripientis morte tra&are coeperunt. Solebat pqrro , c ^ t .‘ 4 ’
Romualdus per no£lem.ceteris fratribus maturiqs furgere, & fi oratorii adhuc
janua claufa effet, intra ipfum dormitorium in orationibus excubare. ■ Erat au¬
tem pradiflum 'aedificium more folarii alte aedificatum, Hoc itaque invenerunt
filii Cain, diabolo diSante, cpnfilium, ut dum Romualdus ante alios [olito mo?.
re confurgeret, ipfieum perfplarii fpeculam, verfo deorfum capite, in ter-/
ram praecipitarent. Qp? res poftquam Romualdo per conlcium cpnfpiratior
nis innotuit, ille jam de cetero intra cordis cubiculum, claufo oris oitio orans Par
trem fuurn > imminens periculum devitavit .• quo quidem modo dum fibi cavit
praecipitium corporis, fratribus, ne in animarum mortem corruerent,. baratrum
claufitiniquitatis.

8. Cumque in ejufdem animoperfe&ionis amormagis ac magis indiescrefpe- ^? t " no fe e ^*

ret, nullamque mens ejus requiem inveniret; audivit quia in Venetiarum parti- for^Jum
bus quidam [piritualis vir effet > Marinus nomine, qui eremiticam duceret >

yitam - Confenfu itaqne ab Abbate & fratribus nimirum facillime impetrato, ad
praefatum venerabilem virum navigiodifcurrente pervenit, &fub illius regimi-
nedegere humillima devotione mentis inftituit. Erat autem Marinusinter cete¬
ras virtutes, vir fimplicis animi, &finceriffimaeadmoduinpuritatis: quinullp/
quidem magifterio eremiticae con verfationis edoflus, fed ad hanc folummodo bo¬
nae voluntatis impulfufuerat incitatus, Porro autem hunc vivendi morem habe- ’

bat, ut per continuum anni circulum tribus hebdomadae feriis mediam pani bucv “z 1

cellam, & pugillum fabas guftaret, tribus yera vjnum 8 c pulmentum di fere ta fp-
brietate perciperet. Pfalterium quidem per dies fingulos totum canebat. Sed ni¬
mium rudis, & nullatenus ordine vitas Angularis inftru&us, ficut ipfe poftmodum-
beatus Romualdus hilariter referebat, plerumque de cella exiens, una cum difei-

pulo paffim per latitudinem eremi pfallendo fpatiabatur, nunc fub ifta arbore vi¬
cenos, nunc fub illa tricenos vel quadragenos concinens Pfalmos . Romqaldus
autem, quia faeculnm idiota reliquerat, aperto Pfalterio, vix fuorum verfuum:
notas fyllabatim explicare-valebat; & h®c oculorum in ima deflexio intolerabi¬
lem fibi importunitatem acedias generabat. Marinus vero virgam indextera ge¬
rens, Romualdo e diyerfo [edenti finiftram capitis partem fspiflime verberabat.

Pofl multa autem Romualdus gravi admodum neceffitate compulfus, humilites^
ait -• Magifter, fi placet, a dextro me deincepstimpore percute, quia jam lasyae
auris auditum funditus perdo. Tunc ille t^ntamejus patientiam admiratus, indi-
fcrctas feveritatis temperat dilciplinam.

p. Eodem vero,temppre ; Petrus, cognomine Urseolus, Dalmatici p«riUrfe-
duca tus gubernabat habenas .• qui videlicet ad hujus faftigium dignitatis idcirco oli hlftona *
pervenerat, quia dece floris a lui, Vitalis fcilicet Candiani, peremptori¬
bus fau tor exftiterat. Cur aqtem ille a fuis exftin&us fit non abs re effe arbitrar,
fi fervatas compendio brevi tatis exponam. In con jugium namque germanam Hur
gqnis magni illius mare hipnis acceperat, & aemulatione le viri fuadente, piultos
ex Longobardis &Tufc iarum partibus milites,profligatis pecuniarum ftipendiis,
acquirebat. Hoc autem Vene tiarum incolae non ferentes, clam iniere confilium,

__ utre-

* Scfipwr-yi^Peiri Urfeoli, quam in fuperiori Saeculo retulimus, non Vitalem,.(cd altepum Petrum ,

Urfeoli deceflbrem vocat, pag. 87^“ .

Digitized by uooQie

i S z if I T A

aMn.ch. ut repentino impetu Duc» palatkrmi armati violenter irrumperent, eumqKdcum
102^ omni domofua iri ore gladii abfquO ulla re «radiatione necarem. Hwjas vctocott-
' 9 - i 100 * vcntiCuli conjuratione Corripe#* Af, Vitalis Dux noftmnisdiHrnifque vallatus dt*
cubite, hoffiles infidiasadrflhiltfm #e<£lgeba(f ✓ Illis autem hcaiC Scilla tetnaatibus,
fedad incdept2e fa£liortte effefta'm attingere rtori vaferitibiis, tandem vifuni eft,
ut domum Petri *qn«fl>rids palatio adjacebar contigua, prius incenderem, ilio*-
qtte modaSc Drieerri caperent,- JcririiVOrfaejas domeftica concremarent - Illius
veto rei experienda? eorf fenfum ri Petro, qui eorumconfilii particeps faerat, fla¬
gitantes , ita inter fe padit furit, ut pra una ejus domo , quam igne confutat etdftc ,
toti rri illittedkidrii Verf etiarri ffr&dererit; & dejero illo, quem exofam habebanc,
Dncemfidrie foco ejtrs protinus 1 abrogarent, floc igitur modo PerrusDalmatiet
regni adepttts eft principatum *.qtfi poftmodum amfe»itiontelua;jam voiupface p<^
tittiS, refpedludirime gratiak dfeftiifttieorde compundlns eft ^

i o. Quidam autem venerabilis abbas, G o a a- i u is s ftomlne , ex ulterior te
Galli* d finibus orationis gratiaper diVeffiS ffftfndi regiones peregrinari folifus
erat. Ilie igitur ad Duceni Venieris, abeo protinus, Ut fibi ad evadendum tais-
, ti reatusperieulum con filium praeberet , rogatus eft. Itaqueascerfitte Marino lr

Rortmaldo, hoc fibi comriiurti jubetur fen terit ia,otfiaculum hmufcirm ipfo,qtfefii>
per nefasinvaferat,- Dtfcatfi relinqueret: & quia ad alkmedofisifiationis arcem
irtjufte proruperat, ipfefe aliena poteratis dominio fub jugarer * Ille aurem ho¬
mo, tiimrrtmt iri potdfate pofitris, quid eon verfiowem ftjatfl manifefte facere aa-»
ftte noneff, totum putavit hot utendum effecorifilio* immineri tv igitur feftivi-
tate fanfli cujufdam martyris, ex cujus vocabulo bafilicam in pfOpfi&polfefiriftia
adhuc privatus habuerat, illuc pfMteuxorem fuam pfatmiflt ,iple quafi morife-
■ cUtnrus .* hoc el praecipieris, ut & ornatum etttefi» accuratiflimum provideret,
8 t fecum venientibus fompenofas epularum delicias in eraftmum pfspcrtrer,
fpfe autem pedt conjugeris remane ns, iis defiris theta uris, qutefibi videbuntur,
ablatis. Curri quodam fuofamiliari, johanne fcilicet Gradetiteo, qui pv«dilft&
ebri jurationis tohfciris fueratj& cum tribus illis beatis viris, qnos pr«fmJftr?ms, na¬
vem AfcOndit, deinde in Galliamsld monaflerium abbatisGuafini magnus cori-^
verfus aufugit.

ItiGmliu*' 1J ’ Petfd igitur&Jdharirieihdri&ehis infarifiiMiChaelisccertObiO&#iS,Ma-

ftgetic, lu * rlrrtfS fk RofriUaMtis rion longe a monafteriO degerites, Ad Angularem vitam, cui
alfd e ti fuerant, revertuntur: quibus etiam ipfi jam dfeli fratres, pera&o vix
artniid fpitio, ad perferendam ejufdetfi folltudinis diftrfelionem aggregati fimt.
Interea RomoaWus accenforrientis defiderio, coepit de virtutibus in virtutes mi¬
rabiliter cr efcere, & reliqiioS fratfeS fanfts Coriverfationis greffibus longius An¬
teire , ut jam quicqtiidfmer fratres * fi ve de fpirituAlibus, fi ve etiam de eorpo-
raiibOSipfe decerneret ^ Ctln&te volentibus ejuS omninofefiteritia prsBValeret.
/pfeqtioque Marinus gaudebat RomualdOeffe deVOtUs, cui fuerat paulloante
prolatos. Percontinuum itaque annum Romualdtis nihil aliud in cibum habuit,
riHt tantum per fingUlos dlds Ofturii pugillum elixi Ciceris. Tribus vfcfd annis ipfe
&! JohanntesGradefiicUs, farculis terram frarigentes, k triticum feminantes, ex
mannum fuarutti labore vixerunt; qui nimirum dum agriculturam exercebat,
pqhdiis jdjtmii duplicabant. .

i ii Impugnabat tamen diabolus Romtialdurn multis 8t variis tentatlonum im-
miffionibus, maxime initioconverfiorriS $ meritemque ejuspermulta vitiorum
intentiVa raptabat: mddo illi in mfetttdriaifl feVdcAns, qu^lk quarita, Ut puta vir
ftrenuus j in (xculo acquirere potUft i modo qu* ingratilprripinquis necdum poft
fe cOnCUpifcibiliter hareditarida fCliquinmodO parva nimis & nullius meriti effe
qU* faceret accufabAt i modo taritf laboris horrorem incutieris, longa Vitae fpa-
tium promittebat.O quam f*pd cellulam tjUS pettUtienSjeum,cum adhuc vix ob-
dormifeeret, excitavit ; & quafi jariljam iriimihente crepuftulo, per totam fio*
ftem vigiknddrdeduxit. Per continuum ferme quinquennium fuper pedes ejus
fid crura diabolus nocdurno tempore jacute, & ne huc llltitque fe facile ver-

teret,

* Wctnbe « mOnail&id CbxSritnh irt CaMloriiaut et pnedi&a lV<ti t 7 /<Vdf! vita Wrtfht. Dei Giiirlho
abbjte, deque moaafterio Coxanenfi plura poft hanc Vitam.

Digitized by ^.ooQie

S. ROMUALDI ABBATIS. 253

teret, typo phantaftici ponderis aggravavit. Quis explicare vale a t, quantum ^nn.ch.
Trementes vitiorambeftias pertulit? Quam fape prafentesiniquosfpiritusdurif- ^©27
fimis increpationibus effugavit ? Unde etiam fi fratrum aliquis filentii tempore , I 1 *”’
ejus cellam quavis neceffitate compulfus adiret, ftatim miles Chrifri paratus ad
proelium, folito more, ipfum eife exiftimans diabolum, claris vocibus increpa¬
bat, dicens: Quo tendis modo, turpiflimc? quid tibi in eremo, de coelo'de-
jefte t Recede, canis immunde; evanefce, coluber veternofe. His igitur & hn-
jufmodi verbis declarabat fe cum malignis fpiritibus in acie femper afliftere, fis
fidei fe armis accin&am, provocantibus hoftibus in campum prottnusob viare.

13. Contigit autem, ut aliquando librum de vita^Patrura legens , in illum b>- PttruI ”
cum incideret, ubi continetur, quod quidam fratres per confdnuamhehdania- Sf.
dam lingulari ter jejunantes, fabbatorum die pariter convenirent, iploque fic
Dominico die jejunii rigorem interponerent, & remifiius vi&itarenfc: quem vi¬
vendi ordinem ftatim Romualdus arripuit; Sun eo {quindecim fer e annis, vel

eo amplius, continua aufteritatepermanfit. •>

14. Petrus autem Dnx, quia multis educari deliciis folitus fuerat, jamjam fub Petro duci
tam diftri&i jejupii pondere fuccumbebat: unde fe ad pedes beati Romualdibun “^ elcca '
militer ftravit. Juffusveroutfurgeret, ncceflitatetn luam cum verecimdiacoa-

£his aperuit. Pater, inquit, quia magnum corpus habeo, pro peccatis me««x
hac patfimatii medietate fuftentare me non polfum. Romualdus igitur fragilita¬
ti pie compatiens, confueta menfurse quadram paximatii fuperaddidit; & fie la-
benti jam fratri, ne omnino deficeret, mifericordis manum tetendit, & ad per¬
agendum bene vivendi iter, quod coeperat, confirmavit. Hunc filius ejus fibi
aequivocus, vir valde fecundum fseculum prudens * aliquando vifitavit. Cui pa¬
ter , nefcio utrum prophetia: fpiritu feu revelatione aliqua, quacumque fibi ef-
fenteventura prodixit. Novi, inquit, fili mi, proculdubio* quia Ducem te
oanftituent, fic profperaberis. Tu tantummodo fatage, ut & ccclefise Chrifti fua
juri conferves, & erga fubditos alicujus amore vel odio a juftitia nondeclines.

15. ^ofthtec autem Romualdus iterum legens, quia fanftus Silvefter, urbis s*bb«i 1».
Roma epifeopus, fabbatorum diem jejunandum eflfc, ut re verafanfti Pafchatis
vigilias, inftituerit; mox remiffionem fabbad in quintam feriam commutavit c Jejicit!™*
&fic infirmorum imbecillitati confulens, longum jejunium diferetione habita fa¬
cilius reddidit, hanc nimirum vivendi regulam cunflis fe&atoribus fingularis vi¬
to profigens, ot tunc fe unufquifque eremitico vito jejunium tenere cognofcat,

fi per hebdomadam triduanas, & biduanas jejunando,'quinta feria & Dominicis In du P lici
diebus olera, vel qubdeumque liquamen cuni gratiarum aflione percipiat, ex- £'«£.
ceptis videlicet duabus anni quadragefimis, inquibus non foluth ipfe, led &.ple- j unat •
rique ejus difcipuli, totius hebdomadae foliti erant continuare jejunium * Et cer¬
te fatis congruum erat, ut qui Deum in choro laudare femperftudebat & tympa¬
no , procipuas modulationis harmonico confonantias, diapafon videlicet &dia-
pentef atque diatefleron, jugiter in aures incircumfcripti Luminis perforaret.

Jejunare autem omnino, hoceft, diem fine ullo cibo tranfigere, licet id ipfe fati Quid det.
piffime fecerit, aliis omnino prohibebat. Dicebat enim ad perfeftionem tenden- gj

ti hoc adfumme congruere, ut quotidie comedat, fic femper efuriat: quatenusr m ° ent
hoc modo caro per confuetudinem levigaret, quod grave novitiis initioconver-
fionis apparet. Parvipendebat autem, fi quis ad tempus magnum quid incipe¬
ret , fi non etiam in eo longanimiter perfe veraret.

16. Vigilias vero temperate & cum magna diferetione facienda*maxime fua- Quid de
debat: ne cui fortalfe contingeret, utfopori, pera£lis no£lurnrs officiis, con- fo J n ° &
fentiret.Sane hujufmodi fomnum virfan£lus in tantum habebat exofum,ut fx quis P ^ “ ’
ei confiteretur, poft duodecim pfalmorum vigilias, vel maxime circa diluculum
obdormifle,nequaquam defperare, nequaquam poffer eo die cum e ju dicentia fa-«

cra Miffarum follemnia celebrare. Dicebat enim melius effe,fi poflibile fit, qnunrr
pfalmum ex corde & cum compunftione cantare^juam centum cum mentis fabu¬
latione percurrere. Cui autem hac*gratia perfe&edata pon pflfec, hcwtabatucta-'
men, nequaquam vel ab ipfa corporali exercitatione tepefeere, donec ipfe qui

• .voluh-

Digitized by L.00Q e

»54 V” I T 'A'. : O 7

ann.ch. voluntatemdederat, tribueret etiam aliquandofacultatem. Tantummodoora-
1 02? tionis incenfum mentis intentio in Deum femel fixa cuftodiat, quehijexterius ve-
Ju* ni ens cogitationum aura perturbat. Ubi enim eft intentio refla, cphtra volun¬
tatem cogitatio veniens non eft rumium formidanda ,

17. Quodam vero tempore dum adhuc in Gallia? finibus moraretur familiarem
fibi quemdam habebat agricolam, qui libi & utpnfilia, quibus in cella opuseft,
aliquando faciebat, & fi quid ei opportunum effer, ditior caritate quam rebus,
de lua? paupertatis inopia hilariter miniftrabat. Hujus vaccam Comes quidam
fuperbus & tumidus, miflisjparafitis, impetu barbarjcp rapuit, ejufque carnes
; fibi ad prandium cum magna gula aviditate praparari praecepit. Ecce autemru-
fticuscellamRonjualdifeftinusaggreditur, jafturafuacafumclamofis ululati¬
bus vociferatur, fpem fuam & fua domus ablatam efle conqueritur f Sanftus ita¬
que Romualdus ad eumdem Comitem concito gradu nuncium dirigit, 8 t ut pau¬
peri animal fuum reddat, humillima fupplicatione depofcit. Cujus preces lubri¬
cus Comes protervo fpiritu refpuit, & quem faporem crafla vacca lumbi potuif-
fent habere, fe ipfo die guftaturum elfe afleruit, Adveniente autem hora pran¬
dii , appofita menfa, vacca carnes allata funt, • Sed & divina ultionis jam im¬
minente fententia, in ipfo edendi initio Comes frudum bovini lumbi abfcin-
dens, fibiinosmifit: quod repente in iplius gutture tam immobiliter hasfit, ut
nec ad interioja defcendere, nec foras ejici ullis conatibus polfet, ficque inter
Tuorum manus interclufo fpiraminis aditu terribili morte necatus eft;& unde con¬
tra Dei fervum concupifcentiam carnis explere ad faturitatem voluit, inde jqfta
Dei judicio carnalem vitam adhuc jejunus amifit.
imitem |8- Alius quidatfl Comes, O libanus a nomine, in eifdem Galliarum
convertis partibus erat, fub cujus jure monafterium pradifli Guarini abbaas fuerat pofi-
• tum: qui fublimi quidem culmine terrena poteftatis ereflus, fed multis erat pec¬

catorum molibus aggravatus. Hic aliquSdo Romualdum gratia vifitationis adiit,
& ceteris extra cellulam manentibus, folus cum folo geftdrum fuorum feriem nar-
: rare quali per confeffionem coepit, Cui vir venerabilis, his qua ab eo refer eban¬
tur auditis, refpondit aliter eum falvari minime polfe, nifi mundum relinquens,
ad monafterium convolaret. Comes autem mox mente turbatus, ait: quia vi¬
delicet fui fpiriruales viri, qui ejus a fla cognofcerent, nequaquam ita fentirent,
neque tam intolerabilem rem fibi aliquando fuaderent,Adfcitis itaque Epifcopis
Abbatibus, qui fecum venerant, coepit in commune perquirere, fi ita res,ficut
Deifervusteftabatur, fehaberet. JUi autem beati Romualdifententiam omnes
una voce confirmant, fe vero id Goroiti eatenus non dixiffe terrore conftriflos
^excufant. Tunc Comes femoris omnibus hoc cum beato Romualdo fecreto valde
confilio pepigit, ut ad Cafinum montem fub pratextu orationis pergeret, & in
monafteriofanfli Benedifli divino fe fer vitio irrevocabiliter manciparet.
iuUanw^ 4 ‘ Interea Sergius pater Romualdi monachus efficitur: fed aliquanto pqft,
petit. iiiadente diabolo, faflaeconverfionispcenitens in Aigyptum redire cpnatur:quod
' protinus monachi ccenobii videlicet S, Severi, quod non longe ab urbe Ravenna
eft pofitum, ubi corpore, non corde Sergius habitabat, beato Romualdo indi¬
care per nuncium ftuduere. Hac ille finiftra relatione perculfus, neceflarium
effe decrevit, ut Guarinus abbas & Johannes Gradenicus una cum Comite ad ejus
converfionem pergerent, ipfe vero pereunti patri quantocius fub veniret. Pe¬
trus autem Dux extremum jamdiem feliciter clauferat. His itaque duobus Co¬
mitem in eorum fide commifit, utrique quidem, fed Johanni praecipue, qui ei
fubditus erat, per obedientiam fpecialiter mandans, ut etiamfi Guarinus abfce-
deret, ipfe fe numquam a Comite fepararet.

^farea* 20 * Audientes autem illius regionis incolae, quia Romualdus abire difponeret,
tt ~ nimio maerore turbati funt: &traflantes intra fe, qualiter ab hac illum intentio¬
ne reprimerent, hoc illis tandem potiffimum vifum eft, ut eum roiffis interfe-
floribus impia pietate perimerent, quatenus quia ipfum non poterant retinere
viventem,haberent pro patrocinio terrae vel Cadaver exanimeJHis vero cognitis
. - . . _ . _ Romu- v

4 Pe hoc Olibano in Appendice ad hanc vitam •

Digitized by uooQie

S. ROMUALDI ABBATIS.

255

Rdffluaidus caput fuum uttdiq; decalvavit,& hujus rei executoribus ad cellam ejus ann. ch.
jam appropinquantibus , primo fere diluculo comedere quafi per aviditatem cce- 1 ° 2 7
pit, Ilii autem hoc videntesdementiamvtedidere, & arbitrantes mentem debe- ,9 “ J un-
iam effe, corpus Ifcdere dedignati fUnt. Sic videlicet, fic prudens fpiritualis Da- x ^ xi
vidinfania ftultam carnaliter fapientium fuperavit aftutiam. Nam & volentes
peccare cohibuit, & ad meritorum fuorum cumulem fine mortis formidine mor- Patrem <&.
tis periculum declinavit. SSu*

ai. Deinde jam libera uti facultate permilTus, non equo fultus, non veracu- retinet.

Io deportatus, fed folum in manu ferens baculum, nudi s plantis et intimis Gal-
liarum finibus Ravennam ufque pervenit; ibique patrem ad fseculum reverti vo¬
lentem reperiens, in ligno pedes ejus fortiter ftrinxit, gravibus eum vinculis al¬
ligavit , verberibus duris afflixit, & tamdiu corpus ejus pia fe veritate perdo¬
muit,donec ejus mentem ad falutis flatum, Deo,medente reduxit. Sergius igitur
tandem fan« mtntis recepto confilio. quicquid prius retrograda voluntate deli¬
quit , multipliciter poftmodum reftis fan&ae conveffationis gtelfibus emendavit *
ia. Habebat denique interceteraconfuetudinem, ante quamdam Salvatoris
imaginem frequenter affiftere, ibique peculiarius orans, uberibus lacryrtiis &
multa fe cordis contritione ma&are. Quadam igitur die dum ibi attentius in ora»
tione perfifleret ,[nova res & noftris temporibus inaudita)repente fibi nefcio qua
fpecie Spiritus-fanftus apparuit: qui protinus a Sergio quis e flet interrogatus,
manifefte, quia ipfe effet Spiritus»fanftus, afleruit: &fubito quafi pertranfieris,
ab oculis fe adfpicienris evafit. Statim ille in ecfiafim raptus, atque ejus, quem
viderat, igne fuccemfus, coepit per clauftrum monaftcrii poft eum velociter cur¬
rere , fratrefque ,qui illic aderant, magno fervoris impetu, quo Spiritus-fan&us
abiiffet, interrogare. Illis autem in infamam eum cecidifie putantibus » atque il¬
lum dure corripientibus, afferebat Sergius fe Spmtum-fan&um abfque ulla du¬
bietate vkUffe,& ante fuuta confpeftum vifibilitertranfifle.Qui ftatim languore
correptus, ie&o decubuit,& intra paucos dres felici confummatione vitam finivit.

Hinc fane probatur, quod divina voce adMoifen dicitur: Nen enim videbit me
bomo s & vivtt . Hinc Daniei cum non Deum ,fed vifionem Dei fe confpexiffe
diceret, addidit: Et elattgui >&*grt>taviperdies plurimo i •. Re£le igitur Sergius, Dm g t
poftquS ffitentS vit 3 , quae Deus eft, cernere meruit, a temporali mox vita defecit. **' ' 17 ‘
2 3. Olibanus autem Comes fua relinquens filio, cum multa divitiarum copia , oiit»ni
quindecim fcilicet onuftis u thefauro fagmariis, comitantibus eum Guarino & Jo- gjjjj,,
hanne,atque etiam Marino, ad beati Benedi£ti fe monaflerium contulit: & Vale- muJ1 "

dicens his, qui fecum venerant, nil tale de eo ufque tunc fufpicantes, multis
gemitibus & amaris fe fl etibus affligentes, ad propria remeare coegit. Marinus Marini
autem paullo poft Apuliam verfus abiit, ibique poftmodum in folitudine habi- obitus -
tans, ab Agarenis eft latrunculis interfe&us.

14. Brevi poft tempore Guarinus,orationis caufadifcurrere folitus, Johannes
vero fratris exemplo ad idem religionis officium provocatus, Hierofolymam ib w"”*
commeare pariconfifiodecrevere* Hoc igitur Olibanus cognito, triftis & flens J erofol r-
obfecraredevotiflime coepit, ne fe violata fide defererent/fed, ficut beatus Ro- ^" u ° r rt '
mualdus praeceperat, in Dei illum fervitio cuflodirent, addens etiam: Memen¬
to tu faltem Johannes, quiamagiflertuusintuame propenfius fide commifit, 8c
titulum tibi inobediemiee, fi diicedis, oppofuit. Ilii autem obftinata intentione
in propofito perfiftentes, reli&o tandem Olibano, peregrinationis iter arripiunt.

Cum autem defcendentes de monte, jam in campefteria declinaffent, figentes fe
loco, neceflarium aliquid inter fe tra&are coeperunt. Inter agendum vero, fubi-
to Guarini equus furiofo rotatus impetu, in aliam partem in vito feffore divertit,

& Johannis tibiam ferratocalce percudens fregit? qui iiico ad terram nimio dolo¬
re proftratus, jam fero memor, magiftri prascepta ad mentem revocat, & fe per¬
fidum , fe inobedientias reum, verbis publicas confeflionis accufat. Infra&o nam¬
que crure didicit,quia fidem frangere peccatum fuit. Et quia ipfe rationis capax,

magiftra

— — ■■■■■■ » ■— ■ i ni 1 ***** i** » « w i i n 1 r ... - ,ii> j * j t —j '.iiu. w .r i > —a ■ -

* liWem vtrbis de Oiibmo Corti te agit Leti Mirfioitn»* in Chronici Cbfitwntis lib. 1. <ap. ip. De
item in Obfervationibus pravi* ad ritam Petri Urfeeli.

tfigitized by

Google

2 5 (5 VITA

an.chr. magiftro inobediens exditit, ad incolumitatis fux cuftodiam irrationale animal
1027 feffori obedire nefcivit. Deinde illuc, unde venire coeperat, rediens, cellam libi
'9- Jun. ajdigcari prope monaderium petiit, ibique per triginta fere annos, quamdiu
Cafini oi v * x * c > * n fan&a converfatione permanfit a . Multa in eo caritas, mira hurhilitas,
vivit! ple abftinentia vero didri&a nimis & cauta, ita ut nec infra claudrum monaderii
quifquamfciret, qualiter vir fan&us jejunaret. Inter reliqua autem virtutum
dona ita exofum habebat detra£Konis vitium, ut mox, cum quis ad detrahendum
os aperiret, velut fagitta rigore lapidis repercuffa, in dirigentem protinus redun¬
daret , ita ab eo illius obtreftatio reprimeretur, Poft vero eius obitum nonnulla
per eum miracula divinitus fa&a funt.

25. Romualdus autem poft patris corre&ionem, in palude Claffenfi cellulam
ci U f ^§ ens > * n ^ 0C0 > Pons-Petri dicitur, habitavit. Poftmodum vero non corporis

fcm P nioH-' JEgritudinem.metuens, non foetoris naufeam perhorrefcens, fed ne imbecillitatis
«r. occafione vel parum quid ab abftinentia rigore remitteret, ad Cladis itidem pre-

dium, ubi eft ecclefia beati Martini, qua dicitur in Silva, migravit. Ibi vero
quadam die dum completorium caneret, quia antiquum illic coemeterium fue¬
rat , fubito illi [ ut faepe fit) ex improvifo quadam cogitatio incidit, moxque ejus
Di«boii ar an ^ mum pJbantaftie^ illufionis horror irrvafit:. Cumque hoc crebrius in

te* vincit' mente revolveret, ecce maligni fpiritus repentino impetu cellam ejus ingredi,
protinus illum in terram demunt immani eum cade conficiunt, & exhaudis longo
jejunio membris duridimos i£lus illidunt. Tandem Romualdus inter ipfa percuf-
fionum verbera refpe&u divina gratia vifitatus,in hanc vocem erupit:Care Jefu,
dile&e Jefu, quare me dereliquidi ? Numquid omnino me inimicorum manibus
tradididi? Ad hac omnes iniqui fpiritus divina virtute fugati lunt, & continuo
tanta divini amoris compunftioRomualdi pe&us accendit,ut totum cor ejus in la-
crymas quali cera liquefceret, & de tot allifionibus fau ciati corporis nil lentiret.
Mox fanus & validus de terra furrexit, & licet impediente adhuc fanguine, ad
-eumdem Pfalmi verfum, quem reliquerat, rediit. In ingredu quippe damonum
fenedra cellula in frontemiiliusimpegit,inqua manifeda podmodum cicatrix
occaluit,quaejufdem vulneris indicium, quamdiu vir fan&us vixit, odendit.

2 6. Jam igitur miles Chridi afluetus bello, robudiorque effe£lus, dudebat quo-
.tidie ad majora proficere, de virtutibus vires crefcere, & femper feraetipfo for¬
tior , nullas jam poterat enervati hodis infidias formidare. Sape enim fibi in cel¬
la relidenti, velut teterrimi corvi & vultures, iniqui fpiritus videbantur allide¬
re , & quali ad cudoditum animalis cadaver, quia non audebant accedere , coge¬
bantur eminus adfpe&are. Sape fe in figuris JCthiopum, fape fe per diverforum ‘
animalium fpecies odendebant: quibus clarus Chrilti triumphator infultabat, di¬
cens/ Ecce paratus fum: venite, & fi qua in vobis e d virtus, odendite. Num-
quid jam omnino deficitis? Numquid jam vifli edis, & aliquas contra Dei fervu-
lum cercandi machinas non habetis ? His denique & hujufmodi verbis confun¬
dens iniquos fpiritus, confedim eos velut miliis totidem jaculis effugabat.

27. Videns ergo diabolus, quia per femetipfum contra Dei famulum prava-
l ere non podbt, ad callida argumenta converfus: quocumque vir fan£f us ibat,
difcipulorum ejus animos ad verfus eum in malitiam excitabat: ut quia retentari
eum ab accenfo fui fervoris impetu impollibile fuerat,faltem ab aliena falutis cu¬
ra compefceret: & quia ipfe ab hode luperari minimepolfet, vel ex aliis vi&o-
riam non negaret. Aliquando namque ad locum, qui Balneum b dicitur, in * Sa-
* u$n». xenati videlicet territorio conditutum, tranfivit: ubi etiam non pauco tempore
commorans, monaderium ad beati Archangeli Michaelis honorem condruxit, a
. quo non longe cellam, in ea habitaturus adificavit. Illuc autem Hugo marchio
feptem fibi pro necefiitate mifit numifmatum libras: quas ille, ut bene prodigus

mife-

j* Eadem de eo fcribit Petrus Diaconus in libro de ortu Sc vita Juftorum Cafinenfium . Hujus me-
moria in Appendice ad Martyrologiuin Benedidinum his verbis celebrat r : S. Johannes monachus Cafi.
ntnis, & S. R omualdi abbatis difcipulus, i» vita & morti miraculis clarus. Buceiinui venerabilem folum-
tnodo appellat in Menologio die 4. Martii, quo ejus celebrat memoriam.

b Balneum , vulgo Bapso , in Apennino , haud procul, ab Eremo Camaldulenlt : cui proximum eft
opidum Saxenas ad Sapin feu Savium fluvium, qui in Adriaticum decurrit*

Digitized by

Google

S. ROMUALDI ABBATIS. v$7. :

fericorihterdifpenfaret, accepit. Audito itaque, quod jnonftffcrium Palatioii ann ch.
ibiflet igne conlumtum, fexaginta folidosde prscdida pecunia fratribus in adju- 1-027.
torium direxit: reliqua autem, ut in fimile opus expenderet, refervavit. Cognito, l$ ' J U11 '-
hoc, Monachi fandi Michaelis, belluino qontra eum furore compioti funt, tum
quia pravis eorum moribus contrarius jam ex multis annis * exftiterat, tum quia ,« a in ^
qu® illi deferebantur, non eis omnia, fed quadam aliis impendebat. Fada igitur, w .
confpiratione, unanimiter cellam ejus cum fudibus & phalangis irrumpunt, ver¬
beribus eum multis afficiunt, & direptis omnibus, turpiter dehoneftatum, de fi¬
nibus fuisexpellunt. Cum itaque ficeliminatus abiret, & nimia triftitiaevisin,
mentis ejus jam interiora defcenderet ,hoc apud femetipfum deliberat, ut jam de
ceterofuacontentus, alienae falutis curam omnino poftponat. Poft hanc vero
cogitationem tantusanimum ejus terror invafit, ut fi in eo, quod mente conce¬
perat , obflinate perfifteret, periturqm fe, damnandumque divino judicio.nul-
iatenus dubitaret.

28. Monachi autem compotes diu defideratae ultionis effedi, quafi projedo
gravi onere levigati, hoc quod in Dei famulum egerant, multis inter fe laudibus
efferunt, & in immoderatum ludum atque cachinnum fe ,1® titia lenocinante, re-
iolvunt .• deinde etiam, ut tanti gaudii follemnitatem quodammodo jucundiffi-
mam faciant ,fumptuofas deliciarum copias fibi ad convivium parant. Erat vero
tunchiems, quae non folum viciffitudini temporum, fed frigidis qnoque eorum
mentibus aptiffime congruebat. Unus autem ex eis, qui in beatiffimum Chrifti
famulum faevior fuerat, mei acquirere, unde mulfum epulantibus faceret, fata-
gebat. Cumque * Sapin fluvium hpc ftudio tranfmearet, offendentibus in plan-«
cas pedibus jlubito de ponte dejicitur, fk fluviali voragine funditus abforbente ra¬
ptatus exftinguitur, jufto videlicet Dei judicio, ut turbida, illum aqua fatiaret ad
mortem, qui in eo quod flere debuerat, mellis dulcedinem ad vitae concupierat
voluptatem. Node vero, dum omnes ex more quiefcerent, defcendente crebra
nivium multitudine, repente tota communis aedificii fuper eos fabrica corruit, &
alteri caput, alii brachia>alii crura vel quaelibet alia membra contrivit: uni etiam
eorum oculus evulfuseft. Etmeritodivifionem'corporeaelccispertulit, quidi-
vifus a proximo, etiamfi haberet, geminae caritatis unum lumen amifit.

29. Aliquando autem vir fandus non lopge manfit a C^tria a. Cumque ibi ali¬
quamdiu moraretur, manifefte fibi beatus Apollinaris apparuit, & quatenus ad
1'uum monafterium pergeret, ibique potius habitaret, ex magna audoritate prae¬
cepit . Quod vir fandus nequaquam negligendum ducens, locum, in quo moraba¬
tur , fine fcundatione deferuit, & quo miffus fuerat, impiger feftinavit.

30. Inclufuseft etiam quodam tempore vir venerabilis in palude Commia-
clenfi £, quae dicitur Origarium: unde poftmodum prae nimio paluftris cf ni ff tore
& corrupto aere,ita totus tumefadus & depilatus exiit, ut nequaquam eadern>qu$
inclufa fuerar, fpecies videretur. Nam & caro ejus tota eatenus erat viridis, ut
tamquam ftellio difcolor appareret.

3 l. Alio quoque tempore in infula, quae Pereum dicitur, habitavit, quae vide- incendium
licet infula a Ravenna urbe duodecim fere millibus diftat. Ibi vero dum in cella relli,i s ,m -
• cum quodam venerabili viro, fuo nimirum difcipulo., Guillelmo nomine, mora¬
retur ,angufti parietes habitaculi repente flamma corripuit: deinde adaltacon-
fcendens ,dom inari per teda liberis jam viribuscfpit. Protinus vir fandus ad fo-
litae defenfionis argumenta confugiens, non quae ibi erant repofita, foras extrahe¬
re ; non, ut mos eft, tedi fcindulas diffipare; non aquarum abundantiam fparge-
re, non ullis impulfus eft ad exftinguendos ignes nifibus anhelare, fed folummodo
orationem fudit, & confeftim ftridentes ignium globos divina virtus exftinxit.

3 2. Eodem vero tempore junior c Otto Imperator Claffenfem abbatiam ordi¬
nare defiderans, optionem fratribus dedit, ut quem fibi vellent, indubitanter SS^re-
deligerent. At illi continuo unanimiter expetunt Romualdum. Imperator autem gm™ fu-
AZlaSS.O. S.B. Tom. VIII. R diffi- fcipit '

« Surio C»n», qui monj eft Apennini in Ducatu Urbinate Sc dicecefi Eugubina.
b Comaclum, vulgo Ctmscbi urbs epifcopalis ad Padi oftia*

e Id anno 996. quo Otto tertius contra Crefcentium arma movit, accidifte Baroniin cenfet.

Digitized by v^,ooQle

2jS ... v I 'tr T A J

AN.CHR. diffidetis beatura virum ad regiam aiilam evocari pofle per nunciura, ire ad eum
1027 peffemetipfurh voluit, 8 c ad cellam ejus Iole jam occidente , pervenit. Cui Ro-
>9. Jum' mualdus, quia magnum hofpitem in parva domo fulceperat, lefhilum fuum ad
quiefceridumdare dignatus eft . Coopertorium tamen Rex noluit, quia afperri-
mum judicavit. Mane aiitem fafto, Rex eum fecum ad palat ium duxit, tandem-
que ei inftare$ut abbatiam fufciperet, multis precibus capit. Qui cum reluflare-
tur,& regiae petitioni affenfum penitus denegare t,R ex autem e contrario excom¬
municationem & anathema abomnibus Epilcopis, Archiepifcopis, & toto Syno-
dali concilio minaretur; tandem imminente neceffitate fuccubuit, & animarum
regimen coaftus accepit. Referebat tamen hoc fibi nequaquam videri novum,
fed ante quinquennium fibifuiffe divinitus revelatum.

3 3. Regebat itaque monachos fub diftrifta regulae difciplina, neque alicui ab
ea declinare impuhe licebattnori denique nobilis, non litteris eruditus pera&us
illicitos in dextram, laevamque partem defleflere, vel a re&ae converfationis au¬
debat re£litudine deviare.Vir namque fan&us cordis oculos iu caelum figens, ut
Poflea di- Deo in omibus obtemperaret , non timebat hominibus difplicere. Hoc autem fra-
treS fero confiderantes, femetipfos prius accufant, quia hunc fibi praeeffe popo-
fcerant: deinde multis eum detraftionum fufurrationibus lacerant, & duris fcan-
dalorum aculeis vexant*Romualdus itaque videns& luam perfe&ionem aliqua¬
tenus minui, illorum mores proclivius in deteriora converti, Regem impigera-
diit, & eo non ie viter relu&ante una cum Archiepifcopo Ravennate, in utriuf-
que confpe&u virgam projecit, & monafterium dimifit.

Tibmtinos 34 * P° rro autem Rex * Tiburtinam tunc civitatem obfidebat. Cives enim in-
cum Otto- clytiim ejus Ducem,**M a20linum nomine, interfecerant,ipfum quoque
]iat* ec ° nC, ~ regem correptis armis a fuis manibus exturbaverant. Unde non dubium eft,bea-
*Tivoii . tumRomualdum illuc ex divina providentia mifliim,qui imminens tot animarum
thoUnwnl periculum, fequeftra pace dele vir.Hoc etenim ihter eos pa6lunreft,ut Tiburtes ad
honorem Regis miirorum partem diruerent,ac obfides darencDucis verointerfe-
* «/.Deum* florem ad ejus matre catenaturii dirigerent.Quas lanflt viri fufis ad eam*precibus
mitigata,crudelihomicidj crimen indulfit*& incolume ad propria redire permifit.

3 5. Fecit quoque venerabilis vir apud Tibur alium boni operis frudum, quem
filen tio praetereundum elfe non arbitror. Quidam namque beatus, Venerius
ne abfque nomine, habitare primitus in monafterio capit cum tanta humilitate & fimpli-
miffiidege- Cltate > ut omnes illum fratres fubfannando defpicerent, 8 c delirum eum atque
re non pro- dementem effe putarent * Alii enim illum fa;pe colaphizare, alii fordida, qua le-
bst * betes lavabantur, aqua perfundere, alii diverfis eum folebant conviciorum jur¬
giis lacerare. Cumque ille fe perpenderet inter tot adverfa tranquillum fua men¬
tis ftatum fer vare non polfe , confortium deferens, in folitudinem properavit:
ubi per fex annos abfque vino omnique pulmento fub nimis diftridionis ariditate
permanfit. Hunc itaque Romualdus, audita ejus fama* vifitare curavit: quem in¬
terrogans , fub cujus regimine degeret, cujufve arbitrio obedientiam exhiberet;
refpondit fe alieno folutum imperio, hoc fequi, quod fibi utilius videretur. Cui
„ Romualdus ait: Si crucem Chrilti portas, fupereft ut Chrifti obedientiam non
„ relinquas. Vade igitur, & confenfu a proprio Abbate fufeepto, revertere, ac •
„ fub ejus dominio humiliter vive, quatenus facrioperis adiheium, quod bona
„ voluntas aedificat, humilitas erigat, atque obedientias virtus extollat. Haec
& multa alia aedificationis monita proferens, docuit eum qualiter cogitationibus
fuis refiftere,qualiter poffet iniquorum fpirituum infeftationibus repugnare, &
itaconfirmatum & inftruflum, in multa eum alacritate reliquit. Ille igitur fan&i
viri documenta gratanter ampie&ens,Abbatem fuum protinus adiit, confenfum
accepit,& ad dile&am folitudinem quantocius remeavit.

Venerius in 3 *' Volens autem in pofleffione fui monafterii habitare, afeendit in quoddam

fo. it udi- SI faxum, nullis hominum veftigiis pervium, &ab humana penitus converfatio-
ne remotum, ibique per quatuor annos, omni humano folatio deftitutus, fin-
fanUiffime. gulariter habitans , exceptis tribus huccellis, quas de monaRerio fecum detulerat,
non panem comedit, non vinum bibit, non coflum aliquid omnino guftavit, fed

folis

Digitized by ^.ooQie

S. ROM UA LD 1 ABBATIS. 2 5 p

foiis arborum pomis 8 c herbarurii radicibus vixit.Erat autem in eodem iaxo qua:-
dam concavitas, ubi colligebatur aqua in hieme, ex qua vir fan&us tota bibebat
«ftate.Tandem cognito , quod ibi fervusDei moraretur, coepere ad eum multi
confluere, ciborum alimenta deferre, & quascumque fibi quali neceffariamini-
ftrare.Quorum ille nullius indigens,cunfta palloribus pecorum & aliis indigenti-
busexhibebatJSxhortante autem loci Epifcopo, balilicam ibi fieri, & confecrari
permifit: in qua ipfe aliquanto poft tempore a defun&us eft, & a qurbufdam fe
'quaerentibus eft inventus acclinis ante altare, quafi eaufa orationis in cubitis &
genibus jacens: ubi nonnulla per eum Dominus miraculorum ligna operari di¬
gnatus eft. Sic denique, fic bona terra uberes fru&us reddidit, quae verbi femen
ex ore Romualdi multiplicandum fufcepit. r i

37. Apud praedi&am quoque civitatem convertit beatiflimus vir Thammum
quemdam Teutonicum, qui, ficut dicitur, in tantum Regi familiaris & carus ex»
ftiterat, ut utriufque veftes utrumque contegerent, & amborum manus.una pa-
ropliscommunifaepeconviviofociaret. Crescentius namquefenator Ro?
manus, indignationem Regis incurrens, in montem, qui dicitur lanfti Angeli,
confugium petiit, &quia munitio inexpugnabilis eft, obfidente Rege, ad defen¬
dendum fe fiducialiter praeparavit . Ei vero Thammus ex prarcepto Regis jusju¬
randum fecuritatis pratftitit; & ita ille deceptus,adnitente Papa,' qui fibi inimicus
erat, quafi reus majeftatis, capitalem fententiatn fubiit: cujus uxorem poftea
Imperator in concubinam accepit. Quia igitur Thammus & fraudis confcius, &
perjurio tenebatur obnoxius; idcirco abeatoRomualdo jpllus eft relinquere fo¬
culum . Qui mox a Rege licentiam expetens, non modo fiicilem reperit, fed ni¬
mis etiam alacrem fecit. Erat autem-pradi&us Imperator monaftico Ordini val¬
de benevolus ,& nimia circa Dei famulos affeftione de votus.

38. Ipfe quoque Rex ex eodem crimine beato viro con£elTus,poemtentia caufa
nudis pedibus de Romana urbeegrediens, fic ufque in Garganum montem ad
S. Michaelis pertexit ecclefiam. Per totam etiam quadragefimam in Clalfenfi
monafterio B. Apollinaris, paucis fibi adhaerentibus, manfit. Ubi je junio & pfal-
modiae, prout valebat, intentus, cilicio ad carnem indutus, aurata defuper pur¬
pura tegebatur , Le£fo infuper fulgentibus palliis ftrato, ipfe in ftorea de papyris
confefla,tenera delicaticorporis membra terebat. Promifit denique B. Romual-
do,quod Imperium relinquens,monachicum fufciperet habitum.* 8 c cui innumeri
mortales erant obnoxii, jam ipfe pauperculo fratri coepit effe lubje&us.

35>.Romualdus autem cum eo, de quo jam diximus, Thammo, & cum Boni»
facio viro clariffimo, quem nunc felicilfimum martyrem fe habere Rufliana
«loriatur ecclefia, & cum aliis converfis Teutonibus, a Tiburis opido ad mona-
fterium fanfti Benedidli, quod in Caflino conftitutum eft monte, devenit. Ibi
vero graviter infirmatus eft, fed cito ex divina mifericordia convaluit. Habebat
autem equum fatis-egregium, quem fibi Busclavi Scia vonici regis filius do-
nodederat, fadlus ab eo monachus. Hunc vftfan&ushunftlitatisftudiopernHi-
tavit, & pro eo afinum laudabilis negociator accepit. Nimio quippe Redem¬
ptoris noftridefiderio, qui afell® tergoconfederat, vir venerabilis hoc ipfum
animal libentius equitabat. >

40. Gum his igitur omnibus fuperius nominatis R omualdus ad b Pereum, ubi
dudum habitaverat, rediit, ibique his & aliis multis fratribus aggregatis, & per
cellas fingulas conftitutis, tanto fervore eremiticae converfationis rigorem & in
fe,& in aliis tenuit, ut illorum vita amnibus, ad quos fama eorumdem pervenire
poterat,mirabilis haberetur. Quis enim non obftupefceret; quis non immutatio¬
nem divinae dexterae praedicaret, cu vidiffet prius homines fericis, immo deaura¬
tis veftibus indutos,crebrisobfequentium cuneis conftipatos,omnium(deliciarum
affluentiisafluetos, nunccerneretunobirrocontentos, inclufos, difcalceatos ,
Atta SS.O.B.Tom. VIII. R ij incul-

ANN.CH1

1027

19. Jnn.

Thammum

convertit

Romual-

dus.

Ottonem
ad iter Gar¬
gani & ad
poeniten¬
tiam redu¬
cit.

Catinum
adiit cum
Boniiacio.
Rufiorum
apoiloio.

Mattii . -1.

Pereum re¬
dit.

« Ferrarius in Catalogo Sanftorum Italia» S. Venerii obitum contignat Septembris 13. quo die alter
S, Venerius abbas colitur. Venerio nullus cultus publicus Tibure exhibetur.
b Pereum Claflenfi monafterio vicinum erat, ex num. 5»,

Digitized by

Goo< e

t6o v . V I T A , .• <;•

an.chr ■ incultos, 8c tanta abflinentia: ariditate contufos ? Faciebant autem omnes opera
1027 manuum,alii fcilicet coclearia,alii nebant,alii retia nefiebant alii cilicia: quorum
19, ju«u t a£ttC „ omnium vitam beati Bonifacii con verfatio longius tranlcendebat. Hic re -
Bonifidi S* s fi* era£ confanguineus, Scita carus, ut Re* illum non alio vocaret nomine, ni fi
vita piiiH- Anima mea. Erat aute apprime liberalium artium do6lrinis,inftru£lus,maxiK)eq;
* in modulationis muficac fludiis approbatus. Is itaque cum in capella regia morare¬

tur, videns ecclefiam antiqui martyris Bonifacii, mox exemplo fui xqtiivoci ad
martyrii defiderium provocatus, ait:Et ego Bonifacius vocor.Cur ergo etiam ipfe
jn&rtyr effe non debeo. Pofthasc igitur monachus, tanta fe abftmentiae frugalitate
conftrimdt, ut fxpe Dominicis diebus tantum St quinta feria per hebdomadam
manducaret. Nonnumquam vero fi urticarum, vel etiam veprium cerneret den-
fttatem, illuc fe projiciens Volutabat. Ex quo cum quidam frater aliquando eum
corriperet dicens: Hypocryta, quare hoc ad captandos popularis aura: rumores
coram omnibus facis ? nihil aliud relpondit quam: Tui funt confefTores, mei
fini martyres.

41. Cum vero poli diuturnam eremiticae con verfationis vitam ad prasdican-
Apoftok. dum jam ire difponeret, Romani prunum pergere ftuduit, & ab apoftolica fede

<Us * confeerationem archiepifcopatus accepit. Retulit autem mihi quidam fenex mo¬
nachus, qui eum illuc de Ravenna finibus comitatus fuerat, quia in toto illo iti¬
nere vir venerabilis cum omnibus quidem, qui eum fequebantur, pedefter ibat,
fed ipfe jugiter pfallens, & ceteros longe praecedens, nudis femper pedibus ince¬
debat. Pro labore quidem itineris quotidie comedebat, fed per fingulos dies de
' medio pane & aqua vivens; in diebus feftis , ignoto videlicet omni liquamine,
quotidiano vifhii poma qualibet, vel herbarum radices addebat.

42. Poftquam autem confecratus eft,quotidie obfervabat & monaflicum pariter
& canonicum in celebrandis Horarumofficiis ordinem. Cum vero jam ultramon-

x tanos peteret fines, equo quidem vehebatur, fed venerabilis Pontifex) ficuti di¬

citur ) nudis cruribus femper Sc plantis adeo intolerabilem frigidiffima regionis
fufferebat algorem, ut volens defeendere, vix pedem ahfubhserente ferro disjun¬
geret, nifi aqua prius calida fubveniret.

43. Ad gentiles autem poflremo perveniens, cum tanta coepit fervidi pe£lo-
ris conflantia pradicare, ut jam nullus ambigeret, quin vir f&nflus martyrium
flagitaret. Illi vero timentes, ne,ficutpoft martyrium beati* Adelberti, coru-
fcantibus miraculorum fignis,Scia vonicsr gentis plerique con verfi funt, ipfis quo¬
que fimiliter e veniret; longo tempore a beato viro manus artificiofa malitia Re¬
primunt , & cupidiffimo mori, nolentes eum occidere, crudeliter parcunt.

44. Cumque ad Regem Rufiorum vir venerabilis perveniffet, & conflanti a-
nimo praedicationi vehementer infifleret, videns eum Rex fqualidis veflimentis
indutum, ac nudis pedibus incedentem, opinatus efl quia vir ianftus talia non re¬
ligionis caufa perferret, fed idcirco potius, ut pecunias congregaret. Promifit igi¬
tur ei, quia ii ab hujufaiodi vanitate recederet, ipfe paupertatem ejus largifiima
divitiarum liberalitate ditaret. Verum Bonifacius mox ad hofpitium fine mora
re vertitur, pretiofiflimis pontificalibus ornamentis decenter induitur, & fic ad
Regis palatium denuo pradentatur. Rex autem videns eum tam decoris Veflibus
adornatum,;ait : NuncfcimUs, quia te ad vanam doflrinam, non pauperta¬
tis inopia, fed veritatis impulit ignorantia. Verumtamenfi vis veracrediquae
affer is, erigantur duae excclfa: lignorum cataft®, breviffimo afeinterflitiofepa-
ratae: & igne fuppofito cum vaporatae fuerint, itaututriufqueflruis unus ignis
effe videatur, tu tranfi per medium: quo fi lasfus ex aliqua parte fueris, ipfis te
penitus confumendum ignibus trademus: fin autem ( quod credi non potefl ] fa-
nus evaferis, omnes nos Deo tuoabfque difficultate credemus. Cumquehocfoe-
dus non folum Bonifacio, fed &cunftisquj aderant gentibus placuiflet, Bonifa-
eius ita veflitus ut Miffarum follemnia celebraturus, prius cum fan&ificata aqua

& in-

* De S. Addberto Pregenfl epitropo & martyre egintUr ed mnam £jat corporis trenHetioncm ex
urbe Cnezo* Pragim per Boemta rotem Jtte defisribit Chronicon Sexonirum ml. ubi fid» dicitur Kel. Se- .
ptembris , anno 1039. Vide Cofmatn Pragcniem.

Digitized by

Google

S. ROMUALDI ABBATIS. , %6i

Sc incenfo thure undique per luftrans ignem, dein ftridentes flammarum globos in- ann.^h.
grefliis, ita exivit illaefus, ut nec minimus capitis ejus capillus videretur exuftus. 102 7
Tunc Rex& ceteri,qui huic fpe&aculo interfuerant,catervatim adpedesfe beati * *• J l,n '
viri projiciunt, indulgentiamlacrymabijiter petunt, & baptizari fe inftantifli-
maiupplicatione depofcunt.

45. Cf pit itaque tanta gentium multitudo ad baptifma confluere, ut Vir faft-
flus ab fpatiofum quemdam lacum pergeret, Sc in ipfa aquarum abundantia po¬
pulum baptizaret . Decrevit autem Rex, ut regnum relinquens filio, ipfe ,'quam-
diu viveret, a Bonifacio nullatenus fepararef ur. Frater autem Regis cum ipfo
pariter habitans , dum noI|et credere, abfente Bonifacio, ab ipfo Rege perem¬
ptus eft. Alius vero frater, qui jam a Regis erat cohabitationedivifns, cum ad M , rryiium
eum vir venerabilis venit, audire verbum ejus noluit, fed de converfione fratris
nimia adverfus eum ira fuccenftis;continuo comprehendit: deinde timens ne fi vi¬
vum teneret, Rex eum de manibus ejus eriperet, in fua praefentia, circumflante

non parva hominum multitudine, decollari prascepit. Statim vero & ipfe casea¬
tus eft, Sc tantus eum cum omnibus qui adftabant, ftupor oppreffit, Ut nec loqui,
nec audire, nec aliquod humanitatis offiejum agere aliquatenus poffent: fed cun-
fti velut lapidas rigidi & immobiles perrrianerent t

4 6. Rex autem hoc audiens, nimio dolare perculfus, omnino deliberat non fo-

lutn fratrem occid ere, fed & cun&ps, qm fibi tanti reatus fautores exftiteran ,
gladiis trucidare. Sed cum illuc protinus a4veniflet,&: corpore martyris ad huc in
medio pofito,fratrem fimul cum reliquis hominibus fine fenfu & motu ftupefaSas • 1

adftare confpiceret, hoc fibi cum fuis omnibus placuit, ut prius pro eis oratiofie-

ret, fi fprfitan illis divina njifericordia fenfum, quem amiferant,rcfbnnaret:dein -
de fi acquiefcerent credere, induito crimine viverent: fin autem, omnes uitori-
busgladiis interirent, Cum igitur & 'ab ipfo Regp., &,a ceterisChxiftianisdiu-
tius fuiflet oratum, non folum prior fenfus ftupefaflis hominibus i redditur, fed
jnfuper confilium quoque flagitandae verae falutis immittitur. Nam continuo p$-
nitentiamfuicriminisflebiliterexpetugt, baptifmi faeramentacumcniagna ala¬
critate fufcipiunt,fuper corpus quoque beatiffimi Martyris ecclefiain conftruunt. » *

Verumtamen ego, fi hujus mirabilis.yiri cunfla, quae diei veraciter poflpnt,
virtutum dona referre tentarem, deficeret forfitan, lingua, non deficiente mate^
ria. Dum igitur Bonifacii virtus proprio indigeat ftilo, id circo tamen illuro cum
aliis Romualdi difcipulis per tranfeurfum hic memorare curamus : utex eorum
laude, quam magnus & gloriofps magifter eorum fuerit» demanftrcmus: quate-
nusdum celfitudo clientium auribus fidelium infonat, quam excelfus dofitar eoa¬
rum fuerit, ex fchola quam tenuit innotefeat , j - : 1

47. Interea Romualdo in Pereo adhuc habitante, Bufclavus rex preces Impe- Du os e fui*
ratori direxit, ut fibi fpirituales viros mitteret', qui regni fui gentemad;Fidem
vocarent. Mox Romualdum Imperator aggreditur, & concedi fibidefuismonsU vi? finSL.
chis, qui illuc deftinari utiliter valeant,, deprecatur. Ille vero nulli filorum hoc
prfeipere velut ex prolationis au&oritate voluit,fed in eorii voto poneiis,five mai
nendi,five abeundi eis optionem dedit. Ignorabat enim ex tam metuendo negotio
voluntatemDei:&ideo non illud fua,fed fratrum potius arbitrio committebat Jn-

ftante igitur Imperatore & humiliter ohfecrante,tandem duo folummodo.invenri
funt ex omnibus, qui fe ultro ad eumdem promptos obtulerunt.Qporum unus J o-
h a n n e s , B e n e d 1 c r u s alter vocabatur. Hi itaque ad Bufclaviimeuntes, in
eremo prius, eofuftentante, manere coeperunt: & ut praedicare pofimodum pof-
fent,Sclavonicam linguam laboriofe difeere ftuduerunt» Septimo vero anno, cum
jam loquelam terra; plege, cognofcetent, unum ad Romanam urbem monachum
mittunt ,&per eum a lumina; Sedis, Antiftite praedicandi licentiam petunt., In¬
jungunt etiam , ut nuntius aliquosfecum de beati Romualdi fratribus duce¬
ret , qui eremitica; con verfationis edo$i, cum eis fimul in Sclavdrum partibus
habitarent..-, : , : u .. .1 ,V . >.

48. Bufclavus autem, vole n s coronam fui regni ex Romana ab&oritate fufei-
pere j praediros venerabiles fratres obnixa c$ pit fuppdicatione depbfcere, ut ipfi

AttaSS.O.B. Tom. VIII, R iij ph-

Digitized by ^.ooQie

2 6 z , VITA

an.chr. plurima ejus dona Pap® deerrent, & coronam fibi a fede apotlolica reportarent.
io?7 Quiisegise petitioni affenfum penirasdefiegantes,dixerunt/ Nos in facro-Ordine
..»»• J utl - peJitifumus, traftarenobisrfacakwia negotia minime licet, & ita relinquentes
A ft« ^ cellam re Verfi futt*.Qaida)ttl' vero Regis familiares,agnofcentes ipfius

E“ ‘ C ** defiderium,fedquidfan£livirirefpondiflentignora-ntes,copiofumauripondus- ,
qjuod mittendum Papafmrar, fecum eos detuiifle adcdluiam falfo opinati funt.

. Deinde intra fe conventione pa&aco«dkunt,ut noftu eremum latenter ingreff,
&.monacliosiilterf!cerenty&piecunia : m afportarent, quos cum beati viri tentan-
tes irrumpere perfenfiflent, adventus-eorum caufam protinus agnofeences, con-
. feffionem inter, fe facere, & farl£l® crUcis fe coepere vexillo communire. Erant
aueem ibiduopueri, eorum obfequio ex aula regia deputati,qui,prout vires da¬
bant , flare pro fandis foribus refi ftere nixi funt. Fures vero re pe rto tande m

ad i tu irruentes, extra&is gladiisorUfies pariter occidere.

4Jp* Tune thefaurumanxie pef quirentes,fecf e veffis omnibus nihilmvenies
tesyut tanti reatuscErmen obtuor en>t»,& humana ftripicio non? armis, fed flammis
potklsquod faffotni fuefar deputaretycellamincendere, & ipl’a martyrum conati
funt cadavera conflagrare^ed admoti ignes,ammiffis natur® viribus, nil omnino
confumere ullis hominum fludiispotuere. Ita enim eos ipfa etiam parietum ma¬
ceries repellebat r ac frpro lignisduriffimi filices effent. Fruftrati itiaqtfe fures in
fugam fe conferre nituntfur;fod.& hod illis ex di vina providentia denegatur.Tota
:fiquiderano 61 e per fruteta nomorum, per latitudinem laltumn , per opaca filva-
:rttm,viant anxiati funeqirjarere,quam nullatenus valuere errabundis veftigiis in¬
venire .* fed neque pugiones in vagitoas recondere, arefaflis brachiis potuerunt.
Ubr vero fandiorum jacebam Gorpora, copiofum fumen ufque in diem fplende-
fcere, &chriciffima angehe®cantilen® non-defritfuavitas refonare.

5oi..Advenienteautentdie,quodfedUm fuerat,Kegerti fatere ftotf potuit. Qui
ilicoad eremum cum iramerofapopuli multitudine feftina vir, &ne fures evade-
Bejit,fe£brcorona hominum totam? filyam undique circumcinxit. Qtii tandem re-
pesrtiifunc manifefli criminis reiij&adgladiosfuos adhuc ultiort e di vina*ligati. Rex
# .autem quid de eis faceret,habita confideratione deliberans,fioc poffremtrdedre-

vit, ut nequaquam eos ficut merebantur, occidi prwcrperet,fed ferreis Catenis
vin&os ad fepuicra martyrum deftinare?:quatenus aut ibi ufqiiead obitUm in vin¬
culis miferabiliter viverent, aut fi fan&is martyribus aliter videretur,ipfi eos fua
mifericordia liberarent, qui cum ad fandiorum tumulum fuiffent ex pracepto Re-
gisattTaftiymoxin^eflahilidiVimtatisomnipotentia fraftis funt nexibus abfoluti.

* Deinde fadla fuper corpotafonClorum 1 bafilica, innumerabilia non folum tunc,

fed & nunc ibi fiunt ex divina virtute prodigia.

, jj. Imperator autem; a t <t'us Bufclavi confilium nonigirorans , undi-

■ que vias ciiftodiri praceperat, ut fi Bufclavus Romam nurttios mitteret, in e jus
iliflomanibubolevenirent. Monachus igitur,qui nuper miflus a fan£lis martyribus
fuerat, demum captus eft,&rt!OX carcerali euflodi® mancipatus. No6le vero il¬
lam Angelus Domini in caredre VifitaVit, & confummatbseffe eos, quorum le¬
gatione fungebatur, - admmiak: ftatimque aperto divinituscarcere , prapara-
tuto'fibieffenavigium in fhrvio;, quem trarifi tutus erat, affetuit: qudfeftinans'
monachus, angdlit®promiffionisfidertl vetameffe probavit.

Otftfni 53. Dumt moraretur autem Romualdus adhuc in Pereo, Imperator Orto mo-
JJST». nafteriumfibi ad honoreai fandli Adelbertieo v fd^erente conftruxit, cui contigua
GJbffenfis coenobii'pr®diacontulit , &ea fibiexfifcali profeffiorie in Firmenfis
monarchia partibus recOmpefifavit. Abbate quoque illic ex Romualdi difcipulk
confrituto$& fratribus congregatis, C£pit eosfub magna-ROniuafdiis tenere cuflo-
dia,Scdocebxt eostfubregulari ViVefe difCipliria.Praccepit etiam Abbati,Ut ih' ere-
muniifecedCsjper tbtamhebdomathnn' ineelfakoftfrftettt:'diebus vero Dominicis
fratres, ad monaifteriumconvemerts, vifitare: qui fan£H viti juflfa contemnens,
coepit f®culariter vivere, & pede optris femel exorbitante, a reflitudinis trami -
de jam longifrSideclimare'. ^ VideflSetgO^nfuaWus, quddfecundnm flra vb lunta-
Dis ardoremibijlaborarerndn pofTetjR-egoili protinus adiit,& accepta prom iffionis

■ exa-

Digitized by v^.ooQle

S. ROMUAtDrI ABBATIS.

xrKiSioT y utRexjnonachus fieret, infiftere vehementius cofepit . ; ; At Jllefa&u- ann.ch,
lum(equidem quod exigebatur afferuit, fi tamen prius Rpmam,'qufc fibi rebe.l- I02 7
Jabat,impeteret, Scea devita, Ravennam eum viftpria remearet. Cui Romualr * 9 ' J un ’
duse Si Romam, inquit, ieris, Ravennam ulterius non videbis. Etapertiflime illi-
mortern propinquam effe denuntians., quia eum revocare non potuit proculdu*-
bio deejus.certus interitu, ■ ab eo reoeflit. Dum vero Rex Romam properat, Ro-
mualdus navim afcendens, ad civitatem T Parentum trapsfretat. Rpx itaque fe*- ¥ v , rtnM
eundum beati viri prophetiam vix a Roma reverti incipiens, mox languore cor¬
reptus^: apud Paternum defunftus eft, , >

. 5 £>, Roraualdus autetn tribus annis ift Parentini civitatis finibus habitans, in
uno monaftertum a conftruxit, & abbatem ro eo curo fratribus ordinavit: in duo-,
bus vero inclufus manfit; Ibi nempe ad tam magp^perfipetipnis cumulum pietas
illum divina.pfovexit,ut a f$£to afflatus Spiritu 3 c nonnulla yentura profpiceret,

8 c multa veteris aeno vi Teftamenti occulta myfterja radiis intielligentiae pene*
trareti Anxiabatur autem ibi aliquandp in lacrymas erumpere:fi?d nullo valebat
conamine fld iCfflitritlcordis compun£lionem venire. Fa&um eft ergo quodam
die<, dufca in cellula pfallereT, ut inhwicPfalmi verfieulum incideret : Inpelle-, p/*i m , iU
Humti fodabo > & infiruam te in via bac , qua grdieris 9 firmabo fuper te oculos me*
os. repente igiturtantafibi lacrymarum effufip prta eft, & ita mens ejus ad in-
telligenSdas di vinta Scriptum fententias illuftrata, ut ex eodem die, quamdiu vi-*
xit , ubenes fibi lacrymas, quandoqumque vduiffet, facillime fi nerent, & plurima
illum Scripturarum myfteria npn.laterent. frequenter enim tanta illum divi,
nitatis contemplatio rapiebat, ut quafi totus in lacrymas refolutus, jeftuante in¬
enarrabili divini amoris ardore clamaret:Care Jefu,care, mei meum dulce, defi-
derium jneffabile,dulcedo San&oruro,Aevitas Angelorum ! fc cetera hujufmodi,
quitiUeiansftorSpiritu dicante,in jubiium proferebat; noshumano. fenfu expri¬
mere talia non valemus.Sicut enim Apoftolus dicit:Nos,ficut oportet parare nefei- ** m < 8.
muv/edjpfe Sptrittis orat pro nobis gemitibus inenarrabilibus. Et ideoRomualdus
Miffamcelebrare coram pluribus numquam volebat,quia fe alaprymarum inun¬
dantia continere non poterat. Unde etiam poftmodum prjenimia jam confuetu-
dine vir fimplicis animi putans gratiam, fibi divinitus praerogatam,omnibusef- r
fe conceffam, dicebat plerumque diicipulis: „ Cavete, ne multas lacrymas ef- ■

„ fundatis, quia & vifum minuunt, & verticem laedunt. Ubicumque autem vir
fanQnasfrabitare difponeret, oratorium cum altari primitus intracellulam fa-.
ciens,-deinde fe recludens, aditum damnabat. ,

154, Miferunt aliquando ad illum fratres, qui morabantur in folitudine, qu?B* Difcipu!is
Bifurcum dicitur, confilium flagitantes, qualiter converfari in eremo deberent} dati™™.,,
qualiter diabolicis impugnationibus refiftere poflent.Quorum nun tii cum ad mo- - ‘

nafterium, a quo Romualdi cella longius aberat, perveniffent, ilieo venerabilis
vir per Spiritum eorum cognovit adventum , praecepitque abbati Ansoni ,.
qui fibi tunc afftftebat, dicens: Vade, & pulmentum fratribus praepara., qui
de longinquis partibus advenere .Qui continuo ccepit eum deridere, & dicere,
quiaveirefalfusprophetaeflet. Poftreraotamen velutcoa&us admonafterinm :

venie ns, eos, quos vir fan&us praedixerat, orantes jam in ecclefia reperit. Quos,
videlicet Romualdus multo falutaris doflrinae fale condivit, multis denique con¬
tra antiqui hoftis infidias virtutum armis inftruxit: & poftquam eos de omnibus
fubtiliter utiliterque docuit, cum tu ulta eos ad eremum alacritate remifit. je re p 3

55. Alio quoque tempore rurfus praedi&i fratres ad eum nuntios dirigunt, &de rentio di’
eadem re confilium majori adhuc anxietate requirunt. Quibus vir venerabilis fcedit ’
aitjEgo nunc libellum de pugna daemonum fcribo,quem vobis,cum redieritis,da-
bo;vel certe ipfe vobifeum fortafle veniam.Hoc illi audientes,protinus in faciem :
fe profternunt,& ut cum illis ire dignaretur, importuna admodum fupplicatione,
depofeunt. Altera vero die iturum fecum incunfltanter afleruit, & ut navim re-
quirerent juflit. Audiens hoc Parentinus epifeopus, nimio maerore perculfus eft.

Inveniens quoque monachos propter navigium, difcnrrentes, multis contume- •

1 A&aSS.O.B.Tom. VIII. R iii j liarura

a l'riroum tx his tribus, quod apud urbem Parentium , in Iftriac pzninfuk fitam , conftruxit ?ir ..

(anftus, S. Petro, alterum S. Petronill* j tertium, qnod adhuc fu pe re ft , S. Michaeli nuncupata funt ,

Digitized by ^.ooQie

idrf

Non fine
pericufo'
niufngu „

Bifurci ref¬
las fplend fi¬
diores im¬
probat .

2S4. ' v '>rt' a •

liam»f eOs dfeheft€il,*vif injuriis. Mae etiam c«w£hV ju&aa porto Ai marrentites
pe^'felga?vit' ediftunr y Ut ^Qitaft«j«fe R<5fwaaldo' navim dareprtefemerocy *pfc
qtidque titiet cumipfoirnevafeabili! p¥ofe$ ione deimgpaYisy Pafr entffooc uitvriu&rta*
ifedkdt. Feftifte igfttit nuntias m F 6ittDiM! epifc« pum mittitur r wt beato virfe
ndviginni micfef e flOrtrHovetat. SzpO namque' prafemsRpi icerim adhortatus
liftdn foerat, bt nequdqnam <Z&&3&&bin Wm&ktLtG r ecsflfct ifltktfkis laute t f y fed
iiftic potius fe conferret, libi animarum lucrum copio-ftus fecere potaiffel , nes
videlicet, fidrft eafrbo, foti Mittet ftttiefef ^ fed ftis>g*$, ttt tt vera l uce r na lupe r
candelabrum pofita, omnibus, qui in domo £>ei fuwc, radios ftrse toc« mfundttret.

$6 .DuM igivw nanriffs r quifflffTus ; efty cxfpe$affef, RomuakUwhh, q^rife-
cftittefaft t, ftatribusdii: NoveridspreGalddbio,quia feacer ille«ardiugremiet:
fetide in* slliaf «fati rtosire pfftfs, q&am ilfe revettftmr e^oribe -■ Adveniente aerceni
fi&fetodie Bbrfliriteo, 1« ipfe>p#fmalafcis crepiifettlo, dixit affifteftti.ffbi tardatu
fracf^feomme #Iia&BBfefei$Tfej^alpfeftea atcbiepifeopu9k Gefttifeftsfa&ateftiR^-
fpkeyiriqniefts, procul iri pelagus, &vide duas flaVes feflgiftqtiis adhuc fpariispa*
ri adwrfeffn ri09 velocitate tendentes; g&tfttt *ws tfefiftite defeetufia tufeipere*
C^tti cdriofrus fikendem, k expafftfia deniorum radiis follicirt tutica pevluftransi,
atfrquod navigii Agnam omnino videre no» potuit . At ctrrti dies jamjtfmqu# cfe-
rbiceret, eece extremo tidetifettiitu duas naves eminus ad v«ftWMK»s, 8c praeni*
mia adfeikferfgln^itlfat^ quafr tepidem vofeetes apparentes ‘quibus tandem fub-
efeWtibus poffum y iftftr¥ogatti remiges , utrum Romtfaldoin cum luis inprepria
velferff fl dve-fufoiperc ; h&v&rnexreptefi latiiia , fe St ifea omnia in elos pcdeftate
eCftftitafeM, &beatosfefere tampretfefiemargaritaeponderepfofiteneor. Ve*
rfem itto die tftiftfts fcdfisfermidahtea, irarnoloba»?.- Romaaktusautem exhorra-
ww e# bos, i» fpe di viitie grari» Iter caperent , fporidefes eis y quiamdi

him 6#rf«i«d f&l&am Mlf&tm* Hli tamrni tuta die ibidem tomnimatises,no-
ae rtavlgare e«*ft4runt.

5 */i Gkeadllfaidlrfm autem fttbhfo tenti favi&tfty temptftas oritur , r*dreab
irflO ftifldo Veriatur - Jarftqfed fiireritdt UttdlqUfc procellae, ipfes tpcwqtteremigeS
profternuntyJd fefevlm hrfec Inde edfeefetieutesy tutds patne tabulas laxant. Videres
itaque hdUilnes, alios quidem fe ad nataridutn eluere, alius tero di ver fis fefnn^
InsS religare^ireidaffe autem, ut fuperflatare fluflibtfspofieftt, remos autlignum
aliqufea ftriftum tenere. Glimque in tarttudifefimifee nuu jam dubium defpcratis
oibniBus feauiragium itUmmerety tlicoRUtfltMldus ad fdlka orationis armamenta
cucurrit, & reclinato paul lum odpitiUy capite devslO ift gremiinfe, preces in
filentlo ad Domiflhm fudit .* deinde Anfuni abbati y qui cominus afiiflebat, fe*
tufe pf stcepit, dicens: tJenufleia ndutis, ut nequaquam timeant; fed omnes fe
inculumes e vafutos abfqud fella penitus ambiguitate cognofcant. Vix tnodkum
pult fise tempus tfanfierat, & eeet ultra omnium fpem, abfque ullo humano flu-
did Ipfa fe datis dirigit, St mu* in pOrturti dapreol* civitatisdeiapfa^ celeriter
labintrivit. TtiucomHesliberatoriOeodignas referunt gratias, & manifefte
fe it faUelbHs mortis ereptos Romualdi meritis profitentur.

VenienS itaque Rotfl ualdus Bifurcum, VifiS omnium fratrum cellis, quia
fuperftif Ione quadam ambitiofgtidebantury ift nulla earum habere hefpitium
vdiUk ytlifi M illa fdlummodo, itt qua P fe f fe U S h Vtuerabilis ejus difcipnlllsha*
bifefiat. Vir fiquidem erat admirabilis abfllnentig mult&que admodum extre¬
mitatis y qui cellulam fibi ad fanfti Hikrkmls exemplum vis umquam largiorem
fiefi quatuor cubitis permittebat * Referebat autem poft idem venerabilis vir,
qUia dum beatus ROtutialdus cum ipfe maneret ,&Pfalmos uterque fe in vicariis
vetfibus afiernatety tricies in no^e vel eu amplius fe RomualdUsad requifi tana-
tur» ke fimulabatyquomam uffibentifeffl laery marum inundandam atque fingul-
tift tobibfefe non poterat. Cumque ibi Romualdos abquamdia moraretur,& fra¬
tres non fotum de fpirituali certamine y verum ut etiam fibi Abbatem praferrent
' _ ad mo-

2 efederti' 5tMl infrl nuWr. 6/. CHiker. frinh. tt.

f Fmatti hunc, quem. de Bifujrib cognominant, Wion & «li! A6rt4ulfi iri citMogp BeaibriMVlnume-
rsnt. Forfim» #ft, qui p r iw» foft Rom—ldum fiw«t firemi Prior fuit , de quo ia Obietvationibas pr«-

Digitized by

Google

S. ROMtJALDt ABBATIS. 2*5

admoneret; iHiquiS fuutri hfibebfif Uriufquifque fuftentatotem, k prout cuique li-
bueraf,proprii jeqtitfeatur arbitrii Ebertatem,Romualdi prsfeeeipfa fufcipere non
iftagrtOpdre cnraf mM ♦

RomnaMus ergo fteriiiratis impatiens, anxii cmpit aviditate perquirere,
ubi terram poiTet ad proferendos animarum frU&us idoneam invenire« Mifit ita.
qmfltUrttiOs *d Camerio# ptoviHciiComites 1 qui audito nomine Romualdi, ni¬
mio repleti gfifcdid, oiin&# fti# difteiftis obtulere praedia, non modo filvarum k
mottfiom, ied, fi fibi etiam placeret, agrorum. Poftremo repertus eft in eorum
poffeffidne locus, eremiticas eonverfatkmi fatis congruus, montibus undique val¬
labit Se fiivis, in medio vero ampla qliSdam planities, non folum proferendis fru-
grlms Upta, fed perfpicuis etiam fontibus irrigua. Hic itaque locus Vallis deca-
ftroanfiquitus Vocabatur, tibi )ara parva erat ecOiefia, in qua quarumdam con-
tferfcrtim mulierum videbatur effe conventus. His itaque loco cedentibus, con-
ftra&is celhdiS illic habitare cum fiiis difcipuiis Vir venerabilis coepit, Ibi autem
quihitdS animarum fruflus per illum Dominus acquifiverit, quis valeat vel atra-
nieritbdeferibere, vel lingua proferte t Coepere namque homines ad pocniten-
tiattihirtt ihde confluerefie fua pfeUperibus mifericordlter erogare j alii fifeculum
OmniriO relinquere, k ad fari£t« eonverfatkmis ordinem fpiritu fervido feftirta*
rO j Etat enim vir beafifiihius quafi Urtus de Seraphift, quia & ipfe flamma divl-
fli afiiOris incomparabiliter aftuabat, 8c alios, quocumque pergeret, fari&as pras*
dicationis facibus accendebat. Siepe namque dum prsfcdkationis Verba proferret»
tarifca iUum compun&io in lacrymas excitabat, ut fubito interceptum fermonetti
relinquenti, aliquorfiimrepentino impetu velut amens aufugeret; k fi quando
eum fratribus eqbitabat, lOrtgepoft alios venieris, feittperquepfaUens, tiiht-i
lo minus ac fi in cella refideret, jugiter lacrymas effundere rton ceffabat.
ero. inter ceteros autem , or tceipue fseculares clericos, qui per pecuniam ordl-

amoti
1027
f 9 ’ Jo*«

Apud Ca¬
merte 1 Va-
tati.dw t*~
ftMMtMt».
«■

Simonis cos
arguit.

cidere illum moliti funt.Per totam namque illam monarchiam ufque ad Romual¬
di tempora, vulgata confuetudine vix quifquam noverat fimoniacam hserefim ef¬
fe peccatum * Qui dixit eis: Canonum mihi libros afferte, k utrum Vera flnt quss
diCo, veftrls fi tteft antibus paginis comprobate. Illis igitur diligenter infpeftis, St
crimen agnofeunt, & errata deplangunt. Conftituit autem vir fanftus plures
canonicos 8t clericos, qui laicorum more feculariter habitabant, pr#pofitis obe¬
dite, Si Communiter in congregatione vivere docens. Nonnulli quoque Epifcopi,
qUiperfimOniacamhirefimfacrasfedes invaferant, ad eum caufa pfnitentis
concurrebant: qui etiam venerabili Viro fe committentes, k epifcopatum ter*
mino ftatuto deferere, 8cadfan6Ifcc6nverfationisfe promittebant ordinem fe-
ftinate 4 Ex quibus tafflCh vir fanfttiS, qufimdiu vixit, nefcio fi vel unum conver¬
tere potuit. Eft ettim venenata illa haerefis, praefertim in epifcopali ordine, tam
dura A ad convertendum rigida, femper promittens, femper de die in diem pro¬
ducens,&tqiie ih futurum procraftinans, ut facilius poffit Judaeus ad fidem conver¬
ti, qUamhltoreticus plene fid poenitentiam provocari.

61 . In eifdem quoque partibus fanftus vir monafterium condidit puellarum.
Sollemni autem quadam die, dum vir venerabilis illic cum fratribus in Capitulo
refideret, Sc eos f .lutferis do&rimedapibus fatiaret; repente ipfum interrumpens
fer mone M, -anxia quadam voce exclamare c$ t>it, k dicere .• Agite, agite, quan¬
tocius properate, quia jam fratris Gregof i i cellam fur frangit: [ hic autem Gre-
doaiUSarehfepilcOpus a ingentibuspoftmodumconfecratus eft ] qui protinus
eXfUlentes, ad cellam perniciter currunt, & furem jam parietes infringentem
inveniunt» Quem corripientes, ad magiftrum pertrahunt, & quid de tam facri-
legb raptore faciendum e flet, IhquirUnt.Qttibus t ir fanftus Cfpit hilariter dicere:
Et ego, fratres, ignoro, quid de tam malo homine poflimus facere. Eruimus il¬
li OCUteS? Sed poftea non videbit. Incidimus ei manus? Sed amplius non labora¬
bit, &

» Sk IngeibePMS b» Qrtrrffct» dickttr rturt». »,. De his dubbus Yrdenir fieri mentio-

nfra nam. 63. ubi de dtitim diftifulis 1 fuit inArthiepifc»pbt tinfirrntit.

Pefteiti e»i
rst diifi- s

diem. ,

Digitized by v^.ooQle

ANRCH.

102J

}#• Jmv

Apud Ur¬
be tn-vete-.
rem mujto;
convertit.
* Orvitttt,

Hungariam
«dire non
ijnitus.

* Afceli.

Suos illuc
dirigit t

2.66

Na f

bit, & per hoc fdtfitan fame peribit. Quod fi pedem truncamus, ambulare non
poterii. Sed intro eum ducite * dCfiibum iUi apponite;, ut quid de eo.fa<jiqn-

dum fit, interim pertrahemus. Ita vir fanhus exlultans ip Domino ,poftquam
cibari latronem fecit, iliipn ipodeile cpr^i^ j verbis adipqpitum,

redire ad propria ip pace permifit, . j rrmr 7-’ - / i r

. 52 . Poftremo dimiffis in Va%d?£afiarojrfi>fttwihsidefuis difcipulis,adr/egiqiiem
fi? * yrbis-veterjs contulit, $fin poffeffione Earulfi Comitis a monafterium ,
rpultis quidem fuffragantibilg, fpd eo m^im^xpepfas prspbepte, conftruxif,
Tantus namque in fanhj viri pehore faciendi fruftus ardor incanduerat, ut effe,
4lisnumquam conteptus, dpmalia faceret, ad facienda mojfalja properaret,
adeo ut putaretur tptum mundum in eremum velle convertere , $c monachio
.Ordini omnempqpuU mulfcitpdipem fqqiare, Mu}tos, 4 eHique illic de feculo^b»
ilulit, quos per plura fecra loqa divifit, Nonnulli quoqpe nobilium. filii, cpm
temptis parentibus, ad yirum beatiffimum fugiebant. £r quibus etiam filius
Guidonis Comitis fuit, qui in ipfa pueritia non longo tempore, -pQ^quam^lPV'
nachus fahus eft, ad mortem veniens, VidifduQS iniquos Ipiritus, quali pigqad T
mos vultures, terribiles in fe oculos figentes, Cumq;hoc affiftenti fibi B.RomualT
do puer ediceret, protinus addidit; Ecce, inquiens, Jda.gifter , tanti nuns
JEthiopes intrant, ut jam tptum aedificium repleant. Exhortatus autem , u* c?m
fiteretur qujd deliquiflet, hoq folummpdo crimen; felix ille peccator cummagno
terrore confeftus eft, quia juflus fuerat a Priore nefeio quot fcppas accipere, &;
illas nondum acceperat. Eofn^do igitur ei tanti facinoris veniam indulgente,
in pace defunhus eft, Pofterp vero die caecus quidam, praebendarius videlicet
patrisejus, ad fepulcrumillius venit, & altjori voce clamans; Heus , domine
mi, inquit, fi. cum Deo es, ficut credo, preces pro me ad eum funde, & oculat
ram mihi lumen reftjtpe. Quadihq, ftatfiflifiuminatuseft. Nonnulli qupque
sgroti ad ejos tumulum venientes, redditifunt fanitati: cujus fepulqrum ve-Lut
multis plenum aromatibus redolebat, Ita ille a Deo meruit honorari ppft jnor-
tem,qui pro ejus amore, dum viveret, carnalium parentum fprevit hereditatem.,

53. Interea RomuaMusaudieps, quia heatiffimus vir Bpnifacius martyrium
fufeepiffet, nimiodefiderii igne fuqcenfus,. ut proChriftofapguinem funderet,
Hungariam mox ire difpofuit. Interim tamfiP dum in ipfa intentione perfiftgret,,
brevi tempore tria conftituit monafteria y unum videlicet in b Valle de caftro,ubi
nunc fanhiffimum corpus ejus reconditum eft: aliud prope * 1 fi u u m fl u vfiim; ter-
tium juxta opidum condidit * Efculaoum - Deinde licentia ab apoftolipa Sede fu-
fcepta,& duobus e fuis difqipulis in Arphiepifcc^os confecratis, cum viginti qua-
tuor fratribus iter arripuit. Tantus enim ardor moriendi pro proximo* in omnibus
aeftuabat, quod vir fanclus ad tale negotiippcum paucis ire difficile poterat,

6 \. Euntes ergo cum jam ipfis Pannoniarum finibus intereflent, repente Ro-
mualduslapguore correptus,ulterius ire nop potuit.Cumque diutius pateretur, fi
quapdo redire difponeret,protinus ex aegritudine convaleicebat: fin autem ire ul¬
tra tentargt,tota ejius facies protinus intumefeebat,cibos quoque jam retinere fto,
macho languefcente non poterat. Ad vocatis itaque fratribus ait:Perpendo nequa.
quam divinae v oluntatis elfe judicium, ut ultra progrediar, Verumtamen qui in¬
tentionis veftrae defiderium non ignoro,neminem veftrum redire compello. M11K
ti nempe etiam ante nos totis nifibus ftuduerunt ad martyrii culmen pertingere:
fed quia ; divina providentia aliter fenfit, in fuo gradu coah; funt remanere. Licet
ergo vobis omnibus m artyrium defuturum elfe nop ambigam, qui tamen ire, qui
mecum redire voluerit, uniufcujufque relinquatur arbitrio. Quindecim igitur
Hungariam prodeuntibus, duobus alio jam dimiffis, vixfgpterp cum magiftro,
difeipuji reipanferupt • Euntium autem quidam flagellantur , venduntur plu-
res, ac fervitutem proDoipmo fubeunt \ ad martyrium tamen, ficut vir fan*
ftus praedixerat, nop pertingunt,

55, Ro-

Videtur efle monallerium beat* Mariz in Silva, de quo in privilegiis pontificiis. De eorurfus infra num. «,•
b Primi hujus monafterii mentio fada eft fupr*. Alterum monafterium videtur mmnflerium S. Helen*
jpxtM flumen JEflnum, de quo in privilegio Alexandri 4. in «juo nihil {ego de tnonafterio fito prope Ef-
fulum feu Afcuium opidum in Pic^qq. . \ .

Digitized by

GooqI<

S. ROMUALDI ABBATIS. 267

6 5. RomuakUiSautem,converti quodamnobiliffimoviro, Adalrerqnis an.chr.
videlicet Ducis eoftfanguineo, qifipoftea monachus facfus, in fanfta ufquead i 017
mortem converfatione permanfit, aliifque Teutonicis ad monafterium, quod in 1 * * m '
Urbis-veteris regione conftruxerat, rediit. Notandum itaque eft, quia fan&us vir
nequaquam velut levitate ufus falli inaniter potuit, qui fecundum intentionem
quidem fuam martyrium fabiit, juxta divinum vero confilium profalutc eorum
miffuseft, quos convertit. In pr*di£o igitur monafterio multa pcrfecutionis Abbati d#t
„ fcandala paflus eft. Volebat enim Abbatem,ut revera monachutnyextremitate monita vir
„ diligere,fabularia ex defiderio non tra&are, res monafterir pro vana gloria non & " aus '

expendere, fratru ufibus neceffaria miniftrare.Quas omnia dum ille furd* aure
contemnit,Romualdus locumcum fuis difcipulis deferen%non longe a caftro pf a-
ditionis R a i n e r i i , qui poftmodum Tufciae marchio faftus eft ,habitavit.

66. Hic autem Raynerius conjugem fuam occafione propinquitatis abjece- Raynetiiob
rat, & confanguineifui uxorem, quemipfe fe infequentem quodam modo in vi- incertum
tus occiderat, in conjugem copularat. Ob hoc itaque Romualdus, ne criminis

ejus particeps fieret, gratis manere in ejus pofleffione noluit ,fed unum ei aureum non vult
pro aqua, alterum vero pro lignis appendit: quos cum ille omnino refpueret, habltare -
malens videlicet fna dare, quam a fan£to viro quicquam recipere , proftremo ta¬
men viftus affewfit potius, quam Romualdus abiret . Dicebat autera idem Ray¬
nerius, cum monarchiam obtineret : quia non Imperator, non aliquis omnino
mortalium tantum mihi metum valet incutere,quantum me Romualdi terret ad-
fpe&us. Ante ejus quippe vultum neque quid dicam fcio;. neque quibus me defen- Potentibus
dere valel,ullas exxurfationes invenio. Habebat revera vir fan&iis hanc exdivino t err ibiii s “ s
munere gratiam, ut quLumqypeccatores, prafertim potentesfaeculi ,in ejus prat-
fewtiam deveniffent, mox velut ante majeftatem Dei trenwfafias vifderibus for¬
midarent. San&usnimirumSpifrtus, quipe&ori ejus habitator inerat, hunc
terrnrem injuftkdivi*»tusirttendiebat>. >'

dy. Iliis veto temporibus viir venerabilis unum monafterimm non longe a Maf- Simonia-
filiano caftro conftruxk . Audiens autem aliquando , quia Venetus quidam Claf- a per %,
fenfem abbatiamper coemptionem fimoniacatkerefeos invaferatyinfuper quoque quitur.
in corpus fuum iniqob peccabat y illuc protinus ire miks Chrifti, impiger ftuduir;
diverfifque modis ex eo ipfum monafterium purgare tentavit. Vir aute reprobus
dum abbatiam metuit perdere,non timet homicidiumjperpeijrare. Imempefta fi-
quidem no&e, dum Romualdus in le&o fecure quiefcexret., ille «um latenter ag-
greffnsyirapiiscf prt digitis guttur ejus adftringere,nitens eu crudeliter fuifocare.

Sed dum vir fan&usnecdfiprorfos intercepto fpiramine y anhelitu vix eluftante,
raucirer T Ingelbertusilico magiftri fingultibus excitatus ,torreaamoxex fopitoi-
gne corripuit, & miniftrumdiaboli ab incf pto nefiwidiffimo crimine extUrhavit.

d8. Poft hjc Romualdus denuo Parentium navigavit, fed apoftolk* fedis An- ,
tifte9& Romani cives,ut Romam rediret, legationem dirigunt: quo fi revertere- Pontifice,
tur,fa$urosfeomniaejusprfceptapromittunt.• finautem, excommunicationis
fenwntiamcomminantur. Hoc itaque modo fuum Romualdum Italia recuperare
promeruit. Eo.itaque tempore*in faucibusCalknlium a montium aliquamdiu
manfit: deinde in Pewafium monte n», non longe videliceta monafterio fan£ti
V incentii, quod juxta Candiliarvum conftitutum eft fluvium , cdinntigravit. Quo¬
cumque autem vir fanflas ibat, femper fruflificans, femper animarum lucrum
magis ac magis accumulans, & homines de fpculo abftrahens, velut totus in ignem
converfus, ad calefte defirferinm animos hominum accendebat.

dp. Volens autem tunc locum ad eremum faciendam idoneum invenire, pTa- s° litari *..
eepiteuidam prefbyiero, ut ad domum, propriam rediens, fibi & his, qui eum oc#qu * r,t ‘
comMorbamur, abmemsatieferret. Deinde montem! indagine ftudiqfirpefluftra ns,
poftremoquemdam monachum juxta parvam bafilkramhabjtamemreperit: a
quo mox ut fecu pergeret, & locum oftenderet, ubi aqua inveniretur, exegit: qui
nimimmdenegavk kdomum fine euftode peflereli nqu ere^- quia la tronum infi-

’ . ■"-"i.'-.:. -• dian-

f . <r «»■■. - . ■!■■■■ ■ * ..**«■■.. . . .■■ .i .m Uv. i .-..I» ■ ^ .1.

0 GaJlmm, vulgo Cmgli , civitas Umbrwe mterCantianUiB 5 c Boatium aomes, .qui deinde’Metauro aai*
fcentur, dida civitas S- Angeli-Pipalis a Nicolao IV. .

Digitized by uooQie

2<*8 VITA

ann.ch, diantium impetum formidaret. Ad h?c Romualdus recompenfaturum fe, fitale
1 °*7 quid accidiffet, cunfta fpopondit: ficque jam alienas injuria debitor faftus, mo-
' 9 ' Jun ' nachum fecum duxit, Illis itaque locum quaerentibus, ecceprefby ter, utjulfus
fuerat, prandium deferens, furem jam domum infringentem reperit, repertum
Furem in- cepit, captumufque ad Romualdi reditumcuftodivit. Quem Romualdus intu-
«repat, . ens, prius illum pia ftuduit verborum aufteritate corripere: deinde dulciter ad-
monens, incolumem permifit ad propria remeare, Sic nimirum, fic divina pro¬
videntia fervavit illafum, quod in abfentis Romualdi cuftodia fuerat dereliftum.

70. Rurfus dum in eifdem partibus cellas conftrueret, [ erat autem farcina
procul ab eis fub quodam faxo repoli ta ) tunc vir venerabilis quemdam fratrem
illuc quafi cum quodam impetu propulit, prjecipiens ei, ut nimis anxie feftina-
ret: qui mox fures fuperveniens, illos quidem jam eam rapere tentantes repe*
rit, fed nihil adhuc ex his, qua; repofita fuerant, deefle cognovit. Quacxre
refte colligitur,beatum virum non fine divina revelationis inftin&u fratrem cum
tanta follicitudine deftinafie, i ipfo videlicet punftq, quo fures ad rem non cu-
ftoditam contigit perveniffe,

mores^non 7 Xm ^sec Romualdus ad monafterium Vallis de caftro revertitur, moxque
probst. Abbatem fic alios regere, ut femetipfum tamen nequaquam negligeret, exhor¬
tatur. Volebat infuper, ut cellam, qua ufus fuerat, occafione. regiminis non
omnino defereret, fed in ea fibimet fpiritaliter vivens, praecipuis tantum fefti-
vitatibus fratres admonitionis gratia vifitaret. Erat enim beato viro tam odiofa
ifta, quam cernimus * Abbatum con verfatio, ut non minus gauderet, fi de ma¬
nu cujufquam abbatiam potuiflet evellere, quam fi ei datum fuilfet potentiffi-
mum quemlibet fiecularium ad fandae converfations Ordinem convocare. Sed,
Vrav ’ficutjkr Salomonemdicitur;Velut acetum in nitro, ita qui cantat carmina cordi
perverfo; ille praedicatione venerabilis viri de malo deterior iafitus, Comitilfas
loci dominas protinus adiit, fcutligna, quthiks Romualdi celll» debebant can-
ftru i,minutatim incidi praeciperent, facrilega:machinatione fuggeflit. Eoitaque
modo alta paradifi cedrus de terrenorum hominum fil vis e jeflaeft.

Aquam-. 72. Inde vero progrediens, non longe ab Apenninomonteimloco, qui dici-
«olit " 10 ’ tur a Aqua-bella, manere conftituit. Illic igitur dum faeoulares quidam cura di-
fcipulis ejus habitationum te£la conftruerent, Romualdus autem,, quia jamqjrae
fene&ute laborare non poterat, folus hofpicium cultodiret; presbyter quidam
•intolerabilem dolorem in dehtibusfentiins, opus aedificii invitus reliquit, & po-
•ftulata a fratribus licentia, redire domum miferabilitCr ejulans ccepit. Cum ve-
* ro per Romualdum tranfitumreverfionis haberet, interrogatus ab eo prefbyter
cur abfcedereti,;moxcafumfux paflionisaperuit. Tunc Romualdus hiantilo-
cum, ubi patiebatur, digitobetigit, dicens: Ignitam fubulam, ne labrum Ice-
. dat, in calamum mitte, & hic ponevficque dolor aufugiet. Vix prefbyter uni¬
us jugeris fpatio ultra progreffus eft , & confeffim omni dolore depofito, ad opus
quod reliquerat, fanus& incolumis repedavit, claris nimirum vocibus excla-
mans&dicens: Gratias tibi agimus, omnipotens Deus, qui regionem noftram
fplendore tanti fideris illuftrare dignatus es. Vere angelus Dei, vere propheta
fanflus, & lux magna occulta mundo, in finibus noftris apparuit. Hac & alia
multa in Dei laudem vociferans, vix a beati viri difcipulis tacere compulfus ell *
Nam fi talia verba ad beati viri Romualdi aures qualibet occafione perveniffent,
graviflima cor ejus indignatione commoviffent.

73. Alio vero tempore ^magnam quamdam fagum, qua prope cellam e jus
aditabat, incidfpracepk.. Erat autem fagus ita cella acclinis & imminens ,,ut
juxta humanam opinionem, fi cecidiffet, totum mox adificium indubitanter ob¬
rueret i Cumque operarii vellent juffa perficere,, fed ruinam arboris formida¬
rent , ille ut nequaquam timeretur inflabat. Itaque cum impa&is circumquaque

' •": v. ■■ . • fecuri-

* Camaldutum ivlaurofycus interpretatur , forte ob Fontem bonum' Caimldulo vicinum .
k Huic Surianx le&ioni addunt alii, eum in quadam nemo valde fpeciofa <$* egregia, cui nome» eftCa-
maldulenfis, quum ipfe adificavcrat, in cella-refideret, magnam aliquam fagum, qux verba, explicandi
caula videntur adjeda , maxime fi Aqua-bella, de qua num. 71. (it ipfa Camaldulenlis eremus, aut faU
tem Fons-bonus ipfi vicinus ,

Digitized by booQie

s. ROMUALDI ABBATIS. 169

fecurrbus, inipfajam arboris vifcera veniretur; arbor autem fiiper fieatum vi- ann-ch.
rum nop jam dubie impetum minaretur; coeperepmnes nogare , & ypcibusjqia- 1027
mofrs vehementer infiftere, ut fi cellam poftponeret ,,femet.ipfum exiens coii- l9 \ J un ’
fer vacet. Ule autem nequaquam eorum clamoribus acquiefcens, ut coeptum ci¬
to perficerent, diffinite praecepit. Poftremo fagus graviffimo fonitu corruens,ita
aliorfum eftex divina virtute projefta,ut cunflis mirantibus, ccllaotuaino man-
feritilkefa. Omnes igitur tanto obftupefafli miraculo, ad caelum voces tollunt
& immenfas Deo gratias referunt. Sed quid nos.de divina circa venerabilem vi¬
rum cuftodia dicimus i cum & aliosfaepe per ejus prafentiam ex magnis ereptos
fuiffe periculis non ignoremus. Ex quibus unum hic memorare fufficit , ut plures
fuifle prudens le&or agnofett.

74. Aliquando namque ipfe cum operariis manens, nimi» magnitudinis ili- R#ftiduin
cem in monte Pe trano faciebat incidi: qua; videlicet arbor in pr*ruptp montis de- fervat.
clivio pendens, in ima vergebat» Rufticus autem quidam paulloinferius ftabat.

Cum igitur prscifa arbor graviter corruens > per devexum montis volveretur in
praeceps, mox repertum rufticura repentino impetu coepit ad inferiora rotare.

Cunfti protinus dolentes exclamant: & non folum effe hominem mortuum, fed
totum quoque dilace ratum ejus corpus exiftimant * Sed o divinam virtutem ■ ita

mox fanus, & incolumis repertus eft, ac fi fuper eum non arbor,fed arboris folium
cecidiffet.Hiac jure perpenditur,fanfli viri meritum quantum apud Deum pon¬
dus habuerit, in cujus cQnfpe&ugraviflima arboris mofes pondus habere nefeivit.

75. Poftmodum veroRomualdus cum Apenninunai deferuit, montem Sytriae adl ^ w,art
a habitaturus afcendit. Cavendum autem fummqpere efi, ne quis cum audie¬
rit, quia vir fan&us tot lbca mutaverit, pii operis pondus vitio levitatis adferibat.

Hac namque mutationum ejus caufa proculdufiio ffcit, quia ad venerabilem vi¬
rum,ubicumque degeret, turba hominum pasue innumerabilis concurrebat.Ratio cur tot b-
ergo pofcebat, ut cum unius loci fpatium plenum habitatoribus cerneret,illic Pri-“ t mntave '
ore conftituto, aa replendum mox aliud feftinaret. In Sytria vero quote contuwe- n *
lias, quot fcandala a fuis difcipulis paffus fit, non eft noftrae facultatis evolvere.

Exqui bus videlicetunum hic ponentes, cetera brevitatis ftudio'praeterimus.

96. Habebat quemdam difcipulum, Comanum nomine , qui nobilis quidem Falfo actu-
fuerat genere, fed omnino degener a&ione. Hunc itaque.virfan£lus cum pro fuse Utus • -
carnis immunditia non modo verbis argueret, fed faepe etiam verberibus gravif-
fimis coerceret, aufus eft diabolicus vir titulum illi ejufdem reatus opponere, &
impudenter contra fan£li Spiritus templum facrilego ore latrare, dicens videli¬
cet , fan&um virum una fecum ex cadera contagione peccafle. Mox itaque difei-
puli omnes adverfus eum irati, omnes infefti, alii clamant fenem impium laqueo
debere fufpendi, alii dignum judicant, ut cum ipfa cella ignibus concremetur.

Quod utique valde fuit mirabile, prafertim fpirituales vin)s decrepitofene,

& ultra quam centenario, tam nefarium fcelus credere potuifie: cui, etiam fi
voluntas adeffet, natura tamen & frigidus fanguis, ariditafque attenuati corpo¬
ris hoc penitus denegaret. Sed credendum eft proculdubio , ad augendum findi
viri.meritum, hoc fibi tam gravis adverfitatis caelitus accidifTe flagellum. Nam
& ipfe afferebat, hac in eremo, unde nuper abfceffcrat, veraciter agnoViffe
ad hoc dehoneftatis improperium fubeundum alacriter adveniffe. Ille autem fa-
rabaita reprobus, qui fanilo viro crimen intenderat, epifeopatum poftmodum
b Nucerinum per fimoniacam haerefim acquifivit, 8c per biennium illum occu¬
pans , in primo anno aedem incenfam cum libris & tintinnabulis, ac ce ceris facris
ornamentis exigentibus fuis meritis, vidit: in fecundo autem dignitatem Cum vi¬
ta, di vina ilhim feriente fententia, miferabiliter perdidit. v

78. Impofu ere itaque difcipulifan&o viroquafi decommiflb crimine poeni- pceniten.
tentifm, & celebrandi facramyfteria penitus abftulere licentiam. Quod ille ti2ni fub5t
praejudicium libenter ampleftens,& poenitentiam velutre vera obnoxius crimini
• _ obfer ,

* Locut utc prope Saio-tetratum opidum ia Umbri», vulga Sitria ubi etiam mnr
«remitoriam, viris piis quondam illuftre.

* Homini bojufce fimoniaci meminit Ughelhw ia Ejrifcopi» Noceris», que Umbris» orb» eft, Csmtlln

tia nnneupata. . . .... , .......

Digitized by

Google

ANN.CH.
1027
*£• Jai».

Pfalmos ex-
ponit.

Septem an¬
nis Hiet,

Decrepitus
rigide vivit

■* al. forci¬
pibus .

Curationes

operatur.

270

V V f A

obfervavit, & adfacro-fan£um altare per fex fere mertfes accedere non praium-
pfit. Tandem vero, ficut ipfe poftmoduitt eifdem fuisdifcipulis retulit , divini-
tusfibi jufliim eft, ut fi divinam timeret gratiam perdere, jam indifcretam fim-
plicitatem poftponeret, & facra Miflarutri follemnja fiducialiter celebraret. Po-
ftera igitur die lacrificare incipiens, Cum ad fecula Miffas-fecreta perventum «f-
iet,in ecftafim raptus,tam longo temporis fpatio filuit,utomnes qui aderant mira-
rentur. Interrogatus autem poftmodum,cur in offerendofacrificium tantas moras
praeter folitum habuiffet: Raptus, inquit, iri caelum, oblatus fum ante Deum y &
continuo mihidivina voce praeceptum eft, ut fecundum-hunc intellectum, quem
mihi Deus immifit, Pfalmos exponerem, $c pro modulo mei fenfus chartulis per
ordinem commendarem. Ego autem nimio & inenarrabili terrore conftriftus, re-
fpondere nihil aliud potui ,-nifi tantummodo, Fiat, fiat. Unde poftea vir fanftus
totum a Pfalterium,& nonnullaProphetarum cantica luculenter expofuit:&,licet
corrupta grammaticae regula, fanum tamen fenfum ubique fervavit. <

75>. Interrogavere eum aliquando difcipuli dicentes: Magifter, cujus e flecta¬
tis anima cernitur, vel in qua figura ad judicium prafentat ur ? Refpondit: Scio
hominem in Chrifto, cujus anima delata eft ante Deum fplendida velut nix, hu¬
mana quidem effigie, fta tura vero perfecta astatis, Inquifi tus iterum, quisille
eflet, indignans & confundens eos, dicere noluit. Mox difcipuli rem ad eum, ut
veraciter erat, inter fe invicem retulere, & ipfum fuifle hominem certa manife-
ftatione cognofcunt. In Sy tria denique vir venerabilis per feptem fere annos in,
ciufus manfit, & filentium continuum inviolabiliter tenuit. Verumtamen tacen¬
te lingua & pradicante vita, vix ufquam tantum laborare aliquando potuit, vel
in convertendis hominibus, fi ve ad poenitentiam concludendis.

80. Vivebat autem, vergente jam fefieftute, nimis diftri&e, videlicet cum
jam & ipfi perfe£i viri folent remiffius vivere, & aliquid fibi de fui propofiti ri¬
gore laxare. Nam per unius quadragefima fpatium nihil aliud, neque in cibo, ne¬
que in potu, penitus habuit,nifi de modica farina & paucis herbis forbitiunculam,
ex qua ad imitationem Hilarionis vixit. Quinque vero hebdomadibus nihil aliud
comedens, ad modicum fe infufi ciceris adftrinxit: & ita Romualdus permulta
alia vivendi genera quid fua b virtus poflet, per hac & illa fe jugiter exercendo
tentabat. Studebat quippe difcretus Chrifti miles ad novum fe certamen femper
accingere, & cum jam jam cadere videretur, adhibita mox mifericordia, vacillans
corpufculum relevare. Duo autem, vel etiam tria quahdoque habebat cilicia
propter nafcentem corporis importunitatem:qua lavari nullatenus permittebat,
ledea potius ad imbrem projiciens, poft triginta dies mutare confue verat. No¬
vaculam autem numquam in fuum caput patiebatur afcendere, fed ipfe fibi.per-
•raro folebat excrementa capillorum & barba * forficibus attondere. Si quando
vero cum ex aliquoefculentiori cibo gula: vitium titillaret , mox accurate illum
praeparari praecipiens, ori & naribus apponebat, & folum captans odorem, dice¬
bat: O gula, gula, quam dulcis, quam fua vis modo tibi faperet ifte cibus !• Sed vae
vae tibi, ex eo numquam guftabis . Et fic intaftum ad cellarium remittebat.

81. Sed quamquam vir fanftus tantam erga fe fervaret aufteritatem, femper
tamen hilarem vultum, femper ferenam faciem oftendebat. Nam frater quidam,
Gregorius nomine, graviflimum capitis dolorem fe perpeti aliquando conqueftus
eft: qui cum ad beati viri cellulam, ubi alii fratres tunc erant, cum nimia lamen-
tatione veni flet, mox ut eum vir venerabilis vidit, hunc dolorem nequaquam
humorum inaequalitati, fed infidiis antiqui hoftis indubitanter adfcripfit; & mox
quafi deridens eum, ut erat femper alacri vultu, per feneftram cellula infutBav.it
in ejus frontem, & ut ceteri omnes, qui aderant, fimiliter facerent, innuit.' Hoc
autem fa£to, ita fanatus eft, ut nullum penitus fentiret in fuo capite doloris re-
manfiffe veftigium. Arbitror quod idcirco vir fanftus hoc facere voluit, quia per
Spiritum-fan&um, qui in ejus pe&ore praefidebat, effugandum efle iniquum ho-

ftem

- - - . -i — -- — - — - — ..... -... - . . ■-

a Hoc Commentarium, Romualdi manu propria exaratum, vidimus in Eremo Cainaldulenli ,

. b De Romualdi abftinentia haec habet Petrus Datniani in Opufculi 1 f. cap. 16. Sic ofiivi temporis hek
domadaf alternabat, ut unam quidem a Dominica in Dominicam in pane & aqua jejunanda tranfignet .
alterius vero hebdomada pulmentum quinta feria manducant ■ 1

Digitized by

Google

S. ROMUALDI ABBATIS. 271

ftetn dolorfeimmifforem credklit. ■ Ad evitandam vero propriam laudem, & iu- ann.ch.
dum finxit, & focios quaefi vit. Nam & Redemtor nofter infufflafle legitur, cum ro27
Spiritum-fanQumdedifle Apoftolisperhibetur. i>. Ion.

8 ii Vir quidam capitis patiebatur infeniam, ita utfenfu rationis amiflb, vel
quid ageret , vel quid diceret, funditus ignoraret. Huic Romualdus nihil aliud
fecit > nifi quod folummodo ofcuUun praebuit, & protinus illum ad incolumitatem^
priftinam revocavit; ficque cum inquieto homine dum pacem facit , ad mentis
eum fuae pacem reduxit. Referebat autem poftmodum ille , qui fanatus fuerat,
dicens: Quia cum fecra beati viri labia tangere merui, ftatira prodire ex ejus ore
quafi vehementis aurs fpiritum fenfi, qui totam faciem meam , &ipfjura deni¬
que finciput perflans, omnem cerebri ssftuantis ardorem protinus effugavit.

83. AUoquoque tempore idem, quifupraGregorius, tam virofem & marci¬
dam tolerabat in cruribus fcabiem, ut jam ex elephantias morbo crederet tam
gravem prodire tumorem • Huic Romualdus hoc praecipuum medicinae genus in¬
dixit , ut crura per tres dies frigida aqua perfunderet, promittens quia hoc modo
lanitatem priftinam recuperaret. Quod ille quidem adimplere ftuduit, magis ta¬
men neceffitate juflionis, quam recipiendas fiducia fofpitatis. Mirum fatis, & foli
divinae potentias referendum i confeftim tibiarum tumor deponitur, virus omne
fi ccatur,& penitus omni languore depdfito, frater fenus per omnia redditur. Cre¬
di quoque rationabiliter poteft, quia eodem Spiritu Romualdus difcipulo, ut ter
aquis tumentia crura perfunderet,juflk,quo Elifaeus Naaman leprofum lavari fe-
ptiesin Jordane mandavit.Nonnulli tamen,carnales videlicet homines,eum ma-
litiofe reprehendere, & ejus di&a vel fa&a non timebant levitatis vitio deputare.

84. Quida m namque ejus difcipulus in alia procul eremo morabatur .* qui pro¬
pinquorum neceflitati aliquando condefcendens, pro eorum utilitate tandem,
velut invitus, Romam ire quadragefimali tempore acquievit. Quod mox vir fan-
£lus per Spiritum r eeognofcens, velut indignans, dixit adftanti cuidam fratri,
quod videlicet ille bonus vir pro hu jufmodi negotiq Romam ire prasfumpfit. Ille
autem admiranSj unde hoc magifter cognofceret, cum quo videlicet nemoa-
liunde veniens colloquium habuiflet,rem follicite perquifivit, & ita effe, ficut vir.
venerabilis dixerat, comprobavit. Pergit ille ad alium fuum condifcipufiim, vide¬
licet Ingelbertum, qui inclufus manebat, &magiftrum haec dixifife,& fine dubio
prophetias Spiritum habere prorfus affirmat. Ille autem hoc deteftans & penitus
denegans, fratrem corripuit,& quia hoc falfum effet,imprecationis fe vinculis ob-
ligavir,dicens:Si Romualdus hoc per prophetias Spiritum,& non magis per diabo¬
lum dixit, non me omnipotens Deus in hoc recluforio perfeverare permittat. Di*

&um faftumque eft.Nam vix paucis diebus tranfa£lis,Ingelbertus,fra&o reclnfo-
rio,fine magiftri licenti abiit,& eum in hac vita(ficut dicitur)ampliuni non vidit.

85. Alius frater,Gaudentius nomine, abbatis videlicet hujus monafteriifanfU
Vincetii* pater, cum magno fervore converfus,ardentiori poftmodum fpirituin
Dei eft fer vitio con verfatus. J lic aliquando a beato Romualdo licentiam petiit,
quia vellet cunfta jam pulmenta relinquere, & pane cum aqua contentus po¬
mis quoque live crudis oleribus vi&itare. Hoc igitur impetrato, cum in eodem Abftinen
propofito infetigabiliter permaneret, Tedaldus quidam alius frater , infirmitati t , ?
illius indiferete compatiens, adire magiftrum ftuduit; & quafi frater ille tam gra- addi & um »
ve pondus portare non poffet,hancejusobftinationem frangi omninodebere fug- dienTcm «
; effit. Romualdus autem,iutputa vir fimplicis animi,Tedaldi verbis aflenfum de- P unit •
dir,& Gaudentio talis vitas licentiam abftulit.Ille vero indigne ferens,nequaquam
amplius cum Tedaldo in eremo,in qua eos Romualdus pofnerat, paflfus eft habita-
re:fedIngelberto,qiii aRomualdo disjun&us fuerat,fe fubdidit,& ab eoconfejifum
praefatas converfetionis ob tinuitHic itaque Gaudentius non mult&poft tempore
defun£his eft, & in coemeterio beati Vincentii juxtacorpus Berardi venerabilis

viri, qui asque Romualdi difcipulus fuerar, eft fepultus. Romualdus autem, quia

ille

* Petrus Dainiani in lib. 6. epift. ji mentionem facit de hoc ( ut videtur) monafterio beati Vincenti*
quod nonprocul » monte, qui dicitur Petru peftuf», cernitur confiitutum. De eo item in lib. 7. eftft. 1 j'
ttem in Vita ejufdem Petri, i aha.

Digitized by LjOOQie

y''

272 , ■' -* v. 1 1 T *A ‘ ' • 1 ^

Ann.ch. ille in pravaricatione inobedientia: vitam finierat, orationem pro eo penitiis fic-
1027 ri interdixit^;

19. jua, g^. Aliquanto autem poft tempore monachus quidam praedifti coenobii, dum

matutinanrrfynaxim ium reliquis fratribus celebraret, repente tamacrafdoloftm
fentire in dentibus coepit,ut jam in choro ad pfallendum ftare omnino non pofTet.
qui protinus exiens, fuperfepnlcrum fe Berardi atque Gaudentii lamentando ja-
£lavit. Dumque ibi aliquamdiu jacens oraret , mox etim fomnus oppreflit. Ili-
cofane videt Berardum iacerdotalibus ornamentis fplendidiffime ornatum, & te¬
nentem in manibus librum aureis litteris fcriptum, ante altare fcilicet ftare, &
Miftarum follemnia celebrare. At cernit Gaudentium maerentem, demifio vultu
poft tergum Berardi procul manere, & velut excommunicatum, facris appro¬
pinquare myfteriis non audere: qui mox locutus eft ei, dicens / Vides, frater,
illum Berardi librum mirabiliter decoratum Ego quoque talem per omnia nunc
haberem, nili mihi, heu, heu, Tedaldus monachus abftuliflet. Statimque. fra¬
ter evigilans fanus & incolumis, fugato omni dolore, furrexit: deinde laetus
vifionem fuam fratribus per ordinem retuiit.Quod Romualdus audiens, ilico prae¬
cepit fratribus, ut jam Gaudentio fraternam caritatem impenderent, atque pro
eo enixius orarent. Unde non fine ratione colligitur, quod ille, qui privatus lo-
cietate Romualdi librum, quemmeruerat, perdidit jam ejus gratiae reftitutus,
& orationibus fublevatus, eumdem librum recuperare meruit: & quem Tedal¬
dus non nifi per Romualdum abftulerat, jam Romualdusorando pro illo cum
omnibus fimul fratribus reddidit.

-87. Aliquando vir venerabilis cujufdam caufa neceflitatis in viam iredifpo-
nens, unidifcipulorumcellamcommifit, &ufqueinfuum reditum in ea illuni
manere praecepit. Ille vero temerarius, dum debiti honoris reverentiam magi-
ftro non fervat, auda£ler in ejus ftrato jacere non dubitat. Ecce autem in illa no-
&e maligni fpiritus fuper eum immaniter irruunt, gravilfimis eum verb eribus
atterunt, & proje£lum de lecto, paene feminecem derelinquunt. Merito fane tam
fuperbos fuae offenfionis ultores pertulit,qui in talem virum poftpofita humilitate
peccavit: & dum pio magiftro non exhibuit reverentiam, ex duris & impiis fenfit
manibus difciplinam. Similiter poftmodum venerabilis vir iter a&urus, alium
in eadem cella difcipblum dereliquit, cui cum difcipulus diceret: Magifter, ego
in le&o tuo non jacebo, quia quod alii contigit, mihi etiam confequenter evenire
formido. Ille refpondit: Fili mi, jace, & dormi fecurus. Ille enim in eo recubans,
idcirco in manus inimicorum incidit, quia parvitatis meae licentiam non accepit.
Tu autem accepto confenfu,in Deo fpem pone, & fine pavore quiefce. Qui vide¬
licet in eo ficut juflus fuerat jacuit, & n ullum omnino cafum adverfitatis incurrit.

88. Saecularis quidam vir, Arduinus nomine, Romualdo fe ad fufcipiendum
fan&ae converfationis habitum tradidit: deinde domum, ut fua quaeque difpone-
ret, remeavit. Cumque eum uxor fua venientem vidiffet, femineo nimirum
furore fuccenfa, exclamavit ad verfus eum, dicens: Sic bone vir ab haeretico illo
& antiquo feduftore nunc venis, & me miferam deftitutam omni humano folatio
derelinquis ? Quae hoc difto, protinus in amentiam vertitur, & ita furere & con-
quaffari coepit, ac fi patenter a daemonio vexaretur. Habebat autem vir fanftus
hujufmodi confuetudinem, ut fi quando fratres in viam dirigeret, benedi&um
illis fi ve panem five pomum, feu quodcumque aliud daret. Unde difcipuli, ut
experti nfultories fuerant, certum tenebant, quod fi ex benediftione magiftri cui¬
libet aegroto porrigerent ad falutem, illum incolumem redderent. Nam &ex
aqua, unde manus ejus abluebantur, plures languidi faepe reftituti funt fanita-
ti. Quod tamen cautiflime oportebat fieri, ne fi vir fan&us hoc aliquatenus de¬
prehenderet, in graviflimam triftitiam deveniret. Curti igitur diu femina mi-
ferabiliter vexaretur, quidam fratres qui aderant, de benedi&ione panis quem
a magiftro fufceperant, ei particulam tradiderunt: quam cum mulier comedif.
fet, mox mente fedata, ab omni redditur infamas furore liberrima. Itaque pro¬
tinus omnipotenti Deo, & Romualdo famulo ejus recuperatas fanitatis gratias re-
tulitj & viro fuo converfationis licentiam ulterius non negavit.

89.A-

Digitized by

Google

s. ROMUALDI ABBATIS. 273

85?. Alio quoque tempore puer quidam dfmoniacus ad beafum virum delatus
eft, cui ille nihil aliud fecit, nili quod pro benediftione illi panis particulam tra¬
didit: qua mox puer ille refe&us, confeftim a daemonio liberatus eft. Jure quippe
poftqiram benediftio Romualdi male poffeffum corpus intravit ; inde confeftim
maledi&us fpiritus cauteriatus exivit .

po. Numquam tamen diabolus a lan£H vir i poterat impugnatione quiefcere:
8c quia occulta jam ad verfus eum fraude nil poterat, non ceflabat virus fuap mali¬
tis vrfibiliter demonftrare. Aliquando namque dum vir venerabilis in cella con-
fifteret, ecce malignus fpiritus, ut eft re verateterrimus, hifpidus, horribilis,
immenfum c^pit fanfto viro terrorem incutere, & cum nimio, furore ac impetu
mortem ei minitans intentare.Cumque Romualdus auxilium de caelo imperterri¬
tus quaereret, & ut fibiChriftusfuccurreret, fiducialiter exclamaret; mox anti¬
quus hoftifc aufugiens, ipfum cellae parietem tantoiracundiae felle percuffit, >ut
gravem fagi tabulam unius cubiti fpatio, vel eo amplius fiderit. In fiahitaculo igi-
tut patenter oftendit, quanta ad verfus habitatorem flamma crudelitatis exarfit
& quodammodo fcriptum reliquit in pariete, quod occultum gerebat in mente.

p r. Aliquando etiam dum venerabilis vir cum filis difcipulis equitaret, ecce
malignus fpiritus rubei canis effigiem fimulans, cum magno impetu obviamir-
ruit, & equum, cui infidebat, ita ut pasne vir fanftus excuteretur, exterruit, In¬
terrogatis difcipulis, fi eum vidiffent, exhorrefcentem quidem -equum canfpe-
xiffe fe afferunt, fed nihil tale eis apparuiffe teftantur. Ille vero ait: Miferille,
qui olim praeclarus Angelus fuiffe cognofcitur, nunc fe immundi fpecie qaniso-
ftendere non veretur.

pa. Rurfus alio tempore cum monafterium. ancillarum Dei, quod eft in Vaile-
bona, conftruere decreviflet, difcordia mox inter fanfti viri difcipulos oritur, quia
videlicet alii nolunt, alii vero ut fieret, vehementer infiftunt. Cumque ante ve¬
nerabilem virum utrasque diffidentium partes, diverfa utentes allegatione con¬
tenderent , cfpit diabolus ante portellam cellae quafi malleo fine cellatione per¬
cutere, & per reboantem filvam crebris audiebatur tunfionum i£l:bus infonare.
Deinde cum jam omnes monafterium fieri unanimiter concordaflent, ecce mali¬
gnus fpiritus cun&is audientibus ululare, plorare & flebiles non ceflabat voces e-
mittere. Poftremo autem cum jam divifi ad fuum quifque reverteretur hofpiti-
um, profequebatur eos antiquus hoftis cum tanta tempeftate & turbine, ut quafi
omnia ventorum genera commovens, totam filvam radicitus evellere putaretur.
Quidam vero fratrum increpans eum, dixit: Praecipio tibi in nomine fan&a: Tri¬
nitatis , immunde fpiritus, ut delinas venire poft nos.Et ita fugatus eft. Jure quip¬
pe au&ordifcordiae, compofita pace, compulfus eft in fletum prorumpere, qui
prius audiebatur crefcente rixa gaudere; 8c quia tunc circulum vacui vafis abftra-
here,& partes, quibuscompa&um fuerat, diflipare tentavit; conftri&is jam in
vinculo pacis & caritatis compage difcipulis, triftis abfceflit. i

P3. Taliter autem nunc in Sytria vivebatur, ac fi ex fimilitudine non folum
nominis, fed etiam operis altera denuo Nitria videretur. Omnes fiquidem nudis
pedibus incedentes, omnes inculti, palidi, & nimia omnium rerum extremitate
contenti erant. Nonnulli vero obferatis januis claufi , ita mortui videbantur
mundo, velut in fepulcro jam pofiti. Vinum ibi nemo noverat, nec fi etiam gra-
viflimam quis aegritudinem pateretur. Sed cur ego de monachis loquor, cum &
ipfi monachorum famuli, ipfi quoque cuftodes pecorum jejunaret, filentium te¬
nerent , difciplinas inter fe invicem facerent, & de quibuslibet otiolis verbis p$-
nitentiam flagitarent ? O aureum Romualdi faeculum J quod etfi tormenta perfe-
cutorum non noverat, fpontaneo tamen martyrio non carebat. Aureum, in¬
quam , faeculum, quod inter montium & filvarum feras tot caeleftis Jerufalem ci¬
ves alebat. Cum vero ibi fratres jam tanti effent, ut illic in unum omnes habi¬
tare vix poffent; tunc Romualdus monafterio ibi conftru&o, & Abbate praepo-
fito, inviolatum fervans filentium, Bifurcum feceflit ad habitandum. Illic e-
tiam volens Abbatem fpiritualiter vivere, &re£litudinis iter tenere, inultam
ab eo palliis eft perfecutionis injuriam.

ACI a SS, O. S. B. Tam. VIII. S Interea

ANN.CH.
i 02 7

19, Jun.

Si trientium
monacho r
rum vita

Bifurcum
redit vir
fandus.

Digitized by v^.ooQle

274 V I T A

an cHR. 74. Interea Imperator Henxicus de ultramontanis partibus in italiatn a ve-
i° 2 7 nifitw, mi fit beato viro deprecatoriam legationem, ut ad cum venire dignare*
i9. Jun. ttjr ^ proajjiptens fc fa&urum quacumque praciperet, fifuumei colloquium non
R He *diei»r ftc g 41 ’ 0t, ^' ura< l yc venerabilis prorfus abnueret filentium frangere, capere
fiientium* * unanimiter difcipuli ejus omnes eum obfecrare, dicentes .* Magifter, vide quia
r«rr«. jujs , qui te fequimur, tanti jatn fumus, quod hic congruenter habitare non poffu-

mus: quapropter ii placet, ab Imperatore magnum aliquod monafterium quare,
& multitudini te fequentinmibi cfiftitue. Quibus vir fandus,nefeio ft accepta re¬
velatione aut fubita Dei infpiratione,fidcntcr fcripfit: Scitote quia Montis araia-
ti monafterium «x dono Regis habebitis: canfiderate tamummodo^uem illic Ab¬
batem oonftitucre debeatis. Igiturin violato filcntio perrexit ad regem; cui Rex
protinus a (Turgens, ex magno cordis affcdu in hanc vocem erupit, dicens: Q uti-
nam anima mea e flet in corpore tuo: quem mox, ut loqueretur, fuppliciter
obfecrans, ipfo die hoc impetrare non potuk.

Ab aoiici* ‘P 5 * Poftcraautem die Romualdo ad palatium veniente, ;ecce Teutonicorum
kmor^s 1 * multitudocertatimhinc inde concurrunt, capita £alutantes humiliter fle£lunt,
Montem- villos quoque pelliceae veftis, qua erat indutus, anxie decerpentes, pro facris re-
obtinet? liquiis in patriam portaturi, ftudiofe recondunt.* qua videlicet res venerabilem
virum tanto marore affecit, ut nili difcipulisobftantibus acquie viffet, ad cellam
pretium repedafTet.Ingreffus igitur ad Regem, non paucft ei locutus eft derefti-
tuendo jure ecclefiarum ,de violentia potentum, de oppreffione pauperum: &
-poft multa unum fibi pro fuis difcipulis monafterium petiit. Cui poftmodum Rex
Montis-amiati monafterium tradidit, & abbatem, quia multis erat malis obno¬
xius, foras ejecit. Ubi vir fanftws quanta ad verfa perpetitas fit non folumabeo,
quiejeftus fuerat, fed etiam ab illo, quem ipfe ex luis difcipulis Abbatem confti-
rat, ille quidem perferre patientiffime potuit, nos referre, etiamfi adeflfet facun¬
dia , non valemus, Sed qualiter illum Deus in cun&is adjuverit, uno exemplo
monftrare fuffici*c,ut prudenti cuilibet,quid etiS in reliquis eveniret^nnotefeat.

96. Monachus quidam vefano adverfus eum furore fuccenfus, pilum latenter
exacuit, 5 c idreponens, ut beatum virum interficeret, ejfpe&are congrui occa-
-fionem temporis c?pit-Noft« vero dum depretitas fopore quiefeeret, ecce videt
malignum fpiritum in fe immaniter irruentem, qui retortam in collum ejus mit-
tensjtanta ferocitate conabatur guttur ejus adftringere, ut jam ille cogeretur fun¬
ditus exfpirare» Tunc monachus in extremo jam fpiritu pofitus, Romualdum ut
fibi fuccurreret obfecravit; qui ( ut monacho videbatur) protinus advolans, de
manibus eum iniqui hoftis eripuit. Hic igitur mox experreltus, ad pedes venera¬
bilis viri proftratus, advolvitur, ut allifionem cervicis adfpiciat,deprecatur. Con¬
fiteri etiam crimen foamalici* non veretur. Poftremo confervat* vit® fibi gra¬
tias retulit, & poenitentiam tanti reatus accepit. Et ita qui Romualdo vitam in-
fidiabatur eripere, jam per eumdem fandliflimura virum & fuam meruit cojpfer-
vare ; & oui inferre mortem ftuduit, per eum fu* periculum mortis evafit.

Ul mmfr P7. Habebat autem vir fenftus conluetudinem ,cura monafterium teneret, ut

p»rcus, jufi cum jejunaret, ad communem roenfam cum fratribus quotidie veniens, u-
nuzn quidem pulmentum comederet, poftmodum vero legioni, vel quid etiam
apud unumquemque ageretur intentus, de reliquis non guftaret.Quadragefimali
autem tempore, nifi neceflitate inevitabili cogeretur, in cella jugiter morabatur.
Qudngefi. p8. Dum igitur pnediftum c$nobiura vir beatifiimus regeret , quadragefi mali

m* temoo. jjyjj appropinquante je junio, qu*rebat cum difcipulis per vicina mpntium loca,
re^eceflum ubi eremum facere potuiffet. Dumque longas in quzrendo moras protraheret,
repente aquis undique circumfluentibus ita conclufi funt, ut nec ipfi jam redire,
nec de monafterioquifquam ad eoa potiTet aliquatenus tranfvadere. Vivebant au¬
tem ex aliquanti $ caftaneis, quas fecum detulerant. Cumque dies dominicus ad-
veniffet, fc alia cibi fpes nulla jam fupereffet, capere fratres pauculas, qu® re-
«nanferant, caftaneas deglubere, jara quodammodo credentes ultimum ex eis con¬
vivium praparare. Romualdusautem, ut erat femper alacri vultu, fidenter ait,

quia

« Cum tfe^ricus non (ernei in Italiam profe&us fit, Baroniu* h*c anno »e»»/contigiAis rxiftraiat.

Digitized by

Google

S. ROMUALDI ABBATIS. 275

quia nili Deus fibi panem per aliquem mitterct,ipfo die nullatenus manducaret. ann. ch.
Difcipuli vero mirantes inter fe,in qua fpe hoc ille praefumeret, certi tamen quia 1027
magifter incaute aliquid vovere non poffet, cibum jam tantae follemnitati cogru- , t9 ' J un<
um coepere fiducialiter exfpe&are. Sexta igitur diei hora jam appropinqugte,ec-
ce tres viri onufti pane & vino & aliis cibis, adveniunt, qui fe de longinquis parti¬
bus cum multo labore ad eos pervenifle dicunt. Tunc itaque fpiritali omnes re¬
pleti gaudio, benedicentes Deum, pariter cibum fumunt, & beatum virum per
revelationem hoc penitus a gnovifle indubitanter agnofcunt.

pp. Quodam tempore venit vir venerabilis Sytriam: qui cum adhuc jejunus ef-
fet, & fratres, utpote in arduis montibus, pifcem quem ei ad comedendum appo¬
nerent,non haberent,coepere inter fe qupdammdo confufi erubefcere, & quid pro
tam venerabili hofpite parare potuiflent, anxie cogitare. Tunc frater quidam, s
puto divinitus infpiratus, ad ficcura pasne rivum, qui juxta praeterfluebat,cum fe-
ftinatione cucurrit , ubi nimirum & aquae exiguum erat, fcpifcis illic vifusnum-
quam penitus fuerat. Coepit itaque frater Deum devote depofcere, ut qui Ifrae-
litico populo aquam potuit e^arida petra producere, ipfe fibi dignaretur pifcem
in arenti rivulo dpmonftrare. Cpnfeftim igitur mifla manu, in exigua aqua pi¬
leem reperit, qui beato viro ad refe&ionem abundanter fuflicere potuit, Deo lci-
licetfervofuo providente convivium. Inventum quippe eft in faxeo & arido
monte, vejut in pifcofa valle, vivarium. Sed quia de vita beati viri'haec, quas
nimirum pauca de multis di&a funt, fuflicere credimus, jam ad tranfitum
veniamus.

100. Vir denique fanftus permulta alia habitavit loca, $c multa alia, praecipue Ap#<fVai.

a fuis difcipulis, perpeffuseftmala; plura quoque per eum funt fa£la miracula, ^ c *"

quae nos defcribere ideo prf termittimus,quia longioris ftili prolixitatem vitamus, mortem fe-
Poft cunfta igitur habitationum fuarum loca,cum jam finem fuum imminere con- **”* *
fpiceret,tandem ad monafterium, quod in Valle de caftro conftruxerat, rediit,ibi-

que appropinquantem obitum indubitanter exfpe&ans, cellam fibi cum oratorio
aedificari, in qua recluderetur, & filentium ufque ad mortem fervaret, mandavit.

Sane viginti annis, antequam vitam finiret, difcipulis fuis manifefte praedixerat,
quia in praefato monafterio oporteret eum quiefcere,nulloque adftante ,vel fune¬
ris exlequias procurante, expediret eum fpiritum exhalare, Fa£k> itaque reclu-
forio, cum mens ejus in eo eflet, ut mox includi deberet; coepit corpus ejus ma¬
gis magifque moleftis ingravefeere, & deorfum jam velut non tam languore quam
decrepiti longaevitate fenii declinare. Nam a medio fere anno, nimia fibi phleg¬
matis abundantia cum ipfo laefi pulmonis marcore defluxerat, & gravi eum tuf-
fis anhelatione vexabat. Non tamen propter hoc vir fan&us vel ie£lo decumbe¬
re , vel in quantum poflibile erat, foliti rigorem jejunii acquieverat relaxare,

101. Quadam igitur die coepit paullatim corporis virtute deftitui, & ingrueri- Morjt „' r
te moleflia gravius fatigari. Sole itaque jam ad occafum vergente, praecepit duo- centena rio
bus fratribus,qui aditabant, ut foras exirent,& cellulae poft fe januam clauderent. m3j3r •
celebraturi vero fibi matutinqs hymnos, ad eum dilucula remearent. Cumque il¬
li de ejus fine folliciti velut inviti exirent, non ftatim ad quiefeendum properant:
fedmagiftrum, ne obire contingeret, anxii, pretiofithefauri talentum prope
cellam latentes, obfervant. Aliquamdiu igitur commorantes, cum deinceps
curiofis auribus attentius aufcultarent, & neque motum corporis, neque fonutn

vocis audirent, jam quod evenerat, veraciter opinantes, impulfa janua velociter
irruunt, lumen accendunt, & beata anima in caelum rapta, fupinum jacere fan-
£lum cadaver inveniunt. Jacebat itaque velut negleaa caeleftis margarita, in
fummi poftmodum Regis aerarium honorifice reponenda. Nimirum qui fic obiit,
ut praedixit; illuc tran fi vit, quo fperavit. Vixit autem vir beatiflimus centum
viginti annis: ex quibus viginti expendit in feculo, tres duxit in monafterio,
nonaginta feptem in eremitico tranfegitpropofito. Nunc igitur inter vivos cae¬
leftis Jerufalem lapides ineflabiliter rutilat, cum ignitis beatorum fpirituum
turmis exfultat; candidiffima ftola immortalitatis induitur, & ab ipfo Rege re¬
gum vibrante in perpetuum diademate coronatur.

AftaSS' 0 ,B.Tom.VIIL S ij 102. Tfcft

Digitized by ^ooQie

AN.CHR.

102,?

' t' °

19 . Jun.

'Altare fii-
per ejus cor.
pus erigi¬
tur.

2 76 ' .. VITA'

102. ^oft ficratiltimllhi aUtem viri venerabilis obitum quanta^rriiratulorum
figna £er eum t)eh$ offenderit, -quis querar trafifadU' ldgere, cum'frequenter
valeat&Wva videre QniaIgitur ea \ qua apud fepulcruni' ejus fihftt, mitaeii- *
la tariti Furit’, : ut melius putemh^cun&afilehtio praterire, q\iam paUcahafrare';
duo folummddo,quas pereQitidembeatiflirnumCoTifeirorem alibi fa&a futft :>fuf- f
nciat vobis exponere.

Frater quiciahr, quiTadSti viri dTfeipuliis fuerat, ]&?vafh'bafift%aftipto
anima fua monaiterio-dederat,' aif quatri videlicet bafilicam extreiriltatenVifia- 1
nfcae prieCifam eX beati' viri cilicid mifit, &Tub altari honorifice rebbriHi pracfepit.
quam tameii : gerulusfnb ! altari,fi<iut juffus fuerat,col!ockfe neglekiVjfed miflhrn iri’
rima parietis iridaute dereliquit i Fa£lum eft poftea 1 , * ut 'tferhoriiacuVqfeidaW "ad •
pfaebi&ani ductetur ehclefram. Cutnque adiVahs in medio i ‘huc illucquerotafis
caput, cuii&a unHIquecircumfpiceret, • tandem torvos obulbSTih ipfiim' parie¬
tem terribiliter coepit infigere, 8c intentus ilhic, ubi fih£ti cilicii jacebat patti-
cufct , . crebris non ceflabat vocibus exblaftiare*: Hieme ejicit, ille me ejicit. Et
ita clatttkns, pfotihus ab eo expulfus eft.' Hinc efgo'jure perpenditur ! , quid' per
fehtetipfum apud divinarp clemenriamimpetrare n,on ! ponit, ante r cujus ; brevlfli-
mamVemmenti particularrfdamon ftare non potnlif V 8c qui talia abiens exhibet,
quid per corporis prafentiam hon exercet ?

104. Alio quoque temporetliaftaldius quida^pkupefchfte mulieri vaccam vio¬
lenter abftulit , & eam vociferantem, multifque precibus’obfecrahtem 'audire
contempfit. Illa protinus accurrens ,duos gallinarum pullos ad ecclefiamy qtiam
fupra memoravimus J detulit, & 'eos ahte altate pfbjiciens, - hftjafmbdi verbis
clart&ife flebiliter coepit: Eho, faji£le"Kbmualde , exaudi biferam , ne defpi-
cfas defolatam,’ & redde milii gjuberndtricem rheahri m jufte lublatam. flfrira^res!

perveniens, protinus exlpiravit.

1 &$ '. Poft quinquennium verba fahlfti viri obitu', 1 data monachii: ab apbftoli-
ck fede licentia ^ ut fupra’venerabile 'corpuse jus altate a cbfiftruererit, Atho qui¬
dam frater filvam petiit, quiteritiS modicam capfam faceret, qua fiiri&i Con-
fefforis olfa 8 i pulverem tantummodo capere pottrlflet . Nofte igitur ihfdcti-
ta'j dormienti cuidam fratri venerabilis q illdam feneX’ apparuit; qdem proti¬
nus interrogansaitV Ubi eft hhjjus ibbnilferir Priori? ^od cum file fe icite’
negaret, ilico fenex addidit: PrO fabricanda capfa’irie in ftlvarri ftilduit, fed
beati 1 viri corpus ih taifi^exigiibm’vaTculifnfi rtbrifiiirkfciiri. Poftera igitur die
Prior’, compofita 1 cabfa revertitur* & mox a ftahre, ^ili vifibnerri viderit' ,
qua illuni caufa ad filvam, invitaifet ? inquiritur . (^uod cuni ille Veiiit labb-
redeTeifus dicere nbluiifet, ilico fraier&fui cadftirh itineris retulit, &^qudd’ipfe
viderat, expbheiido per ordinent non celavit. DefoiTo icitur tlimlilo, ita pro*
pemodum totum fanfll viri corjpu^ikhipi illibattimque re^ererunt, vellit tiiticf

nd>f\ l fH ’

ibodica capfaqua fa^ia fuerkt, iiicb vas apttiihad meiiruram' b^ati corporis pra-
paraht. ^: in eo fan&arum reiiquikruhi patrbriHiafecBiidbHtes defupbr 1 altate foh
lbbaniter confeCranit. Obiit aUteiii ! vir beatifliliius decimb-tertio calendarum Jti-
likijumy regnantpDbmihohbftrb]bTu^fififtcr diim Patris 8c Spiritmfailftb, ih
ftculk laoulorum ‘, Ameti.

AP-

■ t« fT - f; f^ * Pf».* ....

P ~ . - - 1 -- ■ 11 ’ . . . • « * —

Mm».Petrus c^p* *p (j libri, qui appellatur Gnuijpmus, qqqfdan^ ^fato^ v^ros.; commemorat , fuper
qiurum veneranti* cadavera ex Saeerdotalis Concilii auRoritate Jaera altaria Juni ereii*.

Digitized by

Google

S. ROMUAtDI ABBATIS* ?77

AN.CHR.

APPENDIX

19 ' Jun.

De Guarino abbate Coxanenfi, & Oli ba epifcopo,

Bc abbate,

i. TN fuperiori fianBi Romualdi vita infignis mentio fqBa efl de Guarino abbati Coxanenfi
X qui Romutudum in Galliam adduxit cum Tetro Urfeolo Venetiorum duce & Marino ere -
mita. Multa jam de hoc Guarino di&a fiunt in Obfiervationibus proviis ad a8a Petri Vrfieoli ,
qua in procedente Saculo * relata fiunt . Ibidem etiam ditium efl de origine nmafterii fanfii * p*t- 8f».
Michaelis Coxanenfis , Cujus dabas foculo decimo exflitit Guarinus , & quidem ante amt. 978. ^

ut ibidem obfiervavimus. Explicatior de eodem Guarino fefie offert notitia in Chartario abbatia tufteni
Rolbmenfits , quo inter medias aquas in diacefi Tolofiana fita efl , eo fcilicet m loco , ubi prius fkndz M*-
fleterat cella fianBo Mario inter amnef * Hircium & ** Aregiam. Hanc cellam conftruxitLu- ri* inter
pus archidiaconus Tolofanus amo 969. atque Coxanenfi monaflerio Jubjecit. In prodiSo Charta-
rio exflat Notitia quomodo Lupus archidiaconus fandi Stephani fedis Tolofa dedit Deo &
fando Michacli aliquid de rebus fuis. Ego igitur, inquit ille, in Dei nomine Lupus dono
Deo & ad monafterium fandi Michaelis archangeli & fandi Germani confcfforis de Coxa-
no ecclefiam fanda Maria. Eft autem prxdida ecclefia fita in pago Tolofano inter me*
dias aquas Hircii & Aregia , &c. Fada charta ceffionis hujus anno Incarnationis Domini¬
ca 9<Sp.

z. Pofl tres annos , fafta efl dedicatio ecclefia fan&o Mario , ut nos docet alia charta , ex cuariuas
qua hoc defcribere juvat. Anno 971. Indid. x. trabeationis Domini N. J. C. ix. KaL Fe> abbas.
bruarii, feria 4. jufiit Guarinus abbas Bemardo prafuli dedicare ecclefiam, qua eft funda*
ta in honore fanda Maria virginis, cum juifione Hugonis pontificis fedis Tolofa, propter
remedium anima Luponi ardudiaconi five primicerii fandi Stephani, qui hanc ecclefiam
vel ceteros alodes vel ecdefias tradidit Deo vel fando Michaeli archangelo, five fando
Germano, monafterio Coxano, &c. Fada carta donationis huju9 11. Kal. Feb. anno 18.

Tegnante Leutario filio Ludovici. Annus 972. fecundum [veterem calculum , at 97$ fecundum
itovum , qui annus Indi&ione prima infignitus erat. Erat ergo )am eo anno abbas Coxanenfis
Guarinus i itmno ( ut quidem videtur ) promiffo anno 969. quo prima donatio loci conobio
Coxanenfi faBa efl. Hujus rei tefles fiunt littera Prefulum , qui anno 103$. hanc donationem
denuo confirmarunt. Igitur nos in Dei omnipotentis nomine fubfcripti epifeopi, videlicet
Guifredus fanda fedis Narbonenfis archiepifcopus , & Bernardus praful Tolofanienfis, &

Petrus epifeopus Gerdunenfis, & Arnaldus epifeopus Commengenfis & Arnaldus epifeopus
Magalonenfis, & Oliba epifeopus Alfonenfis, 6c Giffredus epifeopus Carcaflonenfis, & Ber»

nardus praful Coferanenfis, & Berengarius epifeopus Heiinenfis , & Bernardus praful.

& Ugo nuncius domini N. Papa , hanc conftitutionem dotis, qua fada eft temporibus
Garini abbatis bona memoria, ad utilitatem & honorem fanda Dei genitricis Maria, cu¬
jus locus ab indigenis * Inter-ambas aquas vocatur, omnes uno animo , unaque lententia «
confirmamus, & quicquid ad prxdidam ecclefiam fanda Maria ubicumque pertinet , to* Ug H , s .
tum fimul coenobio fandi Micnaelis , quod Coxanum dicitur, & abbatibus vel monachis
ejufdem loci, ut in perpetuum libere poffideant, audoritate pontificali nosftabilimus & con¬
firmamus. Terminus autem de immunitate pradidx ecclefia fanda Maria incipit ab aqui¬
lone , &c. Concedimus etiam propter honorem Dei, & fanda virginis Maria, & fandi NOTA .
Martini confefToris Chrifti, fandique Quintini Martyris, quorum ecclefia pertinent ex to¬
to ad proprietatem pranominati coenobii, ut qualifeumque panitens ibi advenerit, licen¬
tiam habeat introeundi & orandi, & omne divinum officium audiendi. Addimus quoque,
non excommunicando, fed rogando & obfecrando , & per Deum omnipotentem admonen¬
do, ut plus quam 6. caballerii non fe jungant ad placitandum infra terminos pradida im¬
munitatis fanda Maria, &c. Datum in coenobio pranominato, anno Inc. Dominica 1035.
ara'1073. Indid. 3. fub die 9. Kal. Julii , anno f. regni Aenrici regis . Subficribunt A R*
naldus praful, Bernardus* praful, Arnaldus epifeopus Magalonenfis, Guif- *
fredus fanda prima Narbonenfis Sedis ecclefia epifeopus , Guilabbrtus epifeopus nus ° o£l '
Barchinonenfis, Oliba epifeopus, Bernardus epifeopus Biterrenfis, Bernardus
gratia Dei * epifeopus, Stbpha^us Agathenfis epifeopus, Petrus* epifeopus, Guif- * C8ftra _
fredus Carcaflonenfis praful, Berengarius fanda Elnenfis ecclefia nutu Dei pra- nen fi,.
fui, Eribaldus gratia Dei epifeopus. Durandus praful', Amblius epifeopus AI- * Gernn-
bienfis, VVillblnus epifeopus Convenarum. Hoc occqfione Guarmi abbatis Coxanenfis , deafis.
qui neficio an idem fit cum Guarino abbate Lezatenfit , qui nonnulla prodia fiuo monaflerio apud
Sarthas acquifivit 'anno undecimo Lotharii regis , idefl anno Chrifti 937.

3. Quod attinet ad Olibam , hunc effe putant Olibanum Comitem , quem Romualdus ad tuo- oliba epi-
vafticum inftitutum adduxiffe memoratur fiupra num. x8. fide accepta , ut cum eo in Caftnenfe fcopu* &
monafterium fe reciperet, quod an exfiecutus fit , non liquet cx narratione Petri Damiani. Oli- *^ bas » “
bani Coxanenfis abbatis inflrumentum ex codice Balbonenfi eruit nofler Claudius Stephanotius in Comes?
hoc xerba. In nomine Domini ego Qlibanus epifeopus & abbas ex monafterio fandi Mi-
AMa SS. Q. & Tom. VIII, S iij chaelis

Digitized by v^.ooQie

278 VITA

ANN. CH. chaclis de Coxano, & conventus ejufdem loci, donamus nos cuidam clerico fanet i Anto-

IO27 nini, nomine Amelio, quamdam ecclefiapi, in honore fandi Quintilii pretiofi Chriftimar-

1$. Jan. tyris dedicatam, quae eft de jure landae Maris & fandi Michaeli* de Coxano, ut eam

aedificet, & ei ferviat, &c. Fada carta donationis hujus'anno 103 z. Dominicae Incarnatio*

nis. Hunc Olibanum fuifte epifeopum ^ilfoncnfcm probant charto quadam ctembii Montis-olivi.
Eft autem Mlzona opidum infigne in finibus diotcefeon Carcajfonenfts & veteris Tolofana, modo
fandi Papuli. Ceterum Oljbanus abbas laudatur in charta Raimundi Comitis , qtiamin fuperiori
Soculo retulimus pqg. 553. Plura de Coxanenfi monafterio & de Guarinoabbate , uti & de Oli-
bono emite occurrunt in Marea Htfpanica , quem librum eruditus Baluzius publici juris fecit.

1 S -ra-Jk-u C JL>*5jt.S jAjt.

“ DE TRANSL RELIQ.S EUSPICII

PRIMI ABBATIS MICIACENSIS.

Ex mf. cod. C. V. Wionis Herovallii.

Eufpicius *• IV/T ERIVM Miciacenfe , quod modo fandi Maximini nomen a multis faculis

apud fm- J.VX profert, fandum Eufpkium conditorem agnofeti , ut in fandi Maximini vita imAp-
ftum Ania- pendice Saculi primi diximus. Hic tamen Eufpicius in ecclefta fandi Mniani, agente Eufebio
num fepui. ^ ur elianenft antiftite, fepultus fuerat, quemadmodum in ejus M.dis refertur. Cum enim ad tu¬
mulum deferretetur corpus ejus, perflitit t immobile, donec Jolverentur omnes qui in carceribus
erant conftituti : quo miraculo , ait audor ipfius vito , Deus demonftrare voluit fandos

Unionum & Eufpicium squalis ede apud fe meriti , quos pares declarabat miraculo , at*

que volebat conjungi maufoleo . Idem enim Antiftcs Domini , dum initio confecrationis
fus urbem ingrederetnr Aurelianorum , omnes perinde qui reatu proprio claufl fuerant
duris nexibus , folvit omnipotentis gratia. Idem habet audor vita fandi Maximini , in ap¬
pendice Seculi 1. jam laudato.

Pars reli- 2. Miciaccnfes itaque fui mflitutoris :Reliquiis privati remanferunt ufque ad Roberti Rreuito-
quiarum rum r( gi s tempora i verum cum pius ille Sex novam fandi Aniani eecleftm, veter e igne cm-

bus concef fi mta i aedificari curaffct , & fandorum corpora , quo in fandi Martini ecclefta mterim quiefee-

f a> ' bant, in eam deferri juffijfet: follemni illi Translationi multi Profuks affuerunt , quippe qui ad
novo ecclefta dedicationem indido regio convenerant. Interfuit & Mbertus Miciacenfis Abbas ,
qui hanc occafionem nadus obtinendi aliquas fui Patroni reliquias, eas a Rege petiit , & abeo
impetravit. Quonam fuerint eo Reliquia, incertum eft. Hubertus fandi -dniani cantor & cano¬
nicus in hifioria , quam de ea ecclefta anno 1658. evulgavit, afferit brachium fandi Eufpicii
oilberto ex procepto Regis traditum fuifje. filias tamen proterta hujus fandi reliquias M icia-
ccnfes accepifje facile crediderim, prefertim cum feftum peculiare iftius fufeeptionis occafme in¬
fitiatum legatur , quod in eorum Martjrologio fub hoc titulo habetur menfeJunio: SuiceptioRe¬
liquiarum fandi Eufpicii.

3. Mirum eft autem Hctgaudum, qui in vita Roberti regis hanc ecclefta fandi jtniani dedi¬
cationem fuftus defcripftt , immo & ipftm fandorum corporum translationem , nihi tamen dixijfe
de iis reliquiis quo Miciacenftbus concejfo funt. Quod fime argumento eft, non omnia femperab
audor ibus coatancis effe repetenda. Torro huic translationis biftoria miraculi quodamfub jecimus,
quo ex eodem codice mf. clariffimi viri Herovallii eruta funt, unde fufeeptionis hiftoriam de-
feripfimus.

INCIPIT HISTORIA.

koberras
Re* eccle-
fix S. Ania-
nis re fi au¬
rato r .
Dedicatio¬
ni quinam
interfue¬
rint.

Abbas Mi-
ciaceniis S.

1. T Ibbt praeterea annotare feripto, quo tempore & qua caufa exiftente Reliquis bea-
jtiffimi EusPlClt Miciaco fuere delata honorifice.

2. Conditoris omnium milleno vigefimonono benigniffimi Christi Jbsu Salvatoris
noftri Incarnationis anno, Indidione duodecima, prsftantiffimi confefforis miniani bafilica
diutino sdificata fpatio juffa eft dedicari. Ad cujus confecrationis diem a gloriofo Rege
ejus bafilies reftauratbre Rotberto, regni ipfius anno trigefimo-tertio, juflfione Imperatoria im¬
primis evocantur Archiprsfules Leutericus Senonenfis, Gauslmus Bituricenfis, qui & Abbas
Floracenfis, atque jirnulplius Turonenfis. Horum prsfentiam fubfequuntur prsfules Odol-
ricus Aurelianenfis, Theodcricus Camotenfis, Bemerius Meldenfis, Rodulphus Silvaneden-
fisi nec defuit etiam prsfentia venerabilis Odilonis Cluniacenfium Abbatis: redor denique
Miciacenfium pater libertus, cujus reverendum caput nive dealbatum defignat vers fpeci-
men innocentis, juffus a Rege cum caterva fuorum & ipfc adfuit monachorum.

3. Nadus itaque nunc opportunum invenifle tempus expetendi beati Reliquias Eufpicii,
fupplex rogaturus Regem adiit cum fratribus fuis, preces quorum nbbiliflimus Rex, qui
etiam Miciacenfe coenobium plurimum diligens optimis amplificavit bonis, faventibus ipfis
primatibus Regis, infuper ftrehuiffimo viro prxdidi loci Decano domno Tedelino , cujus

maxi-

Digitized by uooQie

TRANSL. RELIQ. S. EUSPICII ABB. 2 7 p

maxima apparent.in Micjacenfi loco beneficia, quod petebatur, libentiffime annuit.Incra- ANN.CH.
(lino autem die dedicationis, qux eft decimo-fexto Kalendas Julii, fratres duo, quorum iozp
eft nomen Laterius & Odo, jufli funt a prxfato Rege mitiflimo & jam nominato reverendo , 7 . j u „.
Decano umam in qua ian&ifiimi Eufpicii cornus redaufum fuerat, aperire, pallioque non
minoris pretii, quo fanda ipfius tegebantur offa, detegere, & partem Reliquiarum ejufdem
fandi uti expoftulaveramus accipere. Quod cum fummo gaudio , excipientes, ilico obortis Rege^Un-
kcrymis, pro pietate fui & omnium noftrorum Patroni, videlicet primi pallorisMiciacenfis, petm.
erexit fe ad eorum obtutus, quafi pro benedidione filiorum, dextrum ipfius brachium .Quo
vifo liti & trementes exinde illud attrahunt, quoque honorificentius poliunt, quo parave¬
rant recondunt.

4. Tedis deinde altrinfecus facris Reliquiis, & gratantiflime partem qu* eis concella
fuerat, fecum ferentes, recedunt, atque protinus nuncium dirigunt, quatenus fratres cum
honore congruo longe eis occurrerent a monafterio. Mandatis obfequentes fratres excipiunt
Patroni fui gura omni jubilo fandas Reliquias, ficque cum laudibus & cum honore, quan¬
tum mortalibus conceditur, digno ad ecdefiam veniunt, omnipotenti Deo pro concedo de-
fiderio hujus beneficii devote reddunt immenfas grates ad laudem &, gloriam nominis Chri- .
fii, cui eft cum Patre & Spiritu-Sando iternus honor, par gloria per omnia ficyla fx-
culorum, Arnen.

EJUSDEM SANCTI EUSPICII MIRACULA

£x eodem codice mf.

' ' • *

1, y^VUiA fandorum gloria eo amplius dilatatur & excrefcit, quo latiusdifiula propaga-
Vult ur; ne virtutibus eorum invidere potius quam deledari videremur, fi qui ab ei$
laudabUiter gefta tempore fepulta ex negligentia fub modio premerentur; qui recenter gefta
& fub oculis omni laude digna gloriofmimi confefloris fui Euspicii Salvatoris clementia '

fidelibus fuis contulit, ipfa cogit univerfitas litteris immortalibus alligari. A Patre itaque
ipfius loci ubi hic gefta funt a jtnirea habentes exordium, qui fub ipfo &inipfomirihca
eontigiffe novimus, non tam fermonum venuftx fobrietati, quam veritati indulgemus,

De quodam abbate jtndrca. momine, quem beatus Eufpicius famavit.

t. In inferiori quippe inguine periculoque viciniori, letali quodam affligebatur tumbre,
quo vehementius paullatim protuberante, ac fi totum inguen tibi fubjici morbus ille dece*
t a ret; tali, inquam, infeftatus incommodo , ipfo die foUemni Afcenfionis Dominici oblo¬
quendum fratrum manibus innixus, ad ecclefiam accedit; explctifque cxmoreMiflarumfol-
lemniis , cum vis morbi incefianter validior coalefceret, ut vel levis tadus reformidantem
offenderet, omnifque medicantium ars fruftrata deperiret, /edit tandem animo falubre con-
filium non humani ingenii opem vel operam ulterius implorare, fedtotum fe divini virtuti
fandiflimi confefforis Eufpicii interceffionibus commendare; fpem certam concipiens fe ci-
tiflimx faluti poffe reftitui, fi doloris vulnus divino tangi medicamine mereretur. Ad piam
itaque ipfius petitionem * incomparabilis ille thefaurus nofter , dextera beatiffimi Eufpicii, « supfh
cujus crucis munimine roboratus, quo morbus validius fe fe infuderat, facro tadu liniri ju- profertur,
bet. Jamque de falute fecurus, ipfo die dum feffa membra dolore aliquantulum mitigato op¬
tata quiete refovens impenfius obdormiret, tumor repente diffolvitur, tenfa cutis laxatur,
dolor excluditur: quodque intus latuerat putredinis, nimio fluxu ipfum dormientem exci¬
tat, & quod fide prxfymferat, effedu profequente completum confiderat. Sic demum fa-
pitatem pleniffimam adeptus, Deo & interpellatori fuo beato Eufpicio debitas atque innu¬
meras grates retulit,

De quodam puero elingui, fanato.

5. Erat quidam muliercula villi ipfius incola, cui Miciacenip monafterium praeemine»,
qui licet in rebus tenuis & abjeda, naturi tamen non invidentis facunditate fibiperfpicua,
filio ex partu fufeepto, adverfantis fortuni folabatur triftitiam, & in eo deledata eft ut in
omnibus divitiis. Cujus fedula nutrix cum eum maternis affedibus tenerrime diligeret, &
eo folo pignore ridiculi paupertatis temperaret infamiam; cum jam plenis & capacioribus
adolefceret annis, ad cumulum infelicitatis, nubilofior fortuna adjiciens pro prolis defrauda-
ti profedu fraudulenti inimici infeftatione lingua infantuli, qux jampridem plenam atque
perfedam loquendi facultatem acceperat, fiicntii torpore fopita eft. Quo mater infortunio
non mediocriter permota, quod folum huic malo remedium adhibere poterat, in plateis
per coaetaneorum confortia filium palfioni filentii fubjedum maerens trahebat; ut, fi forte ex
induftria obmutefeeret, con fi milium puerorum colloquiis invitata lingua facilius folveretur.
At cum nullatenus vox, fed folus rifus extorqueretur, non voluntarii taciturnitatis caufam,
SS, Ord.S. B. Tom. VlII. _ S iiij fe<l

« ,Hic apud Sammarthanoj dicitur annis ri^i. & 1174. aliquas coiftroverfus htbuifle pro parochia 4 e
frn&o Ay, cum Manafle Aurclunefi epifeopo.

Digitized by booQie

280 TRANSL. RELIQ. S. EUSPICH ABB.

ANN-CH* fcd impoffibilitarii tfle fefttit j- famjtunquc exfpes & mente jacero, quid agertt hxGtans &
10251 igoeM, piis tandem coaddendam fuggeftkmibus acquicfcctw, vehementer anxii, pro ixapc-
1*. Juti irandft Salvatoris clementia ad memoratas gloriofiUitni Ccnfe floris Bufpici reliquiae aridius
maturabat. Matii enim pro faniiare filii foiipts merserat ipfie celeritas. Petit itaquefiippks
8e devtxa, ut quod latenti vulnere inimicus inflixerat, fan 6ti meritis ac precibus mi intere¬
tur. Cum igitur in&ncufos ille elinguia deofcufet* dextera, vinum, quod beatas Reliquinlin-
merflone fi» facmeranc, deguftaflct, jam fingua palpitans «c paullatim quodam modoftu-
pendo ad alicujos vocabuli expre(donem iolnta, antequam cfctuftra monaflerii mater cum
puero egrediess excederet, ex integro quod ainiknc complevit officium.

u.Siti aJhj+dbfc

aSJh D E V ARNULFO ABBATE

S. Martii. Saa&i Petri in valle Carnotenfi.

Ubi de Magenardo ejus prsedece flore.

fis.

Magenar- 1. 1 % ft ONAS TER IXJM fand i Petri Camotcnfis , quod fetculo feptimo
fanftfpct*! J.VA J am ex fl**ijr ? > & decimo in flatum regularem a quo defecerat) refiitu-
Ornoten- tum per Aganum Eptfcopum C arnotenfem fuperiorijaculo diximus , hoc etiam un-
decima viris illufiribus floruit . Quamvis enim violent a Abbatis Mage nardi tn-
trujio non nihil hujus loci fan&itatim labef aderit , non diu tamen perfeveravit il¬
ia ttmpejlas , quapautlopofi fedata , locusfplendorem fuumfiatim recepit; tm-
mo & tn eo negotio enituit maxime monachorum S. Petri religio y quibus , ut ait Ful-
hertus epi/lom 21. ad Abbonem Floriacenfem abbatem , horribilis ea res fuit... di¬
vina; legis zelo accinfti libellum reprobationis fecerunt. Quin & ad violentum
intrufi ingreflum fanti fratres, contaminari ipfius communicatione timentes,
fan&uario Domini falutato, cum lacrymis exierunt, atque refugium aliud ne-
fcientes ad limina principalis ecclefise confugerunt: ibi quoque non invento Pa¬
llore , ntrinque de tertae oves ms Ais fefe vocibus confolantur. Hanc tabem expun-
xit pofiea Mu genat dus , monajleriumque non fine pietate & prudentia admini-
fitavit: quod non fotum ex variis donationum chartis apparet , qua fub eofad a
fuerunt) fed etiam exreo quod pofimodum a Rodulfo epifeofio abbatia privatus , tan¬
dem pojl mortem Comitis Tbeobaldi y ob egregias ipfius virtutes in eam dignitatem
refiitutus fuerit . Id narratur i» Aganonis libro y cujus verba licet Sammartha-
ni fratres jam in Gallia Cbrifiiana retulerint , pra(lat hic iterum repetere. In¬
terea, inquit) orationis gratia Comes Romam perrexit, 8t inde rediens, in
itiner^ peregrinus obiit; atque vehiculis deportatus, Carnoris in capitu*
,lo fonti Petri ad pedes Aratris fui Theoderici cum magno fletu Col¬
locatur « Deinde Rodulf o Decano a Roberto rege in epifeopatu fu-
blimato , amaritudinis zelus Comitis timore paulo ante fopitus, vehemen¬
ter in Magenardum Abbatem inflammatur, atque in tantum progreditur,
ut baculo PaAorali autoritatis manu extorto, in domo Epifcopi per dies aliquot
commorari fecerint. PoAquam vero inflantem in orationibus, pernotantem in
vigiliis, luculentum in fermonibus, pollentem in literis eum animadverterunt,
poftpofita lite, & paftoralem baculum, & abbati* fuggeftum gratanti animo red¬
diderunt . qni quamdiu ei vitalis flatus comes fuit, pio amore oves fibi commif-
ias duplici vitu affatim pavit.

2. Magenardo mortuo Jubfiitutus efiaFulberto jam Epifcopo Arnulfus adituus ,
ut refert laudatus Aganonis liber . Hic libello corttra Magenardi intrufionem feri-
pto fubfcripferat , ex Epifiola it.F ulberti , multa que Juperfunt ejus pietatis mo¬
numenta : e quibus unum e fi , quofiatuit , ut pro anima Koberti Rotomagenfium
archiepifcopi , qui multa bona monafierio concefferat , Miffa fingulis hebdomadi¬
bus celebraretur , aliaque pietatis opera fierent. Chartam ea de re huc integram
tx bibere vifum efi , qua ficfe habet.

In nomine Domini noftri Jefu-Chrifti. ego frater Arnulfus S.Petri Car-

noten-

Arnulfm
fit abbas.

Digitized by

Google

DE V. ARNULFO ABBATE S. PETRI. 281

notenfis coenobii licet indignUs abbas , cum /ratribus mihi comuuffis, notum C i*£.
efle volo noftris fuccefforibus ,quia pro charitate & multa benignitate quam Atm.CM.
noftro loco fle nobis impendit propter honorem fandi Petri ampledendame- r0 3 °
moris archiprfefulRotomagi dominus Rodbertus, deecclefia noftrifiqui- *’ Mnt
dem coenobii, de qua omnem violentiam archidiaconi & fuccefforum ejus remo¬
vit in perpetuum ,ficut in archivo noftro continetur feriptum: quod quidem ipfe,
frequenter nominandus archiprsful domnus Rodbertus coram fe feribi fecit > fle
nobis fervandum perpetuo contulit: pro hac, inquam , benigna caritate notum
efle volumus, quia gratanter conftituimus atque iancimus, ut pro anima ejus ab
hac die in sternum, unus pauper quotidie pedes lavetur, reficiatur, vivens
procuretur, mortuus fepeltatur, Opor t unis diebus pfalmus in conventu plena¬
rio pro eo cantetur , Exaudiat te Domnus &c. per fingulas hebdomadas Mifla
pro eo fpecialiter celebretur cum plenario conventu.Muita enim alia prster hsc
beneficia nobis largitus eft, qus omnia fibi recompenfet manu benignam», qui .
vivit & regnat unus Deus in Trinitate perfeda. Et ut hsc recompenfatio firma
permaneat in faecula, manibus noftris & nominibus confirmavimus , & in noftro
aureo textu fandi Evangclii ad inviolabile teltimcmium pofteris noftris feribi
mandavims.Arnulfus abbas, Ebrardus monachus, Beringarius decanus , Ri-
cheriusmonachus &aliii Ipjius RodbertiChortant , quaecclejiamdeFontinido
Mima ab omni inquietudine, habetur 'tn eadem Aganonis libro , eam vero ita libe¬
ram eff e fiatuit, ac Gefiacicellam S. Petri Camotenfis, cuiipfa fubjeRa erat,
id e fi ab omni inquietudine tam Epifcopi quam archidiaconi, tribus folummodo
exceptis, videlicet ipfius ecclefias reconciliatione, olei fle facri chrifmatis per¬
ceptione , fle p cenitent i um reconciliatione , qus omnia ficut opus fuerit ab
Epifcopo , cujus eft dioecefis poftulentur, & ab eodem gratis & abfque ulla
prsemii poftulatione vel datione propter honorem fandi Petri conferantur.C um
Rebertofubfctibunt epifcopi ejus comprovinciales, Henricus abbas fonSi Aude¬
nti, Archidiaconi duo , aliique viri tam f mulares quamecdefiafiici ,

j. Tanti autem faciebat monachorum fanfti Petrireligionem Hildegardbs vice* H;Me *
eemitiffa Cafiriduni, ut in eorum claufiro volueritftpeliri pofi mortem, ut , inquit dis ia in©-'
pia mulier, femper tranfeuntes fuper meum tumulum orent pro me jugiter. bcne '

de caufa monafierio fantti Petri alodum de Bellomonte tradidit, cujus donationis
chartam hic exhibemus*

In nomine fand® fle individua Trinitatis, Patris fle Filii 8 c Spiritus-fandi, '

Catholica veraeque matris Ecclefia, populis in Chrifticolis laus femper viget vi»
geatque perenne. Hoc autem digniflimum juftum quoque exftat, quoniam eft
mater noftra, Chrifti vero Domini noftri fponfa, quam acquifivit filo cruore
pretiofo. In ea enim renafeimur per baptifmatis lavacrum, ac in ea refurgimus
a morte animae per poenitentia; ludum, fle poft vitae terminum noftra tumulantur
cadavera in ejus atrium. Hanc Ghriftus fupra fidem, quam confeflus eft fidelif-
fimus Petrus fundavit, dum Domino dixit: Tu es Chriftus filius Dei vivi« Fun*
damentum enim aliud nemo poteft ponere praeter id quod pofitum eft, quod eft
Chriftus jefus. Sunt vero beati qui catholice vivendo inhabitant ibi, ut David
cecinit; Beati qui habitant in domo tua Domine, in faecula faeculorum laudabunt
te. His aliifque quampluribus fandorum didis ac facrae fcripfuraetoy fteriis edo»
da fle admonita, ego Hildegakdis vice-comitifla Caftriduni do fandifli»
moPetro Camotenfis coenobii alodum meum de Bellomonte cum terris cultis fle
incultis, flefilvis, pifcatoriifque ibidem pertinentibus, aflentiente & annuen¬
te filio meo, Hugone Arduepifcopo Turonorum, videlicet eo tenore, quo
poft exitum meum fepeliar in clauftrura monachorum, ut femper tranfeuntes
fuper meum tumulum orent pro me jugiter. Hoc viderunt fle annuerunt Caftri-
dunenfe* proceres, qui funt feripti fubter; Si quis vero, flcc. audor it ateque fi¬
lii mei archipracfulis Hugonis anathematizatus permaneat. Carra fubfcripferunt
cum Hugone archiepifcopo , alii quoque ex ejus cognatione , & ceteri, quos HiU
degat Ut proceres C afiriduntnfes appellat.

4* Ha->

Digitized by ^.ooQie

CIRC.
ANN.CH.
I030
&• M*rtiij

Et Jtichar-
dai comet

AhKtlfi vi¬
tae compen¬
dium.

282 DE V. ARNULFO ABBATE S. PETRI.

4. Habentur pr at er e a iri eodem Aganonss libro alia charta , qua ingratiam Ar-
nulfi abbatis monachorumque fanfti Petri datafuerunt , ex quibus modo hic fubji-
ciamunam Ric bardi Nortmannia Ducis , quam fcilicet , ut pote illujlre principis
hujus religionis monumentum , omittere non fycuit . Sc autem fe habet .

In nomine fanfta & individua; Trinitatis. Ego Richardus Normannorum
comes humillimus, dum catholicae religionis fcripturam audiens per verba am-
monitionis exponi,hujus tranfitoria perpetualifque, fcilicet facularis & cale-
flis conditionem acquifitionis, meeum tacitus reputarem quae harum praftan-
tior firmiorque confideret, tunc per divinae illuftrationem gratia ifthic fluftua-
tionis motionem, illic vero (lationis vocationem efle percepi. Deinde fimi-
li ratione in propatulo confidit non humana fed potius divina efle conceflionis
me tanta imperiofitatis dominio fublevari, nec ob aliud nifi ad fanfta matris Ec¬
clefia defenfionem &conftituendam juris publici normalitatem.His ita per ratio¬
nis indagationem cognitis, veritus fum ne illud evangelicum, Omnis arbor qua
non facit fruftum bonum excidatur & in ignem mittatur, mihi infruftuofo depu¬
taretur jfi non per bonorum emolumentorum fruftificationem caleftis acquifitio¬
nis confecutor fieri meruiflem, nec fanfta Ecclefia congregationem probitatis
exemplo ad meliora revocarem ; ac memor illius quod dicitur, Habentes dona¬
tiones fecundum gratiam qua data eft vobis, pofleflionis mihi divinitus concefia
Deo portionem dari decrevi, quia qui in Chrillo thefaurizat, non ignorat cui
congregabit ea. Quapropter cunftis Chrifti fidelibus innotefcat, qualiter ego fu-
pradiftus Richardus, pro anima mea parentumque meorum remedio, tradidi
fanfto Petro Carnotenfis coenobii & monachis ibidem fervientibus quamdam ho-
fpitalitatis receptionem, cum terra ceterifque fuppelleftilibus in villa Lereti, in
comitatu Conftantini,diftoTethuillain, cum ecclefia & molendinis, omnibuf-
que appenditiis, ritu videlicet confuetudinario, in priftinorum loco decretorum
perpetualiter exfiflendo: & in comitatu Lefvin pilcatoriam in fluvio Tolca per
labbati vefperum & diem Dominicum integrum; in Sequana vero cum dierum
noftiumque continuatione a fummo fabbati diluculo ufque ad eumdem feria fe¬
cunda terminum &c. C um Ric bardo comite fubfcribunt Gonoris ejus uxor & tres
filii , 'tum Robertus Archtepifcapus , Herbertus epifcopus , Theodoricus abbas O"
alii. \

$.Huic Ricbardo a confejfienibus fu it nofier Arnulfus^ut in ejus vita babet liber
Aganonis y quam vitampoJIC bartas qua fub ipfo datafuerant compendiofe retulit;
ac in ea non femel Arnulfus beatus vir appellatur . Eam hic exhibendam duxi , ex
qua nempe facile erit cagnofcere , quifnam tunc fuerit monafierii fanfti Petri Car -
notenfis flatus.

E Xpletis denique chartis fcribendo quas novi efle profuturas, illas efle relin¬
quendas exiftimavi, in quibus rememorando nulla utilitas ad prafens pu¬
tatur : verum de beato viro, fcilicet abbate Arnulfo, fub cujus diebus prafa-
tas chartas novimus fore faftas, cudere dignum duxi mala, qua a domefticis in
feneftute fua paflus eft. Fuit enim a puero monachus, & ad plene monialibus (lu¬
diis eruditus, pudice agens adolefcentiam fuam, bonifque operibus quotidie exor¬
nans , meruit poli Magenardum Abbatem a domno Fulberto Prafule fa-
erari, & in regimine abbatia fubrogari. Cujus vita & innocentia ea tempeftate
eo rutilabat, ut ab O d o n e Palatino Comite admodum diligeretur, atque R1-
chardiN ormanniaComitisConfeflorfieret, cujusfapehonorificentiisfrue-
batur, inter quas ecclefiam fanfti Gervafii & fanfti Protafii cum appendiciis fuis
ei dedit: fed infatiabili avaritia quorumdam monachorum, quos ibi pofuerat,
poftea perdidit. Eft enim ipfa ecclefia non longe a moenibus Rotomagi urbis fita;
cumque fingulis diebus in coquina Comitis,pifcium decimam a coquis feu a pifca-
toribus, fuper ripam Sequana fupradifti monachi reciperent, non edere, neque
Carnotis fratribus mittere gratum efle ducebant, fed publice eorum pretium ab
emtoribus accipientes, in fuis conferebant crumenis. Ex quo opere ab omni ple¬
be urbis ofi, apud Comitem fama pervolat, a quo etiam propter hunc avaritia
morbum juflifunt a loco egredi. tf.Ab-

Digitized by

Google

DE V. A&NULFQ ABBATE S. PETRI. 2S3

6 . Abbas vero dum vixit, pulle pando tramitem Regulae a quodam paflus eft circ.
deviari,fed ipfo praeviq omnesniagiftram fequebantur Regulam, & opibus variis ANI * ci *'
dietim afflueban t in Dopiino; und§ diabolus, invidens femper felicifliuus a&i- 1
bus, per quofdam eorum, quoryrp leve erat ingenium, perfaepe ipimeritas a£fi*
tabaabeato & fimplici viro injurias, Sed quia longum eft ire per fingulas, unam
earum palam fieri vqluij quam fi humani generis inimicus congemit per Vvalte-

rium monafterii Decanum, qui quamvis in ftudiis ecclefiafticis honorabilis habe¬
retur , tamen in exteris rebus cor facile fequebatur. Is cum fautoribus fuis apud
Theodericum tupc temporis antiftitem egit, ut a monafterio pellerentur
religiofi & optimi monachi ,Ebrardus fcilicet abbas Britogili caftri, qui tunc
aderat ibi, ac certis ex caufis eo tempore abbatiam fuam reliquerat, Gundfre-
dus, Durandus, Ardfaftus atque Ernaldus. Hi denique Regulae vigorem cum ab¬
bate maxime fovere volebant; & eorum confilio, ubi opus erat, abbas uteba¬
tur . Cum ad hoc denique ventum eflet, Epifcopus cum magna Clericorum &
Laicorum caterva ad monafterium venit, & ante beati Petri apoftoli fedens al¬
tare , aurea vafa ecclefiae atque argentea, necnon & alia ornamenta in feris con-
fcribi juflit: denique praefatos monachos a monafterio abire praecepit. Abbas quo¬
que pii Paftoris fequens veftigia, teftabatur quia ft illos ejiceret, fefe cum eis
profe£lurum, omnemque eorum laborem perlaturum. Epifcopus vero ejus ver¬
ba parvipendens domum fuamrediit.

7. Abbas ergo die o£lavo cum praediflis monachis a monafterio egreflus, ab E monaft.
omni plebe cum fletibus profequitur, & non parvo equitatu fretus, inGefiacam j“^ ere co "
cellam fe recepit, ibique commorans per tres raenfes, per Odonem Comitem
poftmodum rediens in abbatiam fuam cum honore debito eft receptus; in qua

fere per triennium poftea feliciter vivens fenex & plenus dierum, laborum fu o-
rum mercedem a Chrifto Domino recipere meruit fine fine manfuram.Cumq; hu- Obit.
mum foderent intra bafilicam beati Petri apoftoli, videlicet ante altare martyris
Laurentii, ad lsvam quidem Rodberti filii Comitis Rithardi, nullum na-
bentesfarcophagum, inventus eft ibi unus, ut opinor, i Deo paratus, mirae
pulchritudinis, ac fi eo die a latomis fuiflet politus, atque beati viri glehkapta- ,
tus, ubi membra illius pofitarequiefcunt, fecura de refurreftionis gloriaTer¬
tia vero poftquam obiit die in vifionedomnoEbrardoabbati, jam inabbatiafua
regreffo apparuit, dicens ad eum: Frater dileftiftime, ab. hujus mundi turbini¬
bus me erutum fcias, nuneque felici requie perfrui; fed hos quibus fui in odium,
no n diu cflfe gavifuros, quod & fa£lum eft. Nam iliorum pars in eodem anno
abhac vita decedit, & quos vivos mundus detinuit, temporum viciffitud* per¬
turbata inclementer ac duriter femper eos tra&avit.

8. Arnulfi mortem ad annum 1030. aut fequentem referimusmec enim ultra dif- Mortis tem-
ferripoteflfi quidem anno 1031. Landricusejus fucceffar memoratur . Quod vero pus.
ante bos annos e vivis excejfiffe dici non pojjit, exinde patet, quod i» ejusritee com¬
pendio quod edidimus,dicitur fer e triennium pofi teftitutionemfuam in abbatia exe-

giffe, at non ante annum 1028 .potuit expelli, ft quidem id a Tbeodorico epifeopo
fati umfuit, qui hoc ipfo anno F ulberto fuccefsit : diem vero ejus extremum dif cimus
ex dufliei Necrologio abbatia fandi Petri, quorum prius facul» 1 1 .ftriptum efl,
in utroque viro 8. die Martii Arnulfi commemoratio occurrit . Porro licet nullum
appareat epitaphii vefligium ad ejusfepulcrum,quod etiam nunc ante altare fandi
Laurentii ex flat , illud tamen ipfum quod ex veteri mf. codice eruimus, hic adferi-
here vifum eft, in quofere bis denos annos abbatem egijfe dicitur : unde eum anno
lon.conpcimusregjmenmonafteriifufcepiffe circa Aprilemmenfem, cujusmen- .
is 3. C alendas obiit MagOn ardus ex Necrologio laudato .

EPITAPHIUM ARNULFI ABBATIS.

Hic jacet Arnulfi corpus venerabile patris ,
Spiritus interior tranfiit ad fuperos.

A puero monachus Chrifto fervivit alumnus,

Digitized by booQie

284

AN.CHR.
CIRC.
IO30
8. Martii.

1 fare.

DE V. ARNULFO ABBATE S. PETRI

Extitit aedituus, Cantor & egregius.

Ob vitae meritum monachi petiere patronum,

Quos bene dum vixit bis denif rexir ariftis.

Bis * binis luftris bene rexit moenia Petri,

Nobilibus fa&is dans documenta fuis.

Ante novem foles quam Phoebi lampade conjunx
Ferveret altus ovis carne folutus abit.

Non dubie fanftus, cujus defofla fepulcrum
Terra dedit vacuum, vilibus atque novum.

AN.CHR-

I03I

1. Jan.

SANCTI GUILLELMI ABBATIS

DXVIONENSIS,

Au£tore Glabro Rodulfo monacho

Ex mfs. codice fandi Benigni Divionenjis , cum alio
Q 4 editis coli at 0 ,

OBSERVATIONES P R JE V I JE.

Vitas ftri- *« T^iter varios hujus faeuli feriptores , qui beati Guillelmi res geftas litteris mandarunt ,
ptores. X duo proripui funt qui id data opera pafliterunt, alter Glaber Rodulphus monachus Clu -
niacenfts, alter Chronographus fandi Benigni Divionenjis, uterque fandi Guillelmi aqualis, ae
forte etiam difcipulus. Vitam Guillelmi a Glabro Rodulfo editam laudat Uugo abbas Flavinia-
cenfis in Chronico Virdunenfi tomo 1. Labbeana Bibliotheca: fed & eam a fe confcriptam fuijfe
agnofeit Glaber ipfe in lib- q ■ Hifloriarum cap. 4 . Necnon , inquit, praenominatus pater mona¬
chorum , fundatorque coenobiorum eximius Vvillblmus, de quo etiam plura forent di¬
cenda , nifi quod in libello quem de vita & virtutibus illius edidimus , prolata dudum
fuiiTe nofcuntur. Hunc Glabri Rodulfi libellum a Bollando ad diem 1. Januarii jam vulgatum,
iterum hic ex mf. codice fandi Benigni Divionenjis recudimus, tui adjungemus excerpta ex Chro¬
nico Benigniano ea continentia, qua a Glabro brevitatis gratia pratermifja funt.

Monacha *' ortum ad annum 961. revocandum ejfe evidenter colligitur ex ipfomet Glabri lir

' bello, in qm obitum ejus anno 1031. atatis feptuageftmo contigijje difertis verbis affirmatur.
Totum vero pane vita fu a tempus in monajlica vita exercitiis tranfegiffe ex hoc probatur
quod vix feptimum atatis fua annum egrejjus in canobio Luriancenfi veflem rnonajlicam indue¬
rit> ttnde Jhridiaris difciplina Jludio digrejjus, inmonaflerium fandi Mkbaelis, moxCluniacum in
Gjliam cum fando Maiolo fefe recepit. Ejl autem Luciacum, feu, ut alii dicunt yLucedium aut
Lotedium, vulgo di Locedia, antiquum ordinis nofiri coenobium quod primitus fandi MichaeliSy
poflea fandi Januarii appellatum efi ob eo tranjlatas ejus reliquias, a quo etiam circumpofitum
opidum fandi Januarii nomen tulit. Situm ejl haud procul a Percellenfi urbe ad cujus diaeceftm
olim pertinebat . Hodie ycro Gafalenfi epifeopatui Subjedum ejl in territorio Montisferrati. Ex
Ordine Benedidmo ad Cifiercienfes primumitranfiit, ac tandem pofl varias fortunas ad clericos
faculares defecit , ut obfervat Francifcus ^iuguflinus ah Ecclefta in fua Hijloria Pedemontana

cap. 3 3 •

' rt' 3 - Vigeftmfinono atatis fua anno , hoc ejl 990. Indi&ionc 3. Gulllelmus ordinatus eft
enitaVIpud Abbas-fandi Benigni a domno Brunone epifcopoLingonenfi, inquit Cronographus Benigni-
Divionem . anus, cujus fententia pater privilegium Benedidi papa, ut putant , feptimi eidem Guillelmo
conceffum, objlare videtur fragmentum quoddam BenignianJ monajlerii hijloria manuferipta , in
quo ecclefta fandi Benigni a Guillelmo incapta anno 982. & omnino rejlaurata anno 98 6.
fuijfe dicitur. Verum hac tanti non funt, ut a feriptoris gravis & aqualis audoritate facile rece¬
damus, maxime cum Glaber Rodulfus fimul & Chronicum a Labbeo editum cum Chronographo
Benigniano confentiant ; ac Benedidi "Papa pivilegium , non Benedido 7. fed 8. affignandum
efje conflet: quippe qifod anno Chrijli 1015 datum e fle legitur apud Vghellum tomo z. Italia
focra colum. 99 6. Illud habes integrum inferius ex fchedis Benigniani monajlerii.

Eius viuu- 4 Er at pradiftus VVillelmus , inquit Glaber libro 3. hijloriarum cap. j. acer ingenio ,
tes. ’ & in-

Digitized by L.ooQie

S. GUILL^-Llkl ABBATIS. 285

& infigRis'pHhKtfttJP, icfcfirco' 5 fifttrfium 1 iii plirili 1 rdgum ac ceterbriim priOtipUrti obtinebar’ anN.CH.
locum. Ejus ehgium paucis verbis, frd quoMultiriibris ptaflantiorafml', ctimpltftitHf beatu# poa r
CM 9 elifr' 0 *JhMiy Mafflo' cMdffeitpfcH# V in' libati» frUtoet de' rfufdietit fimSli mtoli < 0 is , ubi ,. j,„
hak r hamF 1 Et 1 iit paed^ l^tuaKiim ihtfiiutii in eadem fabrita-labbranriiihi 1 dicSM , tinus? |

prtcipue itRitor.* qui nuper rfeb&^‘ tiuhtatus exceflfc, & qui plus rtbBis^ dirfniBu» lafcbhivit,
doihnus viddiier atras'Vvillfclhat» ,• d£ cujiw 1 dartifihiis anibus'& vita laudablH 1 Sf-tfntift
cdnVettkftofe' paftiris 1 nbftA non' fuffteif quod finrit a'd plfcftum rtferre, ftffdbm mPttiMt
de’eftifdhn Waft Odilonis' PtfMebMtib ftthul & ipfkm Odilphem iifdeni veYflbns etbbraf ,•
quos infra in Octilonis elegio proferemus . Eurniem vetiH auBot Chronici Fiframtiehfls liberali¬
bus artibus apprime eruditum , atque difciplinis ccclefiafticis , cundifque fpiritualibus offi.
ciis . . . . virtutum gratia imbutum & illuminatum fuiffe fcribb. HitiC puttum- ferme fuit in
Romano imperio nonaflerium, qtM GuiKetMi euronoti cmmijfum fuerit , qflfoekm nonnullis ipfe
profuit, aut difcipulos fuos profecit ■ ceterorititi vero abbates, qui jatiiittWproeranF, fuis exem¬
plis ac monitis ad accuratam regularis difcipTaiof praxim adduxit. Beati memoVi®, inquit Idem
auQor, Vvillelmus abbas fu® religionis affliientia tonui; partes Roiriahi Jrtiperii ijluftrabat ,
abbatumque multorum tepidos animos fui fervoris imaginis refortiiabat & accendebat r Eum
Sigebertus ad annum 1027. recenfet inter abbates nominabiles, quorum opera religio ecclefiafti-
da fecula ii. flbruit . fh Franria qttidem & Bbrgundia . . . . pefr GuillehriUhv JMvSonetf-
iem feveritate referendum. Denique , Ut bdbft Glabri loca' laudato , qtiodttirftqufe rtbnafea-
iflfttt* proprio Viduabatur paftoire, ftatim' cotepelfebatim tam a> regibi» iM <mmMbus>

"• z pontificibus', ut rtifelktfandt gratia ilfud ad tegendum fufcipfertt . HMc ipfulh qM&Ogto IM
1 fere monafleriis proftttkmfuiffr idetri affor afferto , qtiqeitm pleraque CHroMgrapfMt BttiigrtM*

■ rifis recenfet, Videlicet protri BenigtiutriuM de quo agit , Vriiiacenfr , Befuenfe Retntiuenfe ,
TModtfTehft , MdlMiSlnfri fdn£ti Mefteilfr, fdri&i jipri Tkltritfi , ,> fifc*

ititibife, Gemeticerifr, fdriai Atidotni Rotomagenfr, fdhtti MicbeuHt ini MtihttfuMba-j faftftiFd>
roriis' mUdenfe,' fddBi Germani Fdrfftoitfe $ FrdCfudrierffe , fartSi Jtmdtoris phpt' f fdfr

So Mirio propi Sdxoniiht fonterd . Qdtotiis Oddit Glaber rhonaflirium fartBi Saiutnirti ad Rho*
datam fluvium, quod Modo id piWrahrfi rdddSubi efly mnaflerh^h^rdliiacenfifkbjeShM. t»
his ofnMbus ftfdrftM agere hbn vacttoi at di FrUftudrienft,- quod idem tM farfftui M fundo p*

'terito condidit , ac de Fifiamnehfi M quo defunUth kffy nohhulld tito' fubftoiMui eieWkmAeU I
locorum monumentis. De Benigniano vero & Befuedfi potiffHftum fcrifffeTe Cbtttdgrapbt ifatum
•y monafteriorum , quorum excerpta inferius proferemus.

•V 5. JfX hic^omftfere rk>n Ifcbit tocttih egregium F*bibefii atchidiaconl de fdhttijfffri apud Tul-
lenfes canobioy qui de fanttd iMc 9. in Ijits vita fic habet libro primo cap. 13. Moxque uti
iua erga fan&utn & gloriofum Aprum ma)or erat devotio, domnum religiofx vitoe & con-
verfationis VirQtii flm diftum (tip.i ;) Guidritum fub nbniiHe AbBatis eideih prifecitcti-
fitfciovoluntate & petitis doittni GUillelmi ipfiuS loci tiihb temporis venfciiKlii patris.- De -
riique jliihom contmirator lib. j. e. 47. teftabar , quod dum monachi fahfti Gferinam a Pratis
C&nbbii fecularl modo vitata ducerent, piiifimus Robfertus. rei una cum u^ote fua , vide¬
licet Conftaruia regina , accerfens domnum Guillelmum abbatem Divionenfis coenobii, ei
«' abbatiam deait beati Germani, qui eam regulariter inftituens, anno Efomini ioj 6 . feu po-
, ilis ji; anitum d jahudrio mtnfe ikctpiendo , ut 'patet ex hdtttibne 14. liiterd dbmtiiicali C ,

f firid S. CalMUi lariitdtfl vita decetfir . j$U 6 die M Ttycroltigib vettri FifcdMHihfib mbttkflktii

legitur y KaL Januarii Apofirio beatae memoris domni Vvillelmi abbatis iftius lori , 9 c mul-j
torUm monafteriorum patris . Die vero 22. Februarii notqtur prima ejus translatio , & obi¬
tus J ohannis ejus fuctejjoris , bis vernis: S. Kal. Martii Translatio beatae memori® domni
Vvinefmi abbatis , firmil & depolitio domni johannis abbatis , & fiii Patris Kotberti .
id f{ecrbl<Rib fdrtfti Germani h Pratis Memoratur cHe Kal. Januarii , Ubi dtcibtr donirtuS ab¬
bas Vvillelmus nimia religiofitate follicitus . De viris illuflribii , 'dia fub Vx/ilUlthl mdgiflMo
variis in monafleriis fuo regimini fubjeftis floruerunt y vifum non ifl opera pretium hic agere y
cum illi fuis locis infra memorentur.

6 . Torro etfi nullo publico cultu , quod quidem fciamus y apud veteres fanSus Guillelmus ho¬
noratus fuerit y illum tamen in faflis facris ad diem 1. Januarii , qui ejus natalis efl , inter Men ’ ,oria *
fbhftos Aifrrkerttnt Jtrtioldks VtdOh&HUgo MenardUs in Menologio tic MaHyrblkgiOEfenkdiSinis i
i quos imitati recetitiores cmtes, fan&i nomine donarunt : nec immerito , tum tetnta proflo fintad
illius fanhitatmdemonftrandam argumenta, vix ut ulla pro quovis hujus foculi fanfto tertiora
referiantur^ nempe mpftts pracjghitlb» miracutorum patratio, ac procetetis integerrima vita ,
ac iregutd fndhafltcd 'db/MmO fhtgulaiis. Fliiic Glaber vito 'e)hs fcriptdr, vir gravis & magno
akBoritiih , Cdplie ultimo fdtifti GudlelMi MbrieM ad fahSum drificum lumen trtnfitum
tippelltit*, 'bhfrfudtqtte, quod notatu dignlffimum efl , qua 'in vivis hdbkc agetis operatus etkt M,rac " Ia .
miracula, etiam & pofl mortem dd ejus frpulcruM perdurafle. ^Attdtendds tfl ih iib. 4. HJfio-
riarum c,q. tJnum reftat , inquit, quod novi ibidem (in fan&i GuiUelmi 'vita) minime con¬
tineri. Migravit enim ‘preecli&us pater e ficulo aa beatorum requiem in^Jeuftris .partibu%,
ih Fifcraititrenfe Videlicet itidhtffterib .... ‘fepuitufqtte eft, uti tahrum cdhd^debat 'viriTm, in
lbco optimo e jufdemecclefis. Poft aliquot fere dies contigit, ut puerulus ferme decennis valida con-
fectus a egritu dine ad fcpulcrum illius gratia recuperands falutis duceretur, ibique aparentibusdi-
millus, decubibatfolus. Quifubitorefpiciens, viditfuperidem fcpulcrum infidentem aviculam,
formam columb® praeferentem , quam diu intuens obdormivit; dehinc leni expletus iomno

wigi-

Digitized by ^.ooQie

i 26 v V I T A

'ANN.CH. evigilans ita fe reperit incolumem, ac fi nihil aegritudinis perfenfiflet. Sufcipiunt itaque liti
i 1031 parentes fuum, fit omnibus commune gaudium.

1. Jau. 7. SepiBi Guillelmi corpus in majori Fifcamnenfi baftlica tumulatum eft, in confpeftu eun- .
Inventio d un f ac redeuntium fratrum, inquit vita auftor , hoc eft ante fanfti Taurini Ebroicenjis epif-
tumuii' 0 & C0 P* ditare j tot* f m Bi P- EenediBi appellatur. Ex hoc autem loco poflmodum in facel- .

Elevatio, Ipn beata Maria Magdalena jaerum ( quo tempore , quaye de caufa ignoratur ) ad latus E-
•pangelii translatum eft, ubi hodieque in farcophago lapideo , tres pedes longo ac novem pollices
lato, intra parietis cameram ad feptemtrionem ijiclufum adfervqtur, cum hac m plumbi lami¬
na inferiptione , qua anno 1638. detfBa eft,

Abbatem plenum le&or cognofce dierum.

Nomine VVillelmum, hic recubare fenera,

Ifte loci primus pallor praefiilfcrat hujus.

Quo ftatuit multos dante Deo monachos.

Jam prima dies animx nova claruit ejus,

Cui nova Jprufalem obvia tota fuit,

Huic Inventioni occuponem dedit nova in honorem fanfti Guillelmi a Comite de fanBo Martino
c 'r -Anglia Marcbione conftruBa ecclefia , quam cum ejujdem fanBi, quem inter Majores fuos
camputat, reliquiis ditare in anima haberet ,! eas ab illuflriffimo "Principe Guifto abbate com¬
mendatario , agente in primis apud eum domina fu te nomine clariffimo viro abbate Mtmdino ,
fereniffimte Duciffte a Sabaudia in Gallia Oratore , infpici ac vifitari obtinuit.

8. Hac prima infpe&io in diem *8. O&obris anni 1638. incidit , repertumque eft fanBi
Guillelmi corpus maxima ex parte , pater offa prtecipua , fit pulverem redaBum , quo ad illum
firiff. abbatis Guifti aures perlato , tumulum iterum aperiri jufftt, indeque quatuor offa ex far-
copbago , duo fcilicet Duciffa a Sabaudia , altera duo monachis Benigniani tranfmittenda educi
curavit , ceteris in arcam plumbeam una cum cineribus iterum inclufis , ac in pradiBo farco¬
phago reconditis. Hanc ultimam tumuli apertionem die 6. menfts Decembris ejufdem anni con-
tigiffe difeimus ex aBis publicis , inter qua occurrit decreta apud fereniffimam Duciffam mana-
fterii Fifcamnenfis nomine fupplicatio , ut fuis verbij fanBi Guillelmi canonixxttionem a fede
apoftolica flagitaret. Sed res haBenus infeBa remanfit.

PRiEFATIO AUCTORIS

j. Ulcepine fanfti Spiritus praeditis Patribus venerandis, ac diligen-

, .1 J dis Fratribus, ubique eeclefiarum Dei univerfalis documentis in cari-

tativafpe fervientibus, monachorum infimusR odulphus, tantillamobe-
ditionis exhibitionem. Placere denique unanimitati veftra non diffidimus, fi de
vita vel converfatione veftri omnium dile&oris, domni videlicet facerdotis at¬
que abbatis Vv 1 l i, e 1, 1, prout divina piqtas largiri dignat* fuerit, pofteris
mandare ftuduerimus, Plura fiquidem a nobis vifa, plurima tamen a veraciffi-
mis relatoribus comperta, hujus narrationis informabunt feriem. Idcirco com¬
munem fidelium virtutigenam obfecramus caritatem, ne fimplex contemtui ha¬
beatur fermo, ne ve pro vili caniftro pura refpuatur fimilaginis offa; cujus fi pru¬
denti manu excitaretur materia, omnem valqret ex;cludere inopiam, &fpfpi-
tatem conferre perennem *

INCIPIT VITA.

2.”T yTI-Rligitur religiofus domnus V ville Imus, quem pius Dominus Ecclefiae
Gniiietmi V fuaefiitis-paftorem, ac juris fuae legis propagatoremconftituit, natione
patria. quidem Italus: avus tamen ejus, V1 b o nomine, militari induftria clarus, gen¬
te Sue vus fuit. Qui fcilicet ob inimicitiarum ultionem, nativam relinquens pro-
Av “ s ' vinciam, perrexit habitaturus Italiam, ibique copiofe locupletatus opum gra¬
tia feliciter deguit. Hic ergo exftitit genitor R o t b b r t i , qui accipiens fxbi
uxorem ex Longobardorum nobilioribus, nomine Perinzama, quae fcecunda
p*rente* P ro ^ e filiorum,genuit ei etiam pra cun&is optabilem Vvillelmum.Contigit nam-
Guiiieimi que fub ipfo tempore illius nativitatis,BERENGARio Longobardorfi rege defun&o,

» Ejus obitus ad Calendas Novembris notatur ia Necrologio S. Germani a Pratis, his verbis.* Obiit Pt
renxA noftra amica, mater domni VviUelmi abbatis.

Digitized by uooQie

S. GU \LLELMI «ABBATIS, 287

ut Ot to Imperatorum maximushoftiii manu emanem fibi fubjugandam peteret
Italiam; qui comperiens pratdifti Berengarii uxorem in quoddam caftrum, litum
in lacu urbis Novaris a y fedffe confugium, atque cum ea viros, quorum ooa-
fpiratio rebellis foret eidem Imperatori. Ad quod ilico divertens , cinxit illud fe¬
rocis obfidione exercitus. Erat enim prsedi&us Rotbertusin eodem caftrocum
propria uxore & liberis> cui etiam quique illorum cum fua domina curam atque
tutekm commiferantfui. Cumque diutius ab utrifque partibus acerrime decer¬
tatum fuiflet , cernens Imperator differri fibi vi&oriam, tentat largitionibus mu¬
nerum clam inflexere fuorum hoftium figniferum .Nam fpopondit ei cum maxi¬
mis donis etiam apud fublimitatem fuatn celfitudinis locum, fi fuos deferens illius
parti faveret. Ille vero minime adquievit, utpote miles adjuratus, refpondens
fibi optabiliorem fore proprii interitum corporis, quam facramentis affert as fidei
defertor haberi. Poft aliquot vero dies, habito invicem pacis confilio in deditio¬
nem gratis devenere Imperatoris- Tunc quoque ifdem Rotbertus, ut erat vir
prudens ac ftrenuus , fuggeffit Imperatori, ut filium, quem ei uxor fua intra ipfi-
us obfidionem caftri pepererat, Catechumenum fieri per manum imperialem
praeciperet: quod ille libentiffime annuens, ut monitus fuerat impleri mandavit,
ac propria puerum fuftulit dextera, eique nomen indixit Vvillelmum > quemfci-
licet poftmodum Regina, conjunx illius, exfacro fonte fufqepit baptifmatis.

3. Erat ergo, ut diximus, e jufdem genitrix, non folum profapia nobilis ,£ed et¬
iam morum honeftate praecipua. Hac fiquidem referre eratfolitade eodem pue¬
ro hujufmodi verba. Videbam me, inqaiens % nofte quadam daknatica vefte in¬
dutam , ftatimque folis radius illuftrabat mihi mamillam dexteram; dehinc vexo
apparuerunt quidam vultus gerentes angelicos; ipfique filiummeum mihiab-
ftrahentes, altius efferebant eumdem infantulum claritate nimia circumfiifum.
Ego quoque haec nimio in tuens pavore perterrita nil aliud quod dicere m,re per ie-
bam, nifi tantum, fanfta. Mater Domini Salvatoris tibi committo, cuftodi illum.

4. Alia namque perphera optimi prafagii, quae nos faftidinm vitantes retice¬
mus, confpicabantur milio. Nam & habitudo tenerrima aetatis ita diflimilis vi¬
debatur ceterorum, ut nimium admirabilis haberetur. Proptcrea uterque pa¬
rens uno confenfu a c voluntate, cum fiiorum omnium favorabili hortatu , Chri-
fio Domino vovere illum, in ejus domo afftdue fer viturum. Duxerunt autem il¬
lum , cum e fiet fere feptennis, ad monafterium fan£t* Mari*, £m£bque archan-
geli Michaelis in honore facratum, nomine Luciacum £, in quo etiam veneran¬
da habentur ofia beari martyris Januarii .* ibique juxta morem normae regularis
eum ipfius loci Abbati obtulerunt. Qui fatis devote illum fufcipicns^acra mona¬
cha lis religionis etiam vefte induit.Hic nempe tradidit ei primos Htterarumsipi-
ces, atque hujufce cuftodi* addidit praeceptorem, cujus animum ftupor invafit
nimius, quoniam velocitas feafns fibi commifli pueri ad tantam proficiebat in¬
daginem , ut univerfa priorum cooicholafticarum ftudia in brevi tranfeenderet
fpatio: proinde in admiratione non modica jam tunc tam Abbati quam fratribus
celeris habebatur.

5. Prseterea in vicino monafterio quadam anus, cu jus erat maritus jamfeni-

or, congruum habebat domicilium, ad quod prsediftus puer familiari curse pro¬
videntia per dies ducebatur: in quo etiam alrquocicns quietis no&ium gratia fu-
fcipiebatur. Cum igitur prasdi£la anus eum aliquando diligentia fovendi in fiflu
proprio brachiis complexafuifiet, mammat, qua laxis pendebant ac rugofis pel¬
libus, fubito turgentes lac fudere uberrime. At illa, ut erat pi* mentis ac De¬
um timens, neligiofis quibufq; fagaciter intimare curavit,quoniam ifitem qui vi¬
debatur puer, excellentioris vitat * ac dignitatis gratia e flet augmrntandns. In
proceffii namque temporiscura^oleviffet, ac jam in Dei timore obediester
fervire ftudoiffet, non defuere in Videnti* ftimuli: quibus etiam fepins agita¬
tus , conflati ter fuftulit illorum probra , ia quorum pro£b£him toto conami¬
ne laboraverat. Nam olim in Vercellenfi urbe primitus, poftmodum apud
___ . __Tici-

« Ali* editiones NtvitU, tnendoft.

b Illud eft monafterium Lucedienle, feu Loeedienfe, di quo fiiprs aftum. eft anno 1016. ad Vitant S.
Bononii e jufdem loci abbatis.

ANN.CHi
IO3I
I- /*<v

E (aero ion.
te a Regi na
firfeipitur.

Decr der».
vetur ipa.
tentibus.

In mona¬
fterio eru¬
ditur.

* BelUnJ.

diligentia

vitx.

Digitized by v^.ooQie

i88

V'* r -t A t

lANN.CH.
1031
t. Juil.

Patrem ad
monafticafn
vitam indu-
cit.

Renuit or.
dinandus
jurare Epi.
fcopo fide¬
litatem ,

*BolL per¬
pendere .

Idea vexa¬
tur.

Cogitat
alio abire.

* »1. dimi-
fit*

Ticinium, fub tuta cuftodia regulas artis grammaticae pienirer didicerat. Con-
ftituitur etenim divini officii affidiius cultos, ac fchofo capitalis illius loci, qui fe--
lici virtutum incremento y d>eo favente proficiens, commiffa eft ei Secretarii
cura atque adminiftratio, necnon eriam-totius fijpelle&ilis fanftuarii,. domi fo-
rifque confiliorum diffinitio. ' ,r . >

6 . Coepit interim cogitare, qualiter ft)Utngenitoremaflu 61 ivaga iftius foculi

cura fubtraheret, ac quod illi vrfo fupererat fetum in monafterio pro aeterna re T
quie laborando confumeret. Nam mater illius jam in pate obierat. Tunc nem¬
pe fuafit ei, ut mertfe tranaverat ille ftatimdile£lo obedivit filio, immo Deo,
qui ei praeftitit talem. Sicquef fatis accurate cum plurimis donorum exeniis duxit
illum ad mohafterium, ubi devotiflime a cunnis fufceptus, in fan&ae converfa-
tionis habitu & ipfe devote vivens , iion multo poft, praefente filio, optimo fine
vitam complevit. - - - •

7. Interea petebatur promoveri ad diaconatus officium , qui revera ita obfe-
quens exftiterat inferiorum praeceptionibus grkduum * ut etiam ipfis Sacerdoti¬
bus imitabile foret exemplar ad iter arripiendum tutum. Sed praedi£tum mona¬
fterium inVercellenfis urbis epifcopio fitum, atque ejufdem Epifcopi ditioni
fubjacebat. Inoleverat etiam mala arreptae confuetudinis ufus, ut nullus fratrum
loci illius Le vitici ordinis gradum prius fufciperet, quam fefe alfertione jurandi
promitteret fervaturtim fidelitatem Epifcopo. Hoc quoque dum fuggeftum fuif-
fet VvillelmbjUt juxta illorum morem faceret,ut erat eleganter affabilis,refpon-
dens dixit,fe hon pofle falubriter refpondere *, ut pro his quae folius Dei imperio
gratis praeftari deberent, horum miniftro alicujus fervandae fidei affertionem ullo
modo exhiberet. Quin potius, inquit, terribilem hujufmodi affentatoribus Sal¬
vatoris fententiam imminere. Atque hujufmodi refponfo prolato, omnino quod
hortaverant facere diftulit. Illico neftipCoppido ab hujufce fuaforibus detra£lio-
rium conrofionibus laceffitur, ab ipfo Praefuje redarguitur, ac veluti contumax fui
juris habetur.Ille vero talia pro nihilo ducehs,ac magis magifque inDei fe cultum
adftringens, ita ut paene ipfifoli omnis cura ac follicitudopfallendi, legendi ,
horarumque pulfandi die nonuque loci illitis incumberet, erat enim caftiffimae
mentis & corporis, paratus ad omne bonum, ac meditabatur frequentius, fi for¬
te quempiam reperiredocum valeret, ad quem tranfiens devotius praeceptis re¬
gularibus infervire liceret. Jam enim inibi fervor difciplina: regularis admodum
-tepuerat.

8. Proinde accepta quondam licentia orationis ac vifitationis gratia, ut ad
monafterium beati archangeli Michaelis a , quod fitum conflat in altiffimis jugis
Alpium, pergeret. Qui dum ad montis radices de veniffet, atque, ut eliiter
arduum, afcendendi ad monafterium jam paene fuperaret; ipfius equus, quem
^poft fe habena dextera injefla trahebat, ab angUfto tramite pede luendo paullu-
lum devians excuffa habena, quantum eft illud immane praecipitium, totus ruit.
Quod cernens vir Deo devotus, mente quidem exterritus, vultu tamen fereno
perrexit ad ecclefiam, orationi incubuit, ibique diutius ac fi nil adverfi contigif-
-fet, oravit. Deinde vero exiens, mifit famulum fi forte de equo aliter quam Ipe-
rare poterant contigiflet, ut ei renuntiaret .• qui egreffus reperit eum in loco, ubi
praeceps ruerat, flantem incolumem, ita ut nulla omnino fofura in eo videretur,
fed neque in loris aut ligno fed ilis aliqua attritio appareret. Siquidem cum mil-
liaria duo > & eo amplius a loco unde ruinam ceperat ufque in vallem ubi fiibftite-
terat, computentur. Receptoque qui miffus fuerat, equo, ei qui amifit * re¬
duxit . At ipfe gratias omnipotenti Deo referens, alacer ad monafteriujji rediit.
Quae res gefta plurimis admirationem praebuit, atque indicium fan£litatis.

Audierat, jam fama multiplici perfonante, monafterium effe, cognomen¬
to Cluniacum, in partibus Burgundiae, cujus fanftitatis ordo, ac diftriftio regu¬
laris , materque virtutum difcretio, prae cun£lis incomparabiliter viguerant ab

initio;

* Hoc monafterium non aliud videtur efle ab eo quod fantto Michaeli facrum in Picheriaai montis
vertice duodecim a Cinifio millibus fitum fuifle legitur in Hiftoria Pedemontana, quod jam a multis an¬
nis defecit a monachis ad Clericos.

Digitized by

Google

S. GUILLELMI ABBATIS. aSp

initio • ad quod etiam ire, illud invifere, toto mentis flagrabat defiderio.Conti- anm.ch.
git quoque dum hoc meditaretur agere, ut fan&iffimus abba praedici loci M a i o- i o ji
l u s, facra ecclefiarum loca ex more vifitans,ad coenobium Luciacum diverteret, _*• J*«-
Quod cernens famulus Chrifti Vvillelmus, intelligenfque fuum a Deo defideri-
um compleri decretum, fecretius atcijffit ad Dei virum, eique fui peRoris patefe¬
cit arcanum. At ille nimium alaciriter fpopondit ei juvamen optabile ad omne
quod in divini operis cultu decreverat exercere.Dehinc Romam pergens,perinde
rediturus, ut fecum ad diu optatum locum illum deduceret. Interim vero Vvillel-
mus deliberans prudenter de omnibus, quae ad fe pertinere videbantur, ac fi in
procin&u miles expeditus,ne forte ad fidei certamen ei properaturo res diu licen¬
ter iifae, non necefiitas parentum, aut fpeciofi tas carnalium fratrum,feu vici ac la¬
tifundia, atque caftella eorum quae perplura erant, non faltem pietas nativi foli,

•vel generalis amor cun&qrum obfifterent, fed ut ab his omnibus liber,atque exo¬
neratus viam mandatorum Dei, prout difpofuerat, currere valeret, totum fe di¬
vinae commifit providentiae. Regrediente igitur a Roma viro Dei Maiolo, me¬
mor uterque propriae lponfionis, fufcepit Vvillelnlum in fpiritualem Chrifti filia¬
tionem , ac duxit illum ad locorum fanftiflimum Cluniacum. Ad quod cum venif-
fet, mifit ante fe ex fuis unum, denuntians fratribus, ut obviam ei ex more ornati
procederent, quoniam excepturi erant quemdam fecum advenientem, cui honor
divinitus debebatur. Exceptus denique, ut fan&us mandaverat, follemni appa¬
ratu , promovit eum honorifice cum confilio fratrum; quippedum una fenfqre in
illo vitae meritum. Nam & ifdem vir Dei Maiolus peculiare frequentius cum eo*
dem Vvillelmode his, qua: veraB falutis funt, exercebat colloquium. Jamque ex¬
pleto in eodem loco plus minus anno integro, pluscunftis admirabilis, venera-
bilifque, necnon honeftioribus imitabilis habebatur. Tunc namque fpiritualis
Pater judicavit eum Sacerdotio fungi digniflimum. Jam enim facratus fuerat Le-^

'vitico minifterio. At ille humiliter pavendoque fe fubtrahens, dicens fe omnino

non efle a dignum tra&are tanti myfterii facramentura . San&us quoque no- s*cwdq-

lens placorem animi ejus turbare, confenfit ut voluit. rec “-

10. Interea venit quidam frater prsepofitus coenobii fancli martyris Saturni¬
ni £, quod eft fuper Rhodanum,precaturus fan£tum virum Maiolum, quatenus ei
aliquem e fuis commodaret, qui eum cum fratribus fibi commiflis ad lalutis viam
agnofcendam inftituere valeret. At vir miferi cordise gemina confideratione pro-
fpiciens, unius videlicet juvamen,alteriusquoq; obeditionis probationem,domnu przficitur.
ei protinus commifit V villelmum. Qui omnino nil dubitans aut renitens,perrexit
humiliter ad Patris imperium ei obfecuturus, qui ad hocvenerat utilitatis animae
gratia. Habebat enim praefatus vir plures fratres fecum fimui degentes,una tamS
voluntas omnium, par confenfus, fimilis operatio, modus orandi, ac pfallendi,
atque edendi,& totus horum habitus caritatis gratia uniformis,Vvillelmo re vera,

ut ipfis convenerat, praeceptore, Cluniacenfi ex more. Enimvero quidquid illo¬
rum erat peculii, communis ift ecclefia eremus efle videbatur: atque ifdem poft-
quam ad potiora Vvillelmus fubli matus fuiflet, referre erat folitus, nufquam fe
locum optabiliorem reperifle ad eam, quam obtinere deliberaverat, pauperiem
confequi, vel extremitatem fan&itatis.

11. Memorabili igitur patri Maiolo fub eodem tempore fuggeftum eft a R r u-
n o n e veneranda! memorif Lingonis pontifice, ut monafterium egregii martyris

B e n i g n i,quod juxta Divionenfe caftrum antiquitus veneratur,ad redintegran- Tultl moM _
dum divini cultus ordinem, qui in eodem loco omnino defecerat, fufciperet, & item s.Bc.
ficut per plurima coenobia jamdudum agere confueverat, ita & iftud In melius “ snl ‘
reformare fatageret. At vir fan&us motus pietate, ad preces pontificis mifit con¬
tinuo qui ad fe reducerent V villelmum, J 5 enim cum eodem fratre,cui illum com-
miferat,annum & femis pie vivendo expleverat. Cui utique ad fe revocato, prse-
di£U fan£ti Martyris monafterii dulci imperio paterni ovilis Chrifti curS commi-
Atta SS. O. S. B. Tom. VI. T fit .

n In Levitico gradu diu perfeveravit modeftiffimus Abbas; unde litteris Brunonis Epifcopi pro Flavinia.

«o fubfcripfit Vviltncus Lrvita : St in rotunda fandi Benigni quam is exftruxit ecclefia , hadenus idem
nomen idemque titulus legitur. Fuit tamen poftea facerdos ex prologo, fupra n. i. St infra n. 16.

i Modo prioratus eft monafterio Atnbroniacenfi fubjedus, vulgo diftus ftint Stturin.

Digitized by LjOoqLc

ipo VITA

ANN.ch. fit. Spopondit kfiipfer ut qukiqmd juvaminis ad fpiritualis hujus negotii incre-
io^ft mentumoptaret,ipfolifceati^iMjij©aquLpe»dereit. EpifojponkUpmiausin JDei
*• .fide paritor &fua conteRatus eft, otilbmpredkciflimi Patris advocatus Secu¬
te, adjutoratqueconfotetorin omnibnt elfot. Qui integerrima obforvatkne
-monttuiejus obaudiens, ultra quam eradi potuitiUum in vita difoxit. CLemens
igitur domnus Vvillelujus ad fi bi defanatum fofclpfondi ac regendi gratia mona-
flcrium, miffiscumeoa (anSoMaioia<|^ibuidawexJbwneftioribusOu«iacifra-
trihus, ibique honorifice exceptus, atque ab eodem prafoie Brunone monacho
tum Pater ex more confecratus,

12. Cumque acerrime ac vigilanti ftudio fe fibique commifios pro Dei amore
Et Verfia -difciplkis regularibus fubderet, noji multo poft commifluroei ab H^nrico vene-
ecnfi. er u ‘ rabili duce moaafterkm etiam Vewiaci caftri ex latere fitura, ubi antiquus con-
fefibr Chrifti &nftusreqkefcit Viventia Illud quoque, veluti primum, mo¬
deramine regulari.erat deftitutum , illoque in melius reformato, tertio nihilomi¬
nus deflituto, ac refta vivendi lege fuper fontem Befiue pofito, Apoftolorumque
fcertttfcnfi . Principi focrato ab eodem Brunone pontificeconftituitur pater. Erat amiquiffi-
muiii^c fspius paganorum fe u peffimomm quorumcumque hominum infeftatio-
me defolatum. Ad hujusncmpe redintegrationem dum toto conanime decertaret,
contigit, ut praediflus Epifcopus cum Comitem maximae partis Burgundios Vvil-
iex.uo, qui etiam ejufiLcm patris de qiuofermoeft»extiterat affinitate propinqu¬
ius, ipfo patre pngfentc, colloquium pacis haberet. Poft cetera dixit Pradul in aure
■Comiti,ut Abbati^itpote propinquo Icilicet foodeniter fuggereret,ut elationem,

. ne forte pro virtutum graria,yel rerum copia furriperet, caveret. Ille quoque re-
verenter accedens dixit ut monitus fuerat.Tunc pater V vilklmus vultu alacri ei¬
dem Comiti bu jufmodi refponfum protulit:Si, in quiens, cognpfcere potero, quod
s humi augmentum terrenarum opum vel poffeflionum unius tantum diei noftras vitae
iit«. umi ' protrahat fpatium,perfuaderi non mihi poteft quin ad horum extollar incremen¬
tum. Hoc autem refponfum dum Comes retuliffet Epifcopo, admiratiiunt uter¬
que ejus prudentiam, pariterque laetati propter humilem illius fapientiam.
i jJCum igitur fama lan&itatis illius jam latius deferretur,Normannorumdux
Monafteri» ve nerabilis illam comperiens Richardus, mifit ad eum, reverenter fupplicans,
Fifcamnenfi ut ad fe veniret, qui tandem libenter, ut rogatus fuerat, pergens venit ad eum: a
pratficimr . quo etiam,ficuti decebat, honorifice fufceptuseft.Cujus fan&iffimis cum recrea-
tus,ut erat totius boni amator, Dux fuiflet eloquiisyobfecrans illum utecclefiam
& individu* Trinit. nomini k honori dicatam, in loco Fifcamnenfi cogno¬
mento antiquitusconftruffom ,afop tamen patre Richardohonorificemius refor¬
matam , ordine monachorum fufeipiens decoraret. Erat enim illic more vivens
carnali, jugo foluta regulari ,clericoruro levis conciola. Cernens denique pater
Yvillelmus illius animi devotionem, promifit focum Dei adjutorio illud, quod
pofcebat, impleturum, Qui pariter venientes ad praedirum locum, fatis fublime
ac fpllemniter commifit ei fifdem Dux cum aliquibus Epifcopis dominium, & cu¬
ram regiminis totius loci. Tum vir Domini congregavit ibidem monachorum re¬
gularem catervam, ita videlicet perfonis numerolam, ac bonorum Rudiis copio-
fam, ut triplici lui numero praeteritorum numerum excelleret clericorum. Quod
cernens jam diftusPrinceps,multorumdonorum ac pofleflionum largitionibus am¬
pliavit locum. Monuit etiam tam Abbatem quam ceteros fratres fapius, ut ab
illo peterent quidquid fuorum utilitati expedire noffent, utpote quoniam de hac
re fecundum velle provenerat ei k pofle.

14, Interea cernens vigilantifiimus Pater, quoniam nonfolum illo in loco, fed
Sthoias ibi e m » per totam provineiam illam, necnon per totam Galliam, in plebeiismaxi-
inftumt. w foientiam pfallendi ae legendi deficere k annullari Clericis, inftituit fcholos
facri minifterii, quibus pro Dei amore aflidui kftarent fratres hujus officii do&i,
ubi fiquidem gratis largiretur cun6lis do&rin* beneficium ad cfnobia fibi com-
mifla confluentibus;nullufq; qui ad hgc vellet accedere prohiberetur. Quin potius
•___I_ tam

6 Otto J^oaes, cognomento Willelrnus ab Hetvrico Duce adoptatus, de quo Chronicum Benigniamjm paffim,
Benigniani monjtfterit fuit advocatus, cui fc‘Befuenfi, Fruftuarienfi , jliifque (acris locis multa bona contulit.
Obiit.anno 1017. !in monafterio fandi Benigni tumulatus eft, qui promeruit , inquit Chronographus, ut
f*mfer ntemri* iffint «i*tur sb hujus loci vmuchit.

Digitized by

Google

S. GUI LLELMI ABBATIS. api

tam fer vis quam liberis, divitibus cum egenis, uniforme caritatis impenderetur ann.ch.
documentum. Pluresetiam ex ipfiscfnobiis,‘ utpotererum tenues, accipiebant I0 3 I
viftum. Ex quibus quoque nonnulli in fan&ae converfationis monachorum deve- ** J * a *

* nere habitum.Cujus denique inftitutionis labor nimium optabilem diverfis eccle-
fiis contulit fru&um. Nam praefatum, ut dicere coeperamus, locum taliter clau-
ftris atque officinis regularibus, ceterifque bonorum copiis adornavit, ut prae ce-»
teris illius pro vincias felicibus femper floreat incrementis.

15. Contigit ergo poft modum, quatenus pars ecclefxae beati martyris Benigni, Temp i um
cui, au&ore Deo, primitus pater datus fuerat, ruinam corruens daret. Quam cum s. Benigni
reformare cuperent artifices caementarii, graviorem pars eadem [dedit ruinam. reft * ur3t ‘
Quod cernens vir Deo devotus,intellexit divinitus fibi dari indicium, quod totum

a fundamentis renovari conveniret templum. Ilicoque fummo mentis ingenio c$-
pitipfiusecclefiae reformandae mirificum conftruere apparatum: quam denique
cum ccepiffet reaedificare politione mirabili, valde longiore ac latiore quam fixe¬
rat ,ignotus tamen erat univerfis locellus, quo pretioli martyris membra claude,
bantur Benigni, quia follerti cura taliter antiquitus fuerat reconditus, ut illo fidu¬
cialiter veneraretur Martyr per aevum, ubi felici morte occubuit propter Deum: Cujut fepu( .
fed a quibufdam incautis dicebatur etiam ibi non haberi. Cujus ignoratio rei ni- erum d«e-
mium maeftificabat animum patris Vvillelmi. Tali quoque defeftu anxio revela- g,t *
tumeft vifione pulcherrima per ipfum Dei martyrem ipfius honorabile fepul-
crum. Erat enim, ut beatus multorum fan&orum deferiptor miraculorum Grego-,
rius Turonorum pontifex refert, a praegrandis arca lapidei farcophagi continffs il¬
lum . Pro cujus incredulitate narrat idem Sanftus alterum fanfti nomin is Grego-
rium Lingonienfem epifeopum acrius quondam fnilfe increpatxim. Cujus nam¬
que pofitionem loci antiqua vetuftas occuluit. Nam coram praecipuo illius mona-
iterii altare profundius habebatur defoflum memoratum fepuicrum. Quod conti¬
nuo requirens invenit, aperienfque illud contingere meruit facratiflima egregii
martyris offa, in cujus etiam cerebro, quod in deferipta ipfius paflione legitur b ,
vulnus ferreo illatum ve6te apparuit.* quae omnia integro numero praefentibus ho»
neftioribus tam Epifcopis, quam ceteris diverforum ordinum vel fexuum curao-
doriferis thymiamatibus, ac pfailentium choris,in eodem recondidit farcophago,
indeque paullulum ad orientem illum amovens, in pulcherrimo atque incompa¬
rabili locavit tumulo. Dehinc namque Pater venerandus acriori accenfus devo¬
tione, reformandf opus bafilicae inftanter,quemadmodum decreverat,accelerabat
perficere. Quoniam, ut diximus, & praefto eft cernere, totius Galliae bafilicis mi¬
rabiliorem , atque propria politione incomparabilem perficere difponebat.

1 6. Omnipotentis etenim Dei gratia in ipfo cooperante, Cf pit illius fama fan-
ftitatis circum adjacentes feu longinquas penetrare provincias.Nam prseful Met- Momfte-
tenfium Adalbero,reverenter fatis illum evocans,commifit eidemfan&i Arnul-™ Menii
phi confefloris regendum ac meliorandum, ut agere confueverat, monafterium. reformat.
Sufcipiens ergo illud brevi tempore reddidit emendatum. Tunc enim devota con¬
cepit mente,ut Apoflolorum principis Petri fan&iflimi limina vifitaturus adiret.
Stabiliens nempe coenobia fibi commifla idoneis Prxpofitorum feu ceterorumof- *° n,am pe '
ficiorum perfonis, ut decreverat, Romam orandi gratia perrexit. Vifitatis quo¬
que fan£lorum fepulcris, vel oratoriis, facris etiam Miflarum per femet celebra¬
tis folemniis ( nam praefatus Bruno epxfcopus facerdotium illi impofuerat ) cum
apoftolica benedi&ione confolatus regreditur ad patriam, cf pit febricitans aegro¬
tare. Jam jamque ad coenobium fan&ae virginisChriftinae c perveniens, inle- 1» reditu
dum decubuit: qui paullulum convalefcens Vercellis devenit, rurfiifque ibidem * Brotat '
gravius periclitari cjpit.Tunc quoque, ut idem referre erat folitus, &etiam bonae
memori^ Gerbaldus , almi patris Maioli monachus, acpraedi&i cfnobii fanflae
Chriftinf abbas perhibebat, du in ecclefia fanfti jaceret Eufebii prflulis, per qua-

tuor vel quinque horarii fpatia ita fa&us eft exanimis,ut nullum omnino fpiramen
Atta SS. O.B. Tom. VIII. T ij in

a Scilicet libro 1. de Gloria Martyrum capite $ 1. Gregorii autem Ligonienfis vita habetur inter vi.
tas patrum capite 7.

b Pallio fandi Benigni edita eft a V. C. Francifco du Bofquet tunc praetore Narbonenfi, in Hifto-
ria ecclefia: Gallicanas.

c Monafterium fanda: Chriftina: prope Ollam, de quo exftat Ludovici Pii diploma, in notis ad
Capitularia & a Cointio editum tomo 7. ad annum 8 a a.

Digitized by uooQie

zpz

VITA

ANN.CH
ICJI
X* Jan.

Fru&ua-
rienfe mo-
rufterium
condit.

S. Odolini
perfuadet
rnonafterii
ingteflum .

in ipfo cpgnofceretur.Sed tamen ignoratur quid tunc divinitatis praefenferit;quo-
niam pauilulum in fe reverfus, voce qua poterat, lingua palpitans, hsc periona-
hat verba: Domine Jefu-Chrifte rex aeterna gloria, lufcipe me, fi placet, quo¬
niam bonuses, non dubito ad te exhoc corpore tranfire. Sciendum vero eft,quo¬
niam iftius mora aegritudinis, ut eventus rei fubfequentis demonftrat, npn fuit
impedimentum tantum quam gratia fpiritalts lucri.

17. Occurrentes ei denique illuc tres ipfius germani fratres, levi eveftione de¬
duxerunt illum ad fui juris praedia confovendum.: ardenter e nim defiderabam vi¬
dere illum, quoniam compungebat corda eorutndem divina abdentia pietatis.
Convalefcente quoque eo ab aegritudine, poft aliquot dierum fpatium convenere
ad illum quique fuorum ac plures domini civitatum vicinarum, & fuadere i!li ce¬
perunt, promittentes fe plura largituros, fi in nativa patria egnobium fibi,ficut in
externa audiverant illum feciffe, aedificare inciperet. Tunc etiam, quod potiffi-
mum fuit, duo ipfius germani videlicet Godfredus, atque Nitardus, viri lpeda-
biles, fecretius illum euan comite maxima partis Burgundiae V villelmo, quie-
tiam ejufdem patris, de quo fermo eft, exftiterat affinitate propinquus,adeuntes
fpoponderunt fe faecularem relisuros militiam,ac fe fuaque omnia in omnipoten¬
tis Dei peculiare dominium devenire. His auditis Dei cultor ilico fiducialiter coe¬
pit traftare de coenobii,unde rogabatur, conftrudkme: qui pariter communi con-
filio & voluntate locum quasrentcs, rei hujufmodi aptum reperere in rure pater¬
no a Pado diflantem flamine quaternonailliario, folitarium, cognomento Fru-
duarienfem. Ibi namque collocari praecepit bafilicam, quam praetente A rdui-
140 a rege cum aliquibus Epifcopis facrari juffit in honore genitricis Dei Maria:,fa-
diqut Benigni martyris, atque omnium fandorum. In qua etiam ifdem Rex
cum fiia conjuge & filiis humatus quiefeit. Ad quam nihilominus tam a Roma¬
na urbe, quam a di verfts partibus plurima congregavit fandorum martyrum cor -
pora. Brevi namque imfpatia temporis colleda eft ibidem numerofa fratrum con¬
gregatio Deum timentium, inftitutabeatiRenedidi abbatis praecipui fervantes,
qui ifdem pater Vvillelmus a fando Maioto Cluniaci didicerat.

18. Revertens igitur poft hacc ab Italia, omni fiudio fatagebat e diverfis parti¬
bus terrarum colligere viros fervituti Chrifti idoneos, fuadendoeis vitas cseleftis
gloriam, pariterque comminans inferorum fupplicia. Tantam enim ei Dominus
cum ceteris virtutibus virtutem falutaris verbi concedit, ut quibufque dodrinain
illius fufeipiemibus fummam conferret fidei firmitatem., bonarumque virtutum
augmentum,ac vitiorum emendationera.Omnibus enim/tcuti expedire noverat,
fi ve leniter, feu afperrime, caritdtrve tamen hnjufmodi exhibebat. Contigit er¬
go illum aliquando cum viro per omnia diefiderabili, domno fcilicet Odilone ,. ad¬
huc idlbhtcanonic ali habitu degente, de vera animarum iahite habuiffe collo¬
quium . Intelligens vero illum niti ad fanditatis culmina, cgpit illi attentins fua¬
dere ; ut quod potiffimum fore creditur, quantocius explere fatageret. Negotiis
videlicet fazculi iftius abjedis, Chrrfturo Jefum fequi liceret expeditius. Cotnpun-
dus ilico vis clarus libenter fe fadnrum promifit, qiuod pater fuaferat Vvillel-
mns . Nam poft pauilulum ad coenobium nominatiffimum honorifice deveniens
Cluniacum, ihiquea fando Maiolo eft devote fufeeptus, atque in? habitu fanda:
Gonverfationis monachus ex more facratus efl.Cujus etiam con verfatio intantum
eftitit cara Deo, & dulcis Deum diligentibus, ut ifdem fandiffimns Maiolus libi
commiffbgregi allegansilirnir in vita, qualiter poft ipfius obitum haberent pa-
trdm atque paftorem. Quod ita iwamfeftiffime & utiliter fieri contigit. Quam e-
nimpraemaximam exinde ,dum adviverent,diledionem inter fe habuere, dum
alter eorumckm alterum frbr ucrumqUe praeferens, exprimi non valet. b

xp. Praeterea pontificibus Romanis pater V villelmus, qui fuo tempore praefue-
re, in tanta veneratione ac reverentia eft habitos, ut quidquid illis fuggefliffet,
frve per fe* fi ve per aliquam legationem, libentiflime implere ftudebant.Nam &

_ , _J°-

» Defunfto Ottone j. Imperante, Italici rlgriumad Germanos transfert! xgre ferente?, Ar
duinum Eporxdienfit Marchioiiis filium Regem («lutarunt, quem Henricus pius «rmis profeqirttuf primum
«d vitam privatam, mdx ad Fniftaaris moneftwiufti «Smptiht.

i Multa hic in editis tranfpofita fuis quasque locis rcilituimus ope noftri_mf. codicis .

Digitized by ^.ooQie

S. GUILLELMI'ABBATIS. 293

Johannem Papam fpirituaiia dona per orbem, maxime Italicum, auri vel ar¬
genti pretio diftrafta minus curantem, tali inve&ione monere ftuduit per epifto-
lam, hasc continentem. a Parcite , quafo , parcite , qui dicimini fal terra , & lux
mundi. Sufficiat hominibus jamfemel C hrifiumfuijfe venditum pro communifalute
univerforum. Jam enim refuga veri luminis ,fojo nominepajlores , ovile Chrifii im-
mo membra illius , videte pofivos quo eunt. Si juxta fontem tepet rivus , in longin¬
quum fgt er e nulli dubium ejl. Id circo cura quibufdam venditur ad fuum interitum .
Volo vos pajlores ab Pontifices omnes in communefudicisfecurim gefi antis , ante ja¬
nuam affifientis memorens. Quam epiftolam Papa libenter ample£tens, grates ac
benedi&iones tanto Patri retulit, Deumque in illo glorificavit.

2o.Sed Sc illud denique in eodem Patre fuit valde memorabile,quod multi tum
etiam nobiles venenatis infefti verbis malorum, dum adverfus illum contumelia¬
rum verba dicenda concepiffent, feu jurgia ultionis vice referenda, ut ad confpe-
£tum illius ventum fuiffet,ftatim mirabantur femet ab his quas intenderant expri.
mere, alienatos fuilfe; amiffaque ferocitate rei praeteritas, quidquid id erat, to¬
tum procedebat ex manfuetudine. Heinrico fiquidera Imperatori de eo fugge-
ftum fuerat, quod illi derogans, illumque contemnendum adjudicans, Ardui-
n 1 quoque parti, qui fibi Italiae regnum praeripuerat, faveret, illumque pro pof-
fe defenfitaret. Ex hoc quippe viro Dei, quamvis ab re, iratus fuerat. Ille vero ut
comperit, ad illum pergens, rei veritatem fefe purgando pandit, atque fi quid
erat odii a corde illius deterfit. In tantum etiam ifdem Imperator poftmodum il¬
lum dilexit, ut illi dona largiretur plurima, Sc quidquid ab eodem vellet fieri,
continuo impetraret.

21. Pari namque ratione Rotberto Francorum regi de ipfo indicatum fuerat,
quod Brunoni prsdi&o Lingonum Epifcopo, qui Regi minus adquiefcebat, talia
luaderet, quas regali juri nimium refifteret. Ille vero fimul Sc Regina conjilx illi¬
us propter hoc illi irati, comminati funt aliquotiens coenobiis ejus damnum infer¬
re maximum. Adiens ergo intrepidus amborum prasfentiam, ita illorum divi¬
ni verbi virtute iram compefcuit, ut etiam fummam dignitatis gratiam apud il¬
los obtineret. Nam cum illorum filius, qui pro fua: juventutis elegantia ac libera-
litate Hugo Magnus cognominabatur,jam in Regem unflus obiiflet b , ac parens u-
terque pro morte ipfius paene ufque in fuimet necem cordis dolore & lu£tu afflige-
„ rentur; tunc acceflit ad eos fpiritalis medicus, & ait:Non infelices enim vos pu
„ tare debetis, quod talem amififtis:quin potius felices valde, quia talem habere
„ meruiftis.Ego,inquiens,ex ullo hominum gradu non tam pauciffinios falvos fu-
,, turos seftimo, ficut de Regum. Qui cum attoniti refponderent: Quid hoc dicis
,, Pater? Refpondit: Non audiftis, inquit, facer Canon quomodo refert, vix tres
„ de triginta Regibus bonos exftitifle- ? Idcirco ceflate,quaefo, hunc juvenem flere
„ mortuum, led potius congratulamini ei, ficuti requiei datum Sc a malis libera-
tum.His di&is ita confolans illos placabiles fecit, ut viderentur non habere quod
plangerent, & Deum dicerent vifitafle illos per fan£tum virum .

22. Quorumdam etenim nomina aliquando interpretabatur,five ad profeftum,
fi ve ad detrimentum ipforum. Cum igitur poft mortem Bertoaldi Tullenfis pon¬
tificis , qui ei monafterium fancli Apri confefforis commiferat, eidem epifeopa-
tui quidam Hermannus praefui datus fuiffet, ita coepit exofos hujus Patris habere
monachos cum fua inftitutione, ut etiam honeftiffimum fratrem , Vvidricum no¬
mine , qui poft illum ejufdem loci pater devotus exftitit, cui tunc ceterorum cu¬
ra imminebat, baculo verberaturus eum impegerit. Quod dum Patri relatum
fuiffet, ad nomen illius alludens, ait: Secundum fuum nomen, inquiens, fa¬
cit Epifcopus ifte . Nam lingua barbara Herman in noftra homo errans dicitur.
Ac deinde: Si enim Chrifti paftor fuiffet, illius oviculas minime laceraret. Sinite

AB a SS. O. B.Tom.VIII. _ T iij _ . illum

* Prxter hanc Guillelmi ad Johannem 18. fummum pontificem epiftolam , exftat iniuper altera ad
eumdem, qua monet eum, ne Ecclefiam Conftantinopolitanam Univerfalis nomen fibi attribuere patiatur,
quod quidem T biverfaUs nomen mifla ad Johannem legatione Conftantinopolitanos Patriarchas jam obti-
nuifle fama falfo vulgaverat . Hujus epiftolx , legationis , toti ufque negotii mentionem facit idem Glaber
lib. 4. cap. t. Sc Hugo Etaviniacenfis in chronico ad an. 1014.ubi hxc altera epiftola habetur , qtum Vita;
fubjiciemus.

b Hugo Roberti filius anno 1017. in regem unftns, obiit anno 10*6. die 17. Septembris, fepultus
in ecclefia fan&i Cornelii apud Compendium.

ANN. CH
1021
t. Jan.

Henricum
Imp. fibi
conciliat.

Et Rober.
tum Galliae
Regem.

Hermannus
Epilcopus
monachos
perfeq uitur,
perit.

Digiti ;d by t^ooQie

ann.ch

1031

t. J»n.'

Et Leo Ver.
cciienfo.

Prareft mo.
nafteriis
40. moni-
chit 1100.

In fide
Guiliemi
precante
exaudiun¬
tur.

Rudet do¬
cet orare.

OfScii di¬
viti cura.

Monadem
reftaurata.

Eedefia S»
Benigni de.
dicatur.

In qua con¬
donatur .

2P4 VITA

illum: verus Pallor novit, & ipfe quae fua funt colliget.Non multo poft denique
pergens in longinquum faeculam exafturus negotia, crudeliter obiit, peregrina
potitus fepultura.

23. Simili invidia quoque Leo Vercellenfis epifeopus ad a&us univerfos iftius
patris exftit 2rat infeftus. De quo etiam talia narrare folitus. Hic ergocrudeliffi-
mus Leo totus eft fine Deo; quia fi fuiifet Deus cum eo, que illi-us funt amaret pro
illo. Affirmabat autem poft mortem & aeternaliter illum efle damnatum, manife-
ftiffune fiquidem in multis claruit, quoniam quifquis illum odio habuit, exinde
poenas luit: ficuti vice verfa, fi quis illum dilexit, raercedem a Chrifto perce¬
pit illius au£lore fan£litatis.

24. Fertilem igitur gratiam ac dona uberrima a bonorum omnium largitore
Pater ifte promeruifle e videntiffime paffim claruit;fed nos Ie£loris taedium caven¬
tes, plurimafilentio tegimus. Erant namque tara monafteria, quamcfnobiaat¬
que cellulae monachorum circiter quadraginta, quae illius patrocinio tute cuneo¬
rum bonorum affluebant copiis: fratres vero in ipfis degentes proculdubioplus
mille ducenti. Quibus inerat fides integerrima, ut quamdiu id devote exercerent,
quod ab eodem Patre didicerant,nil mundi hujus formidare debere,aut cujufpiam
fuae utilitatis rei indig entiam pati. Id ipfum enim fuis faepiffime inculcabat a Deo
fperare & credere, quod etiam plurimis probavere experimentis. Nam aliquan
do perdiverfa terrarum euntes itinera, dum ex eventus facie perturbari potuif-
fent, dicere erant foliti.* Domine, in fide, patris Villelmi fac nobis ficutvis.
Nec ullus illorum umquam hoc dicens ope caruit. Inftituit quoque fimpiiciori-
bus vel idiotis, e feculo ad fe confugientibus fratribus, orandi formam, quin¬
que modulis myftice conflantem: ut videlicet quot fenfibus humani corporis
Deus offenditur, totidem vocum claufulis ad mifericordiam rogaretur. Erat au¬
tem hujufmodi: D omine , Jefu , Rex pie , Rex clemens , pie Deus . Subjungeba¬
tur vero fingulis, Miferere. Supputabatur namque taliter, ut fi verbi gratia in de¬
cem novennallibus articulorum jun£luris, ter & quinquies idemtidem revolven¬
do devote diceretur, pfalterii tota feries mutuata perfolveretur- Unde etiam pro
pfalterio apud illos habebatur, ut Pater docuit,& cognominabatur. Mor tificatio
nempe carnis, & ahje£liocorporis, ac vilitas veftium,ciborumqre extremitas vel
parfimonia,in fuorum univerfis, ac fi natulariter, viguit. Ipfius etenim fermonis
habitudo aequaliter cunftis, prout videbatur, in gratia erat condita. Pietati qui¬
dem 8 c mifericordias expleri nequit quantum operis dabat. Cum lupernas dulcedi¬
nis neftare, artificialis etiam mufica perdoftus ac comtus dogmate, quidquid in
pfallendo choris fuorum pfallebatur, die ac no£le tam in antiphonis], quam in re-
fponforiis,vel hymnis,corrigendo & emendando ad tantam derexit reftitudinem,
utnullis decentius ac reftius pfallere contingat in tota ecclefia Romana. Pfalmo-
ru nihilominus concentu dulciffimo ultra omnes diftinguSs decoravit melodimate.

25. Erant igitur, ut diximus, fub ejufdcm patrocinio tam maxima, quam mi¬
nora perplura monafteria atque cfnobia, quas videlicet ipfe omnia aut a funda¬
mentis innovavit, vel ampliando honeftavit. Nam fan&i martyris Benigni,ut di¬
cere capimus, cui Deo au&ore primitus paftor allegatus fuerat, bafificam incom¬
parabili opere p?ne expletam,jam Brunone defun6lo,Lambertoque in fede illius
fubnogato,placuit ut eadem bafilica pontificali ex more benedi£lione facraretur.
Tunc denique ad votfi ipfius Patres convenere die defignato e diverfis provinciis,
non folum Epifcopi,verum etiam quorumcumque ordinum promifeu? plebis in¬
numera multitudo. Erat enim autumni dies tertius Kalendarum Novembrium ,
ante videlicet natale ipfius martyris, qui omnia rite ac follemniter, ut condecens
erat, explentes, petierunt qui aderant Epifcopi, ac quique religiofi patrem V vil-
lelmum, ut in die tante confecrationis, tam ipfis, quam univerfas plebi, inter
facra Miflarufti follemnia divini eleemofynam impenderet verbi. Ipfe vero, ut e-
rat bonis omnibus obfequens, agere non diftulit, fed mente pia, corde contrito,
vultu alacri,Spiritu-San£lo plenus in haec verba cum lacrymis erupit.Conveniftis
fratres & forores, grex pretio Chriftifanguinis redemptur; conveniftis, inquam,
ad nuptias ipfius fponfae, matrilque veftras caeleftis ac fempiternas Ecciefiae, quae
idcirco univerfalis dicitur, quoniam non folum quod ip omnes mundi terminos

dii-

Digitized by v^.ooQie

S. GUI LLELM I ABBATIS. 2 <?s

„ dilatatur, fed etiam pro eo quod nulla immanitas criminum illiusfeperat (fi amm.cn.
„ tantum fides adfit ] dona mifericordiarum. Qua; fcilicet Patriarcharum myfti- i o 3 1
„ cis przfignata figuris., Prophetarum oftenfa prciagiis, Apoftolorum audorita- *• J* 4 *
„ te ac labore conftr uda, & martyrum (anguine confecrata; in qua abluti ac re-
„ novat i a culpa veteris piaculi per falutaris undam baptimatis, ficque mduitni-
,, ni prima ftola angelicas beatitudinis, quam amififtis in tranfgreffione parentis
,, primi incolae paradifi. Deinde vero editis carnem ac potatis fanguinem illitu
„ omnipotentisAgni,qui vos prj ceteris mundi creaturis formans^credimens^u* <

„ vida benignitate elegit ad fui atque Patris regnum,fandique Spiritus gloriata
„ poflidendam,ad quam dilediflimi tendere vos invito, moneo,o6fecro,per cari*

„ tatis ignem, & humilitatis^atque exilitatis continuam cuftodiam.Gaadere, ln-
„ quit, contigiffet mihi ex vcftrx unanimitatis devotione hujus fandificationis
„ concurfusrfed quia nimius m?ror mentem deprimit ex fignis fatanf,quf eviden-
„ tiffime apparent in populo Dei:Non,inquiens,adfpicitis quibus eft adhuc mens
„ fanior,quf fciffur? & detruncationes veftium rabidiffimf ?quf attonfury per cer*

„ vices virorum ? quam turpis in barba obripilatio maxillarum^ quam nugacifli-
„ ma pf ne univerforum & mfaniffima aditatio?qaam laici va ad omnes pftie fer.

„ mones ore tetricrepo juramenta ? Ifia etenim univerfa recentia & naper crx£

„ fata,non ex religioii tateChriftianitatis*procefiere,quin potius ex diabolice fu- * W-.

„ perftitiofitatis rabie emerfere. Exinde quoque pullulat radix omnium maiori! £siatu,

„ iuperbia,ceterorumq; vitiorum fomenta. Atque vos ipfi findicate,fi non ipfitis
„ famuli eftis, cujus infigniadeftigmatain vobifmetipfis geritis. N 3 & me pudet
„ dicere dum pf nitet reticere, quoniam exfpedaftis dulcedini verbi, & ego pro-*

„ pino vobis generaliter amaritudinem redargutionis. Moneo etiam illfi, fi qoi$

„ eft in tota hac plebe/jui vel quinque fblidos,feu quippiam ad hujus fandi rttar-
„ tyris obtulit reaedificandam muneris ecclefiam, quam prae oculis habetis, corti
„ cunftis referat. Dum ergo non inveniretur quifpiam aliquid contuliffe, rurfus
„ ait; Videte,fratres amantiffimi,inter quas fpinas atque incendia pefiimorfi hf c
„ aula omnipotentis Dei per fidem fui teftis Benigni, ad qufl elegantia excrevit y
„ ipfo cooperante, faftigia. Volo vos,fi placet,affidue effe memores, quam velox
„ unicuique fit mundanas curae & ambitionis depofi tio.Propter quod obfeCrocum
„ noftri auftoris adjutorio refiftite vitiis, & maligno diabolo; virtutes quoq; ptf-
,, claras afiumire & colite; benigniffimo Deo Conditori ac Redemturi vcltroin.

„ eundis obaudite, qui vos per fidem & orationes ac merita omnium fideliu fuo-
„ rum dignos faciat introducendi cum eis in fempkernfglorif regnum , perje-
fom-Chriftum diledum filium futim * Dumque ille ita peroraflet ,ac refponfum
ab omnibus fuifiet, Amat: qui fingultus quantf lacrymse, qui gemitus per to¬
tam agebant ecclefiam,exprimi non valet. Omnibufque rite perfedis, cum gau¬
dio quique rediere ad propria. Ex illo etenim die in eadem bafilica, praecipue ad
tumulum gloriofi Martyris/adf funt multimoda: curationes di verfarum infirmi¬
tatum, qua etiam ab multiplicitatem feribi nequeunt. Sed ctfi quis cum fide ple¬
na fibi depofeens quacumque utilia, proculdubio adipifeitur, fi talis fit Ot pro¬
mereatur Sandorum meritis & orationibus. Vyiiieimus

26. Nec pratereundum nobis videtur, quod dum patris Vviilelmi alloquio
multis fuerint in mente recreati, plures etiam in corpore tradu e jufdem redin¬
tegrati, oratione refocillati, vifitatione confortati, ac benedidksne firmati:

& quamvis nunc minus audiatur quod olim Chrifti fequacibus ufui fuit, fufeitare
mortuum; pauca tamen de pluribus, ut teftati fumus, qua Dominus per iftarn
operatus eft dkemus.Revertenti namque illi quondam a cf nobio fandi Viventii
confefforis,cum jam adpropinquaret fandi Benigni monafterio, obviam habuit
promiicui vulgi turbam plangentem ac repedantem a fpedaculo cujufdam mi-
ferrimi, videlicet ex e jufdem fervorum familia fandi Benigni, quem magiftratuS
crimine convidum, morteque fufpenfionis patibuli adjudicatum deliberaverat.

Quod audiens vir mifericors miliario diftans a loco, dimifio equo illuc quantocius
occurrens ,hoc tantum d icebat;Jefu,Jefu,qui pepercifti latroni in cruce,miferere.

Juffitqiie fu is velocius infelicem illum,qu£ cernebant e trabe pendere^am rigen¬
tem deponere:ipfe vero toto proftratus corpore orationi incubuit. At illi folventes
lora guttur illius ardantia,exanimis in terram cecidit. Ad qu£ accedens vir pius,

AB a SS. O. B. T om. VIII. T iiij ait:

Digitized by booQie

2 p6 ; V r T A

'an. chr* ait: Surge, inquit, Dominus imperat. Ipfe vero aperiens oculos erexit fe ,
1031 admirans vaide fibi * fupe reffe. Qui cum viro Dei egrediens, exfultantibus cun-
Morte *°u > ac ^ monafterium plures poftea vixit annos . Multos nempe ab hujufmodi pa-

nitum fu- tibuli fufpendio ac nece perdiverfas provincias tam interventu , quamredera-
**/!Vup- tionis pretio liberavit.

preffe. 27. Nam & fratribus monafteriorum utilitatibus prapofitis illud faepius incul-
«laioM ca ^ at 5 ut * n exa&ione fibi commifforum forent providi, ne forte nimis tenues pro
redituum, cenfus reditu affligerentur. D icebat enim fe magis velle largiri egenti , quam
exigere quidpiam ab indigente. Itinera quoque ejus per civitates & vicos, fen
quorfum haberet, ingens pauperum atque infirmorum turba praoccupa verat. At
ipfe liberalis & largus beneficiorum erat univerforum impenlor. Defiderabatur
enim ab omni hominum ordine vel fexu ipfius prafentia, ficuti unius e Patriar¬
chis aut Apoftolis Domini. Aliquanti etiam referebant illum fibi per vifum in fo-
mnisapparuifle,feque de pravis adibus redarguiffe,vel monuiffe illos de commu-
Auftori animarum falute. Teltor ego, inquam, ipfius ac virtutum matrem caritatem,
huus vita- quoniam quondam meorum culpis facinorum offenfus , ut fen fi illum ad horam
app^et. ama ricatum, feceffi in aliud coenobium ipfius ditioni minime fubditum ; dumque
illic degerem, adftitifle mihi una node vifus eft afpeftu placido, ac manu injeda
caput mihi demulcens ajebat:Rogo ne me deferas a fi non te amare fingebas:quip
potius exercere te cupio qua promiferas. Ipfius namque imperio maxima jam ek
parte eventorum atque prodigiorum,qua circa & infra incarnati Salvatoris an¬
num contigere miliefimum, defcripferam. Qua etiam caufa ad prafens opus me

compulit infleftere articulum. Idcirco omnes pariter oro ne propter hoc prajudi-
cium de me fiat. ’

Omnium 28. Beatitudo igitur eximii patris Vvillelmi jam ad tantam excreverat excel-
rementia Antiam, ut eundas Latii ac Galliarum provincias ipfius amor ac veneratio pene-
traret.Nam Reges ut patrem,Pontifices ut magiftrum, Abbates & monachi utAr-
changelum, omnes in commune ut Dei amicum, fuaque praceptorem falutis ha-
bebant.Quis enim umquamalius prater eum Veneticorum gentem in tam amica
G <»/*/. 4.1 i familiaritate habuit? Exaggerati ve fecundum Apoftolum loquimur , quoniam fi
fieri poffet oculos fuos eruiffent,& dediffent ei. Siquidem Urfus patriarcha illorfi,
ipfius fandi patris decrevit effici monachus. Sed quia ipfe difpendium illius gen¬
tis,quod foret pro tanti abfentia viri,confiderans, illi in fuo propofito permanere
fuafit. Quod etiam de multis fimilis rei gratia cognitum habetur feciffe.

Ei-Italia in ' 2 9 ’ Jam vero in Dei opere magis affiduus quam frequens, cum effet in Italia
Galliam re- fuum biennio praftolans a faculoexceflum, led rerum opportunitatibus exinde
du * ’ evocatus,aegerrime tamen ad Gallias remeavit. Cymque re vifendi caritate eun¬

dos Gorzienfe ufque monafterium, a fe olim cum ceteris ad regulare fpecimen re¬
formatum deveniffet, qiiae fupererant in viferecura.vit, Dehinc ad praenomina¬
tum venit Filcanniim. Poft aliquot vero.dierum acribus coepit doloribus affligi .
Jam quippe imminente foftemnitate Nativitatis Dominica, pranofcens fu*a
Chrifto vocationis diem, convocatis ad fe fratribus deliberans coram eis provide
ac fapienter de eundis quae ipfius innitebantur patrocinio, quid vel qualiter age-
dum,feu ordinandum foret,ficque univerfis,pr*fentibus fimul & ablentibus, lua
benedidione firmatis, ac Deo commiffis, expetiit fibi dari lalutare ac vivifi¬
cum commeatum.Expletifque follemnibus totis odo dierum, nil omnino loquens,
oculos tantum ad Deum erigens,illi foli intendens, illum folum mente refpiciens;
jamque adfpiciebat felix anima,fnbito ad illum itura de vafculo carnis, in fua glo-
Pie obit ria Deum majeftatis. Anno igitur ejufdem Nativitatis Dominica 1031. Indi-
Fifcauuii. dione 14. a nativitate quoque ipfiusipatris ac Dei cultoris 70.& ab adventu illius
ad Gallias de Italia 41. regnante 'Gonrado imperatore, inFrancia nihilominus
Roberto rege, die Dominica circumcifionis venerabili, atque ejufdem nati¬
vitatis adavo, 6. feria ,maney dum aurora fupervenientis diei pelleret tenebras,
e mundo tranfivit a fando iftius Dei amici corpore anima felix & beata, lucerna
videlicet orbis, adfempiternamacdeificamlucem, fuis lugentibus, fed Angelis
latantibus, cum quibus laudans, ac magnificans benedicit Deum, in quo vivit
__ t _ • • _ quid -

M Editi; Rtft me difcas.

Digitized by booQie

s. guilleumi Abbatis. 2 <? 7

quidquid juftc fubfiftit. Sepultum namque eft facrum illius corpus honorifice in ANN. ch.
gremioejufdemfan6laeTrinitatis ecclefis in confpedlu euntium ac redeuntium 1031
fratrum, ut quotidie fiquidem pr« oculis imitabilem haberent patrem, quem ad 1 J*“
asternam juftitise mercedem habuere inftitutorem: ipfiufque meritis & precibus
valeant percipere asternas vitas regnum, & gloriam cum fanftis omnibus, donan¬
te domino Jem-Chrifto Salvatore, qui cum Deo Patre & Spiritu-fanflo vivit &
regnat per immortalia faeculorum faecula. Amen.

EPISTOLA GUIUEtMI ABBATIS

ad J o h a n n e m Papam.

Ex Hugone Flaviniacenji in Chronico Virdunenfi .

G Ratia Dei & reverentia beati Petri fedi in orbe terrarum excellentiflim*
indepto papae Johanni, VVillelmus crucis Chrifti fervus, fedem
judicii cum Apoftolis & coronam regni. Magiftrj gentium di&is inftruimur fenio-
rem non increpandum. Idem tamen alias dicit.- Fa6lus fum infipiens, vos me coe-
giftis. Idcirco igitur filiationis diligentia hortamur communem veftram paterni¬
tatem , ut in uno imitemini cogitationes hominum pervidentem Dominum Sal¬
vatorem, ut dicatis ad aliquem vobis unanimem, quemadmodum &ipfe Petro:
Quid dicunt homines 4 e nie?Si vero refponfum ejus ex fide fuerit, animadvertite
qualiter fonuerit;fi clare,cuftodite ne obfufcetur; fi vero obfcure, lux mundi oran¬
da eft, qualiter ita fulgeatis, ut univerfis in gremio Ecclefias conftitutis ad viam
mandatorum Dei gradiendam lumen praebeatis .S^d eft fama rei,quae nuper apud
vqs accidit,de qua quis audiens,fi non lcandalizattir,noverit fi? longe ab amorefu-
perno difparari. Quoniam licet poteftas Rpmani Imperii, quae olim in orbe ter¬
rarum monarches viguit, nunc per diverfa terrarum loca innumeris regatur fce-
ptris, ligandi, folvendique in coelo &: in terra poteftas incumbit magifterio Petri.
Atque idcirco ifta diximus,ut animadvertatis non aliter Graecos quam cenodoxia,
hoc quod audivimus apud vos requirere, impetraviffe. De cetero quoque opta-
mus,quod uti uni verfafem decet Antiftitera, vos acrius in correptione & difcipli?
pa fandae.& apoftolicae Ecclefia; vigere, aeterneque 8 c feliciter in Chrifto valere,

ALT E R A V I T A

f ■, rr

Ex Chronico Jpntti BenigniDivionenfts excerpta , tomo j,

; Spicilegii Acheriani . !

1. A Nno ab Incarnatione Domini nongenteGmo-odogefimo, Indidione odaVa , regni
/V Lotharii ragis vig^fitrio quinto * anno, dedit idem Rex Brunon 1 a Remenfis ec-
clefii clerico, fuo.vero parenti propinquitate confanguinitatis exliftenti Lingonicae civitatis:
epifeopatum. Ordinatus eft autem idem Bruno epifeopus per manus Burchardi Lugdu- <
nenfis archiepifcopi in ecclefia fandi Stephani, viginti quatuor annos gerens aetatis: & eo- 1
dem anno fufeeptus eft a clero Lingonicae urbis , ab Incarnatione videlicet Chrifti- nongen-
tefimo oduagelimo-primo.Is affecytus epifeopatum, omni quo potuit nifufcquiftuduitexem¬
plum boni Palloris. Monafteria igitur ipfius ad dioeceGm pertinentia in fpiritualibus religio¬
ne, in temporalibus neceflaria pine adnullata gubernatione confiderans, coepit quirere qua¬
tenus Dei difpenfante nutu fuum in ftatum ea quivilfet reparare. Amovens ergo M A ka s- .
sbm abbatem hujus Joci ( fanfti- Benigni. Divione ) a dominatione, qua non' bene utebatur, j
inftituit in locum ejus Abbatem quemdam ex monafterio Dervenfi , Azonem nomine . j
Erat is Aquitanicus genere, ornatus bonis moribus & religiofa converTatione . Hic duobus 1
annis in regimine percis repedavit ad fuum monafterium dimifla hujus loci gubernatione,
atque iterum Manalfes abbas .fuum recepit officium.

1. Videns igitur domnus. epifeopus Bruno ftatum loc» in ambiguo politum, fupplex adiit ]
domnum Maiolum CluniacenGls monafterii abbatem, mukaque prece popofeit, quatenus s
ejus auxilio quivilfqt reparare in melius, interius religionem, & exterius poffefliones. Cujus 4
precibus flexus reverendus: abbas Maiolus, dedit ei duodecim monachos ex omni congrega¬
tione eledos, difciplinis fandi religionis inftrudos, divina & humana fapientia dodos, no¬
bilitate carnali claros. Quibus advenientibus ita ordinavit domnus Epifeopus, ut die Tranf.
lationis fandi BenignJ, .monachas cum libi fubjedis clericis ante fepulcrum fipefati Marty-
_ :■ • • _ ■ __ ris

a Hujus Brunonis pratclare gefla palliin memorat hujus Chronici audor. Ejus vero Elogium e* Mar-
tyrologio vetiri monafterii Benigpiani habetur tomo i. Bibliotheca Labbean* pag. 6f 7. Erat lotharii re-,
gis ex fotore nepos, natus nempe,ex Alkada ludoviei 4. filia, Reginaldi Roceicofis Comitis uxore.

*lege i7.
Bruno fit
epife. Lin-
gonenfis.

Meditatur
reformatio¬
nem S. Be¬
nigni .

Monachos
a S.Maioto
obtinet.

Digitized by v^.ooQle

2?8

VJTA

abbas.

tts

'AH. t.

AW-CH- ris * n ^yP 11 no< 5 l:nrna!i officjmn peragentibus, ipH in fupttfori ch<)ro an« principalefindi
j Q3 X Mauricii altare matutinalem inciperent fynaxiti) . JQupd qtiqpe convenienter adum eft ;
i, jan. ut q u ‘ lumen religionis offendere veniebant, intrarent luce diei appropinquante. Prpindeil-
' ” iis hae vel illae pergentibus, ifti in loco degentes cceperunt fanda converfetione refplende-
re , & )ocus qui antea pravi» adihus, St ineffabili negligentia a eundis videbatur eonftifus,
nunc felici exercitatione virtutum omnium videatur eue floridus.

j. Verum quia yrsdidi Pavit induftrfi loris aliis intenta ernt, hic locus fw «hbate
tffe non poterat, iterum domni Brunonis prxfulis pulfatus precibus, quemdam fratrem, fa-
ventiffimum fui Ordinis exfecutorem, & totius nobilitatis lampade prxfulgidum, atque in
vera humilitate & fraterne diledionts caritate , necnon fummx djfcretionis, qux virtutum
otnnium mater efle dignofeitur, honeftate laudabiliter radicatum & fundatum, nomine W i L-
ExhisVvil. lblmum, hujus monafterii gregi prxfecit, & patrem fpiritaletn libi pofcentibus filiis infti-
lelmui (it tuit. Hic Italia exftitit oriundus, alto latis germine St nobili profipia editus. Quem fupradidus
domnus Maiolus Roma veniens invenit in monafterio Lauceio dido, ubi a puero educatus,-fue¬
rat. Afiumenfque eum ipfo daprecante, fecum adduxit Ciuniacum, state juvenili florentem.

4. Ordinatus eft igitur abbas s domno Brunono epifeopo, anno nangentefiroo-nonagefi.
mb , Indidion? tertia- Officio vero abbatis accepto, divinis fe ipfutn coepit exercere virtu¬
tibus. Erat enim corpore caftus, mente devotus, affabilis alloquio, prudentia pr?ditus, tem-
Ejus virtu- porautia clarus, interna fortitudine firmus, cenfura juftitix flabilis, longanimitate afliduus,
patientia robuftus, humilitate manfuetus, bonorum operum gratia plenus, caritatis equidem
affluens vifceribus. Pro pauperibus femper erat foiticitus, Chriftum vero diligens cotis vifee-
«fibus, dum ficut Martha corporaliter non valebat, in egenis iUum quotidie reficiebat .
Omnibus hofpitii perlargum prsbuit ufum: nemo eft exceptu», perpeffus nemo repujfim.
Divinorum orxeeptorum deleaabatur eloquiis, quia ex his & fiios mores componere, St
fibi comraiuos imbuebatur docere Se corrigere. Cundis feipfumpr?bebatbenc vivendi exem-
pbim- ficut in ordine, ita primus Audebat ut 'effec in operej juxta illud Evangeliftx t
Co^>it Jefus fatere dsr docere. Peccantes vero aelo pii amoris coram omnibus arguebat, ut
ceteri timorem haberent. Sed & verba qua? iub increpatione proferebat, ut reprehendenda
reprehenderet, quafi (limuli dura videbantur & a (pera, ut paene timerentur plus quam ver-
Xeehi.il. 1 *» j 01 ®*» illud: Verba fapientis quafi ftimuli , & quafi clavi in altum defixi. Alios quidem
hiandum» t», alios admonitionibus, alios terroribus , Sc ita juxta Apoftohjm, prxdicans ver¬
bum inflabat opportune, importuno, arguens, ohfccrans, increpans in omni patientia & do-
drioa- Miferomm vero, haud fecus ac f> pateretur ipfe, afficiebatur calamitatibus. Os ejus
ita replebatur ex cordis abundantia , Ut in calem ore pxne nihil aliud nifi lex rdonaret
Afot.il. 17 divina. Et quia Scriptura dicit- Oui audit , dicat , Venii ideo quofeumque poterat, a faecu-
it nequitia (uadendo fubtrahebat. Et ficut cxlefte per defiderium totis ipfe viribus ad fu-
pemum regnum anhelabat, ita iecum pergere omnes homines, fi fieri poflet, exoptabat .
Sed nullatenus eft fraudatus a defiderip, quod in fe conceperat vera dilcdjo. Ille enim qui
caritas eft, qui fe timentium complet voluntatem, viri Dei ferventem affedum perduxit
ad ef&dum. Ad ejus quippe monita multi qux ppffederant refinquentes , ottgulari fe difei-
plinx fubdiderunt, 8 t beati Benedidi fequemes veftigia, femeripfos abnegantes, vero Regi
totis viribus militaverunt. Partibus namque px diverfis ad ejus coenobium multitudo con¬
fluxit innumerabilis. Sed nationibus licet dlverfi, mente tamen erant uniti, ut illud ad lit¬
teram in eis impletum videretur, quod de mirio nafeentis Ecclefix in ApoflolorumAdibus
'ja. 4. n. ^S»w r: £rat W* (Qr mm & Knt ~

Brunonis " 5 - Crefiente autem interius religionis Audio, tXtwioris fubilantix fiipplementum coepit

cura in m<*• ahundare oou modice» prout Donamus promifit fais in Evangeho: Qusrite primum regnum
mft. Bcnt- fxi elr jufiitim eju*% & bat omnia adjicientur vehis. Domnus namque epicopus Bruno ,
^tattk’^6 exhilaratus conde cotum bona converfatione, omni (ludio eorum ultri neceflaria

x * ' curabat fuhminjfkare. Reddidit igitur fendo Benigno, Sc ejus monachis ecclefiam iri Sacia-
c.o fitam , d(C. Ubique ergo inveftigant ablata reftituebat, & de fuo jure quodeumque ne-
ceffarium & ui;Ue ei» foret, ithenti animo tribuebat. Utrifque vero, domno fcilicet prxfule
Brutiane atque venerando abbate VViUdma, in reftauracione hujt» loci ftudiofe decertanti,
hus» coemit crefeere & quafi deouo reflorore, 3 tc.

<J. Ipfe HgNJUQus dux ( Burgundieo Hugmii Francorum regis frater ) audita fama relu
Al tcria** gjwh exinwi patris Willelmi conaatific ei abbatiam Verfacenfem a , pxne ad nihilum reda-
VviUelnHi dairi» ut ab i pia reftituesrctur in priflinum flatum t quod & fecit auxillante Deo. Domnus
comminun. autem epifqopus Bhmk» confidflians pantcm VVilkltnutn ita ferventem in religione ac monafti-
tur. ca inflitutione, & loca ei commiffa de die in diem in melius proficere, omnia in (uoepifeopio
monafteeia ipfius, delegavit providenti», abbatiam fcilicet Befuonfem a , Apoftobrum Petri
St, Pauli hqnore dicaum, mooaflflruun. findi )ohannis, quod Reomaus dicitur, locum fin¬
di Machaelis, archaugfiU juxta caAmtm. Tomodorum , abbarian» Motundenfem, ubi fandus
VaJetius b archidiaconus Sc martyr quiofat; quas omnes ita ftranuegubernavit, utpofteum

fingufx

» Alia bAiv h»bet VexcHuctnfem, cui snonafterio Ouillehnum noftrum etiam prxfiilia volunt non-
nnlri, Corte e* foc loco. Abbatia fai* Otdiui» naflri , Valgo Vtztluy , hodie ia canonicorum collegium
converfa. Vergiacum perfeverat fub prioratus titulo, vulgo a fando Vi ventio, qui ibi quievit, didus S Vi¬
vent , prope oppidum S J o hannis do Lateo».

b De h«c monefteno infr» fingittatim agemus. Kaftenus perfeverat fub. noffra S Mauri congregatio¬
ne, vulgo Bene, fixur St tria (bqoemia. tettiytut, vulgo hUntien-fnint-^ean , Tomodorenfe , 3 c Molun-
denfo, vulgo MeUmt , io prioratum fandi Martini, qui fibi ipfl parebat, translatum •

Digitized by booQie

S. GUI LLELMI ABBATIS.

T-99

fingul* finguKs abbatibus diftributx, ftatui ii liu $ temporis quo ab eo regebantur, non quierint aequari. ann. CH.

7. Anno Jcxto fux ordinationis Vvillelmus abbas Romam perrexit ad Apoflolorum limi- X02I
na, eorum patrocinia expofcens prece devota, indeque ad fandum Angelum montem pe- j aa>
tivit Garganum . Sed Beneventum veniens gravilfimx infirmitatis adftridus eft compede,

cujus infirmitatis diumrno afflidus languore, cum jam a fuisdcrperareturpofTe evadere, qua-
dam node raptus in fpiritu tribunali metuendi Judicis fiftitur: ubi cum pro aliquibus in¬
creparetur exceffibus, & maxime pro indifcreta feveritate, pro his culpis metueret damna»
ri asternis gehennas fuppliciis, ut fibi vifum eft; fandus papa Gregorius in fua eum fufce»
pit fide, diligentiori deinceps vidurum follicitudine, 8 c priora errata pietatis & mifericor-
dix operibus expianda corredurum fore. Poft vifionem in femet reverfus, Sc ab infirmita¬
te eadem coepit convalefcercdie, & priorem aufteritatempermutavit in maximam pietatem.

Sicquc poftea omni vitx fux tempore fandum Gregprium fpeciali coluit diledione. Cape- Q b feveri.
runt denique ex fua. patria, hoc eft Italia, multi ad cum convenire: aliqui litteris bepe eru- tatem cor-
diti, alii diverforum operum magifterio dodi, alii agrie ulturx fcientia praediti, quorum ars ripitur.

& ingenium huic loco profuit plurimum. Crefcebat ergo quotidie multitudo monachorum
fub ejus magifterio degentium, ut (exceptis his qui per alia erant monafteria ) in hac con¬
gregatione quotidie fratres e flent feptuaginta aut odoginta.

8. Inter cetera qux domnus Bruno epifcopus in hoc loco egit bona, longum eft enim Bnmoe jf c
enumerare fingula ejus gefta; fed hoc breviter pofTumus dicere, cundaab antiquis huic loco commenda-
collata, pofteaque a malignis direpta, vel a pravis redoribus difpertita, a Brunoneepjfcopo cur.
funt reftituta: & licet illi non amittant mercedem fux cleemofynx, hic tamen non infe¬
riori dignus eft gratiarum adiooe , de emortuis enim cineribus in excellentiorem, quamum-

quam ante fuerat, ftatum per eum fublimatus eft hic locus. A fando igitur GregorioLin-
gonienfi epifeopo fundata hsc abbatia , a Guntranno rege ftabilita & ditata, a Caroloim¬
peratore , cognomento Calvo, & domno Ifaac a epifeopo reftaurata, ab honorando prxfu-
le Brunone & Vvillelmo venerabili abbate, non folummodo in aliis rebus, verum etiam in
nova ecclefix fabrica eft renovata i in cujus bafilicx miro opere domnus Prxful expenfas tri¬
buendo, ac columnas marmoreas ac lapideas undecumque adducendo , & reverendus Ab¬
bas magiftros conducendo, & ipfum opus didando infudantes, dignum divino cultui tem¬
plum conftmxerunt. Cujus artificiofi operis forma & fubtilitas non inaniter quibufque mi¬
nus cdodis oftenditur per litteras ) quoniam in eo multa videntur myftico fenfu fada, qux
magis divinx infpirationi, quam alicujus deputari debent peritix magiftri,'

9. Fundatum eft autem hoc templum anno Dominicx Incarnationis millefimo-primo, Ecclefia
Indictione dccima-quarta, decimo-fexto Calendas Martii, cujus longitudo ducentorum fer- conftruitur.
me cubitorum , latitudo autem quinquaginta trium exftitit» altitudo vero in fequentibus
oportune dicetur . Inferior itaque domus orationis, in qua facratiffimum corpus fandi Beu

nigni martyris veneratur , eumdem pxne modum habens quantitatis, fulcitur centum qua.
tuor columnis. Hxc in figuram Tlittcrx fada , quatuor ordines columnarum duodeno diC
pofitarum numero, xquali extenditur in longitudine & latitudine: decem vero cubitis eri.
gitur in altitudine, fecreta «x utraque parte habens veftibula. Quinque fanein ea contineo,
tur altaria) primum in honorem ipuus fandi Benigni eft confecratum, fecundum in memo*
riatn fandi Nicolai & omnium ConfefTorum, tertium in venerationem fandx Pafcafix vir¬
ginis, qux ibidem quiefeit, & omnium Virginum) quartum in fandi Irenxi & omnium
Martyrum ) quintum fub nominibus fandorum confefforum & abbatum fandorum Io*
hannis & Sequani, atque fandi Euftadii presbyteri ibidem quiefeentis.

10. In hac ergo corpora fandorum quiefeentia fxpedidi teftis Chrifti beata ambiunt mena- Corpora SS
bra, quorum in principio hujus libri t> nomina funt adnotata. Sandorum vero ConfefTorum ‘ n

& Epifcoporum Urbani & Gregorii corpora in ecclefia fandi Johannis Baptiftx primitus Ben, S n '**
fuerunt tumulata, poft longa vero tempora, inde elevata: fandi quidem Gregorii medietas *’
corporis in ecclefia fandi Benigni eft recondita , tempore quo propter metum paganorum
cjufdem fandi Martyris effoflum corpus delatum fuit ad civitatem Liogonas; & tunc alia
medietas corporis prxfati confefloris illic eft retenta. Sandi denique Urbani corpus levatum,

& in loculo poGtum, multis miraculorum fignis per eum Dominus Ixtificavit corda famu¬
lorum fuorijm in hoc loco degentium. Venerabilis vero Ifaac antiftitis corpus cum, exigen¬
te templi xdificio, transferretur alio a quibufdam facerdocibus, maxima ex parte integrum
fimul cum capite clericalem adhuc prxferente habitum fertur inventum. Similiter & domni
Argrimi pontificis ac monachi facerdotalia cum cucullo necnon interiore cilicio veftimenta,
in teftimomum ipfius fandimonix incorrupta funt reperta. Ab hoc haud longe reperta eft
fanda Radegundis, habens ad caput titulum fui nominis in lamine plumbea; cujus ofla
cerato involuta linteo funt inventa in capfa lignea in terra recondita . Ceterorum prsterea
fandorum, quorum corpora hic nofcuntur tumulata, beatus Gregorius Turonorum epifeo-
pus mentionem'facit, eorum deferibens quaedam miracula c: Benigni Videlicet martyris,
noftri fpecialis patroni) Tranquilli quoque confefforis , necnon Hilarii fenatoris , & ejus
_ , _ con-

» Caroli diploma e* de re, quod Ifaac obtinuit in gratiam monafterii Benigniani, a Perardo editum eft •
ficut Sc alteram Rodaifi regis, rogatu Gautzelini Lingonum epifeopi, in qao Ifaac loci reftaurttor,
mxr* [toOitMtis tpifctfms dicitur.

b De his fandis fuieagit Chronographus fui operis initio, qui fi vis require Spicilegii tomo i.pag. 345.

Urbanus Sc Gregorius fuere epifeopi Lingonenfes monafterii hujus conditores, quod ad nihilum psene pro-
lapfum Ifaac Brunonis deceflor reftituit. De Argrimo tftum eft Siculo fuperiori.

e In libro 1. de Gloria Mart. cap. jo. & in libro 4 e Gloria Confefl'. capp. 41. Sc feqq.

Digitized by v^.ooQle

ANN. CH.
IQJI
i* Jan.

Oratorii S.

Johannis

«kfcriptio.

Sepulcrum
S. Benigai •

Ecclefi* or¬
natus ob
pauperes
venditus.

300 VITA

conjugis,, fandae Floridx fandimbnialis, atque Pafcafix virginis & martyris. Haec a fando
Benigno edoda & baptizata, poft ejus martyrium , ice vitia paganorum raptai eft ad liippli-
cium- Cumque immobilis innde Chrifti perfifteret, primo caeceris afflida fqualore, poftea
pro confcifione deitatis fententia fuit multata capitali, ut quaedam vitrea antiquitus fada&
ufque ad noftra perdurans tempora eleganti praemonftrabat pidura. Tantorum ergo vene¬
randis corporibus fandorum honorabiliter haec de qua modo agitur ecclefia non mediocriter
eft ditata, exceptis aliorum reliquiis fandorum, quos enumerare fuperfluum videtur.

11. Huic paullo fuperius defcriptae inferiori cryptae conjungitur oratorium ad folisortum,ro-
tundo fchemate fadum, fenarumque illuftratum fplcndore feneftrarum, triginta feptem cubitos
habens in diametro, decem in alto- Hoc fane oratorium terno columnarum ordine in femct
regyrato, quadraginta videlicet atque odo, geometricali difpofitione ambitur; hujusdefuper
culmen celfo eredumfaftigio vigintiquatuor columnarum, ac triginta duorum arcuum, tripe r-
tita comparis numeri machina, divifione, eleganti tranfvolutum eft opere. Hoc fane oratorium
fandi Johannis Baptiftx facratum eft honore, cujus altare illuftratur trium feneftrarum lumine.
Ab hac ecclefiafunt per cochleam dextra lxvaque trigintafeptemgradus, crebris fufficientcr il-
luftrati feneftris, per quos inoftenfo afeenditur tramite ad bafilicam fandi Dei genitricis Mariae.
Ipfa vero ecclefia fexaginta odo fubnixaeft columnis, eumdem fere habens modum & formam
indiametro, five in altitudine, quem & inferior, undpnifque irradiatur vitreis. Ad altare autem
ejufdem perpetuas Virginis marmoreum per quatuor tripertitos afeenditur gradus, juxta quos
hinc & inde funt altaria: ad dextram quidem Johannis Evangeliftx ac Jacobi fratris ejus, fan-
dique Thomas Apoftolij ad lasvam vero fandi Matthxi, Jacobi & Philippi apoftolorum.

ia. Huic iterum concordantes & fatis lucidi utrimque per cochleam ad ecclefiam fandas
& individuas Trinitatis triginta gradus continuatim prxflant afccnfum . Haec in modum
coronae conftruda, triginta quoque & fex innixa columnis, feneftris undique, ac defuper
patulo caelo lumen infundentibus, micat eximia claritate, amplitudine inferiori domui con-
fimilis, fed viginti cubitorum altitudinis. Altare fandas Trinitati ita eft politum , ut un¬
decumque ingredientibus, ac ubicumque per ecclefiam conliftcntibus, fit perfpicuum. In¬
de per quadrigeminas fcalas altrinfecus fadas ad fuprema patet afcenfus : quarum dux ae¬
quali modo pofitx per quindecim gradus ufque ad fandi Michaelis protenduntur oratori¬
um , habens in longitudine cubitos triginta tres, in altitudine decem, vili fada fchemate:
feneftras habet feptem. Alix vero dux per quinquaginta gradus* furfum dirigunt greftum.
Ad ima autem harum fcalarum, bina fuper -murum deambulatoria funt fada, qux xquali
fpatio ab orientali parte ufque ad occidentalem, & infra templum, per arcus deambulato-
rios, & fupra tedum domus muro altitudinis trium ferme cubitorum circumquaque per¬
dentium, a ruina protegunt inceftum . Hxc tamen ad dexteram finiftramve partem templi
incipientes , interius & fubtus alas ejus greftum per quofdam occultos aditus ad Juprema
tfcdi dirigentes plano, ut didum eft, calle deducunt introrfus undique, donec fuperlimi-
nare occidentalium portarum attingentes, per pariles fcalas viginti graduum in porticus ec-
clelix majoris deponunt; qux ad inftar crucis xdiftcata habet in longitudine cubitos centum
viginti odo, in latitudine, ficut prxfcriptum eft, quinquaginta tres, in altitudine quaqua-
verfpm per maximos triginta & unum cubitos, in medio autem quadraginta: illuminatur
feptuaginta vitreis, fulciturque centum viginti & una columnis , qtiarum nonnuilx juxta
capita fortiflimarum, qux funt quadraginta, pilarum quadrangulatim ftatutx , una quafi
fimul coronari videntur corona, quamvis non unius fit magnitudinis omnium forma. Habet
hinc & inde geminas porticus dupliciter tranfvolutas, in quibus bis bina continentur altaria.
A parte quidem aquilonis unum in honorem fandorum apoftolorum Petri & And rex, alte¬
rum in honorem fandi Bartolomxi & Simonis atque Thaddxi apoftolorum. Sandi vero
Pauli altare eft in fuperiori ecclefia, ante aram fandx Trinitatis, eo quod ipfe raptus ad
tertium cxlum vidit fecretaDei. A meridie funt altaria, unum in honorem fandorum apo-
folorum' Matthxi & Barnabx, ac Lucx evangeliftx: aliud in honorem fandorum marty¬
rum Stephani, Laurentii, atque Vincendi. Eft aliud altare ad occidentalem plagam eccle-
fix, in eodem latere meridiano in honorem fandorum Mammetis, Defiderii, Leodegarii,
Sebaftiani, Gengulfi martyrum. Et exparte altera fandorum martyrum Polycarpi, Ando-
chii, Thyhrfi, Andeoli, Symphoriani, Georgii,Chriftophori , & fandorum conftfforum
Urbani & Gregorii, quorum corporibus adornatur prxfens domus. Principale altare eft fa¬
cratum in honorem fandorum Mauricii atque Benigni ^ fimulque omnium fandorum ; al¬
tare ad dexteram ejus in honorem fandi Raphaelis archangeli & omnium beatorum Spiri¬
tuum; ad Ixvam vero in honorem fandi Marci evangeliftx; atque in medio ipfius ecclefix
altare fandx Crucis, omniumque fandorum. Ante hoc altare triplex conftat introitus cry-
ptx, in quindecim gradibus afeenditur ab ipfa ad fuperiorem ecclefiam.

13. Sepulcrum vero fandi & gloriofi Martyris ita eft conftrudum. Eft tumba ex quadris
xdificata lapidibus, qux odo cubitos in longum, quinque autem tenet in latum, cujus ca¬
cumen lapideum quatuor fuftinetur fuffragio columnarum: defuper autem quatuor columnx
marmorex locatx erant antiquitus. Olim fuper lapideos arcus, qui continebant abfidam,
ferebant ligneam fex cubitorum longitudinis, & trium latitudinis, feptemque ac femis alti¬
tudinis , qux undique auro & argento veftita hi floriam Dominicx nativitatis & paffionis
prxmonftrabat , anaglypho prominente opere , pidura fatis optima. Verum hoc decentif-
fimum , de quo loquimur, ornamentum ob recreationem pauperum tempore famis fuit
dilfipatum a domno abbate Vvillelmo, & cum capfa aurea mirifice gemmis exornata, pa¬
riter*

Digitized by

Goo le

S. GUILLELMI ABBATIS. 3 ot

riterqne trihns tabulis ac duobus rharibulis-argenteis, crucibufqiie, ac omne ornamentum ANN-CH.
in attro, & argento venundatum eft. Ante hic vero tempora, infignia ornamenta, videlicet 1031
gemma?, pallia pretiofa, capfx, tabulx, cororrx, vafa quoque ecclefiaftica, fcu candelabra i.jan
ex auri■ argentique metallo fabricata, cum imagine Salvatoris Domini noftri ex auro, fufi-
li opere fida, lationum fraude, in ipfiusfandi feftivitate, occifiscuflodibas, furto fberum
a portata. Hxc ornamenta a Guntramno & ceteris regibus huic loco, pro veneratione &
honore Dei, fandique Benigni martyris antiquitus collita, fed prifeis temporibus focrikg* . ,
peffiraorum manu fublata, nullus poftea exftitit principum, qui tantum potu ille e recuperare
thekarutn . Haec ad notific3ndam Divionenfis loci antiquitatem & gloriam paucis dida fuat.

Ittud in fine notificandum eft, in templi iftius xdificio efle columnas trecentas feptuaginti
& unam, exceptis illis, qux in turribus & altaribus funt. Feneftrx claufe vel daudendx
vitro cernua viginti, turres odo, portx tres, oftia viginti quatuor. -

14. Nunc ad ea quae omiferamus patris Vvillelmi explicanda gpfta ftilurn vertamus. Au* Witldmf
guftorum feu Regum palatia cum adiit, in iis non quxfivit qux fu» funt ) fed qux Jefu* pi* geft* •
Chrifti, ut ex eorum fcilicet familiari conlocutione fubveniret opprellis fua- interventione s

aut certe ex fxculari vel clericali habitu Deo lucrificaret, ut juxta Domini praeceptum pro*
pria relinquerent, &rfxcAlaribus curis femoris Deo in tranquillitate fervire finderent. Con¬
veniebant igitur ad eum p&iridai, ut diximus, & licet diverfi nationibus, mente tameri
uniti. Laetabatur paftor in fuigregis augmento, magifque gaudebat quod omnes inflabant
operi propofico. Verum quia fuper gregem fibi commiflum follerti vigilavit cura, ditioa
promeruit gratia de frudu laborum fuorum in hac gaudere vita. Nam regularis vitaedilcU
plinam, qux jam pxne deciderat per veterum negligentiam , prout beatus Benedidus eam
compofuic, in prifiinum ftatum corrigendo reftauravit, ac per diverfas mundi partes, per
plura neoncrficria 1 regulari tramkedevia, tam per fe quam per fuos, qjuos abbates ordinave¬
rat , monadico ordini fubdidit. In hoc vero gaudens gratulabatur' Deo, quod' eorum quos
iua fub cura educaverat , ad monafticum regendum ordinem fere multos idoneos videbat: ex’
quibus nos aliquos dignam judicavimus huic libro indere, ut feiant pofieci, quam ftrenui
ex hac congregatione prodierint monachi, conimque memoria permaneat io laude.

15. Dum primum abbatis fufcepit officium venerabilis Vvilldmus, inter monachos in hoc E i“? di( * c ‘-
loco degentes fuit quidam juvenculas, vocaStis HoNiiuus, quem prxdidusPater Videas^ 1 ^^
follertis ingenii, retinute fibi ceteris abeuntibus. Hunc praecipue omni fiudio dodtinct imbu- US '
tum, in domo Dei Confirroit vas eiedum. Ad omnia quippe qux fibi efttit neceffaria prx-

didi fratris juvabatur fellertia. Denique injunxit illrcmia» hujuS facri periboli, quam tanta»
profecutus- eft cura, ut peene totum quicquid fuit' Ornamentorum in hac bafdica,: eju&ftti-
aio fit aggregatum. Ad ultimum pofi obitum prxdidi' Patriq abbatiam Tornodorenfem af-
fecutus, ibidem quievit annis viginti feptem in regimine tran&dis. A-fter, quidam hujus ca*
ftri Diyidnenfis civis, nobili ortus genere Rodulfus, Albus' vocatu?: cogncUXinei, genit?
ad converfiotiem inter ipfa primordia ejus mefx ordinationis, cujds pecuniis relevata cftpau-
pertas prodidi Patris, & confiiio atque adjutorio fublevata foUicitudo rcgiminjs^hujusilcclv
& Befiienfis monafterii, ( adhuc auippe erat ei ^auditas monachorum ) querae prxdkfttis'
frater ita juvabat in exterioribus curis, ut fdus fupplere videretur fidamen ipbrrknum j fed/
prxttf ejus- votum, hoc foktiuot tulit illi paucitas dierum. Alter quoque fub jundus efi Eae*;
inoraw patri, TbodbrtCus didus, hufus patrix civis, qCem poft diuturnam orudkto-TheoJori-
tionem Fifcannenft coenobio conftkuit priemra, adi ultimum Gemmeticenfittift prxfeeit ,aib- cus -
bafteth. Alks excaftro, Belno dufhvj-Mifcs, L-rdealdus ,vocatus, & aftudio-Sapiotl»
cognominatus, -patri Vvillelmo eft adjondus luyujus' inibutura dodrina fpiritab. pcrj^Uquod Ledbaldus.
tempus archimandrit*'irr Tornodorenfi loco dftt fiibftitiKust: - ,7 :

1 6. Fama-facr® religionis eximii patris Vvillelmi perckus quidam; MettpnjlUjetericusf gmo- ,Benediftas.
rcffis ortus natalibus, nomine Benedictus, ejus difcipuIatui eft ag;regarusi breviqueiA
tempore ftudens eum imitari, dodeina & cottveriatione perfe&iorifttn atrigje monaftiesr vita.

Per ejus igitur relationem comperit.d©mqusf!A(i>.BL:BBEa>Metcenfis pontifex: p4tris Vvilleb
mi rebgiofam 1 coriverfationem: a quor fuppHciter evocatus, atque fandi Armdfi abbatia do*
natus, eumdem Benedidum ibidem connitaiti Patrem, «bi per mukos anno^ .kctis inteqnu
adibus, vi&t fundus multis claruit virtutibus. Ne vero a tanto . Pontifice reverendus »bbai
Vvillelmus rediret vacuus-a munere, flolam auro textam, duafque cappps purpureas; auree»
limbo decoratas, ab eodem percepit Praefulb. Sed & prxfatus Benedidus. abba» Ordinatus
cafulam aura dettnter dfnasan», atque alia cmatnenta obtulit ei probenedidfoae, quxprx*
fatus patth tam hoc in loco,quam Fruduarienfia ie novitercoepto divifit,- ut fibi placuit.
Prxdidam' vef»; fiatdi Amulii abbatiam poft mortem ante didi Abbatis rexit annis multis.

17. Ex Tullenfi quoque clero venit ad eum quidam , Arnulfus vdcabulo, litteris^ r nulfus.
apprime eruditu», omnique mundana fapiemia dodus. Hic io bcevi aflecutus perfidioris vi-

tx inftitutionem, commiffa eft ei cura a domno patre Vvillelmo non folum hujus, fed &
omnium-.qus fub ejus erant provifione locorum.. Qui quanta ip hoc loccregerit bona poft
referemus &c. Domnus igitur Bertold-us Leucorum, qui 'talio dicitur, .epHcopus pec
querimoniam a fe dela]Mi clerici confabulationem quxfivit fxpefati abbatis Vvillelmi: in
cujus verbis confiderins iriConchfTam iriadufetamque conftantiam mentis, cetera que infignia
vixtumnv.in ejns adi» & moribus refplendentia admiratus, jnonuit inftanti prece, ut abba-
tiam fendi. Apri fufoiplens emendare, curaret fecundum, fan^i Ben^p^ Inftitutionem. Cujus
annuetis preefbus, idem : comobium in paucis annis ad r^ularem commutavitftatuoi. Inve¬
nit

Digitized by uooQie

CHS

302 VITA . *

ANN.CH. nit ibidem ftrenuos monachos, ex quibus unum, VvidriCum nomine, poft nonmultos »n-
j02X nos * n eodem monafterio conftituit Patrem monachorum. Qui egregii migiftri docilis difei-
j an . pulus, ita eum ftuduit imitari in omnibus, ut in fuis omnibus vel verbis vel adibusreprx-
lentari quodammodo videretur pater Vvillelmus. Multo denique erudiens in fanda converfatio-
ne, aliquantos aliorum monafteriorum patres monachorum ex fua- protulit congregatione.

18. Plures igitur facerdotum vel abbatum libi commiflorura locorum, vel ecdefiarum re-
Epifcopiip- linquentes curam, ad patris Vvillelmi confluebant dodrinam . Quidam epiicopus .civitatis'
fius magi-! Albingatx, qux eft juxta Genuam civitatem, fuper mare fitam in Italia, relidoepifcopio,
fteriofeteb. p r3K licbi Patris fe fubdidit imperio. Alter quoque epifcopus, Barnabas vocatus, genere
jiciunt. Qrxcus, in hoc monafterio fub ejus magifterio plurimis annis eft converfatus . Alius vero
Benignus didus, epiicopus, a Roma huc adveniens, per aliquot annos cum iplbcom-
moratus fuit, fubjedus & obediens a . Abbates etiam perplurcs ex divertis partibus ve»
E» abtwteivnientes fporite fe ipfi fubjiciebant, obedire parati : inter quos fuerunt abbas Johannbs,
didus Capuanus; alter quoque Johannbs, abbas monafterii Iandi Apollinaris in urbe-
Ravenna, Bbnbdictus quoque abbas monafterii fandi Severi urbis Claifis, Anas-
tasius etiam & Marcus, & alii, abbate^ plures, quos longum eft enumerare. Mo¬
nachorum vero non eft numerus, qui ab illis venerunt partibus, Archidiaconus etiam qui-
j.. dam Mediolanenfis, nomirte Gotfredus, ut nobilem decebat, nobiliter veniens cum

an ’ multis thefauris, inter quos altare onychinum, auro & argento decenter ornatum,
quidquid ad capellam pertinebat, ornamentum fcilicet ecclefiafticum , fecum detulit. Plu¬
ribus annis in hoc monafterio monachus (>ermanftt, ac poftea per confenfum abbatis Vvillel¬
mi patriam revocatus, abbas apud Mediolanum eft confbtutus.

SSiRomual- 19. Ipfi denique fandi viri patres & dodores Eremitarum exfiftentes , fama 'fanditatis
ami- lorige lateque notificati, Romaldus b fcilicet, Vv illblmus ac Martinus, quos
in magna veneratione habebaturbs Ravenna, ceterique quos intra fe concludit Italia, patris
Vvillelmi expetebant focietatem: quia fandorum conjundio grata & jocunda, Ecclefixquc
pemecelfaria; & e contra focietas malorum impedimentum bonorum. Ipfi,vero cultoresete-
mi, relida quierefolitudinis, gaudebant fub ejus magifterio affociari coenobitis. Ex eorum ergo
numero adjundi fuerunt ei dilo, Johannbs & Paulus, litteris eruditi, quorum fapien-
tia ad falutem multarum profecit animarum. Horum uterque monafticx religionis ferventif-
fimus, & in coenobialiconverlatione ceteris erant imitandi, & in contemplativa vita ledio-
ni & orationi alfidue ftudentes, videntibus exemplo fuerunt pariter & admirationi. Re ve ren-
dx memoris Paulus C apud nos in pace quievit; Johannes d vero homo Dei fandam ob
converfationem vocatus a domno patre Vvillelrao, Fruduarienfi ccenobio abbas eft inftitutus.
De quo loco, quia occafiofe praebuit, intimandum paucis videtur, qualiter fundatus fuerit.

2 a Duo germani fratres fberunt fxpe ididi abbatis Vvillelmi, unus vocatus eft Nithar-
rienfij n»» ®U 8 > GoTBFREDus. Primus eorumJComitatus honore enituit, alius.militis ftipeodiis
naft.initia, contentus fuit; quos prxdidus Pater fxpe admonendo a mundi illecebris abduxit , & ad
Chriftum convertit. Venientes ergo uterque ad hoc Divionenenfe coenobium, exceptis aliis
rebus , dederunt fando protedori noftro Benigno quoddim juris fui.prxdium, Vvlpianum
vocatum, quodam prxfagio futurorum. In quo loco domnus Vvillelmus fundavit ccclefiam
in honore iandi Benigni, ut notitia & honor ipfiuslandi in illa patriaqdcrefceret, &utin
•hereditate parentum fuorum aliquid acceptum Deo : xdificarct: deinde ut oblatio eorum ad
animarum proficeret lucrum, atque ut frudus bonorum; operum, qux ibi gerunt, fibi &
illis eflet abolitio peccatorum, & xtemx vitx dignb recompen latio primiorum. Undo & Fru-
duarienfis ille locus eft vocatus. In brevi ereo tempore-fadum eft nobile coenobium, ubi
de hoc loco & fpiritualia & temporalia ftibfidia funt delata ; Reliquix fcilicet multx cum
- corporibus -fandorum, volumina librorum, omniaque ccclefiaftica ornamenta, & monachi
plurimi pariter illuc abierunt. Sed &de aliis fux ditioni fubjedis locis, & undecumque ob¬
latis fupplementis, magnificatus eft locus pofleffionibus &. divitiis; ita ut in, vita ejiis congre¬
gatio iuiusloci centum numero conflaret monachis, exceptis locis cellarum ei loco fubdicis,
qux fere triginta exfiftunt • Convocatis ergoEpifcopis patris, rege quoque Arduino, qui
ibi poftmodufin quievit, fua cum conjuge, & multis nobilibus ipfius regni in honore fandx
Dei-genitricis Maris, fandique Benigni, & omnium fandorum feck loetrtn illum facrari.
Conftituit & alia monafteria in eadem patria, ubi deputatis monachis, & abbatibus ordi¬
natis, adhuc ordo viget monadicus. Sandimonialium etiam inftituitmonafterium.

Fifcamnen- ' lI * Audita Dei viri fama nobiliffimus Nortmarinorum Comes Richabdus mifit ad
fi monaii eum, reverenter fupplicans ut ad fe veniret qui taudem libenter ut rogatus fuerat pergens,
prxficitur. venit ad eum; a quo ficuti decebat honorifice fufeeptus eft, multifque ejus precibus exora¬
tus eft, ut ecclefiam fandx & individus Trinitatis nomine & honore dicatam, in loco, qui
Fifcannus dicitur, olim conftrudam, & a fe in ampliorem ftatum decenter reformatamfu-

fcipe ,

» In Necrologio Benigniano alii item epilcopi ejufdem loti monachi habentur, nempe J ehuseseet urehie-
pifttpus Cerinthi Idibus Decembris, & Pibo Tullenfis epiicopus p. Qulendsu Decembris.

b Romualdus Camaldnlenfinm pater, Willelmus ejus difcipulus, qui laudatur a Petro Damiani in ejuf¬
dem vita nom.31. & forte Martinus, feu Marinus, fub cujus magifterio Romualdus prima didicit vit* ere¬
mi ticx praecepta. .

c An hic Paulus, qui in Necrologio fanfti Germani fic defignatur, Puulus Jetituriut fdsUii Bempsi 6 .
Xsi. Junii, Ibi etiam redufos fisifie colligitur er ipfo Necrologio Benigniano, ubi J ebussnes recles/ess] Idibus Jutis .

d De Fruauarienfi monafterio infra feorfim, agemus, ubi. charta, Jd qua Johannes primus loci illius
abbas memoratur

Fruftua-

Digitized by

Google

S. GUILLELMI ABBATIS. 303

eipcrtf , .«qije «onaehdrum collegio decoraret. Cujus precibus anauens, ita profatum lo- ANN.CH.
curo omnibus religioGs ftudiis, cetorifque bonorum copiis adornavit, ut pro eundis illius 1031
provincias locis, felicibus femper floreat incrementis. In quo loco multi convenerunt no* i.jui
biles vici, taro clerici «naro laici, ejus dodrints cupientes inftkui .• kuer quos Osmunbus
epifeopus, liandae & religidf® vi» exftitit monachus. Duo quoqne clerici liber ajjhus arti¬
bus adpriroe eruditi, aula regis poftpofi», Villelnuxm patrem expetierunt mf»P -devota.

Unus eorum vocabatur J<o«si.(«rus, alter Brrimgrrjvs: e qu&wpiwr jpftroodum
abbas «xftitit, fequens in «odero loco vitae finem accepit. De tranfmarjnis etiam parttus,
hoc «( 1 ; Anglorum terra, vir quidam nobilis regali profapia datus, CxftHRNS nomine,
relidis fieculi pompis ad idem monafterium venit, Deo i tubi cupiens militare» fed cum ab
hominibus ex fua patria adventantibus crebro inviferetur, magis Deo >d fligens fervite cum
quiete, quam vanitates mundi frequenter audire, Divioneofc expetivit coenobium, <«bi lau¬
dabilis vitae complevit burfura. Fuit itaque fecundum etymologiam fui nominis, c^mfius ani¬
mo, omnibus virtutibus adornatus, praecipue humilitate, qua in tanftim fe abjedum Ovi¬
fera aflerebat, ut cura fiwwdotii gradu fungeretur, nunquam in omni vita fua, «ifi feroci,
ad hoc minifteriura accedere profumferk,

12. Poftquana igitur per annos fere triginta VviMmus abbas Btfeannenfe rexit coenobi¬
um, -cum jara .fenedute firaul & aegritudine gravaretur, & elogflfet fibi Fruduaraenfeqa lo¬
cum ad iBrbatfltaodum, defiderans in patrio fido quiefeere. Confidemus princeps regni Rox-
Bartus , qui poft patrem & fratrem deferodos primatum tenebatNormannoruen, petiit
per legatos «undena Patrem, ut abbatem fibi fidbft i tueret, quia Joci featns aliter fine detri¬
mento mariore non poffet. Ad cujus petitionem, quemdam fibi valde dtfedum monachum.,
ejutiem loci priorem, nomae Johannrm, conftimit abbatemj licet caro alibi magis Tohannej
opwflet proficere. Hic Italia partibus Ra venere ortus, lineris eruditus, ac medicinali orte abbas Flf .
per ipfius Patris ju&onem «dodus, religio& ronvieriarioms ejus, tlodrine quoque ac camnenfis.
omnium virtutum ipfius pro condis aliis exftitit imitator ftudiofus. Qui ab exilitate cor¬
poris, Jciamelinus dirainutivo nomine eft didus-' fed humilitaris, lapientis, dHcretionis, ac
ceterarum yirtutum tanta in «o refulfit gratia, ut ( ficut fandus refert Gregarius in libro x - 4 l c
Diakgprwn de Confiant io presbytero } in hix: miram cflet antuenribns , in tam par¬
vo corpora gratis Dei tanta donaexcuberaret. Sed quia adhuc domum habitat luteam, fuf- AQ&oris
ficit hoc tantum dixflfe. Dicit enim Scriptum: Ne laudes hominem in vita fiia. etM .

45. Commifit & alia loca imsmareais comes Richardus fapefito abbati Vvillelmo, cuillelmus
feflicot Genuaeticum, ut jam diximus, uonafterium, laudi Andconi , Montem S. Michaeiis varia mo-
archangcli, «a quo loco poft morcem patris prodidi, feoradidus jbhannes abbas conftilrit pa- P* ftem re -
trem; quemdam monachum pr/enominata patris VviUeani vocatus eft «ntem jfdem darer orm4t ‘
Sturo, Rotnanonuro ftttria exortus, & jam didi magiftri inftiturione inomni fanditateedu¬
catus . Qui poftmodum quibuidam contrarietatibus exortis, relido ipfo kxo, Fruduaxieo-
fem a abbatiam pluribus annis rexit. Rori brtus etiam rex abbatiam fandi Germani
apud Parifius precatos eft prodidum patrem ut fufeiperet, ■& fecundum regularem inditu,
tianem ordinaret, quod 8 c fecit . Nemati & Oddo comes pari devotione locum fandi
Farno js in urbe Meldorum eidem commifit venerabili Patri. Sed & honorabilis pratfbfMet-
tenfis ecckfix iHBODExiCas Gorrienfem abbatiam eodem mIo Dei commendavit illi,
defundo illius loci abbate: qui dum praeferam vegeret locum, ex clero Mcerenfi quemdam
clericum, Sigifridum vocatum, litteris bene dodum, ad monafticumattraxit ordinem,
qui poft ejus deceflura earadem rexit congregationem.

24. Domnus vero Amulfiis iftius loci prior , ut jam diximus , cum patris Vvittehai tc Arnulfus _
prafeti Prarfulis admoneretur precibus, ut jam didi loci-fufeiperet curam, atque abbatis n kR..
officium, tpfe humilitatis amator nullo modo afienfit, magifqueelegitfobeCfe quam praefle,
folummodo cujufdara parvi loci a prattaxato patre Vvillelmo fibi expetivit curam &domi.
nium. Eft autem locus ille fitus in confinio Tullenfis & Lingonenfis parrochiarum, in loco
qui vocatur Brietiniaca curtisfr. Quomodo vero fendo Benigno iftius loci patrono fuerit dacus,
nunc referemus. Jacob Tullenfis urbis epifeopus dum rediret Roma, incitatus fama mira- T aco b epife.
culorum, quo ia hoc loco Dei operabatur clementia per iftius fandi merita, ad ipfius mar.
tyris Chrifti advenit tnmulttm, cupiens a Deo veniam adipifci delidoram per hujusgloriofi
martyris interventum, dumque per aliquot dies remorando ad tumbam ejus cslorum pene¬
traret intima , vocatus a Domino eft ad cseleftia regna, fendique Benighi adjutus precibus ,

&. in oriis cum eo gloriam ,& in terra juxta ejus tumulum condignam accepit fepulturan*.

Cujus foror nomine Li ii os A ad fandi Benigni veniens limina, prsdidum praedium fuum
donavit farido Benigno martyri pro fratris fei fepultura, in quo loco aedificaverunt ecclefratti
in honore fandi Benigni &c. Hunc ergo locum fupradidus domnus AmuHiis fibi eligens
omni cura ftudnit eum augmentare; ac primam baulicam ibi magnam conftruens, offidnat
que ac reliqua habitacula monachis utilia, nobile ognobium conftituit, poffeffionibufque ac
terris augere, procuravit. Multa fuit jungit auQor de 'variis donationibus tunc temporis mondfle-
rio Bcnigniano faSis , qua huc referre opera pretium vifum non e/it fed & complures recenfit
tellaty feu, ut vulgo appellantur , prioratus , qua eodem tempore de novo exftrufte aut certe mo*

_ . _ _ ___ " _ . nqfte-

* Aliquot vaia Iaera a Suppone Michaelinx ecclefi* data memorat Arturus in Neultria pta , qui carn¬
ei em Fraduariam receflifle anno 1048. ibiqne obiifle anno to6r. feribit.

b Huic loco duo altaria dedit- Bertholdus epifeopus Tullenfis anno 1005-. ut montftic* religione a. VVilleJ-
mo infigniretur. lunationis chartam habet Perardus. Ejufdem loci ecdefiam dedicavit & 'dotavit Bruno ,
poftea Leopapa fa&us. r ■

Digiti sd by ^.ooQie

304. V ITA

'AN.CHR. nafierio fandi Benigni attributa fuerunt. Tales funt Vvlnonis villa Sn pago Tricaffi.no, in pago
1031 Pertuenfi Albiniacum, cujus eccleCtam Amulfus mox laudatus librorum ornamento decoravit,

1. I»n. iropenfas tribuendo, & domnus Girbertus ftribendo. Is porro Girbertus ibidem dicitur
cx primis quos nutrivit domnus abbas VviHelmus, & ab officio Scriptor eft appellatus'. \Anno
autem 10. reftaurata eft & novis pmiiis dotata cella fandi Stephani prope Belnam, acVvll-
klmi providentis cornmifja. .Anno -1:23. eidem donata fuit cella beat® Maris de Salmacia , uC
monachi ibi mitterentur &C. Ve' iis rebus complutos charta habentur apud Ter ardum. ubi etiam
Letbjddus miles dat anno 106. ecclefiam fandi Fetri iri loco “Puteolis , ut ibi monachi iriftituan-
tu?, & llaimo eonfilio Lamberti epifeopi fandi Flaviani locum anno 1030. Vvillelmo fubjecit ,
ut ibi monafticum ordinem repararet. Imbertus tunc Lingonum arcbidiaconus , qui poflea
‘JPartfiorum epifeopus fadus fuit, obtulit per donum & laudem Lamberti epifeopi, fando
"Benigno abbatiam fancti Amatoris prope Lingones , ut ibi monachi fifterentur, qui Deo
hymnis & laudibus die noduque defervirent. Eodem Lamberto laudante A ymo comes de¬
dit Vvillelmo abbatiam in honorem fand® Dei genitricis Mari® facratam, & ante fuum
caftrum, quod Saxonis-fons dicitur* politam, quatenus ordo monafticus, qui ibi quondam
fuerat inftitutus, ipfius repararetur ftudio. Ceteras donationes omittimus. Sed pretermittore
iton licet egregii pontificis Brunonis encomium , quod bis verbis profequitur Chronographus.
Brunoni* 2). Quia longum eft enarrare eunda , qus huic monafterio collata fuht a temporedortini
«ncomium- JBrunonis epifeopi, & quibus per ipfum vel propter ipfum ab aliis augmentatum eft bonis,
ad ipfius vit® finem, habitatoribus hujus domus Dei omni tempore dolendum & deflendum
veniamus. Sed ante paucis delcribere curabimus qui fuerit modus vit® ejus. Fuit itaque
in eleemofynis largus, in vigiliis fedulus, in oratione devotus, in caritate perfedus, in hu¬
manitate profufus, in fermone paratus, in conVerfatione fandiflimus : erat inreverentibus
terribilis afpedu, metuendus feveritate, reverendus incellu, venerandus benignitate. Cenfu-
ram audoritatis temperabat manfuetudo humilitatis. Non perfonx potentiam , fed morum
elegantiam attendebat in finguiis; & tanto eminentius unumquemque honorabat, quanto
fandius vivere didicilfet . Clericorum ac monachorum, fandimonialium quoque, neonon
viduarum ac pupillorum pater erat, atque inter divites & pauperes ita medius, ut pauperes
illum quaft patrem afpicerent, divites vero quali fuperiorem fibi divitem timerent. Quan>
diti vixit, ita Burgundiam patrocinando protexit atque defendit, non clypeo & lancea, fed
confilii prudentia, quo fibi principes patri® omnes devinxerat, ut cum rex FrancorumRot-
bertus cum exercitu maximo hanc patriam fape intrans incendiis & rapinis plurima loca
vallaverit, nihil in ea retinere potuit, quamdiuBruno epifeoptis vixit» & quia ei nocere non
poterat, hujus mali violenti® caufa domno abbati Vvillelmo tulit abbatiam fandi Johannis
monafterii Reomenfis, eo quod panibus favebat, ut juftum erat, fui pontificis. Denique
•quodam tempore memoratus Rex cum plurimo exercitu Divionemcaftrum advenit,<jircum>
politam regionem devaftans ac depopulans: cujus iram timens prxfatus abbas Vviljelmus,
omnes monachos ab hoc loco per alia monafteria juffit fccedere, aliquantos vero cum libris
& omni ornatu ecclefix intra caftrum Divionenfe, ac in ecclefia fandi Vincentii, quaVntunc
quieto jure monachi iftius loci poffidebant, fecit relidere, paucis folummodo fratribus ob cu-
ftodiam loci & fandi Benigni fervidum cum domno abbate Odilone in hoc locodimiflis,
.quem ad hoc accerferat, ut fi forte Rex aliquid mali contra hunc locum moliretur, illius preci
bus exoratus dimitteret. Rexvero, uterac mente benignus, cum cognovit propter fe monachos
dilperfos, valdedoluit. Paucis itaque tranfadis diebus Franciam repedavit nullo negotio perado.
Ipfo deniqueanno, qui fuitab Incarnatione Domini millelimus decimus fextus, domnusepifeo-
. pusBruno obiit fecundo Calendas Februarii, peradis in epifeopatu annis triginta quinque&c.
VVdlfclmL i6. Quoniam ad finem libri tendimus, obitum patris Vvillelrai intimare curamus. Poft-
obicus,. quam per annos quadraginta duos vine® Dominic® fedulus cultor eam excolendo jugiter
propagare , amplificareque curavit , cum jam fenio infirmitatibufque multis prxgravatus
optaret diflblvr, & cum Chrifto efle, bonam confummationem laborum luorum adimplere
cupiens, per omnia monafteria qus fub ejus fuerant magifterio, incipiens ab Italia, cir-
cuiendo & fratres exhortando, ut ea qii® ab ipfo didicerant mente retinerent, & opere ad¬
implere fatagerent. Si quidem ejus dodrina fuit, ut juxta quodprxcipit fandi Benedidi Re¬
gula, in verbo, in omni adione, in veftitus qualitate, humilitatem videntibus fe femper
oftenderent» Sc ut honote fe invicem prxvenientcs diledionem fine fimulatione exhiberent.
^His & aliis virtutum operibus intentos, etiam diftinde legendi atque pfallendi magifterio
. ...... erudivit. H®C docendo ceteris monafteriis peragratis , pervenit ad coenobium, nomine Fi-

fcannum: "ubi plus folito infirmitate prxgravatus, fentiens fibi imminere ultimum vocatio-
jiis fu® diem, convocatis fratribus, per odo dies exhortans eos, atque abfolutione & bra-
' tione Deo commendans, odavo die Natalis Domini , fumto Chrifti corporis & fanguinis

facramento, reddidit Deo fpirituin. Cujus corpus a medicis, qui ibi aderant, conditum
aromatibus, honorific® traditum eft fepultur® in ipfo monafterio, ante altare fandi Tau¬
rini confefloris. Poft cujus obitum domnus Halinardus b fufeepit curam regiminis
animarum, quem prxfatus Pater fuccefloretn fibi elegerat cum eonfilio & laude fratru m, ba-

culum-

* Privilegia, &c. monafterii Benigniani a Pontifice Romano confirmari curavit Bruno, ad quem Bene-
didas Papa ea de re binas epiftolas dedit, quas & totidem ipfi Willelmo fcriptas exhibetPerardus, cum
aliis donationum chartis. Robertus rex poft ea rogante Lamberto Brunonis fucceffore monafterii Benignia¬
ni poflelfiones , Sc prxdeceflorum Tuorum privilegia confirmavit anno ioi 5.

b Hali nardi, qui poftea fadus eft Lugdunenfis archiepifeopus, vitatu ex hoc Chroniai Benigniani audore
«Ubimus ad annum 1003. %> c vivis excellit.

Digitized by

Google

S. GUILLELMl.ABBATrS. 305

culumque paftoralem ei cranfmiferat. Obiit vero prxdittus pater noftcr Vvillelmus anno ab A8W.CH.
Incarnatione Domini millcfimo trigefimo nno. Duo hic adjicere vifum efl qua ad Divionenfe 1031
monaflerium fpeciatim attinent. Primum infigne Guillelmi erga pauperes caritatis exemplum, j 3n .
quod in ipfo fanfti Benigni monafterio edidit i ex Chronico Virdunenfs temo t. Bibliotheca ^ab -
beana ; alterum BenedtSi 8. papa epiflolam ad eumdem GuiUdmum pro monaflerjo Benignum,
in qua mentio habetur Benigni epifcopi fupra pag. 501. memorati, quam ex ejufdem loci hifto-
ria mf dtfcriptam bilbemus. Sic itaque habet Hugo in Chronico fub finem partis i.cap. 27. >

*7-rN«c debet reticeri Villelmi Supra regulae faCtum memorabile. Cuma FruCtuarienficcfc-
nohio quod juris erat Divioneofis ecckfix r$diiflet, & Divioni ut decebat fufceptus, in Capitu¬
lo qualiter (e fratres haberent, fi neceflaria non deeflont, inquireret. Ut audivit ohmia efle ple¬
na, hullttmque locum indigentix, qui non pollet levi obice obftrui, interrogat dp eleemofyna:
cognovitque quia etfi confuetudinaria dabatur, non tamen pauperibus, prout poterant &
habebant-, (uflragabantur: aelo fucccnfus eo qui carnes fandorum exedit, increpata ■ eotunj
duritia, a fede concitus-cum bona, indignati animi 'ftotuachatione furrexit , 8 c inipofit* an-
tipbona de Mandato, Vbi efl caritas t non ultra progrediens, fed hoc ejus initium femper
repetens, ad cellarium venit, & miifile quodlibet quod manibus Fmc-es occurrit arripiens,
cum in ore & animo ejus femper verfarctur, Vbi efl caritas t vafe-irf quibus frumentum',
ordeum , & vinum fervabatur, difrupit, &-accitis pauperibus vafculf eorutet implevit, illud
femper corde & ore depromens, Vbi efl caritas ? & operis exhibitione conteftans. Cujus
anunt indignitatem vix aliquando ut quod aggregatum erat expenderetur, mitigare pdtue-
runt, cum Vbi eft.caritasi femper repeteretur; & ipfi incraffati, impinguati', dilatatis ex¬
probrarentur. Nec antea ceflatum efl donec omne illud repofitum pauperibus donatum eftt
jk ipfe ad Italiam remeans, cum biennio fuum a foculo exfpe&aflec exceflirm, tandem re¬
dire cpmpulfus, ante Divionem tranfiens loca fibi commifla circuibat; dehinc Fifcartnum
fe contulit, ubi imminente anno Dominicx Incarnationis iozi. * Indi&ione 14. obiit Ka-* t„ e 1031.
tendas Januarii: ad cujus feputcmm puerulus decennis a maxima aegritudine lanatus efl.

Scrupulum hic V. C. panielis Tapebrochii levare liceat, qui in notis ad hunc locum, in vita

f$n 8 i Riehardi die 14. Junii BoUandiani pag. 997. /'e perlibenter refciturum ait , quo in loco •

Ritualia habeant hane antiphonam . Cui breviter refpondemus hanc bodieque in monafkriis - ■ -
cantari feria 5. in cama. Domini ad Mandatum * quo nomine, uti etiam Guillelmi tempore, in*
teUigitur lotio pedum, qua hac ipfa die non folum in mnafkriis, fed etiam in plertfque canonica,
rum collegiis fieri falet. Habetur autem eadem antipbona in Troceffionali mmajlico , & m libellis
officii hebdomada fan&a, quibus vulgo non clerici modo, fed & quique fideles hac hebdomada

utuntur. Jam proferenda efl BenediSi papa epiflola. > f

28. Bbnedictus Epifcopus fervus lervorum Dei Willelmo venerabili ’abbati
Sc in Chrifto filio dileCto falutem fempitemam cum benedictione Apoftolica . Audita vigi¬
lantia ftudii tui qua invigilans fuper filios commiffos tibi, referimus gratias Deo omnipotenti.

Denique comperimus te jamdiu laborare creberrimis tuorum hoftium incurfibus, & pene
jam aeflitutam Ecclefiam tuam a diripientibus & infortuniis tuis, qux forinfccus pateris
condolemus : namque pro longanimitate patientix quam huc ufque exhibuifti adverfariis
ecclcfix tus decet nos gaudere, & bonitatem tuam laudare . Ceterum fufficiat hactenus
hanc patientiam ita exhibuifle ut impune ad nihilum redigantur res Ecclcfix penitus, &
prx penUria inopis labefactetur ordo Religionis monafties , qux inibi fub te dignofeitur
prxpollere. Habes tecum filium noftrum Benignum Epifeopum, gratis Deo, effeCtum
monachum, quem ammonens honefte & religiofe converfari profeifionem Obedientix mo¬
ribus & opere adtendere; in qua vocatione vocatus efl, in ipfa permanere-• deindeillijube¬
mus cum omni imperio, ut inimicos fanCti martyris Benigni infequatur omni jnftitis zelo
ac cum Divina authoritate feriat eos anathemate. Tibi etiam praecipimus ne abfiftas ei in hoc,
fed ficut illi audtoritatem pervafores tuos feriendi concedimus, jubemus & imperamus; ita.
tibi per veram Obedientiam mandamus, ne impedias illum nec prohibeas quin ipfos mak-
fectores Domini verbi gladio coerceat, ac fic bene roboretur noftra auCtoritas ; & quos
namque ille ligaverit Apoftolica & noftra auCtoritate fint ligati, & quos abfolverit fintno¬
ftra pariter abfolutione abfoluti. Damus etiam illi poteftatem inordinandi, cumque juftepo-
ftulatus fuerit in fanCta Ecclefia ordinare, verumtamen te jubente.

EXCERPTA EX CHRONICO BESUENSI
de eodem S. Guillelmo.

Ex tomo I. Spicilegii Acheriani . 1

1. T) Runo affecutus epifeopatum Lingonenfem, omni, quo potuit, nifu fequi ftuduit VvilkluMs

fi exemplum boni Palloris. Monafteria igitur ipfiusaddicecefim pertinentia, in fpirita-J nouaft '^ e ' ^

libus religione, in temporalibus necefTaria pxne adnullata gubernatione confiderans, coepit ’ lr2 Cl ’

quxrere, quatenus Dei difpenfante nutu, fuum in flatum ea quiviffet reparare, 8 cc. vi¬
dens igitur domnus Bruno flatum hujus loci, &c. confiderans patrem Wiublmum ita ,

ferventem in religione ac monaflica inftitutione, & loca ei commifla de die in diem, in me¬
lius proficere, omnia in fuo epifeopio monafteria ipfius delegavit prudentix. Videns vero
abbatiam illam Befuenfem in honore & nomine beatorum Petri & Pauli apoftolorumdica-

ji&a SS. Ord. S.B. Tom. VIII. V tam.

Digitized by ^.oooie

3 otf ■ VITA

AN.CHR. taro, paene ad nihilum redactam, monuit inftanti prece, ut eam fecundum regularem cmen-
joaj dare curaret inftitutionem. Cujus antroet» precibus iftud cfnobiutn in paucis annis ad r*

i. Inu gularem commutavi» ftatum, &c.

2. Cfperunc denique jax patria fu». Hoc eft ItaHa, multi td eum convenite, aliqui litteris
Ro . betfe eruditi, alii diverforum operam magillctio dodii, alii agricuUw* fcfend» periti: quO-
perauut r. rQm afs & ingenium huic loco profuit plurimum. Cum vero V viUel mus abbtfAuguftorum

fett Regum palatia adiit, »» «is non qus fua fattt, fed qus JetvCbrifti qvxGvit, utexeo.
turtl feilicet familiari collocutione ftibveftirtt Opprtffis fua interventione, aut Certetxtfecu-
lati, vel clericali habitu Deo lucrifaceret, ut jufta Damini pcxceptompropria relinquerent.
St Ocularibus curis fefnotis, Deo ia tranquillitate fervire deberent, ftc.

3. Cum primum abbatis fufcepit officium venerabilis Vvillelmus, quidam caftri Divtn-
nenfis civis, nobili genere ortu», RoDuLfuuj.Albus vocatus nomina, venit ad convcf-
fioncm inter ipfa primordia ejus nova: ordinationis, cujus pecunii9 relevata eft patrpems
prxdi&i Patris, H confilio atque adjutorio fublevata folliotudo regimini» Hujus lociBeftien-
fis monafterii. Adhuc quippe erat ei paudcaS monachorum, quem prsd« 5 tus frater ita ju-
vab« 4 ci exterioribus curis, ut folus fuppfere videretur folaflnen plurium. Sed praflter ejus
vocum, hqc folatium tulit illi paucitas dierum , &tc. Hic vero Rodulpbus, quoniam*Nee
cectefia fecundum quantitatem, quia parva erat, tantis patronis, Petrodicoflr Paulo, noti vi¬
debatur condigna; a fundamentis incipiens, & ad perfeftum ofone perducens, in eo fttttu
qua modo eft , canfuounavit < Rexit autem hunc locum fub abbate VvtfleJmo Prior ma¬
gnus , tam in exterioribus, quam in interioribus providendis & admrniftmndis (Ircnulffimut
quippe qui hoc ipfum jugi cura & exercitio didicerat,. Fuerat naque antequam venirer ad
converfionem vicecotnes Divkanenfis. Convertens itaque ftadium fxculare in ectlefiafticum,
«x bonis initiis melioret fines obtinuit. Obiit vero Ho jus vit* diem Idibus Novembris, cujus
anima requiefeat in pace, Amen.

- 4. Longum eft enumerare fingula, quas domnusBruno epifeopus in kxo egit bona, fed
tamen qux in chartis noftris reperire potuimus demonftrabimus.

Brunomt • » nomine Domini Dei St Salvatoris Jefe Chrifti Bruno, divina difpenfante dementia,
charta. „ feufts Lingooenfis ecdefte humilis epifeopus. Si locis omnibus 8c pntcipue factis, eorum-
„ que Reftoribus, noftrx indignitati divinitus eomtnifits, in fibi neceflariis prout valemus
4, pie & «ppartune confidimus, eorumque anxietatibus folUcita cura fubvenimus, non fotum
„ in hoc venerabilium Si Dtodctotorum Pontificum, piorumque paftorum ufum St oonfue-
„ tudiOem exfequimur, fed etiam faluti animx noftrs providemus. Idcirco noverit omnium
„ noftrum &noftrrfollertia, quod veniens domnus abbas Viifelmus, ( quem ob fan&itatem
av St venerabilem regionem locis in noftra dicocefi manentibus, DivtonenO atque Befutnfi,
„ amanter praefecimus) infinua veris nobis quafdam res de ipfis abbatiis inter fe neceffeeflered*
„ dendi cenfus gratia transferri, nofqueid laudare, &omni modo confentiredebere. Cujus
„ providentiam 8 c laudabilem diferctionem non folum laudavimus fed etiam uc fecundum
M fuum vellelooorumque neceflitateroid accelerare deberet, attente monuimus, Stc.

f. Crefecnte autem in hoc religionis ftudio, domnus Bruna epifeopus nimium exhilaratus
de bona eorum converfatione, de fuo jure quodeumque neccffarium & utile eis foret, li¬
benti animo tribuebat. Inter cetera igitur qux huic loco contulit, ftatuit, ut de eecleftisa
fex leugis vel infra a Befua tempore .Rogationum omnes tam viri quam mulieres cum obla¬
tionibus ad fandorum Petri & Pauli limina convenirent-
Alter*, pro. 1 ° nomine fandx & individu* Trinitatis. Confiderans ego Lmgonenfium Bruno epifco-
Rogatio, „ pus officii meinegltgentiam in damnationem anima; mea:cedere, juxta(eofus mei modum
nibus. M «laboravi ecclefiis Dei proviferes efficere, qui In eis talentum verbi Dei di (feminantes, flfe-
„ cum pariter de eo, ipf» Domino Jefu-Chriftolucrum reportantes, aternxvitx remuntratib-
„ ne ditarentur. Volui igiriirecclefix Befucnfi domnumVvillelmum, virumrdigiofiflinluM,
„ abbatem prxeffe, quidum in ea cundta regulariter ac religiofe difponertc, incelligens pro-
„ pria in quibufdam non fatis fufficere, qusdtvit ab ecclcfia Lingonenft ecclefi* Befuenfi ali*
„ quid ad luminarii opus conferri. Cognofeensitaque petitioni viri Dei noneffe contradiCen-
„ dum, cum confilio totius Capituli Ltngonenfis flatui, Ut de ecclefiis a fex leugis vel infra d
„ Befua tempore Rogationum, tam viri quam mulieres, cum oblationibus td fanckOrtim apo-
,, ftolorum Petri & Pauli limina conveniant. Illud quoque non otiofe mecum reputans, quia
,, cum tempore eodem Lingonas venire deberent, alii longitudine vix, aliiimbecilitatecor-
,, potis, feu aliquibus aliis detafionibus retardati, pabulo divini verbi, Sc peccatorum remif-
„ fione, quam ibi deberent accipere, fruftrabantur. Veniant igitur illo tempore ftatuto, &
„ de peccatis fuis veniam poftulantes ab ds, quorum lingux claves cxli factx funt, a mona*
,, chis illic Deo fervientibus de faluteanimarum fuarum admoniti, fadaabfolutione, &data
„ benedidione Ixti revertantur ifl pace. Quicumque vero huic noftrxinftitutioni, &c.Afta
„ funt hxc anno ab Incarnatione Domini 1008. Jndi&ione 6 , Epacia 11. concurrente 4.
„ Regnante Robcrto rege, & domno Brunone fedem Lingonicam utiente.

6 . Sequuntur complures cbnru tum Brunenis tum ultorum , qui vurias pofleffiones tcclefii
Befuenfi contulerunt , quas hic referre vifum non eft, sum nihil peculiare adillufirandt Fvillelmi
gefta contineant. Dt Brunonis autem obitu , pag. 547. pofl enumeratas i jus praclaxas odientes,
obitus”'* Mt f u P ra i” Chronico Benigniano retulimus, ftc audor concludit-. Anno ab Incarnatione Domi-
° ’ M> ' ni totf. domnus epifeopus Bruno obiit 11.Kalcndas Februarii, peraftis in. epifcopaiu annis
33. cui fucceffit Lambertus epifeopus, & ipfe augmentator bonorum hujus loci devotus.

7; Ex -

Digitized by

Google

s. G U I L L,E L t M I A B B A T 15*

•:2R7

- Exhibet ewfdem Chronici auBor donationum chartas, qua fub Lmbtvti regimine eccltfia .ANN.Ctf.
Befuenfi collata Junt, iter quas aliquot exftant Gtrarii comitis Fontis Verna, qut \uxtajuutn 1031
Jfa» mona/fcrlm ia honore & memoria fandi Sepulcri ac fandi femperVugm» .*• ' ^

cvnflriait , quod fubjeckmmaflerio Befuenfi. Ex harum una difemus , a/>«d Befuamcamttermm
fitiffe, in quo non folum loci hujus , /erf etiam ceterorum locorum, qua ctumfatis ifita eranr, eifi^edit*
corporaCepeliri deberent, quod j«r ««« WWi4/ferta partm attribuit. Stc qmfpe ordir

nat in carta prodito ad Gerardi conditoris inflandam. Rogat etiam me obnixe epfapaU
audoritate, ut omnium militum defundorum corpora, qui ab hoc Fontis-Venm caftro ad
Befuatp, ut confuctudq eis eft, non potuerint portari, in cimiteno iftius loci a me confc
crato confuetudinabiliter tumulentur. Cundi etiam qui mtm caftellatum , vel in ipfiram-
bitu & receptu caftellati mortui fuerunt, in prxdido fandi^Man* cimitsrio perpetua obfe-
vatione fepeUantur. Cum lambertQ fuhfcripfere Beraldus Sueflionis civitatis epifcopus, Be-
raldus veteranus archidiaconus & abbas, Geraldus comes Fontis Venhi & a lnAnno mo¬
mini 1019. IndidioneEpada 1 2. concurrente, y menfe Majo, regnanwRoberto Fran- ,

eorum rege. Idem Lambertus utrique monaflerio, Befuenfi fcihcct & Fontu-Ptnna, multacon-
tulit, uti prosequitur Chronici autor, qui de Vvillelmi obUu eadem prorfus habet ac Chrom.
srapbus Benfcnianus. Vvillelmom Beluenfi regimine Pierium tunc tempons ejufdem loci pru*
g rm%?flitidt Kobertus rex : qua omnia fufius perfequinon vacat, videri autem poffunt mSpi *
cilegii Mberiani tomo 1.

appendix i,

pe monafterio Fruftuarienfi a beato VVillelmo condito.

v m vix aliquid de FruUuarienfi monaflerio habeatur tum m Vita Guillelmi a Glabro Fruau ^

§ . emferipta tum apud Chronographum Benigniorum , vifum efl hit paul i fufius de eo r i en f, s iai-

OgereTcum hanc habeat fuper cetera monafleria, qua PViUelmus nofler rexit, prorogativam, t».

Mod ab eo in fuaipftus paterna hereditatis fundo conditum fuerit, indeque plurimum ejus mitn
notitia pro futura fit adilluflranda ejufdembead viri gefta • Situm efl mterduo fliminaOrcum&
Zsnalonem mGallia fubalpina, intra Eporedienftsdmefts fines. Conditumprmo fuit &dotatum
liberalitate fratrum beati Vvillelmi, aliorumque ipfius confanguineorum , tum varus aliorumd*
nationibus autom, ac demum Prmipum & fummorum Pontificum diplomatibus & privilegiis
firmatum & munitum, nulli fere totius Italia mmaflerio tum nobilitate, tum divitiarum affluen,
tia ceffit. Ejus natalia paucis exprimit vetus auSor his verftbus, quos Franeifeus Augufltnus
ab Ecckfia, ex antiquo mnaflerii Cronico deferiptos Hifloria fua Tedemmtana mjeruit ,

Si quis Fruduarix mavult prinofeere quando
Coenobii coeptum rite fuiffet opus.

Millefimus fublimis erat tunc tertius annus
Partus Virginei Principis itherei.

Martii feptenx feu lndidio prima Calendi

Tempus, vel curfum ambo fijvtn peragunt.

Rex Ardoinus fceptri moderatuine filius
Regnat in Hefperia, tendit in Aufbniam.

Adjuvat ipfe locum dominus, quem munere dotat,

Rebus confuluit fratribus affiduis.

Praefui Ottob ianus, quod jure dicando facravit,

Abbas WrLLELMus conftruit hoc Domino.

i. Sed nemo melius monaflerii fui natalia expmit quam ipfe GuiUebnus, cujus ideo char-
tam a laudato aufore ex Frutoarienft Urchivio relatam hic dtferibere vifum eft opera pre- mi

nomine fandi & individui Trinitatis. Notum fieri volumus fratribus noftris, tam
prafentibus quam futuris, ex omnibus iandi Ecdefii filiis, cujufcumque ordinis, honoris
& dignitatis, quod monafterium noviter conftrudum in loco, qui Fruduaria antiquo nun¬
cupatur vocabulo, liberrimum atque abfolutiflimum confiflat ab omni fubjedione debita
cuique diacefi vel monaflerio , cujus rei caufa exponere & manifcftare curamus, ne cui
quam fubrepat male & inconjlidcrate occafionis tumuhus. Quidam frater nofler carnali ger¬
manitate, Gottosrbdus nomine, cum eflet fub habitu ficulari, & lfcere degeret in-
paterna hereditate, elegit funditus ficulum relinquere, & poft Deum ire. Denique expetens
Sndum Divionenle ccenobhim, illuc, volente Deo, fufeepit habitum monifticum- Verum
omnes fratres ejufdem loci, qui prxfentcs fuerunt, & oculis hoc viderunt, hoc fciunt, &
fcire poliunt, quomodo idem domnus Goctofredus in pridido loco nullam fccu legalem
donationem ex proprio, .quod reliquerat, patrimonio, quia in eo fucceflerat frater ejus
Nx TARDUS jure hereditario; qui non multo poft locutus eft fratrem tuum In pntitulato
Divionenfi monaflerio. Denique Robbrtus, qui fohis ex fratribus fuis remanfitJaictis,
inter cetera fui poffeflionis dona, ipfe, & prxdidu» frater ejus Nitardus, qui Domirio
Mia SS. Ori . S.B. Tom. VIII. V »j contu *

Digitized by

Google

-}<S 8

V i ■' T A

i»5'i

• tj. Jah.

* ir 'm\

^^ ^ cb^nulcrant sd cmftncKfodUto»monsfteriti m fpecidliwK fbCtttn, FWiduaria didum, itaufpof-
> fidebat) t >quietu vd- (k (oliduta fion faR &£> vtrtetibUi viro Tsurfntnfi atchidiacbnrt tttdi-
^dcrnnt , «t ind* ■ &<ferec legale teftamerftuih, quod appellatu»* Judicatus *. quod&fodUm
«ft «o tnttion» ttnbre, ut poftquam pfttfttorum 'fruttota pofkfllo tfartfit-d ki DoWfinipof-
ftifionem, nullo-modo primam Se amiquam perdfcrdt libertatis dignitatem. Ergo quortlktti
de hereditate noftrorum carraftum amtceflbfumfiebst b^rds Chriftus per pr®didwi*flvd«&-
hqn nofttororii genmnoruirf fiftttus-; wwdetn fittic'ine»ptum tft juftb voto, ita dctertur
icKpktum eft adjuvante Deo. 1 Inter ea confirmatum eft & ftibilitum infolide & incontufft >
nb fubjaocat otfi epffcopio, five monafftrio, feu fetu lari dominia, &r corrobotatuitt imp 4 -
■fiadilufi & regalibus', live epifwpaliblis prsteptis atque privilegiis. Ittfuper autem fbbfft.
xdilt. icripto Apoftolico a fuihmls pontificibus UniverfaliS Ecdeute , prius 1 dostinO pupi
J-dHANN», deinde ab ejus fudeeffore domino papa BHNRDicto, ubi in Literaneofi
bafilica fedebat undique circum fuit us plena fyriodo, in qua , meptis -Abbatibus,
vel feliquii divetfi ordinis, feu dignitatis fidelibus, quadraginta adfuere EpifcOpi tUm fhfl-
ai Petri Cardinalibus, qui omnes teftamtntum, quod dominus pttpa Benedidus Ipfi loco
fecit, poft eum confirmaveram, it fignarrtes fignaverunt, atque jaculo excommanickiKJ-
nis\& inaledidionis pariter Simes illud damnaverunt. Quicumque illam molefhrk twra?
vade faadionsm tanta audoritoth, nemo movere debet ad oeaflohem qtwmpiwn ttitodftHs
fratribus, five aliquem loco infidiare volentem injuftis confpirationibi», Ut materiam hUjUs
Ubertatis calumniandas inde fumere conentur,. quod in ccenobia, ubi fuperius nomi n ati fra¬
tres fandae converfationis habitum fufeeperunt, abbas fum ordinatus, & in aedificando
monafterio Fruduarienfi appofuerim manus: quopiam 3 c me defendit, ficut Cupra mon-
ft ratum eft, jufta occafio, & locum tuetur ipfa reftitutio, quia ab ingenuis poffeifionibus
antiqua libertate liber eft Deo donatus, & quia paupertacula eorumdemfratrum & germa¬
norum noftrorum noh fuffidiebat ut flabiliretur, ad virorum multorum, pneipueARDui-
Ni regis & Bertje uxoris ejus minifterio eft fundatus. Praeterea Nitardus inde per
legata teftamencum fuccefior effcduf, patritaonium quod reliquerat Gotofredus, pdfteiFru-
duari® legitima traditione donavit funditus. Sed ne qualibet jufta occaftone malae, jtlfcep-
ttqqir detrahendis feminkrium nafcerttur , cum beneplacito domirti BSunohis epifeopi,
dc prasdidis omnibus a voto noftro nOn diferepantis, <8c fratrum,, amicorafnqae utriiiiquc
■partis fumpta infigoiora Ornamenta ab eodem monafterio , & in memoriam ipfius ad- eum
; «OBfolandum Divionem rranfmiffa , fcflicet textutn unum auro , gemmis & lapidibus., mire
gnatum» cafuJara auro decoratam, A: duae ftol® deaurat* cum earum manipulis, & unum
Cingulum, atque qwltuer amldi deaurati- Itaque caufis redditishtrjtis .deferipeionis, fapereft
Ut confirmetur fuWequentibus idoneis teflibus cum cenis teflamotuis. Ad quam confirma
tiortem &c. ego frater VvuLklmus, didus abbas veridica afiediooe, ficut i cotem ipfb
loqueqs teftor Dei pro amore in fuprkdidis fideliter infudafle, & rame propria filbfcripti»
ne hoc teftamentum confirmans, omnes fubfcribentes ad iqualcm hujus retributionis mer-
ccdem votis omnibus pro poffe adihitto, & fic praeferttes & abfentes quamplidres iubicri-
bere exoro teftes. Leoterius miferatione Dei arcbiprtful Senonum fubicriberts fuffragaoeos no-
ftrosfubfcriberc rogavit. Goslinus archipraefui Bkuricenfis fit abbas findi Benedidi firmavi,
Fulco Ambianenfis firmavi. Fulbertus epifcopttS Carnotis firmavi, Qdilis* abbas Cluniacenfis
firmavi, Everardus abbas fandi Marcirti firtrtavij Gosbertus abbasCurprtis findi Julianifir-
^ mavi. Ego frater Arnulfus priqr fice.Teoderetus * abbas. Ofrtumdas epifitopus , Ecmonus

debertus &c * ^S° Rotbertus gratia Dei rex Franci* meum, & fiiii mei regis Ugbnts fiomenferibe-
re rogavi. Ego Rotbertus rex firmanii inahu propria. Ego Ugo rex fiftdSvi. Ego Erveus
archiclavis fandi Martini Turonehfis firmavi. Ego Ugo archiprxfui TuroaeofiAm firmavi.
Ego Rotbertus Rotomagenfis archiepifcopus omni auctoritate firmo. Egd Ugo Bajocacenfis
* Abrin- gedefig epifeopus firmavi. Ego Ugo Conftantiriertfis epiteopus firmavt. Ego Ugo Ebroia-
*Lexoviea- cc °fi s ecclcfi* epifeopus firmavi. E^o-.Ntirgaucfus AvckicacenGscpMcopusfirmavi. EgoRot-
f ls . gerius Lifuncefis * epifeopus firmavi, Sieftedus epifeopus Saxicenfis * firmavi.

S«gi«nfls. , :$. ( £uo an»? infintmtntun i 0 ud cmfritum fuerit inceriummihi tfl , cum id aut nin expref-
Vari* eoa- feit, jpfe Vvilkim^t ., aut certe dattm omferit qni ipfum ex autographo* deferipfit , qui etiam
nrmationfls y legendi imperitiam , aut nefeio qua alia de caufa , monumentum ijlud adeo pretufiuo
,nfudtis mtrd*s videtur 'refperfijfo. Ceterum ex 'Hariis chartis, qu* d OmCbenone in BiblaebechSe-
bpfiafut & ah 'Vgheik totf» 4. Italia {dera in Esptfcopit Eparedienfihm tifenatar , patet nihil
[a ffiqlUltfa. abbatf amifliu» ftuffs', nt pr»Snati*Kfis mvnaftmiltbtittxrem , tum in temperakbut ,

’> in- [ptritttdAuSf adeo flrmkafr ftahilintt *. ut poftirls temporibus facile hon cotrtaiUretur- . Pri-
.mpnp ab Hetixicq Imperatore ctmfirmaai fibi curavit 4 quacumque aut a Juis propinquis 7 me ab
qliiSf-pi^, yiris.mwaftetio, tmlicafverdHC. Ex fiat tads re ejufdem tiertikt diploma , datum anno
V 014.. t»-, qm qpn joltm muita d» hj&iis pttffefimndnis , quae jant tmtt peffidtbdt caminum
.ffjSuatimfit atmperfor fiant t verum, etiam txmdr.AimteJcuni nuto nebiliffimum VvdlelmwflH
JkW*7* tHm dfi.mhnuUi duri illnfitts y q*r pofipajms jtmdi dlecefou rvttd temperii en i* leto
jponofiicdm- Utantuducebant 1, quin. Cr Gomhardi judicatus, fupra' iit Wwtlelmi niflwKntto
bufdqtfts, dt Ifemit» confirmatu* . Domans, inqttit\ abba» VvaUeirmis noteam clementiam
a^itiPftans quixiiiam monafterium,nOftra tudqriram corrobotwi, fiurm ia loco, qaididi-
upt . ^uijUiari** ato propria ltoreditate feacrumejuwGotfredi, Nitordi atque Robertiy tabano-
Dyi-genitricis iMari*> faOdique BerrigBf martyris cmtftruditm, vehiita chavia
C^oqbwdfi diaciOno;.odita contineturCujus porcibus fetfcepcis prius ■regali pKB-
•tTJnoa ‘ i' ’ ‘ * . .cepto

* al. Odo.

ab Henrico
Imp

Digitized by booQie

S. GUILLELMI ABBATIS. 3 op

crpto confirmavimus &c. I nter alios motuiflerii benefadores recenfet Ottfmem Vvillelmum , ANN.CH.
nojlri Vvillelmi confangineum, ut fupra diximus, cujus complures exflant charta in Benignia- I0 3 i

ni, ficut & in Frucluarienfis monafterii favorem data. Habeat & teneat quieto jure Caflel- j, j tB .
Ium-Longobardorum cum omnibus fuis pertinendis, & omnia praedia ilia & cortes, quas de¬
dit Ottho, qui & Vviilelmus, Comes, filius Adalberti, nepos Berengarii regis, ipfolocoin-
' fra fines Longobardix ex hereditate parentum & propinquorum fuorum. Statuimus etiam per
-hanc noftri praecepti firmitatem in perpetuum habendas omnes terras illas, quas habett debet
7 jam fxpe nominatum monaflerium ex hereditate Roberti, quondam viri nobiliilimi, qui fuit
genitor jam didi abbatis Vvillelmi.... Confirmamus omnem illam hereditatem & poiTefliones,
qux ex paterno & materno jure debebantur Otbento, qui fuit filius Gerardi, & neposOt-
berti comitis , qui fecit heredem fuam fandam ecclefiam Fruduarienfem, quando pater ejus
& ipfe reliquerunt mundum, dantes fe & omnia fua Deo fidis monachis... Sub finem enu¬
merat cellas, feu prioratus , qui jam tunc a'monafterio illo pendebant i fcdicet Celhm Aftenfem,
cellam Navigenfem, cellam in Quaranta, cellam in Cavailiaca, Cellam in Paderno. &c.

4. Anno Chrifli 1023. aliud item privilegium ab eodem Imperatore obtinuit Vviilelmus ,
quo monaflerium Fruduarienfe prout in charta Judicatus a Guntardo Diacono edita conti¬
netur , fub fpeciali fua defenftone fufeipit , ac Privilegium Benedidi.%. confirmat. Dehinc ,
inquit , ut flabilius permaneat imperiali audoritate corroboramus, fub noflra defenfione ea
ratione recipimus, ut nullus Dux, Marchio, &c. Statuimus quoque & Dei noftraque au¬
doritate confirmamus, ut idem locus fupra memoratam libertatem in eundis obtineat, &
quxeumque de ejus libertate & Habilitate, de abbatis eledione & confecratione a domno
apoftolico Benedido, multifque Epifcopis in privilegiis & fynodalibus decretis flatuta funt,
rata omni tempore & inconcufla firmitate lubnixa conferventur. Obfervat Hugo abbas Fla •
viniacenfis in Chronico Firdunenft, Vvillelmum noflrum, quem redorem ftrenuum & religione
prxftantiffimum appellat , beato Henrico aceptiffimum fuiffe. F.t paulo inferius eumdem Vvil •
lelmum Supra Regulam diftum fuiffe ait, a rigore ferveotioris propolin.

5. Pofi Henrici Augufti obitum Conradus ejusfucceffor, abeatoVvillelmo rogatus, iifdempane itemaCon-
verbis ac Henricus monafterii Fru&uarienfis libertatem fua pariter auQoritate roboravit , ut ex rado,
ipftus charta patet, qua ab eodem Guichenone refertur , in qua Jobannes ejufdem loci abbas memo¬
ratur, qui in Chronico Benigniano, fupra pag. 342. appellatur Jaannelinus; & Henricus, eyuf-

que fucceffores Augufti in fratrum fodalitium dicunturadfeiti. Dignum duximus Fruduarienfe
coenobium litteralibus prxeeptis confirmare , exorante domno Vvillelmo Divionenfi abba¬
te, qui prxdidum monaflerium ex prxdiis, eleemofynifque propinquorum fuoram, ac ce¬
terorum fidelium Chrifli a fundamentis conftruens , plurimos fecundum Regulam fandi
Benedidi Deo fervientes inibi congregavit. Nos noftrolque in perpetuum fucceuores, prout
divx memorix prxdeceflorem noflrum Henpcum fuo ac fratrum contubernio fociaverit ,
omnium benefadorum fuonim participium habere cupiens, primum ejufdem ccenobii ab¬
batem , nomine Johannem, ejus in prxfentia confecrari fecit , & tam ipfum quam totum
eumdem locum fux imperiali tutelx commifit, ea maxime pro caufa, uteamdem illi in om¬
nibus libertatem confervet, quam Cluniacenfe monaflerium habere dignofeitur . Nos ergo
faluti noflrx confulentes, &c. “Privilegia quoque & Synodalia decreta Benedidi Papa cetero*
rumque epifeoporum, confirmat iifdem verbis ac in Henrici diplomate fupra laudato , quod <jr
abfaliis Imperatoribus , immo & a Pontificibus Romanis fadum obfervat Francifcus Augufiinus
ab Ecclefia in Catalogo Fruttuarienfium abbatum , Hifloria ckronolcgica Pcdemontana cap. 27,
ubi Johannem abbatem hic memoratum Guidonis comitis fandi Martini filium f Arduinique Ita¬
lia regis nepotem fuiffe dicit.

6 . “Hpn minori devotione Robertus Francorum rex erga monaflerium Fruduarienfe tenebatur Et* Rober-
quam Imperatores, quamvis effet extra fui ipftus ditionem fitum. Vnde cum ab eo requifiifj et GuiU to re £ s •
lelmus honorum aliquot confirmationem, qua in Francia monafterio fuo conceffafuerant, ultro ei
piiffimus Rex prabuit affenfum, atque generali pracepto afferuit Fruduarienft monafterio qua¬
cumque vel jam data ipft*efjent , aut qua poftea forte traderentur, intra regni fui fines. Sed

charta integra exhibenda eft, utpote qua nonnulla continet ad iftius temporis hiftoriam condu¬
centia. Sic itaque habetur in Bibliotheca Sebuftana centuria 1. num. 80.

In nomine fandx & individui Trinitatis. Ego Robbrtus gratia Dei Francorum rex.

Noverit omnium fandx matris Ecclefix fidelium induflria, ut prxfens fed etiam futtira ,
quod quidam nofler Comes, Guillhlmus nomine, noflrx ferenitatis adierit prxfen-
tiam, rogans & obnixe poftulans, ut quamdam ecclefiam in honore findi Martini facra-
tam, in fuburbio Belnenfis caflri fitam, olim abbatiam, fed jam omnino deftrudam, quam
etiam jure noflri beneficii polfidebat, fe mihi liceret credere, eo conventionis tenore , ut
eamdem ecclefiam cuidam congregationi in loco Fruduarix juxta Alpes Deo regulariter fer-
vienti comminus traderemus perpetualiter habendam. Cujus rationabili & devoti petitioni
ibenter condefc endere volui , quoniam eidem coenobio jam pridem quamdam abbatiam
fandx Marix, in fuburbio Cabilonenfi fitam, cum ecclefia Bufciani, & alodum Calfiniaci
cum ecclefia ejufdem villx per prxeepti firmitatem concefferam. Qux omnia dedi inflindu
& petitione domini Guillelmi abbatis, ejufdem loci Fruduaricnfis devoti fundatoris, inter¬
veniente & lubferibente Gosfrido Cabilonenfi epifeopo cum reliquis Epifcopis qui interfue¬
runt concilio nuper Ariaci habito. Innotefco igitur eundis prxdidam Bclncnfem ecclefiam
Guillelmum Comitem mihi reddidiffe, & me eam Fruduarienliccenobiodediffe: erga quem
locum taliter nollrx benevolentix inculcamus affedum, ut quicumque in omni noflrx domi-
ASa SS. Ord. S. B. Tom.VlIl. V iij natio-

Digitized by ^.ooQie

3 io VITA

AN.CHR. nationis regno pro redemtione peccatorum fuorum aliquid inibi conferre voluerit, noftr»
1031 audori tatis habeat affenfum: & ficut noftri prxeepti auctoritate firmavimus ita etiaxp le-
1. Jan. galiter dandi in pofterum habenda abfque declamatione decernimur & harum rerum con¬
ventionem anuli noftri imprefsione fignamus. Adum Avaloni, anno Incarnati Verbi 1023.
regnante Roberto 37. Ego Baldoinus cancellarius relegendpfubfcripfi.

7. Torro Guillelmus comes in hac charta memoratus, qui ecclefiam fandi Martini Befiiefifis
mmaflerio Fruduariettfi fubjecit, is iffe eft Vviftebnus cognomjneOuo, jam fapius iaudqtiffj
ut patet ex ejus donationis charta , qua a Cuichenone refertur centuria 1. num. 72. ubi Rqmald*t
e\ufdem Ottbonis filius appellatur, ipfe fcilictt qui patri in fiuygunflix comitatu fucceffit. Idem
dedit alia multa Fruduarimfi monaflerio, qua in ejus charta libro laudato num. ga fiqgfllatim
recenfentur. Gerardus Comes Mettenfis poffeffiones aliquot eunt Vvillelrno commutavit, anno
1010. quas poflea ipfe Vvillelmus Fruduarienfi monaflerio tradidit, ut patet ex duabus chartis
Umbeni Jbidem relatis, in quarum altera, data anno 1010. Fvillelmus, etfi adhuc vivens, beat* naemo
«harta pro r ix appellatur . Sei iis omiffis proferre fujficiat Lamberti Lingonenfis epifeopi chartam, qui
Ci ~ Fruduarienfis monaflerii fubjedionis a Divionen.fi immunitatem, quam d Brunone Guillelmus

0IW ' impetraverat, confirmavitcujus tamen nullum habebatur publicum infiru?nentum, quod pruno
morte praventus rem non abfdviffet. Hac autem charta eft veluti ceterarum omnium , qua pro
afferenda monaflerii ejufdem libertate fupra protulimus, compendium. Habetur centuria 2. num.
79. ex archivio regio Taurinenfi deferipta.

Ego Lambbrtus fandae Lingonenfis ecclefi* epifeopus, notum fieri decrevj tam prje-
•fentibus quam futuris, quod quidam dilcdus ex diledis, abbas videlicet Vvillelmus , adit
-paternitatem noftram juftis precibus, ut Synodaii decreto quoddam teftatnentum, quod ad
votum priventu mortis beatae memoris praedeceflbris noftri Bnjnonis adimplere nequivit
- - benignitas, noftrae benevolenti» perficeretur audoritatp: quod qujdem non immerito tanto

facilius debet impetrare, quanto Dei cognofeitur z.elo id omnino poftulare . Quidam enim
fuus carnali propagine germanus, nomine Godefre,dus» ad fandaijf veniens converfionem>
totum quodeumque habuit fecum Deo devote contulit, eamaxinieintentione,ut de proprio
fuo conftrueretur monafterium, quod ne alicujus epiJcopio, vel Coenobio fieret aliqua fub-
jedione obnoxium, fbllerti pertradptunj eft confilio , ut in quodam loco, antiquitus Fru-
duaria dido, sdificaretur, quod legalem per chartulam a Nitardo & Rotberto germanis
■ipfius Gotefredi cuidam Guntardo levit» traditus eft, ut ipfe inde faceret Judicatus tefta.
mentum fub liberrima omnino conditione: quod & fidum eft, fed non fine multorum,
maxime Arduini regis & Bert» uxoris ejus, adjutorio; quorum figaci induftria legali lega li¬
rer confirmata funt teftamema, & findo Divionenfis ccenobio non parvi pretii, uc patet,
collata fynt ornamenta, fciiicet textum unum auro, gemmis & lapidibus mire ornatum,
cafula afpro decorata, dux ftolx deaurat» cum carum manipulis, & unum cingulum, atque
quatuor amidi fimiliter deaurati, quod & ideo facere ftuduerunt, ut & locus unde Fru¬
duarienfis videlicet fumfit exordium, his honeftaretur emolumentis, & hoc memores in
pofterum non habeantur, unde fcandalum ftruere iniqua pollent voluntate. Et nos igitur aequi¬
tatis jura appendentes, & animarum lucris magis quam cupiditatibus perverforum confu-
lentes, fed & fandi prxdecefforis noftri promifta complentes, a privilegiis quoque apoftoli-
cis, atque decretis epifcopalibus, a prsceptls denique imperialibus ac regalibus non difere-
pantes, Fruduarienfe cenobium cum omnibus quas pofsidere videtur rebus, tam mobili¬
bus quam immobilibus, in nulla fubjedione, in nullo jure cuiquam noftri epifeopii perti¬
nenti» obnoxium proclamantes; quinimmo fub proprio paftore, ut per omnia abipluta
libertate a Romana fede fibi conccffa potiatur, & a fublato hujufrpodi fubjedionis vinculo
ccHiftct alieoum. Volumus & nos, & ftatuimus fub fynodali decreto, ut nullus monachus,
aut prsfcripti videlicet domni VV. abbatis fucceflor, contra prxfitum locum aliquid querelx
,vd calumni* inferat, vel quicquam proprietatis fpu fubjedionis requirat. Ut fit igitur ipfe
locus , Fruduaria didus, noftra quoque audoritate inconvulfa ftipulatione liber & abfo-
iutus, & ab omni querela immunis, & in frudificandis animabus femper Chrifto duce fi-
cris aptus incrementis, teftibus ex noftro clero admifsis noftra fiibfcriptione fignamus. Si¬
gnum Lamberti Lingonenfis fedis epifeopi. Signum Beraldi archidiaconi. Signum Beraldi
abbatis fandi Stephani Divionenfis &c. Adum apud Divionem publice 3. Idus Januarii
anno ab Incarnatione Domini 1017. Indidione t5.Regnante Roberto Francorum rege. Ego
Qddo cancellarius in fynodo fandx Lingonenfis ecclefi» hoc reftamentum perledum, & ab
omni fynodo laudatum 9 c confirmatum recognovi $c ftibfcrjpfi.

ArJunius- g Fruduarienfis monaflerii celebritate multi all( 5 fi, nonfolum fua ei, fed & feipfos tradi-

Fruftoari- . Ex “ s eelebris fuit JLrduinus Italia rex, qui rebus maleadverfusHernicumimperatorem
*m obit, geflis, foculo valedicens in monafleriumproditium ferecepit, ubidefundps &fppultus a nonnullis
Beati nomine donatus efl. Hoc titulo infignitur in BejieaiSino Menolqgio Bueelini, ubi die 2.
Martii , anno 101S. obiiffe memoratur . Hac fanBitatis opinio qua Fruduaria tunc temporis
commendabatur, ad pofleros etiam tianfmiffa fuit, ut ex variis chartis facile colligi potefl ,
Agnesjmp. qua a Cuichenone referuntur. Locum hunc pra ceteris coluit dignes imperatrix, Henriciaugufli
mater , cujus, & beati Annonis Colonienfis archiepifeopi interventu Alexander Il.fymmus Ton-
tifex privilegia ejufdem monaflerii fuo diplomate confirmavit anno 1070. Certe cum beatus
jlrmo, ut refert Lambertus Schqfnaburgenfis, audpr aqualis, in Italia agens ad Fruduarienfe
monafterium orationis caufa divertiflet„ ibi admiratus monachorum artiffimam. St fecundum
Regul» inftituta converfationem nonnullos eorum in opere Dei probatiffimos fecum rediens

abduxit,

Digitized by v^ooQie

S. GUILLELMI ABBATIS. 311

abduxit: quos in MoAlifltm Stgebfrgenfi a feipfo condito tmflituit: qua, inquit idem auSor,
occupo fuit, ut m ceteris quoque monafteriis regularis obferuant ia repararetur.

9. Sei & ipfa JgneS augufta, yicw/i vanitate abnegata, pr/w Kom* /ecffrt* fixiffet,

apud FruSuariam morabatur. Quantum vero tjufdem loci monachos veneraretur, «r ejus epifto.
Ia, quam pauUo ante quam apud eos fecederet, fcripfit, conjici patefit ftc autem fe habet apud
Gukhtnontm Centuria 2. nam. 77. ex Chartario Fru&uarienfi defcripta.

A. Imperatrik & peccatrix A. * patri bono & fratribus in Fruduarid congregatis in iw-
rninfe Domini. Servitutem ancili*, cujus Oculi in manibus dominx fux funt, cdnfcientia
mea terret me pe jus omni larva, otanique imagine. Ideo fugio per fandorum locaquxrens
latibulum a facie timoris hujus: Dee minimum defiderium eft mihi veniendi ad vos, de
quibus comperi, quia ve lira interceffio certa falus eft. Sed noftrx profediones in manu Dei
funt, & jheki in noftra voluntate. Inierim vero mente adoro ad poles veftros, rogans ut
Gregoriana pietate in Trajanum, petatis mihi veniam a Domino: quia namque iUe unus
homo ab inferni clauftrfc exoravit paganum, multi vos facile falvabitis Chriftianamunam.
Quod fi decreveritis, peto, Ut ut fignumpietatis focictatem & fraternitatem veftram mande¬
tis, & mittatis mihi quam primum. IjLogo etiam ut parvum quod mitto murtufculumadmo¬
nitionis fignum fuftipere .dignemini, quatenus credam quia de me curare incoeperitis. Valete,
81 tu Pater bone diligenter commenda me fpiritalioribus fratribus de coenobiis atque Cellis,
ut faciant rite participem in orationibus & jejuniis, atqUe omhibus benefadis fuis.

rb. Eadrirt <Augufla interveniente Henrkus Imperator, filius ejus, monafierio Frutfoarictift Ri¬
vum totum tum onwibui nppendttiis fuis in •comitatu iAqucitfi dedit, ut extjus charta tertum
efl, quit centuria 11. nmm q6. refertur. Initio fetidi fequentisPatriarcha jtrofolymitartus cum
FruSuarlenfts monaflerii fratribus .freietattm iniit i cujus, ea de reepifiolU habetur, ibidem nutu.
7}. Totus tft in FrnShtarieufts monaflerii laudibus deferibeniis "Petrus Domiant epufiuio 18.
cap. j. ad jtdbelaxddn cmitiffam. ubi fe ibi decem diebus bofpitmfufceptum fuiffe perbibet . Per-
feverat etiam nunc celebre iflud conubium fpirituali ftmul & temporali jurifdiSHone ampliffima
gaudens, in quo Mauricius Sabaudia Ducis filius, qui eidem loct initio foculi currentis praerat ,
Collegium Canonicorum facubpiumhsftituit..

-----:-;-----;-i--- -- -- ** ....

APPENDIX ALTERA*

De monafterio Fifcamnenfi,

i. 'C' Tfi abbatis nomine quadraginta fere monafteriis, ut habet Glaber, beatus Guillelmus
r. profuerit, eumque pro reparata difiiplina regulari, dkifque benefietis qaamphtrima GaU
Harum & Italia ccenobix certarim ftbi vindicasti pra ceteris tamen hanc habet prorogativam
percelebre fan&ifjm* Trinitatis Fifcamnenft tuonafterium , quod pofl annosferme triginta tegimi¬
nis, ipfius fipulcro infignitum fuerit. Certe eum ann. 1001. Fifcatknenfis monaflerii regimen fufee-
piffe diferte habetur in duplici Chronico , apud Labbaum tomo 1. Bibliotheca nove, quorum unum
Rotmageufe, alterum Ftfcasunenfr ibi appellatur. His confrntitauttor ChroniciBcnigniaui 1 eum
vero asm 1031. obtiffe nudus in dubium revocare potefl . Efl autem Fifcmnum, vulgo Fe.
fcan,.e fidum intra diucefis Rotomagenfis fines, quamvis omnino liberum , fitum in Cdetis ad
pnfpeftum maris, quo in loco Vvaningus, vir nobilis, foculo fepthuo nmaftermmvhgrimmtm ■
firuxtrat : frd eo per Hortmaunos deftruBi , aliud pro viris Vprtmamue Ducum liber alitate
Jaculi hujus mitia confurrexit, illudque etianmme opibus & nobilitatiteterisprovincia bmibtss
prominet, fub noftra fuuSi Mauri congregatione. Vvanmgi primi ejus fundatoris ritum, feu
potit» mutila ipfius Vita fragmenta ex incertis uuBorbus, Suculo fecundo protulimus . Prater
hanc vitam habemus pro manibus ex ebdice mf. e\ufdem monaflerii librum, cui titulus efl :De
revelatione, aedificatione & audoritate monaflerii Fifcamnenfis , in quo ejufiem loci initia ,
cafus & eludit aTtyrttnannis illata, oc denium ejus reparatio fufius exponuntur , Ex hoc libro
difthnus fandum Maiolum Cluniacenjm abbatem a Richardo 1. 'Hortmaimorum Duce flriffe in »
vitatum, ut monachos Cluniacenfes Fiframnum tranfinitteret, canonicis qui tunc hanc eetlefum
occupabant, fubftttuendos . Quod cum vir fanSus facere renuifjet, pofiea Richardi junioris tempore
Guillelmus nofter, jm, abbas Benignianus, eidem loco prapofttus efl , ubi mohafiicam vitam
teftduit. Guilielmumpta ceteris viris piis , qui tunctemporis in Wprtmandia florebunt, aRicban
do dili&um faifje teftatur Hugo Flaviniacenfts in \Chronko Virdunenfi, ubi pramiffis Richardi
laudibus, qui pulfis Canonicis monachos fub Guillrimi moderamine Fiftamniinftituit, ficconclu¬
dit . Hujus tempore viris religiofis floruit Normannia, qui ad eum confluebant velut apes
ad alvearia, inter quos hunc virum beatum, Guillclmum abbatem, propenfiori coluit reve¬
rentia , adeo ut fpeciali eum amore diligeret, 6 c prxeepris ejus obtemperare corifiliifquead-
quiefeere gauderet. Hanc ftbi auttoritatem emparaverat Guillelmus vita fuaac fisorumJanfti-
monia. Qua vero ratione eo in monafierio inftitutu fuerit fub ejus regimine monafticaVita, jam ex
Chronographo Benigniano didicimus, fed ex laudato libello plenius patebit, quem quidem li¬
brum integrum edere primum Jlatueramus , quod multa compleSatur de Fifcdmnenfi monafierio
fcitu digna, & Vvillelmo abbati Fifcamnenfi, fecundo an tertio, fit nuncupatus. Verum cum
jam fere integer aborturo du Monfiier in 'Hiuftria pia editus fit, fttfficere vifurU efi ea proferre,
qua fpecialius ad noftrum fpefiant inftitutum. Sed prius dicendum paucis de viris illuflribus,
qui in monafierio Fifcamnenfi tunctemporis floruerunt.

Jtla SS. 0 . B. Tom. VUl V iii) a. Vi-

ANN. CH.
IO3I
i. Jan.

Hat fece-
dit.

* Andrex.
Ejus epifto-
la.

Monade.'
rium Fif-
camnenfe
celebre.

Digitized by booQie

ANX HR.
1031

.i. i an.
Viri' illu-
Ares Fifca-
mni.

Abbates

Fifcamncn-

fes.

Balderici
epiltola de
Cuilielmo
a. afcbate

312 VITA

2 Viri illuflres qui fub Vviilelmo abbate n monaflerio Fifcamtoehfi floruerunt y in Chronico
Benigniano recensentur. Locum integrum Jupra dedimus. Fuerunt & nonnulli principes exnobi-
lifftmo Vlprtmannia Ducum fanguine exorti, qui iifdem temporibus ibidem cucullum induerunt,
ex quibus Guillelmus Gemmetitenfis VVhlbimum memorat libro 5. cap. 1 , Richardi 2.
filium t apud Fifcamnummonachiiivellere in adolefcentia fundum. Taullo pofi Nicolaus
Richardi tertii fi\ius ibidem etiam, compellente Roberto fuo ipfius patruo, qui in ejus locum Ttyrt-
mannia ducatum obtinuit, monafiicam -vitam fub Jobamc abbate amplexus efl. Ispofleafahttirf u-
doeni apud RotorHagum abbas faSus multis virtutibus claruit i ut refert Ordericus fatalis libro 2 .
ubi fufe laudes ejus defcribit. His accenfent nonnulli Malgerium, qui demum ad fedem' Roto -
magenfem evcftus fuit: fed hujus opera natalium fuorum gloriam obfcurarunt.

3 Taucis verbis tres priores Fifcamni pofi reftaurationem abbates laudat Ordericus libro 4.
cx quibus colligere 'licet, quanta tunc fuerit ea tempefiateillius monafieriifama. Fifcamoenfe,
inquit, coenobium in profpedu maris pofitum, &c. pofi Guillelmum JLJivicncnfem, virum
lapientem & in religione fcrventifsimum , Iohannes venerabitis abbas annis quinqua¬
ginta & uno rexit, poft quem Guillelmus dc Roz , Bajacentis clericus, fed Cado*
menfis monachus, fere 27. annis tenuit. Hic ut myftica nardus, in domo Domini.fla*
gravit caritate, largitate, multimodaque probitate. Opera qux palam fedulo fecit, vel in
occulto coram paucis arbitris omnipotenti Deo libavit, atteftantur quis fpiritus in illo habi¬
tavit, ipfumquc totum pofsidens ad folium Domini fabaoth coronandum perduxit. Tlura
de Guillelmo 2. habet idem auftor libro u. ubi inter cetera ptofert ejufdem epitaphium abHil-
deberto Ccnomannenft editum. Sed his ' omiffis, utpote qua jam edita funt, proferemus ex mf. co¬
dice Fifcamnenfi fragmentum epiftolx Balderici epifcopi ad Fifcamnenfcs, referente Adelino,
qui ei curtos & minirter in hofpitali fuerat deputatus. Illud autem fragmentum tale tfi.

4. Guillelmus prxdeeefforibus fuis, fuifque provincialibus tantum enituit , quo pa-
do, & quantum ceteris luminaribus fol rutilat eminentior. Ifte fiquidem magna litterarum
peritia prxditus, primo Bajocenfis archidiaconus, poftea Cadomenfis monachus, demum Fi¬
fcamnenfis abbas, reverenda & cana perfona quxdana religionis majertas domum iftam mo¬
rum fuorum extulit cenfura, parietibus dilatavit, & quod ei fpecialiter prxcipuum fuit,Fra¬
trum conventum ditavit. Multi Rquidem nobiles laici & clerici religionis ejus odore provo¬
cati ad converfionem exciti funt, & ultronei monachum induerunt, & fandis ipfius infti-
tutis informati funt’ Ego ipfe, qui vobifcum loquor, in longinquo pofitus, bonam etiam no~
ftri G. opinionem audivi,qua illedus per licentiam abbatis noftri, abbatem fiquidem alium
habebam & habeo, gratia ei adhxrendi Fifcannum adii, gratanter fufeeptus fum, licet ho¬
muncio nullius momenti. Omnes nos quos vides pxne ipfe aggregavit: fed plures quam mo¬
do fumus, iuirous, quoniam.ducem fuum poft ipfius tranfitum quidam noftroriim pederen-
tim fecuti funt. Ordinis ipfe vigor prxftidt, verbis & exemplis nos inftruxit, paterno affe-
fiu fibi nos omnes iDvifceravit. Nam nc veritatem tacuerim, propter Deum omnibus omnia '
fuit. Idcirco fubfequuntur eum lacrymx noftrx, propterea comitantur eum fufpiria noftra.
Eo die nofter dux-erat, in lacrymis nullus fuit uberior, in ledulo fuo fufpirando fecum
litigabat, in turba *nobifcum quietus erat, in angulo ecclefix, vel in glabati fuifolitudineto¬
tus turbatus erat. Difceptabat fiquidem fecum pro noftris exceflibus, & crucifigebat immi-
fericorditer feipfum. Si quid contigiflet fratrum reatibus, cujus hunc cxceffum compatiendo
non fecit fuum? Toties feipfum madavit, quoties aliquis, vel ego mifer peccavi, in oratio¬
nibus frequenter pemodabat, Deumque quiedffime gemebundus inquietabat:fineoffenfacum
eo litigabat, & per amicum litigium, ipfum fibi nobifque, velut aher Salomon pacificabat:
redimebat nobis cum eleemofynis, quia quod ci committebat fideliter erogabat. Cujusenim
pauperis neceflitudo manum fuam fenfit fterilem ? Qux ecclefix fuam non habent munifi¬
centiam? Circuibat angulos & compita ieproforum, & cum ipfis familiariter loquuturus,
matius etiam elephantiofas plerumque deofculaturus tuguriola fubintrabat, ut omnium ne-
ceffitacibus adefiet, ut eum. mifelli cujuslibet anguftia cognovirtet. Non potert enucleari ver¬
bis fanditas ejus bonx converfarionis. Eundem abbatem ob forma elegantiam Tuellam , vul¬
go Ia Pucelie, cognominatum fuijfe tradunt. Complures ecclefias in opido Fifcamnenficonfiruxit,
univerfalem eleemofynam pauperibus fingulis diebus erogandam inflituit , rexit monaflenum annis
vigenti novem, fepultus efl in capella beata Maria .veteris, ex oppofito altaris. Obitus ejus in
‘Hecrologio laudato habetur his verbis: 7. Kalendas Aprilis, depofitio domni Vvillelmiabbatis
tertii Fifcamnenfis. Fifcamnenfts monaflerii laudes videfis apud Dudmem fanfti Quintini deca¬
num , qui librum ultimum de moribus & a£lis Uprmannorum Fifcamnenfis monafterii encomio
claudit: paucos exinde verfus decerpere fufficiat.

O Fifcanne facris femper foecunde favillis,

Sandorum cineres meritorum flore micantes.

In gremio terrx confervans jamque facratx ;

Trino refplendens profofo dote faiutis.

Olim virgineo micuifti ftemmate facro.

Cum Leodbgarium fervafti luce privatum.....

Vivas Fifcannis femper fcelidbus annis,

Fifcannis gaude : quia tu digniifima laude.

Vos Fifcannenfes virtutum cingitis enfe
Ecclefix partes, nebulofos ftemitis hortes.

Sed jam tempus e fi libri fragmenta exhibere, qua fupra polliciti fumus.

Digitized by

Google

S. GUILLELMT ABBATIS. .#1-3

EXCERPTA EX LIBRO DE REVELAT IONE ,
adificatione^ & auftoritate monajleui Eifcamnertjis.

L ibellum de revelatione, aedificatione, & audoritare Fifcannenfis monaftcrii, pater
1 inclyte Vvillelmb, compofui, & compofitum tux diledionis fincero judiciooir-
rigendum & confirmandum deftinavi , quatinus tuae celfitudinis aflenfus &libclliim edere
praecipiat, edito libello- pondus & audoritatem concedat. Ego quidem,, pater inclyte ,
ignorantiam meam maluiflem cauto filentio tegere , quam alicujus fcripturx praefumenti
indicio publfcaret fed fratrum noftrorum julfione inflanti &■ inflantia jubenti compellitur
nofter animus poffibilitatem excedere , fnamque infcitiam multorum afpedibus hominum
improvifus: aperire. Compellitur, inquam, nofter animus fuam ignorBre; ignorantiam , &
noftrorum fratrum roganti < imperio exhibere obedientiam, cui exhibendae 6c : mentis judi¬
cium nullatenus adquiefcic, & propofiti noftri verecundia, omnino comrddicit. Verum cum
obedientia fanda nullum opus difficile vel impoflibile excufet, aut excufare debeat , diu
cundans multarumque procraftinationum inducias fingens i urgente fraternas diledionis con¬
tinua jufiione, onus tandem imperatum ftrfcepi, & Fifcannenfis monafterii exordia fubfc-
quentis libelli agrefti & ignobili ftilo aperui & exppfur. In quo libello nulla falfa fallaciter
interpofui, verum facras hiftorias antiquorum virorum fideli narratione cognitas , fuortun-
que pofterorum tenacis memoris finu cuftoditas, & noftris temporibus fuccedentium viro-
rum diligenti relatione illatas fcripfi, & feriptas ad audoritatem Fifcannenfis ecdefix, &ad
utilitatem legentium fratrum edidi, &c.

Interea contigit Filcannenfes canonicos aliorum canonicorum mores imitari, latas perdi¬
tionis vias ingredi , & rerum temporalium luxus .& defidias voiuptuofe fedari; quam ca¬
nonicorum miferam vitam & imminentem miferiam Dux prudentiifimus Richardus au¬
diens, & audiendo cognofcens , valde doluit , honrinumque pravorum inores & canverfa*
tionem exhorrens, legatos feftinanter Cluniacum direxit, « fandum Maiolum magrtx
humilitatis precibus Fifcannum accerfivit, atque fecundum fandi BbnbdiC r.i Regulam
& Conftitutioncm difponi & ordinari novam ecclefiam exoravit. Cui fandus Maiolus: Hu¬
jus, inquit, laboris magnitudinem talis rationis conditiupe, cariffime fili Richardc , filici*
piam, fi per totum Ducatum tuum coniuetudinem, qux vulgariterpafnagium«dicitur,Deo
donaveris, nullumque tus poteftatis principem, aliquando amplius exigere decreveris.. Ubi
Richardus Dux non morbo avaritis, verum acculta Dei providentia difponente, & fando
VVillblmo Abbati gloriam ordinandi fandam ecclefiam transferente, fuorum hominum
cotifilio adquievit, & fandi Maioli interpellationem non exaudivit.* unde contigit ut fandus
Maiolus Cluniacum reverteretur , & canonicorum corredio vel expuifio per aliquot tempora
protelaretur , &c.

Interea diligenter inveftigabat & inveftigando inquirebat, cui potiffimum juxta fandi Be¬
nedidi : Regulam & inftitutionem difponendam & regendam findx & individux Trinitatis
crederet & committeret ecclefiam. Ilio tempore beatx memorix Vvillelmus abbas fux reli¬
gionis affluentia totius partes Romani imperii illuftrabat, abbatumque multorum tepidos
animos fui fervoris imagine informabat & accendebat. Apprime enim liberalibus artibus
eruditum, atque difciplinis ecdefiafticis, cundifque fpiritualibus officiis, nihilominus etiam
fere virtutum omnium gratia-imbutum & illuminatum, Divionenfium ecdefix beatusMaio¬
lus prxpofuerat & conftituerat abbatem & magiftrum. Tanto igitur ac-tali viro, duxittcly-
tus Richardus fuos legatos direxit , & fui propofiti intentionem patefecit, atque ut Fifcan*
nenfem ecclefiam juxta beati Benedidi Regulam difponeret & erudiret, magnx humilitatis
precibus exoravit : quibus beatx memorix Vvillelmus abbas. primum refpondifTe fertur :
Cariflimi filii, audivimus duces Nortmannos, homines barbarbs, & truculentos, fubver-
tcre, & non xdificare fanda templa; delere & effugare, & non colligere aut nutrire fpiri-
tualium hominum congregationes fandas. Quapropter ad Ducem veftrum redite, & nos
hujus rei omnino imparatos refpondete, cum nobis & fratribus deducendis defunt , equi ,
atque ftipendiis deducendorum fratrum defunt clitellarii. Quod reVerfbrum legatorum rela¬
tione Dux inclytus comperiens, extimuit: multofque equos & clitellarios feftinus prxpara^
vit, quos revertentibus legatis beatx memorix abbati Vvillclmo humiliter remifit.

Tunc beatus abbas Ducis intuens importunitatem & perfeverantiam, atque de importu¬
nitate & perfeverantia compenfans animi voluntatem & devotionem fandam, colteda fpirf-
tualium fratrum multitudine maxima, iter arripuit , paucifque decurfis diebus , xftuantis
Ducis defiderio fuam & multorum fratrum prxfentiam exhibuit Quem Dux egregius^tOr
tius animi finceritate totiufve finceritatis diledione fufeipiens, velut fufccpto Chriflo > aliis
amotis fervientibus, ipfC propriis manibus fervivit, medioque brevis temporis intervallo Fif¬
cannum deduxit, & fandx Trinitatis ecclefiam donavit. & tradidit, earaque donatam &
traditam juxta fandi Benedidi Regulam & inftitutionem difponi & ordinari exoravit. Do¬
navit, inquam, & tradidit dux egregius Richardus beatx memorix abbati VvillelflK) faftdx
Trinitatis Fifcannenfem ecclefiam, canonicorumque ,'carnalium- expulit enormem mulfiitudi*
nem- - quorum pofle Iliones ecdefix penitus reriDensi&. reddens, expulfis & converti nolenti¬
bus, canonicis, abbati congruam reftirait recompenlationenf. -

Node igitur, cujus fequenti die Fifcannenfis ccclefia fpirituale fulcepit. monachos, carna-
__‘___- - -■ _ - fefqu c

4 Pafnagium, alus Paltionaticum feu Pallinaticum vulgo panege , cfeofu» eft ftu tributum pro gkmdati*
ne & jure pafcendi porcos aliave animalia in (ilva domini.

ANN. Ctf.

I °3 I

i. Jan.
Prologus.

Ex «p. i j.

Cap.*i. Le¬
gatos Ri-
chardus ad
VVillel-
munt diri¬
gi*

De adven¬
ta Vvillel-
tni abbatis .

Cap. 1

Digitized by ^.ooQie

;ji4 VITA

ANN.Ctt. lefque expulit canonicos, ipfil canonicis ecclefix culmen totum aquilisoperirividebatur: qui.
IO31 bus aquilis» & ingredicntium mbnathorum theoria, Sc fpiritualis volatus, & deinceps pro-
1, Jan. tegentium Angelorum defcenfus & converfatio congrue figuratur.

, . Igitur beatus & glorrofus abbas Vvillelmus iufceptam ecclefiam Coepit gubernare Sc admi-
monachi rtlftnire, Sc juxta fandi Jknedidi ipftitutionem difponere & corrigere, atque de diverfis pfe>

fub ituun- vinci is viros fideles convocare & in obfequiis csjeftibus unire & Confirmare. Subita igitur
tur. converfione Fifcannenfis ecclefia cicfeftium virorum ftudiis fervebat & flagrabat, St multat

Cap. 14- opinationis gloria ciTcampofitas ecdefias praecellebat & obfcurabir 4 Faftigium quippe tanrx
«mverfa P11 c “^ ,tu ^‘ n,s ^ ua momentanea translatione Fifcahnenfis ecclefia confcqUebatur, quatinus itaom-
,i 0 , v 3 ' * nes Galbarum ecclefias tranfeenderet re & habitu fummX religionis» quemadmodum tran-
ftendebat verbo & fpeciali privilegio fu at nUncupationis. Parftmonia & pudicitia, & volun*
taris paupertatis abundantia Fifcannenfis ecclefia valde radiabat; virtutum, quarum eviden¬
tia latentem fux formae ceteram pulcritudinem defignabat, atque coatuetuimn mentibus luas
•converfationis coafilium inire & imitari, apertarum argumento virtutum accendebat & pro
vocabat. Ignorabat illo tempore Fifcannenfis ecclefia totius proprietatis fingularltatem, foliuf-
que communitatis cognofcebat unientem diledionem, qux juxta diverfitates indigentium par¬
tes divet-fas diftrlibuens, fandorum Apoftolorum renovabat & repraelentabat primitivam ima¬
ginem. Quorum igituf bonorum eminenti perfeverantia, dux Richardus Fifcannenfi ecclefix
totus alligabatur, atq; utilitatibus ejufdem Ecclefix totius providentis diligentia transferebatur.
Adeo enim Fifcartnenfis eccl. illuftrium virdrum regilla(tm vitam & religionem veram diligebat,
& diligens frequentabat, ut totius fui ducatus colleda, vel, ut ita dicam, pinguedine cx*
lefti congregationi deferviret, atque epulaturis fratribus fervientium confuetudine frequenter
ipfe miniftraret, tantxque humilitatis completo minifierio fratrum omnium ultimus refide-
Cap» x< m » & regularium epulartim deledabili pabulo refici congauderet.

llbertax Senfit interea dux inclytus quorumdam clericorum' corrofiones 8 c detradiones, prxfa-
Fifcamnen- gttque Cttjufdim futuras adverfirates, qtios ob DutiS nimiam caritatem & fandae ecclefix
fismooafte- maximam religionem invidix morbus magnus infecerat, infedoique crudeli inteftini livoris
ri1 ' ffidlcftia cruciabat, quorum ergo detrahenrium malevolehtiam Dux comperiens , clerico-
fUiWque prefumtiones fuperbas, & praefamen ces fuperbias cogrtofcens , totius Nortmaoix
E^lfeopos, Sc viros nobiles feftinus Fifcannum cdnvocavit. St Fifcartnenfem fand® Trini¬
tatis ecclefiam ab omnium Epifcoporum jjugo Sc confuetildine jufta vel injufta eripuit &
liberavit . Hanc autem libertatem Rodbertus Rothomagenfis arehtepifcopus fecit Sc
fleri voluit, atque alia duodecim Ecclefias ob patris fui memoridm & fratris prxfentis juf-
. fionem & voluntatem ab omni epifcopalf -confuetudine Sc exactione: abfolvit & liberavit ;
dbnat® libertatis chartam Archieplfcopus aliique EpifcQpi figoo S( confenfu corrobora¬
verunt , atque corroborandam nobilium virorum adftipulationibus tradiderunt , Clipiens
ergo Dux providus fandam ecclefiam modis omnibus liberare, & libertatem fadam modis
omnibus confirmare & permanere ; RoSeEXum regem & multos Galliarum proderes
Fifcannum accerfivit, atque regali charta & audorirate, faorumque aequalium confenfu &
adftipnlatione ab omnium Epifcoporum jugo & confuetudine Fifcannenfem ecclefiam eri¬
puit & liberavit; Sc fuam faorumque 'nobilium Chartdm & Ordinationem firmavit & corro¬
boravit. Ecclefix igitur Fifcannenfis libertati Conflitutxdux Richardui congratulans, futuram-
que perennem mentis vivacitatem difeutiens, beat® memoris Vvillclmum. abbatem compulfa-
Vit, fueque legationis injundo officio ad Romanx fcdiis apoftoliCam auderitatem multis
Onuftum-exeniis direxit. Confedo itaque itinere abbas Vvilleltfius Romam pervenit, 6 c pix
memori® papx Benedido adventus fui rationem & mittentis Ducis voluntatem aperuit, &
fad® chartx confirmationem, & apoft dici privilegii audoritatem magnx humilitatis ora¬
tione congrua poftulavit. Papa igitur Benedidus Ducis diligentiam admirans , & fufeepti
amid prxfentia fumma exultationc congaudens, oblatas chartas fux figiilo excellentis con¬
firmavit, & privilegia poftulatia vbluntarius tradidit, & Fifcannenfem fands Trinitatis ec¬
clefiam ab omnium Epifcoporum jug6 , fubjedione & confuetudine liberans & eripiens ,
fab folius Romanx Ecclefix gubernatione & patrocinio conflituit & fufeepit. Conftituit, in.
qtiatrt, Fifcannenfem ecclefiam foli Romanx Ecdefis fubjacere, atque ab omnium aliarum
ecdefiarum poteftate immunem, abfolucam, & omnino libetam forma Clumacenfis mona-
fttHi permanere. Acceptis igitur apoftolicx audotkatis exquifitis privilegiis bcats merflOrix
Vvillelmus abbas, feftino curfu Nortmanniam remeavit, & ducis Richardi deiiderio fu® vo¬
luntatis effedum , irtjundsque legationis officium feliciterconfummaturn enucleavit & often-
dk. Unde dux ineffebyiter exhilaratus* trino & uni Deo gratias totius intentionis fervore
reddidit, qui ecdefiafa, qUaih parer Richardus fundaverat, atque ipfe patris Richardi ro¬
gatu & ju Ilione compleverat & ordinaverat, divins providentis arcano confilio tantarum
perfonarum convenientia ab omnium hominum jugo & praelatione abfolvebat & liberabat .
Malgnft deinde exeniis faum diiedilfimum abbatem Vvillelmum honoravit , honoratumque
fimdS Trinitatis ecclefix Fifcannenfi rtmifit, iterum atque iteCum ehixiusexorans, quatinus
Committam ecctcfum juxta coepti ordinis religionem cuftodiret, &cuftddiendo perficeret ,Sc
Cftftfirfnareti cujus igitur fandas preces fitndarumve precum nimias humilitatesbeatus Abba s
velut oracula divina fafeipiens, Fifcannum intravit* & per .multam, annorum vertiginemuf.
que ad ducatum HferofolyrtMXR 6TB erT t Fifcannenfem ecclefiam rexit, iubjedofquefuo s
Verbo Se exemplo fuccendit & reformavit, ad imaginem & fimilitudinem, honorem &glo.
riam omnipotentis Dei, qui vivit & regnat per omnia ffdila fxctltonnn, Amen.

Digitized by

Google

VITA

3i5

ANN.CH.

S. DOMINICI ABBATIS.

SORANI IN ITALIA,

Au&ore Alserico S. R. E. Cardinale.

Ex Ballando & codicibus ntj]\

OBSERVATIONES PRJEVUE ,

A LRER 1 CVS ex monacho Cafinenfi Cardinalis ab Alexandro 1L creatus , in litteras re¬
tulit vitam fcquentem Dominici Sorani x quem nonnulli perperam confundunt cum Do¬
minico Loricato difcipula Tetri Deminui , Traf er hanc vitam » W* ex mf. codice Cafinenfi pri¬
num eruta ffi x (dia txfiat m ejufdcm monafteni Bibliotheca tantifper compendiofior, fil tamen
gunda/m continens , qua in prima edita defiderantur. Ad hac x tertia legitur in eadem Biblis
theca Dominici Vita elogii inflor. Primam hic exhibere fatis fuerit , referendo in adnqtatipnes , >

fi qua tum aliis duabus obferuat» digna funt y tum etiam. Vita Italica , qua per FelitemTfcm-
burellum epifeopum Soranum tjpis Futinga edita efi anno. 1645. De Dominico hac habet Leo
Marficanus in lib . z. Chronici Cafinenfis cap. 6 1, His diebus, apno icilicet Domini millefimo ' '•
triccfimo primo, beatus. Dominicus, mirabilium patrator innumerum, & coenobiorum funda¬
tor multprum, apud Soram Campani» civitatem jam ferine odogenarias migravit ad Do.
minum, & fepuitus eft in monafterio Sorae vicino, quod nunc ejuidem vocabulo nuncupa¬
tur.

2. Hoc monafierium primitus adificatum fuit m honorem Deipara , ejufque conditio defiribi-
tur m fequputi* Vita num- 18.gr 19. Unitum fuit Cafamaxienfiab Honorio tertio * atque Ordini
Cifiercienfi attributum anno 1222. Cafamarienfe vero t tribus ab urbe Veruto, miliaribus x &fe. j

ptem a Sora diffitum , quod a 'fohanne 'Dominici difcipula ceperat origintik y armo 1 / 49. abEu-
genia tertio ad cojdem Ciftercietifes translatum efii cujus hei abbas fuit Jihannes alter » ad quem
exflat fanSi Bemardi abbatis epifiola 535.

3. Exflat apud Baronium ad annum 103 e. primarium conditi monafierii Sorani infirumen-
tifuty datum anno 1039. indiftione 13. quo anno domnus Petrus Senior , id efi dominus y
Sptx , filius bonae memoriae domni Rainerii, & domna Doda, filia bonae memoriae Oderifii
Comitis, uxor fupradidi domni Petri, res fisas in hoc pium opus contulerunt . Ibidem etiam edi¬
tum efi aliud infirumentum de origine monafierii Cqfimarii in agro Verulano , quod quidam
boni meriti clerici, adjunSis quibufdam laicis fidelibus ejusdem civitatis confiruere x & inco¬
lere coeperunt > ecclefia m honorem fanftorum fohannis &■ Tauli dedicata : &• non poftmuUum
quapior ex ipfis, fcilicet Benedidus, Johannes, Urfus & Azzo presbyteri, euntes ad vene¬
rabilem Johannbm abbatem landt Dominici, fu (ceperunt ab eo habitum (andae religio¬
nis: indeque in locum jam didum redeuntes, abbatem unum de Tuis libi degerunt Bcne-
didum virum religiofum, qui fuit natus in dida civitate Verulana: & fub eo indidoloco
Chrifto Domino fer vi erunt.

PROLOGUS

ad Do donem monachum.

i/TTenerabilis Patris Do m i n i c i ortum, vitam , obitumque, 8c. de fec
V miraculis quaedam , quae per eum , vel auris adhuc fruentem vitalibus , ceftl openj *
velcarnis jam eduftum ergaftulis, caeleftis eft operata dignatio ; Iaciniofo irnpo-
Jitoque nimis quidam fermone defcripferat: &, quod culpa accidiffe arbitror re¬
latoris , nonnulla aliter quam fint gefta edifferens, ftilo hiftoriam vitiofam, men¬
daciis vitiofiorem reddiderat. Quae ita habere fe omnia, diligenti. Do do fra¬
ter cariflime, indagine deprehendens, frequenti importunaque a me tandem
precum extorfifti inflantia , ut locum tecum illius fepujturae adirem, reveren-
dumque Abbatem Bene dic tum. Dominico tam fanguine, quam fanflita-
te propinquum, reverendofque loci fenes, fub difciplina olim educatos Domi¬
nici, convenirem; eifque relatoribus geftorum meram veritatem cognofcens,
ortum 7 vitam, mortemque Dominici, & de miraculis quaeque potiffima, fti¬
lo excultiore & labem mendacii nefeiente, apicibus memoriaeque mandarem.

2. Egi-

Digitized by L.ooQie

Z l6

VITA

ann ch- 2. Egiftique ftudio & induftria.tua, Ut pihil per me litteris mandaretur, quod
1 ° 3 1 non perfonarum idonearum teftimoniis Credibilibus firmaretur. Multa enim eo-
[Teft« " d rurn,qu2 pofterorum de Dominico y-adome^ioria^in cognitionem mei ex menio-
faciendam rati Abbatis relatidrie perdufta funt .■ mimal e didici relaio/e Hi t ofe p r a njqto
Utm, m onacho,& honeftae vita, 3c fulgore foienti*omnimoda veneratione dignilfimo.

Pleraque vero J o h a n n e $ fenexgra'nda:vus fermeque dfecrepitus,ore pr« vetu-
ftate dentibus vacuo ac : balbutiens, in aribus ineis retexuit: qui in annis adhuc
puerilibus Dominico in difcipulum traditus, cum eo ad ipfum ufque eft vit*exi
tum converfatus. Fuere in audientia mei relatores,. ....Dominici & alii vene¬
randi fenes, quorum vocabulorum non mem ini, qui fanfli viri degentis in corpo¬
re fapiiliarem hahuere notitiam.Fratres prasterea mihi ibidem contuendos

nonnullos, qui fe ad fan&i viri tumulum conteftatione propria diverfis adftrue-
ban t malis valit.udinibus liberatos. Verum de his haCtenus. 1 A

3. Porro ftilum in hoc opere figuras fum mediocris profecutus-, qui& perdio¬
rum auribus horrori effe non debeat, & miuus eruditorum intelligentia percipi
non refugiat, labori meo induflpisque tux, illud divinitus optantes reftituen-
dum, ut interventione Doipiniciplenam uterque mereamur, indulgentiam con-
fequi delicorum.

I N C I P I T V I T A

* al. Ampa.
Dominici
patria Sc
parentes.

Inftitutio
in litteris,

Sacerdo¬
tium .

Vita mona-

naftica.

Solitaria.

M*tth. f.
1 ?•

Fama .

O m i N1 c p s igitur Fulignas Etruriae opido oriundus a fuit, patre Johan-
ne, matre A p a * nomine, viris & genere & religione illuftribus. Hic in
annis adhuc puerilibus conftitutus, ita a ludis ac omnibus, quae in illa praefertim
aetate affolent dominari, ineptiis fefe exterum exhibebat, ut jam tunc in Domini¬
co quafdam fiiperventurae fan&itatis lineas Dei videretur praefignare Spiritus.

• 5. Traditus autem puer a parentibus in monafterio fan&i Silveftri, cui Afe-
ri b cognomentum eft, litterarum ftudiis imbuendus, coepit & vivacitate in¬
genii , & memoriae tenacitate, & intelleftus acumine eos etiam vincere, qui fefe
tranfcendebant aetate. Cumque plenam, pro ritu regionis, legendi atque ca¬
nendi in brevi effet adeptus peritiam, adfuperiores gradus per congrua tempo¬
rum intervalla promotus, apice tandem meruit presbyterii fublimari.

6. Non multa poft hsec interlabuntur tempora, cum de terra & de cognatio¬
ne Dominicus egreffus fua proficifcitur, qui a fimulacro dei Ammonis, quod ibi¬
dem olim divinis gentilitas cultibus honorabat, Petradamonis cofrupte, quafi
dei Ammonis, ufque in diem hodiernum evocatur. Ibique in monafterio quo¬
dam fanfteb Dei genitricis Virginifque perpetuas nomini dedicato , per manus
D o m n o s 1 mira abbatis fan&itate conipicui, fanfli Ordinis indutus eft habitu.
Qualis autem deinceps Dominici vita exftiterit, quam parca in cibis, quam per¬
nox in vigiliis, quam in oratione crebra, quam in le&ione aflidua, quam poftre-
mo totius difciplinasmonafticffiobfervationeconfpicua, incredibile eft fere me¬
moratu .

7. Confummatus igitur in coenobiali converfatione Dominicus, pleneque fra¬
terna ex acie fpiritualia edo&us certamina, conceffa fibi a proprio Abbate licen¬
tia, montis cujufdam haud multo eminus a monafterio conftituti confcendit api¬
cem , fola deinceps ibi manu vel brachio cum noftri generis humani hofte vetere
congreflurus.

8. Non potuit autem, juxta illud Veritatis elogium, latere civitas fuper mon¬
tem pofita, neque divinitus accenfa lucerna modii operiri velamine. Forte enim
adum eft, ut eorum qui loci incolebant viciniam, unus & alter montem, in cujus
abditis latitabat Dominicus, neceffitate qualibet urgente confcenderent.qui m 5 -
tis undique peragrantes receflus,fan£H viri latibulum in locis abditioribus repere-
runt. Quibus nimirum vifa vulgantibus, non fuit de terrf incolis quifpiam, quem

late-

a Annum ejus natalem pjt. fignat Vita Italica.

b In t?rtia vita, quod dicitur Sub-Afer i , vernacule Cur Affero , olim extra nunc intra muros Fulingar,
ifanfti Spiritus Xenodochium , ex Vita Italica.

t Nempe in regione Sabinenfi, ut in Vita Italica, qux annum 974. monachatui S.Dominici aliign&t.

Digitized by t^ooQie

s. DO MINUCI ABBATIS. ~jr 7

lateret Deiquemdamfamulum iBiusmontiscacuipine vitamfalrtatfiam degere.. , .
GOfcperuntque eum illorum plarimi ;vitoe ipft rempoTalisdefei^Ate^ubfidiayfi» CH '

quenter revifere , atque ex ejus oread perennis vi t* cupidinem mimos atcefi- lz °^
dentia eloquia intenti audire. i : . ' '

p. Induit continuo alas fama , volatuque celeri fan£lum Virum per vicbtvehrf,
per villas, peropidA; naneque in turribus locupkttoa, nunc ititabeMis paupd»
tum, hunc in magalibus etiam invenitur paftorum. Quid tantis ? Hu » s i v i tam
dem Marchkmis a potentiffiffli percellit iures^umque ad viferidum Dominicam
audiehdumque perducit. Placet viri fan&itans ufqueadeo Marchioni, ut Cum obi-
nixa tflukiplifiique rogatione feduliter precaretur, ut inquocumque eidomina-
tioniilus loco cdngftium videretur, fervorum Dei monafterinm adificdre ftude*
ret»Ne« defecit i precibus k obfecrationibus Marchio, quoufque a Dominico qu?
pofcebat meruit obtinere. Conftruxit itaque in Scandrilia Dominicus nwnafte-» Montem
riumyquod fenfUSalvatoris Voluit nominari: tantaque loco de reditibus jurii pro- conftrufta •
prii M archio memoratas conceflit, quibus ibidem urque in hodiernum coenobita*

t o.ASdificato igiturCfnobio,fr&ttumqueibimulrirudmehurnerieoiiefranori
parvi, quemdam ipfis e* eorumdem numero,G o ^stantium nomine, (latuit
proficiendum ih Patrem, virum ad id officii & vita, & fcienita, & iihgua paritat
tommadiflimum»I pfe vero jando fibi J o h a te we quodam nOmine,vitae venera*
bilis monacho, ad lotum Cui Domus vocabulum e ft commigravit f dbi in monte
qui Piri dicitur, in humili tuguriolo commorantes, meditationem legis Domini
foli per dies metiebantur, exdurfunoftiura in eamdem partem maximam confu*
mentes« i

1t. Non tamen eis ibi latebris potiri dife£lis produdiore conceffum eft temper-
re; & nonnullis enim repertus ibidem agnitufque eft, atque pefdos in PracoCar-
dofa occultari Dominicum ® fi R a t D o, T h b o d i n a ,h * ic d i S i o v tevr* Go*
initibus intimatum; qui iniflgri fandum Domini adeuntes, obnixe eum & rnftan-
tiffime ftuduere precari, at quod in locis nonnullis ahis ab do fa£lum edidicerant,
inValvenfi non pigritaretur territorio fecere , conftruere (videlicet habitae tu
lum abrenuntiant ibftfifeculo, Deoque fabdiftri&iams difciplina monaftiCte fa-

co inter largitiones ceteras uberes, quinque lacus pradifli Comites coHceffibne
perpetua, legaliforiptionefirmarwnt. r •' ;r

t i. Eis autemdfebusquftdam fe Dominicus cohfeffus efl contemplatam *quje
non funt obvelanda filentio . Quadam namque nofte ,dum ere^siitcabM femi- Vita & mi-
nibtis preces fundit, columnam cernit arcui c*leftiCotorerfHtiiUimdni, qutenn»!- racuil ‘
rum ctelum vertice, imis vero partibus celiam, quam Dominicus intoivbar, vi¬
debatur contingere: quam videlicet viftonem vifumeft DeiTamulo ifttimfis ac
femiliariffimis flbi religionis merito fratribus minaneretidewdam /ne videlicet
folas effer, qui ex tanta vifionegratiarum Deaa£lionesperfeivem. -

131 Item na&e alia dum in cela peditus qusedam der cteleftibus meditaretur to-
cem fubito* vidit a fuperis radiafle mirabilem, in qua videlicetlueeifm- tonfpica-
tur columnas fulgore fi miles, menfura pares , locis quoque cOnriftUAS, quas dum
flupensadmiraretur,repentefein earum furomitatibus fopef flabes olevdfum
perfenfit, atque (quod eft mirabile ) in i6tu oculi orbem fimul terna? irniverfurh
eoafpexit. Mox verorodeunttipfi confpeft* lucis pars aliqua , in eodem quo
morabatur loco, per tempus aliquantum apparuit : .

• _ • v ' - : ^ 1 ' s ' 1 V ' V‘' ' 'K#* f^r

4 Et qrtii&rh hl eadem prOvlrttli Sabihienfi, ftt eHcftrth Vita-. *;

5 la Saetidda Vin hac iafettokmrt ad h«p<;.Jocum . vtft*t»s • \ftrrA f JUi0* #a£ikrit*Vt*i*riif Dmhkm,

«t alterum in mente t alterum vero m planitie, juuta fiuyium Aventinum, tenftruertt meftejtermm: ^tfibut
juxta votUm rogantiufo fdificXtU & ordinatis, di/ctJit tiituinieus, (p de /ola fblitUdtHi 'cogitans, "reum
itat querttte ali tiUMeditu cOrbmerari : -temnere? ad Yolvtnfem CunieatUHt I t- lOUtU etnfiuiit

qui ah incolis Pratum aanlofanr atptllatur i t &c Porro mondflyrittm S, fetfi de , Laau ,.territoria Sflve^tfi
fuhjedlutri fuit ihonalfcrio Cafinenfl et fib. J.CJihonrci Ciffn. cip. 19. 'dd hoc, oc afiis'monafleriis, Ja
hic Vita merfiorartis, vide LtlMu. m rforitb'afabttantn Ittitija.'^ !'! ^ 7 . jPi j c-hu:'/ r n,"~' J

t Ia fecunda Vita item infertum legitur: Jpfe nihilo minus folitudlnem meditatis, ad imas rdhntispar¬
tes, ejkod dicitur Argometja JeceJpt t in locum videlicet qui Piat ancta votatur: itipusellam pvvameenftzuens,
altare quoque in ea fibi cenfikui *« /> . . ; r.:. s c -1 «ru ;ci^r xn ;-.K «.

Digitized by v^ooQie

3^8 . #. l . i

ann.ch. 14. Per idem tempus puerquidam, Leo nomine, deopido» cui Gaftrum no*

: 1 dj r narin eft,cum validp febris ardoribus exxftuarct, epota aqua, quf (|e manibus viri
»». J*n. j) e i f e f e abluentis deciderat, hora eadem integerrima teftitutus eft fofpitati.

15. Quxdam quoque illuftris mulier , dum fluxu fanguinis diutius laboraret,
& i nullo medicorum Unitatem confequipoffet; virum tandem Dei dire&is ftu-
duit apicibus flagitare, ut aquam ,quae ejus manus ablueret, fibi dignaretur diri¬
gere* inhxfitatrter fe credere afferens, quod ejus hauftu plenam deberet confequi
fofpitatem; quod vir humillimus ut fcelus exfecrabile eft afpernatus. Yerum ne
tam® devotionis feminam ex toto videretur contemnere, aquam de more Eccle-
fix benedicam ad feminam deftinavit, mandans quod cum ea Donjmus, npn fe¬
cundum Dominici merita, fed fecundum fidem propriam efleta£lurus. Hau fu
aquam fide inambigua mulier, & hora eadem fanguinis fluxu reftjn&Q, prjfti-
nam fanitatem recuperare meruit..

16. Nec illud tacendunxeft, quod ruentem fuper fe maximam fagum Domini¬
cus extenfa dextera in partem alteram cadere compulit. Coepit igitur his & his
fimilibus multiplicibus pariter ac mirabilibus fignis orbi deciftrari Dominicus,
&~non j am fer vus Dei, non jam homo juftus & timoratus dumtaxat, fed vere fan-
ftus, vere amicus Dei, vere vita, fignis, atque doftrina antiquorum fan&orum
ab omnibus imitator haberi. Comedebat autem Dominicis feu feftis diebus far
cum fale elixum, line ullius protfus pinguedinis condimento; panes vero ei a
tnonafterio ftatuti numeri per hebdomadas fingulas mittebantur,

17. Prxterea rogatus a B o r e l l q majore, in Sangro quoque conftrasit cpno-
Aii» «oen®. bium, quod ab enormi arbore avellana, quae juxta olim conftiterat, fanfti Petri de
bu fandi». ^ ve ii ana nuncupationem accepit, idque Borrellus fatis liberali terrarum mune-

’ ratione ditavit. Poft haec in Campaniam ad locum, qui Trifaltus a dicitur, per re -
velationem profe&us, a nefariis multis ejufdera loci acolas, & ab illicitis prxfer-
tirtt conjugiis * fua prxdiqatione convertit; conftruxitqiie ibi in deferto monafte -
rium juxta fontem limpidiffimum, quod fanfti Bartholomaei nomini ac memori®
voluit dedicari. Aliud nihilominus ftatuit in latere montis, qui appellatur Ca¬
cumen , lidque fan£i Angeli nomine cenfuit appellari. . •

-18. Per idem tempus cum vir Dei (de ) c^nobio fan&i Petri de Lacu ad Trifal-
tum vifitandorum fratrum gratia pergeret, PetrusKainerii Sorx dominus fefe
Bliobvium facit,de criminibus fuis multis & jnaximis fatis humiliter expetere
•judicium c?pit.Cui vir fan&us inter ceteros pjnitentix fru&us,illud etiam in pr$-
ceptis dedit, ut in juris proprii territorio raonafterium conftrueret, idque de pro¬
priis tanta rerum liberalitate ditaret ut certus ibidem Dfeo famulantium nume¬
rus affluenter exinde vita fubfidia percipere poffet. Acqdiefcit libenter viri Pei
jufl&onibus Petrus j 1 eumqAie fuppliciter obfecrat fecum pariter equitare, terram
dominii fui univerfam profpicere * & quocumque loco fibi vifum aptius ei fuerit,
coenobium fe pollicetur xdificare^ Annuit juftx petitioni Dominicus: & terram
pariter perluftrantibus, tandem juxta Soram locus fefe Dominico obtulit, quem
monafterio conftruendo fanftusaptiflimum judicavit: ibique ex praeceptione vi¬
ri Dei raonafterium in honore fanftae Dei genitricis Mari® mox Petrus aedifica¬
vit, & largitione multimoda omnia qux effent loco neceflaria contulit.

tp. In quo videlicet loco cum fan&imoniales nefciente Dominico locat® fuif-
Monacfuj fent, fc 'earum mores minime profeffioni congruerent, quin potius turpis conver-
«jea*. (itionis earum fama aures etiam Dominici perculliflet;Petrum ad fe protinus ad¬

vocans acriter convenit* cur in monafterio, quod ex e jus prxceptioneconftruxe-
rat, fe inconfulto feminas locare voluiflet, Simulque illi quam foeda $c turpia de
-illis audierat, enarravit. Prxcepit igitur, ut mox, fine aliquo dedecore expulfis il¬
lis, fratres inibi fub regulari magifterjo feryituros Domino cSgregaret. Tunc Pe¬
trus veftigiis viri Dei proftratus commifli veniam poftulat, faturum fe qifidquid
jufferat,pollicetur. Illud quoqueintentiflime& inftantiflime flagitans, ut eis,
’ quos inibi aggrega ndos jubebat, ipfe in Patrem, ipfe femper praeffe in Remo¬
rem deberet. Refiflente rogatibus iftis Dominico , & infiftente nihilo minus
Petro, vi&us tandem importunitate precum Dei famulus ceflit, pollicitus ut ex-
* pullis

« Hoc ccenobium modo pertinet ad Cartufianos, in Campania Romana litam.

Digitized by booQie

S. DOMINICI ABBATIS. 3 i 9

pulfis fan^raonifcUbus illis fervofum Dei, qui deinceps in eodem loco aggrega-
rentur, paternam deberet curam futeipere; eoque, quo prasdixiraus, ordine, A ^,^ H
univerfca completa funt. „.j tn .

ao* Per hos dies puer quidam Bcrolenfis mutus 8 c claudus ad virum Detdela-
tuSeft: cujus cum linguam pedefqtie, crucis impreffo figno, & invocata Tri-
rutatis nomini , tetigiffet, k greffutn pedes, k lingualoqueiiam hora eadem di¬
vinitus receperunt .

a i. Vir autem limini cu jam ©&oginta ferme annos exfcgiffet statis * die qua*-
da caulis urgentibus nece£fariis,Tufcdanum proficiteebatur; cum feoce inter cum
dum letali ulcere^quod papulam Vulgus appellata maxilla ihvaditur.Quo Jehan* morbus -
nea re verendus monachus, qui tunc ei comes itineris erat, eonfpjciens , cohorta¬
tur inftanter virum Dei, ut ao$*leret reditum , maturet regreffum, feftinit fefe
fratribus reddere, ft i fi forte velit abfetuibus illis ohir^proculdubio pmeftans, ul¬
cus quod in facie videbatur, mortis contigue figna mamfefta praetendere. Aequte-
vit cohortanti Dominicus ,&ad monafterium protinus eft regrclfus. Mox vero u-
niverfos ad fe Fratres praecepit convocari, eofque primum de obfervatione*
propofiti & de caritatis vinculo commonens, pafl.exhortationis verba foUemrtia,
demum fibi omnia, qu« Cirta morientes fratres a dotem fieri, jubet protinus «jchfe.
beri. Confummato itaque officio,cQ Dominici quoque corporis ac ftgumis mj fte-
ria percCpiffet,ejulantes fratres egredi,forifque paullulum praecepit commorati.

32. Cumque egreffis omnibus folus ipfe remanftffet in celte, voces ei Inquam
tisdtalteriuscolloquentis cum eo funt a fratribus, qui forinfecus excubabant,
auditas; non tamen adeo, ut verborum eorum tenfus aliquatenus potuifiet ab-
eis intelligi: quam vir fanflus confabulationem cum vita pariter, ut Domino
placuit,confummavit. Nam cum voces illae deftitiffent fratrum auribus infima¬
re , ingredi cun&i eum jam repererunt exfpiraffe; ejus qui cum eoodlloqui eft au¬
ditus nulla contuentes indicia, certum tenuerunt omnes ad migrantis folatium
Angelum deftinatum* Obiit autem vur fan&lis undecimo Kal. Febtuarii, anno obitus »
ab Incarnat. Domini millefimo tricefimo-primovbupaatumque eft cadaver e jus in «• i»j'-
monafterio,quod nunc ejufdem cognominatur voeabulo^fito in Campania in vici¬
nia Sorana; civitatis, cujus etiam in fuperioribus -rfefihtoft mentio; ubi ejusoora-
tionibus multa Chriftus operari non definit mirabilia ufque in hodiernum die»,
ad laudem & gloriam nominisfui, qui cum Patre & Spiritmfan£lo vivit & regnat
Deus per omnia faecula foculorum. Arnen. 1 t

DE VV* GERARDO> GRADULFO»

&Girberto abbatibus Fontanellenfibus in Normania, & de V. Gun-

taR-do abbate Gemeticenfi.

1. T E MO nefeit monafterium F ontanellenfe , quod fandi V\>undregefili a Fontanei!*

fuo ipftus conditorepoftea nomen accepit , inter cetera Normania wow» Bloluft '
fler ia celeberrimum femper exftitiffe y ob idpotijfimum , quod multos morum fun¬
ditat e proflantes monachos protulerit . De eorum plerifque , qui fuperioribusfaculis
floruerunt Jam adum eft fuis locis: nunc vero de iisquiprafent foculum undoemmm
illuftr avere , paucis dicendum , quantum licebit , pro monumentorum paucitate.

2. Pertulerat communem Normania , irnmo & totius fere Franda , monafterie- ^ ^ ^
rum cladem a Normannit illatam Fontanellenfe cgnobium y difperfiqucpet varias 1
provincias facri bujufce afeeterii monachis , nihil fere prater veteres adificiorum
ruinas fupereratfum operaMAl^AKDl^cui tum monacho fandi Petri GandavorUm ,

F ontanellenfts abbatia cornmtdatafueratf$pit reftituuHoc nonnulli fuh Richatdo
I.Normannorum duce^alii fub Rite bardo ll.ejusfilio contigijfe volunt iC er te mona¬
fterium F ontanellenfe a fando Vvandregiftlo fdificatttj& ab Haftingo deftrudum y

aBi -

* Nempe rium. it 19- Dominico in iftias mOnafterii regimen fitceffifli Benediftum ejus co[Angui¬
neum ac difcipuium legitur in Vit* Italic* cap. 7.

Digitized by uooQie

AN.CHR.

I03 I

1. Ign.

Iterum

ruit.

Gerardus.

•abbas,

Bjus geft*

Occiditur,

Gradulfus

fucceeit.

Ejus virtu¬
tes .

320

V I T ' A !

ifRicardoJI.' vejlaur.ttumfuijfeteftatur Or de ficus Vitalis i Sed parum interefi ;
nam Mainardus paullo poft hanc reftitutionem ', monafterio montis fanB{ Micbae-
lis , canonicis exinde puljis,prafeBus ejl, C 'Tres fanBi Vn)andregejili in deterius
abierunt. Mainardi honor& amplitudinis incremQntum r inquit auBor appendi¬
cis ad Cbronicon Fontanellenje-Spicilegii AcheViani temo 3. lamentabilis fuit
Fontinellae deje£lib & irreparabile detrraientS,fiam‘ poft ejus receflbm lhb tribus
re£1 oribus,de quibus filere cura vimus,per aliquot annos nullo rerfi genere crevit,
quin potius in multis detrimeta fua iridoluiu.Iocus qui ex cineribus luis aliquomo-
docfperat,ut de Jerufalem in Propheta legitur,excutere, & in brevi tempore ve-
lut ex infirmitate videbatur aliquantulu convaluiffe,mifera poftmodum defidia
fuorum procuratorii velut fgerxeeidivo languore in deterius c^pit proriierej&c;

j 3. Is erat Eontanellenftsmonafterii flatus,cum Gerardus , ex Latiniacenp mo¬
nacho abbas JanftiArnulfi C rifpeienfts , in Normanniam accejftt , Rtcbardumdu-
cem y nefcio qua de caufajnvifurus.Eum pius princeps ad Fentaneilenftsmcrftdfleirii
regimen fufeipiendum invitavit,pollicitus JeJc omniaprpftiturum, qua ad fderi lo<-
'ci rejl it titionem necejftria fore nt.Confenfit Gerardus,dim/jfoque C rifpeienfis mo•
nafterii regimine y Fontanellenfts abbas injiitutus eftanno 1008. Multas ejus lau¬
des profequitur auBor biporta Miraculorum in TranslationCfanBiVvolframni ge-
ftorum,qu<sin modum appendicis ad Chrcnicon Fontanellenje edita efttomo 3, Spi¬
cilegii AcherianuSed cum hac biforiaj 3 fupra edito fit Sosculo 3. par. 1 .hic pauca
folummodo repetemus , qup fcilicet ad Gerardif anBitat? coinmendandM fufficient.

4. Exftitit religiofus pater, Gerardus , origine carnis ingenuus ex pago Aiedan-
■ ti!Tf,&patrimonioJeliaoriundus,cujus pater Fulbertus, mater vero Ailendis

di&i funt. Camo ti tempore Fulberti prflulis undecumque do&iflimi litteras ado-
lefcensdidicit.;..nonmulto polifan£liBenedi£ti difciplinis in monafterio Lati-
niacenfi fe fubmifit regularibus... .atque ad fummum religionis monadica, c§le-
lfi praventns gratia, tenorem pervenire promeruit. Cuicadeftis favor in ipfoe-
tiam vultu & habitu non deerat. Nam decoram illius faciem canities gratifica¬
bat, honefta ftatura procerus* oie fuavis erat 8 c facundus, nihil indecens i n eo vel
incompofitumdeprehendebatur. Sed&fuperius cum eum dixijfst monafticf vitf
tenorem, neque ad dexteram neque ad finiftram declinando,enixius fequentem
ceteris praeftit lffe,multa fepraterire monet ,quf de tanti viri bonitate & prudentia,
fhi4io& conflantia, diftritfione in regul&ridifciplina,fagacitate in rerum tem¬
poralium procuratione providentilfima, caftitate corporis & operis munditia, je¬
juniorum , orationum, lacrymarum, & in pauperes eleemofynarum, ceterarum -
que virtutum,quibus fedulo vacabat gratia dici poterant. His invidens omnium
bonorum inimicus parricidam excitavit , qui beatum virum poli laborem diei,quem
iri jejunio & orationibus more fuo expenderat, quiefeentem Jecuri percu funi in¬
terfecit , anno Domini 1031. tertio Kal. Decembris. Id nofte fublequentis fabba-
ti contigiffepaullo antea dixerat,at alteruter locus emendandus ejl. Nam dies 3.C a-
lendarum Decembrium eo anno eratferia fecunda , legendum forte 6 .pro 3 .Gerardus
mattyris titulo a nonnullis , pro illorum temporum more , donatur. Nullum tamen
haBenus obtinuit in monafterio Fontanellenfi cultum publicum. Translationem
JanBi Vvlframni ipftus tempore faBam vide Saculo 3. loco fupra laudato .

5. Gerardo fuhftitutus eft G RADULFUS ab ipfo in regulari difciplina eruditus,qui

pariter titulo fanfti a nonnullis infignitur. Ejus geft a ex laudato libro de Miraculis
fanBi Vvlframnirepetenda funt. Eo curante major monafterii baftlica a Roberto
Rotomagen ftum archiepifcopo, adftftentibus compluribus aliis epifeopis & abbati¬
busjfollemni rituconfecratafuit .Cujusetiam conftlio Hunfredus condiditmona-
fterium Pratellenfe, ubi Ansfredus monachus Fontanellen jis primus abbas inftitu-
tusfuit. T anta denique erat apud omnes de ejus fanBitate opinio, ut cum, inquit
auBor ,epifcopalis honor fanftae fedis Rotomagenfis paullulum multis ex caufis de¬
clinaret, vifum eft pontifici Malgerio profatae metropolis, quod & omni clero ple¬
bique non mediocriter placuit, ut jeumdem Gradulfum abbatem fibi fubftitueret,
& vicarium fub fe benediftione epilcopali infigniret &c. Sed pius abbas Font anel¬
lum reverfus , ut ea de re apud fe maturius deliberaret , in gravem morbum incidit,
atq-, accepta corporis Dominici & fanguinis communione ex c effit e vivis an.i 047.
diei 1. Nonas Martii. 6 .Suc-

Digitized by

Google

DE VV. GERARDO, GRADULFO, &c.

6. Succejjit ei Robertus ipfius frater y quoadmonaflerium fanili Germani a aNN. CH :
Pratis translato , anno 106%. Girbertus monajlerio Fontanellenfi prafeHus io 31
fuit . Nihilo minus Roberti Regimen ufque ad annum 1 otf8. protrahunt Sarnmar-

tbani in Gallia C hrifliana y ubi de abbatibus Fontanellenjibus , quibus favet Aimoi- bertus , de-
ni continuator y qui Huberti Germanenfts abbatis obitum anno 1066. conftgnat. Sed m Girber -
his pravalere debet jit videtur , charta Guillelmi Nothi auHoritas apud Artburum
in Neufiria pia fiat a anno 1074. IndiUione 12. Gregorii papa 2. Vvillelmi regis 8.

Girberti abbatis in abbatia 12. qui omnes cbronologict cbaraBeres optime fibi coha-
rentfjirbertumq; ann. 1 062.Fontanellenfi monajlerio prafeHum fuijfe adjlruunt.

7. Celebris efl ille abbas apud auBores aquales ob vita meritum acdifciplinamo- Girberti
nafiica accuratam obfervationem.Laudaturpracipue cum Ainardo Divenji&Du-

rando Troarnenfi abbatibus obJludium erga officium ecclefiafiicum. Qua de re Jic v

loquitur Ordericus Vitalis libro quarto . Girbertus Fontinellenfis 8c Ainar-
d u s Divenfis ac Durandus Troarnenfis, quafi tres ftellae radiantes in firmamen¬
to caeli, fic ifti tres archimandritae multis modis rutilabant in arce Adonai. Reli¬
gione 8 c caritate multiplicique peritia pollebant, ftudioque divinae laudationis in
templo Dei jugiter inhiabant. Inter praecipuos cantores fcientia muficae artis ad
modulandum luaviter potiti funt, & dulcifonos cantus antiphonarum atq; refpon-
foriorum ediderunt.De fummo Rege, quem laudant Cherubin & Seraphin & om¬
nis militia caelorum: de intafta virgine Maria, quae nobis peperit Salvatorem fae*
culorum:de Angelis, & Apoftolis, ac Martyribus; de Confefforibus ac Virginibus
mellifluas laudes ex dulciflimo corde manantes promferunt, & Ecclefiae pueris ad
concinendum Domino cum Afaph& Eman, Etham & Idithun, & filiis Chore fi¬
deliter tradiderunt. Eumdem abbatem virum eruditiflimum alias appellat fub fi-’
nem fcilicet ejufdem libri.At libro 7. Eatempeftate inNormannia florebant An-
felmus Beccenfis,Gerbertus Fontanellenfis y Guntardus Gemmeticenfis, aliique
pluresin templo Dei lucentes lucernae, a quibus infigniterilluftratafalubris hau¬
riebat ubertatem do&rinae.

8. Girbertum apud Moguntiam celebrem Germania urbem ortum fuijfe difcimus Ejus patria
ex ejus epitaphio a nobis inferius exhibendo, Eumdem genere nobilijfimum affirmat & v j^
Guillelmus Piftavenjis in libro degeflis Guillelmi Nothi , ubi eum refert Maurilii pen ,um *
pojlea Rotomagenfis arcbiepifcopijn anacboretica vita Jocium fuijfe , quem habue¬
rat aqtea in Jludiorum exercitiis fodalem.Hi in aetate florentiflima,alto mul¬
toque perfpicaciori mentis acumine,quam Plato, nuda profeflione impedimenta
rerum temporalium evafere, defpicantes mundanae philofophiae vehementi ap- Cum Mau .
plicatione a fe amata gymnafia,patrii foli dulcem arrilum, opibus ac generofitate rilio in cre
claram parentelam, fpemfublimiumprove£luum. Sic animo vi&ore expediti, “j“"* fcce '
nunc fub jugo coenobiorum, nunc in eremi lufta aemulis Macchabaeorum decerta¬
bant fudoribus.Er paullo fuperiusMaurilii parem & in anachoretici rigoris ccm-
militio fedulum contubernalem Gerbertum appellat.Hi porro fuere , uti conjicere

licet y ex illis viris praeftantibus & praecipuae auftoritatis, qui y ut commemorat Go^e-
cbinus in epifiola ad Valcberum y Analeftorum tomo 4. rerum mundanarum vanita¬
tem pertafi y ab dicatis litterarum fiudiis totos fefe fanUo otio dederunt jllis tempori-
bus y quibus Berengarius facrorum dogmatum veritatem impugnabat , veriti neipfi y
quod nimium fibi ipfisfiderent jn reprobum fenfum aliquando dilapfi y ater na falu-
te y qua humilibus promijft ejl y priv arentur.

9. Eo animo patriam dimiferant Maurilius , & Gerbertus , ut ab omniprorfus cu¬
ra liberi fibi ipfis folis v ac arent y omni extremitate contenti y nullam, inquit Guillel-
mus loco fupra laudato , praelationem in exfiiio mundi praetereuntis ambientes ,
quodfe eo facilius ejfe confecuturos fperabant y quod in Italia longe a fua patria con-
jlitutiputabantfe neminifore notos. At tanta virtus diutius latere nonpotuit y fa¬
maquefantliffima eorum vita per varias regiones dilatata , Maurilius , uti dicemus
in ejus elogio , abbas infiituitur , qua res ipfi ac Girberto in Gallias accedendi occa-
fionem prabuit.Quippe cum tantam vita fanilitatem ferre non poffent ejus loci mo¬
nachi , Maurilium abbatem veneno enecare conati funt . Quare virJantius , beati
Beneditti exemplumfecutus y moaafierii regimen abdicare y altoq;fecedere conjlituit . j n n on

i o. C elebris erat tunc Normannia fub Guillelmi cognomento Nothi principatu , manniim
Atia SS. 0 . S. B,Tom. VIIL X obva- vm '

Digitized by KjOOQYC

ANN. CH- ob variorum monafieriarum rffiaurationcm, qme tum ab ipfo duos , tum ah aliis viris
1031 nobilibus procurabatur . Eo contendere viri illi religiofi , ao Maurilius Fifcamnum
Nav ‘ adiityibiqueprivatus vixit ufque dum ad archiepifcapalemprovincia fedemeveSus
efi, Quo vero fecejferit Girbertus insertum • /«nuit tamen Ordericus Vitalis eum Jt-
mul cum Maurilio apud Fifcamnum divertijfEt enim lib . $,<?*>, Maurilium eu Ita¬
lia in Neuftr ia®, cum Gerberto fapienti & religiofo monacha, tempore Johannis
abbatis compatriot*: fui Fifeannum veniiTe, ibique ftaWem ad cultum fumm* &
individua Trinitatis habitationem fibi elegiffe, ibi autem manftt ufque ad annum
1 q6i. quo , utfupra diximus , Koberto abbati Fontauellenfi ad manaferiumfantli
Girbertw Gff tmani a Pratis regimen translato , fubfiitutus efi , id ab ipfo duce GuiUelmopra¬
to abbas fiitum fuiffeferibit Guillelmus Pi&avenfis y qui y inquit , Girbertura cun£te fanfti-
tatis conicientia & fama juxta beatum aliquot poft annos esepobio fan&i Guandre-
gefili prsfecit, ordinem dilapfum reftituere intendens per abbatem fpiritualem.

11, Spem pii principis non fefellit Girbertus,Virtutes ejus multa paucis verbis in
illius Epitaphio comprehenduntur , T and eum faciebat f antius Anfehms , ut eum
Ejus virm. patrem fuum appellare non fuerit dedignatus y cujus con/diis fiaudum ejfefuadebat.
Sit quippe frribit epiftola j 6 . lib «i, ad Gualtarum . Habetis vobifeu m domnum &
patrem no ftrum reverendum abbatem Gerbettum» qui vobis de ea* quam fcripfi-
ftis, qu*ftione, & de aliis pro quibus vos vell§ meam adire parvitatem fignifcca’
ftis, melius poteft prasfens colloquende,quam ego vel loquendo, vel ferihendo fa-
tisfacere.^/itff ejus caritatem commendataepifleta nempe p. e/ufdem libri adipfum-
met fevipta . Sed & ipfe Guillelmus Dux expeditionem parant in Angliam ? Girber¬
tum cum aliis optimatibusJuliebanam convenire vehit , ut eorum confilio in retan¬
ti momenti adjuvaretur . Litem inter mena fimum Fentanellenfe £r comitem Ebro-
ieenfem idem ipfemetprinceps componere valuit ., ut ex ejus chartapatet ea de re data
anno 1074. qua habetur apud Arthurum in hfaufirh pia , Qefunfta anno ^087.
eadem Guttlelma , Girbertus cum Harmnnif ipiffopis , multifquo abbatibus ejus ex-
fequiis interfuit , ut tefiatur Ordericus Vitalis fub libri 7. finem .

t a fidennio tandemelapfo poftGuillelmimortem ipfe Girbertus merit is fimul&
osit. annisplenus iufeneffute bona quievit , Eum cum aliis multis in Purgatorio maculas

vitee fux abfiergemf vidit GualcMmuspresby ter apud Qrdericum libra S.San&i ti¬
tulo donatus pajfim occurrit apud au&msy podjfimum recendoret , nullo tamen of¬
ficio publico cowur apud nofiros Fontanelknfes. Memoratur in Appendice Martyl.
Menedifiini , ab.HugoneMenardo edifb fient & in fiucelmi Menokgio die 8 ,Eebrua-
rti,Defunftus tmwn dicitur quam dkSeptembds in ejus Epitaphi^e* codice mffan-
&i Audoeni dcfumtQyubi a Lhodato eernpqfitum dicitur * quodque pro coronide hic dtf-
cxikef dum duximus ex tomo i . Anakftortm .

Quarta Septembris folvit fua dehita membris >

Luce fua propria fungitur ex patria
Abbas Giibestus, plenus pietate repertus;

Hoc jacet in tumulo, non eareat titulo,.

,]Hunc genuit fbrem Magunfia nobiliorem
Quo nullum genuit, cernere nec valuit •

Hiciupradi&usnuHodifcrimine du&us
Tempore militis lux, decus Ecclefi» *

Pauperibus vixit, caput in membris bene dixit:

Mors fibi vita fuit, vivere namque luit,

SSTg?* 1 5 * ®d*b tu efi inter Girherti difcipulos I»qulpup,«u monacha F ontaneUcnfi

metici • Croylandenfis abbasfaduty qui inter Anglkan<s biforia feriptoree hetm meruit •

A» tUufiriarfuit Gontj\ibus, Gemeticcnji mwafimo pvoffedus , quem , ut fupra
obfervatum efi , Ordericus Vualis interpracipuaNormannix lumina cum Anfelmo
tum Becce»fi abbate , & Girhevtn FautaneUenfi reeenfuk. De ejus fleblien* Jif habet
idem auMor libro 4. De FpntanellaB monafttvm Guntardus coenobita ele^lipfte fa-
piemutn affumtus eft. Se paft obitum Rodberti abbatis Gemmeticenfibus rector
datus eft. Spiritalis do^lyiaat pabula coaHuifUs ovibus curiofe impendit .* & rigo¬
rem

Digitized by

Google

DE VV. GERARDO, GRADULFO,:&c. 323

rem mohaftici ordinis viriliter tenuit. Manfuetos & obedientes, ut pater filios ann.ch.
mulcens honoravit; in reprobos autem & contumaces, Regulaque contemtores, 10 3 1
Ut fe verus magifter difciplina virgam afteruit. Idem auftor refert libro 7. Guritar v i9 ‘ Nov *
dum noflrum cum Gislebertoepifcopo Lexovienft fedulo regi Guillelmo ad mortem
agrotanti adjlitijfe , ut follkitede fpirituali ac corporali tpJiusidXntt tranaret. In-
terfuit ejufdem Principis exfequiis. Denique, inquit idem auflor loco fupra lauda¬
to in lib.\.zd Concilium quod Urbanus Papa anno ab Incarnatione Domini 10575.
Indi&ione 3.apudClarummontera tenuit, prafatus Pater_cum ceteris collegis
fuis Normanniae palloribus perrexit, ibique jubente Deo, finem vitas 6 . Kal.

Decemb. habuit. C um fan£li, aut beati titulo pafjim apudauttores recentiores me¬
moretur , nondum tamen ullum obtinuit in ecclefia cultum publicum ; fatis fortajfc
fuijfet eum venerabilem nuncupare ,

DE BEATA HELVISA

RECLUSA

AN.CHR.
C 1 RC.
IO34
J. Febr.

IN MONASTERIO C O L U M B E N S I.

1. T) lAolimconfuetudofuity ut juxta Ordinis najbri virorum monajleria cellu- Reduf*

1 l<e nonnulla ex flarent , in quas femina reciperentur , ibique fub abbatis ,
aut monachorum ab ipfo deputatorum moderamine piis exercitiis vacarent . Inter
bujufmodi mulieres Deo facratas celebris hoc faculofuit Helvisa, mulier haud
minus fanftimonia vita quam generis nobilitate clara , qua reclufa fub Beringe^Ei his
rio abbate in cellula aliquamdiu degit juxta monajlerii Columbenfis bajtlicamy Helvifa *
ibique beatafine vitam confurhmans inter calites meruit annumerari. Ejus fejlum
agunt nojlri Columbenfos monachi die 1 i.Februarit^ob beata Scbotafticafollemni-
tatemy nam decimus hujus menfis dies ei fupremus fuiffe traditur . Mirum autem
efl eius nomen nequidem infajlis Benediflinis reperiri. Quo in loco faerum ejus cor¬
pus fepultum fuerit ignoratur , licet ejus caput cum aliquot reliquiis religiofe in fa-
crario C olumbenft ajfervetur , de ejus autem adis nihil re f cire licuit , prater ea
qua ex nonnullis notitiis in vetujlo chartario Columbenfis monajlerii defcriptis
haufimus , ex q uibus aliquot proinde huc referre vifum efl. Bonj mo

2. Prima continet donationes quajdam ab Helvifa monaferiofallas y & confir- n*ft. con-
1 natas a Gualeranno Mellenti comite anno 1033. Quo proinde anno adhuc illa vi- fert •
vebaty quamvis notitiampajl ejus mortem y forte ex tpfa donationis charta , fa¬
llamfuiffe inde colligamus , quod in ea femel & iterum beata Jive fan&a Helvifa
nuncupetur. Sic autem habet .

Notum fit omnibus quod Helvisa devotiflimafemina dedit ecclefiasfcilicet
& terras, ficut legaliter in dotalio a viro fuo H u g o n e caput Urfae fufeeperat,
fan£la Mariae Columbenfi in ufibus fratrum Deo omni tempore inibi fervien-
tium contulit. Quarum nomina ecclefiarum hac funt: ecclefia Ledifvillae una, &
Monafteriolis alia, cum omnibus videlicet quae ad eas pertinent : id eft cum
decimis, cum fepulturis, cum atriis, & cum univerfis appenditiisfuis. Terra au¬
tem medietatem Ledifvillae & Maifgrimoldi cum omnibus bofeis, cum vicaria,
cum bannis & incendiis, & cum univerfis redditibus vel confuetudinibus quf inde
exeunt. Adiambi quoque villam, quatuor hofpites, & quamdam fi 1 vae partem.

Hac omnia vero beata Helvifa ecclefia Columbenfium fan&a Maria contulit &
tradidit ita libera & quieta, foluta & pacifica, ut nemo umquam in his, exceptis
Columbenfibus monachis, quicquam reclamare vel calumniare prafumat vel au¬
deat. Hanc igitur donationem poftulaverunt & deprecati funt Beringerius
C olumbenfium tunc temporis Abbas,& fanfla jam f$pe difta Helvifa comit? Ga-
leranum concedere,fuaque au£lor itate corroborare.Ouoru ipfe precibus libenter
annuit, unaque cum filio fuo Hugone & cum uxore Adeladis gratanter concefiit,

Atta SS.O.B.Tom. VIII. X ij tali

Digitized by v^ooQie

- cittc.
ann-ch.

■ 1 ° 3 +

Febr,

10 .

fejus ifcfr
gitwiV

3 H t> t BEAT A' HJELVISA.

tali fiquidem tenore , ut omni tempore ferrtel in anito Mellenti caftrum ad feftivi-
iatemfanftiNigafiiabbasColumbenfispergeret \ 8 c ipfe prg ceteris, quotquot
(ibi) abbatum intereflent perfonis, primatum teneret 8 c Miflam celebrarer. De
cetero fi quis, quod abfit, inftigante diabolo hanc donationem vel eleemofynam
a fiepedi£la fanfta Helvlfa fan&s Marii collatam navo invidias depravare , inva.
^ere vel calumniare prafumpferit, cum diabolo & fatellitibus ejus judicium da¬
mnationis incurrat & gehennae ignis incendium fuftineat, nifi citius refipuerit,
& digne Deo , riecrton&beatiflima Del genitrici Maria, cui tantam intulit in¬
juriam,- fatisfecerit.* A£lutrf publice Mellenti caftro, incarnati Verbi 1O3 3. re¬
gnante HeriricORegel anno 4. imperii ejus.

S- Galeranni Comitia Adeladis uxoris ejuS. S. Hugdnis filii fiipradifl i

Comitis. S. Vviboldi deMeld.S. AmauriciTurii.S<Guiilelmi Barbati.

3 . Ex flat iri edderri C b ari arto alterd notitia , ex quapatet beatam Helvifam ter -
ram dittam Altarium eidem coenobio Columbenjt tradidijfe i quam cum Ric bardus
ejus nepospojiea invaftjfet , demum compXnftus eam anno 1666. mortajierto rejli -
tuit , ut patet ex ipfo injlturriento .

In nomine fanaae & individuae Trinitatis Patris Filii 8( SpirituS-farl&i. Hel-
visa morum&do£lrinf meritoclariflimogenere prffulgens, ex dominica tradi¬
tione fgculari gloriae renundans, atque in cella folitaria juxta beatae Mariae Co-
lumbertfis bafllicam cultui divino fele religaris,terram Altarium cum ipfa ecclefia
praefati cf nobii fratrum ufibus ecclefiae ceffit, patrimonii fui Chriftum facierts hf-
redem. Itaque ea fuperftite praetaxati fratres eo beneficio cum pace diu potiti
funt.At poftquam pretiofa anima Carriis ergaftulo migrare meruit,Richardus ne¬
pos ipfius praefatam tertam Altarium diu violenter obtinuit. Ipfe tamen poftea
difpofitionis divinf mifericordia,quf delinquentes p§nitere mavult quam perde •

„ _.i _ r _ o, _— _: _

re, ab injuria violentis fuae revocatus, fub favore &, prffcntia clarifiimi Norman-
norum Ducis Guiilelmi, & uxoris ejus nobiliffimae Mahildis, eorumque clariffimae
prolis Rotberti, jam fupfadiftani terram fratribus beata Mari9 Columbenfi fer-
vientibus liberam in perpetuum clAniavit^tque omni nexu devote abfolvit. Cu¬
jus etiam rei feriem litteris commendari voluit. Quam fi quis calumniae alicujus
naevo fufcare teritaverit, irt viveritis Dei marium, qui folus proteSlor nofter eft,
pro iniqua repetitione incidat. A&um publice Fifeartnum, anno Verbi incarnati
1 o 66 i Irididione 4. regnante Philippo Rege Id. Aprilis.

S. Guilieimi Comitis. S. Mahildis COmitiffa. Rotberti filii eo¬

rum. 4 ».S. Rotberti fratris ejufdem Comitis. 4 ».S. Rotberti Comitis de Ca-
ftronom. S. Guiilelmi filii Hesberti. S. Rogerii de Montisgommerici. S. Ro¬
gerii Barbati. S.Ingenulfi de Aquila* S* HugonisEpifcopiLifovia. S. Hugo-
nis Piiicerriarii i S. Hugonis Comitis. S* HugOnisde Novicaftri. S. Simonis
de Monteforti. S». Richardi filii Herluini. S. Rotberti monachi. S. Odoni mo¬
nachi» S. Rotberti fratris Richardi. S. Joharinis piftoris. S. Vitalis. S. Mar-
tini. S; Goffridi coqui.

4 ,i fiant eamdeni Altarium villam Ricbardo mortue , turbatis pofi Henrici An *
glorum regis mortem Normanhia rebus , RogeriuS quidam cognomento Balbus rur-
fus invdfity qua res magna Columben/ibus monachis facejftvit negotia , fed qua
hic nihil attinet referre . Satis fuerit bujus rei notitia initium exhibere , quod Helvi-
fa laudes contineat , & ex (6 difcamus Ricbardum , quem jam ejufdem beata fe*
mina nepotem fuijfe Didimus , patrem babuijfe Herl,uinUm , Jid vero incipit i

Quoniam homb natus de muliere breVi vivit tempore,fk ct'jufque terrena ope¬
ra cito tolluntur de memoria,nifi ea reAovet aliqua notitia, utile judicavimus me¬
moriae litterarum tradere, quod Helvifa nobilibus Orta natalibus.infpirata gratia
divina foculi renuriciaVit operibus,& patrimonii fui Chriftum heredem faciens,
Ut nudata faeculari oriorC euiA fequetetur expeditius, juxta Columbenfem eccle-
fiani in breviffimAfe reclufit Cellula, 8 c fratribus ibi Deo ferVientibus inter
alia doni dedit Villant Altarium & omnia ad eimdem villam pertinentia, ut quod
ipfa habebat in dominio, ipfi fimiliter in dominium haberent; Cetera vero o-
'mnia & fe vos^c reliqua poffeffores ab eis tenerent. Dum vixit in corpore , ejus
'dona fratres tekuerunt in pace: fed poftquam illa gloriofa anima a torpore eft

folu-

Digitized by ^.ooQie

DE BEATA HELVIS A. J25

foluta ,R'ichardus Herluini filius nepos ejus praedi&am Altarium villam diu vio¬
lenter obtinuit. Sed tandem divina refpe&us gratia, quae mavult peccatoribus
parcere quam eos perdere,anno ab Inc. Domini 1 606. cum Dux Normannorum
Guillelmus pararet fibi armis fubjugare Angliam, faepe diftam Altarium villam
Columbenfibus fratribus coram praedi&o Normannorum Duce Fifcanni reddi-
drt ab omni nexu liberam & quktam.Ab eo itaque temporeColumbenfes fratres
ea ufi funt in pace • fed poft mortem Henriqi Anglorum Regis eum Normannia
effet fine principe,Rogerius Balbus pmnem terram Columbenfis Ecciefiae coepit
opprimere, praecipue tamen villam Altarium, quae quanto vicinior habebatur,
tanto magis affligebatur & intolerabilibus angariis opprimebatur,&c.

5. Exfiat de eadem re charta Rotroci Ebroicenfis Epijcopi, quam huc referre ni -
hilj uvat : in ea vero Hei vifa reclufa dicitur , qua primum eamdem villam C alum-
benfi ecclefiee contulerat.Maj oris e fi momenti ad rem nofiram charta Richardi y qui,
■utfupra diximusfpfam villam Altarium primo a fe invafam poflea reftituit y fed&
jnfuper alia nonnulla Columbenfibus monachis tradidit , ut ex eadem chartapatet y
in qua Helvifayn amitam fuam appellat , & feRoberti abbatis Columbenjts fra-.
trem nuncupat fiic autem in ea loquitur^, gP Richardus H er l vi ni filius,
confiderans brevem eifle vitam hominis, & erga Columbenfem ecdefiam natura*
li de vin&us amore, & praecipue ob amorem fratris raei Roberti, qui e jufdem
ecciefiae abbas exftitit,& Dei amicae religiofae amitae meae Hqlvifae reclufae do prg-
didaeeeclefiae, &c. Ceterum eo tempore cum floreret maxime in preeditio mom ?
fterio accurata vita, religiofa ob fer vatio , quam paucis antea annis Odelricus
Auretianorwn antiftes , reflaurato monafierio , inftitutoque ibi abbate Beringerio
flabilierat y multi ad ipfumeonfiuxere y etiam viri nobiles , qui ibimonafiica vefte in¬
duti Cbrijlo nomen dederunt , aut faltem^fi id eis non liceret , in communi fratrum
monafierio pofi mortem fepeliri efflagitarunt ^ ut patet ex vetufiis monaflerii tabur
lisyin quibus eorum nomina paffim infcripfa habentur .Perfever at bodiequeC olumr
benft monafierium beata Maria facrum , vulgo Coulombs,/»^ Beneditiina fan&i
Mauri congregatione in Dorcaffini comitatus finibus & dicecefi Camotena , haud
procul a Novigente-Regis non ignobili opido t

VITA SANCTI SYMEONIS

MONACHI ET RECLUSI APUD TREVIROS.

1 Auftore E ver vino abbate Trevirenfi , coaequali.

OBSERVATIONE Si P R JE VIR.

i. QrMEOTjllS vitam fcripfit Evervmus abbas, audor farte fide digniffimus, non filum
quod ea qua coram viderat & audierat confcripferit, ejus itinerum comes, verum nu¬
am quod eum eo tanta familiaritate ufus fuerit, ut Symeon morti proximus nulli alteri arcana
Jua & corporis fui fcpeliendi curam committere voluerit. Hunc porro audorem, quem codices
Evervinum, Evrinum, Eubroinum, paffimfcribunt, Theologienfem feu Doleienfem in deeefi Tre¬
virenfi abbatem fuiffe opinio erat apud omnes rec epta, priufquam nqftri Symeonis vita a Bollan-
dianis vulgata fuifjet: fed aliter fenfit Godefridus Hevfcbenius die 1 . Sunii Bollandiani,
ubi ex antiquijfimis , ut ipfe tcflatur, manufcriptis, e quibus unum fandi Martini Trevu
ren fis diferte laudat, contendit Evervinum vita fandi Symeonis audorem, non Theologienfem ,
fed ejufdem fandi Martini Trevpenfis monaflerii abbatem fuijje. Trater editol tamen co¬
dices , Einfidienfis mf. Ebreinum abbatem Theologienfem profert. Colonienfis locum non
exprimit. T rithemius Theologienfem abbatem diferte appellat, fed eum bac in re falfum
fuiffe, contendit Henfchenius . Contrarium tamen veri ftmilius videtur ex Symeonis pfalterio
in monafierio Tkeolegienfi fervato, de quo infra dicemus. Eumdem Evervinum afjerit T ri¬
themius ioterfuijfe concilio Salegmfiadijfii , quod fqnc ex antiquis monumentis habuit, quam¬
quam nullus hbas ifli concilio fubfcripfifje cernitur in conciliis Labbeanis. Vitam fandi
Symeonis, tacita audoris nomine, laudat Hugo Flavmiacenfts in chronico : Evervinum
vero. Trevirenfem abbatem laudat audor vita fandi Ricbardi , quod utrique loco com¬
petere potefi. Ceterum vitam hanc ab Evcrvino five Theologitnfi, five fandi Martini abbate
Ada SS. 0. B. Tm. VUL X i i | feri-

AN.CHR.

CIRC.

* °34

ANN.CH.

io 35

1. Jan.

Digitized by uooQie

ANN.CH'

1054

i. Junii

Symeonis
inConcilio
Lemovi-
canit enco-
miam.

Rotomagi
clam i

Con filiam
dat GozelU
no conC
truendi mo-
tiafterium..

Ubi S. Ca-
tharina* re¬
liquias. de-
penit..

Ubi vixit.

VITA

fcriptam, mutato flilo ediderat, Surias, quam pro more noftro Colouienfts codicis ope, & ut
BolUndianos codices exattajm primigenio fido reftitutam huc proferimus-

2. Torro licet Evervinus ea accurate omnino defcripferit qua ai Symeonis vitam attinent,
mmnutla tamen ah eo omiffa fuiffe, ut jam olm annotavit Hugo Flavmiacmfis , fatendum eft:
qua proinde exaltis auflaribits, potifflmusn ex Chronico rurduuenfi jam laudato , & Brouveri An¬
nalius fupglenda funt- Tmerta egreghm Symeonis dottrma & audorkatis teftimonium habetur
in Concilio Lewtrtikenft u. quod ad annum iqji . Thftippus Lahbeus Torna 9. retulit , ubi
cum de \Apoftolatu Martiali* [Lemovicenfium epifeopi ageretur , clericus quidam Ecolifmenps
fanBi Symeonis ejufque focii audotitatem protulit his verbis coram facra fynodo. Libenter me
audiat lacer patrum conventus. Ante bos plores annos quidam ex fratribus de monte Smai
in hanc partem advenerunt occiduam Dei difponentc nutu, moribus graves, dodriea ca¬
tholici fidei profluentes, vita per omnia honefti, utriufque Ungui periti, qui cura diu no-
bifeum Engpliimi. fuiffent exfpedantcs Principem civitatis, 8 c litteris Grgecis & Latinis eos
videremus ad unguem imbutos, fuper hac re interrogare curavimus eos. Trofert deinde Sy.
meonis fententiam, qua Martialem apud Qracvs pro uno e feptuagmta duobus Chrtfti difetpulis
Meri atteftatus fuerat,

3. Wjm mmus Rotomagi, quam Eeolifma Symeonis fanditatem aut prudentiam enitutffe difcH
mus ex Chronico Virdunenft, ubi multa habentur, qua hic exponere juvat, quod ab Evervino
pratermiffa fint. De monaflerii fanda Catharina conftrudione fic loquitur . Igitur ad beatum
Symeanem, reffedentes articulum, quid apud Kichardum Normannii Principem egerit,
ficut in armario. Rotomagenfi continetur, licet Kbelhis vit» ejus hoc fifeat, paucis explice¬
mus. Ad hunc itaque veniens cum fodis commendatus efteuidam viionobiliflimo, Gozdino
nomine, qui eos gratanter lufeepit hofpitio, & benigne poft laborem refecit - At vevo cie-
mentifltraus princeps Richardus caritate profluus, mifericordia copiofus, (ervi Dei tara
prolixi itineris, motus labore, neceifitati fervorum Dei de monte Syna compaflus , pluri¬
mas ei largitus eft divitias, qtias venerabilis Symcon per fratres qui fecum advenerant, fra¬
tribus mifit, 8c ipfe cum prifiito Gozelina tino tantam contentus famulo, Stephano'nomi¬
ne, vito xque fando, biennia manfit, cujus hortatu idem vir nobilif&BBt monaftcriurn
fandi* Trinitatis in vidno monte Rotomagoafls urbis idificayit. Iflo in loco vir mitiCfimus
domnus Symcon reliquias fandi Cathario^e quas fecum ferebat depofuit, gaudens divina
praeordinari difpofitione, ut fcilicec occidentalis plebs tanto gauderet fuffiagio, dum ejus
frequenter fdevari mereretur antidoto,. Hic autem eft fanda' Catharina, qu* a Maxentio
Caelare apud Alexandriam martyrio coronatu, ab angeli; ad montem Sinai delata At in habi¬
taculo angelicis manibus praparaxo locata, quod quidem in medum turriculi inedito por^
redum ,. uno tantum foramine fcaia appofita aditum praebet, oleo quod de e jus corpore pro¬
fluit, omnibus medetur infirmis. Porro ad radices ejufdem montis, ipfius fandi Virginis
exftat oratorium, in quo multa turba monachorum, die noduque Deo laudes canentium,
beati Martyri devotum exhibet famulatum. His moris eft die dominico montis fuperci.
lium afeendere , & miffis ibi celebratis duos vel tres ibidem femper fratres dimittar» ob ex¬
cubias. faert corporis, quibus alii vicifsitn fratres per hebdomadas fuccedunt , facrumque
oleum quod de, illo effluere non definit, vitreo vale fuppofito debilium ufihusrtfervandam,
fomroa cum veneratione excipiunt, quo non iolum Chriftiani, verum etiam pagani^ quod
didu mirabile eft, inundi , opem libi medicini reportant. Inter quos ;cum beatus Sy¬
meon, fui feptimanx fungentur officio, cum illo falutaris olei liquore , tria admodum
minuta de farcophago diftillantia meruit offa excipere, qU® diligenter colleda, & in con¬
cha vitrea cum. ipfo oleo recondita, fecum confervavit multis profutura, &ca poftmodum,
ut diximus, ecclefii prxfetx fandi Trinitatis Rodomi contulit, auro & argento pretio-
fiora. Continetur adhuc in eodem coenobio vas illud vitreiim cum reliquiis, id eft tribus
minoribus articulorum junduris, quod vas ob inundantiam fandi olei quaque feptimana
vacuatur, & petentibus pro reliquiis landi corporis datur. Beatus autem Symeon apud prae¬
fatum Gozelinum biennio manens, cogitavit tandem patrem fuum Richardum abbatem fo-
ciofque fuos invifere, & fic valedicens omnibus Virdunum venit, & cum eodem patre die¬
bus quam plurimis manfit, & frequenter injuriatus, tamquam agnus manfuetifsimus omnia
pertulit, & fpeculum totius fanditatis omnibus k pribuit •

4. Hae Chronicon Vtrdunenfe in Bibliotheca nova Thilippi Ldbbei tomo 1. editum, unde
difeimus Symeonem biennioRotomagi degiffe, ibique occafionem prabuijje monafleria'fandiffima Trini¬
tatis, quod jam ejus eonfilio exftrudum fuerat , fanda Catharina nomen imponendi . Complura
miracula qua ibi hujus fanda Martyris interctfftone patrata fuerunt, collegit vetus auBor: Jti
eum ea nihil ai noftri Symeonis vitam illufhandam conferant, confulto pratemifmus. Torro
ha reliquia etiarmune affervantur a Cartufienftbus, qui fanda Catharinamonaflerium, quod\am
ah aliquot amis e monte fanda Catharina in fandi Julianieccleftam translatumfuerat, obtinent.
Ceterum etfi in nonnullis Evervinus a Chronici audore dijfentiri videatur, neutrius tamen con¬
temnenda eft audoritas, eum in praeipuh fodis inter fe conveniant . Deinde ex Evervini elutu -
hratme fatis apparet , ea tantum ab ipfo fuftus expoftta fuiffe, quibusprafens adfuerat, ceteris
obiter relatis , qualia funt ea qua beatus Symeon tumEcolifma, fum etiam Rotomagi operatus efi.

j. Sed hie inveftigare libet, quo in loco fandus Symeon vitam monaflicam poft ejus in Occi¬
dentem adventum egerit. Biennium integrum tranftgit Rotomagi cum Goxdino viro nobili, ut
afftrit Hugo Flavmiacenfis , & quidem, ut probabilt cft, in monafterio fandiffima Trinitatis,
quod ejus hortatu Ooztlinus pro monachis Beneiidinis exdtarat. I d Juadet donatio Reliquiarum

fanda

Digitized by

Google

S. SYMEONIS MONACHI.

327

fiinfta Catharina huic locofaBa. Vbi vero degerit poftejus ex urbe Rotomago difcejjum ufqucad
iter Jerofolymitanum , quod cum Poppone Arcbiepifcopo aggrefjus efl , non una efl y ‘etiam vete- AN CHR -
rum AuBorum fententia. Certe AuBdr vitee fanBi Meinvercifcribit, Symeonem totum id tempus io 35
in monafterio fanBi Maximini Trevirenfts fubRichardo abbate tranfegiffe. Jit id omnino ejjein - J un -

certum vel ex hoc folo probatur , quod nullus fuerit tunc temporis abbas SJchardus in monafterio
fanBi Maximini. Quare facile crediderim , hunc auftorem Richardum fanBi Pitoni Abbatem ,

'quem veluti patrem fuum Symeon venerabatur ., pro fanBi Maximini abbate ufurpajje. Hetccon-
jeBura firmatur ex Chronico Virdunenft , in quo Symeon dicitur Goxelino valedixijje, ac poflea
ad Abbatem Richardum fociofque fuos invifendos Virdunumvenifle , ubi cum eodem patre quam
plurimis diebus manfit, &c. Evervinus tamen , quiajjetit Symeonem diutius in fuo monafterio
vixijfe , innuere videtur hanc moram ufquc ad Popponisiter debere extendis fic enim ait num. 10.

'Occurrit autem animo, ut fuum cariflimum patrem, Richardum fcilicet abbatem, nofque
{uos comites inviferet, quod & fecit. Per longum autem tempus moratus cft nobifeum....

Interea domnus Poppo, &c. Vnde cum Symeonis iter Jerofolymitanum ejufdem in ipfo mo*
nafterio commorationi proxime fubjungat , licet inferre , Symeonem Rotomago difcedentem primo
quidem petiiffe Virdunum , ubi aliquamdiu cum Richardo abbate verfatus efl) ac tandem Ever-
vini abbatis vifendi caufa , ad ejus coenobium fe contulifse t ibiqueufque ad Topponis profeBionem
manftfjc, unde nata fuerit tanta inter Symeonem &Evervinum familiaritas.

6. Super cft ut aliquid de beati Symeonis fanBitate promittamus. Miraculis nonfolum vivens , Miraculis
Jed etiam mortuus ita claruit , ut eorum fama brevi per Germaniam & Italiam divulgaretur, clarus pjft
His permoti Trevirenfes a Sede apoftolica petierunt , ut tanti viri nomen SanBorum catalogo mortem.
adferiberetur. Rem in fe fufeepit Toppo archiepifcopus , cui fanBitas Symeonis , quem itineris co¬
mitem habuerat , magis perfpeBa& explorata erat , atque ea de re ad fummum Pontificem , qui
■tunc temporis erat BenediBus 9. fcripfity a quo impetravit litteras , quibus Pontifex non fo-
lum inter fanBos Confefsores Symeoni locum dedit , verum etiam conftituit , ut ejus feftivitatis
dies a cunBis feriatus haberetur. Vtriufque litteras hic exhibere vifum efl ex Brouveri Anna¬
lium Trevirenfium libro 11. ad annum loqi. quo ipfa data funt.

EPISTOLA POPPONIS ARCHIEPISCOPI
Trevirenfts ad Benedi&um P* fummum Pontificem,

Pro obtinenda canonizat 'tone beati Symeonis reclujt apud Treviros ,

7. TJ Evbrendissimo Patri Patrum gratia & nomine Bencdido, Poppo licet in- Epiflola
J\ dignus, divina tamen largiente clementia landxTrevirenfiscccleGxMinifter, cum Popponisad
totius affedus diledione, debitam fubjedionem. Superiori tempore, cum annuente vcne * neSamn'*
randx memorix domino Johanne, in hac fanda fede Apoftolica prajdecefforeveftro, amore ?i
vifionis fepulcri Dei hominis Jefu-Chrifti, Jerufalem profedus peregre fuiffem, in regione 7
ftoftra pravorum hominum fupercrevit iniquitas, ita ut nec adhuc manus poflintab incepta
retrahere nequitia, omnia per circuitum diripientes & devaftantes . Super quo fxpiftime
dreprecatus fum faciem domini mei Regis, quatenus manum mihi porrigeret fux animad-
verfionis f nihil profecit fxpe etiam fupra nominato prxdcceflori veftro, pro eodem fuppli-
cavi, ncc quicquam ufque adhuc confolationis impetravi. Quam ob rem defidero, ut vel
nunc folatietur mihi Deo amabilis Paternitas veftra, mittatque virum ac honoratioribus ac
prudentioribus veftris, qui mihi in neceflitatibus meis, confilio fimul & auxilio fuffragetur:
auxilietur, dico, de adverfis; confilietur vero de his qux latere non credo aures veftrx
Sanditatis. At vero (i hactenus vos latuerunt, jam nunc obfecro uti benignum litteris
meis accommodare velitis auditum. Vir quidam vitx fanditare laudabilis,*apud nos diebus
iftis ex hac luce migravit t quem fi fignis' & virtutibus, qux per eum Dominus operatur,
credere debeamus, procul dubio eum cum Sandis xternx beatitudinis habere confortium
non dubitamus. Sed non tam ligna qux fidelibus & infidelibus communia funt, quam fidei
virtus qua fideles ab infidelibus fequeftrati funt, qua ipfe dum adhuc in corpore maneret,
plurimum viguit, de ejus landitate nos certos reddit. Proinde accerfivit nos tam Clerus
quam populus ecclefix noftrx, obfecrantes, uti litteris noftris ad hanc apoftolicam Sedem,
cui vos, audorc Deo, prxfideris, cum illius viri fandi vita & miraculis miflis peteremus, quod
petitione dignum credimus; quatenus, fi ita vobis cautum videatur, dato nobis veftriApoftola-
tus decreto, nomen ejus liceat cum fandorum nominibus confcribi, ceteraque honoris fandi
debiti ipfi impendi. Itique quid folatii, quid confilii fuper allevatione anguftiarum noftrarum
hinc & inde obortarum, prudentia veftra mihi ineundum decreverit, fine longa temporis
dilatione dignemini infinuare. Honor veftcr & meritum apud Deum & homines augeatur.

8. Huic petitioni annuit fummus Tontifex , Topponi adjutorem Legatum apoftolicum con-
ceffity qui canonizationis fanBi Symeonis litteras Trevirim attulit, ex quibus pxne verbatim,

B/ouverus , ut ipfe loquitur , hac excerpftt. Quoniam crebris nuntiorum indiciis, crebrifque
litteris clamor magnus, ftrepenfque rumor ex Trevirorum partibus ufque Romam ad nos, Ex
jamque etiam ulterius pervolavit, elTe ibi viri cujufdam Symeonis admirabile corpus, fignis
& prodigiis, virtutibus, '& miraculis radians; Deum benediximus totocorde, tota mente, Symeonis
totis viribus, qui noftris benigne' temporibus, intra fandum fuum corpus Ecclefix, hoc exccrjta.
prxeipuum membrum divmo lumine accendit, ut fit lucerna ardens polita fupra candela-
ABa SS. 0. B. Tom. PllL X iiij brum.

igitized by booQie

3 28 VITA

brum , quae luceat omnibus, qui funt in domo Domini. Itaque convi&i & pullati a ca
AN CHR. rifiimo fratre noftro domino Poppone ejufdem Treviris archiepifcopo , concordi deliberatione
I °35 determinamus, & alta fententix radice fundavimus eumdem virum Dei Symeonem, quem
i Jun. Dominus commendat atque probat fignificatione tantarum virtutum, fanditatis ac gratiae
plenum, ab omnibus populis, tribubus & linguis fandum proculdubio ede nominandum, ejuf-
que natalem lingulis annis reccurrentem(oll^mniterobfervandum, &ferialitercelebrandum, ac
venerandum ad inftar diei feftij nomen quoque ipfiusMartyrologio Sandorum nominibus fuo
loco inferendum. Binas Benedidi pontificis litteras, ad Topponcm fctlicet, & ad univerfos or¬
bis Chrifliani fideles diredas, integras exhibet Tapebrochius die i. Junii Bollandiani .

9. His acceptis litteris Toppo follemniter beatum Symeonem inter fandos confcffores haben¬
dum & callendum efle declaravit: idque anno 1042 . fadum habet fequens inferiptio , quam
ex antiquis monumentis a Brouvero editam Papebrochius ad autographum emendatam refert: Anno
Dominicae incarnationis 1042. Indidione 10, Bencdidi Papae 9. regifque tertii Henrici,
Conradi regis filii 4. eanonizatus eft beatus Symeon Trtvirenfis 4.feria, 1$. Kal- Decemb-
piiflimo archiprxfule Poppone , anno ordinationis fux 2 6, juflu & litteris noni Benedidi
Papae, eft congregatio canonicorum ibidem ordita. Et quidem Toppo , ut illufire fua erga
fandum virum devotionis monumentum relinqueret , templum magnificum conflrui curavit in
ejus turris loco, quam Symeon vivens incoluerat: ibique collegium canonicorum, quod hodieque
perfeverat, pluribus eidem dotando tollatis poffefiionibus , infhtuit , in qua demum ecclefta cor¬
pus fuum fepeliri mandavit. Ejufdem loci canonicos obviam ivijje corpori fandi Modoaldi, cum
in monqfterium Helmwardeshemenfe deportaretur, legimus in ejufdem Translationis hifioria apud
Ballandianos die 12. Maii; templi vero fandi Symeonis iconem ari incifam exhibent Udem ai
Inttntia 1. diem Junii , cum illius accurata deferiptione ex Annalibus Trevirenfibus Biouveri.
corpotit» io. Beati Symeonis corpus pofl annos fere quadringentos, quam in hac ipfa ecclefta fuerat fe-
pultum, initia foculi 1J. repertum efl integrum, idque nova fefiivitati inftttucnda occaftonem
prabuit , ut narrat Brouverus libro 18. *Antiquitatum Trevirenfium j at ipfmmet Elevationis
hiftoriam quam Fredericus fandi Taulini prapofitus, teflis oculatus, quo curante translatio fa-
da eft, integram edidere Bollandiani. Satis fit nobis huc ea proferre qua ai rem noflram fa¬
cient. Anno igitur Domini millefimo quadringentefimo.... feriafexta, quae fuit quinto Idus
Januarii, ego indignus, inquit ipfe Fridericus , cum Michaele Decano, Johanne urbis offi¬
ciale ac Jacobo canonicis & fratribus cariflimis, de confckntia Johaenis ecclefiae praepotui,
ipfam ecclefiam appropinquante node, gratia hujus defiderati thefauri reperiendi, cum in¬
genti ardore introivimus pariter & tremore. Cumque fando hoc coepto negotio cum defi-
derio valde diu fuiffet laboratum, multorumque pavimentorum dura perforata foliditate,
in eo loco quo ejus tumba poft altare ftat eminenter ereda, ne defperatio taederet, auxi
liante Domino, in medio fere noftis filentio, hoc facratifiimum corpus a dic ejufdem de*
politionis, ut apparuit, integrum reperimus & incadum, fupra cujus etiam pectus beatif*
fimum plumbea refedit tabula, litteris confcripta fic vetuftiflimis: Hic jacet quidam
Symeon db Babylonia natus, in Sinai monachus, hic autem soli¬
tarius, obiit Kalbndis Junii. Valde utique gravifi in jDomino, atque hujus
beatiflimi viri Symeonis caput, cum parte una brachii finiftri, ceterifqueipfius manuum &
pedum reliquiis de hoc facratifiimocorporefumtis, impetrata indulgentia reverchdjffimi patris
& domini domini Vverncri, hujus fandx urbis archiprxfulis, cum gaudio fummaque qua
potuimus excepimus veneratione. Porro refiduum corpus in plumbea reconditum tumba, cum
plumbeto indigna manu mea fuper re gefta confcripro, priori loco eft recommendatum.. Do¬
minica prima die Februarii miffis follemniter celebratis fandireliquia palam oftenf'a fuerunt; atque
exinde celebris fuit inftituta Inventionis follemnitas, quam etiam nonnulla Martyrologia habent.

11. Tracipud tamen Symeonis feftivitas die 1. Junii, qua quidem pie eum obufte canfentiunt
Feftiritttu omnes , celebratur. Hanecommemorant Martyrologia Romanum, Benedidinum, Gallicanum , varia
Germanica , & alia pajfim, qua a foculo undecimo confcripta fuerunt. Sed nan una efl audo-
rum fententia in affignando extremo ejus anno , nonnulli quippe eum aiunt obiifje anno 1037.
ut poft Trithemium & Surium exiflimavit Baronius . Alii vero id anno 1034. contigijje pu¬
tant, quam fententiam veteri inferiptione ex Bibliotheca Trevirenfis ecclefta accepta confirmare
nititur Brouverus. Sic autem habet: Kalendis Junii anno iq 34. Indid. 11. Conrado fecundo
regnante anno 10. imperante autem 8.Poppone videlicet Trevirorum archiepifcopo honorem
fui pontificatus regente 18. obiit beatus Symeon. Hihil in hanc rem luculentius hac inferiptione
pofjet afferri , ft re ipfa ab audore aquali , ut putavit Brouverus , confcripta fuiffet. Jit ut
id fateamur vetat ipfiufmet Evervini vita feriptoris audoritas : nam prater locum ex non¬
nullis codicibus defumtum, ubi Symeon diferte anno 1035. obiiffe dicitur, ea qua habet nu¬
mero 15 .id invide probant: ait nempe Symeonem in odavis pentecofles in morbum incidiffe,
dieque Dominica fequenti 1. Junii abiifte ad fuperos. Qua verba abfque ulla affedatione prola-
lata, & ab omni interpolationis fufpicione aliena exigunt, ut Symeonis obitus anno illi conft-
gnetur quo fecunda Dominica poft pentecoften in diem 1. Junii inciderit , proindeque ut pafeba
occurrerit die 30. Martii , quod anno 1033. optime congruit , neutri vero ex iis annis quos
memorati audores ajfignarunt. Symeonem laudant Sigibertus in Chronico ad annum 1016. Chro¬
nographum Magdeburgenfts mf. ad annum 1014. Trithemius in Chronico Hirfaugienft ad an¬
num 1020. & iterum ad annum 1037. magno autem honori ducebat fe habere tria folia
pfalterii graci , quo olim vir fandus ufus fuerat , qux, funt ipfius Trithemiiverba, propter
ejus meritum tanti facio, ac ii thefaurumpretiofum argentique pofiiderem. Idem repetit in

nova

Digitized by

Google

S. SY ME ONIS MONACHI. 32?

nova & fufiori Chronici Uirfaugienfis editione , ubi codicis formam & charafteres defcrihit : an. chr
Hujus faniftiffiini, inquit, viri Symeonis grxcum pfalterium , antiquis grxcis litteris, pul- io?«t
eris, parvis, fed optime legibilibus, fcriptum memoratus abbas ( Evervinus ) ejus vita;feri. Xi j a „
ptor ab archiepifeopo Bobbone (Alatum pro memoriali accepit, quod in Tholeienfi mona- J
uerio vidimus & legimus j & quatuor folia reliquiarum loco a Gerardo abbate impetravi- praIter ‘ um
mus. J<on vero proferenda eft beati viri Vita , quam eamdem effe cenfemus > qua dicitur ad epis '
ejus canonixationem impetrandam a Poppone oblata funrno Pontifici.

EPISTOLA EVERVVINI ABBATIS

ad dominum Popponem Trevirorum archiepifcopum.

De vita fandi Symeonis monachi .

1. T^\ O m 1 n 0 venerabili P o i> p o n i archiepifeopo, frater Evervvinus*

I . 3 Abbatis nomine indignus: devotos utriufque hominis famulatus. Mo¬
nes , immo jubes, fanftiflime Pater, ut impos * ingenio, ftultus eloquio, aliquid de
vita,converfatione& obitu viri Dei Symeonis, & de miraculis quae per eum Do- * &»f
minus operatur edilferam: multifque ad laudem 8 c gloriam Domini fcire defide* inops '
rantibus notum faciam. Fateorgrande onus mihi imponis: maxime cum toto
corpore debilis tremendum Dei judicium pertimefeam, fi aliquid faifitatis confin¬
gam . Confifus igitur de Dei adjutorio, tuis juffionibus quamvis tremens obtem¬
perabo ; plano, brevi & fimplici lermone deferibens, quae, vel ipfe et ejus ore au¬
divi , vel a fidelibus viris ab ipfo audita fi ve de miraculis vifa didici. Tui igitur e-
xaminis eft judicare, fi iftud tantillum opus jubeas in publicum venire, fi ve tuis
fcholafticisad corrigendum, exornandum, dilatandumvetribuere. Quidquid
enim in me reprehendetur, tibi potius prscipienti, quam mihi obedlenti ne
ceffario imputabitur.

INCIPIT VITA,

2. TGitur vir Dei Symeon patre Graeco Antonio di£o, matre Calabrica in Sici- s

JL lia,civitate Syracufana b progenitus a nobiliffimis & chriftianis parentibus pT«“eT&
chriftianiter eft educatus. Cum vero bonae indolis puer feptem annorum eflet, a patria ’
patre qui militaturus erat, Conftantinopolim deducitur; ibique eruditilfinfis vi¬
ris , facris imbuendus litteris traditur, & in timore Domini diligenter enutritur . .
Adultus itaque incremento virtutum in dies c?pit augmentari; videnfque quof- s." SpT-
dam ex noftris partibus defiderio infatigabili currere ad fepulcrum Domini, defi- natur
derabat & ipfe pro nomine Chrifti peregrinari. Defpe&is ergocun&is mundi va¬
nitatibus, abje&isdefideriis carnalibus, domum,patriam, parentefque relin¬
quens , pauper ffuperem Chriftum fequi cupiens, fanftorum gratia locorum, Je-
rofolymam venit, ubi defiderio quo venerat, loca paffionis, refurre&ionis at¬
que afcenfionis faepius frequentando, aliquamdiu manfit.

3 . Poft haec cum Hilario quondam fan&iflimo viro qui pro hoc negotio c Laodir
ciae habitabat, per feptem annos duaor peregrinorum fuit. Jam jam quidem to-EreS*
tus in amore Chrifti fundatus requifi vit, fi illis in partibus aliquis inveniretur pro difci P Ii !>«
nomine Chrifti folitarius, cujusinftruimoribus,cujus fubdi valeret dogmatibus. k ruWu '
Audivit quemdam fuper ripam fluminis Jordanis in cujufdam reclufione turris
commorari, virtutibus praeclarum, fan&itate confpicuum. Illum ergo tota men¬
tis intentione fitiens, illius alloquio atque confortio frui concupifcens requifitum
reperit, inventum dilexit, eique tota dileftione inha:fit, & in quantum po¬
tuit devotiflime mini ftravit. De illo Chrifti fervo vir Dei Symeon multa foli-
tus erat narrare, & quod prophetiaefpiritumhabuiffet, pleniushis verbisedi-
cere. Cum quadam die in inferioribus ejufdem turris partibus habitarem &mu-

lier-

* Ia codice Einfidienfi, qui hanc Epiftolam habet, Eirtinut.

* Hujus feftutn in Syracufana civitate fieri notat Ferrarius in Catalogo generali laneorum i.dielunii.

_ e . Surius hai>ct in Ljcmuum , codex Colonienfis cum 2- Boilandianis Lnodicia , qu * nempe urbs elt Syriae
Jordani proximior, quam aut urbs Licaonia in Phrigia, aut Licaonla provincia Cappado:iae Alii codd;
ipua Bollaad. habent, ibidem > qu«un le&ionem ceteris prxferunt.

Digitized by

Google

33 o VITA

ann. ch. lierculas, quae camelos & cetera animalia in flumen adaquare venerant inaniter
1035 & lafcive per feneftram profpicerem; per fpiritum quidquid vanitatis retinerem
i.Jun. j n cor de, vir Dei in fuperioribus manens, & me omni modo videre non valens co¬
gnovit, faftoque figno, in loco quo verba loquentis audire poffem evocavit, mi-
hique ftupenti quae egeram vel cogitaveram increpando retulit, atque tali Ter¬
mone dulciter corripuit: Quid tilsi, fili, prodeft patria bona re liquiffe, fi mundi
defideria & carnis illecebras in corde vis retinere? Si ergo cupisdifcipulus Chrifti
fieri, nondebes deinceps vanitatibus mundi implicari. Decet enim Dei fervum
fpirituali virtute efle circumfeptum, ne callidus tentator decipiendi inveniat adi¬
tum. Cumque inter has & alias fermocinationes, verecundo me videret rubore
perfufum: Noli, ait, noli fili timere; bonam fpem per Dei gratiam habeo de te.
Tuumeftcontrahoftempugnare. Dei eft auxilium prabere utpoflis evincere.
Credo in Deo meo quod majora tibi parantur certamina, fed confide quod divina
praefens aderit clementia. Et inter cetera: Deus, inquit, retribuat tibi, carifli-
me, fervitium quod mihi per hos annos impendifti; ego vero frequentiam populi
amplius non pofliim pati, cedendum eft mihi alio, ubi fecretiori poflim vivere lo¬
co ; inter turbas enim frequentantium meum non valeo implere propofitum.
Cumque multis lacrymis illum rogarem ut quocumque iret fequi poffem, non al-
fenfit; fed me ad alia occupato aufugit, me quoque ignorante quo abiret reliquit.
de 4. Igitur Symeon Dei famulus tanto patre viduatus cogitare c $pit quid ageret,

fertuTsy-* anxiari quo fe verteret; nec erat qui nutantem animum confolaretur, unde magis
mcon^in magifque turbabatur. Jam tunc eremiticam & folitariam vitam concupierat: ied
riurn fe re- quomodo inciperet fas non erat . Igitur vitas Patrum frequenter legens & rele-
cipit. g ens intellexit nullum in eremo fibi poffe praeefle , nifi prius in monafterio didice¬
rit fubefle; nec perfeftum aliquem fore in contemplativa, qui exercitatus non
fuerit in aftiva vita. Confolatus ergo, Bethleem, nativitate Chrifti jpraclaram
civitatem,adiitjfeque in monafterio fandtaa Mari» monachum fieri expetiit,quod
Sc obtinuit. In omni ergo monafterii diftri&ione probatus, atque diaconatus offi¬
cio fun&us poft duos annos ad aliud monafterium, quod eft fitum ad radices mon-
tisSinai, ineofcilicetloco, ubifanftusMoyfes ardentem vidit nonardere ru¬
bum , feceflit : ubi ab abbate receptus per aliquot annos in fervitio fratrum
manfit.

rt in 5 * Crefcentefiquidem defiderio abbatem humiliter rogavit, ut liceret eum in
fpeoi_ m aliquo fecretiori commanere loco; & impetravit. Super ripam igitur Rubri maris
parvulam fibi fpeluncam in quadam rupe invenit, ubi perduos ferme annos folus
habitavit. De monafterio vero fecundum numerum dierum, numerus fibi omni
dominica mittebatur panum,aqua ftillans de rupe fitienti hauftum praebebat: hoc
paftuseft edulio, quamdiu in eodem manfit loco. Cum vero a rtaviganribus, vel
etiam ab his qui propter varios ufusfanitatum oleum colligebant, quod firma de
petra prope fpeluncam illius fluebat, frequentari ccepiflet: fratrem quoque qui
fibi panem deferebat frequentatione & longitudine itineris fatigari vidiflet: fcief-
que le homines amplius latere non pofle : ad monafterium repedavit; & juxta
cujufdam viri fan£ti habitationem cellulam fibi acquifivit. Cujus fidei fe totum
commendans, &magiftrum eum poft tantos labores adoptans, illius vivebat
imperio; quippe qui eum aliquando ab oratione, le£tione vel opere vacantem,
paterne reprehendebat , & quafi noviter converfum inftanter arguebat . In
vertice autem montis Sinai, eo videlicet loco, quo Moyfes gloriam Domini
vidit, & legem in tabulis lapideis fcripfit, aliud monafterium erat, quod pro¬
pter Arabitas incurfantes, qui per illam eremum femper vagantur, omni habi¬
tatore defertumremanferat: ubi poft hac exercitia, vir Dei Symeon mittitur,
i nmontfte & ut ibi moretur praecipitur. Implet quod jubetur, &nova machinamenta an-
rio montis tiqui hoftis perpetitur.Noft urnis horis Miflam ut celebret daem6 hortaba tur,l pfe
tionlbusva' non plene dormiens hec perfe&e vigilans contradicit, non debere fine prefbyte-
riis agita- rii ordine aliquem hoc myfterium implere. E contra inimicus inftare fe Dei lega-
,ut - tum efle, Chriftum hoc velle, nec decere fan&um locum myfterio tali diutius pri¬
vari. Renitentemergo8 c contradicentem,adjun&o fibi confortio alterius dia¬
boli, de le&ulo educunt; ante altare jam vigilantem ftatuunt, alba induunt ;

Digitized by

Google

S, SYMEONIS MONACHI. 33 i

de-ftola utrique altercantur. Hoftis more prefby teri, Symeon more diaconi cqn- ann. ch.
tendebat fibi impo ni, Tandern Dei famulus ad fe reverfus, virtute orationis, i °35
& fignaculo fan£be crucis inimicumrepellit, feque ddufum ingemifeit, Pofi h*c *•
ad monafterium regreditur, fuo magiftro iterum fubditar. Cui confitens perpef-
fas infidiasdiaboli, diftri&iori abfiinentiae regulam conftruunt a , per aliquot
hebdomadas in die tantum dominico cibum fumentes. Regula autem monafterii
talis erat, utnon prohiberetur quicumque jejunare vellet,

6 . Dignum ergo duxi huic open adjungere,quod fuis temporibus in eodem rao-
nafterio mihi retulit contigilfe. Per totam ASgyptu orta eft fames valida,ita ut in
Cola civitate Babylonia^mortuorura corpora numerarentur ufq; ad centfi millia,
civibus refertis auro,gemmis>ceterifq;£>rnamentis monentibus pr? inopia panis, Tem
Fratres igitur monafterii hac tempeuate^conftri 61 i, ex toto corde Deum invo- (unis fru-
cantut qui filios Ifrael in eodem deferto paverat pane cadefti, fervis fuis digna-
Teturmifereri. Sicque fa&oconfifio, cumpfalrais & orationibus ad modicum
cumulum qui fuperfuerat frumenti accedunt, Et quia ab abbate in mandatis ac- w •
ceperant, ut unufquifque quo abire vellet licentiam haberet: unanimiter fe con?
folantur, ut quamdiujunum granum ibi inveniri polfet, nullus recederet* Mi¬
ra res. 1 Ah ipfa die ufqiic ad novum frudum non defecit illud frumentum cum quo.
tidie fumeretur ; & nonfolum vi£ui fratrum pararetur, vero Arabitis, qui cum
mulieribus & parvulisclaufuram monafterii obfederant 3 abundantiffime diftri-
bueretur. Sed ad propofitum redeamus *

- 7.Vir itaq; Domini Symeon omnes labores fuos quafi nihilum ducens,amore ia foiitudi-
folkudinisinteriusardens, de monafteriocaute exiens eremum pervagatur: & StT*”
ubi fine humano auxilio Iblus vivere poffet,inquirit diligenter, & fpeculatur. Iti¬
neris equidem fui veftigia molli fabulo impreffa, arte qua poterat definiebat, ne
infequi vel ab aliquo polfet inveniri. Panem quem portabat lafrns frequ0ter reji-
ciebar.fed recogitans fe diu non poffe vivere fme cibifuftentatione, gaudens refu-
mebat. Tandem de altiffimis rupibusdeorfumfiifpe<ftans,parvifiimam planitiem
contra morem eremi raro gramine virentem relpicit: feque illuc non fine magno
periculo deponit. Parvum fontem reperit, Deo gratias reddidit, ihique mane¬
re dHpofuit. Delicias quas fecum detulerat erant pfaiterium, fan&ura Evange-
liura, vas ad potandum, panis, femina caulium; praeter pauca veftimenta ni¬
hil aliud poflidebat.Sata femina pofi dies triginta jucundum fine igne praebuerunt
viftum. Cum capreolis & aliis eremi befiiolis ne fibi caules auferrent cum ad po¬
tandum veniffent, frequens habebat proelium. Pofi multos ergo dies, ab abba¬
te requiritur ubi frater Symeon haberetur; refponfiim a quodam fratre eft, in
eremo illum effe fe fcire, fed ubi locorum nefeire. Ad requirendum fratrescir- 'sed pauiio
cumquaque mittuntur .• & ut ad monafterium revertatur , per obedientiam
mandatur. Diu requifitus vix pofi aliquot dies invenitur: & fecundum ab batis “dire cogi,
praeceptum ad monafterium regreditur. tur •

& Interea fratres aliqui pro neceflitatibus loci in occidentalib us partibus dire- in occ ide n -
moriuntur. Pecunia pro qua fratres abierant, quas de terra Riehardi ccomi-
tisNormanniae monafteriodebebatur, ab ipfodiligenter confervatur, utque
aliquisfidelis frater mitteretur * qui eam monafterio deferret, per legatos man¬
datur . Communi confilioad hanc obedientiam famulus Dei Symeon deftmatur.

Illud * prius renuere; aliud fibi animo dicens ineffe; multum obefle fibi vanita- * »1. uie.
tibus hujus fseculi deinceps immifceri;propofi tum quod retinebat in corde^ut lice¬
ret implere, quibus poterat verbis humiliter coepit precari. Cum vero praedica¬
retur, non fuam voluntatem, fed praepofitorum feqsi debere jufikmem, affenfum
pratbuit; fe dicens per vifionem vid iffe illud iter inutile fore, multa fe ad verfa in
via pati debere, quod & contigit.Nam cum paraturus quae ad navigandum necef-
fariaeffent Babyloniam veniflet, a portariis tenetur , & quafi ignotus & patriae
delator,cum fua fnpelle&iie ad palatium ducitur, trahitur, calumniatur. Expur¬
gatus

» Boli. D tftr&itri f* nbflmtntuL mtfirtnpt, in dit. • . . . fumtns.

i Babylonia fcilicet ./Egypti, quae vulgo Cairus appellatur.

c Richardus hujus nominis z. cujus pietatem in mittendis ad loca faert Orientis muneribus laudat Gla¬
ber Rodulfiis Jib. 1. cap. j. ubi & obfervat monachos ez monte Sina tunc temporis fblitos fui fle Roto-
magum venire ad colligendas Prineipum eleemofinas.

Digitized by

Google

ANN.CH

1035

i. Jun.

In naviiq
confcendit*

* al debes.

furorem

ev«Ht v

Vfalm. 7.6.

Quinqna
linguas .cal¬
let.

Antio?
chiam ve¬
nit,.

In Fran-
tiam venit,

332 V I T A •

gatus igitur de quibus criminabatur, liber abire jubetur. Portarius quod virum
innocentem ad fedem adduxerat imperialem, tunditur, colaphizatur propel-
litur. Igitur famulus Dei Symepn libertati donatus per aliquot dies in civitate
mctratur.

p. Interea navis de Venetia illuc cum mercibus veneratrhanc compofitis rebus,
cum quodam fratre monacho intrat. Cum igitur profperis ventis per Nilum na¬
vigatur, forte alis naves obviSt illis,& illis in locis piratas ad praedam congregatos
denuntiant: illos gladiorum evadere non pofle,nifi per aliquod tempus dum fegre-
gentur libeat eis navigationem ex fpe&are. Cumque alis atque alis naves eadem
frequentarent, & nauta confifus in lua virtute j& armis non attenderet, famulus
Dei Symeon proprio eum vocans nomine, dixit.- Si tibi, frater a , de cslo angelum
Chriftus mififfet, tu territus afpe£lum illius ferre non pofles.* nunc vero, quia
hodie, heri 8 c perendie non unum, fed plures legatos mifit tui conlimiles; lega¬
tionem Dei non negligenter fufcipere deberes. * Crede confiliis meis, & vel per
iftos tres dies exfpefla, fortaflis ab ifto periculo liberabit nos miferatio divina.
quod fi non feceris, & nos omnes perdis. Ille ergo non acquiefcens omnimodis, fe-
quenti die in latrones incidit. Ab hora diei tertia ufque prope nonam utrimque
debellatur. Sed cum latrones viderent fe pugna nil prsvalere, ad dolos conver¬
tuntur, ut in navim recipiantur, pugnaturi adverfus alios latrones humiliter
«xpofcunt, contradicente Symeone famulo Dei, ne in navim recipiantur. De-
pofitis igitur armis, & omnibus quafipoft laborem quiefcentibus prsdones, no¬
vem enim erant, unanimiter infurgunt, gladios impie ftringunt, fortiter undi¬
que feriunt, inimica csdes exercetur. Ipfi nauclero primum caput amputant,
ceteros crudeliter ma&ant, omnes pariter occidunt & jugulant. Solus Chrifti
famulus in puppe ftat, illum qui non deferit fperantes infe toto corde exorat,
ab omnibus acclamatur ut inimicus confiliator perimatur, ut caput amputet fe-
tus gladiator adeft. Ille rejefla vefte projecit fe in flumen. Multa poft illum ja¬
cula jaciuntur; fed non poteft perire quem Chriftus vult falvare. Per fundum
graditur,pfalmus in corde ruminatur.-/» mari via tuaf&femita tua in aquis multis .
Drgo per vices natando,per vices in profundo gradiendo,in litore valde laflus tan¬
dem nudus exponitur. Poft hac ad vicum qui proximus erat tendit; fi homines illi
Chriftiani an pagani eflent fcire non potuit.lnftrufilus enim jEgyptiaca,Syriaca,
Arabica, Graeca & Romana eloquentia linguam illius gentis intelligere non po¬
tuit. Biduo ita nudus manfit; tertia die quidam ex illis hominibus miferatus,
viliflimum veftimentum illi projicit, quo indutus, per multas tribulationes &
anguftias Antiochiam venit. Ubia fidelibus viris caritati ve fufceptus induitur,
Amplexatur, & honorifice fuftentatur. In brevi Patriarchae & ipfis principibus
habetur notiflimus. Omnes enim qui eum noverant, quafi dulcilfimum Patrem
venerabantur & diligebant.

1 o. Ea igitur tempeftate contigit b , Richardum abbatem, virum perfe&is vi¬
ris imitabilem, piae devotionis gratia fan£la Hierofolymae velle invifere loca.
Dum ergo per Antiochiam iter habuiflemus, ibique neceflitate itineris cogente,
aliquamdiu moraremur ; famulus Dei Symeon junftus eft nobis in amicitia, prae¬
diolum abbatem Richardum adoptans fibi in patrem. Cui cum expofuiflet per
ordinem quae fibi in jun£la elfent, vel quae contigiffent, addidit nullis periculis ve 1
anguftiis fe retineri pofle,quin Abbatis fui mandata impleret pro poffe. Imus ergo
& redimus.- eumque nobifcum venire paratum invenimus. Cumque in comitatu
noftro efiet frequenter injuriatus atque flagellatus, quafi mitifiima ovis patienter
portavit. Pervenientes itaque ufque ad civitatem c Bellegradam, quae eft in con¬
finio Bulgariorum atque Ungariorum, a civitatis infeliciflimo Principe prohibi¬
tus eft nobifcum tranfire. I gitur flens & Deo gratias reddens, reliquit nos triftes
atque flentes. Per multas denique anguftias & latronum infidias revertitur ufque
ad mare, quo tranfa&o profpere iter faciens per Romam pervenit in Franciam.

Aquo-

* Cod. Coi. frater Dominice.

b Is eft Richardus ex Decano Remenft monachas, tam Abbas S. Vitoni Virdunenfis, cujus vitam 'dabi -
mus infra ad annum 1046.

t Bellogradum feu Alba-Grasca urbs vel luo nomine celebris ad Savi & Danubii confluentes. Tureis lu-
bjefta, Taurunutu antea dicebatur. Hanc Chriftiani captam anno 1688. paullo poft anno icilicet 1690.ite¬
rum amiferunt.

Digitized by

Google

S. ‘SYMEON IS.MONACHI. 333

A quodam igittjr fibi noto Comite a Vvillelmo benigne fufcipitur: & apud eum ann.ch.
jfcliquandiu rnpratur.In illis ergo partibus quidam monachus Cofmas nomina, vir 10 3 5
fanftiifimus^uen? fecum de Antiochia adduxerat,moritur: unde multumcontri- , d un *
ftatus,cum recogitaflet, quia nihil fit fine difpofitione Dei, poft multas lacryma?
confolatur. Deftitutus Vero omni humano confilio , totam fpera fuam ponens in
Domino, folus venit Rotomagum , quae eft civitasNortraannorum nobilifiima,
fandi Audoeni confefforis corpore & meritis valde praeclara. Ubi cum Ricfiar-
dum b comitem jam mortuum reperiffet^c de pecunia & cenfu, qui de terra illius
pro eleemofyna fuo monafterjo debebatur nullus fibi refponfa daret; mgftificatus
aliquantulum non pro fuo labore,fed quod locus montis Sipai fruftratus edet tan¬
ta utilitate, toto corde converfus ad De um quid ageret quaerit confilium. Occur¬
rit autem animo,ut fuum carilfimum patrem,Ricardum fcilicet abbatem>nofque
filos comites inviferet:quod & fecit. Per longum autem tempus moratus eft nobi-
fcm»;& ut breviter conclud2,quamdiu apud nos manfit irreprehenfibiliter vixit.

11, Interea dominus Poppo archiepifcopus, fand* Tre virenfis eccjpfiss ftre-
nuus provifor,audiens devote Prophetam de Chrifto dicentem:£r erit fepulcrum ^ | u
$jusgUriofum^rwz orationis Hierofolymam ivit, huncque famulum Dei eun¬
do & redeundo fecum con viatorem habuit, Cuique poft reditum in fuo epifcppa- rah aliud
tu quocumque vellet, manendi facultatem obtiilit, & libejitiflime cooceffit.
revelatione igitur Dei prolp edaris fibi locum idem famulus Chrifto ubi folus pp- Treviris a'
tuiffet vacare orationi, in turri quas antea Nigra-porta vocabatur, parvulum tU-
gurium expetiit;ubi domnus praefui praefenti clero & populo infeftivitatefendi po reciudi-
Andrea c illum reclufit:& quafi mortuum, ut vere erat f*culo, devotiflimefepe- tar -
livit.Redufus igitur, ut vere credimus, vir fandiflimus filentio & multis jejuniis
attenua vit corpus fuum,in primis aliquando folo pane, aliquando reficiens hqua
infufo legumine.In nqftra fiquidem terra propter infirmitatem ftomachi ufus eft
iemper modica potatione vini.

12. Illo etiam tempore non defuerunt graves tentatoris infidi*. Per nodes

enim audiebat rugitus leonum, ululatus luporum, grunnitus porcorum, cetera-
rumque duras infeftationes ferarum, quae quafi imperum facientes uf eum devo¬
rarent, illud tugurium &,ut verius dicam, fepulcrum immenfis clamoribus repler
bant.Cum fiquidem voces audiret & impetus fentiret,nihil cernere valebat. Ex- TentItur a
panfis denique manibus ftans in oratione, cum fe nec inclinare, nec cqn vertere dzmonibus
auderet, nec etiam fomnum capere poffet, fideli mente converfus ad Dominum 0

orayit, dicens.* Domine, fi corpus meum eft traditum his feris ad devorandum,

credo tamen quia tu mifereberis anim* me*, quam redemifti tuo pretiofo (an¬
guine . Confidentem ergo in te, fcio quia non me vivum extrahent de hac recju-
fione. Quidquid ergodifpofuifti de me, fiat mihi fecundum multitudinem stife-
ricordixtus. Refpe&u igitur divin* dementi* liberatus ab hac infeftatione,
ienfit fibi in proximo aliam adeffe. Videbatur nempe fibi quod vultures, corvi,
aquil*, miivii, & omnes volucres c*li congregat*, ad ipfum per feneftras irrum¬
pere vellent: led cum fiepius facio impetu nihil pr*valerent, ingenti clamore
ipfum locpm replebant. Voces igitur audiens, nihil penitus videbat, Certus ita¬
que quod diabolus h^c monftra mitteret,ut terrorem fibi incuteret,attentius orar
bat,& fupra vires jejunabat.Liberatus itaq; ab hac tempeftate, quadam node cfi
pervigil maneret in oratione, fenfit totam fabricam illius turris fundo tenus con¬
cini, & quafi fadoterr* motu in profundum mergi. Recogaofcens vero infidias
diabolijfidtldalitei 1 canete coepit:!’# afcenfaro in calum tu illic es ,y* defcendero in
infernum ades,Sifumpfero pennas meas diluculo , & habitavero in extremis maris;
etenim illuc manus tua deducet me , & tenebit me dextera tua . Et fic illa commo¬
tio quievit* Aha quoque node cum expergefadfis oculos aperuiflet, vidit cel¬
lulam

m Hunc fuillc Guillelmum IV. Piftonum comitem 8c Aquitania: dacem ", cognominatum Ferrcum-
orachium fufpicatur Papebrochius. Porro Guillelmi nomen, ficut St Cofmas & pleraque alia nomina pro¬
pria, omifit Surius. Cofmas monachus laudatus fuit in Lemovicenfi concilio pto apoftolatu S. Martialis.

b Mortuus eft Richardus hujus nominisll, anno 1026. ejufque fucceflor & filius cognominis anno
toia. cui Robertus fuccefilr. Ceterum in Chronico Virdunenfi Symeon a Richardo bene exceptus dici¬
tur. An quod primum vivente adhuc Richardo advenerit, a quo benigne fueritfiifceptus, quamvis paul¬
lo poft turbatis rebus ob Roberti ia Richardum fratrem rebellionem , vacuus abire coa&us fuerit *

l Anno 1028. ut et vita Popponis obferyat Papebrochius.

Digitized by ^.ooQie

33 + * V V I T A

An.chr. lulatftipfemimmerifoluminefvilgere; &pritfium miratus, cum recordatus effet
i o ? 5 Apoftolum dicentem, quod fatart transfigurat fe in Angelum lucis: Domine Jefu
i. juh. Qififte } ait , noniftud lumen qusero in terris, fed tuum quod eft inextinguibile in
i. o. i. caB ii s . Sicq; claufis oculis in oratione ufq; ad diem manfit. Corporalibus fiquidem
oculis ipfum antiquu hoftem teterrimum & multiformem frequenter afpiciebat,
quem fasvientem multimodis argumentis, oratione, & figno Crucis repellebat.

13. Sed cum ipfe inimicus nulla infeftatione per fe valeret nocere, infidias ad-
v/titur?**' verfus Dei famulum per membra fua mox conatur excitare.Tunc fiquidem tem»
poris, peccatis noftris promerentibus, nimia aquarum inundantia increvit fabu¬
lis. Caufa periculi hujus Symeon deputatur ab omnibus. Hunc maleficum elTe,
pro fuis fceleribus hoc malum mundo imminere, ut deponatur a Pontifice popu¬
lus acclamat quotidie. Ex urbe tandem concurfus agitur, ad cellulam viri Dei
pervenitur,faxa in altum projiciunt, tugurii feneftras obruunt, Symeonem lapi¬
dare contenduntiVidimus, fateor, feneftram fra£lam;fed athleta Chrifti Symeon
fundatus fuper firmam petram immobilis perfiftebat,atque Deo gratias reddens,
pro perfeCutoribus gaudens orabat. Quantas poftea cruces, quantas inibi paflio-
nes pertulerit, quis nolfe valeat, quis digne defcribere queat ? Solus hac novit
icrutator cordium : ipfe enim fibi fuit vivere, & mori lucrum.

Riorttnr 14. Interea volventibus annis,vir Dei refolutionem fui pravidit corporis.De-

didN Pf ** nique domnum Epifcopum rogat, ut expenfas & operarios, qui fibi leftum com¬
ponant mittatjipfe in parte fui diverforii locum lepultura parat. Hac,inquiens,
requies mea in faculum faculi, hic expe 61 abodiem Domini. Paucis poftmodum
tranfaftis diebus,ipfum ego humilis adii vocatus: & qui pedum illius ofculo eram
indignus,in cellulam ab eo fum intromilfus T Poft orationem, amplexus, ofcula &
fletus, confedimus. Revolvuntur in primis multa de thefauris fanfta Scriptura ,
de orthodoxa fide, de falute anima; poftremo: Revelante Deo, inquit, dif-
folutionem mei corporis in proximo adefle cognovi. Pero humiliter, ut hoc cor-
pufculum meum his veftibus exuas, iftis quoque, quas etiam ad hoc paravi, ordi-
natim reinduas, & in hoc locello diligenter componas. Cui cum obftupefa&us re-
fponderem: Quid, pater, fi domnus Praful ad domum a fan£ti Petri, vel ad aliud
monafterium te vult fepelirPRefpondit: Indica illi ex noftra parte, ut pro Chri¬
fti nomine hac peregrina membra confentiat hic putrefcere,& me permittat hic
diem Domini expeftare. Igitur cum iterum interrogarem .• Quid fi prafens non
fuero?Eris,inquit, eris, & ficut difpofui de me ordinabis. Cumque valde tremens
attentius intenderem,fenfi,fateor, odorem de corpore ejus fragrantem, omnibus
aromatibus fuaviorem. Miratus multum alia fecreta ex ejus ore audivi, qua hic
fcribere non libuit.

15. Interpofitis ergo centum & quinque diebus, in o£tavis Pentecoftes infir-
/ maturjStephano qui ei lerviebat injungit, ut fibi per aliquot dies requiem daret,

quatenus plus folito contemplationi vacare poflet. Ille unum diem exfpeSat;
in tertia feria ad vefperam fignum facit, corbem cum pane ad feneftram lufpen-
dit.Mane fa£lo ficut dimiferat inta&um reperit,multum anxius ad eum afcendit;
interrogatus hoc folum refpondit.-Quid vis? Vade in pace. Ille timens, Gozeloni
clerico,qui viro Dei fatis familiaris exftitit,perordinem pandit,quia domnus Sy¬
meon valde infirmaretur,nec fibi ficut folitus erat loqueretur. Clericus in quinta
feria illum vifitat, famulus Dei nullum refponfum dat: fed tamen de manu ejus
potumfufcipit,feque in le&um recolligit. I n die o&avadumrevifit illum valde
diluculo,in extremis reperit,mihique notum facit. Concitus cucurri,infirmus to¬
to corpore, & maxime debilis pedum in valitudine, quafi fanus afcendi fine dolo*
re:reperi adhuc viventem, & jam ultimum fpiritum trahentem. Exfequias quae
pro abfolutione animae debebantur, cum folis duobus fratribus, b qui mecum ad¬
venerant , prout potuimus expendimus: ficque animam fan&am hora tertia in
6bi», Kalendis Junii benigniflimo, cui femper fervierat, reddidit Creatori. Subito fit

concur¬

at Id eft in cathedralcm ecdefiatn, quae hodieque fandum Petrum agnoicit patronum. Ceteram Ger.
flUtni & Itali etiammme primariam cujafque civitatis eccleliam abfolute domum appellare folent.

b Boli, fratribus, Anfelmo fcilicet & R oborto, qui., .ficque anno Dominico Incarnationis millefim» tri
gsfimo quinto animam fanSam hora tertia Dominico diei in Kalendis Junii, tfre.

Digitized by

Google

S. SYMEONIS MONACHI. 335

eoncurfus omnium>niQnachi,clerici,Deo facrati a , vulgus protnifcui fexns,Sc qui- an.cwr..
cumque audire poterant ad tanti viri funus properabant. I0 35

1 6. Igitur,ficut ipfe difpofuerat,immo pr*dixerat, corpufculum iqpre fuse pa- 1 ^ n '
trije componimus: & cum pfalmis & laudibus Dei in fepulcro collocamus, Quod
apertum dimittentes, qui vigiliis & obfequiis defervirent deputavimus. Incra-

ftino tota civitas quafi vir unus congregatur, interior domus ornamentis decora-.
tur.Dum ergo exlequi» communiter celebrantur, fanfti viri corpus, ficut folent,
homines in calidiflimis balneis,fudare coepit -Miramur omnes/aliqui ludoremex- corpus
tergebant,vivere eum credentes.Sed cum multis modis probatum eflet quia non ejus exani.
de vivo corpore ille fudor proflueret, & hoc fine providentia De; non ftgret; vi- X* <

fum eft omnibus,ut illud tanti viri cprpus non negligeretur;fed a clericis per pro- «Ut.
simos triginta dies vicilfim cufiodiretur deputatis. Igitur poft horam nonam fe-
puicrum diligenter clauditur.Cum igitur clerici vice fua in cellula,ubi humatum
erat corpus viri Dei, pfalmos canerent; unus negligentior dormitare coepit, qui,
gravi depreflus fomno audivit quafi de caelo ingentem fonitum fuperveniffe ipfi
loco, quo territus aliis excitantibus eft expergefa&us. Oculis igitur apertis vix
fenfum recipit: fed per aliquot horas officium linguae perdidit. Admonitus ergo
ab aliis,ut quam non poterat fermone confeffionem, faceret in corde; ante fepul-
crum v>ri Dei veniam petiit, pe&us tundit: ficque ejus meritis abfolutionem lin¬
guas recepit, & quas contigerant fibi, enarravit. Cumque eadem fibj conrigiffent
iterum dormitanti^mnibus nimio timore perterritis,extra cellam ad pedes fcili-
cet viri Dei,deinceps pfallere placuit. Credimus fiquidem angelicam ibi vjfita-
tionem ad venifle,quam mortalia corpora non poterant ferre.

17. In tricefima itaque obitus viri Dei Symeonis die, multus popuJus cum ce¬
reis, & aliis donis ad fepulcrum coepit confluere. Quasdam ergo anus de civi.
tate,qu| per plures annos curva incedebat,& fe omnino erigere non poterat*um «»«*««•
reliqua multitudine venit;& ceteris alcendentibu$ ad fepulcrum viri Dei, |c ipfa M u>fer
fiateendere poffittentare coepit. Ere&a igitur toto corpore aicendit,- viro Dei “>?«■£*.
gratias reddidit ; ficque mirantibus civibus qui eamnpverant, fana & incolumis eng,tur *’
ad domum remea vit,Multi etiam infirmi variis doloribus & infirmitatibus deten¬
ti,in ipfa die fimt Uberati, Extunc fepulcrum viri Dei a populo frequentatur * ft
veneratur.

18. Cum ergo commodus afcenfus in aedificio turris pararetur, quoddam ii- Aliud mi-
gnum a multis trahebatur:& cum jam in altitudinem elevaretur, rupto funecce- «culum .
p it multitudim,quat convenerat & fubtus ftabat, mortem minari. Exterriti* om¬
nibus,atque ut vir Dei Symeon adjuvet acclamantibus;di£lu mirabile 1 quafi ma-

nihos fiiftentaretur,fluitando paullatim deponitur, atque multitudine perterrita
utrimque locum dante *4 terram fine periculo acclinatur, Qa i periculum evafit-
runt laudes Chrifto referunt,& Symeon i tanti miraculi miniftro gratias reddunt.

jp. Hic duo miracula placuit inferere, quariidemipfi, qui fanari funt teftih-
cantur in ejus vita contigiffe. Cum per longum tempus quasdam femina, Cricilia.& vir
difta, in valida iavalitudine corporis vexaretur, & pras nimia agritudine oculo-'
rum vifu omnimodis privaretur; quadam no&e in foranis vidit, quia fi de manu f

viri Dei Symeonis cibum fumeret^b ipfo morbo liberata fieret. Mane fa&amar
ritum interrogat,quis Symeon eflet, dicens fe illum per vifionem vidifie ,&fide
pane illius guftaflet, fibi falutem promittam efle. Ille fahiti uxor iscong audens,
coepit diligenter inquirere de viro Dei Symeone. Diftnm eft fibi a quodam Go-
zelonecleriQQ, quia is effiet qui cum domno Epifcopo de Jerofolyraisyepiffet,

& cum eo maneret. Deo gratias ille refert, vifionem fute uxoris profert, & ut de
manu ejus cibum accipere mereatur humiliter precatur. Clericus per ordinent
viro Dei nuntiat, & ut quod petebatur impleat multum rogat, & vix impetrat.

Cpm vero panem & pifcem cum viri Dei benedhftione fanfta tranfmidnm, jam
defperata, pame St mortua, mulier fufcepiflet, panem comedit, de pifce oculos
inunxit, atque ita obdormivit. In galli cantu expergefa&a, Sccum lumine ocu¬
lorum plena corporis fanitate recepta, ad opus refedit; Se mirantibus ami-

* Sur. finrmtf. Boli, fserstf virgines .

Digitized by uooQie

ANN.CH.
IO3I
1. Jnn.
Item hy¬
dropicum

Du* mulie¬
res adS.fe-
pulcrum fi-
rnntur.

Duo muti
loquelam
recipiunt.

Item alii
miracula v

'Ancilla fe-
mtur.

Item alia
paralytica.

Contra&us
erigitur.

335 VITA

amicis, Jefu-Chriftogratias reddidit, qui per merita famuli fui Symeonis per-
leftam fanitatem fibi concelfit.

20. Quidam puerulus, nomine Bezelinus, hydropifi morbo miferabiliter di-
ftentus, cum etiam a medicis defperaretur; venter enim, virilia & quaeque in¬
teriora ita intumuerant, ut vix incedere, ftare vel federe valeret, petiit fe ad
virum Dei Symeonem deduci, dicens quod medici non polfent illum curare. Ad-
du£lus igitur, per tres dies illius potu potatus, quarto demum die coepit inde me¬
liorari , ficque oratione viri Dei reftitutus eft priftinae fanitati.

21. Quadam mulier de Mettenfi pago progenita, qua manum dexteram di¬
gitis in palmo adhaerentibus aperire numquam poterat, ad lepulcrum viri Dei
Symeonis venit; manum cum fide fupponit, moxque digitis extenfis, fanam
viri Dei meritis retraxit. In feftivitate, qua dicitur ad Vincula fan&i Petri,
alia mulier qua finiftrum brachium cum manu contra6lum habebat, ad fepul-
crum viri Dei Symeonis venit: qua, extenfis nervis & rupta cute, fiib omni
celeritate medelam promeruit, & fana recellit. a

22. Eodem tempore, quidam puer mutus ad fepulcrum viri Dei eft addu&us,
officio lingua eft reftitutus. Alius fimiliter mutus, cujufdam Adelardi prefbyte-
ri puerulus, dum ad viri Dei fepulcrum mittitur, in via loquitur; domum rever-
fus, ficut antea mutus efficitur: iterum cum votis ad fepulcrum remittitur, per-
fe&e fanatur.

23. Quadam Dominica die, dum quadam puella, cujus brachium ventri in¬
haerebat , ad fepulcrum famuli Dei Symeonis venilfet, brachium quod excre-
fcente carne jam vix videri poterat, prafente populo exfilivit, & perfe&am fani¬
tatem quat» petebat promeruit. In alia Dominica quadam mulier, de villa fra¬
trum , qua vocatur Mandiricium,cum parvula filia,qua caca a nativitate fuerat,
venit ad viri Dei fepulcrum. Dum ergo miffa celebratur , puella illuminatur .Ma¬
trem igitur refpicit: ‘ fed non cognofcit. Illa interrogans quid fibi effiet, cogno¬
vit quod filia iua videret. Gavifa, fa6lam in fe mifericordiam populo nuntiat, po¬
pulus virtutem Ghrifti in meritis viri Dei Symeonis laudat.Sed cum clerus ma¬
gnitudinem tanti miraculi non crederet; fubito parentes illius mulieris, & mini-
fteriales de villa adveniunt, qui illam a nativitate cf eam teftificati funt.Mox tota
Ecclefia Chriftum laudat, qui famulum fuum Symeonem tot miraculis glorificat.

24. Quidam Adalmannus prefbyter, civis Trevirenfis, iter faciens, hofpitatus
eft in domo cujufdam hominis, qui filium habebat cf cum. Suafit ergo quia fi illum
ad fepulcrum viri Dei duceret, mifericordiam in veniffet. Ille votum faciens cen-
fum aliquot annis viro Dei promittit moxque in domo ejus puer lumen recepit.
Videntem itaque ad fepulcrum adducit, & gratias viro Dei Symeoni reddidit.
Quaedam mulier de'pago Trevirenfi per multos annos vifu oculorum privata,
dum fepulcrum viri Dei per aliquot dies frequentaret, meritis illius eft illumi¬
nata. Ad fepulcrum viri Dei quaedam daemoniaca addufta , quae quos poterat
dentibus mordebat, & manibus laniabat, perno&em ibi ligata manfit. Mane
fa&o, daemone liberata, incolumis remeavit ad propriat.

25. Quidam fer vus Palatini Comitis habuit ancillam, cujus manus una arida,
imbecillis & tam exilis erat, ut ad nullum opus valeret. Cum ergo fibi non prodef-
fet,ipfam ancillam tradidit ad fepulcrum viri Dei Symeonis. In ipfa nofte miru
in modu ipfa manus in tantum crevit,atque fanata eft,ut alteri diffimilis non effiet.

16. Quidam miles, nomine Bertrannus, quamdam in fer vitio habuit ancil¬
lam , quae ita paralyfi toto corpore difloluta eft, ut de lefto furgere, nec in latus
aliud fe vertere poffet. In cophino igitur ad viri Dei fepulcrum deportata, per
aliquot hebdomadas ibi prope eft holpitata. Cum ergo in quadam folemnitate
populum videret ad Mifsam feftinare, & ipfa fubito de lefto exfiliens, cum eis
coepit ambulare. Ad fepulcrum igitur viri Dei veniens, & fua vota coram po-
puloj^romittens, quae deportata fuerat aliorum manibus, fana &incolumis pro-
pri&ad propriam repedavit pedibus.

27. In Calendis Novembris cum placuiffet domno Epifcopo in aedificio turris,
ubi corpus viri Dei fepultum erat, unum altare in honore omnium fan&orum

con-

* Hic definit codex Bonifontis in Remenfi dicccefi. b Hic definit codex Colonienfis. V

Digitized by

Google

S. SYMEONIS MONACHI. 337

re , multus undique populus coepit confluere. Dum ergo fit apparatus, & do- ann.ch.
mnus praefui exfpeSatur, quidam puerulus contra&us ante fepulcrum viri Dei i°35
erigitur. «'

28. Eodem die cum quidam juvenis ad tantam laetitiam affqendere vellet cum
reliqua multitudine, nullo modo valet. Impingitur itaque a populo, trahitur
& portatur: fed vires portantium deficiunt,& ipfe toto corpore lanus, magis ma-
giique fit ponderofu$.Confultus igitur,confeffidnem de peccatis fuis facit; & tan- ConfcflIo _
dem ad vefperam levis fa£us affcendit: emenda tionem vero vitae viro Dei Sy- ni* efficaci*
meoni promittit,ficque laetus domum redit.

29. Alio tempore cum quaedam meretrix affcendere ad fepulcrum viri Dei

vellet,quafi a quodam repellente repulfa, de gradu cecidit, & exanimis fafla cum mere '

putaretur a populo ftatim moritura, foras trahitur; fed cum de illo aedificio ex¬
portata elfet, quafi nilmali pafla in pedes conftitit, de illa civitate concita
aufugit.

30. Quidam rufticus, Godefridus nomine, cum debile corpus ac paene diffo- Ruflicn

Jutum,manibus atque genibus rependo miferabiliter traheret,& per quinque me- ’

fes viri Dei fepulcrum indefinenter frequentaret, quadam die profufis lacrymis
virum Dei his vocibus interpellare cfpit:E ia,famule Dei Symeon,quam durus &

quam immifericors mihi fa&us es ? Quotidie te quaero, quotidie te invoco,tu ad
mifericordiam non fle&eris, mihi foli denegans beneficium quod aliis impendis.

Certe deinceps ad te venire recufo, jamjam defperatus domum reme o. Sed quid
dicam vicinis, amicis, & propinquis meis ? Noli,noli,fanfte Dei,tam immiieri-
corditer me miferum dimittere: vel quantulumcumque tuae benignitatis mu-
nufculum mifii indigenti concede. Tunc animo conturbatus, adhofpitium fe re¬
trahit , ordinaturus in craftinum qualiter ad patriam reportari poffit. Igitur prae
nimio dolore gravi fomno depreflus, poft galli cantum quafi in ecftafi fa&us, vi¬
dit quemdam venufto vultu cum magno lumine affiftere fibi, hifque verbis ipfum
blanditer affari: Quid jaces homo ? Surge velociter, &ad viri Dei Symeonis fe¬
pulcrum concitus procede . Cumque ille refponderet fe non poffe ire, faepius illuc
venifTe, & nihil profeciffe; ad hoc ille: Ego te, inquk, adjuvo, ego te luftento ,
jam nunc noli tardare, praefto fum auxilium tibi praebere, Excitatus denique fen-
fit membrorum virtutem fibi rediiffe; ficque melioratus, qui folebat curvus at¬
que proftratus infirmis repere manibus, ad viri Dei fepulcrum, mirante nimis
populo, toto corpore ereftus, refolidatis affcendit pedibus.

31. Ea tempeftate cum Trevirorum civitas tantis polleret miraculis, ad do- ciaudu,
mini Symeonis fepulcrum apportatus fuit puer o&o annorum, cui morbu s ambu-

. landi eripuerat officium,pro quo jam triduo Symeonem interpellarat de votio pa¬
rentum . Forte erat apud nos de Allemannia monachus, non mediocriter liberali¬
bus inftitutus difciplinis,verum tantis non bene credens miraculis,qui etiam tunc
praefens aderat,cum ibidem Dei effulgent miracula, Sc exorabile beati Symeonis
meritum votis adfpirat adftantium. Puer utrifque manibus altari adhaerebat, do¬
nec membrorum refoluta compage, fano adftitit ereftus in corpore. Itaque ingre¬
ditur pedibus, fed tremuli titubant inceffus, quos nondum naturae docuerat ufus.

Tandem fanus rediit; ifque, de quo diximus, vifis credidit, Deum laudavit, haec-
que commemorans laetus abfceffit. Nonnulla item alia miracula Bollandiani ha¬
bent , qua potijjimum patratafunt po/l beati viri canonizat tonem. Sed cum nihil
Jingulare contineant ad res nojlras tllujlrandas , ea vifum ejl omittere .

DE BEATO MEINVERC O anc ™

1036

EPISCOPO PADERBORNENSI,

Ubi de Monafterio Abdingoffenfi, aliifque ab eo conditis aut dotatis.

*. ‘Cr/f beatus Mbinvbrcus Taderbomenfium antifles monafticam profeffionem nun - Meinvver -

JC* quamemiferit , merito tamen nofkis accenferipoteft , tum obfummam ejus in ordmem noflrum ord!T B.

SS. O• B . Tom. VIII % Y pro- beneficus.

Digitized by ^.oooie

338 DE & MEINVERCO EPISC PADERB,

anN.CH. propenfmem , qumftmptr & ubique fovit, & multis pradiis dotavit, tum ob ipfius fepultu-
j<>3 6 eam i* monafierto Taderbornenfi Ordinis PenediQmi , quod tum vivens a fe conditum pr a omni -
%. Jun. bus locis femper dilexiflet , pofl mortem multis miraculis illuflravit . Ne tamen extra limites
nobis prafcriptos longius abire videamur , vitam ejus integram referre vifum non efl ope-
rapratium , fatis ejje rati , fi ea folummodo excerpamus qua ad res Benediftinas illuftrandascon¬
ferre poterunt, additis paffim tx diis audortbus varus teflmoniis, qua nobis profutura exiflima-
iimus, prafertim ex Brouverofoeietatis Jcfit presbytero & ddolpho Qverhamo monacho BenedtSioo
Abbatis Vvertbinenfis, qui eam vitam afe editam notis & ob/eryationibus eruditis illuftraverimt.
Ardor ia *• Tantus erat Meinverci in condendis monaflenis ardor, ut ejus rei fama etiam ad exteras
monafteriis nationes pervolaret. Hinc cum Henricum Cafarem in Italiam fuijjet comitatus , benigne a Re¬
condendis , mano pontifice fufeeptus efl, qui ei infignes fandorum Martyrum reliquias conceffit , quas ab eo
magnopere defiderari fciebat, ad monafleria conflruenda. Ibi s inquit vits audor ntm. 27.
domnus Apoftolicus, ( erat tunc temporis Benediftus odavus ) Meinvercum epifeopum, prae¬
conio virtutis & pietatis eximia: ubique carum & prxclarum habitum, benigne fulcepit, &■
ejus ardentiffimx in Deum diledioni & devotioni congaudens & congratulans, de omnibus
qux ab eo petiit, parata & devota caritatis benivolentia fatisfccit. Denique defideriumejus
ac Reliquiis fandorum ad conftrudionem monafteriorum audiens, tertium dimidium cor¬
pus feptem Fratrum filiorum fanda: Felicitatis, q&i fub Antonino imperatore paifi funt,
Philippi videlicet, Juvenalis & Felicis, & craneum fandi Blafii, qui fub Licinio, anno Do¬
minicae Incarnationis 321. gloriofa paflione migravit ad coelos. Brachium quoque fandi Mi¬
niatis, qui fub Diocletiano 8. Calendas Novembris paflus eft, cum aliorum plurimorum
fandorum Reliquiis tribuit. Unm 1016 , iterum in Italiam profeQus efl Meinvercus cum
Conrado , fandi Henrici fucceffore ; cumque femper eodem Reliquias fandarum habendi ad con-
denda monafleria defiderio teneretur, corpus fandi Felicis a Vvolfgango Uquilegienfi epifeopo ob¬
tinuit, ut laudatus audor habet numero $<J. Rege autem in Longobardia manente, VVolf*
gangus patriarcha Aquilegienfis ei obviam venit, imprecatufque novo Regi profpera, epifeo¬
pum Meinvercum confanguineum (uum falutavit. Epifeopo autem ad conftrudionem mo¬
nafteriorum reliquias fandorum expetente. Patriarcha gratanter annuit, Sc corpus fandi Fe-
licis, qui fub Diocletiano imperatore Heronio prsfide, cum Hilaria epifeopo & Taciano
diacono, poft eculeum atque alia tormenta cum Larga & Dianyfio martyrium confumma-
vit, poftmodum mifit. Santti Felicis corpus in monafierio sAbditghoffenfi depofitum efl, ut
infra diduri fumus, alis reliquis in aliis locis. "Notat Brouverus , & pofl eum Overhamus,
Mmiatem fub Decio paffim fui fle, quamquam hic in Vita fandi Meinverci ejus maityriumai
Diocletiani perfecutionem revocetur. Obfervare etiam potuiffent nullum e feptem Fratribus bea-
ts Felicitatis filiis Juvenalem nummatum fuiffe • Sed ejufimdi errata a Vits audore admiffa hic
emendare non, efl animus.

Heltnvvar 3 * <^ nno 1011. qui fuit Meinverci ordinationis tertius , beatus ^intiflet poft Pentecoften
deshufuncn. Helmvvardeshufun venit, & monafterium quod EKicihardus comes in proprietatis-fex-fiin-
fe monade-.do conftruxerat, in honore fandx & individuae Trinitatis, fandique Salvatoris, & vido-
tium. riofiisimx Crucis, & fandx Marix perpetui, virginis, fandique Petri Apoftolorum princi¬
pis, & omnium Apoftolorum 8c Sandorum omnium Nonas Junii dedicavit. Hujus mo¬
ri afler ii initia anna miUefimo confignat audor Chronici Saxonici, quod penes nos manuferiptum
habemus » ubi hsc leguntur-' Coeoobium quod dicitur Helmvvardeshufen , 8 c fibi vicinum
Hilduvvardeshufen, in fuperiori parte fluminis ( VVifurgis ) fitum, ab EKkihardo comite
fundantur. Sed ea de re prs ceteris audiendus efl Thietmaruse\ufdemloci foculi fequentis initio
abbas, qui in bifloria Translationis fandi Modoaldi apud Bollandianos die 12. Mau, de fuimo-
paflerii variis fortunis fufius agit. Refert autem capite 1. EKKehardum comitem, ejufq-, uxorem
Mathildem, loci dominos, pofl unici filii mortem, de condendo monafleria ferio cqgitajfe, atque
ea de cauft EKKehardum Romam perrexifle, ut privilegium aTontifice obtineret: quod, & qui¬
dem amptiffimum, a Silveflro 2. impetrafls feribit, nec defuit Imperatoris auOaritas : is erat
Otto tertius, qui cum Comitem probe noflet, quacumque a Pontifice obtenta fuerant imperiali
audoritate eqnfirmavit, de coenobii videlicet conftrudionc & loci libertate, de canonica
abbatis eledione, & advocati fubftitutione, deomnimoda fuiftiorumque fervitii immunitate,
dans ei fuper his imperialis privilegii chartam, figilli fuiimprefsione ac proprii manusfigno
roboratam. His munitus Comes manum operi flatim admovit, monachofquefub IJaulfoabbate
ibi conflituit .Jam, ut ex loco vita fandi Meinverci fuperius laudato colligere licet, ecclefia
dedicata fuerat, cum ecce EKKebardus ejufque confitx Matbddis immatura morte excedunt e
vita. "Peffumdatus ilico fuit totus monafterii flatus, res ejus dilapidata, pradia detrada, ipfit-
que omnis fupellex diffipata ab EKKehardi propinquis, viris in foculo potentibus, a<>re admo¬
dum ferentibus, bona qua fibi ipfis deberi arbitrabantur, a fuo parente ecclefia attributafuifle.
Id t indicat 4' ** erat rerum anno 101 7- celebris Troicipum conventus in loco, qui diceba-
Meinwer- tur Liezgo, fadus efl, prafente Imperatore cum multis epifeopis & viris nobilibus . Ibi, inquit,
cus. Vita Meinverci au£lgr num. 42. ab heredibus fiKKihardj comitis de abbatia Helmvvardes¬
hufun querela habita, & diu multumque inter Principes ventilata, tandem regno eft adju¬
dicata. Et quia nec-in facultatibus, ncc in minifterialibus regno fervitio eflje potuit, inter¬
ventu & confultu Epifcoporum & Principum prxdidorum, epifeopo Meinverco , fuifque
fuccefforibus, a patherbrunnenfi fede epifcopalicer fecundum Regulam fandi Benedidi re¬
genda &pofsidenda, eftcoliata. Hanc Meinvercum ab Imperatore petiifle refert Thietmarus num.

6 . quod monachi qui ibi degebant nimia paupertate depreffl, prater fedis oIpcftdua privile¬
gium

Digitized by L.ooQie

DE B. MEINVERCO EPISC. PADERB. '339

Sium, aliquo etiam Imperatoris , feu alterius benefaQoris fubfidio induerent ad fubfiftendum - ANN.CH.
Donationis Diploma huc referendum ex Over hamo , qui jure Brouverum reprehendit , quod, Ut 103 6
locum bie memoratum in Bremenfi diae efi conflitueret , Laerghe appellavit. Monafierium vitex j un .
ipfo Thietmari loco certum efi infra Taderbomenfi dioecefis limites fitumfuiffe. Sed id penitas evin¬
cet Henrici Augufii diploma. In nomine fan&s & individua? Trinitatis» Heinjlicus Dei Henridpi¬
gratis Romanorum imperator auguftas, Canonum Aatuta non ore hominum » fad Spiritu plpma.

Dei condica przcipiunt, ut Epifcopi frequenter clauftra monachorum vifitent, &,C qus
extra Regulam illic invenerint» abfcindant & corrigant. Haec vigilanter interius cootem*
plantes» & in hujus vitx itinere onera noftra Epifcopis imponendo levigantes», caritatis cau-
fa, fine qua dives pauper eft, cum interventu amantifsims conjugis noftrs, Cunigundjb
videlicet imperatricis auguftae» cum archiepifcoporum ErchamtJdi Magontini, Pcpponis
Trevirenfis, Geronis Magathaburgenfis, Unvuani Bremenfis; & epifcoporum Arnoldi Hal*
verfladenfis, Epponis Bavenbergenfis » Thiederici Mettenfis» Heinrici Uuirciburgenfis »

Thiederici Mimigardevordenfis , Thiemmonis Mcrfburgenfis » Erici' Havelbcrgenfis ; hi-
corum quoque Bernardi ducis» Sigifridi, atque Ezziconis comitum , abbatiam» nomine
Helmvvardeshufun, cum omnibus iuis appendiciis, mobilibus & immobilibus, fedi Pather-
brunnenfi, in honore fandae Maris, fapdorumque Kiliani atque Liborii conftrud*, cui
infigms acquifitionis prxful Meinverchus ip prsfentiarum prsecft, in proprium dedimus, de-
que noftro jure & dominio,- in jus Sc dominium ipfius a modo potcftative, & juxta Regu¬
lam fandi Benedi&i epifcopaliter difponebdam atque pofsidendam tradidimus. Et ut haec
noftrs traditionis pagina firma & foconvulfa permaneat, manti propria corroborantes atque
confirmantes, figilli noftri imprefsione fubtus eam figillari jufsimus. Signum domni Hein¬
rici invidifsimi Romanorum imperatoris augufti. Guntberius cancellarius vice Erchanbaldi
archicapellani recognovit. Data f. Idus Julii, Iodidioneif. annoDominic* Incarnationis 1017.

Anno vero domni Heinrici fecundi regnantis id, imperii 4. Adum Lictzgo feliciter.

Arnen.

5. Hoc diplomate accepto beatus Antifles HeimVvardesbufssm venit, ut monqfierio fibi com-
mifjo provideret-, attenues adeo erasu ejus proventus, ut monafiies difciplina vigorem tanta cum
penuria fubfifiere poffenon putaret: quare, tefoTbietmaro, cogitavit monachos dio transferre, in
caftellum follicet fui juris, nomine Warthberg, quo in locommafierium adificare meditabatur.

Sed neutrum perfecit, divina id impediente difpofitme. certe a fuoeonfilio Meinvtrcum noSur-
nis etiam vifionibus deterritum fuiffe feribit laudatus auBor.

6. Anno 1014. congregatis in cafiro PVerla Saxonis proceribus , hanc occafionem naSus efi
Meinvercus EKKehardi comitis heredes fibi conciliandi, qui monafierium Hellnvvardtshufenfe ve¬
xare nmdum deficrant. Qua id ratione prsftkeritaudiendum ex ipfo PitsauBore num. 91. ubi
fic habet : Ibi domnus Meiavvercus epifeopus, & Thiecmarus frater ducis Saxonis Bern-
hardi, quidquid injuriarum vel controverfiarum de abbatia Helmvvardeshufun , aut aliis
rebus ad invicem habuerunt, penitus dimileruut, & intervenientibus Sigiffido avunculo ejus
Herimannode Veftfalan, Bennone, Amulungocomitibus, aliifqueprsfentibus, plenarierecon >
ciliati, hujufque reconciliationis teftes litteris funt mandati . Sopitis omnibus de monaflerii
fundo controverfiis , facilius fuit monachorum neceffitatibus providere. Cumque fratrum ibi Deo
fervientium religio, uti refert Tbietmarus in biforia Translationis jam laudata num. 9. longe
lateque fui opinionem dilataret, plures Chrifti fideles, illorum accenfi& animati exemplo,

res hujus ecclefis fuis coeperunt redditibus dilatare. Inter pracipuos loci benefaceres locum .

habere debet Conradus imperator, a quo Vvino , fecundus memorati monaflerii abbas , poteftatem ‘

obtinuit conftruendi mercatum , conftituendi monetam, accipiendi teldnibmin locoHelm-
vvardeshufen dido, in comitatu Bennonis comitis, & in pago Angeri lito. Ibi etiam idem
Imperator totius publies fundionis negotium decrevit colendum , haud fecus quam Mo-
gontis, Colonis & Trutmanis. Qus omnia habentur in diplomate dato Harthufs anno 1033.

IndiUione 1. w.Kalendas Junii, quod ab Overbamo laudatur, in notis ad num.izi. vitafanSi
Memwerci, ubi de Vvitmeagit, qui , ut exnum. no.difcimus, ex monacho Taderbomenfi ab¬
bas Helmvvardeshufenfis f ollus a beato Antiflite Jerofolymam miffus fuit, ut inde fanili fepul -
. cri reliquias afferret, aliaque pr«flaret, qus ibidem num. m.memorantur. Sequentes ejufdemmo*
naflerii abbates ex Diptychis Corbejenfis monaflerii Overbamus recenfet hoc ordine. Tofi haul-
fum & Vvinonem , Albricus , Thiermarus, Berthgerus, Tbietmarus II. Reiniboldus ,

Atholfus , Vvulfgerus , Conradus , Reinhardus , Vvirinus , Amoldus , Henricus . Ex
his Tbietmarus ecclefiam fitam multis fanHorum reliquiis locupletavit , potiffimum corpore
fanSi Modoaldi epifeopi Trevirenfis , quod a Brutiane ejufdem urbis antiflite impetravit
anno 1107. Hujus vero Translationis hifloriam defcripfit ipfe Tbietmarus, qus ex tna-
.nuferipto codice edits habetur tomo 3. Maji Bolandiani ad diem iz. ex qua multa didkh
mus de monaflerio Helmwardesbufenfi. Conradus autem qui decimus recenfetur , in concilio
Remenfi ab Eugenio tertio Pontifice Romano privilegiorum fui monaflerii confirmationem ob¬
tinuit anno 1148. Poflea vero ifiud monafierium e Tadcrbomenfium epifcoporum dominio detra •

Cum rurfus inter Imperialia locum habuit: quo in flatu ufque ad f acidum proxime elapfum
perfeveravit : fed tandem, cum in Haffis Landgraviorum ditione conftitutum effet, commu¬
nem plerorumque Germanis monaforiorum fortem a Lutberanis everforum pertulit , t.odieque in¬
cultum jacet.

Atta Ss. 0. B. Tom. Vili Y ij 7. Eo-

Di^itized by

Google

34°* DE B. MEINVERCO EPISC. PADERB.

>NN; CH. 7. Eodem anno , fcilicet 1017. quo Mein-Oenus Helmvyaldershufenfis abbatia tutelam
to%6 fufcepit, Corbetenfem in fua itidem diacefi fitam , priflitio fuo fplendore pane omnino deflitu.
y. Jun. tam > ad meliorem flatum revocare conatus efl j fed ea res magnos ipft labores procreavit ,
quod monafterium iflud fub imperatoris fpeciali patrocinio exfifleret . Vicit tamen pii antifti-
difcip/ioam t ‘ t fit* tandem voti compos efl fa&Us , ut ex ejus vita difcimus numero 43.

reftituit. Epifcopus , inquit vita auftor , fortuitu Corbeiam tranfivit , & recordatus beati Stepha-

ni protomartyris eo loci patroni , pro fe fuifqiie omnibus in memoriam ejus hoftiam fa-
lutarem Domino Deo immolare 1 eo divertit . Eadem autem ecclefia in ripa fluvii Vvjfers
fira , a Luthevvico filio Karoli imperatoris magni conftruda , a beato vero Badurado
Patberbrunnenfi epifcopo eft dedicata , temporum incrementis , tam religionis quam tem¬
poralis pafleflionis proficiens & fuccrefcens augmentis . Sed cum delicis rigorem exfol-
vififent difciplins , Meinvercus epifcopus fedus ad eam venerat , ut fecundum canoni¬
cam audoritatem corrigeret , quod irregulare inibi animadverterat . Sed expulfus cum
grandi fua filorumque injuria regem Heinricum adiit, & ut abbate , VVal nomine , de¬
polito , alius nomine Druthmarus, per quem religio clauftralis reformaretur, fiiccederec
obtinuit. Quod ut religiofis eum commendabilem , ita irreligiofis eum reddidit odibilem:
adeo ut durante odii & invidis livore , ejufdem ecdefis ciiftos , nomine Bofo , prs-
parato altari ftomachando accurrens , prsparaturam dejiceret , & fecundum audoritatem
ejufdem loci & libertatem , divina celebrari nifi fua permiflione interdiceret . Quod Epi-
fcopus audiens , conventum intravit , & habito ad fratres verbo de prslatorum reveren¬
tia , de fubjedorum inobedientia , ad fatisfedionem & injuriam facientem & con-
fentientes provocare humiliter curavit , dicens debere & decere eos honorem deferre
fodi, in cujus confifterent dioecefi 1 cujus prsfides , etfi non caute interdum incederent,
eorum enormitas devitanda , pervicacia efiet arguenda , non autem poteftas cathedrs,
qus non facris locis propter perfonas, fed propter lacra loca perfonis conceditur, conflaret
evertenda . Qui cum ad eum audiendum fegniores haberentur , pulpitum afleendit , &

• pauca pro re & tempore ad populum locutus , omnibus qus feda fuerant innotuit ;
eumque, qui injuriam irrogaverat, ad fatisfedionem publice coram omnibus vocavit . Qui
cum tertio xpeatus non veniflet, non vindids voto, fed prophetis prsconio ei prscepit,
ut quocumque die ipfe de corpore exiret, ille fecum ad tribunal Chrifti refponfurus de
illata injuria, migraret. O fanda anima! o pura confcientia ! qus adhuc carnis adamida
velamine, animas ligabat coram divino examine. Epifcopo autem taliter difcedente, abbas
cum fratribus eum in civitatem Patherbrunnenfem profecutus, plenariam reconciliatio¬
nem obtinuit. Sed pro eo qui contumeliam fecerat, fspe & multum rogatus, decretum

Dei non poffe immutari perhibuit. Exflat etiam nunc percelebris hac abbatia , qua medios
inter Luthcranos fidei catholica veram confeffionem , & principis dignitatem retinet : de quafu-
ftus aftum. efl in vita fanffi jtdhelardi . Ejus vero abbatum Catalogum duplicem exhibet Bu •
celinus in Germania facra.

8. Hic tantus beati viri ardor , quo ad monafleria aliaque loca facra tuenda , ac in

meliorem flatum revocanda ferebatur , fecit , ut Imperator , infligante potiffimum Chunigunde
piifftma augufla , lubens ei monafleria , etiam qua fub Imperii peculiari tuitione erant , com¬
mendaret . Ex bis memorat Vita ati&or numero 58. abbatiam Sceldize , fitam in pago

Aliis grovu. VVeflag» , in comitatu Fritherici comitis . Donationis inftrumentum refert Qvcrhamus , da¬

tum Goslaria die 13. Kalendas Aprilis anno 1019. Henrici regni 17. Imperii 6. Hu¬
jus monaflerii advocatia penes epifeopos Taderbomenfes diu perfeveravit , fed poftea ad Co¬
mites Ravensburgi tranftit , ut patet ex Bemardi epifeopi litteris anno 1041. & tandem
poft varias fortunas , monafterium ipfum amtjjo abbatia titulo ad canonicas tranftit , quarum
hodie pars potior Catholicam fidem retinent , cetera Lutberana aut Calviniana tabe infefta
funt.

9. Vfique hic mittenda qua praflitit beatus jlntiflcs m gratiam Herhordienfts mona¬

flerii , quod Thietmari cujufdam principis viri vexatione opprimebatur . In faciem quippe
Tbietmaro illi Meinvercus reflitit , eumque non folum ad reflituenda ea qua violenter ab-
finierat adegit , verum etiam revocavit ad meliorem frugem . Id narrat Vita aufior nume¬
ro 32. §. 70. Thietmarus fenior frater Bemhardi ducis Saxonis, vir in hoc mundo val¬
de idoneus fuit, fed tantum vitiis plenus quantum rebus , fuperbia tumidus , in acqui¬
rendis rebus avaritis fecibus accenfus . Denique contra jus & fas ubique fidelium res in¬
vadens & diripiens., inter cetera tyrannidis fus opera , quodam tempore iter fuum ad

monafterium Herivordis direxit , fecienfque ibi magnam munitatem , fandorum ibi¬
dem requiefeentium , & fus fororis abbatiflx , nomine Godefti, & congregationis fan-
ds Maris thefaurum confregit, & inde plus jufto pecunis detraxit . Poftea ad fyno-
dum fecundum canonicam conftitutionem ab epifcopo Meinvverco vocatus, ad corrigen¬
dum commifTa eft admonitus . Quo falubriter compundo , & utiliter corredo confti-
tutum eft , cum Epifcopo dare triginta talenta -donariorum. Exinde monafterium Hervor-
dienfe paullatim in priflinum flatum reflitui capit ; cumque ecclefta in honorem beata Ma¬
ria adificata , plane perfeffta fuiffet , eam Meinvvercus confecravit , ut ex vita au&ore

numero 49. difcimus : In Herivordia bafilicam fands Maris , qus vocatur Ad cru¬

cem, dedicavit, quam ipfe unica fpes mortalium ad fingulare inibi miferorum refugium

aci.,

Moruft.
Herivor-
deufe.

Digitized by

Google

DE B, MEINVERCO EPISC. PADERB. 341

fjbi conftrui mandavit. Si quidem ecclefia HerivordenOs, ficut ecclefia Corbeienfis in epif. ^NN. CH.
caparu Patherbrunncnfi fita a Luthuyvico filio Caroli-Magni conftruda, & a beato Badu- 1016
rtdoPatberbrunnenfi epifeopo confiat dedicata, quae omni prifiini honons Sc decoris ornatu f , j un . :
tam Uogariorum devaftatione quam Thieunari fratris Beroardi ducis Saxoni® invafione fpo-
liata, propemodum fuerat deftituta.

10. Explicat f ufius idem auQor numera fequenti , quomodo beata Virgo ec cie fiam fibi tonfirui
in eodem loco imperor at, quave ratione Bafilica Ad crucem nuncupata fuerit . Cuidam, inquit ,
feme & nuditate afflida pauperi in die natalis fandorum martyrum Gervafii Sc Protafiiad
prsfetum Herivordenfe monafterium propter auditam inibi fandimonialium munificen¬
tiam ire volenti, ipfa piilHma virgo Maria facie ad faciem apparens, abbatilfs &fororibus
ejufdem mooafterii nuntiare mandavit, ut mutata prifiina vita, tantum fpirituali infifterenc
exercitio, quantum temporali inflabam aedificio, dicens fe per hoc fodem fuam reyifuram,

& invocantes fe perpetua tuitione cuftodituram: adjicens fe locum in quo ei apparuit, ad
fui nominis venerationem Chriftfenorum praeelcgifle intcrcefGonem , Ut fi quis eam ibi
fideliter qusfierit inveniat, & quod jufte petierit fe adeptum gaudeat. Paupere autem tan¬
tam viGonem indicare trepidante. Se ad fu® legationis veritatem confirmandam fignum
aliquod fuppliciter expetente: Hoc erit tibi fignum, ait Virgo piiffima, quod nullius illate
poenc, ne cicatricis quidem ullius aliqua te contingatmolefiia. Quo ad majus veritatis in¬
dicium , aliud adhuc expetente fignum: Praecide, ait Dei-genitrix, baculum , & faciens
inde crucis ftgnaculum, pone ubi meorum ftatum cognoveris effe pedum, & fi non cre¬
dunt verbo bgni prioris, credant ofienfioni fequentis: quia quocumque tempore ad locum
hunc veniunt, me fu per eamdem quam facturus es crucem, in columbs fpecie fedentem
videbunt. Abbatifla ergo, nomine Godefti, cum fororibus hoc nuntio accepto, epifeopus
Meinwercus cum vicinis proximorum monafieriorum clericis accerfitur» copfultu omnium
jejuniis & orationibus a Deo res inquiritur, nuntius judicio aqu® ferrique igniti examina¬
tus, fecurus declaratur: columb* in loco oftenfo inquifita, fuper crucem federe invenitur,

& maxima omnium devotione & veneratione bafilica fabricatur & dedicatur , Sc. nomen
Ad crucem fortitur. Tantam fuifje miraculi hujus famam obfervat Qrouverus in notis ad hunc
locum, ut ejus memoriam etiam nunc in ea regione perfeverare affirmet , etiam apud Lutbera'
nos, qui hunc locum Ad Vifionem appeUant. Prolixiorem vero ejufdem apparitionis biflo *
riam haberi in mfi codice Bodecenfi tefiis efl Qverhamus, ubi laudat inferiptionem qua hafte*
nus in ade canonicarum vifitur, in qua hac beata Maria apparitio anna iou. faffafuiffe
memoratur . Ceterum de Hervordienfi mmaflerio f ufius aSum e fi mobfervationibus pramiffis ad
Hifioriam Translationis fan&i Viti, Saculo 4. Benediftino parte 1. ad annum 836 pag. 497.

feqq. Hujus loci fantlimoniales foculo 11, ad eammicarum. mores & habitum tranfierunt ■
at cum anno 1533. Herifordenfes opidani Lutberi harefim admififfent , hac labes brevi canonicas
quoque infecit: exinde locus ille a puellis heterodoxis , nobili genere natis femper occupatus
fuit.

11. Multa plura huc referri poffent de variis ccclcfiis ac locis fueris, qua Meinwercus aut Monade.
reftauravit, aut de novo condidit i verum cum ea tantummodo nobis tra^andaproppfuerimns quo riam Pa-
ad f aerum nofbrum ordinem fpe&ant , aliis prorfits omiffis , dicemus de Mbdiigojfaifi mnafterio, derbomz
quod fanQus antifles apud Taderbomam ctmflruxit ac dotavit. Monaflerii hujus initia deferibit *dificat.
au&or Vita fape laudatus num. 30. ubi narrat fanSum virum cum Htnricoaugtffio ex ftobaro-
deuntem Cluniacum divprtifle, atque ex eo loco monachos fecum Taderbomam adduxiffe, quos *

querelis nonnullorum amulatoritm poflhabitis , in Occidentali urbis parte locavit. Dimiffo au¬
tem, inquit. Imperator exercitu in terram fuam, regni negotiis ubique prudenter difppfi-
tis, per omnia virtutis & pietatis veftigia dereliquit; & ubicumque fervorum De* habita¬
cula inveniffet, eorum res adaugens & amplificans, omnium fe orationibus commendavit.

Cluniacum quoque inter alia ubique terrarum pro fu® religionis fervore, & fituloci nomi¬
natum, cum domno Mcinyvereo epifeopq.* & paucis familiaribus fuisadiit, & multa fandi-
tatis Sc religionis indicia, quae audierat, vera effe comprobans, coronam auream pretiofifE-
mis gemmis adornatam, ad Miflsm quee de cathedra fandi Petri celebratur obtulit, & fra¬
ternitate monachorum humiliter petita & accepta, cum maxima contritione cordis omnium
fe orationibus commendavit, &c. Ibi Imperatore fe vente, Sc fuum in omnibus auxilium
fpondente , epifeopus Meinwercus ab Abbate & Congregatione tredecim fratres ad eoo-
firuendum vitz monafiicx coenobium petiit, & impetravit. Cum quibus aflunrtt» libra pa¬
nis & potus, & Regula, & antiphonario uno, Sc hymoario, feftinanter repatrians, capel¬
lam in honore fandi Benedidi in occidentali parte Patherbrunnenfis civitatis fundavit & ce¬
leriter confummavit. Monachorum autem s mulis adventum eorum caufantibus, eifque uti¬
lius fecundum nominis fui etymologiam a turba Sc civitate remotos fere, civitati veroho-
neftius in eo loco clericos vel moniales degere affirmantibus, venerabilis Epifeopus humili¬
ter rationem reddidit, dicens: Femineum fcxum naturae fu® qualitate fragilem effe, & in-
firmorum animas per eas fcandalittre, & fcandalizari facile polle 1 monachos vero conve¬
nientius vicinos & conjundos effe clericis, quam clericos: ut in variis lubricae vitae excelli,
bus & eventibus, in divinis & humanis fraterna caritate & unitate invicem fuccurrerent,

& confulercnt, St ceteris regendis norma & forma fedi, Epifeopo fub cujus umbra ala.
ram requiefeeretu, in iitriuTque vit® provifione Sc difpofitione auxilio & confilio forent.-
adjicietis id decere, & debere fieri, ut ad fervidum laici, Sc ad confilium admitterentur
clerici. Qua ratione data & audita, quique boni Sc difereti dida ejus&feda approbantes,

M&a SS. 0 . B. Tom. Pl 11 . Y iij ratio-

Digitized by

Google

342

DE B. MEINVERCO EPISC. PA*DERB.

ANM.CH. rationabiliter ccepta feliciter profperari & confummari optaverunt. Similes autem fimilibus
IO 36 congaudentes, diflimilibus & melioribus invidere & derogare non ceflaverunt.
f. Jun. ii. Meinwercus cum fanUo Henrico Cluniacum adiit anno «014. cui anno monaflerii Pa-
derbornenfls mitia confignanda funt . Ex his vero qua hic narrantur merito Brouverus redarguit
Crantzii errorem a Baronio in .Annalibus ecclefiaflicis adoptatum, feribentis, monachos e Clu-
niacenfi monaflerio a beato Henrico accitos & ab eodem imperatore in monaflerio Paderbornenfi
inflitutos fuiffe. Haud leviorem cehfuram meretur Annalium Boicorum auftor , qui parte 1. li¬
bro 15. ad annum 1015. uti refert OVerhamus , ait ab Henrico imperatore Pvalonem abbatem
Corbeienfem loco motum fuifje , &eos, quos integriores noverat , ex eofanftitatis domicilio felettos
fecum Faderbornam deduxijfe, ubi ponerent religiofa novi canobii fundamenta t qua quidem om¬
nia cumfatis exiis qua ex'Meinvvercivita fupraprotulimus, tum ex iis qua dicemusmframa-
A S. Herv nifgfte falfafmt, ftngillatim refellere non vacat. Laudavit tamen Henricus beati Meinwercide
nto juva- tonflruendo apud Paderbomam monaflerio conftlium , eique non folum ad obtinendos aliquot e
Cluniaco monachos, ut fupra diximus, opem impendit , verUm etiam & ad fuflentandotmona¬
chos variis temporibus multa bona contulit , ut fuo loco dicemus. Hic audiendus efl vita auHtor
monaflerii incrementa deferibens num. 33. Cum ergo, iit praedictum eft, anno Dominici In¬
carnationis 1015. capellam in honore fandi Benedidi Epifcopus inchoaflec, tanto citius,
quanto devotius eam confummavit, & in capite jejunii proximi anni 16. Kalendas Martii
follemniter eam confecrans, in dotem ejus domum unam in Nortburgnon cum decima de*
legavit}'de qua eidem ecclefiolx provideri luminaria, & infirmorum ufibus adminiftrarine*
cefTaria' Ordinavit. Domus autem infirmorum poftea itaconftruda eft, ut unus murusutrmn-
que, capellam & domum conjungeret, & facerdos afiiftens altari per feneftram muri infir¬
mum communicaret. Ipfa autem die dedicationis per lalutarem confdlionis poenitentiam,
generalem abfolutionis Epifcopus populo tribuit indulgentiam } proponens cis in fermone
pNmuj.ab- ac J exemplum poenitendi vitam pfnitentium & pauperum voluntarie. De fratribus autem
*■ ' quos adduxerat, unum, Sigehardum nomine, in abbatem confecrans aliis. pnpofuit , &

S uofdam pueros minifterialium & civium fuorum regulari norma imbuendos inibi contra-
idit, qui cum mundi contemtu & virtutum appetitu regulariter incederent, & odorem
boni opinionis Sc fendx converlationis longe lateque in populos fpargerent } de converfio-
ne eorum & converfatione non modice epifcopus litabatur , illum profequens gratiarum
adione, de cujus munere venit, ut ei a fidelibus filis digne & laudabiliter ferviatur. Unde
monaflerii fttndamentis pofitis, & clauftralibus officinis congrue difpcfitis , inchoata con¬
fummari accelerabat eo inftantius, quo ad alia inchoanda ferventius anhelabat. Terminum
autem clauftralem quieti & utilitati monafteriali congruum late prifixit : & quidquid in
gyro per circuitum monaflerii a via publica, qua in urbem iter eft redura ufque in coqui¬
nam Epifcopi, adjacet, juri ipfius ecclefix addicit. Areas autem verius Occidentem exutra-
que parte Pathcrx contiguas, diverfis curix fervitoribus & artificibus, & ad mandatum
pauperum in egna Domini deputavit: & in quotidiani minifterii neceffitatibus, in alimen¬
torum velli mentorumque utilitatibus, non minu* decenter quam utiliter filiis fuis profpi-
1 cete curavit. Quoties autem clauftrum introiffet, relidis foris popularibus i affiuntis gravi-
. i bus & religiofis perfonis, qux fciebant & fua tegere, & aliena non publicare , clauftrum
introivit. Et hoc deinceps faciendum, tam canonum traditione quam fuainftitutione man¬
davit. Eodem amo pradia Dodonhufun •& GohhbeKe eidem monaflerio contulit beatus Ant fles :
aliquanto pofl mortua 'matre, idem Epifcopus, ait Vita auEtor num. 40: cumforore fua bona
hereditaria in inferiori terra divifit, & illa partem fuam fando Vito in EI tene conferente, ipfe
fuam egnobio quod in civitate Patherbrunnenfi, ut prxdidumeft, inchoaverat, legavit.

13. Anno 1017. ,R Procerum conventu apub Litigo, ut narrat vita auBor num. 4 2. Im¬
perator a domno Meinvverco epifcopo fundationem novi monaflerii lingularis quodam¬
modo ejus (ludii audiens, & devotioni ejus congaudens, gratiarum adiones ei retulit, &
prxdium quoddam (itum in pago Heffe-Saxonico, in comitatu Herimami comitis, in villa
Nedere nominata, cum mancipiis utriufque fexus, Sc omnibus qu® ullo modo inde prove¬
nire pollent utenfiKbus, quod quidam, Redialdus nomine, ad manus imperiales legalitcr
& capitulariter hereditaverat, fratribus in eodem monaflerio Chrifto fervituris 6 . Idus Julii
contulit. Anno denique 1011. cum Meinwercus in reconciliandis inter fe Henrico & beato
Henberto epifcopo Colonienfi, multum i diuque laboraffet, ea tandem reconciliatione fatta , Im¬
perator aliud item prodium monaflerio Paderbornenfi contulit, ut ex Vite num. 65. dfemus j
Venerabilis autem epifcopus Meinwercus de reconciliatione mutux diledionis, quam inter
eos, Imperatorem fcilicet, & beatum Heribertum , reformare fxpe laboraverat, non modice
Ixtabatur, & ut peccata fua qux in fandum virum, licet ignorante» 'eommiferat, mife-
cordix operibus plenarie coram Deo dilueret, Imperatorem hortabatur. Imperator ergo
Chriftianiilimus, eruditus omni fcientia litterarum, 8r-per fc id expedire ftbi intelligens,
& coftiulenti libenter obaudiens, per interventum ac inddfeffuny fervitium ipfius epifcopi
Meinvverci, pro redemtione animx fux, diledxque conjugis fux Cunigundx imperatricis,
quamdam regii juris curtem Tributi nominatam in pago Saxonico Vveftfala fitam, in co¬
mitatu Herimanni comitis, cum omnibus appenditiis, fervis & ancillis, liberis quoque
cum tali fervido & cenfu, qualem regi perfolvebant & agebant , & ceteris omnibus ad
eumdem locum pertinentibus, ad abbatiam in Patherbrunno a prxdido epifcopo inchoatam
& ftabilitam, ibidem in Colonia 11. Kal. Martii teftamentaria audoritate dedit ; & inde
divertens Bavenberge, Quadragefmiam ibidem celebravit. Sic Dei miferatione , in Pather-

.brttn

Digitized by

Google

DE B. MEINVERCO EPISC. PADERB. 343

brunncnfi cxnobio crefcente religione crevit & cenfus ipfius ecclefix , formam dans pofteris ANN. CH.
normx redilfimx, ut & pro eundis animx & corpori necellariis, Patri cxlefti fcientiquid 1036
nobis nece fle fit devote ferviatur: ne dum religio parit divitias, divitis religionem deftruanr, j. j un .
& Cic ambo pereant diferete caveatur.

14. >Adco quippe fedulus erat Meinwercus , ne quidquam fuis monachis deejfetut fapius
monafterium circuire fuerit folitus ad inveftigandum num eis omnia necejfaria fuppeditarentur ;

& fi forte aliquid alicui deeffe deprehendi fiet, paterno animo providebat : quod evidentius patebit
ex ipfo vita auBore, qui numero 41. & fequentibus fic habet : Quodam tempore officinas mo.
nafterii fui novi more folito circumiens, fratribus ad capitolium confidentibus, coquinam
intravit, & fervis fortuitu vacantem inveniens , invento frufto panis in ollas igni appofitas
trufit, nullius autem pinguedinis vel admixtionis fpeciem, prxter aquam & cibum animad¬
vertent (impliccm, tempore loquendi conventum introivit, & caulatus filiorum fuorum &
fratrum aridum cibum', qux in coquina vidiflet & feciffet retulit. Abbate autem ob virtu¬
tum cuftodiam fervandam afferente parfimoniam, refpondit venerabilis Epifcopus: ut fi ip*
fe religiofus effc vel videri vellet, circa vitam propriam feverus, erga fubditorum benignus
exfifferet, Evangclicis & apoflolicis documentis propofitis, quomodo laborans agricola mer*
cede operis fui dignus effet. Et data audoritate, quomodo Dominus Ecclefix claves beato
Petro apoftolo tradiderit, & Ecclefia tantam habens poteftatem, generali Synodo monachis,
quoniam olei copiam non haberent, non carnium quadrupedium efum * fed carnibus co¬
gnatum adipem indulferit, advocatis villicis, porcos dari ordinavit, de quorum fagi mine &
pinguedine cibum fratrum parari mandavit. Ecce quomodo diligentibus Deum omnia in
bonum cooperantur, & regnum Dei & juftitiam ejus rigore ciauftralis difciplinx iS^apitulo
quxrentibus, exterioris vitx neceffaria adjiciuntur. Laudabilis fane pii paftoris erga oves cre¬
ditas tam benignus affodus, imitabilis quoque diligentibus Deum in religione & exfecutio-
ne ciauftralis difciplinx profedus.

Probare autem volens epifcopus difpofitionis fux obfervantiam, quadam die indutus cap-
pa laicali, coquinam iterum fratrum introivit, & quafi advena ignotus de fitu , flatu, ha¬
bitu monaflicx converfationis, ciauftralis religionis, quotidianx refedionis curiofe quxri-
tans, beatam vitam quantum ad Deum inibi duci, miferam vero quantum ad corporalis
indigentix ufum agi a coquo audivit. Unde feftinus ad cubiculum rediens, Abbatem advo»
cari velociter mandavit, & de fegni difpofkionum fuarum exfecutione eum graviter incu-
fans, novem pernas optimas fecum ad dauftrum deferri mandavit. Concilium generale,
quod , hic referente beato Meinwerco , adipis ufum monachis indulfit , aliud non efl ab <Aquif-
granenfi Synodo fub Ludovico Pio habita , in qua capite 22. pinguedinem ad efum, exceptis
qutbufdam diebus conceditur, qua quidem indulgentia ufi funt Cluniacenfes , e quorum familia
monachi Paderbomenfes prodierant.

15. Sed redeamus ad au&orem Vita, qui de beato Tontifice ficproj'equitur . Succenfusautem
igne divini amoris , nihil fubterfogit terreni laboris, quin pro fubjedorum falute, ecdefix-
que fux utilitate infifteret omnibus modis & horis: afredans denique imaginem cxlcftium
fprevit fpeciem terreftrium, nec pro Chrifto humiliari, nec pro ipfo erubefeens injuriari, &c.
Recordatus autem voti fui, quod Romx fando voverat Alexi, monafterium cum congre¬
gatione in honore ejus, in loco qui Sulithe dicitur, xdificare difpofuit: fed timens huma-

nx mutabilitatis incertitudinem, interim ei perfpicui operis capellam in introitu urbis, jux- ..
ta novum monafterium conftrui fecit, eamque decimo-tertio Calendas Februariiconfecrans,
proviConi ejufdem monafterii deputavit, & in commemoratione beati Alexis, tali juremi-
fericordix dotavit & infignivit, ut quicumque forenfi lege convidus, & fententix damna¬
tionis addidus capellam contigiffet, addidx pcenx obnoxius non effet. Torro monafterii con-
firuSionem in honorem fanSi Mexii voverat Roma beatus Meinwercus, cum ibi cum Henrico
imperatore verfaretur, anno 1014. ut narrat ipfe Vita auSor num. 29. Cum autem, inquit,

Epifcopus inibi, Roma, cum Rege aliquamdiu moratus lue graviflimx mortalitatis , qux
immaniifime exercitum depopulabatur, mxftus effet, accefsit ad eum quidam Romanorum
conftlians ei, ut pro fumum incolumitate aliquam fe venerationem in terra fua fadurum
fando Alexi voveret. Qui ilico fublatis ad cxlum manibus & oculis, fe monafterium ho¬
nori & amori ejus congruum fadurum, fi fuis precibus fuorum incolumitatem a Deo ob¬
tineret, finceriter vovit. Et fe ejus meritis a Deo exauditum, fuorum omnium, jumentorum
& hominum incolumitatis receptione & confcrvatione veraciter probavit. Monafterium ta¬
men in honorem beati jllexiia fanSo Meinwerco conftruSumfuijfe nufquamlegimus: fed erat,
ut mox ex auSore Vita dicebamus, juxta monafterium capella beato flexio facta, cui adhare-
bat cella, in qua beatus patemus aliquamdiu inclufus fuit, ufque fcilicetad urbis incendium,
quo ipfe fimul cum cella fua flammis abforptus fuit, ut infra dicemus ad annum 1038. ubi de
eodem Paterno. Tempore Brouveri ne ullum quidemvefligiumfupererat Mexiana capella, fed
anno 1670. nova ftruSuram incepit Henricus 6. uibdingboffenfis abbas , quam triennio poftea
confummatam, follemni ritu ipfa die 17. Julii fanSo Mexio dicatam , confccravit celfijfimus
Trinceps Ferdinandus Furftenbergius Paderbornenfis antifles eruditiffimus , quam follentnitatemfin-
gulari libello. Monumentum fando Alexio confeffori facrum mferipto , pofteritati mandavit
idem abbas, ut ex Over hami notis difeimus.

16. Trater hanc fanili utlexii capellam, aliam quoque in honorem fanSi Bartholomai per Ali*S. Bir-
Gracos operarios conftrui curavit Meinwercus, quam fuo monafterio pariter fubjecit, ficut & tholomxi.
novam parochialem ecclepam , de quibus auSor vita numero fic profequitur . Juxta

*dSa SS. 0. B. Tom. yllL Y iiij prin -

Digitized by v^ooQie

344

DE B. ME-INVERCO EPISC FADERB.

ANN CH. principale quoque rtionaftefttim , capellam quamdam cape lis in honore fandx Maris per-
1056 penis virginis a GcrOldo C.aroli Magni imperatoris confanguineo & (ignifero contiguam,
{. j un . per Graecos operarios cortftruxtc, eamque in honore fandi Bartholomsi apoftoli dedicavit.
In plerifque parochiis mifericorditer fubvenit populis in difficultate longi(simi ecdefiarum
itineris*, five pirochHs novis, in divHione aliarum feclis, live capellis in cis conftrudis.
Inter quos populo de Sobdurgnon , ad parochiam fbrertfis ccclefi® in Patherbrunncnfi civi¬
tate pertinenti, ecclefiant conftruere conceffit, eaqUe faper tefrat» pertinentem ad curiam
ab eo monafterio fuo novo attributam (undata, barmo epifcopaK ad jus majoris eccleGae con-
femto, eidem monafterio proprietario jun eam pofsidendara delegavit. Torro ejafmodi ca¬
pellas , qua hic memorantur , juxta fe aliquod domicilium babuifle extra dubium efl , ita ut uno-
Oaflerida quadam dici poffcnt , m quibus quandoque unus aut alter , quandoque ttiam piares
monachi habitarent , qni principalis monafterii abbatis fubpdi effent. Certe jam fupra indimus
Paternum monachum juxta beati jtlexii taptllatn mlujum ufque ad urbis & utonafleriimetn-
diuntperferverafjci & Rrouvents refert in fchdiisad hunc fandi Memvverci -Vita locum y beati
Bxrtholomai oratorium hk memoratum , cum adjando fibi domicilio , fuo etiam tempore exflttiffe.
quas ades fotietasi fisa ad inhabitandum conceffas fuijfe ait , ac ipfis alio demigrantibus , <mnw*-
tiatiOnis beata Maria fodahbus cefjrffe.

pl? < T 1CWS 1 s "b fi nem ann * Iola - Mdttvvercus tienricum ex Italia reducem invitavit , ut Vader-

«invenit, b° rn * m * ecclefla monafierii fui cmfecrathmi adfuntrus veniret. Abnuit Imperator , & luet ob
' etclefia fajtduarium , nefcio quo cafu tverfum , dedicatio ad aliud tempus ddata fuerit , Pader-
borrut natalem Damini celebravit , ibique multis diebus moratus efl: qua occafme narrat vita
audor pulta , que inter fandum Antiftttem & piiffimum Imperatorem contigere , ex quibus ea
qua ad noftrum pertinent mflitsftum delibabimus ex numero fcUicet 77. & fequentibus. Epileo-
pus autem Meinwercus mooafterium inchoatum accelerans confammara, fanclutrio teftu-
dinato Imperatorem in Nativitate Domini Patherbrunno invitavit, & Iperans eum impe.
riali magnificentia aliqua daturam praedia, in pratentia ejus hoc dedicare propolim j ex
nopinato autent fendaarhuR, catuul ipfius ecclefiae- fUturum pralignans , cecidit i 8 c ita
Epifcopo domi forifque negotiis regni multipliciter occupato, irioriaftcrium hoc ufque ad
shnwm Dominwz Incarnationis 1051. indedicatum pCrmanfir. Penit tamen , ut jam dixi¬
mus , Padetbsrnam Imperator , ibique Dmttnka nativitatis nodem in ipfo monafterio cum
Mtmvverco celebravit t ex rtssn1. 79, Cantatis vefperis, in facris vigiliis mifit Imperitor (ty¬
phum tuum mirifici operis cum (keta Epifcopo commendans, 8 c praecipiens, nuntio, ut non
rediret vifurus faciem luam fine fcypho. Epifcopus autem condigna gratiarum a&ions miffa
fofcipiens, diutina dc Varia verborum altercatione & dilatione cum ferente habita, fcy-
phum non reddidit, egieffoque tandem eo, obieratis firmiter poft eum januis, «dfcitifque
aurificibus fuis Brunhardo & filio ejus Erpone, ipfa node Nativitatis Domini CalicCm de
feypho- fieri juflit. Matutinorum autem follecnftiis apud monafterium novum , Imperatore
prXfente celebratis , inter Evangelium fubfequentis Midaei matutinae Epifcopus perfe&um
calicem confccravit, & ut in praeferiti divitia myfteria in eo celebrarentur miniftris tradi
mandavit^ Capeilanus autem Imperatoris ad tam Milfam fubdiaconi fundus officio, epi¬
grammata calicis legit, & leda Imperatori ad legendum obtulit: quibus ah Imperatore
quoqrie ledis, ad Epifcopum accedit, & furti cuin reum arguens, Deum rapinam illam odio
habere Hi holocaufto dixit: Ego inquam, epifcopus non rapinam fed avaritiam tus vani¬
tatis ctfltut mancipavi divinitatis. Tu ad augmentum tu® perditionis aufet Deo, fi audes,
oblationem meae devotionis < Ego, inquit , Imperator Ded mancipata non auferam , fed
qus nka funt ei fapplicitet offeram: tu de tuis julbis laboribus honora Dominum, digna
tum in hac node pro falute nafci omnium. Mox ergo inchoato offertorio, Imperator cali¬
cem ad altare follemniter obtulit, animsque eUis & corpori imprecatus Epifcopusprofpera,
non modicas gratiarum adiones retulit. Rodent fert modo m miffa diei Metnvyercus curtem
quamdam rigican pro ecilifia majori ab Imperatote extorfit.

18. Quarto autem Nonas Januarii cryptam in/ novo fuo monafterio in honore fandi Ste-
pbani ptotoRiartyris confccravit, & lapidem quemdam altaris fpedabilis magnitudinis a
beato Leone papa confecratutfl , de eeclefia T hiet meile allatum ifi eo collocavit, & ado¬
randas ejufdcm protolnartyris reliquias cum aliis multorum fandorum in eo rapoiuit. Dio
15. ejafdem mtnfis Imperator Meinwerco aliquot pradia contulit , qua Utc flatim tccleftisafe
conflrudis attribuit i ut narrat V itaauOur nunu 84, Devotiffimus igitur Imperator circa me-
bio ratum locum Patherbrurtndn multis donis piidima largitate celebratis , quali fpiritu
quodammodo prScognofcen» fe ct> amplius non venturum, erga Deum deumdem locum,
diledumque fibi epifcopum fu* diledioriis indicia non minima dereliquit. Interventu nam¬
que venerabilis Cunigunds imperatricis affidue monentis, atque inceffabilittr ei in me-
moriam revocantis, quod epifcopus Memvvercus plus ceteris fidelibus, fuis jugi devotione
in fervitute regia fuaaftet , contulit di praedium quitddam , Hoenfiie didum, in pago
Weftfefon fitum, in comitatu Bernhardi comitis, quod Epifcopus ccdefis fu®novae,mox
tribuit cum omnibus ejufdem praedii appenditiis. Dic quoque eadem Mtiuwerc* pradmm
nomine Sterni dotavit, quod ille flatim majori fua ectlefia contulit. numero fequenti audot
meminit privilegii ab eodem Imperatore monaflerio Vaderbortmfi conctflo, Ipfo, inqSsit , die
videlicet 19. Kalendas Februarii , ecclefiam ab Epifcopo novifer conftrudam Impera¬
tor ab omni feculari violenti exadiofie vel invufiohe ftabilivlt & communivit, imperialis
edidi audorkatc decernens, ut nulla petfona quemlibet abbatem ipfius ecclefix cum fuis

fratri-

Digitized by uooQie

DE B. MEINVERCO EPISC. PADERB. 345

fratribus fuper bonis conceffis vel concedendis inquietare, moleftare , aut divcftire prxfu ANN.C •
mat, aut aliqua judiciaria poteftate fe intromittat» excepto advocato ab Abbate & fratribus 1026
in dcfenforem eledo: adjiciens hoc in praecepto, ut fi quis hoc infringeret, centum libras j. j UQa
auri componeret, quinquaginta regiae caroers, quinquaginta eidem ecclefix. Sed Imperiale edi-
Qum proferendum eft integrum ex Overhamo in notis ad hunc Vita locum , quod fic fe habet.

19. In nomine fand® & individue Trinitatis, Hbinricus divina favente clementia
Romanorum imperator auguftus. Quoniam divinae dignationis clementia ad regendum to¬
tius Reipublicse flatum nos provexit fux immenfx pietatis magnificentia ,. ante -Omnia ad
hoc laborare debemus» ut qui corona^terreni imperii gloriamur , illa inaeftimabilis gaudii
gloria non privemur: quod certi&me pofie fieri creditur, fi loca eccleffafticis obfequiis a
Chriftianis viris deputata, noftra audoritate confirmentur & corroborentur: ut omni ex¬
teriori inquietudine remota, divinis laudibus in eis mancipati, in pace & quiete Domino
fervire deledentur» & qui curis & negotiis {xcularibus gravamur, eorum qui in lege ejus
die ac node meditantur, precibus a peccatorum noftrorum nexibus liberemur. Qua propter
omnium fidelium Chrifti noflrorumque noverit univerfitas, qualiter diledus nobis venera-
bilifque Meginvvcrcus Patherbrunnenfis ecclefix antiftes celfitudinem noftratn adiit, fuppli-
citer exorans, ut monafterium in occidentali parte Patherbrunnenfis fuburbii ab eo in ho¬
nore fandx Dei genitricis & perpetux virginis Marix, omniumque fandorum fundatum
noftra imperiali audoritate confirmaretur, quatinus fratres ipfius monafterii in divino fer-
vitio jugiter permanfuri, ab omni fxculari violentia & moleftia remoti & muniti, tanto
expeditius viam mandatorum Dei currerent, quanto eis terrenx incommoditatis impedimen¬
ta nulla obftirent. Cujus laudabilis ftudii intentione congaudentes, & pef intorverttttm dile-
diffiiftx conjugis noftrx, Cunigundc videlicet imperatricis augltftx , aliorumque fideUuai
hoftrorum juftis petitionibus gratuito a dentientes, imperiali audor itate decrevimus,, ut
omnia a nobis vel ab ipfo venerabili Epifcopo, de fua hereditate, vel aliunde, per com¬
mutationem aut precariam, vel ab aliis Dei cultoribus eidem monafterk> collata, videlicet
in territoriis, villis, areis, curtis, xdificiis, mancipiis utriuique fexus , terris cultis & in¬
cultis, pratis, pafcuis, campis, aquis aquarumque decurfibus, molis, molendinis, pifcatio-
nibus, fibris* venationibus, exitibus & reditibus , viis & inviis, quxfitis & inquirendis,
cum omni utilitate & integritate, qusullo modo cx eis provenire poterit, ipfius mooafte-
rii abbas com fuii fratribus proprietario jure poteftative habeat atque pofeideat, & cum E-
pifeopi licentia quidquid illis placuerit, ad communem ufum ecclefix faciat. Infuper etiam
firmum & ftabik perpetuo jure fancimus, ut nullus Dux aut comes, aut aliqua perfona,
parva vel magna, quemlibet Abbatum ipfius monafterii cum filis fratribus, fupereifdembo¬
nis inquietare, taoleftafe» aut diveftire, aut aliqua judiciaria poteftate fe intromittere prx¬
fu mat, nifi advocatus ecclefix ab Abbate & fratribus in defenforem ek&us, & ab Epifcopo
conftitutus: eo videlicet tenore, ut jure contentus ecclefix, cum praecepto tc confilio abba¬
tis omnia faciat atque difponat. Si quit autem hoc noftrx imperialis confirmationis edidum
aliqua prxfumptione infringere temptaverit, centum librarum examinati auri ad noftrum
pondus compofitione multetur, ut quinquaginta noftrx camerx perfolvat, quinquaginta eidem
ecclefix, quam aufu temerario inquietare prxfumpfit. Et ut hxc confirmatio verius creda¬
tur, ftabilifque & inconvUlfa omni tempore habeatur, hanc imperialis edidi paginam inde
eonferibi, & manu propria confirmantes, figillo noftro infignhi jufsimus, Signum domni
Heinrici Romanorum invidifsimi imperatoris augufti. Guntherius cancellarius vice Afibonis
archicapellani recognovit. Datum 19. Kalendas Februarii. Indidione 6. aono DominicsIn¬
carnationis millefimo vigefimo-tertio, anno vero domni Heinrici fecundi regnantis 21. Im¬
perii vero ejus 8. Adum Padcrbrunnon feliciter. Arnen.

ao. Poft Htnrici imperatoris obitum Conradus , ejus non minus in Meiqwertum fuit benefi- Conradus
(entia quam imperii fiuceffor , tefle ipfo vita au&ore , qui compbcrn ipfius dona q»a Vader- * m P*
bornenfi , aliifque ectleftis contulit , paffim recenfet : fed ne extra metas qua nobis impofita fmt
iivagemur , ea folummodo proferemus , qua ad monafterium a beato Memrverco conditum Jpe -
flant 1 cujus dedicationem narrat numero 109. fequehtibus vero fufius dijjerit de. i/artis obi*
tionibuti qua hac occafme eidem ecekfut collata fuerunt. Monafterid autem, qilod in occi¬
dentali parte Patherbrunnenfis fiiburbii Epifcopus inchoaverat, pleniter & detenter cum
omnibus clauftralibus officinis confummato, ab Imperatore hoc dedicandi 3 c confumman¬
di licentiam petiit 8t accepit: regreffufqae dedicationi attinentis cum fimirna abundahtia
prxparari praecepit. Miflb autem a Wblfigango patriarcha Aqtrilegienfi corpore fandi Fe¬
licis curt» duobus palliis, quinto Nonas Odobris Epifcopus in eodem monafterio , cum
maxima Cleri totiufque civitatis populi frequentia illud excepit. Et experiri volens (alutis
ipfius auxilio, fi fibi fuoque fuccurrere pollet populo, rogum m axi mu m in medio dauftri
fub divo fieri prxeepit, in querneum tertio corpus mififTet, totrenfque in favillam redadus
ignis exftindus fuiflet, cum maxima omnium exultatione & laudum jubilatione , corpus
manibus propriis excipiens fuper principale altare detulit, & omnium venerationi foliemadn
fandum illum deinceps haberi inftituit.

ti. Oblationis ergo quam pro fpefux fahitisde incolumitatis, proremedio a ni ftix fu z om¬
nium que parentum fumum l>eo offerre difpofuix, teftes & cooperatores idoneos adhibuit,
adfeitifque Hunfrido archiepifcopo Parthenopditano, & Epifcopis bonx memori*, Gode-
hatdo HiJdetleSheimenft, Siberto Mindohertfe, Sigifrido Monaftcrienfe, aliifque quatuor,
cos nuptiis fuis feftivis tntcreffe petiit . Magontinus autem Archicpifcopus Ariboeoaem an¬
no Ro-

Digitized by uooQie

34 6 DE B. MEINVERCO EPISC. PADERB.

ANN.CH. no Romam profedus orationis caufa, in reditu 8. Idus Aprilis obierat, & Hardo Wer-
103^ thenenfis abbas, qui Imperatricis machinamento fubintra verat, quique ante paucos men-

Diey.Jun. fes Arnoldo a Herveldenfi regimine depofito fucceflerat, variis negotiis occupatus fecun¬
dum defidcrium Epifcopi interefle non poterat. Sollemnitate ergo omnium Sanctorum Ka-
lendis Novembris in civitate Patherbrunnenfi cum prxdidis epifcopis, & innumerabili mul-
ritudine promifcux astatis & dignitatis feftive celebrata, fequenti die Epifcopis prxfentibus ,
. 8 c fua auctoritate faventibus, monafterium fuum in honore beata» Maris perpetui virginis ,

dedicatio U » fo n & orum< l uc apoftolorum Petri & Pauli atque omnium fandorum-devotiflime confecra-
' 1 vit, & in dotem ejus praedia hic follemni ter delegans, Vvithun, Gelondorph, MerebeKecum
ecclefia, Rimi, Driburi , Goltbeice, Dodcnbuion , Vvaldmanninchufon , Havergo , Ne-
dere, Balehornon cum decima, LelTete curti decima, Vvanbeche, Goenfile, inRadincheim
curtem cum familia, cum capella & decima fuper dimidiam villam. InPutten curtem cum
familia, ecclefia, & decima fuper omnem parochiam; capellam in Vvorthufen ad catndem
ecclefiam pertinentem, in Tefterbant curtem cum tota familia, matremecclefiarum in Tui-
lon cum quatuor capellis attinentibus, Niuvela, Helve, Haften, Gamberem cum decimis
earum. Burgnon, item Burgnon, Andepo cum omnibusfuis pertinendis, & ceteris omnibus,
qux quomodocumque donari poffunt , utilitatibus, in mundiburdium & tuitionem omnipo¬
tentis Dei, omniumque fandorum commifit: admonens & conteftans fub nomine Domini
noftri Jefu Chrifti, ut nullus fuccefforum fuorum, five alia aliqua perlona, magna vel par¬
va, contra ecclefias Dei fxviens foris aut intus, eidem monafterio, rebufque fibi conceflis
feu concedendis, aliquam violentiam feu rapinam ulla temeritate inferre, vel de praefato mo¬
nafterio aliqua auferre vel minuere, de thefauris vel pr§diis, vel monachis ibidem confti-
tutis vel conftiruendis vim aliquam five moleftiam irrogare prxfumat. Ecclefiam quoque in Haldin-
ghufbn cum bannoepifcopali & tribus capellis attinentibus eidem monafterio delega vit.* & ne quid
ecclefiafticx dignitatis aut temporalis in aliquo ei deeifet, follerter profpicere curavit. Hxc ille
au£ior t fed privilegium ipfum , prout illud defcripfit Overbamus , exhibere vifum eft.

ii. In nomine fandi & individui Trinitatis. Rerum omnium creatorem Deum fum-
mum & incommutabile effe bonum, omnium conftat ratione fidelium , cujus omniporen-
tiam aliquo indigere fuperfluum eft xftimare vel credere. Quoniam vero in libroSalomonis
feriptum invenimus : Divitif hominis redemtio animae illiusj & ab ipfo Audore mundi
praeceptum legimus: Date elecmofynam & omnia munda funt vobis; reftat ut ex beneficiis
ab eo nobis collatis, ob redemtionem animarum noftrarum qualiacumque pofTumus, in
ejus fervitio expendamus; pauperibufque ejus membris fuccurrendo, de mammona iniquita¬
tis faciamus amicos, qui nos recipiant in tabernacula xternt beatitudinis . Hac igitur ra¬
tione ammonitus ego Meginvvercus , utinam Epifcopus! confilio & auxilio beati memo¬
ri 1 Heinrici imperatoris, pro remedio animi mei parentumque meorum , in fuburbio
epifeopii mei monafterium conftruxi, & in honore omnium fandorum devotiftime confe-
cravi, ejufdemque in dotem ecclefii ex hereditate parentum meorum , five acqu ifitiono
propria, praedia fubtus nominata cum omnibus fuis pertinentiis follemniter tradidi, delega¬
vi , concedi: VVidun cum ecclefia, Golendorp , Rumbexe , Merebexe cum ecclefia, Do-
tenhufon, VValimanninghufbn, Rime, Driburi, Golfbeko , Havergo , Nedere , Balehor¬
non cum decima, LafTethe cum decima, Vvambeke, Hoenfele, Radengheim cum ecclefia
& decima, Putten cum ecclefia & decima, & ecclefiam in VVorthufin i Tefterbant cum-
ecclefiis Tulen , Hafhtin , Gambron , Helvi, Niuvelon & decimis earum; Burgnon cum
decima, & de epifeopatu meo item Burgnon cum decima , Andepo cum decima, bonis
meis centies reftiruta& redempta. Hic igitur omnia prxfato monafterio a me collata cum
fuis pertinentiis, terris videlicet cultis & incultis , mancipiis utriufque fexus , villis , paf-
cuis, pratis , filvis , venationibus , aquis » aquarumque decurfibus, pifcationibus, molendi-
. nis, viis & inviis , exitibus & reditibus, quxfitis & inquirendis , cetcrifque omnibus qux
quomodocumque donari pofTunc utilitatibus, in mundiburdium & tuitionem omnipotentis
Dei fandorumque omnium committo, ammonens & conteftans fub nomine Domini noftri
Jeiu Chrifti, ut nullus fucceffor meus, five alia aliqua perfona , magna vel parva, contra
ecclefias Dei fxviens , foris aut intus eidem monafterio rebufque conceflis feu concedendis
aliquam violentiam feu rapinam ulla temeritate inferre prxfumat. Si quis autem de prxfato
monafterio aliqua auferre vel minuere de thefauris vel prxdiis injuftc temptaverit , vel mo-
nachis ibidem conftitutis violentiam aliquam five moleftiam intulerit , omnipotentis Dei
fandorumque ejus iram atque offenfam incurrat , & in die judicii fi non emendaverit. Do¬
minico maledido fubjaceat: Ite maledidi in ignem itemum, qui prxparatus eft diabolo &
angelis ejus. Cofiftituimus autem & volumus, non cenfus vel debiti, fed inviolabilis caufa
diledionis , ut Abbas prxnominati monafterii omni anno in dedicatione ecclefiifui, Epif-
copum, fi prsfens eft, canonicofque fuos ad convivium invitet; nihilque aliud aliquid, prae¬
ter quod caritas didaverit, aliquando perfolvere cogatur. Defundoveroahbate, habeant mo¬
nachi poteftatem abbatem fecundum Dei umorem eligendi; nec quifquam eis per aliquam
violentiam feu per malignum confilium in hac re obfiftat. Hoc autem votum meum. Do¬
mine Jefu Chrifte, peto ut clementer fufeipias, tribuafque, ut quicumque hanc traditionem
noftram atque licentiam liberalem infringere vel permutare quolibet ingenio temptaverit, ma-
ledidionem & ultionem, quam invaforibus ecclefiarum tuarumprxparafti, incurrat. Adum
in die contecrationis ejufdem monafterii, anno ab Incarnatione Domini 10$i.Indidione 14.
quarto Nonas Novembris , prxfentibus & adjuvantibus audoritate fua epifcopis , dom¬
no

Digitized by ^.ooQie

DE B. ME 1 NVERCO EEiS'. PADERB. 347

no Hunfrido Parthenopolitano, Godehardo Hildenesheimenfe, Sigeberto Mindenfc. Hanc au¬
tem traditionem Amalungus comes fummus matris ecdefix advocatus manu fua fufcepit; &
regis poteftatis banno in Comitatu fuo ftabilivit. Super his prxfentium atque futurorum ora¬
tionem nobis prodefiie obfecramus, ut ipfe mihi mercedem in die judicii reftituat, procujus
amore hxc incoepi atque perfici, t Meginvvercus Paterburnenfis epifcopus.

23. Ejufdem monafterii dedicationem memorat Chronicum Saxonicum manufcriptum , ubi Me-
inwercus monachicum ordinem Cluniacenfem ibidem inflituiffe dicitur tres vero folummodo
epifcopos recenfet qui follemnitati adfuerunt , eofdem [edicet qui in Meinwerci charta haben¬
tur , nulla Sigifridi Monafiertenfu epifeopi , aut aliorum quatuor fafta mentione , qui tamen , fi
Vita aufiori'credamusy ad hanc dedicationem occurrerunt. Sed & alia memorat idem yitaau-
&or a Meinwerco eidem ecclefia collata, qua in charta non habentur : quare opera pretium
erit ejus verba deferibere , ex numero fcilicet 3. &fequentibus . Ifte eft autem ornatus, quem
eidem monafterio tradidit, quemque frater Andreas, confignante abbateSigehardo, inculto*
diam recepit. Tabula ante principale altare argentea, calix aureus odo marcarum examina¬
ti auri, feptuaginta duorum lapidum decoratus ornatu; calix fufilis argenteus triginta marca¬
rum, in quo opere paffio. lan&i Stephani protomartyris continebatur, calix argenteus minor
viginti duarum marcarum, calices minores diverfx qualitatis & quantitatis puriilimiargenti
fex; cruces argenteae dux cum baculis; candelabra duo, tertiam dimidiam marcam exami¬
nati argenti habentia ; coppa argentea , ampullx argentex quinque , dalmaticx qujnque ,
caful® quatuordecim rftolx auro textx feptem, ex quibus una habuit viginti feptem tintin¬
nabula , alia viginti & unum, adjundis cingulorum & mappularum pertinendis. Item alis
feptem ftolx, fubtilia tria, cappx viginti quinque, pallia coccinea duodecim , coopertoria
altaris varii generis fex, mappulx coccinex novem , offertoriola coccinea duo, dorialia la¬
nea quinque, choralia quinque, cordnx quinque, bancalia feptem, tapetia tredecim, albx
quinquaginta cum fuperhumeralibus fuis & zonis, coopertorium analogii coccineum , lapi¬
des cryftallinos triginta tres, coronam argenteam ante prinicipale altare continentem in filiis
prxeipuis duodecim candelas in honore omnium Apoftoiprum, aliam coronam asque argen¬
team in medio monafterii, continentem candelas in memoriam feptuaginta duoeum Chrifti
difcipulorum, & alia multa diverfa ad ecclefiafticum apparatum pertinentia.

Liberam quoque poteftatem abbatem eligendi fecundum timorem Dei ad regularis audo-
vitatis firmamentum, fua epifcopali conceffione ejufdem ecdefix filiis ftabilivit & confirma¬
vit; ita ut damnationem & ultionem invaforibus ecclcfiarum a Deo prxdeftinatam incurrat,
quicumque in hac re per aliquam violentiam, vel per malignum confilium eis obftiterit,&
luam traditionem & conftitutionem atque licendam liberalem infringere vd permutare quo¬
libet ingenio tentaverit.

Super his atque aliis monafterii utilitatibus lado teftamento, ipfe piiffimus pater, & ceteri
epifeopi prxfentcs Gbi in confirmatione fingillatim ad pulpitum fuccedentes,fua illudpondfi-
cali audoritate, & banno terribili ac formidabili flabllire, firmare & roborare curaverunt;
ut videlicet fi quis contra hujus teftamend feriem coenobio ipfi quodlibet difpendium live
injuriam irrogare tentaverit, omnipotentis Dei, landorumque ejus iram atque offenfam in¬
currat ; & in die judicii, fi non emendaverit, divino maledido fubjaccat: Ite maledidi in
ignem xtemum, qui prxparatus eft diabolo & angelis ejus.

Conftituit autem non cenfus vel debiti, fed inviolabilis caula diledionis, ut Abbas prx-
nocninad monafterii omni anno in dedicatione ecdefix fux, Epifcopum, fi prxfens eft, ca-
nonicofque fuos ad convivium invitet: nihilque aliud aliquid prxter quod caritas didaverit
aliquando perfolvere cogatur. Hanc traditionem comes Amulongus, fummus matris eccle*
fix advocatus, manu fua de altari lulcepit, & regix poteftatis banno in comitatu fuo ftabi¬
livit. Super his prxfentium atque futurorum orationes libi apud Deum Epifcopus prodefie
obfecravit, ut ipfe fibi mercedem in die judicii reftituat, pro cujus amore fc incoepiffe dixit
& perfeciffe. De prxdiis autem eidem ecdefix collaris Vvithun, Rime, Merebeche, Golt-
behe , Dotenhufon , Vvaltmannmchufon , Ha vergo, Vvanbiche & bona in infiriori terra
hereditario jure polfederat; Nedcre vero & Driburi ac Hoenfiie imperator Heinricus ei ad
ipfum monafterium dederat; Gelantorph quoque, ut prxdidum eft, a domna Godruna&
filio eju$ Hodan obtinuerat: Lelfete vero quxdam nobilis mulier ad ipfum monafterium de¬
dit; de quo Epifcopus camam fratribus provideri difpofitione cellerarii inftituit. Decimas
autem fuper curtes infra epifeopatum fuum conftitutas, eidem monafterio delegatas, eicon-
ceffit, & fuper manfos attinentes, quod prius lolverant, folvi permifit: nolens maculare al¬
terius juris imminutione, tanta a fe conftruftum devotione. Ab omni autem hoftilicio &
fxCularium exadtionum negotio ipfum monafterium liberum & immuneefle conftituit; &ad
innuendam futuris, & prsdia ipfius tranfituris, tam conftruentis devotionem, quamconftru-
& x * n crucis tropbxo ipeciem & defenfionem, per omnia prsdia co pertinentia, crucem five
in porris, feu aliis eminentioribus locis figi prxeepit.

»4, Monafterio ergo hoc anno Dominicx Incarnationis 1031. Indi&ione 14. 4. Nonas
Novembris, ut dfcftum eft, follemniter confecrato, poft felium proximum Natjis Domini,
Epifcopus Imperatorem Patherbrunnon invitavit, ubi interventu Giflx imperatricis, fuxque
amannifimx prolis Heinrici regis & Egilbcrti Frifihgenfis epifeopi, qux eidem monafterio
in quibufcumque rebus Epifcopus contulerat, imperiali prxeepto Imperator ftabilicnsdecimo
fiptimo Kalendas Februarii confirmavit & corroboravit, eo videlicet tenore , ut fuh plenif-
fima immunitatis tuitione hxc confiftant , & fob imperialis au&oritatis definfione prxfats

eccle-

ANN. CH.
IOjri
J. Jun.

Digitized by L.ooQie

34 8 DE B. MEINVERCO EISC. PADERB.

AN.CKR. ecclefix fratres ea poflideant; ita ut nullus judex publicus, vel quislibet aliqua judiciariapo
1036 teftatie proditus, loca vel poflefUones eidem ecclelix concellas vel concedenda, ad caulasju-
f Juii. diciario more audiendas, vel freda, tributa exigenda, manfiones, vel paratas faciendas, aut
fide ju flores tollendos, aut homines ipforum, tam litos quam & ingenuos fu per terram eorum
commanentes, contra rationem diffringendos, ulloumquam tempore ingredi audeat, necui*
bs publicas fun&iones aut redibitiones, vel illicitas occafiones requirere, vel exigere ullo mo¬
do prxfumar» fcd prxnominatx ecclefix Abbas cum fuo advocato, quem communicato ira*
trum fuOrum confiiio in defenforem elegerit, caufas rerum agendarum fagaciter providen$&
fapienter dUpotjens, fuis fuorumque fratrum utilitatibus, in omnibus fideliter & utiliter pro-
fpiciat. Hominibus autem liberis, eidem ecclefix collatis, qui Saxonice dicuntur Malman,
eamdem regis audtoritatis defenfionem concedens, quidquid fifcus regius de eis confequi de¬
buit , eidem monafterio contulit, qua^ Hpifcopus diverfis ufibus affignans , cenfum horum
Leflete folventium, ad provifionem himinis in dormitorio deputavit. Datum efl Conradt di¬
ploma anno Dominicx Incarnationis 1032. 17. KalendasFebruarii, Indici ionc 15. annoCon-
radi fecundi regni 8. Imperii autem y. Adtum Paderbrunnon. Odalricus cancellarius vice
Bardonis archicapellani recognovit. Qua temporum nota y ut obfervavit Overhamus , habentur in
apugrapho typis edito. Hoc autem diploma cum aliis bene multis in ejufdem monafteri i gratiam
datis Ferdinandus a. Romanorum imperator confirmavit Vienna anno 1618. die 20., 'Npvem-
bris t rogatus a domno V-yilhelmo Rivio abbate oibdmghoffenft.

2f. Taliter vir Etei, uti profequitur Kta auftor numero 116. fpe cxleftium bonorum ani¬
matus, & confiiio ac auxilio Chriftianiflimi regis Heinrici ejufdem nominis fecundi , impe¬
ratoris primi, venerabilifque Canigundx imperatricis in omnibus adjutus & confortatus,
monafterium hoc, ubi noviffimam tubam exfpechre difpofuit, monadicae vitae amore ma¬
xima devotione inchoavit, Sc epifeopatus fui anno 23. regni Conradi ejufdem nominis fe¬
cundi fepthno. Imperii quarto, ut diclum eft, confummavit, & ad alia conftruenda licen
tiam ab eodem Imperatore petiit Sc impetravit. JLn alta item Ordinis nofirimonafteria exflru ■
xerit beatus Memwercus , non liquet. Ecclefiam ia honorem ftnfta Dei genitricis Mana&fan-
Horum Petri & uindrea ab eo adificatam multifque poftejfionibus locupletatam memorat vita
auftor numero 12 i.fid eam canonicis attribuit * De monafterio vero quod apud Sulithe inhono¬
rem fanftiMexii adificare voluerat , diximus , fed re infefta Meinvvercum obiifje colligimus ex
numero 122. ubi ftc loquitur de monafteriis ab eo juxta Vaderbornam exadificatis . Talia viri
D$i pro 1 fpe aeternitatis opera, haec circa civitatem fibi commiflant di legionis indicia! qui fi
vjxiffet, in civitatem honoris & decoris eam in regno promoviflet. Namficut in occidentali
Se orientali parte civitatis congregationes fervorum Dei conftruxerat, ita inauftrali parte in
Campo, in aquilonali, Sulithe in modum crucis conftruere difpofuerat: ut fient abeodeni-
mia paupertate tam hereditaria traditione, quam jugi inflantia 8c fervido, a regibus aliifque
fidelibus acquifitione fuerat ditata & promota, ita a Crucifixo fervientibus, & eam oratio¬
num fuarum armis defendentibus contra omnia inimici jacula effer munita & infignita.
Mriimttrii Meinwerci obitum numero fequenti defer ibit vita auftor , quem contigijjc ait y aliquot

•bitusL diebus pofi dedicatam fanftorum "Petri & ^indrea bafthcam , quod ab eo anno 1036, oftavo
Kalendas Junii faftum numero m. dixerat. Feria, itaque, inquit , tertia ante Afcenfioocm
Domini hac dedicatione peradta, follemnitateque Aflcenftonis Domini celebrata, coepit
aliquantulum infirmari, fcntienfque diem fuoe vocationis ipftare, precibus & ekemofynis
continuo coepit Operam dare. Erant autem dux capella: ad domum epifeopalem, una in
tranfitu, una fuper columnas fa&a in honorem fandorum Primi & Feliciani apte ecclefiam
principalem. In hanc ante altare hora diei prima, in Vigilia Pentecoftes, Nonis Junii fe
deferri mandavit, & Dominici corporis & fanguinis perceptione munitus, fuhlatifque ad
Cilum manibus & oculis, hora diei tertia, ea inquam hora, qua Spiritus laridus fuper
Apoftolos in linguis igneis defeenderat, quique in ejus mente gratuitam maolionem habuerat,
inter verba orationis animam luam in manu Patris commendavit. Dies ille a fabbato, cujus
vefpera in prima lucefeit fabhati, ( cujus facratifsima nox tam fepiper floret gaudio prx-
teritx Chrifti refurredionis, quam exfpedacione venturi, ut creditur, eadem node Judicis)
ep anno quinquagefimus habebatur: qui numerus tam Decalogi legalis, quam gratis fpiri¬
tualis indulgentia ac remifsione fecer habetur ac praedicatur. Annus hic vere jubileus epif-
copo exftitic, quo abfoluto originali & auduali debito, hjbcrtati glorixfiliorum Dei reftitui
meruit. Eadem autem die &.pora, qua Epifcopus ex hac vita migravit, BpfoCorbeienfis
ecclefix moqachus, qui , ut fupra diximus ex Vita numero 4 jv beato+Antiftiti r^ftiterat , cum
raderetur in clauftio fanus Sc incolumis, intuens intuentes, alloquens alloquemes, repente
exfpiravit, & non irritandum Spiritum fendum in cprdibus fidelium habitantem, exemplo
fui terribiliter declaravit. Corpus autem Epifcopi in ecclefiam beatorum Apoflolorum Petri
Sc Pauli delatum, ibidem» ut ipfe vivens cjifpufuerat, fepelitur: ubi quid apud Deum pro¬
meruit fideliter depofeens falubriter experitur, Tanta autem omnium generum efcarum
abundantia in Epifcopi repetqi efl fubftantia, ut. fpeciaU quadam magnificentia pauperibus
de omni provincia accurrentibus feptem no^ibus erogaretur eleemofyna. Beatus Yero Gode-
hardus Hillenesheimenfis epifcopus per revelationem obitu ejus agnito, animam ejus divi-
PX pietati attentius commendavit, & hora qiei tertia» difpenfatote ejus prandium paratum
nuntiante, ipfe ut parata paratis ad prandium,apponeret, mandavit, dicens, fe nuntium
quemdam accepturum, Sc ante prandium miflarum follcmnia celebraturum. Mox venien.
te nunflo obitus Epifcopi, hoftiam falutarem Domino pro anims ejus remedio immolavit.•

regre-

Digitized by ^.ooQie

DE B. MEINVERCO EPISC. PADERB. 3

regreffufque ad prandiupi, acvepta ambabus manibus'fimila appofita, Q beate, inquit, Mcin- ANN.CH
vverce epifcope, quomodo te lata tua fimila a morte communi nonliberavit? Et ego, ia- 1076
quit, ouamdiu fuperftes fupro, de albo, pane nqn guftabo. Et biennio exceptis quptuorheb- j. j ^
iomadmUl & tribus diebus , quo fupemxit, complevit quod'dixit'. Ecce virum probabilem,
perfectis per omnia imitabilem, in quo habet monachus quod admiretur, clericus & laicus
quod imitetur, omnis denique fidelis anima quod veneretur . Omni ergo 1 praedicandus glo¬
ria, digna pofterorum veneretur memoria, fitque memor memorum apud Jefum-Chriftum
Dominum, cui eft honor & gloria per omnia fxculorum fxcula. Amen.

27. Ex bis porro ita aperte patet beatam Meinwercum obiiffe anno 1036. ut mirum fit vindicatur
Papebmhium ejus mortem ad annum ufque 1040. difluliffe : quo errore falfus in alium di * Vlt * ,u< ’*
lapfus eft, vita auftori errorem affingens, quafi Idibus funii beati viri obitum male eonfigna - tor *
verit , qui pridie Idus reipfa contigiffct. Indeque ejus auftoritatem minuere conatus eft in A'p.
pendice ad 19. Aprilis, ubi de fanftx Emma agens, fic loquitur: Et vero qui polfit non
aliquot poft faecula fcripfiffe videri, qui in referenda ipfa fandi morte pridie Pcntecoftes
anno fxculi undecimi quinquageflmo obita, adeo turpiter erravit, ut quoniam Idibus Junii
fandus Meinvvcrcus colitur, eifdem etiam obiiffe crediderit •• non animadvertens quod eo
anno juxta Pafehales cyclos Pentecofte celebratum fuerit 5. Idus Junii: qui dies cum mi* ;
nime idoneus effet faciendis exfequiis , pridie, defundo Epifeopo, dilatx funt hx ufque in
feriam tertiam Pentecoft alis hebdomadx in ipfas Jdus cadentem 1 & fic es annuo illius fefta
deinceps obligatx man ferunt. Et quidem auftori vita concordant Chronicum Hildeshemenft,

Chronicum Saxonicum manuferiptum, aliaque vetera monumenta , in quibus diferte Mein -
vvercus anno 10}6. obiiffe dicitur. Vnde de his forte ab Overhama commonitus Tapebrochius
fententiam mutavit» beati viri mortem anno 1036. confignando die j. Junii Bollandiani.

Meinvverci memoria, etfi nondum ullo cultu publico ab ecclefoa decreto celebretur, femper ta*
men venerabilis fuit. Certe jam anno 1048. Rotbo epifeopus Vaderbomenfis monafterio Ab*
dmgboffenft, cui tunc Fvolfgangus praerat, nonnulla delegavit , de quibus continuum lumen
ad fepulerum domni Meinvverci epifeopi provideatur. Ejus memoriam recolunt Martyrolo-
gium Buftarfianum, monafterii fcilicet, quod in honorem fanQorum Petri & Andrea pro ca*
nonieis adificavit, & Hecrobgium Abdingboffenfe . Celebratur item a Gelem» ■& Theodoro de.

Rhay, ab diifque paffim auftoribus . Sacrum ejus corpus , uti ex Overhamo difpimus , in
crypta monafterii fui Abdinghoffenfis, uti jufferat , fepultum , anno 1376. a Conrado abba*
te translatum eft in ejufdem ecclefut chorum, ubi e terra pasdlo elevatum bodiequt vifitur .

Hac in translatione cafula ejus incorrupta omnino reperta eft . Cujus deferiptionem ex A&ii
abbatum ejufdem monafterii retulit Brouverus , quam hic proferre nemini ingratum fore exifhr
mamus.

18. Ad miraculum ufque memoria dignum eft, quod cafulam, feu pallium factum, cafula in-
quo anno Chrifti 1036. amidus fepulturx traditur ac humatur in crypta fandi Ste-corrupta,
phani protomartyris fub principali choro, atque ibidem trecentis & quadraginta annis in
tumulo quievit beatus Meinvverchus epifeopus, nec vermes, nec putredo totum abfumpfe-
runt. Nam etiamnum in monafterio noftro hodie vifitur: quin etiam fingulis annis, quin¬
ta die menfis Junii, quando Meinvvercus vita humana exemtus eft, monafterii hujus anti-
ftes in eadem cafula fummum peragic facrum. Hincreftant verfus, qui, ut tunc xtas tulit,
compofiti, ciftx lignex, qux pallium cuftodit, prafixi funt:

Veftem, quam cernis, & prxfens continet arca,

Meinvverci egregii prxfulis ipfa fuit.

Ut nobis veteres c. ter 40. que loquuntur.

Annis fic latuit corpus, Sc ipfa fimul.

Pallium autem hoc facrum ex albo Damafceno confedum , noftris quibus hodie utimur
admodum dilfimile eft. Nam ante & retro 8 c in utroque latere daufum & integrum, infra
amplum, rotundum & apertum, ad imos pedes dimimim, lupra foramen per quod exere»
re fefe hominis caput polfit, habens. Fimbrias quoque habet a fronte & a tergo aureis lit¬
teris verum exolefeentibus intextas. Hujus beati Meinvverci corporis reliquias, & cafulam
prxfatam, ex inferiori crypta ad fuperiorem chorum dominus Conradus ab Alienhaufen,
abbas ordine vigefimus fecundus transferri fecit, anno Domini 1376. in fefte fandi Mar*
ci Evangeliftx; Tumbx eminentiori ante annos aliquot fuit incifum tale diftichon, ibidem
in medio chori.

Hic Iapis ad fpeciem Meinvverci fculptus, eumdem
Plurima qui Chrifti fecit amore, tegit.

29. Exflat etiamune illuftre Meinvverci pietatis monumentum , monaflerium fimSorum
Apoftolarum Tetri & TauU intra muros Paderborncnfes fitam , quod vulgo Abdingboffenfe
dicitur. Varias, ut fert rerum humanarum conditio, paffumeft variis temporibus fortunas .• adeo,
religione valuit, ut ob multos ex eo Tralatos & abbates affumtos feminarium abbatum a non¬
nullis appellatum fuerit i compluribus gaudet privilegiis, ipfiufque antiftes poft epifeopum in
tota diacefi primum locum obtinet . Tlura videri poffunt apud Bucelinum in Germania facra ,
ubi ejufdem loci Matum catalcgum profert, nonnihil tamen ex Overhami notis inVitambeati
Meinvverci emendandum. y j.

Digitized by t^rOOQie

^Equalis ►

ANN. CH.

IO 38 jA* jAji4uAjtjLA»4Ajuij^^ >jiAiLijLAiLi«A«ifdjiu.

4* Mui.

VITA S GODEHARDI EPISCOPI

H ILDESHEIMEiNSIS IN SAXONIA.

Au£lore VVolfero ejus aequali & difcipulo, ejufdem

ecclefiae canonica.

Ex cod. mf. Comptndknji cum editis coli at a .
OBSERVATIONES PRJEVIJE .

fit* fcrip- t. T) R/ET ER fanSum Bemwardum , esjitf i/i&os /spr* ad annum iozj. dedimus, Jb*>
tor. ^eanr boc foculo alterum tcdefia Germanica lumen, £*o 4 nobis fuppeditat 'Hdderhei-

tnenfis ecclefia. Is efl Godebardus > cujur ada ab audort gravi qjr aquali [cripta, Surius,
brouverus, ac tandem Bollandumi typis edidere. De hujus vita auSmtate nemo ambigit 1 quam-
■uij rff illius audetis nomine non fit una omnium fententia. Brouverus quippe & Surius eam
Umoldo cuidam attribuunt, ex fide codicum aliquot mff. ex quibus fe eam defcripfiffe teflantur.
jit Bollandiani, ceterique recentiores Vvoi ferum ejus vita fuiffe primum audorem contendunt,
ex antiquiore codice Graeienfis abbatia. Vraterea tam 7. Maji in appendice alium item co¬
dicem laudant, Bambergenfem fciheet, ubi idem vita auSor VVoiferius diferte dicitur: euipo-
fieriori fententia facile affentimur, fi concedatur hanc vitam, qua a Vvolfrn primitus confer i-
pta fuerat, poflea. ab Jtrnoldo reledam fuiffe , a qua nonnulla miracula , qua in priori vita
dtfiderabantur , adje&a fuerunt . Illud opus Pbolferus magifiro fuo jilbuiuo nuncupavit, quod
jirnoldus pariter Menghardo infcripfit: unde faBum efl ut in nounuUis exemplaribus Vvoiferi ai
jtlbuinum , m aliis vero, & quidem plurimis, licet recentioribut, Amoldi ad MPngbaadam
nuncupata inveniatur.

2. Verum hac difficultas nullum faccffcre debet negotium, fiquidtm omnes fatemur primum
hujus operis audorem fando Godekardo aqualem fuiffe, ac fapius cum eo, & quidem familiarius
fuiffe converfatum: quod ex toto operis contextu manifeflum efl, ex quo etiam apparet ejufdem
audoris & in feribendo finceritas, & in fallis iifcernendis follertia. Canonicum fuiffe exinde
colligitur, quod referat fe audiiffe Gunt herum abbatem fratribus fuis in capitulo cbncionantem,
cum tamen ipje cum aliis extra capitulum effet, quod nemini in habitu canonico capitulum ingre ¬
di Lex manepica permitteret . Alias tamen innuere videtur fe vitam monajhcam amplexum
fuiffe, cum fe in nmafterio Altabenfi educatum profiteatur, & abbatem fuum Athetbenum
appellet- Ceterum bone vitam a pofteriari audore nonnihil amplificatam fuiffe conjicimus, quod
m nonnullis codicibus paullo prolixior quam is ceteris habeatur. Integram vero hic eam exhi¬
bemus, fed ita ut ea qua non omnes codices habent includantur anfulis, ut quivis facile de¬
cernere poffit, quid in omnibus, quidve in aliquot folummodo codicibus habeatur.

3. Vita fubjicimus Hifloriam Translationis e')ufdem fandi viri , quam auftor etiam oculatus
confcripfiti nec enim licuit mittere tanti pretii monumentum, ex quo nempe multa eruipoffunt
ad hifloriam Ecclefiaflicam illuflrandam . Ex his difeimus Canonstationem fandi Godehardi in
Concilio Remenft fub Innocentia II. JumnoTontifice, ubi ipfe praerat, fadam fuiffe , cujus etiam
decretum refertur, qua quidem in mnibus Conciliorum . editionibus de fidet abantur. Hinc-etiam
patet Synodum r qua apud Leodium fub eodem pontifice habita efl, Remenfem pracejjtffei quam¬
vis Remenft primus locus datus fit a Conciliorum editoribus, qui in hoc fandi Bemardi vita au¬
dorem incaute fccuti funt, ut animadvertit Brouverus. Ceterum Bemardusepifcopus , cujus pra-
cipuo opera fandus Godebardus in fandorum Catalogum adferiptus fuit, infigne monafterium
iH ejufdem fandiffimi Antifiitis bmtrn condidit: cui adificando primum impofuit lapidem anno
»033. advocatis ex monaflerio Fuldenfi Benedidmis monachis , qui ibi fub Friierico abbate

An “ pflituti, hodieque Deo favente perfeveeant. Saudi Godehardi obitum omnes fert ad 4. Maji
8cc~ diem referunt, nonnulli ad fequentem: priorem fentenfiam, que pofleriore certior videtur, pra-
tulmus : fed de anno major efl difficultas. Brouverus ejus obitum ad annum 1037. revocavit ;
nos cum Henfchenio fequenti canfignatnus, quod ex adis hic relatis probari potefl. Idem difrnis
verbis habetur m Chronjto Saxomco mf. tum in Chronico Hildesbeimenft % quod Francifcus Quer-
cetanus tomo 3. feriptorum hifhriie Francorum edid.t . Celebris efl fandi Godehardi memoria
apud omnes ferme Germania feriptores , cujus nomen reprafentant paffim fatri eccleftarum fa •
fli, et fi in Martyrolqgio Romano defideretur. Colitur die 4. Maii in Bcnedidino. Sacrum ejus
corpus in crypta fubterranea fub choro ecclefia cathedralis adfervatur, quod nos impedit quo¬
minus alia, & quidem multa ecclefia, fe aliquot ejufdem fandi reliquiarum partes poffidere
glorientur.

Translatio^
ni» hiftoria,
&c.

tis

tia

EPI

Digitized by uooQie

S. GODEHARDI EPISCOPI.

35 1

ANN. CH.

EPISTOLA VVOLFERI ad ALBUINUM. 1038

4. Maji.

S U m m * reverenti® decore venerando domino meo & magiftro A l b u i n o a
toto femper devotionis ftudio colendo, Vvolferus fpiritu & corpore modicus,
quicquid pro plurali fubje&ionis debito jure proprius. Hiftoriam ae vita & ihfti-
tutionebeat|memori®patris,acpaftorisnoftriG odehardi epifcopi fcriptu-
rus, inter fpem & metum anxius diu multumque deliberando dubitavi; quia me
ad tam arduum,ac pr?clarum opus imparem,minufqjidoneum non ignoravi.Nam
quantum fpe & delegatione virtutum, quas per illum Dominus oftendit,delega¬
tus advocabar,tantum multiplici proprif negligentif confcientia & metu retrahe-
bar;donec tandem Pr«ceptorum,ac fratrum, maximeq; beati viri & veri Dei cul¬
toris Athelberti abbatisnoftri juflis, partim fponte, partim invitus obe-
diens, tale faftigium attingere tentavi, tu®mie clementi*, o pr®ceptor nobilis ,
fecretius offerendum ®ftimavi; apud quem & pro erratis facilis locus elfet ve¬
ni® , & pro demendis vel addendis, promtior, Sc non fufpe&a benignitas cautel®;
velfaltemindiffamataceleritastaciturnitatis ®tern®. Nec etiam , Pater jvene-
rabilis, aut dedignando mireris, aut admirando dedigneris, quod ut folus ex gene-
rali Pontificum, Abbatu, ac Doflorfi collegio,quafi ad mea nugacitatis infpe&io-
nem fpecialiter eligaris; cum 8 c hoc prudens pr®di£li monitoris, &: impulforis mei
induftria providerit; maxime quia tibi pro fidei 8 c dile&ionis tu® merito, ejufdem
Patris noftri vita, & ante St poft pontificalem promotionem, prf ceteris femper
claruit;& quia ipfe tibi fecretius ac familiarius, exemploChrifti ac difcipuli quem
diligebat,cordis fui arcana pr® cun&is aperuit: ideoque & me, ut pradixi, impa¬
rem , minufque idoneum ad idem opus prafertim impulit, quod per adolefcenti®
me® tempora inter Herveldenfe & A Jtahenfe ccenobium, quafi Orofii b more,
difcurfitaverim, fkprim®va ejus gefta, a Chrifti fidelibus Sc frequenter audierim,

Sc etiam pro parva adhuc ingenioli capacitate, libenter retinuerim. Deum ergo,
quifecreta cordium intuendo rimatur, teftor, me nihil in ejus memori* laude
defcripturum, nifi quod aut ipfe vidi Sc audivi, aut a vere veridicis & etiam pro¬
batis agnovi. Maxime tamen cum Altaha ftudii caufa exfularem, cujufdam vete¬
rani presbyteri, Reginoldi c nomine, quem & tu melius noveras, familiaritate & Auftoris
colloquio f®pius utebar, & fi Deus quandoque dignaretur, ejus veriloqua relatio- fides.
ne ad hoc iplum inftituebar; qui certe ei ab ipfa infantia fideli minifterio femper
adh®rebar, eumque facr* eruditionis litteras primus inftruebat, Sc omnia ejus di-
fta 8c fa&a, ufque ad monachicam profeffionem, 8 c etiam ad pontificalem promo¬
tionem, ipfe melius noverat.

2. Sed & egjpfolito prifc® obedienti® more, fi quid forte vel aptum, vel ine¬
ptum compilare quiverim, primo fagacitati tu® merito offerendum decrevi; ut
certe per te errata corrigantur, hiantia fuppleantur, fuperflua diradantur,necef-
faria lupponantur, &, ubi ubi deviaverim, quod fateor facile fit, ftoliditasmea
veniam confequatur, quin & contra infultantium irrifionem auctoritatis tant*
defenfione muniatur. Cum tamen, Deo te fte, pro hoc minimemovear, fi quis
me talium elatus irriferit, vel inurbanum quicquam conflaffe verbofius objece¬
rit , ut tantum ftudiofis & Deum timentibus fim^licem veritatis fententiam con-
ftruxerim; & his qui forte, Spiritus Domini infpiratione annuente, poft hoc dum
livor invidi® nubila prstendens occiderit, pr®di£ti Antiftitis aClus, & vitam con¬
digna reverentia condecorare noverint & voluerint, rerum Sc temporum certum
ordinem depinxerim. More fiquidem fagacioris canis, qui annuente venatore,
vel nutu, vel figno emiffus, tota die indefinenter,Sc quafi infatigabiliter laborat,
non ut fibi fojummodo, quod nec przfumit, pr®dam arripiat, fed ut jubentis do¬
mini ludicram voluntatem perficiat,rarum fcilicet Sc infolitum quiddam capien¬
do, unde non folum dominus cum fuis domefticis feftivius l®tetur, fed Scfuper-
venturis forte amicis lautioris c®n® jocunditas refervetur. Hujus, inquam, more

* Btouverus Sc aiu Mengh*rdo, Sc infra Amoidus, utdi&um ell in obfer rationibus prxviis .Nonnulli co¬
dices exhibent folummodo primam litteram utriufque nominis M. A.

b Orofias presbyter varia fufcepit itinera caufa difcendi. Sicmiflus eft ab Auguftirtotd Hieronymum.
t Mfli a. apud Boli. Ratmundi . alii duo, Rumoldi.

Digitized by

Google

352 V I T A

an chr. me libenter laborare profiteor ; non ut mihi laudem, quam in hoc non mereor,
1038 nec dignor > acquiram; fed tit vel modernis, vel porteris, ficut pr*dixi, sternam
4 M*;i. jufti memoriam quamvis indocili taxatione proponam. Quare ergo erubefcam
me canibus, qui certe majorem & excellentiorem inter bruta animalia, dono pu¬
to Creatoris, intelle&um habent, aflimilari, cum nec Evaagelica illa Chanansa
erubuerit, immo & gavifafit, fe a Domino canibus comparari, nec etiam Laza-
rus fpretus a divite horruerit his lingentibus confolari / Nam quantum brutis ex¬
cellentiores , tantum rationabilibus funt propinquiores, Nec faltem fuper hoc fi¬
delium quifque moveatur, quod a praediatis illuforibus fatuitati meae objicitur
non decere tam praeclari ac infignis viri quafi infimam a genealogiam diffamare,

< fed magis, ut ipfi putant, in laudem ejus filendo celare: cum quilibet fanum fa-
pientes non adeo attendant vanam generofitatis ja&antiam, quam utiliorem di-
vera Nobi- v ^ nae infpirationis praerogativam, quibus certe nemo nobilis Videtur, nifi quem
litas e vir- virtus nobilitare probatur, cum fcripturafit; Ubi Spiritus Domini , ibi libertas.
tiite. Propheta dicit: Dominus pauperem facit .& ditat ^fufcitat de pulvere egenum ,

Cer & deJlercore erigit pauperem , ut fedeat cum principibus , & folium glori# teneat .

'' Jtr ' 3 Quod in illo veraciter impletum effe, tota fan&aEcclefia terte, defcribimus, quia

, .r<*. i, eum per vias a Domino dedu£tum re&as ,& in confpeftu Regum magnificatum,
cum principibus gloriofe confedifle, & inter principes fapientiam locutum efle,
& folium gloriae feliciter tenuiffe vidimus. Unde& a nullo fidelium dubitatur,
quod modcrin fanflorum ordine facerdotum coram Chrifto proculdubio laetatur.
Si ergo jam-frivola loquacitatis meae fententia ultra licitum vel placitum fermo-
cinando proceffit, quod certe timiditas omnia etiam tuta timens effecit, tn Pater
& Do£lor egregie, qui hoc non folum praedifti Praefulis memori*, fed &; noftrs im¬
peritiae & debere crederis, & velle; tu, inquam , in quo eft & approbandi peritia,
& improbandi potentia, quorumlibet oblocutione contemta, fapienter provi¬
deas, ut & inepta, & inutilia aeterna taciturnitate fepeliantur - y & profu¬
tura , Domino donante, fine adulationis fuco proferantur.Quia fi quid a vero dif¬
fidet , non meae imperitiae, fed tu* imputatur incuri*. Sed, fi forte quid aptius e-
rit j non mea, fed tua pars.erit, ut quidam fe humilians ait:

' Si quid ab ore placet, laus monitoris erit,

PROLOGUS,

M*tt. f.

T>b- il^

I. /^VUiaevangelicavoce veritatis pr*cipitur, ut lucerna accenfa non fub
modio, fed fuper candelabrum ad illuminationem fidelium conftitua-
tur; «tpua fecreta Regum celari jubentur, opera vero Dei revelanda & magni¬
ficanda jure panduntur ; ideo dignum &; etiam gloriofum puta vinfcfc vitam beati
& venerandi patrianoftri Godehardi epifcopi, quantum divina clementia do¬
naverit , in exemplum modernis & porteris proponere, 8c geftorum ejus probabi¬
le magifterium Deum timentibus exponere. V ere etiam metuimus nos culpa ne-
gligenti* non carere, fi patiamur ea qu* ab eo laudabilia 8c vidimus 8c audivi-
mus, fub filentio latere. Quem enim Bajoaria olim ab initio verbi Dei vomere ex¬
culta , & facr* fidei femine fufficienter foecundata, verum religionis eruditorem,
nobis quibus opus erat medicus, concedente Chrifto tranfmifit,- nos Saxonesvel
certe Saxigen*, &ut vera nobis, pro dolor, infultationis irrifione objicitur, ver¬
bo Dei diu indomabiles, periculo non caremus, fi ejus gloriam domeftica defidia
obdurante filendo negligimus.

. INCIPIT VITA,

4. TGiturfeptingentefimoquadragefimo primo Incarnationis Domini anno,
JL quo b Karolus primus filius Pippini primi, filii Anchifi, filii Arnulfi, ex

^ hac

• Sic Bollandui, & quidem reftius ad AuAoris renfum, qui hic de S. Godehardi familia; obfcuritate lo¬
quitur i Brouverus autem & codex nofter habent intimam ■ Ceterum ex hoc loco rejiciturCrantzii & alio,
rum quorumdam fententia, qui Godehardum ex Bavaria* Principum familia oriundum putarunt,

b Hic auftor Carolum Martellum appellat Carolum I. licet enim Regis nomine ufus non fuerit, omnia
'tamen ira penes ipfum erant, ut regnum filii* fui, reliquerit eodem modo adminiftrandqm, donec tandem
exauftorato Childerico, Tippinus nomen Regis, quod re jam habebat, affuinlit,

Digitized by

Google

S. GODEHARDI EPISCOPI. 353

hac vita demigrans filiis Tuis Carolomanno & Pippino regnum reliquit,quo etiam ann. ch.
fequenti anno ilte Pippinus Carolum magnum genuit, initium a Altahenfis mo- 1038
nafterii a Chrifti cultoribus fapienter inceptum, & in religione monachicae infti-
tutionis feliciter eft perfe&um £,ante diftributionem Epilcopiorum, quae decimo monafterii
poft anno in Bajoaria a fan&oBonifacioArchiepifcopo eft fa£ta,ex decretoZacha- inlt,a -
riae Papz,& confenfu Pippini Regis, cui ante tunc temporis triennium frater Ca-
rolomannus Rom? tonforatus & monachizatus hereditariam partem regni & pro¬
prietatis dimifit,quando Vviliebaldo Eiftad,Jobanni Salzeburk, Eremberto Fri-
fingge , * Gaibaldp Radisbona commendatur, & Chriftiana religio ibidem digne , Cjribjl
Deo corroboratur; in praedifto certe coenobio fer vimen Chrifti ab initio feliciter do.
fuccrevit, & per centenos fere annos in monachico propofito laudabiliter profecit
ufque in deteftabilem illam diffenfionem',qua coepit inter Ludovicum imperato- *
rem filium Caroli-Magni, Sc filios ejus Ludovicum, Lotharium & Carolum ; ac
deinde Imperatore defunfto inter ipfos fratres, per multos annos,ut Chronica te-
ftantur, permanfit. In ea ergo tempeftate ecclefia plures defpoliabantur,coenobia
difturbabantur: inter qua & e jufdem Altahenfis ecclefiae ; proprietas ibidem a fi- DeIUuuur •
delibuscollata,&eotenusinconvulfadiripiebatur, & huic fceleri militantibus,
juxta debacchantium voluntatem, beneficii, immo maleficii caufa di videbatur.

Hac enim neceffitate monachica ibidem norma defecit; fub regula tamen Cano¬
nicorum idem locus ufque in tempora pia memoria c Henrici Ducis, quem.po-
ftea Imperatorem vidimus, item per centum annos perftitit.Quod & Ottopius
rex filius regis Henrici Saxonii fapius decrevit in aliquibus locis redintegrare: fed
plurali infortunio obftante, maxime tamen fratris fui Henrici Ducis Bajoarici
machinatione prapediente, non potuit perficere. Qui certe fibi in prima regali
ordinatione in pr^fentia patris ac principum quafi jocularia indignatione fe nobi¬
liorem jaftitans reftitit, & in eadem vana voluntate femper contra fratrem Re¬
gem privatim&fubdole, contra filium Regis*Ludovicum, ut Bajoaria adhuc , '

teftatur, publice perftitit. dolfum.

5. Praclara igitur indolis puer, Godehardus nomine, juxta Altahenfe mona-
fterium ex ejufdem ecclefia familia, in villa Rithenbac difcefis Patavienfis, a ve- S-Godehar-
re Chriftianis piis &honeftis parentibus,feliciter natus eft & enutritus, ftudiis lit- 1 or us *
terarum adhuc infantulus contra int«ntionem quodammodo parentum fuorum,

*fe tradidit, [ d Erant fchols quas vifitavit, prope monafterium Altach, trans flu¬
men Danubium. Cum autem mane Turgens fanftus puer, gratia vifitandi fcholas
veniret prope Danubium, quod pons ibi non erat, ut pollet fluvium pertranfire,

Deo dante,vadens ad fcholas, aut inde rediens, quemdam reperit qui libi per flu¬
men continuum & fanum praebuit conduftum .)Ineodem monafterio puerprae-
di£lus fideliterj parentibus oblatus, a Fratribus devote fufeeptus, litteralis fcien- Monafterio
tiae hauftum Emmino tribuente laudabiliter imbibit, & divinae legis notitiam pro Aitahenfi a
parvulo adhuc aetatis ingeniolo libenter accepit, juxta quod dicitur: Facillime ^ e ^ b “ s
difeitur, ubi Spiritus Dei do£tor adeft. ( C? pit namque fanflus puer, in primaevo
aetatis, feu juventutis fuae flore vanitates declinare, atque levitates e vitare, ma¬
gis eligens jugum Dei fubire, & virtutum tramites adire, quam vanitatibus hu¬
jus mundi, ut illa femper aflolet aetas: coepitque de bono in melius, de meliori
in optimum non fegniter Te transferre. Ob hoc femper terebat ecclefiae limina,
ut ibidem hauriret facras legis flumina, ut exinde mentem fiiam inebriaret fiti-
bundam. Aderat ei Dei timor, ipfum ab omni retrahens lafcivia puerili. Sic
igitur fe omnibus exhibuit, ut organum quoddam Spiritus-fan&i effe veriflime
appareret: unde &fa£lum eft ut in habitu faeculari, quo inter Religiofos mane¬
bat , multos de Religiofis in vitae fan&itate pelliceret e vide nter.

6 . Cum autem bonam moribufque honeftis hujufmodi vitam laudabilem in di-

AftaSS.O.B.Tom.VIII. Z £io

a Monafterium Altahae inferioris in Bivaria in Epifcopatu Patavieaft, quod perftac etiamnunc fub
Regula S. P. N. Benedi&i.

b Editi habent, feliciter eft terfedum quindecim fere annit , ante diftributionem Epifcopiorum, qua poft
annum in Bajoaria a fando Bonifacio Archiepifcepe foda eft. Mf autem Grzcienfe in Notis Bollandi fic
habet. A S. P 'irminio {$• domino Odilone Duce Bauvarico, aliifque Chrifti cultoribus fapienter incoeptum, &
in religiofa monaftida inftitutione feliciter efi perfedum, ante diftributionem Epifcoporum , qua decimo poft an¬
no in Bauvaria a fando 'Bonifacio , &c.

c Is eft Henricus e Bavaria; Duce imperator, fan&itate celebris.

d Hoc miraculum deeft in ooftro tnf codice, (icut & alia multa, qua:’ fuis locisindudunturanfiilis.

Digitized by

Google

354- VITA

AtaM, ch. flo monafterio Altach per aliquot annos peregiflet, & adolefcenti® annos attigif-
1038 fet,&vitas fanflas fama per totam BavariarnfedilatafTet) eo tempore beatus vir
4< Chriftianus a Pataviae Epifcopus idem monafterium Beneficii caufa gubernavit

tempore Henriciducis prioris.Et Fratres ibi in divino fervimine coadunati, poft-
quam ejufdem pueri laudabilem in timore Dei indolem cognoverunt, eum ( Pa-
tavienfiepifcopo, qui tunc idem monafterium beneficii caufa gubernavit, eum
commendando notificaverunt.d) Quo ille audito ut certe erat prudentiflimus
Deo gratias retulit, illumque inde eduftum in luam familiaritatem affumfit.
Quem ubi de virtute in virtutem, gratia Chrifti provehente, fcandere cogno¬
vit, amplius eum pro collata divinitus induftriagratulans amavit, (ac Cancel¬
laris ei officium commi fit, in quo officio talem fe exhibuit ut divinas organum
fapientias fe omnibus exhiberet,) ac per triennium fecum per di verfa expeditio¬
num , ceterorumque commeatuum difficiliora itinera, quafi praetentandi gratia
circum vexit, & facrae fidei ac religionis catechifmo devotius inftruxit. ( Timuit
autem fanflus juvenis Godehardus, ne quid in tantis quibus praepeditus erat ne¬
gotiis , vanum iliaberetur animo: ideo a diflo Patavienfi recedendi petita licen¬
tia , & vix obtenta, is ) eum ejufdem coenobii fratribus in fupplementum divi¬
na fervitutis obnixe repetentibus, fubdiaconii gradu decoratum remifit. Qui
ibidem in fanflae converlationis Audio de die in diem per adolefcentif tempus la-
gacius invigilans, communi etiam fratrum commodo & utilitati de votius inten¬
dens , majores fcilicet juxta Apoftolorum, honore praeveniendo, cos vos juftis
exemplis adhortando, fubjeftos lacris faspius monitis ad meliora follicitando ; &
ita divina clementia comitante,in brevi verse religionis difciplinam ad integrum
confecutus , diaconii quoque honore fublimatus, eidem monafterio, ut vere
poftpatuit, Deopraedeftinante, Prsepofituseftconftitutus.

7. Anno deinde poft panum Virginis nongentefimo oflogefimo ofla vo c , Ot-
tone imperatore fecundo,poft periculo fi flimum & etiam infelicilfimum Calabris
bellum, adhuc per orbem terrae clade & infamia notiffimum, ex hac vitafublato,
& Romae cum fummo totius Chriftianilmi maerore, fatis tamen honorifice fepul-
to; poft inconfideratam dMerfburgenfis epifcopatus deftruflionem, Sc poft in¬
nocentem juxta vocem populi Geronis comitis necem prasdiflus Henricus Dux
. Bajoaria, pater Henrici Imperatoris, ab Imperatore patruele certe fuo, ante fe-
ptenniumob infidelitatem &tyrranidem quam contra eum paterno more exer¬
cuit ,ab honore fummotus.Tunc occafione vindicandi * in fpein regnandi, arro-
titi^ ^ § ant *? lurore incaflum elatus^ierilem filium dignvun Dei ordinatione regni here¬
dem opprimere, femetque in Monarchiam regni fuadente feduftore conatur eri¬
gere. Cujus tamen nugalis machinatio a primoribus regni Deum fane tim€tibus,
& maxime a Vvillegifo Metropolitano Maguntiaco & Bernardo duce Saxonico
pacifice fedatur,eique poft multa apta & inepta qu§ modo melius filentur,quia in
Chronicis plenius continemur, prifeus ducatus redonatur. In proximo autem na¬
talis Domini die, Otto puer coronam regni a praenominato Metropolitano hono¬
rifice percepit, & in omni ecclefiaftica perfeflione feliciter more avito crelcere

pit.Cujus quidem laudabilis induftris initiale fuit indicium, quod feptimo fuae
ordinationis anno f^pe diflu Altahenfe monafteriu Epifcoporu confilio,auxilian-
te demum Duce praefato,in priftinfi monachicf religionis reformari fecit ftatum.
Momiiif* • 8* Quidam igitur venerabilis vir,E rchembertus nomine,illic Abbas prf-

«ahf il> refti* P on * tur > ^ 8 uem , auxiliante Domino, divinam ibi minifterium juxta regu-
tuta . lam

M Bollandus habet, Fridtrieus Juvavcnfu , id eft Salifburgenfis , Archiepifcopus, Sc quidem reftiut,
Ut ipfi videtur, quod Huildins Tom. *■ Metrop. Salisburgenfis ubi de mOnufterio Altahx inferioris,
te hnt Godehardum a Eriderico Salisburgenfi Archiepifcopo , qui tunc Altach m beneficio habebat, Acoly¬
thum ac deinde Subdilconum ordinatum fiiiffe, atque etiam Canonicorum pracpofituin. Quae omnia hic de
Chriftiano difta non fati* cohaerere exiftimat, cum ipfe anno 991. Patavienfi* Epifcopu* eleftus fit, quo
tempore jam Erchamhertus monafterium Altahenfe adminiftrabat, qui hujus loci regimen anno 990. lmif-
fe dicitur apiid Hurtdium loco laudato.

b Sic cod. Bodec in Appendice Bolland. ceteri, tum uctitit fmtifieis iutimuverunt .

c Legendum eft tSoffRmo-ttrtii; quo defim&us eft Otto 1.

4 Hanc ecclefix Merfburgenfis deftruftionem fufius exponit Dithmarus libro 3. Cujus bona ad diver-
foS diftrafta funt, ipfaque privata fede epifcopali Halberftadenfi ecclefi* fubjefta fuit, Abbatia in locum
Cathedralis ecdefiae ere&a.* quod ad annum iooj. perfeveravit. Tunc enim, ut idem habet Dithmarus li¬
bro 6. Henricus Rex antecefforum fuorum naevum cupiens emendare , Epifcopatum Merfeburgenfem in-
ftaurayit, St Vvigberto fuo capellano dedit, quem poftmodum multis boni', locupletavit.

Digitized by

Google

S. GODEHARDI ETISCOPI. 355

lam fanfti Benedi&i religiofe diifponitur. Ad cujus ftatim faluberrimam ammoni- ann. ch.
tionem promt» obedienti» juvenisGbdehardus, corde &: animo a f»culi vanita- 1038
te con verfus, cum aliquantis ejufdem loci fratribus monachus eft fa&us, anno, 4 * Mali -
ut ipfe f»pius nobis intimavit, aetatis fu» tricefimo-primo, pluribus tamen ex eo- Qu*m pro-
dem coenobio,ut non ignotum poftmodum memoriae, fratribus digredientibus,in- S^GcSc'
ter quos erat quidam T. a quem poftea Mindenfis Ecclefi» epifcopum vidimus. har 4 us,
Sedhovellus novae religionis tyro adoptatus melioris vita tyrocinio, ut in priori
propofito l’olebat,toto cordis ac mentis affeftu ad caeleftem aulam anhelabat;adeo
ut novus praeceptor novo auditori, quod certe in talibus infolitum eft, confidera-
ta e jus* probabilitate omnem divini ovilis curam poftfe petlitus commendaret, * pro.
eumque fibi in fpiritalis exercitii filiationem fingijlariter praeoptaret.(Erat enim buate '
caHtate fervidus, in labore ftrenuus, in oratione devotus, meditatione profun¬
dus,contemplatione fufpenfus : ,corporehoneftus, corde mundus,fibi rigidus, defe¬
ctibus aliorum compatiens, humilitate praecipuus, in paupertate laetus, & in vera
nitidus caftitate.)Qui tamen pr»di6lus Abbas poft triennium vel caiifa infirmita¬
tis, vel taedio curae fascularis idem regimen reliquit ,& ad fccretioris vitae folitudi-
nem in confpeftu interni Arbitri vacare decrevit'

p. Iiis etiam diebus praememoratus Bajoari» dux obiit, Cujus loco pius Henri- S. Henridis
cus filius ejus furrexit, non patris infolentiam,' fed initium fapienti» timorem * av!,r ' s
Domini pleniter fecutus,quia erat omni litterarum ftudio principaliter imbutus,

& totus fane fide & a&u catholicus. Qui ftatim in di vini famulaminis cultu fuc-
cenfus, praenominatum coenobium iterum fpirituali privari paftore indoluit, &
eumdem Godehardum tunc presbyterum, Abbatem ibi praeponere voluit/ cui G odear-
ille per biennium jufta fatis excufatione reftitit, quia ftdem& locum Paftoris lui dum Aita.
ipfofuperftiteufurpare non debuit. Sed poftquam Abbas a fratribus & etiam ab pr * h '
Epilcopis vocatus revenire recufavit, eifque licentiam quem in locum ejus vel¬
lent fubftituere mandavit; tandem epifcopali au&oritate * & fratrum unanimi¬
tate viClus idem regim en juxta ducis decretum fufcepit. Qui ftatim in exordio fu»
promotionis totum fe Chrifto vigilanter mancipavit, "& diftri&iorem regularis
vitae tramitem cum confociatis fibi fratribus ingredi anxie curavit, & in tali ftu-
dio fe ibidem per ofto annos indefin<enter exercuit, & praeter hoc tamea manuali
labore multiplicem fru6him acnecefiariam utilitatem acquifivit. Qui & ibi in
monte quodam, qui Hehnhgerefberg ^ dicitur, Caftellum firmum & in eo ec-
clefiam pulcherrimam in honorem fan£» matris Chrifti Mari», in cujus fpfccia- * .
le fervimen futurus erat, cum condecenti sdificio conftruxif; & circumquaque,
maxime in faltu Boemico, qui eidem provinci» proxime adftat, ad triginta &
eo amplius manfos labore tantum manuum cum fratribus Apoftolico exemplo
filvis & vepribus erutis, ad ufum utilitatis inibi Deb fervientium reformavit. In-
terim 1002. Incarnationis Domini anno, nobilis imperator Otto tertius ex vita
hac immatura morte difceflit, in cujus regnum pr»di£tus Henricus dux omni
pietate perfpicuus fucceflit.

10. Erat in illo tempore in c Herveldenfi monafterio fan£ti Vvichberti B. ab- Monaflerii
bas d venerabilis genere & dignitate memorabilis; qui tameu, ut falva * pace g/
dicatur, ultra fui propofiti ordinem, Humano more popularis fam» laudi inten- flatus.

AH a SS, O. B. Tom.VIII. Z ij tus, * * L in;

« « Sic codex Compend. Brouverus tamen & Henfchenius die 4. Maii Bollandiani habent ThUtmarus,
Henfchenius aliquid intextu deefle fulpicatus punda incerpofuit, cum his voculis fed »0», \ptar nec apud
Brovverum, necinnoflro exemplari habentur etelefia.. .fed non epifcopum. Idem laudat codicem Grascienfem
«pii hunc locum fic exhibet: quidam Dietricus quem, &c. fed hanc ledionem rejicit, quod nemo occurrat,
ut ipfi vifum elt , tunc temporis epifcopus Mindenfis hoc nomine donatus. Hanc tamen finceram eflc le¬
gionem verifimilius exiftimo, nam in Chronico Saxonico quod penes nos habemus mf. ad annum 1012.
habetur Theodtrieus Mindenfis prafui n. Kal Martii decejftt .Qui procul dubio hic memoratur: nettioenim
nefcit, Dietricum & Theodericum idem eflfe nomen.

b Jacobus Gretferus ad.calcem vit* S. Henrici, in libro de divis Bambergenfitjus, varia edidit diplomata
in gratiam monaflerii Altahenfis, cui tunc S. Godehardus praterat. Quintum eft de villa Helingcrfperge
datum anno 1009. apud Merfeburg. ' • .

c Hersfeldia» monafterium celeberrimum Ordinis noftri in HaiTI.i, ubi corpus fandi VVigberti depoli¬
tum fuit.

d Sic hujus abbatis nomen in cod- noftro exprimitur Brouverus & Bolland. Bcrtholdum appellant : co-‘
dex Grarcienfis, ut notat Henfchenius, Bernhardum, que videtur germana ledio: etenim Chronicum Sa-
xonicum mf. hanc Godehardi in Herveldenlis monaflerii regimen inftitutionem ipfifmet hujur viti verbis
referens , Semharium abbatem appellat, codelc Bodec. in Append. Boli, hftjet Berir.herUtt' ■

Digitized by v^.ooQle

AN.CKR.

1038
. *•

dj*m fan&>
Godehardo.
traditur..

Boli.. t&TL-
tum».

Ite*Te--
gernfcnfe
& Crcmerk-
(e.

Guntberae
Hersfeldam
fecedk.

35* VITA..

tus, e jufdcmccenobii fratres forte aliquando debita converfatione fovit indul¬
gentius , ita ut more Canonicorum proprietates fibi tam privatis aedificiis,, quapt
&.in equis, & cultioribus quoque plurimis; veftimeitfis, ac ceteris raundan# gjp-
riae pompis vendicarent, & licentiam quoque dandi & accipiendi cura illicitisuc
fuperftuisconviviisceterifque talibus ufur pacent • Quofcilicet Abbate bfen.olo
ante finem fui aegrotante, 8c ultra. Futf.am flumen in monte, qup ipfe manaftgri-
tun in honorem iap^li Petri apfiftoliconftruxit, cura militibus ac ceteris fibi fa¬
miliaribus refrigerii lenitate commorante, fraces;indignatione permoti^ qu#fi
apatrecontemti, ad, Regem tam P er femetipfos, quam per litteras ac legatos
fepius diverfas querimonias dirigunt, fibi vjftus,#: veftitus denegari neceflaria,
It illis cum ceteris Chrifti pauperibus efurientifius, res esclefiufticus per yaoa
inutilia prorfusdilTipari. (Rameorum querimoniam Re^ fapiens altius quam
ipfi opinarentur intelligens, fed 8$ vitam diorum non nefciens, diutius diflunq-
lando diftulit; fed ad ppftremum importunitate eorum devi&qs, mod,ificata(er-
mone refpondit, libenter fe patrem eorum > fi ©ei dopo convaluerit, de tali bus
ammoniturum, fin vero obierit, eis ijnmo & fibi in proponendo paftoje in diyj-
nis 8c humanis, fapientum confilio juxta timorem Domini provifurum.

ii. At memorato Abbat?paullpppftdefun£lo t praedirum Godefiardum eis
patrem gubernatoremque Epicoporum confilio praepofuit, quem etiam ut in
omnibus eis juxta timorem Domini, & monachicam religionem provideret, fol-
lerter pragmonuit. Qui illuc per Vvjlljegifum Archiepifcopum perdurus, 3? per
eu etiam, ficut Deo gratias optime noverat, ad bene faciendum fapieuter infini-
fitus; in primo adventq gratias divinas pietati referens, ejufquedireftipnefl} in
proteritis , praefentibus & futuri^ folljcite quaerens, primitus eis juxta regulare
praceptnm diriora 8c afperiora mandata propofuit, & licentiam eis ad preces
Metropolitani, aut fecum hapc celebrandi» aut quo vellent difcedendi contrihuit.
Qui ftatim upanimiter confpirati fimul omnes, paucis tamen femorihus vel pue¬
rulis remanentibus ,egrefli ,perdiyerfa loca varie fiint difperfi ■ quos tamen po-
;ftea faniori confilio, epruiqdem qm rpmanferaqt perte induftriam.ejus ac man-
fuetudinem intpljigentium auxilio, quofdam citius, quofdam vero ferius, paene
omnes ad ovile reyqcavit, eofque fub levi jugo Chrifti facile, Domina guher-
nante , coadunavit. Civitatem vero ipfam & cjauilrales cphabitationes a fuper¬
fiuis df ineptis pluribus aedificiis ilico purgayit, 8i in condignam monachico pe-
ceffitatis habitudinem honefte reformavit i cum iiribi inventis & aliunde ac-
quifitis fratribus, in eqdem cp^nobio per feptem aonos Deo dign^^f hominibus
laudabiliter miuiftravit.Commendata fiint ei 8$ afi^doaiflPPafiWa > Ppgarenfc
& CJremenfis a quae pari quoque deligentia in Chgrifta fervimipe gubernavit.

ra. Iifdem temporibus fuit in Thuringiae panibus quidam Yitnobili§, digni¬
tate , & meritis illuftris, nomipe £GuNTHE*ijs>qui pro deficis juventutis
ipg^mifeens > & cqnfiderata diligentius a&uum fuqrum qualitate, faciem Pomi"
ni mconfelfione praeveniens; fed propria; diffidens imbecillitati cotppris 8{ animi
[ |ier veldiam ad novum Abbatem digne, ut ppftea p^uit» p?n jtendp accpffit,
eiqpO omne fpcretum cordis ac voluntatis fuae funditus aperuit. Quem Abbas ju-
fte in Deo timoratus, blanda coqfolatipne, & condigna etiam provifione, poe-
nitentem fufcepit, & ad monachicam ufque profelfionem faluberrima fui com¬
monitione Domino cooperante, convertit, qui ftatim ) ad penitus abdicanda
quacumque funt faeculi, multiplicem fuae hereditatis proprietatem quam aeee-
perat a progenitoribus,fan61o Vuichbertocum copfenfu heredum fuorum firma
traditione delegavit, primitus tamen, fub. teftibus teftamento paftus, m mona¬
chus faftus monafterifl,quod c G.elinge dicitur,viftqs & veftitus grati a,ipfe poffi-

deret,

« Boli, tsgeunft &• Cbrtmfmfe. Utrumqiie etum nunc ^ridini Bcqediftiiip‘addifluni Primum

Ttttrrft , vulgo « l;cu vicino diftum , io fuperion, yujt^ jciter principes Imperii locum

habuit, ut patet fX privilegio Ludovjci 4. anno ijai. 4 >tO : «Iterum vero in A u ft r ‘ 1 luperiori Cremmin -
Jter diftum, ob SEdificiorum magnificentiam, &c. celeberrimum. Monafterio §juirini quod Jtrum elt

*» l«f* qui Mtminttqr Tfgrinft, duos manfos d^dit S, Henttcip Imp. ad petitionfnj Chifffiffuid^lax con¬
jugis & Gotehardij abbatis, cujos diploma anno 1019. datum , edidit Gretferus ad calcem viti S. Uen-
rict.

i De Gunthero agcndutn ^n(ra ad annum to4j, ubi yitam ejus eahibebimus.

e Gelliofte monafterium, quod oIii»i erat in Turingia. Ibi Arnoldus. S. Godeardi 19 JdlcrsfeJdenfi regi¬
mine fuccellor, obiit anno 1011. ex Lambctto Scafniburgenfi.

Digitized by

Google

S. GODEHAKDI EPISCOPI. 357

deret,acirafribus illic Chriftofervientibus fecum inde neceflaria-provideret. Sed an.chr.
Abbas prudenti pertra&ans confilio homini noviterconverfo talem pa&ionem 1038
in via mandatorum Dei maximo futuram efle periculo, & plus inde per dies ani- * M * il •-
mx nafcidifpendium quam corporis ut putabat fubfidium, interim illum provida
mente ab incf pto fufpendit, Sclaico habitu adhuc ufum ad Altahenfe monafte-
rium fecum perduxit.Ibidem vir praedibus corde tenus compun£lus petiit ab Ab¬
bate , ut ante profeflionem liceret fibi Romam petere & Apoftolorum Chrifti,
aliorumque San&orum intercelfionem pro tranfaflas vitas deviis, & pro novas vi-
tjg ingrelfu quasrere . Quo permittente it, & redit, tandemque ante altare fantti Fit mon!i
Mauricii a cingulum deponens,caput & barbam totondit,& fa£ta de more petitio- chm Alta¬
ne fufceptus,ac aliquamdiu regulariter prqbatus, ab eodem pallore monafticas vi- h(e •
tas habitum eft adeptus,

13. Verum poft votum profeflionis non immemor fuas quam praefcripfimus pa¬
ctionis,adiens Abbatem licentiam petit patriam repetendi, & locum quem pepi¬
gerat juxta condiCtum incolendi. Quod pius pater interim confenfit, nolens pm
obftinata contradiflione ab affe&u quamvis iniquo prohibere, donec ratione di¬
cante illicita cupientem animum paullatim poflet mitigare. Venienti igitur ad Ga]i;n ^
locum Gelinge diCtum, & difponenti neceflitates ibidem commanentium, exoc- pra-ficitur,
cultis tentatoris infidiis, Deo > ut certe credimus ad exemplum beati Job permit¬
tente , multa & varia ei occurrerunt incommoda, pro quibus dum ipfe fcilicet an¬
tea paupertatis ac laboris infolens ad Abbatem laspius queritando confugeret, '

e jufque pro talibus confilium 8c auxilium anxie perquireret, follicitus pater flu¬
ctuationem mentis ejus profunde profpiciens, & fubfecuturam forte cordis muta-
' bilitatem vehementer pertimefcens, blanda interdum confolatione & fuavilaqua
commonitione mseftitiam ejus mitigans; interdum vero juxta Apoftolumarguen-
do, obfecrando, increpando, oportune, importune nutantem ejus animum cafti-
gans,ad viam falutis eum reducere ftuduit, quod tamen adhuc modicum profecit.

Sed cum ih hac altercatione faepius Inflarentur, &inhujufmodi moleftia ambo
crebrius fatigarentur, illi iterum quadam die fuas follicitudinis querelam fugge- 4
renti,vir Dei debito juflitiz zelo permotus, turgente 1 , utajunt, pulmone refpon-
dit,autin promiffa obedientias ftabiiitare Deo devotiuaferviret, aut certe ad foli-
tam fasculi vanitatem laqueis iterum fatanae irretitus, abjeCio habitu rediret. Ad
quam vocem ftupefa&us auditor intremuit, & erroris fui nimietatem fero tan¬
dem perhorrefcens ingemuit b , omni prasdiCta. paCtione corde tenus oblita, & to¬
ta cujufcumque incommodi querimonia abolita, ad Altahenfe monafteriiim, ubi £j J « ham
tunc fub e jufdem patris cura,' ut in gratia omnium loquar, Angulare divini cultus 1 '
ftudium fer vebat,fe contulit; & illic fratribus humillime fub jeftus, & in facras re¬
ligionis diftri&iane pleniter in brevi tempore divini roris infufione inftru£lus,ul¬
tra regulare praeceptum femet etiam Praelatis admirantibus afflixit.

14. Tertio namque fuas conyerfionis anno in prasdiCto Boemico faltu eremum secedit
petiit, in qua ad trigintaTeptem c annos in ftudio fan&ae religionis & in ftimma in ere muni,
veraciter diftri« 51 ione fpontaneas paupertatis,cum fibi commanentibus vixit. An¬
nona denique eorum erat fimplex & modica, agili ftudio d a Rege Ungarico & de
Bohemia & Polonia, necnon & ceteris.diverfis provinciis fimulcum veftitu con-
quifita: de potu,ut omnibus notum eft, nihil prorfusibi nifi fola aqua habebatur,

& ipfa etiam hofpitibus ad fuflicientiam, fratribus vero ad menfuram dabatur.

Nam litteras omnino frater ille, nifrtamum Pfalmos, non didicit, & tamen om¬
nem rationem & intelleftum Evangelii, legis & prophetarum 8 c hiftoriarum
quoque, ex crebra fratrum relatione, & etiam avidiore verbi Dei exauditio¬
ne mirabiliter percepit; adeo ut faspiffime obfcuriora e myfticas intelligentias
interdum jocando, interdum Vero ammonendo ftupentibus auditoribus profer¬
ret . Quod nos quidem qui eum familiarius novimus, frequenter audivimus ,,

AH a SS. O. B. Tom. VIII/- Z i i j prae-

* Sic Boiland. cui confentit vita S. Guntheri. Codex autem nofter cum Brouvero & aliismiT S . Maria *

b Cod. Bodec. apud Boli, in Append.Maji addit: &td-& hau eaetfam fio imperatori Htnrito fer ordinem Abbas
totum [teretius intimavit, qu * habentur i* ipia Guntheti vita, abeodem Wolfero hujufce Godehardi vit*
feriptore edita, quam infra habes ad an. 1014.

e Idem codex St Bamberg. firme triginta [ex annis. ' ‘

d Siciidem mffalii, erat varia vario certe (ludio. Brouver. & cod. Compend.infra, Vngarieode Btcbin & *

Poliam & ceteris t Cod. Bamberg. ut nonnumquam obfcuriora quaque. '

Digitized by v^ooQie

35 «

VITA

ANN.CH
IO38
4 - Maj»

S.Greg.l.i.
Dialogor.
cap. 1.

S.Godehar-
dus regi-
men Hers-
feldix ,&c.
dimittit.

Ejus fotn.
nium-

Prologus

fecunda:

partis.

. praecipue tamen cum in fumma fua feAi vitate,in nativitate fcilicet fanSi Jofaan-
tiis Baptiftas fpecialis fui patroni, fermoni ejus affuirnas, quo in capirularicdlla-
tione eodem aie fratres fuos ammonebat:dum eos de ejufdem patris vita & mori¬
bus, viftu & etiam veftitu, & operibus ad paupertatis fu* Domino Deo placitam
tollerantiam in Aruebat. Verum enim dico Sc coram Deo non mentior, quia om¬
nes paene qui aderant eidem fermoni, ad uberrimam lacrymarum effufionera do¬
no Dei funt compun&i. Aflfedit ibi venerabilis Abbas Altahenfis Ratmundus
cpm pluribus fui coenobii fratribus,& aliis infuper multis hofpitibus, praeter nos,
quos in canonico habitu illuc ingredi religio vetuit, quos tamen fratrum familia¬
ritas & maxime Abbatis licentia circumquaque ad feneftras, concionatore igno¬
rante, clanculo collocavit, Erat enim, ut de fanfto Benedifto dicitur, quem poft
Deum vita & moribus fequebatur, & icienter nefcius & fapienter indo&us.

15. Beatus igitur Godehardus fenio & labore jam feflus, & etiam taedio faecula-
■ ris curse repletus, annuente Rege Helveldenfe regimen illuAri viro Arno leto

fuo prius eo loci praepofito ,& Bertholdoa seque venerabili fuo primicerio
> Dagarenfe commenda vit;ficque ad Altaha remea vit,ubi, fi Deo tantum placue¬
rit,in finem vitse fua in debito Cfptse religionis Audio perfeverare decrevit.Idem
enim monaAerium omni devotione,ut vel hodie ibi liquet,adornare Audebat, li¬
bris fcilicet & pretiofiffimis m iffalibus, indumentis, cseterilque variis & utilibus
ecclefiaAicis ornamentis; maxime tamen, quod & ubique notiffimum e A, pluri¬
mos in eodem cf nobio fratres fcientia & moribus illuAres enutrivit, quos poAea
inter diverfa monaAeria, patres & do&ores, Regis ac Epifcoporum petitione di-
fpertivit. Sed cum jam in laboriofa, fibi tamen placita, illa fua quiete per decem
annos inhujufmodi Audiopauferet, totaque cordis intentione in regione vivo*
rum Domino placere diurnis nofturnifque fufpiriis praeoptaret, mirabile tandem
fomnium vidit,ut ipfe nobis fscpius intimavit,poft quam certe vifionem fe de hoc
mundo,quo Deus jufferit,obiturum non dubitavit b .

1 6. Quadam igitur nofte,utfemper per triginta jam annos conluevk, poA pri¬
mam rantum no&is quietem ecclefiam ingredi ens, pfalmodi* ceterifque talibus
officiis intentus, pernoftabat ; fed & poA matutinas in incoepto decreto perAabat:
jamque aurora irradiante,modice dormitans cubiculum intravit,feque fuper fca-
mnum tantum inclinans,hujufmodi fomnium vidit. Nam oliva pulcr* magnitu-
dinis^biin clauArali atrio Aabat& putabat fe fub eadem arbore le&ionis Audio
fodere,& ad fe quafdam graviores & ignotas perfonas accedere,qua fe a Rege illo
miffas alTererent,ut eamdem olivam luffoffam, fibi in regale fer vimen deferrent.
Nec mora, ut fibi videbatur, fecures & fofforia arripiunt, eamque fumma fe Ama¬
tione exAirpare contendunt. Sed quanto altius infodiunt, tanto denfioretn radi-:
eum tenacitatem inveniunt.Quodipfi videntes, fe Amationis caufa admotis fecir»
ribusradicesfecandopraecidunt, fiequeeWlfam arborem fecum auferentesdi-
fcedunt,& Aatim,ut acAimabat, ex relifta radicum denfitate innumera & fpeciofa
virgulta fuccreverunt,qux etiam totum atrium fua multiplicatione repleverunt,
ita ut & vulgus diverfi fexus & astatis accefferit, &de iifdem frufletis plantaria
plura evellens per rura & compita diffeminaverit. At ille evigilans ecclefiam.
Aatim intravit, totumque fe fe, cogitatum fuum in Domino ja&ans, divinae cle¬
menti* attentius commendavit, quia fe poA idem fomnium difceffurum certius c
aeAimabat» Quod tamen lapiens quique alia evidenter portendere patenter in-
telligit, qui multiplicem do&rinae illius numerofitatem follieite perpenderit, &
illic in prioris religionis exercitio reliflam, & poAea ubique per diverfa divini
roris dogmata falubriter difperfam.

17. Quandoquidem d beati viri vitam non propria fcientia quae certe nulla
eA, ftd divina clementia favente,- ab exordio hactenus per multa laudabilia de-

fcri-

» Codex Grxeienfts habet Burchnrdt. In poftro autcin exemplari prima folum hujus nominis littera
^ habebatur, ficut fle fiipra pro Amoldo, A.

k Bamberg. prtfftr ptod ft d» htt mundo trunfkurmn ttrtiftm* tdfiont futuvit.
e Batnb fuim fecundum iUud fomnium ft indt dtfetfurum citius txiftinmvit

4 Hic incipit fecunda pars Vita: fandi Godehardi , fcilicet de ejui «pifcopatu , in nonnullis, eod. 8 e
apud Brouverum, ubi hujus numeri initium ad hxc vetba, Anno, Stf. velati prxfstio quxdam tfd Dtftn-
ftrtm infcribitur. Ir. autem alius non tti ab eo cui primam partem nuncupavit , ut in ejus le&ione pa-
tet j

Digitized by uooQie

' 0 '

Maii

S. Bcrn-
vvardi e.

Godehar-
dus epifc.

S. GODEHARDI EPISCOPI. 35?

fcripferim, gratias pro fcire condignas eidem clementi* refero, tuumque vene- ann.ch.
rande Pater auxilium, quem a fine ufque in finem in omnibus & in hoc praecipue 1028
negotio eruditorem, defenforem, corredoremque praelegi, tuum, inquam, 4 ‘
tuique fimilium auxilium & interventum ad Deum imploro, ut deinceps majora
& laudabiliora illius diredione fine mendacii fuco veraciter & congrue defcri-
bam. Anno igitur poft incarnati veibi Dei my fterium 1022. regni vero domini
Henrici vigefimo-primo, Imperii autem nono, felicis memoriae ^Bernvvar- logium?
dus venerabilis noftrae ecclefiae antiftes ex hac vita ad perpetuam migravit, cu¬
jus certe obitus totam regionem maxime contri flavit. Erat enim, ut feftinando
omnem vita ejus hiftoriam tranfcurram, in eundo divina fervitutis fanda ftudio
jufte fervidus, & in tota mundana utilitatis fagacitate fapienter providus, contra
rebelles & induratos jurefeverus, ergaobedientes & modeftosritemanfuetus,
in eleemofynis & miferatione compatiens & largus, vigiliis, jejuniis & orationi¬
bus convenienter intentus. b Monafterium noftrum itaque libris, ferico, auro, ar¬
gento , gemmis, piduris, aliifque ecclefiafticis ornamentis pluribus decenter
redimivit,clericos auxiliante Deo multos & etiam in divino fervitio utiles enutri¬
vit . Venerabile templum fandi Michaelis proprio labore conftrudum, fuaque
hereditate &acquifitione fufficienter dotatum, in monachicam religionem Deo
confecravit. Turres vero munitiffimas & etiam honorificas cum adharente muro
in orientali & occidentali parte noftra civitatis, in tuitionem civium conftruxit,

Ecclefias multas cum variis & utilibus adificiis, per diverfas epifcopii curtes adi-
ficavit, & omni prorfus pontificalis pravifionis honeftate in divinis & humanis
follerter invigilavit.

18. Eodem tempore Imperator Gruona fedebat, & prarnemoratum Abbatem
folito femper pietatis more fecum habebat. Adveniente igitur legato cum hac lu- c *

gubri legatione, imperator fidelem Chrifli fuique amicum,condigno marore de¬
flevit , & piam ejus animam Deo & fandis Dei Angelis debita commemoratione
commendavit. Deinde Abbatem fecreto foliloquio convenit, eique fua volun¬
tatis arcanum de epifcopatu ejufdem fedis aperuit. Cui ftatim ille in faciem refti-
tit, & fe indignum tanto ac tali officio & honore refpondit. Quem item itemque
ex abundantia cordis devotius ammonuit. Ille vero in coepta excufatione firmiter
perftitit, dicens certe fe majora onera divitiarum ob hoc re jeciffe, ut foli Deo
liberius vacaret, & fragilis vita finem in folita, diledaque fibi paupertate fecu-
rius expedaret. Imperator vero per Epifcopos cordis ejus duritiam emollire ten-
tavit, eofque de talibus illum convenire rogavit ; in quorum ille colloquio folita
fiducia reftitit, & fe tandem fi hoc tamen nomine dignus eis videretur, donec
Radisbona aut Patavia vacaret, ubi non fibi fed fuis tantum prodeffe poffit, li¬
bentius expedare retulit.Sicque ibidem per totam hebdomadam de hoc intercos
caufa tradabatur, fed ille femper in eadem fua fententia tenacitate renitebatur.

ip. Tandem in vigiliis fandi Andrea apoftoli, qua tunc in quinta feria ante vifione
Adventum Domini evenerant, item fomnium vidit, quod tunc foli Imperatori, ™ onU

poftea vero & nobis gratulando & etiam lacrymando fapius intimavit. Afpexit fijfcipItT
enim in vifione poft folitas nodurnas vigilias ac preces matutinas, ut fibi vide¬
batur , in atrio ejufdem ecclefia, in qua poft triduum Deo confecrandus erat, ni¬
miam certe multitudinem inter fe tumultuantem &de epifcopio Hildeneshei-
menfi ferio concertante. Tunc acceffit ad eum in media multitudine cum pulcra
puellarum caterva, quadam matrona venerabilis, vultu & habitu mirabilis, &
apprehenfa manu ejus de frequentia turbarum eum in eamdem ecclefiam intro¬
duxit , & extenta dextra nutu tantum eum ad agendam ante crucifixum veniam
c ammonuit; ftatimque ipfo fe ad preces inclinante, ipfa cum circumflantibus
clara voce Deo ita pfallere coepit: Infunde undionem tuam clemens noftris fen-
fibus. Ad quam vocem ipfe a lomno evigilans & ejufdem vifionis myfterio com-
pundus ecclefiam intravit, & coram altari Domini proftratus, divina pietati fe
iuamque vifionem commendavit. Fado autem die Imperatorem fecretius con-
AHa SS. O. B. Tom. VIII. Z i i i j venit,

» Sindi Berhvvirdi vitam fuperius exhibuimus ad annum ioij. quo anno eum obiifle, eique Gode-
hardum iucceflifle nobis vifum eft vero (imilius.
b Monafterium vocat ecclefiam Cathedralem.
e Id eft, ut inclinato corpore reverentiam ei exhibe'et.

cx-

Digitized by

Google

3<*o VITA

ann. ch. venit, & mentis fu® pertinacia remifla, viftonis ei feriem aperuit, & tandem fe
1038 divinae prasdeftiriationi & ejus etiam confilio ac voluntati obfecuturum devo-
4- Maji. v j t . Nec mora eodem die diluculo clerus noder cum militia advenit •' quibus
dum Imperator fuum fecretum, immo divinum decretum intima vit, tota eorum
unanimitas gratanter Deum laudando fufcepit, quamvis primo quod nec mirum
erat, aliqui vel ob ignotam ejus vitam, vel etiam ob auditam olim juventutis ejus
nimietatem, ad tempus expavefcerent, fibique tale aliquid pertimefierent. Se¬
quenti vero die in natali Apoftoii cum fummo cleri pjebifque tripudio eidem pa-
i toralis cura commendatur, qui proxima dominica adventus Domini ab Ari-
bone Metropolitano Magontiaco digne Deo consecratur,
lu Gan- 20. $ed tamen in ipfoejufiiem honoris, five, ut ipfe putavit, oneris initio,juftis

niTfi' 1 e * ^ eo » ut vere cre ^ tlir > prsdeftinata non defuit tentatio. Nam ildem ejus con-
novata/ e * fecrator Aribo eodem die ante miffarum follemnia fecretius eum cum epifcopis
convenit, eique in a Gandersheimenfj loco, & circumjacenti territorio omnem
pontificalis officii provifionem banni fui intcrpofuione prohibuit,Quem quidem
bannum ipfe fuat firaplicitatis more, nec approbavit nec retinuit, fed datim ad
Imperatorem, ab eo folummodo patrocinium in talibus qusrens, confugitqui
confeftim Archiepifcopo cum fratribus familiariter accerfito, & diffimulata cor¬
dis fui moledia, hunc novum confligium banno foluto fapienter pacificeque dire¬
mit. Et fic praediola confecratione feftive celebrata, eamdem diem in timore Dei
exultantes laeti peregerunt, & ita in pace fuum conventum folverunt.

Hujus dif- 21. Non ergo vobis o le£tores incommodum vel fadidiofum videatur fi hujuf-
n po^m g r°. tnet confli&us initium, vobis certe in poderis neceflarium ajtius neceflitatis cau-
* vda. fa repetatur. Quidam dux Saxon icus Luitolfus nomine cum fuaconjugeOda, *
cura confilio & licentia b fan&i A i t f r i d i quarti noftrae Ecc lefi» Epifcopi Ro¬
mam petiit, & a beato Sergio Papa reliquias fan&orum prajfulum Anadafii &
Innocentii impetratas domum detulit. In quorum honore monaderium & coe¬
nobium Virginum primo in Brunedeshufen, deinde quarto pod annoinGan-
dersheim condruxit: & eafdem villas cum adjacente territorio, & omni fua he-
rcditateillucinutilitatemChrido militantium contulit, & filiam fuam Ha-
mut»m*. de * thamudam* Abbatiflam ibi primam eodem epifeopo ordinante condituit.Sic-
que totum idem territorium ab initio lemper ad Hildenesheimenfes Epifcopos
per ducentos quadraginta c annos pertinuit, & nullus Magontinus pr^liil quic-
quam inde vel fibi vel fuae ecciefi» vendicavitydonac a Rabano duodecimus Vyil-
legifus Metropolitanus Magpntiacam cathedram infedit ; vir certe in omni ca¬
tholica pietate praeclarus, fed in hocfolo tantum pericuiofe temerarius,quifua-
dente , ut impune veritatem loquar, domina Sophia forore Imperatoris Qttonis
tertii, qu® juvenili ja$antia & generis dignitate elata a Palligero d tantum vela¬
ri gedivit, eumdem locum fibi ufurpare tenta vit. Quae tamen machinatio in con-
fpe£iu Regis & Principum, Ofdago oflavo pod Altfridum noftrse ecclefi» epifeo¬
po, veritatis ei & juditiae voce refi dente dilperiit;quando vix obtentu Regis ejuf-
que matris licentiam ab eodem epifeopo obtinuit, ut ibi in natali fan£ji Lucae
Evangelidac miffam celebraret Archiepifcopus, Sc praedi#® Sophi» velationem
fimulcum eo ageret; de ceteris vero velandis virginibus, noder Prsful fuo jure
providerer. Pod pauca pr»di6lo e Ofdago Epifeopo defunflo, & Gerdago etiam
nobis ele#o,& pod biennium finito, Dominus Bernv vardvs Regius Capellanus
eamdem fedem obtinuit, quem idem Archiepifcopusconfecravit, fed fuper eade

repe-

a Quanti jam fuerint excitati tumultus pro juri&li&Lone in Gauimbaioienfi mnnatterio, tyjam Arcbie-
pjftopu; Moguntinas fibi contra jus Hildesheimenfis Epifcopi .arrogabit, patet ex Vita fao<Si Bernyvargij,
ubi etiam epifcopi Hildesheimenfis jus refte ftabilitur & tota hic controverfia fufius exponitur.

h Aitfridus fuceellit Ebboni Remorum Atschicpifcopo in Epi&npatu Hildcsbcimenfi , qui ijbbo e fede
Remcnli «jo$w ob conjurationem in fudovfcum Pium aliquamdiu hancecckfcan» rexit. Qbiit Altfridwanno
<7f. ad quem annum ejus Elogium Siculi 4. parte fecunda edidimus.

c Legendum procul dubio tentum quadraginta, non enim plures anni ab anno t f 6. quo mouafcorium Gam
dertheimfnfe ab Altfrido conftruftum fuit, ad Willegifi attat em inrerceficre.
i Id <fc archiepifcopo, Bambcrg. tamen habet, Adsliir? tantum epifeopo .

« Anno 4*9. ut liabatur in Chropicp Hildeshrimeafi apud Franeifcum Qyercetanum Tom- t-dp Scripto¬
ribus hiftoriar Francorum. Brufchius ejus obitum ad annum fequentem refert, eo quod for t.illic Gerdagns
hoc ipfo anno fuerit ordinatus: fed Ofdngus circa finem anu 9 ip. obiit, Gerdagus qi«nfc Januario aqni
990. ordinatus fuit*

Digitized by

Google

S. GODEHARDI EPISCOPI.

3 f*

repetitione prorfus obticuit,donec domina a Gerberga abbatifla venerabilis, no anist. ch.
vum monafterium, quod ipfa poft incendiumconftruxit, voluit consecrari ,• fed .1038
quia ipfo detenta infirmitate ea providere non valuit, prasdift* Sophias fpiritua- * ^

Ii certe filias, ac etiam nepti hanc procurationem commendavit. Qaas ftarim Soli*
to more proprium Epifcopum conterafit,Archiepifcopum ad talia honor ifice vo-
cavit,qui iterum pro hujufmodi fuafione juris oblitus, eumdem locum invadere
feftinavit, fed Prasfulis noftri litteris commonitus diftulit. Item invitatur, item-
que auftoritatis jure repellitur. Ad tertiam vero invitationem Archiepifcopus
illuc advenit^cclefiara ut putabat dedicaturus; quod certe ei Eggiardus Slefwi-
cenfis Epifcopus vere fidelis noftras ecclefias filius, illo cum clero a noftrodomino
miffus,Scripturarum au&oritate intercepit.Poft multas autem & varias hujufmo-
didifceptationes, eadem cauSa tandem ab Epifcopis comprovincialibus ufque in
praefentiam Romani Pontificis £ comperendinatur.

2 2. Sed eo tempore pius Otto tertius Imperator ad Chriftum migravit, cu- 0ttonis nr
jus loco, ut pranotatum eft,HENRicusin regnum intravit, qui ftatim natale obitu"' 5
fan&i Laurentii Patherbrunne celebravit, ubi domina Cunigund regalem coro¬
nam percepit.Prsdi&aetiam Gerberga GandersheimenfisabbatiflaSaeculo
exemta, S o v h i a ei Succedens Solito iterum more ibidem obtentu Principura,
licentiam domini Bernvvardi aPalligero benedicendi impetravit. Deinde no¬
vus Rex primum fui honoris annum in natale Domini Palidi inchoavit, ubi co¬
ram eo per Principes faepius difta Epifcoporum lite recitata corde tenus indo¬
luit, & aa illam Sedandam fas pe interceptam dedicationem ecclefias Gandershei¬
menfis,collegis nonnullis epifcopis, in vigilia Epiphania» Domini celebrare de-
ftinavit.Iliuc ergo ftatuto die advenientes,& dedicationis officium inchoante sen¬
tus facro myfterio pe ra£lo,Rex cum Epifcopis & Primatibus ante fores ad popu¬
lum proceffit, ubi [cum Moguntinus metropolitanus una cum aliis epifcopis ad-
veniffet,8c dedicationis officium confummaffet, domnus c ] V villegifus archiepi¬
fcopus publico fermone asftimatione fua culpam profeflus,juri & repetitioni ejuf-
de m loci ( praefente Rege & multis primatibus fuis ) abrenuntiavit,& in teftirao-
nium hujus abrenuntiationis ferulam epifcopalem domino Bernvvardo, utpo-
ftea in Frankenevordenfi concilio claruit, coram clero & populo condonavit.
Archiepifcopus vero hac lite fedata, Prafulem noftrum omni honore & caritate
nitra,quoad vixit, dilexit, & in noftro coenobio fraternitate honorifice acquifita,
fummam dile&ionem & loco & fratribus providit. Qui quinto poftea atmo ple¬
nus dierum & bonorum etiam operum ad Chriftum migravit, cujus fucceflorem
ErIcambaldum Fuldenfis coenobii [prius Abbatem dominus Bernwar-Erfcmfe-i-
das Kalend. Aprilis Magontia» confecravit. Qui ibidem novem anno? pr#fi-
dens, ordinatorem fuum, confanguinitate etiam fibi propinquum > debitadevo- fer.
tione percoluit,& de fupradi&a controverfia omnino conticuit. Huic autem Ari-
bo regius capellanus fucceffit, quem imperialis anuli dono^regio more praefigna-
tum, Bernvvardus epifcopus ad principale altare praenotatas Gandersheimenfis
ecclefias presbyterum ordinavit,eique Verbi Dei, & banni fanfji Petri auflorita-
te,e jufdem altaris & etiam loci vel circum jacentis territorii ufurpationem, inva-
fionem,vel repetitionem adftante Imperatore cum Epifcopis publice interdixit.

In hujus banni vindi&am, ille novo noftro Patri intulit tentationem pf aediftam.

Erat tamen,ut veritatem non occultemus, idem Archiepifcopus genere & digni- Qui «m.
tate,& probabili etiam morum gravitate, vere, fed in hac tantum temeritate er-
ga nos pro parte culpabilis. Hasc ergo hujus confli£lus abbreviatio ideo hic anno¬
tatur , ut fubfequentis difeeptationis de eodem Gandersheimenfi territorio veri¬
tas & ratio clarius cognofcatur.

2 3. Beatus igitur Godehardus pontificatus infulis decoratus,nonas Decembris S.Godelm-
Hildenesheim advenit, omnefque in fuo adventu gratulantes invenit.Qui mox ^
ut cf nobii noftri religionem eatenus rationabiliter, Deo gratias, confer vatam bem.

_ ____ a gnovit,

* Gerberga, in cod. Bamberg. Gerbtrg*, Bamb. Gerburc, erat foror Ottonis fecundi. Sophia autem
ejijs filia & feror Ottonis III»

b Editi poft vocem VontificU addunt, ImftMfarifqHt , & id verum eft ex Vita S. Bernvvardi.,

e. Qu* aofclis clauduntur ex &|o cod- Bawbcrg- habentur.

Digitized by L.ooQie

ANH.CH.

I0j8.

4. Maji'.

Ejus virtu¬
tes .

Juvenes
bonis di.
fciplinis
inftrui cu
rat.

Ecclefiam
S. Epipha-
joii reftau.
nt .

Primum

miraculum

in' ; epifcopa-

«u.

Synodus*

Mogumina.

Daemonia-
cam fimat •

362 VITA

agnovit, condignas ilico divin* miferationi laudes perfol vens, omni eam devo*
tionis ftudio ampliare, & in divini cultus exercitio condecorare fategit. Forinfe-
cus vero, de generali cleri & populi gubernatione epifcopali fpeculatione foller-
ter invigilavit, pro qua etiam die ac no&e, omni vita; fu* tempore, indefe&ivo
gemitu, Deo inaefinenter fupplicavit. Semetipfum autem in fan&imonia folita,
& in primitus coepta bonorum operum afliduitate non folum caute cuftodivit,
led etiam religiofe dietim augmentavit, in vigiliis & orationibus, ac continua &
certe vix credibili jejuniorum frequentatione ,& largiffima eleemofynarum pro-
fufione, & in fumma totius divini timoris gravitate, ufque in finem, Spiritu-fan-
&o corroborante,perfeveravit.Fuit ergo,ut nulla prorfus virtutis ejus panegyri¬
ca praetermittam,Regibus & Primoribus,& formidini & honori;ceteris vero uni¬
cuique fecundum fe timori pariter & amori, pro cunftis fcilicet rite follicitus, &
inChrifto omnibus omnia faftus, foli tantum fibi gravis & aufterus perftitit &
parcus. Coenobium fuum pafto‘rali cura fapienter gubernavit, & Fratrum com¬
moda in vi£lu & veftitu,ceterifq; indigenti* human* neceffariis,f*pius adauxit;
quos etiam ad facr* religionis obfervantiam apoftolice arguendo & obfecrando,
multipliciterque informando,conduxit - Juvenes quoque & pueros,quos inibi bo¬
na indolis & fapidos invenit,per diverfa fcholarum ftudia circumquaque difper-
tivir,quorum certe poftea fervimine variam ac multiplicem fu* ecciefi* utilita¬
tem in le£lione,fcriptura,& piftura,ac plurali honeftiori clericalis officii difcipli-
na conquifi vit. Thefaurum nihilominus ecclefiafticum, quem inibi numerofum
invenit,tam decenter quam & utiliter amplia vit,& quicquid in *dificiis ecclefia-
fticis non folum principalis fu* civitatis,fed & in aliis fu* provifionis locis, diru¬
tum vel veteranum reperit, totum fumma celeritate diftrahere, renovare 8c me¬
liorare feftina vit. Inter qu* tamen omnia baptifmalem ecclefiam, quam felicis
memori* Otwinus, decimus nofter Antiftes, in honore fanft* Mari* fanfti-
que Epiphani! epifcopi,quem de Papia civitate,Dei dono, patronum nobis addu¬
xit a , in auftrali parte noftr* ecciefi* conftruxit,fenio certe, 8c negligentia dela-
pfam diruit, & in eodem loco monafterium honeftum in pr*titulato hpnore, pri¬
mo fu* ordinationis anno fundavit,quarto confummavit, & ibidem congregatio¬
nem canonicam,pluris fane honoris & utilitatis in Dei timore coadunavit, qcam
concambii fui acquifitione fufficienter veftivit & pavit, abundantemque illic in
futurum ad talia fufficientiam condonavit.

24. Miraculum igitur primum, quod per eum gratia Chrifti ipfo fuo primo an¬
no ordinationis fu* fecerat,in fpem & gaudium le&orum hic merito interponen¬
dum opinor, quod, ipfa veritate qu* Deus eft tefte, non mentior, ab ipfo quidem
ufque in finem penitus celatum, fed a clero & populo qui intererant divulgatum.
Eodem anno Aribo Archiepifcopus Imperatorem in Pentecoftes Magontiam in¬
vitavit, ubi Concilium generale coadunavit, in quo Epifcoporum confilio plura
qu* deviaverant correxit, pr*cipue tamen Ottonem comitem de Hamerftein &
Irmengardam illicite commanentes feparare difpofuit.Quod tamen penitus per¬
ficere non potuit, quia ille fe partim regali timore, partim epifcopali commoni¬
tione utcumque correxit;illa vero publice bannos pr*varicans,ibidem jus legem¬
que , ut vel hodie claret, funditus perdidit . Ad idem Concilium Pr*ful nofter, &
imperiali & Pontificali vocatione allegatus, pulcra cleri & militi* frequentia,
etfi non fponte,comitatus illo properabat, & quadam die in pago, qui Longinga-
ha dicitur, juxta pr*di£lum caftellum Gruona,ubi Dei gratia & eleftus, & confe-
cratus eft, iter carpebat. Et contigit ibi in villa quadam mulierem ab fpiritu im¬
mundo vexari,& a parentibus vel propinquis, per ecclefias ad San&orum patro¬
cinia circumduci. Qui dum novum epifcopum adventare illuc cognoverant, in
occurfum ei fan&a ejus opinione fiduciati, fimul cum infirma concite propera¬
bant. Immundus vero fpiritus ipfa eorum feftinatione pavefa&us, per os infirm*
anxio clamore quo duceretur inquifivit. Cui cum dicerent quod in occurfum Go-
dehardi epifcopi traheretur, horrifico ftatim mugitu & ululatu coepit miferabili-

ter

m Ob translationem fcilicet ejus corporis ex Papienfi urbe in Hildesheimenfem , ipfo Otvvino cu-
rante, fidam anno 963. cujus translationis Hiftoriam edidit Brouverus . Vide & Bolland. die 11. Jan.
Hodieque hujus Cmdi viri reliquiae Hildesheimii habentur ,fed in ecclefia Cathedrali. Monafterium vero
quod hic memoratur, occupant Patres Societatis Jefu, ut Brouverus & Henfchenius monent.

Digitized by v^.ooQie

S. GODEHARDI EPISCOPI. $6 3

ter refragari, & ne ad Epifcopum veniret, ipfis qui eum ducebant mirantibus pa- an.chr.
riter & pavefcentibii s relu&ari, ejulans & vociferans Godehardum fe nec audire, 1 o 38
nec poffe videre. In eo certamine, dum infirma a fidelibus fide & fpe, ut vere pa- *
tuit, fer ventibusytrahebatur; fpiritus autem nequam tota violentia relu&abatur:
tandem, Deo gratias , fugato dsmone mulier liberatur, dc ad virum Dei, ubi
fub quadam arbore refrigerii gratia'confeci it, fana corde & corpore perducitur.

Qui cognitis rebus, timore pariter dc gaudio compunftus, lacrymans gratias di¬
vinae pietati in faciem proftratus jure perfolvit, eidemque manus imponens eam
benedi6lione pariter dc prece in fide confortavit, dc valentem immo dc gauden¬
tem cum gaudentibus civibus dc amicis remifit, ficque iter quod coeperat pere¬
git : unde eum omnes qui cum eo comitabantur amplius dc amabant dc timebant,
cujus coram Deo tale meritum cognofeebant, quibus tamen ( dc tam parentibus
puellae quamde his qui fecum erant] fuper hoc fafto feria auftoritate filentium
indixit, fed nec aegra qUte fenfit, nec turba quae falutare miraculum vidit, reticuit.

15. Erat etiam in Orientali parte civitatis noftrae palus horrifica, dc circum- Xeno *^
manentibus omnino plurali formidine invifa, eo quod ibi, ut opinabatur, tam me- chtonTco^
ridianO quam noflurno tempore illufiones quofdam horribiles vel audirent vel vi- dit -
debent, qufe a fonte falfugims,qui ibidem in medio bulliebat,Suiza dicitur.*qua ille
fpe&ata, 8c illufione etiam farttaftica qua bruta plebs terrebantur audita, eatn-

dem paludem fecundo fui adventus anno, cum cruce St reliquiis San&orum inva-
fit, dc habitationem fuam ibidem aptavit, dc in medio periculo oratorium in ho¬
nore fan&i apoftoli Bartholomai fundavit a . Quo confequenti anno confummato
& dicato ,omne damonum fantafma exinde funditus exftirpavit, de eumdem lo¬
cum omnibus commorantibus, vel advenientibus gratum, dc fine qualibet ten-
tatione habitabilem reddidit. Ubi xenodochium Chrifti in receptionem paupe¬
rum zdificavit, quod omni humanas indigentia; commoditate abundans, fideli
cuidam fuo presbytero Bernvvardo, cujus hic nomen pro fidei merito jure inter*
ponitur, Commendavit; per Chrifti nomen eum frequentius terribiliter obte-
ftanS, ut b non folum illic commorantibus, fed & cun&is forte adventantibus,
vicius dc veftitus nficeflaria ita convenienter provideret, fituti pro hac ipfa fua
difpenfatione Deo rationem reddere deberet. ErJuS’*

16. Quoddam tamen talium genux, illosfciiicet qui vel monachico, velca- pwperum
nonico, vel etiam graco habitu per regiones dc regna difeurrunt, quos dc Plato- recepnone *
nis more Peripateticos irridendo cognominavit, illos, inquam, prorlus exproban-
doquafiexfecrabatur.‘ quos tamen propter nomen Chrifti quod profitebantur,
neceflaria Fuftentfttioite biduo vel maxime triduo confolabatur, ficque praebitis
calCi&rnCmis vel veftibus, eos ne curfus fui folitum oblivifeerentur, difcedere
hortabatur, aliquibus vero cum eo diutius permanere cupientibus, jllam Gre* Lib 4 Dia _
gorii ih Dialogo fententiam ironice objecit, quomodo ftUltum viatorem ad facra io*. c. ij.
loca properantem, inimicus per conviatorem fuum, dc per fontis vel prati am$ni-

tatem, vel etiam ciborum dulcedinem decepit. Interdum autem a fuis familiari¬
bus, quod nec ei difpl icebat, ammonitus , quod inter tales faepius veri Dei ami¬
ci invenirentur, illud ftatim Hieronymi ridiculumappofuit, quia mendaces fa¬
ciunt ut veridicis vix credatur. Si quos tamen talium in Dei cultu, vel timore fta-
biles agnovit,hos c nimirum privatim potius quam publice,quod & ipfi malebant,
in iis quas ad Deum pertinent adamavit. Sed dc fuper delinquentes dc noxios mira
erat miftratione mitis dc placabilis: ita ut, fi quilibet talium confeffionis dc p?ni«

/entife gratia ad eum confugerint, dcdeli&a eis promta clementia ftatim indulfe-
rir, dc Vigilanti cura eis ne ulterius in talia necefiitatis caufa inciderent,(pruden¬
ti confilio correxerit, dc ) omnem fufficientiam in pofterum protulerit,more qui- C"**" io
dem dc exffplo fan&i fui patroni Nicolai epifeopi, qui eleemofy narum auro dc vir- p *" pere * *
ginuminceftus, dc patris earum inopiam dc totius familiae deteftabilem ademit

infa¬
mi Hic totus polita foculi 11, iftitio PrcmoaAmenfibu* cedit, bcileficio Bruaingi epifeopi. Ex Brou-
vtftd.

b SKmberg. dc htbet me it,* Migmetr in pnttpemm atr* dtfudurot, fient prt hmcipfe difpenfutime Deo
rtHontth reddere dtitrtti in quo loco tnnSis fMdremtibus prode fit voluit, muxt'me tomen hk quos non dfcur-
fortt & it Inferti tfio cognovit.

t Jdeai» hot omni ofitSn fovent, publice ut priv.nim fttum bubuit*

Digitized by ^.ooQie

3 <4 VITA.

ann.ch. infamiam, & quorumlibet pauperum ad fe quoqqo modo pertinentium pia ck>
1038. mentia fedavit indigentiam: t hujus, inquam , exemplo Pr*fuJ nofter fatage-
4-Ma;i '• bat inopes ubique femperconfolari, cui & cordi eranum talibus colloqui, cum
eis ludificando & etiam convivando jocondari.

Conwdus 2 7 ‘ etiam anno, certe a nativitate Domini 1024. piae memori* Ilenricus
s. Henrico Imperator, ordinationis fuse anno 2 3, ad Chriftum migravit, cujus quippe obi-
ucccdit. tus totam chriftianifmi l*titiam, qu* fub eo floruit, flebiliter conturbavit. Cui
fuccedens vir nobilis & ftrenuus Kpnradus, primum fuae felicitatis annum in
natale Domini Mindae initiavit; inde poft Epiphaniam Hildenshein venit .• ibi e-
tiam praediftus Aribo Archiepilcopus, qui vivente Imperatore jam per biennium
obmutuit, iterum inventaoccafione beatum Godehardum fuper Gandersfieim
inquietare coepit, quam tamen ejus machinationem novus Rex Primatum confi-
lio diremit. Sicque Rex peragrata compendiofo itinere Saxonia, quadragefima-
'•awdFroc- h tempore per Thuringiam, Franciamque * in Bajoriarn progreflus, Reginef-
m,1U5 ' burg (Remersburch ) fanftum Pafcha honorifice feriavit; 8 c ea *ftate partes Ba-
joriae, Suevi*, & Karentinorum cum circumjacentium provinciarum terminis
pertranfiens, natalem Domini Leodii celebravit, ad Purificationem verofan-
£ 1 * Mari* Auguft* manfit; inde iter fuum ad patres Itali* direxit; & proximum
Pafcha Vercellis profpere celebravit, & ita contiguas'circumquaque regiones in
novo regio decore vifitando peragravit. Tertio quoque fuoanno a Pr*ful nofter
duTtccie* Montem-fpeciofum in occidentali parte civitatis incolere coepit, quem quinto
fiamSMau- poft anno titulo ac nomini fanfti Mauricii fummifui patroni dicavit, ecclefiam
rK« *difi- etiampulcram in ^Holthufenin honore fan£fi Benedidi Abbatis, iponachic*
converfationi aptam dedicavit: & circumquaque per epifc?opii fui terminum,
item aliam bafilicas multas velipfe ftudiofe sdificavit, vel ab aliis fidelibus Chrifti Condru¬
si Benedl * flas gratanter Deo confecra vit.

28. Eo tempore pr*di£lus Aribo Archiepifcopus in natale fanfti apoftoli Mat-
th*i Selimggenftad c Concilium generale epifcoporum duodecim concivit, in
Concilium quo Pr*fulem noftrum fuper pr*di£to Gandersheimenfi territorio publice con-
ven i t >qtiam tamenfynodum unanimitas fratruminfuturum annum -comperen-.
dinavit. Rex autem natale Domini feftum d Ipore* initiavit;inde ad limina Ape?-
ftolorum tendens, feria tertia ante C*nam Domini Romam felici profperitate
gaudens intravit, & in fan£lo Refurreflionis Domini die coronam Imperialis ho¬
noris a beato Johanne Apoftolorum vicario gloriofe percepit.Inde in proxima do.,
minica regreffus, ac pervafa circumquaque poteftative ea regione, in pace repa¬
triavit, & nativitatem fanfti Johannis Baptift* Imbripoli e novus Imperator
celebravit, ubi&defun£loin bonafene&ute Henrico duce Bajoari*, filio fuo
domino Henrico eumdem ducatum, Principum dele&u, commendavit.

Synodus 2p. Eo item anno Aribo MagontinusFranconovordi Concilium fynodi coadu-
dkcnfi° rf ° r ' nav * r > pr^fidente Imperatore cum epifcopis viginti tribus, in quo iterum beatum
virum Godehardum de f*pius prsventilata caufa more fuo inquietavit; ibi Pr*-
ful nofter tandem, fumma veritate qu* Deus eft miferante, pariter & adjuvante,
epifcopatus fui proprietat em fuper totum Gandersheimenle territorium, tefti-
m onio feptem Epifcoporum,qui pr*di£lam pa&ionem in Gandersheim & audie¬
rant & viderant, canonice detinuit, fcilicet Brunone Auguftenficoncinnante.
Vvernhero Argentinenfe decernente, ipfo vero Metropolitano, vere in vito, verbi
Dei banno affirmante. Hi enim erant Epifcopi quifeniori noftro fuum teftimo- .
nium , ficuti audierant & viderant;, pr*buerunt, id eft Bruno Auguftenfis epifco

_____ pus. *

* Bamb. regni fui anno

b Diruto licet monafterio, nomen locus retinuit ad Vifurgim fluvium, it. circiter milliaribus ger-
manicis diflans a civitate Hildesheimenfi verfus occidentem.

e Celebre eft monafterium ad Moenum inter Hanoviam & Afchaflfenburgum.

i Iporea (eu Eporedia, nunc autem Ivrea , urbs eft epifcopalis in finibus Salaflorum fub metropoli
Taurinenfi ad Duriam fluvium.

e Mirum eft quantum hic locus fcriptorum ingenia torferit. Surius ia veteri editione repofuerat
Htrbipolt . MIC autem varie habent, Imbrolit, lmpribolis & in Bripoli. Haud dubium quin legendum fit Im-
. bripoli unico verbo, quam urbem Brtiuverus putat efle Verlam Saxoni* opidum, Bollandus autem aflerit
efle Ratisbonain celeberrimam urbem, aitque apud antiquos Teutones voce Rogen imbrem indicari. Verum
licet hanc ethymologiam improbet nofter Adolphus Overham in notis ad vitam S. Meinvetci, inviftiffi-
me tamen probat, Ratifponam fjepius Inibripolem diciam fitifle.

Digitized by

Gc ogle

S. GODEH ARDI EPISCOPI. 3 6 $

pus, * Evcrhardus Bavenbergenfiepifcopus,Meinhardus * Vverciburhgenfis e * ann.ch
pifcopus, Meinv verpus'Bartherbrunnenfis epifcopus, Sigebertus Mindenfis 1038
epifcopus, Hiideuvardus * a Cizenfis epifcopus, Bruno Mersburgenfis. &£%.

30. Pulcra enim erat ib j 8* rationabiliter ordinata tam regalis quam & epifco- dus.
palis confeffio. Nara in orientali parte ante altare, Archiepifcopus Aribo cum • 2 l r .* bur '
fuis Suffraganeis Vvernhero Argentinenfe, Brunone Auguftenfe, Meinwerch® *Paderi>.r-
Patherbrunenfe,Everhardo,Bavenberbenfe,*Meginbar 4 o Vverciburhgenfe,Go- ?cu£enfir
dehardo',Hildenesheimenfe,Brant hpo H alverftadenfe, V yiggero Y erdepfp, Ha. OrdofeflE.
zecone Yyormacienfe confedit. In occidentali vero parte Imperator confedit,&
a dextris ejus *Bilegrimus Coloni» Archiepifcopus, cum fibi fubditis Sigeberto Synodo. '
Mindenfe, Sigifrido * Mimigardenie, Bennon? Tmjoflenft:, A finiftri? Hun-
fridus *Parthenopolitanus Archiepifcopus, cum f uis HildeyvartlQ Citiaenfe, * Mop»a«-
Brunone Mersburgenfe, Luizonc Havelbergenfe ,Thepdprico Mifnenfe. in Au. .

ftrali autem plaga Epiibopi Rambreftus * Vyerduoenfis, Rodulfus * Fkuyizen- .

fis, h HUdplfus Mantuanus, * Reinoldus Aldebergenfis affiderunt, Jn Aquilonali
etiam Ahbates Rjchardus Fuldenfts, *ReimholdmEoresheim?nfis, Arnojfus * sicfvvi-
Herveldenfis, Garbertus Moguntirms cum aliis etiam ejus ordinis f 7. affqerpnt , “gj\ u
Subftqueas etiam natalis Domini feftum Imperator Eeodii celebravit ; Pafcha dus. 8
vero Aquifgrani feftive fer ia vir; ubi & filius ejus JIenricus regalis nominis coro-
nam a Bilegrimo Archiepifeopo, cleri plebifque ek&ione honorifice percepit.

Eo annq iterum Aribo Synodum fuam Geizlice concivit» ad quam item leniorem synodus
noftrura Godehardum inquietandum legatis & fcriptis vocavit : qrap ille ire jJ izUcen '
mulaqs, venerabilem yirum Tadilonem decanum noftri cf nobij cum fratribus
obviam eimifit,q|i eum honorifice ex parte fenipris falutando, de proterit» fy-
nodi diffinitione commpnuity8c plurali altrinfecus mftoritatum collatione grofu.
ia,Epifcoparum auxilio,eum ab ipfa repetitione tupc tantummodo compefcuir.

3 x . Sequenti quoque nihilo minus anno , Jmperatpre Palidi confoderit? a pr»- synodu*
diftus Archiepifcopus ibidem Synodo habita, querelam contra heatum virum p u«hi .
praefente Imperatore incfpit; fed poft multa & yaria difceptationum cpjkquia,
vix tandem ab Epifcopis commonitus deftirit. ffoc etiam anno Bruno Ayguh»

.civitatis epifcopus obiit, cui Eppofuccelfit. Vvfmherus etiam Sta^urgenfis
praefui fuilollitur, poft quem V v.illehelmus fubrpgatur. Proximp quoque apno
Imperator MersburgPentecoftencelebravit, ubipradi&qs AriboArcbfopifpo- Aribo re-
pusy&fenior nofter Godehardus inter fe invicem fuper diuturna eorum difcep.ta-
tione reconciliati funt. Nam d ipfe Metropolitanus patrem Godehardum IpcretO deiurdo.
coram Epifcopis convenit, feque fuper hac parochia errafle, confitendo nun¬
tiavit , & omne m fraternam fatisfaSionem» fed & de praeterita lite pgfpeiHam
taciturnitatem fub yeroChrifti Sc Eccjefiae teftimonio, promifit, fifiique priora
errata propter Deum remitti fupplieiter petiit. Iftud ergo hic veraciter jfijcribi-
tur, quia jpfodoraino Godehardp idem fqspius in fuo fermone publice proteftan-
te verum effe comprobatur,Eo anno Unvvanus Archiepifcopus Hammahurgen*
fis obiit, Liebizo fucceflit. Dqinde I mperator natalem Chrifti Patherbrupn?
egit; ubi Aribo Metropolitanus in Sanato die inter milfarum follemnia publico
fermone habito, licentiam ab Imperatore 3c confratribus Romam pergendifo^
gavit, fimulque a clero 8 c populo indulgentiam fibi a Deo impetrari poftujayit.

Sicque poft Purificationem hn&x Marj? iter aflumens,Romam abiit-: inde vero ”* r m
digredien5,o£layoidus Aprijisahjahjobijtannoordinationisfu? ; i.cunflis cer- 5 blT‘ nu,,,
re catholici merito flebilis,quia in omni Ecclefiaftica religione erat vere laudabi¬
lis,cui vir fimplex & reftus e Bardo Herveldi® Abbas fucceffit,qui Deo raanifefte
__ __ pra-

* Sub eo tfpifcopatm Citizeiifi/ /edes Neoburgum "translata ell ,

b Hic (9iys ez t^lis sffck huic coQcUiq, fiqjt Bf. Francofordienfi ^qdo 1007. ubi cremio B^mbergenfij
epifcopatus a Germani* Epjfcopis con£rtpata fuit. Apud Ughellum tomo 1. Itaiix (acrz Itolphus dici¬
tur, qui natione Germanus ecciefiam Mantuanam ab anno 1007. ad 1044. adminiftravit, monacnos Bpne-
didino; in eccleiiam (audi Andr^je indqzir, ac man^fterium inultis bonis locupletavit.
t Omnes editi habent fix. '

d Bamb. habet, cujHt dilationis ttrmiao tandtm adveniente, £rio ( fic Aribonem femper appellat > ar-
chiepifcopus , Dei nt vere credimus pramonitus nuta, feniorem ntftrum beatum Gotehardum fecrett convenit ,

/?f#« [*pt* prfdifla erra/fe top/ttendf nuntiavit, & ita tortem epifcopis ornum fraternam, &e.
a De eo igemus ad ann. ioji .

Digiiized by booQie

VITA

lNN, ch. provehente, brevi ad culmen fumm® perfe&ionis feliciter procellit. Cujus pie
1038

tatis vita & aftushic plenius ideo non infcribuntur: arat iac TV/Ton/>«

J Ma ° tatis Vita& aftushic P Ienius ide onon infcribuntur; quia, Deo gratias, Magon-
tt fiiccedit tlx P ro lan&itatis fu® meritis inter Apoftolicos facerdotes honorifico celebratur.
P»rdo, Unum tamen perfectionis ejus privilegium dicam, quod ei in noftris confiniis a

• fanum fapientibus clericis honoris caula oblatum eft, fcilicet, ut «quivocatacum
beato Johamie epifcopo coghomine, propter dulcifonam pfxdicandi meiodiam

, Bardo Chryfoftomus dicaretur. *

3 Quodam etiam tempore, cum more epifcopali beatus pr®ful nofterGode-
*h h ^ ar£ ^ us vifitand® commiff® plebis gratia,parochi£fu| terminos circuiret, Hirgen-
fen (eu'En- hu * im * curtem fuam adiit, ut (ibi pernotf aret, & ) cum ftbi eleemofynarum lar-
geiiiufen . gitate*qua pr® eundis ftudebaty pauperes reficeret. Qu®dam vidua pauper ex ea-
s.Godehari dem familia, filium fuum cofifpedui ejus obtulit puerulum pauperculum , mifer-
SnSm rlmo infi rmitatis genere debilitatum. Nam partim paralyfi, partim lepra vexa-
& leproijfni batur, diftortifque nervis membrorum, a tota corpore® formationis utilitate dif-
fanat. folvebatur, manus enim cum brachiis, & genua cum pedibus & tibiis putrido tu-

• more & profluenti fame manabant, adeo ut nec greffiim quoquomodo movere,
vel faltem reptando poffetufquam'prodire. Quem ille a & vultu & corde hilari,
quafi vere donum Dei gratanter lulcepit, & fuis cubiculariis diligentius commen¬
datum fecum deduci pr®cepit. Potens eft, inquit, Deus qui ab initio non dedigna-

^ batur miferis& peccatoribus diverfo pietatis fu® remedio fubvenire, nos etiam

fuper hoc pauperculo, folito pietatis lu® more l®tificare. Qui puer ad principa¬
lem noftram ecclefiam ciim Epifcopo perductus,& non fine magno puerorum, qui
eum fervabant, labore per aliquot hebdomadas fuftentatus, tandem poft quatuor
vel quinque menfes cfpit paulatim, plane ex beati viri meriti| & precibus, con-
valefcere, & fedato partim tumoris ac faniei pirofluvio, interdum aflurgendo,
interdum vero proreptando, quafi ad greflum membrorum nervos exercere .
Quod Pr®ful pius agnofeens, pr® gaudio f®pius Iacrymans, divin® miferationi
gratesdebitas retulit, cui & intentus fupplicare, ut poftea vere, donante Deo,
patebat ,non deftitit. Nam infra anni fpatium, ut certe apud nos omnibus notum
eft, puer fugata morborum multitudine, laxataque nervorum contra&ione, in me¬
lius convaluit, & de die in diem ad quodlibet fervitutis officium valenter profecit.
Idem namque homo, Vverinus nomine, jam per viginti & eo amplius annos in ca¬
pella epifcopali incolumis defervit, nifi quod quafi in teftirhonium virtutis Dei in
femetipfo, certe in cruribus & in manibus iplas membrorum torturas, & ut ita
dicam, gibbosquofdam, cunftisfevidentibusoftendit.

Mufta ali» 3 3* Aliis ^ u0< l ue permultis varia human® fragilitatis conditione laborantibus,
patrat mi- quibufdamfcilicet, quod & graviffimum ^ft, peccatorum pondere preflis, qui-
racuia. bufdam vero diverfa infirmitatufh moleftia detentis ad fe confugientibus, opem

lu®interceflionisimpertivit;eofqueinfatigabili fan&arumprecum initantia, &
ab imminente periculo liberavit, & in futurum, Deo auxiliante, a talibus cufto-
divit. De quibus quam multa, multis plane cognita, veraciter enarrare potue¬
rim, ni ea ab illis tunc, ipfo cogente difllmulata, ea maxime caufa filendomodo
prsterierim, ne aut lectoribus altius faltidium ingeratur, aut ad talia pigris incre.
dulitatis peccatum augeatur. Unum tamen dicam, quod quafi joculare ridiculo b
Goslari® effecit, quando ibi in curte regali in poftremo ®tatisfu® tempore , juflu
3 c petitione Gisl® Imperatricis ecclefiam conftruxit. Erat ibi matrona qu®dam in
♦Hathxeca. laicali con veriatione pofita, fed in timore Dei devota, Hatthea * nomine, cujus

Multa alia

*'H3thzcca,

& petitione Gisl® Imperatricis e
. laicali con veriatione pofita, fed

-- x ■ ' ' ' f

filium ipfe Epifcopus pro fidei religione quam in ea fentiebat, de facro fonte fu-
fcepit; quam quodam tefnpore contigit graviflimo oculorum dolore vexari, &
rum dolore per aliquot dies, adeo ut nec cibum nec potum accipere, nec aliquam corpo-
** nat * ream quietem habere pofiet, cruciari. Qu® tandem, graviflima cogente dolo¬
ris anxietudine, filiolum fuum ad Epifcopum cum eulogiis tranfmifit, eique fu®
infirmitatis nimietatem intimans , aliquod medel® fubfidium ab ejus pietate
qusfivit. Quibus Pr®ful auditis, l®tahilaritate fubrifit, quofdam flores ru¬
bicun¬
di Bamberg. addit, hunc, inquam, puerum, Werinum nuncupatum fanSus Zpifcopus.
b Goslaria urbs libera inferioris Saxoni*. Ecclefia quam ibi famftus Godehardus conftruxit a beato leo¬
ne 9. fummo Pontifice dedicata eft circa annum 1049.

Digitized by uooQie

S. GODEHARDI EPISCOPI. 3 67

bicuridos de arbore, qua lingua Theutonica Spinnelbaum a dicitur, ei forte in ip- ann. ch.
fo momento a paupere quodam illatos, ligno crucis munivit, & eidem puerulo de- 1038
dit, dicens: Affer, inquit, bos flofculos amica mea matri tua, ut illos in mei me- *
moriam fecum habeat, & a Deo falutis remedia pofcat. Nec mora, ut nobis fa-
pius jurando retulit, ut ipfos flores agris oculis admovit, omnem ilico totius in¬
firmitatis dolorem a fuocapite mirabili celeritate diffugere cognovit: & ftatim
apertis vel oftiis, vel fencftris cubiculis, qua jam per aliquot dies diligentius ejus
agritudinis caufa claudebantur, coepit clarius videre, & nihil prorfus hujufmodi
moleftia amplius fentire. Qua poftera die ad Epifcopum pervenit, & gaudens fi-
mul & lacrymans, gratias condignas divina miferationi,ejufque vifitationi humi¬
liter retulit. Quam ille benigne confolando fufcipiens, & in Domino corde firmo
fperare,8c:indefinenter benefacere pracipiens, oculos ejus a presbyterofacro
oleo, quod infirmorum dicitur, ungi mandavit; qua certe unftio, & ejus pia de¬
precatio , eam ab eodem dolore ufque in finem integre fana vit.

34. Illud quoque, quod in antepenultimo pj-afentis vita anno ei accidit, pro¬
pono in exemplum, &; cautelam fidelibus, 8 c timorem ac formidinem negligenti-
bus. Erat fane in noftra congregatione quidam presbyter, ex familia eccleua or- Prefbyter
tus ,litteralis fcientia, ut in pace veritas procedat, pane ignarus, fed mundana | 11 ^‘ nim
fagacitatis fubtiliter, 8 c fupra modum gnarus, qui ex infirma paupertate ad fum-
mas divitias cunftis miratibus fuccre vit.Qui primo a domino Bemvvardo epifco-
po feliciter exaltatus, fed ab Imperatore Henrico pro quibufdam caufis, qua mo¬
do melius filentur, humiliatus,iterum ab hoc viro beato,quia.utilis ei ad res eccle-
fia videbatur, pia miferatione fuble vatus, varie tamen inter ad verfa & profpera
fapius habitus. Poftremo autem in tantum Cibi tanti Pontificis animum fua callidi¬
tate conciliavit,ut perplures ante fideliter miniftrantesEpifcopo ab alienaret,dof-
que tara herili gratia, quod eis certe moleftum erat, quam & dignitate ac proprie¬
tatis utilitate privaret. Sed ne hoc aliquibus mirum videatur, quia, beato Grego-
rio teftc, fxpius fit ut occupato mpluribus & maxime in divinis animo facile ab
adulantibus fubripiatur. Tandem ille ab omnibus publice maledicitur, & etiam
interdum Epifcopo a fanum fapientibus hujufmodi infolentia objicitur r qui & ab
iis tandem qui infontes abalienati funt, in gratiam reducitur.

3 5. Prasfui pius tamen poft aliquot annos de talibus clarius certificatus, & fuper i„ conven _
eosquiinjufte laedebantur aliquando ad veniam humiliatus, die quadam conveni-« wbhc«
re de noftra congregatione Praepofitum, & Decanum cum aliquot fratribus, ce- * ccu xar *
terifque fuis primoribus Holthufem, ubi tunc forte manebat, affedente etiam vi¬
ro venerabili, fuo ex forore nepote, Rathmundo Altahenfis monafterii Abbate,
praefente eodem Presbytero, omnibus qui fe ab eo tofos querebantur , coram li¬
centiam fandi donav ( it. Statimque fine mora plura querelas genera, tam ab ipfo
Abbate fuifque qui hofpites intererant ; quam & a noftris proferuntur, quas con¬
tra eum publice acun&isquafi uno ore dicuntur. Querebantur enim omnes fi-
mul, primo generale Ecclefias & epifcopalis honoris fcandalum; deinde cives &
hofpites qu iique fpeciale injuriarum fui detrimentum. Quibus ille auditisquafi
infultando,ut eratcallidiffimus,fubrifit,& velutadmirans, quas hasc effentin-
quifivit: ac deinde commentis mundanas fuas fapientto, qua plane plenus erat,
quas vere ante Deum ftultitia computatur, ut in ipfo manifefte patuit, objefla
quaque eloquenter repulit, omnefque fibiadverfantesmirabiliter quafi mutos
& elingues reddidit.

36. Pius Praful tandem Spiritu-fan&o vere compun£tus,& infuper etiam mira- Interroga .
bili ftudio permotus, confiderans pariter & manifeftani rerum veritatem, & fidu- tus .
cialem cordis ejus temeritatem,ilico omnium voces compefcuit,& modificato fer-
monecun&isadmirantibusitaincoepit:Hildevvin,inquit,ficenim vocabatur,
ecce enim omnes circumflantes, ut tibi videtur, ecce omnes fubtilitate tua ,Deo
veritatem infpiciente ,quafi mendaces oftendifti: jam modo ad me convertere ,

& foli mihi per Chriftum adjuratus veritatem refponde. Evangelica, inquit ,
te fententia aggredior, & quia fenfum e vangelicum non plene fapis, te theuto-
nico fermone alloquor. Hildevvin, inquit, diligis me? At ille ftatim fi-

ducia-

* CotLBodec .d* ar&onqud fufarms lingit* Belgit*. Jc quidem hanc arborem fuas fabricandisapumefleaiunt.

Digitized by ^.ooQie

>6$

V ITA

ANN.CH.

IO38

4, Maji.

Pejerati

l*«

rit..

* Bdit* no-
ilra~

S.Q-odehar-
dm Tadilo-
nis mortem
prasdicit, Sc
ixtjia.

* Boli- pie¬
tatis St a-
Awtis.-,

ducialiter: Vere, ait,diligo te. Item Epifcopus: Hildevvin, inquit, diligis me?
-At ille .• Certe, ait, diligo te. Item Epilcppus tertio: Hildevvin, inquit, diligis
me ? Tandem ille niiler e vangelico illo exemplo ftupefa&us, fed non rite, pro do¬
lor, compun&us, irato pariter Sc flebili fermone refpondit: Deus, inquit, qui
omnia fcit, ipfe fcit quia vere diligo te. Tunc praefui: Ecce> inquit, fiquidem ve¬
rum dicis, mihi fatisfecifti; finautem defipis, temetipfum miferabi liter obligalli.
Sed fi me, ut dicis, fideli ter diligis, pafce oves meas, id eft, dilige fratres Sc ami¬
cos meos, etiam hofpites & pauperes meos; dilige confervos 8c domefticos tuos.
-Unde & per Deum te commoneo, ut fi vere jurafti, te in veritate cuftodias;fi quo¬
minus , digne peeniteas, Sc fub hoc pa£lo jam domum regredere, Sc dignitate pa¬
riter Sc beneficio ac proprietate tua in gratia mea,fiquidem Deus annuerit, utere,
ficque conventum illum cun£lis admirantibus pariter ac paventibus dimifit.

. 3 7, Illos tamen pariter ibi caritatis exhibitionem fufcipere, Sc fic in pace difce-
dere praecepit. Inter quos Hilde vvinus laetus Sc hilaris, Sc quafi de vi&oria fua ex-
fultans, ad prandium confedit, Sc inde incolumis rediit. Ad vefperum vero cum
fuisdomiconledit jocundusSc epulans, Scin eosfane a quibusfe laefum dolebat,
convicia Sc minas intentans, fic le£tum petiit,Scfofpes, ut fibi videbatur, quievit.
Mane diluculo ad providendum fuum minifterium iturus valenter furrexit, cal-
ciamenta citius induit, fed ad induendas tunicas affurgens concitus corruit, Sc mi¬
rabili celeritate praeoccupatus miferabiliter exfpiravit. Plures tamen 8c ampliffi-
mas ( opes ) in fua proprietate, in innumeris Sc pretiofis veftibus, 8c alia pecunia
& etiam peculio dimifit ; quas tamen beatus Praefui, de ejus morte ultra quam
credi poteft condolens, totas pro animae illius remedio pauperibus erogari pr^ce-
pit, remiflionemque ei peccatorum ex corde, etfi fero indulfit, 8c pro illius animae
ereptione, je/uniis Sc obfecrationibus faepius infudare non deftitit. Quia ergo nos
eum modo ultra debitum,plus neceflariae veritatis quam ipvidis vel odii caufa re¬
prehendimus , Sc ejus negligentiam noftra fortafle minorem de pluribus patefeci¬
mus , obfecramus o le&ores veftram dileftionem, ut cum haec legeritis, indulgen¬
tiam ei Sc remiflionem peccatorum pro * veftra certe felicitate a Domino implo¬
retis ; Sc fic forte hsc reprehenfio, fiet illi ante mifericordiam judicis venialis re-
miflio.

4 38. Erat quoque in noftra congregatione vir vitae venerabilis, ac in omni.Ca-
nonicaeregulae obfervatione jurefauaabilis, nomine Tadilo, de quo etiam fupra
pauca retuli,primo fub domino Bernvvardo pro fidei Sc induftriae praerogativa vi-
cedominus, fed ab hoc beato Pontifice pro utilitate Ecclefiae decaniae acfcholari
magifterio praeftitutus: Sc quia ei pro * religionis Sc caritatis merito corde tenus
complacuit,eum fibi in confecretalem 8c fymmiftam in Dei fervimine adoptavit.
Erat enim, tota ecclefia quae eum noverat tefte, grandaevus Sc emeritus, humili¬
tate Sc dileflione praeclarus,in regendis vero ac commonendisFratribus media ca¬
ritate feverus, 8c in toto virtutum exercitio coram Deo iollicitus. Nam in admo¬
nitione fua illo ridiculofo proverbio faepius utebatur: Diligant, inquit, homines,
oderint vitia. Huic beatus Pontifex ante aliquot annos a faepius, ut nobis videba¬
tur, jocando praedixit, quod aut fecum aut paullo ante le ex hac vita elfet emi¬
graturus . Novilfime vero ei in poftremis decumbenti, per praedictum Abbatem
nepotem fuum, quem ad eum viiitationis gratia, fua vice direxit, ferio man¬
davit , quod facram olei un&ionem vere poenitendo, 8c commilfa fua confiten¬
do, plena fide fufciperet, Sc corporis fanguinifque Chriftifacramento munitus
intrepidus praemigraret, promittens ei veraciter fe fuperftitem, pro ejus ani¬
mae remedio Dei gratiam indefinenter obfecraturum, Sceumin proximo anno
in pace Chrifti fubfecuturum. Qui Abbas eumdem dilefhim, 8c jure femper
memorandum magiftrum noftrum, cum adftantibus fratribus facro oleo perun¬
xit, eique ex poteftate Scjuflione Epifcopi plenam remilfionem indulfit, qui
poft biduum vere felix ad Chriftum migravit; cujus tamen obitus nos acriter con-

tri-

« Edit, menfet . Paullo aliter codex Bamberg. Vontifex, fieut ex SphritH-fanSo cognoverat, dtun exhus
fui fepe prfdixerat i fcilicet quod ipfe ante annum & fex menfet, tranfitum beati patris noffn O oUehardi ej-
fet precejfuTHt.

Digitized by

Google

S. GODEHARDI EPISCOPI.

1&9

triftavit, quia congregationem noftram, (immo totam noftram ecciefiam ) tan- an. c Hr
ti viri patrocinio&confilio,magifterioque privavit. Verumcerte,& clero&po- 10 3^
pulo tefte,dicimus,quia nunquam ejus ordinis viram in omni ecciefiaftica proba- 4 ‘ Mai ‘‘
bilitatehoneftiorem vel vidimus, vel videbimus. Cujus certe memoriam jure nos
corde tenus retinere debemus, quem vere ante confpe&um San&orum noftrire¬
cordari non dubitamus. Sic ergo prophetiam beati Prafulis liquido Deus imple¬
vit , qui eum poft a annum & tres tantum menfes ex hac vita feliciter exemit.

20. lam autem beati patris Godehardi appropinquante manifeftius fine,fem- *?om p*°*
pex operum bonorum augmentis de virtute in virtutem anhelabat, ut videre me- rhualibus
reretur Deum deorum in Sion,& jam ceffante pra&ic® plurali officio, in folo fe in-
defirtenter theoriae affixit exercitio, tria tantum de generali fpecialiter eximens, ‘ n
pfalterium, eleemofynam, & prae omnibus jugiter fibi fociam & amicam abfti-
nentiS, adeo ut fi rare feftiviori tempore cogentibus per obedientiam Fratribus,
aliquid lautioris cibi, vel fortioris potus contra morem ftomachi percepit, mole-
ftif magis corpori quam refeftioni fuerit. Et tunc fupremum prf fentis vitf nata¬
lem Chrifti, annofcilicetA 1036. Imperatore Goslare fedente, ipfe Holthufen
votive celebravit, folvens certe fecundum EvangeliumquaefuntCaefarisCaefa-
ri, & quae Dei Deo; femet quippe praedifto more Chrifto fpirituale facrificium
immolans, fed & fuis nihilo minus, clero fane & populo,tn divinis & humanis,pro
ritu & etiam debito juxta vires congratulans,facratiffimos autem dies Qadragefi-»
mae, &ut ipfefzepius jocundando proclamabat faluberrimos, fummocordis ac
mentis affe&u hilaris expeflabat, quos corporaliter quafi extra corpus mirabi¬
liter tranfiens, vix cohaerentibus nervis, ad facro-fan£lum Pafcha pervenerat,

Attamen c Dominicam palmarum, Ccenamque Domini ,& feftum Refurre&io-
nis Chrifti debito Epifcopali officio, ultra vires colle flo robore, peregit; ficque
Pafchae ferias per circumpofitas ftationes juxta lolitam religionem admonendo fi¬
deles vifitavit, ip quibus etiam diebus, faepius publice denuntiavit fe modo cum
illis ultima corporalis confortii laetitia jocundari .* & d in Affcenfionem Domini,
quo Deus juflerit, invitari. Nos vero haec audientes quafi derifimus, quia eum
Jam * quantocius de regreflione antiquae fuae patriae, videlicet Bajoariae, nobis * £dit
minitantem audivimus. , qmntocies,

40. Poft Albas e itaque a nobis digreflps, cum fuo praedico nepote Radmundo i n morbum
Abbate,Adenftad *, quo inceptam jam novit^r ecciefiam confummare ftudebat, “'^^4
devenit T nec infirmitati diutius relu&ari valens, deficiente carne decubuit. Quo *
flebili rumore comperto, praediSus Rathmundus/ abbas, vir certe corde & ani¬
mo divinf fervituti mancipatus,& prfpofitus nofter ac Decanus cum prioribus ad
eum vifitationis gratia convenerunt, quem tamen diffimulato languore folito
more ecclefiaftico labori affidentem, circumftantiunique manibus fuftentatum
inveneront.Quos advenientes fola caritatis hilaritate laetus fufcepit, & quafi obli¬
ta moleftia,ad ventus eorum caufam admirando perquirens, reportari fe ad ctibi-
culum praecepit. Ibi * adunato Jpecialiterclero; primo fingulpsquofquedefu® * admiflb.'
obedientias procuratione follerter admonebat, ac deinceps omnes generaliter, de
facrp fidei & religionis obfervatione,tam falubriter quam & terribiliter obfecran-
do fimul & arguendo informabat.Deinde fe orationibus eorum contra callidi ten-
tatoris infidias & fraudes commifit, eifqiie obitus fui diem & tempus, funerif- Suamm °r
que & exfequiarum, & etiam fepulturae ordinem, ut poftea evenit, quafi ailu- ci”; F * *
dens liquido praedixit. Ite, inquit, & ad fuperventuram Dominicae Aflcenfionis
laetitiam vos quifque,pro fu® obedienti® qualitate, & etiam pro fpiritualis prjro-
gativf quantitatep reparate,& meum adventum l®ti,& quafi vere mecum hic &
in foturo congratulaturi exfpeftate. Nam in vigilia A ffcenfionis in Montem ad
fanftum meum patronum Mauricium adveniam, & ibi noftem diemque fanftS
AttaSS.O. B. Tom, VIII. A a agam •

u Bemberg. qui tum ante fe anu» <$• (ex menfibus.

k Henfchenius repofuit «nno 1038. Cpnrpdut tamen Imperator eo. anno erat Jn Italia acParmae Na¬
talem Domini celebravit. Unde conjicit vir eruditus, au&orem nortrum ea quae anno 1039. contigerunt,
cum iis quae prxcedenti anno seda fuerant confudifTe. Codex Gr^cienfis habet urent 1039,

c Bamb. Prtuiput tumen juprtmo prufentit vitf unne per totum Quudrugefimum fe cufiigunt, wi colle-
80 robore peregit debite epifcopuli efpcio Dominicum Pulmu tum,

d Bamberg. quonium oporteret tum ud ulium locum in Afscenfioue Demini proficijci.
e Sic vocant plerumque Dominicam in albis, quod ea die recens baptizati vertes albas deponerent
f Bodec. Adelbtrtut ubbut, Boli, prediilut ubbus.

Digitized by ^.ooQie

37o V I T A

ann. ch, agam:Abbatemtamen vobis,qui vice mea pro&effioms & miffarum fpUemoia pe-
i Q 3 8 ragat, mittam, & fic ek vatis oculis altiofque fcjfpiraus, quafi tamen arridens;Np-
4 - m». inquit, ilia ut Chriftus voluerit peraiU, in feria texta diluculo adfanftwa

Michaelem veniam, cum Abbate & fratribus perooftaturmbwte fobbato ad fan-
&um Andream oraturus, # inde vos adeam., vobiteum penitus perman/urus
Piem vero Dominicamconvocatis fratribus& amicis foljemniter celebremus ,&
ita toriusfeftinoftriiocunditatem penitus terminemus. EtJaasc dtce«$, benedt-
ftionem dedit; fic que nos mirantes pariter & ftupentes diroifit,
r« e m r Habebat qupque beatus Pater in privato luo mimfterio, juvenem

dam iHnftrem, filium v iduae,pi£lori* artis opificem, qui vilia ejus veftitnentacab
turu<n pr*. ciamentaque fervabar, nomine # Bunonem ,cui ab initio ejuldem anni, quod fit*
*■ K;u * cum patriam fi*am> tdeft Bajoariamjperrefluruseffer tepe prfcepit,N»m^*tpr?-

diximus,longe ante tepios fe patriam fuam revifitarurum ferio promifit^c piurt-
buscujufque ordinis fe ultroneis offerentibus, ac pariter cum eo proficifei cupien¬
tibus,grate? devotioni eorum retulit, &folum tantum Bunonem fecum iturum
pr^elegit.Eodem quippe die ante adventum cleri,«t prodixerat A dum mone fuo
in abditis veftimenta fu'a mutaret,eidem juveni praecepit# ut eadem veftimenta
qu* depofuit indueret, & ad eum concitus veniret. Qu« verba ille quafi delira¬
menta vel irrifione plena contemfit, Pr«ful vero ac fi dedignando cubiculariis di¬
xit: Ite & veftimenta qu? depofui induite ei, & ad me deducite. Qui ft&rim eum
poft velum cubiculi trahentes induerunt, & in confpeftum velut irridentes dedu¬
xerunt . Quem ille diu intuensytit ; Vere fcias, quia in eadem vefte r rumorem in¬
venies^ Hisdifti? puer exivitySc in ipfo momento intolerabile eum frigus invafit,
gtboraeadem^grotanslefloprocubuit: quem cum poft difceffuns fratrumepi-
fcopusrequireret,di£umecquod«egrotaret. Qui ftatim accerfitoprocuratore ,
prigcepit ei dicens •' Puerum illum caute & fine moleftia fac ad matrem fuarade-
duci, ut in occurfum meum paratus mecum poffit proficifci , Qui d ftatim deduci-
tur&decrefcentibus dietim viribus ad extrema prsparatur,

Hoithtt, 4? f Deinde Pr?ful nofter ingravefeente febre Holthufen, ubi confluente ec-
fium pro- clefiafticpmore advifitationem tanti viri multitudini fufficiens«difictommem
ficifcmu-. copia, provehitur. Ibi inter multam cleri populique frequentiam, quadam die
Huc *a«<: venerabilis domina Sophia de Gaudersheim advenit, qu? tandem, ut in t>acf lo-
m sophi» i quar j depofita priori pertinacia, pjena fe fide & de votipne, ad beati viri familia-
. rictem convertit, qu«, tunc occafione inventa, & populari turba remou^dftan-
te clero de frivolaquadam pertinacia, qw$ de fu? ecclefi» clericis contra beatum
,Si Ui pt*-° c * vir um increvit, exordium fecit, & debitam fatisfa&ionem promittere coepit. Ad
dicit .. cujus verba ille, partim morbo cogente, parrim vero, ut nobis videbatur , indi¬

gnatione permovente, iracunde refpondu ,& in futurum mllafufpendi rogavit.
Illa vero commotionem ejus diffibulans, & obitum ejus celeriorem formidans,
item itemque in fua fatisfaftione etiam tecrymando perftitit,eamque ut recipere
. dignaretur pbfccrando poftula vi t. At ijle; Domina, inquit, per Deum pauhfper
reticete, Se baje donec in fefti vitate fanft? Mn-r \9 conveniamus fufpendite. Ipfa
jentem? ut videbatur omnibus,, finem: ejus fitius advemm,v»n intelligens,^cta-
men verba ejus vehementer expavefcens: Vrinaro, inquit, o Pater dilefte,
tam4m vita velfra nobis fupe/fit , ,dpnec boc tempus verterit, JUc vero fortiter
collegis viribus v apertifqne oculis, k omnibus din circumfpeftis, ait: Inpo-
teflate quidem Dei vita fioflra exitufque verp confifti;, in verhate tamen, qu#
peuseft,dico vobis,qmainfeftivitate,faBfl«Maria? » ubi Deusvoluent, certe
fimul erimus; ibidemquecoram-voraci teifcmpmo k dflbis, ^ede aliis etiam quf
inter nos diffident,tra^ahimus« Et h?c dicens ,compreflls oculis retieuit.A t ipfa
mmio ftuporepavefaAa,fd9nter cimumftamibus ait;Heu me miferam,numquid-
nam f um moritura ,• eumque in proximo fubfecutura ?,Nec tamen amplius eum

- inquie-

« Ubique feribitur tamen prim» editio hibet ftrunwt^m.

i Sic Bantberf;. alii v»ro prodiximus .

e Bollandii, ca vase rheuma defignari putat, legendum fprte bumtrtm.

d Bambcrg. pr*fcif*i. f» t» frtfkl nefhr , detrefcmtiiui dhtin* vifibut, dd ettrepiM frtfartttur,
<J« m frafsta vili* »d Holthufen .

t Idem: pro tptibufd*m omuSs ucltfi* fit* tum interpellavit, amnemtfut de rtltytt fitbjtlHontm, & de
pttteritt ftrert fiuiifs&itnem pretmtttre, &t>

Digitized by ioOOQie

S. GODEHARDI EPISCOPI. 371

inquietare praefumfit, fed humiliter fibi ab eo indulgentiam limul& licentiam anm.ch.
petiit. Item ille apertis oculis eam breviter, immo & falubriter de facr^ religio- 1038
nis obfervatione commonuit, ac de plurali fuae obedientiae provifione coarguit, 44
& fic elevata dextra eam benediftione munivit, eiquepro tempore remiffionem
indulgens non fi ne magno, ut ipfa fatebatur, timore di mifit .1

43. Tranfa&a autem hebdomada,beatus Pater, jam deficiente funditus corpo- Extremx
re, ab Abbate, ceterifque fratribus facri olei liquore ecclefiaftico more perungi- undionu
tur, & ita ut praidixit, in vigilia Afcenfionis Domini in montem fan£ti Mauricii a
tranfvehitur. Ibi ftatim ad eum flendo fratres [ cum innumerabili alia multitudi- p».
ne fidelium] convenerunt, nec amplius amaritudinem doloris, quo corde tenus Ac 4*1
vexabantur, abfcondere valuerunt. Cetera vero inumerabilis confluxit fidelium itt

multitudo, quam non minor pro obitu cariflimi Palloris afflixit amaritudo. Quos , S '

tamen ille, licet deficiente jam pame lingua, benigne confolando dimifit, & dilu-
culo iterum ad venire mandavit. Quibus diicedentibus, &facram noflem illam
in magno dolore ducentibus; beatus Pater confueto more, fibi Pfalmos femper
quali pro dulci refe&ione ruminabat,& in tali meditatione curfum fuum confum-
mans, animam fuam attentius Deo commendavit b . fummo vero diluculo iterum
clerus pera£lis matutinis advenit: quem ipfe affatu tunc fupremo,breviter, atta¬
men falubriter, de facra^ religionis & obedientiae obfervantia commonuit, ficque
confeflionis veffueum eis communiter prolato, ad celebranda cum Abbate mif-
farum follemnia valedi&ione ultima dimifit. Praefui autem clemens, nonim-
memor fuae promilfionis, de praedi&o fuo cubiculario Bunone requifivit follici-
te ; quem ubi defperari corporaliter cognovit, ei per nuntium mandavit, di¬
cens: Confolare puer meus in Domino & confortare •• quia jam tempus inl\at,
quo itiecum ad patriam eternae heatitudinis debes vere pervenire. Quae verba
puer laetus audivit, & nil jam de vita prsefcnti meditans, in ipfa facra Aflcen-
fionis Domini die viaticum falutare petivit, quo percepto, gaudens promiffio-
nem beati Praefulis exfpe&a vit,

44. Miflarum igitur apud nos celebritate perafta, refe£tioneque * felline per- * fcftlve.
cepta, Fratresiterum jam hara diei declma r ad dile£lum Pontificem revenerunt, rj „ „ „ -
& officio paene linguae ceffante , cordevero juxta Apoftolum fpiritu & mente <■ * :
pfallente,pfalmos in folo peftore difficulter ruminantem invenerunt .Tunc inito x ' C4nl4 ‘
confilio,pueros quatuor fcholares ex utraque le 61 uli parte llatuerunt, quos pfalte-

rium a principio aperte & diftinfle recitare fecerunt. Quibus Pater beatus audi¬
ris,quafi hac melodia dele&atus, aliquantulum quievit,interdum & fimul cum il- '

lis pfallere geftivit. Verfus tamen illos praecipuos, qui fpecialiter Domino ad fup-
plicanduA pertinebant, apertis elevatifque oculis, altius ruflitabat.Media autem
no £1 e, jam finito pfalterio, jam imminente manifeftius fine, matutinale officium
incfpe runt; & dum ad pfalmum Benedicius Dominus Deus Ifrael , pervenerunt, Luc - 1 •
vir beatus in ultimo tunc agone defudans, vix dura apertis oculis, clero cantante,
Illuminare his qui in tenebrisin umbra mortis fedentfWtad dirigendos , inquit,
pedes noftros in viam pacis . Et in hoc verbo , dum a clero , Gloria Patri cum Antir obit PflUeni
phona, AJfcendo ad Patrem meum , & Patrem veftrum canebantur,ipfe ab aditan¬
tibus de lefto levabatur, ficque felix vere illa anima,quali obdormiente corpore,
carnali ergallulo folvebatur. Confonantibus ftatim ibidem campanis, Fratres
qui in monafteriis felicem ejus obitum} follerti vigilantia cxfpe&abant, pro tam
dile&ae animae remedio preces exfequiales frequentabant devote.

45. Non ergo nuncaeftimo filentio praetereundum primum meriti ejus indi- Ac pnuiio
cium,in ipfo beato obitu Deo tefte declaratum. Nam faepe didus puer Buno in do- ^ Buno '
mo matris fuae juxta ecclefiam fan£ti Michaelis, eodem momento membris prae¬
mortuis , extremo tantum fpiritu in pe&ore palpitante, defperatus jacebat: qui
refonantibusilicocampanis, quali a fomno evigilans, quid hocelfet ftupensex-

quifi vit. Cui cum mater diflimulans matutinale officium lignari diceret, ipfe acfi •

indignans matris adftantiumque fallaciam:Cur me,inquit,fallitis?Cur veritatem
AftaSS.O.B.Tom.VIII. Aa ij C ela-

* Dc hoc monre Chronicum Saxonicum mf. »d an. ioiy. Montem fucitfum in occidentali parte fu( ci'
vitatis incolett ccepit, quem pe/lea titule ac nemini fanBi Hauritis fui furtum patroni dedicavit.

i Sic Bamb. alii, conjummans pernoftabat.

Digitized by v^.005 te

372 VITA

ann.ch. celatis? Vere cum hoc fi gnodiledus Dominus meus catlum fcandit, & promiffio-
1038 num fuaruim, ah, ah, immemor miferum me reliqui»; Surgite, ait, & elevatis ma-
nibuscordibufque yejusdikdan» animam di vin» dementiae commendate, &ut
mei modo meminerit obfecrate. Et elevatis nilu quo potuit ad caelum oculis: O
Praefui, inquit, fande, o Pater dementiffime, penpfum te adjuro ad quem vadis,
m nunc memineris mei. Senente in Carne jdmpoft te relinquas, quem tecumad
patriam iturum fapius promiferas. Illi ftupentes pariter ac maerentes, dura juf-
fioni ejus obtemperant, vix eum reflexis oculis Itatim exanimem afpexerunt,
quem ilico liratu deponebant, & oraiftbfletu, eum quod optaveratobtinuifle
gaudebant 4

46. Fratres vero in monafteriis exfequiarum debito, matutinalique officio pe-
Corpus $. rafto,Miflarumcelebratione,pfalmorumquefrequentatione paftoremfuumdi-
ha(ter!um°" vina ttiiferationi tanto devotius commendabant, quanto feabipfocommendan-
s. Michaeiis dos fiducialius fperabant. Adveniente autem felicis memoria: Brunone Min-
depomtur. £[ onen fl s ecc i e fi^ epifcopo, quem ipfe Pater venerabilis fibi in fpiritualem filium
adoptaverat, qui etiam cognita ejus infirmitate, juxta noftra confinia habitabat,
hora ejufdem diei tertia, totus clerus cum populo militiae certe & familiae, & plu¬
rali civium, comprovincialiumque, 8c maxime pauperum frequentia, ad mon¬
tem ubi fpecialis nofter thefaurus fervabatur procellit ; eumque ad monafte-
rium fan&i Michaeiis, ut ipfe vivens prazdeftinavit, deduxit. Quo dum appro¬
piatur ^ ante portas atrii funus defundi juvenis, cum non modica parentum civi¬
umque turba profertur,quod &; ante pedes Epifcopi per difpofitas ecclefias a rai-
niftris circumfertur, Quantus vero piandus & lamentatio, vel cleri, vel populi,
vel Ctiam pauperum ibidem exftiteric,ingenii noftri facundia certe ad narrandum
non fufficit, quia in una cujuslibet mente vel voce, ludus & laetitia pariter fo-
nuit: dum pedora fidelium de prafenti maeror, de futuro pertulit gaudium:
quia, ficutidefando Martinocanitur, pium erat flere, Sepium gaudere. Me¬
rito ergo flevimus, quia talem pallorem amifirous ^ fedSc jure gaudebamus,quod
talem interceflbrempraemifimus. ^

Exinde tn - 47 * Vigilikigitur ibi pro noftro modulo condigne peradis,beatum corpus ma-

ecciefiim s. neadfandum Andreirt honorifice eft delatum, ibique oblatis facrificiis , inde in
Aadre *-• principali noftra ecclefia cum debita veneratiane.cdllocatum. In Craftinum vc-
CathecT irt 110 > illucefcente Dominica, ex diverfis per Saxoniam coenobiis fratres Scforores
i em ^ in obfequium tanti patroni convenerant: qui deftitutionem cleri Sc defolationem
peiitur. populi, ac generale Chriftianifmi totius damnum, debita lamentatione defle¬
verant ; ficque ab Epifcopo miflali officio de votiffime perado, facrum beati vi¬
xi corpus in medio noftro choro, ecclefiaftico more terra eft collatum, quod ibi¬
dem ilfque in hodiernum diem a fidelibus Chrifti, juxta humanae fragilitatis pof-
dibilitatem, oondigna eft reverentia frequentatum . Praedidi autem pueri corpuf-
culum ante occidentalem templi introitum, ab eodem Epifcopo pnus eft huma¬
tum. Domina vero Sophia, de qua etiam fupra retulimus, jam de fuaprae¬
monitione magis magifque follicita* forores luas ac presbyteros , illo cum oblatio-
tiohibustranfmifitjftfeque beati viri meritis Sc precibus fuppliciter commifit:
ficque fu per venturam beatae Matris Chrifti Aflumtionem fimui Sc Nativitatem ,
pavens exfpeda vit. Quae tamen, incipiente fequenti anno, triduo ante Puri¬
ficationem fandas Mariae, ex hac vita emigravit: fic Sc in hoc Deus beati patris
prophetiam liquido declaravit. Nos quoque quantum, Deo an nuente, poffu-
mus merito ejufdem Abbatiffae animam divinae miferationi fepius commendare
■debemus, quae congregationem noftram, dum vixit, omni femperdftedione
percoluit, ejufdenrcpe diledion is certum teftimonium pofteris reliquit.

48. De miraculis igitur,quse perbeati Patris merita, pcfl diffolutionem corporis
p^ft r mor. ejus,in faktem credentium divina pietas dementer oftendit, melius pauca quam
tem s.Go- plura ferifoenda putavimus, ne aut fludiofis aut-defidiofis falbidiura, vel etiam
£ dl infidelibus incredulitatis periculum, narrationis prolixitate contrahamus. Prae¬
cipue tamen propter quafdam vanae mentis perffinas, quarin noftra patria ufi-
tato more per lacra loca dircurrentes, fe aut caecos , aut debiles, aut elin¬
gues , vel certe obfeffbs tttn ere fi nrnlattt ,Sc ante altaria vel fejmlcra Sandorum,

Digitized by v^.00 ie

S. GODEHARDI EPISCOPI. 373

fc coram populo volutantes, pugnifque tundentes, fanatosilico feproclamant; an,chr.
ea fcilicet fola vefana voluptate, ut fic tantum majorem ftipem, vel quaeftum a 1038
plebe percipiant. Sicque fit, ut & beatum virum faepiusde talibus dixiffe praemi- +
fimus, quia mendaces, inquit, faciunt ut veridicis vix credatur. Et cum in hujuf-
modi fallacia tales liquido deprehenduntur, etiam ver® San&oruro virtutes in pe-
riculofam defperationem hac dubietate retrahuntur: vel certe & hi qui vere fa¬
nantur, etiam non folum a perfidis, fed & interdum a fidelibus fallere creduntur,
ficut utique nobis de quad am muliercula palam venit.

4 p. Primo namque praedi&i noftri Antiftitis a Helizonis * anno, in fpeciali no- * 4 Hete *
ftraleftivitate, ideftin Affumtione fan&aeMarise, anus quadam nobis ignota, lwU5 ‘
velato capite, nubilata facie, ante fepulcrum beati viri fe projecit, ibique praedi¬
co amentium more, diutius volutata tandem profiliens, fe per multos annos cae¬
cam ibidem tunc illuminatam proclamavit. Quo ftatim rumore diffamato, clerus
populufque concurrit, ipfe etiam Epifcapus advenit. Cumque jam ad agendas
publice Deo gratias properarent, cives illius, qui eam prius noverant, eamque
in hujufmodi falfitate faepius notaverant, venerunt, qui illam &modo, &faepe
etiam antea talia mentitam veraciter dixerunt. Inquam cum jam populus meri- Mirscuia
to, ut male traCaretur, infurgeret, a clero tamen pro beati pontificis veneratio- fola certa
nedefenfa, confufadifceffit, &nufquam nobis poftea comparuit. Talibus ergo eaarrat -
fallaciis, cauta confideratione poft hxc devitatis, pluribus ignotorum diCis, quae
certe vera effe poterant, dubitando diffimulatis, ad ea tantummodo fola quae prae-
fentes, veritate Dei tefte, vidimus, vel qua certe ab his audivimus, quos veraces
in timore Domini cognovimus, narrationis noftrae feriem intendimus.

- 50. Primum namque fuit, quod & erat, & eft omnibus notiffimum. Quidam de 0pertriuj
operariis noftrae ecclefiae, nomine Luidgerus, cum in ecclefiae atrio ligna colloca- dandus que
r ent, graviori quadam trabe decidente,femore cum tibia & pede miferabiliter c6- ^ ftus llc ’
trito, p enitus debilitatus eft. Quem beatus Pater, quia prius e ura fi delem & uti¬
lem cognovit, ante menfam fuam quotidie cum pauperibus ad eleemofynam fe-
dere praecepit. Qui mifer fuper debilitatis fuae dolorem , graviqri femet maerore
fzpius afflixit, quia ad opus cui mancipatus erat, utilis effe non potuit. Quicquid
tamen vel fedendovel proreptando agere potuit, in hoc fe voluntaria utilitate
ftudiofus exercuit, nec prorfus aliquod tempus, nifi cum fomnum vel cibum ca¬
peret , tranfire fibi patiebatur, quinfemper in aliquo utilis effe videretur. Con-
liietudo namque dile£to noftro Pontifici fuit, ut puerulos, vel etiam pauperes va¬
lidiores faepius per plateas, veldefoflas petrarum foveas ageret, qui fibi lapillos
minutos quofdam nivei coloris, vel nigri, vel rubri, interdum vel varii,de¬
ferrent, quos ipfe elimatos & politos, variaque collifione, vel confricatione in
fimilitudinem pretioforum lapidum reda&os, aut in altaribus, aut libris, aut cap-
fis honefte collocavit. In quo nimirum opere praedictus ille pauper fe privatim
exercuit, & ceterorum induftriam utiliter praevenit, & pro curiofitate tali, Epif-
copo penitus complacuit. Interdum autem &pi6toribus, & eis qui vitro feneftras
componebant, fe admifeuit, inter quos etiam utiliter optrofus exftitit.

51. Beato vero Pontifice exhaclucefublato, ipfedetonfus & laneis indutus, jr lt fU n 0v
carne & reliqua lautiore refe£Hone abftinens, ad fepulcrum ejus contulit fe,ibique e if s
tam cuftodibus quam & ceteris fidelibus, quanta potuit fidelitate fervivit, & po- cn '
ftremo confentientibus magiftris, totam fepulcri cuftodiam penitus ufurpavit.

Vix tamen debili crure ligno fuftentato,reliquo vero.corpore baculo fuble vato ta¬
le obfequium exercuit. Attamen vires quas invalitudo denegavit, obediendi de¬
votio miniftravit. Pfalmos quippe non noverat:verba tamen qus fidelium narra¬
tione vel admonitione perceperat, devotius invigilando, faspiufque in modum
venia;, fidelium more decumbendo, follicitus frequentabat. Quo ibidem in hac fe-
dulitate firmius perdurante,& altiora quantum ad fe proficere fatagente,quadam
die fabbati ad vefperam, dum in choro vefpertina laus canitur, ipfe juxta fepul-
yjftaSS.O.B.Tom.VIII. A a iij erum

» Is e prarpofito Goslarienli in epifeopum Hildesheimenfem afliinuut eft poft mortem Azeiini anno 1054
quam fedem annis viginti quinque obtinuit, acfepultuseft in ecclefia fandi Maurkii in monte, quam primo
pro Monialibus ac deinde pro canonicis, fundarat. Porro monet Henfchenius, nonnulla hic in codice Graseienfi
pe tribus S. Godehardi proximus focceflbribus, Thietmsro fcilicet, Akclino, Sc Heluone feu EtheJone, haberi.

Digitized by ^ ooQie

374

VITA

Sinatur.

Mulier caJ-
ea lumen
recipit

* DeiiiKo.

Claudus
greflilm .

Puella* fere

aNN. ch. erum pontificale proftemitur, & ibi diutius autfomno, autecftafi quafi immo-
1 ® 3 ? bilis detinetur, &, ut ipfe poftea fatebatur, intolerabili quadam membrorum ac
* nervorum difteitfione, vel contraftione invifxbiliter cruciatur. Sed finita laude
quafi foporatus furrexit, & velut plus folito aegrotans, vix habitaculum repetiit.
Statimque letftulo collocabat fe,& per totam no&em in illa membrorum diftra-
flione durius laborabat: fed pauilo ante Matutinum, tandem fopitus dormivit, &
fomnium in quo furgere, & ad ecclefiam ad agendas Deo gratias properare juflus
eft, vidit. Somno tamen cito excitus furrexit, moxque remoto femorali fuftenta-
culo, reje&oque baculo, matutinali hora& ecclefiam intravit, & coram omnibus
Deum e vide ftti profeflione lauda vit,&poftmodum in finem vita incolumis,quan-
todiutius, tanto de votius miniftravit .

52. Mulier etiam quadam, nomine Merfvid,omnibus nobifeum commanen¬
tibus notiflima, quse per multos annos errabatcfca, ad idem beari Prafulis fepul-
crum in craftinum poft Aflumtionem fan&a Mariae, coram clero & populo eft il¬
luminata .

5 3. Quidam quoque rufticus de pago ecclefiae, qui Holthlaon dicitur, nomine *
Emko, diutina infirmitate miferabiliter fatigatus, contraftione lumborum per
multos annos eft crurum officio fpoliatus: qui tandem ad viri fanfti memoriam
baculorumfuftentatione vixdum proreptandopervenit, ibiqueinanniverfario
ejusdie integram fanitatem coram clero & populo, omnibus nobis intuentibus re¬
cepit.

54. Nobilis vero quadam feminamon ignota ,de Epifcopatu Mindonenfi, Siu-
eudimis. V e nomine, puellam fratris fui filiam nutrivit, quam in locum filia adoptatam in¬
time dilexitrqu» graviffima infirmitate praeventa, periclitari ccepir,& quafi pra-
mortua biduo exanimis jacebat. Propinquis vero cum familia & civibus allidenti¬
bus , & tantam puella elegantiam pro multiplici miferatione amare deflentibus,
anus quadam ,qua ad ecclefiam ferviebat,de memoria noftri Prafulis fermonem
habuit, & qualiter ad ejus tumulum infirmi per divinam miferationem fanaren¬
tur expofuit.Cujus admonitione domina ipfa compun&a,matutinali tempore ec¬
clefiam intravit, & coram altari proftrata, profufis lacrymis, Deo, fan&aque
Maria,& beati etiam Prafulis anima, pro eadem fua nepte oblationes intima de¬
votione devovit; & continuo, ut ipfa nobis flendo juravit, regrediens puellam jam
'videntem, jam loquentem reperit, qua refeftionem petiit, & accepit, &, Chri-
fto pro beati viri meritis annuente, lanitatem integram recepit. Quam amita ip-
fius quinta poft die ad fanfla Maria altare, & ad tumulum Prafulis cum promiffis
oblationibus deduxit, & qualiter fanata fit, cum fufficienti civium ac provincia¬
lium fuorum teftimonio, coram multitudine comprobavit.

*/. * fof- 5 5. Frater quoque nofter non ignota memoria, * V olcvvardus presby-

itenrlfe* •’ ter » eo tempore Vicedominus, poftea nofter prapofitus, poftremo felix Brande-
pueT. * burgenfis ecclefia epifeopus, qui eidem patri noftro, ut omnibus notum eft, Sc fi-

deliter fervivitflc intime complacuit:cum poft obitum ejus epifcopales curtas iho-
re folito circuiret,in villam qua*Eckershufon dicitur devenit,&in domum quam-
861 eiv dam ad prandendum di vertens,puerulum mifera languoris infirmitate detentum

in venit, qui tunc per aliquot hebdomadas, omni membrorum officio deftitutus
jacebat, &ad exitum dietim, ut omnibus videbatur, appropinquabat. Quem
idem presbyter, ficut femper erat fuper talibus miferans, lacrymando diutius in¬
tuebatur,languorifq; tempus & eventum ex familia feifeitabatur. Quod ut agno¬
vit , flenti matri, ut ad tumulum fanfli Pontificis candelas juxta pueri menfuras
promitteret perfuafit: quod 8c ipfa ftatim libentiflime fecit. Sed cum pauper illa
* lychnum. «eram ad talia non haberet, ipfe ex lino * lumen parari pracepit, & puerum per
fingtila membra metiri fecit, ut certe menfuram fecum deferret, 8c per fe prafti-
ta cera candelas pro agrotante, ad beati viri memoriam offerret. Quo fa£to, ad
prandium confederunt, Sc quafi oblito puero, alia quadam inter fe fabulari cepe¬
runt . Interim vero puer mira celeritate quafi ex morte revixit, & inle&ocun&is
admirantibus refedit, & vocata matre de ftratu prorepfit, & refe&ionem petiit,

& eodem momento percepit, & poftea pro beati viri meritis incolumis perman-
fit.

5d. Erat

Digitized by ^.ooQie

S. GODEHARDI EPISGOPL 375

5 6 . Erat etiam in noftra congregatione juvenis quidam ex laico converlns, ann. ch.
Defiderius nomine, & eodem beato viro jubente in clero tonforatus, & ufque ad 1038
Diaconatus ordinem promotus: & quia plenum officium cantando 8 c legendo cum 4> W3 *-
Fratribus frequentare non potuit, eum ne penitus vacaret, cum duftodibus ec- Diacono*
clefiae miniftrare praecepit. Tempore autem Azelini noftri praefulis a ,. poft mi-
ferabile incendium noftri monafterii, dum idem Frater nofter infra feftivos dies
nativitatis Domini, quadam vefpera in fcholis cum pueris fermocinando confe-
dit i fubita caecitate miferabiliter perculfus cecidit, & alia etiam infirmitate.con- -
crefcente, longo tempore decubuit. Quadragefimali vero tempore, caecitate
dUrante, ex infirmitate convaluit, & ecclefiam debito more frequentans ad pon¬
tificale fepulcrum fpe fanandi faepius proftratus procubuit, & contigit quadam
feria ante Pafcha, certe in Kalendis Aprjlis, quando celebramus adventum re¬
liquiarum fan&orum b Gantianorum martyrum, dum in matutinis ibidem pro¬
cumberet , ilico quali pruriente dextre oculo, & durius manu confricato, fanguis
non modicus prorupit, & ftatim in eodem oculo vifum recepit, pro qua clemen¬
tia divina pietas ab omnibus in commune laudabatur, & pro reliquo lolita mile-
rationis Domini potentia exfpe&abatur.Poft Pafcha vero in anniverfario die fan-
&i Patris noftri, cum in ejus memoria, Mifla pro defun&is ab Epifcopo celebra¬
ta eft, tempore oblationum coram clero & populo quafi infirmatus corruit, &
praerumpente ilico fanguine ex oculis & naribus, & etiam auribus, aperto oculo
vifum liquido percepit. Miffali denique officio peraclo, Epifcopus habito fermO-
ne clerum & populum ad laudes debitas Deo peiolvendas admonuit, & profufis
unanimiter lacrymis, Deum pariter & ipfe laudavit. Qui frater eodem mo¬
mento *, Deogratias, penitus convaluit ;•& poft hac in promiffa profeffione * */, die.
ufque in finem fideliter permanfit. *

5 7. Plurima igitur beati Paftoris noftri praeconia, ea folummodo quam prae-
mifimus ratione, praeterimus, qua per divinam clementiam ab initio ufque ad- tur<
huc, gloriofe fieri faepius fentimus. Nec tamen illud reticebimus, quod tota fan-
&aDei Ecclefiatefte, verumeffe novimus, quia pluresplerumque adfepul-
crum ejus cum oblationibus gaudentes adveniunt, qui fe fe fuofque a variis tribu-
latiohibus vel infirmitatibus celeri fubventione, per virtutum ejus merita libe¬
ratos publice referunt. Namque ut alicui aliquid incommoditatis, vel moleftiae
occurrerit, ftatim cum ad fan&i hujus Patris memoriam,vel abfens oblationis fuae
votum ubicumque promiferit, proculdubio eodem momento quamcumque con-
folationem in vera fide fperans obfecrat, celerius eam meritis ejus fuffragantibus
impetrat,( per eum,qui omnia operatur in omnibus, Dominum noftrum Jefum-
Chriftum, qui cum Patre $c Spiritu -fan&o vivit & regnat in faecula faeculorum.

Amen. )

MIRACULA DECEM A S. GODEHARDO
fa&a, dum adhuc eflet Abbas.

I. De quodam febricitante , quem fanavit in Bavaria.

58. T Ohannes quidam civis Patavienfis, febris incommodo vexabatur per
J longa temporia : contigit autem, ut fanftus pater Godehardus adhuc Ab¬
bas in fuo monafteio Altach, pro negotio di6li fui monafterii Pataviam adveniret;

3cinfirmus ille, ipfius cognita praefentia, fratrem fuummifitad eum, rogans,
utipfum caufa Dei vifitare dignaretur,' quod & fecit. Vifis autem ipfius in qui¬
bus decubuit febribus, ingemuit, &ait: G Pater Adam, quis te tam celeriter
excaecavit, ut mandatis Dei creatoris tui contraires, & tot malis nos omnes pec¬
cato tuo fubjiceres! Eece poft h«c, quae temporaliter hic patimur, nifi mandata
ejus fervaverimus, aeternaliter pati formidamus; & erit hoc malum temporale
Atla SS. O. B. T om. VIII. -Aa iiij initi-

• Camoerg. reverendi ptntificis neftri Wccelini.'

i Sic didi funt SS. Cantius..Cantianus & Caiitianillui, qui cum Proto pzdagogo Tuo padi dicuntur
Aquilegis pridie Caiend. Junii. Eorum partionis Hiftoria tribuitur fando Ambroiio apud Mombritium.
alia ex antiquo codice C. V. UIrici Obrechti edita eit in Appendice Liturgir Gallicanas.

Digitized by v^ooQie

37 <f MIRAC, S. GODEARDI EPiSCOPX.

ann.ch. initium nobis malorum sternorum • Hoc autem cum dixiffet, accipiens fcyphum
1Q 3 ? quemdam, & vinum in eum fundens, ligno crucis fignatura benedixit, & tra-
M*j« didit viro decumbenti, dicens: Bibe frater in nomine Domini noftri Jefu-Chri-
fti; & in eo confortare. Qui bibit confidens in Dei clementia, & fandi viri
maritis, ilico furrexit ab omni tebris incommodo penitus liberatus, Sc ivit ad
ecclefiam fandi Stephani laudans Deum.

II. De quodam monacho , quemprecibus fuit a febre acutijftma liberavit .

Vir fandus Godehardus monachum quemdam de monafterio fuo Altach,ad
monafterium Herveldenfe fecum duxit;qui poft ibidem febrium moieftia decum¬
bebat. Hunc fandus Pater coniolationis gratia frequenter vifitavit. Quodam au¬
tem tempore dixit infirmo: Frater mi, quomodo habes Et infirmus ait: Eccc,
Pater, febrium moieftia nimium me vtfxat, ita ut vita quafi nulla amodo fit in me.
Et ait ei vir Sandus: Dominus nofter Jefus-Chriftus majora pro nobis paffus eft,

quam haec febrium tuarum poffumefle incommoda. Cui decumbens ait: Scio,
Pater mi, fcio, quod multo graviora pro nobis paffus eft ad mortis amaritudi.
nem tormenta. Et ait fandus Godehardus: In nomine Jefu-Chrifti, qui graviora
pro nobis fuftinuit, furge;& in fratrum tuorum collegio pfallens benedic eum ,
qui te fuo fanguine abluit, & redemit. Et infirmus ait: Surgara in nomine Jefu-
Chrifti , & ibo ad patrem meum, qui & Pater Domini mei Jefu-Chrifti, & di¬
cam ei : Jam non fum dignus vocari filius tuus, fed fac mecum mifericordiam
tuam, quafi cum fervo tuo, fed a via tua deviante, & ad te dementer fufcipe
revertentem. Et, inter hac. verb8, furrexit, dc ad eorum ivit, & omnibus ad-
mirantibus, cum adftantibus laudans Deum (k cantans , benedixit.

III. Dc quodam juvencula a mahjliafebrium liberata t

<fo. Juvencula quaedam in opid.a Veckendorff, in territorio Bavarienfi, cum
Febrium moieftia nimium gravaretur, adftabant ei quaedam honeft» feminae, re¬
ferentes ei qualiter pr^didus in Petavia meritis beati Godehardi poft hauftum vi¬
ni per eum benedidi, a febrium rigore fuerat liberatus. Quibus auditis, dixit
infirma patri fuo .• O mi dilede pater rogo te per Jcfum-Chriftum, ut mittas ad
fandum virum Godehardum, petendo eum , ut benedicat parum vini incupha,
veifcypho fuo , & mittat ad me, ut bibam ex eo, ut alie vier* fervore febrium,
quibus inceffanter affligor atque uror. Pater autem his auditis-» mifit ut voluit,
& vinum benedidum accepit a fando Godehardo, quod juvenculabibit infirma
in nomine Jefu-Chrifti; & fubito fanata eft, & furrexit laudans Deum, qui me¬
ritis fimdi Godehardi eam clementer a vi febrium liberavit.

IV. De quodam fcbolare fanato a fimili febrium moleflia „

61. Servus Dei Godehardus, quia erat ex corde mifericors, &fuperafflidos
pia geftabat vifcera, infirmorum fi ve decumbentium, vel per fe,aut per alios fem-
per vifitavit domicilia. Contigit autem quodam tempore, cum adhuc in abbatia
Akahenfi pracfideret^uemdamlcholarem cujusdam viduf pauperis,febrium rao-
leftia graviter infirmari; quem pietate f*pi,u$ vifitavit, cuiSc quodam tempore
dixit: Fili viriliter age, fuftinens flagella Domini, ac confortetur in eo cor tuum.
Ipfe enim eft,qui percutit & medetwyatque fanat,fuos caftigans eledos,ne mor¬
ti tradantur fempiteraaa. Et juvenis ait: Qua^,eft fortitudo mea, ut ha&c gravia
fuftineam, & patienter agam • Et pater fandus ah \ Confide, fili, fciens quod
non funt condignas pafiionexhttjus temporis ad futuram gloriam quas revelabitur
in nobis; & libenter gloriari velis cum Apoftofo in infirmitatibus tuis, -ut in
te ficut in eo hahitet virtus Chrifti: nam virtus in infirmitate perficitur, Cui in¬
firmus ait: Peto, fanda Pater, ut Deum pro me miferofuppliciter exores. At
Pater fandus, pomum in manu habens ,quod forfanfecum tulerat, atrtjux¬
ta ledum infirmi invenerat, benedixit, & dedit infirmo dicens: Accipe fili,

Digitized by

Google

MIRAC. S. GODEHARDI EPISCOPI. 377

fle manduca pomum , innomineJefu-Chrifti: &, fi eft voluntas ejus, de ledo an.cHR.
furge fanus; fin autem, maneat haec infirmitans tibi, Se patienter age, ut a Deo 1 ° 3 8
pnemiura vitae aeternae, in quo aeterna eft fanitas, valeas promereri. Comedit 4 * '

ille, flcfurrexit fanus laudans Deum.

V. De juvene fubmerfo, meritis fanSli Godebardi refufcitato ,

62. Juvenis quidam de caftro Stauvvenborch in Ba varia, prope Danubium
fluvium pertranfire volens , procellis navem fubvertentibus, mergitur in flu¬
men ; utu plufquam tribus horis remanfit incognitus, tandem corpus exanime ad
litusejicitur, & mortuus ad domum parentum deportatur. Lacrymamur proxi¬
mi, & gemunt affines ob moftem tam fubitam juvenis tam famofi. Sancus autem
abbas God ehardus cafu tranfi ens locum illum, fle audiens voces ululantium,' ait:

O mors , quam amara eft memoria tua homini / quam fubito fle inopinate exftin-
guislquf &; peccatoribus es peffima,juftis autem nimis defiderabilis atque pretio-
fa, Cum autem h§c8c his fimilia diceret; venit mater mifera juvenis. & ad pedes
procidit viri fandi, dicens: Domine, fi quid potes apud Deum mifereremei, fle
refufcita filium meum. Cui fandus Pater: Crede mihi mulier, ut verum eft Se ex¬
perientia docet quotidiana, omnes fiibjacemus mortis imperio, ideoque beati
mortui qui in Domino moriuntur. Mors enim omnes qui in mundo vivunt, non u-
no, fed quafi mille modis ftemit. Beatus qui vigilat, St in adventu praemunitur.

Et iterum mulier ait voce lacrymofa/ En filius meus unicus & diledus, in flumine
fuffocatusinteriit fubito; huic timeo damnationem, quia mundanus erat nimis.

Rogo igitur, pie Pater, fi quid potes apud Deum, refufcita filium meum; ut tan¬
tum fuaconfiteaturdelida, fle fandis Ecclefiaefacramcntis muniatur: fle poft,fi
Deo placet, in pace feliciter requiefcat. Cui vir fandus, Salvatoris utens ver¬
bis, ait: O mulier magna eft fides tua, fiat tibi ficut petiifti. Et tranfiens cum ea
ad cadaver in libitina jacens: fle tenens manum ejus dixit: Adolefcens tibi dico fur¬
ge. Et juvenis furrexit incolumis atque fanus; fle fandum virum petiit, utcaufa
Dei confeffionem ejus audiret, fle pro peccatis luis fibi injungeret poenitentiam
falutarem; fle annuit fandusPater petitioni ejus, & audita confeffione ejus, fa-
crisEcclefiaefacramentis eum praemunivit. Quofado, juvenis ait: Jube me,
fande Pater, nunc iterum in pace quiefcere; quod mundum nimis horreo, qui
fcos amatores mittit in gehennam, cujuspoenamgraviffimam ex parte fum ex¬
pertus, Et vir Dei ait: Dormi, fili mi, fle quiefce feliciter in pace Jefu-Chri-
lti. Et ille refpondit. Arnen. Et inclinato capite, in gratia Dei feliciter ob-
dormimivit. Felix autem mater ejus, his auditis fle cognitis, femota prorfus
omnitriftitia, cum gaudiq corpus filii ecclefiaftico more tradidit fepulturae, ac
Deo, devotione quanta potuit, animam ipfius laetiffime commendavit.

VI, De muliere in fartu laborante, & orationibus fanfli a dolore

partus liberata ,

Sandus pater Godehardus, dumincellafua poft vigilias matutinas ora¬
tionis caufa relideret, contigit nt quaedam mulier habitans in confinibus monafte-
rii, partu laborando cruciaretur; cui compatiens vir fandus* terrae procum¬
bens orationi fe dedit, dicens: O Domine Deus omnipotens ; adjuva plafma
tuum, miferere filiae E vae in matris fuae maledido laborante. Et ilico, modo
quodam inopinato mulier conticuit; quia peperit filium: qua? poftea obdormi¬
ens , eire velatum eft , quod precibus fandi Godehardi a dolore partus fit libera¬
ta.Qu? gratias egit Deo, qui eam fandi virimeritis tam clementer vifitavit :
filium autem fuum Godehardum vocari fecit, fle in puerili aetate eum tradidit
fando viro regularibus diiciplinis imbuendum. Haaigiturde caufa mulieres re¬
gionis illius, in dolore partus fandi Godehardi patrociniumconfueverunt invo¬
care fle multas petitionis fuae fentiebant effedum adoptatum.

VII. De quodam quem in via foetum habebat, qui cadens crusfregit •
fedfanttus vir fubito eumfanavit.

^4. Cum fandus Godehardus pro negotio forfitan fui monafterii ad Romanam

iret

Digitized by ^.ooQie

3 73 r MIR A C. . 5 . G O D E IS A RD I E BIS C O PI.

ann.-ch. iret curiam, habens aliquos de fuis monachis fecum in fuocomittttu, inter quos
1038 quidam ceteris fenior , Erxenfridus nomine, incaute procedens, dum montem,
qui Godehardi dicitur, afcenderet, equus cura eocecidit, & crus ejus dextrum ex
toto confregit. Qui gemens cum lacrymi s, ait, contra fanflum Dei murmurando:
Ut quid, pater, meduxiftiad montisiftiuspracipitiurn, ut me interficeres ? Cui
fanftus pater ait/Scio fili mi dilefle, quod invite rhecum iter hoc ccepifti; & in¬
tra te ipfummurmprando, mihi detraxifti. Ideo tunc reddita eft tibi merces tua,
Poenitere igitur, & ora Deum ut dimittat tibi offenfam hanc, ut faneris. Qui
1 ait /• Adjuva pater infirmitatem meam, & remitte mihi quod deliqui contra te:
& cruciet me flagellum Dei, quantum libet, Vir autem Dei audita ejus devo¬
tione, tetigit confraflum os cruris ejus, Scait: Sanat te, frater, Dominus Je-
fus-Chriftus: ^ tu in nomine ejtis furge, ut ambulemus. Qui furrexit ex toto
{anus, & ultra profe£lus cum eo. Idem poftmodum fecutus eft eum Hildeneshem,
& manfit apud eum ufque ad diem mortis fua;,

* str*w VIII. De muliere caca , quam ipfe illuminavit cum Deo .

kittgtn .

^5, Contigit quadam vice, ut fan&us Godehardus pertranfiretopidum * Stra-
vvigen dioecefis Ratisbonenfis; & obiavit ei quadam c*ca mulier mendica oftia-
tim quaerens panem, quaeforfan equorum nitebatur declinare ftrepitum, &in
lapide lasdens pedem, cecidit graviter nimis. San&us autem Godehardus, hoc
vifo, fubito defcendit de equo, & accurrens amplexando eam relevavit, & q uan-
tum potuit, luti forditiem de mantello mulierculae terfit diligenter; & ait Qua¬
re cecidifti mater ?■ Et illa dixit: Caeca fum, amice ;& ideo offendicula viarum
cavere non valeo, nec poffum devitare. Sanftus autem Pater fibi ex corde com-
patiens, ait / O mi Deus meus, quot funt in terra convicia & gravamina tui plaf-
matisj/ Bene ergo dicitur, Vae, vae, vae habitantibus in terra. Et cum dixiflet, lu¬
tum cum fputo mifcuit, more noftri Salvatoris, & linivit oculos ejus dicens: O
• Domine Jefu-Chrifte, qui in confpe£lu difcipulorum tuorum lutum ex fputo fe-
cifti, liniviftique pcuios caeci cujtildam, & vidit; illumina etiam oculos hujus
pauperculas tuae, ut confiteatur nomini tuo, & glorietur in praedigna laude tua.
Hisfica&is, &di£lis, mulier coepit fanftum virum intueri; ceciditque ad pe¬
des ejus dicens: Viderunt oculi mei falutare Dei :& prona ofculabatur pedes
. ejus; & ivit ad propria, laudans Deum pro virtutibus & meritis fan6li viri.

IX. De obfejfa fanat a meritis fanfti Godehardi .

66 . In civitate Ratisbona, quodam tempore, fanftus Godehardus morabatur
pro negotio forfan fui monafterii; ubi quadam obfeffa a damonio ad eum duceba¬
tur , ut fanaretur ab eo. Quain vir Dei infpiciens, ait: Refponde mihi, immunde
fpiritus, ad ea qua a te quaro. Quid hic agis in creatura Dei? At damon ait: Pleno
jure eft anima ipfius mea, quod mcantatrix eft,& per eam multas animas lucratus
fum»Et ait vir fan&us. Quare propter incantationem tua eft ? £t damonait:Non-
pytoncs ne legifti quia.Dominus pythones,divinos & incantatores juffit exterminari?quid
kua:! clQio enim tales feciunt y nifi quod mihi meifque principibus deferviunt, idololatra
enim funt , vix etiam aliquostanto jure poflidere poflumus, quanto hujufmodi vi¬
tiis irretitos. Numquid ignoras, quod inter mille incantatrices aut divinos, vix u-
na in venitur, qua vel qui velit hoc vitium confiteri ? fic enim ora ipforuniclaudi-
mq&jUt dc talibus loqui nihil valeant quovis modo. Et ait vir fanftus/ Scio, quia
magna eft malitia tua & tuorum fimilium; nec tamen dubito, quod major bonitas
Deieft &cldmentia % Ergo, immunde fpiritus, da honorem Deo, & recede ab
hac creatura ejns, ut redeat ad gratiam, quam tu.ab eaabftulifti. Et damon
ait: Cur me in tantam agis violentiam ? Quid feei tibi, aut quid habes con-
trome Et ille ait / Audi proterve & immunde fpiritus. In illa aterna pa¬
tria, de qua tu fuperbiens cecidifti, tanta mihi erit latitia de bono communi,
ut de meo proprio, immo & multo major : & ideo hic dolere convenit de
malo alieno multo fprtjus, quam de malo proprio . Per hoc enim vitam ater-

nam

Digitized by v^.ooQle

MIRAC. S. GODEHARDI EPISCOPI. 375»

tiam promerebor. Habeo ergo contra te juftam<caufam, quod minus jufte pofli- ann. ch.
des,& punis fororem meam) plafma Dei creatoris tui. Non enim, u t afferis, ago
tibi violentiam; fed progloria Dei & amore plafmatis ejus, pro quo Unigenitus * '

ejus fanguinem fuum fundens, amariflimam mortem fuftinuit, contra te non pu-
giljfed vi&orgloriofus (decerto. ) Ergo tibi pracipio, fuperbe & immunda fpiri-
tus,in nomine Jefu-Chrifti, recede ab ea; & non prafumas amodo creaturam Dei
moleftare.Et fic fpiritus ille malignus abfceffit.- & mulier,ut mortua cecidit. Sed
vir fan&us fubito eam erexit: ere&a vero publice vitium incantationis quod du-
dum multoties perfecerat,cum lacrymis eft confeffa;quam &: vir fanftus abfolvit
virtute paffionis Jefu-Chrifti.

X. De puera multum hebete , quem oratione fua docilem fecit.

$7- In civitate Patavia erat quidam civis dives valde, qui habuit filium quem
tenerrime dilexitjqui puer adeo hebes erat,ut in tribus annis npn potuit efficere,
ut difceret minus alphabetum.Unde pater e jus fan&ura Godehardum adiit, retu-
litque ei duritiam cordis filii fui, petens obnoxius, ut pro eo fuppliciter orare di-
gnetur:quatenus Deus omnipotens eum illuminare dignaretur.San&us vero Go-
dehardus,vocato ad fe puero, fuper eum legit qua fequuntur .* Omnis fapientia a
Domino Deo eft; cum colle&a, Deus qui per coaeternam tibi Sapientiam, homi¬
nem cum non effet condidifti, &c. & addidit: Vade fili, Ik ille magiftrorum Opti-
mus,qui fubito docuit Apoftolos,te inftruat, & in via re&a ad agnitionem perdu¬
cat clariorem. Qui puer ita mutatus eft, ut in brevi tempore omnes fuos confan-
guineos,& omnes fibi coaetabeos,immo feniores,atquedocliores fe,fapientiae ple¬
nitudine anteiret.Qui poftea, propter intelle£lus & fapientiae profunditatem, in
epifcopumPatavienfem eft eleftus atque ordinatus; unde fibi &fubditis pro ani¬
marum falute inftantiffime laboravit.

Sequens miraculum faftum eft, cum effet Epifcopus.

Demortuis , qui ad praceptum fantti Prefulis fur rexerunt defepuhris > exeuntes
de ecclejia , quia excommunicat *, quod vivi facere noluerunt .

<58. Accidit,ut fan&us Praefui Godehardus, quofdam de fuis fubditis, ab eorum
rebellionem, poft monitiones confuetas excommunicaret; quor um aliqui, mali¬
tiae fua veneno excitati, ipfo celebrante, ecclefiam intraverunt arroganter &
proterve.Quo cognito,fe divertit ab altari dicens: Praecipio vobis omnibus, qui
eftis excommunicati, in virtute Spiritus-fan&i, & fanfta obedientia, ut exeatis
de ecclefia. Rebelles aatem & excommunicati hoc praeceptum non curantes per-
ftiterunt, remanentes in ecclefia. Sed quidam de mortuis, qui multis annis quie¬
verant in monumentis, qui & forfan, ignorantibus eis, qui eos fepelierunt in ex¬
communicatione a fepulti fuerant, furrexerunt & de ecclefia exierunt .Quod vi¬
dentes illi rebelles, erubuerunt; & poft mortuos exierunt. Sanftus autemPraful,
finita Miffa,ad eos exiens dixit.Audite rebelles,& increduli, & videte jufiumDei
judicium contra vos. Ecce mortui Deo in fuo vicario obediunt; vos autem fuper-
bo referti fpiritu,obedire contemfiftis. Surgent igitur mortui ifti contra vos in jur
dicio, & fententiam damnationis allegabunt contra vos, nifi plenam & condir
gnam poenitentiam egeritis. Et hisdi&is, convertit fe ad mortuos dicens: Ego*
vos, fratres, au&oritate Domini noftri Jefu-Chrifti, abfolvo a fententia excom¬
municationis , qua huc ufque fueratis innodati, in nominePatris & Filii & Spiri-
tus-fan&i,Amen.Ite,re vertimini ad loca, & in pace requiefeite , adventum Judi¬
cis praftoIantes.Mortui autem,inclinatis capitibus,& junflis manibus, quafi gra¬
tias agentes ad loca fua remeaverun t,& quieverunt.

CA-

>« Similem hifloriam refert S. Gregorius, libv a. Dialogorum eap. a$. abi fanftimoniales a B. P. Be-
nedi&o excommunicate, ab Bcdeiia in qua fepulne fuerant, videbantur exire, quoties Diaconus in Mitia
clamabat. Si quis non tommnnient, itt lotum. Sed tandem oblatione S*. Patris abfolutx fuerunt.

Digitized by

Google

ANN.CH.

io 3 8

^ ■ Maji •

PROLO¬

GUS.

tfalnu 80.

Mttth. io.

Scriptura¬
rum utili-
tas.

Bertholdi
Hildeshei-
mcnfis An-
tiftitis
clqgium.

Adhuc ju¬
venis ho¬
minem cafu
lancea per-
culferat.

Qui S. Go-
debardi
meritis
convalefcit.

380 ■:

gANOttIZATIO ET TRANSEAT IO

fan£i Godehardi,

Quomodo beatus Godcbardus in fanBorum numerum Jit relatus ,

(Jj* de miraculis fubjequentibus.

I. L o r 1 a fumpio Creatori,& humani generis Reparatori, qui non noftris

V, J meritis, fed fua immenfa bonitat?, dignatus eit cbnfefforem fuurn bea¬
tum Godehardum pontificem, ad falutem omnium credentium hominibus noftri
temporis revelare, &eum qui pro longinquitate temporis, jam quadam nube
oblivionis obfufeatus fuerat, ut tandem ab incolis noftraz ecclefia? veneraretur,
voluit nationibus diverfarum terrarum manifeftare; ut gloria ipfius non tantum
ad domefticos fidei attingeret, fed etiam in exteras nationes fe dilataret. Quali-
terautem, & quo ordine, translatio prsdifli confefforis noftri fa£ta fuerit, non
turgido eloquio,vel nitens grandi coturno,fed fimplici ftilo aggredior deferibere:
non confifus ingenii mei igniculo,fed illo Evangelico di&o: Aperi os tuum, & ego
adimplebo illud.Et iterum:Non vos eftis, qui loquimini, fed Spiritus Patris mei,
qui loquitur in vobis.Per feripturas enim res prsterit*, & brevi tempore in obli¬
vionem tradendae, ad memoriam revocantur; & per res virtuofe in Ecclefia ge-
ftas, cum leguntur, fideles accenduntur, & torpores mentium difeutiuntur.

a.Anno Dominicae Incarnationis au 28. obitus vero beati Godehardi nonage-
fimo ,£BERTHOLDusvir venerandus, & in omni ecclefiaftica religione per-
fpicuus, utpote fcientia litterali admodum eruditus, & morum honeftate valde
decoratus,Cathedraenoftraeecclefia?praefidebat, quamdiferetegubernando,&
religiofos viros undique ex diverfis ecclefiis ad fe colligendo, adeo fublimavit ,ut
diverfas cellas fuis temporibus aedificaret, & in fpiritali converfatione, dulci ad¬
hortatione confirmaret. Quo refidente in communi conventu cleri fibi commilTi,
& de populi ecclefiae noftrae utilitate,uti mos ejus erat, femper pertra£lante, Deo
faciente, uti poft effe£f us indicavit, ex improvifo fermo de patrono noftro beato
fcilicet Godehardo exoritur; item atque item a pluribus replicatur, conquerenti-
bus & condolentibus fe tam mifericordem habere patronum, & condignum fibi
in ecclefia Dei non exhiberi honorem. Nam quantam mifericordiam, & quam
manifeftam gratiam prf di&us confeffor fratribus noftris,fuis meritis apud Deum
obtinuerit, ab ipfis viris au 61 orabilibus, in pradi&o conventu exiftentibus omni¬
bus manifeftatur: per quod, mentes affidentium omnium non folum exhilaran¬
tur,fed qualiter laudes ipfiusin ecclefia Dei multiplicentur, unanimiter omnes
accenduntur.

3. Praediftus enim antiftes nofter Bertholdus privatam gratiam, fibi a patrono
noftro conceffam, omnibus aflidentibus indicavit, & qualiter eum pium intercef-
forem apud Deum efle cognoverit, non fine contritione cordis fratribus noftris
enumera vit. Nam, tempore juventutis fuae, cum ipfe inter ceteros adolefcentes
ludricisrebus effet intentus, contigit utipfe infuburbio noftrae civitatis quem¬
dam laicum non voluntarie lancea perforaret, & eum quafi mortuum ad terram
profterneret: qui quafi femivivus domum deducitur ? le£lo affigitur, & ufque ad
mortem periclitatur. Sed praefatus Antiftes nofter dolens & maerens in diverfa
rapitur, fe facris Ordinibus quafi homicidam efle repellendum anguftiatur, & ita
in diverfas cogitationes animus ipfius invitatur. Tandem nutans quafi navis de-
prehenfa in flu&ibus maris, ad patronum noftrum beatum Godehardum, ut ad
portum tutum fe dirigit, fpem fuam iri eum quafi anchoram in firmum litus infi¬
git , ut ab immiriente anxietate eum eriperet, corde contrito & humiliato fpiritu
poftulavit.Sed vir vulneratus,dum jam effet in agone pofitus, ipfe fide firmus, ad
fepulcrum fan&i Patroni noftri fe proftravit, totamque noflem in oratione per-
no£!avit,& magis rugitu cordis,quam propalatione vocis mifericordiam implora¬
vit .

<» Ex hoc loco etiam probatur beatum Godehardum anno 1038. obiiffe . Si enim annos 90. aliis
1038 addideris, annum ili8.' quem hic audior afltgnat, reperies.

b Bertholdus hanc fedem quindecim annis obtinuit, obiitque anno 930, Erexit monafteriumBerthol-
dironenfe pro Canonicis regularibus non longe ab urbi Hildeshemio’, quod poftea Ciftercienfibus ccfTit .

Digitized by

Google

TRANSL. S. GODEHARDI EPISCOPI- 381

dem prope termino noftis, vigiliis defatigatus, & dolore conturbatus, quietem an. chr.
intrare compellitur. In qua ei& ftatura & forma patroni noftri in viftone, a I0 3 8
quantum tamen quam in hac vita viderat, ccrtiflime manifeftatur. Nam, dum * Majl ’
adhuc effct inter vigilias & adultam quietem, perfona patroni noftri ei «1. vifione
apparuit, ut Miffarum follemnia celebrari faceret, ei dtligentiftime indixit >&
ut officium, Ne timeas Zaeharia , exaudita eft oratio tua, decantari faceret,
continuo adjunxit. His vifis excitatus, orationes fuas magis ac magis eontinuare
inftituit: fed in via nuntium fufcepit, qui certiffime aegrum e vafiffe mortem nun-
eiavit. His auditis, corde &; animo exhilaratus , Deum c*li benedixit, qui nobis
talem patronum in ecclefia noftra refervavit.

4. Fuit vero tunc temporis in conventu noftro facerdos quidam religiofus, Tingens
Adelbertus nomine, qui regulari vita in cella beati Bartholoawsi, quz (ita eft in &ndi fepui.
Orientali plaga noftras civitatis, vivebat; qui cum audiftet qus Prafful nofter pUttir '
narravit, videns tempus idoneum, ficipfefibi gratiam a Domino collatam Pa¬
trono noftro, omnibus intimavit, Dum enim ipfe quadam no&e patrocinia fan¬
dorum implorando, altaria noftras circuiret ecclefia:, tandem juxtafepulwum
beatiConfefforis f« proftravit:fed furgendo manu indiferete tenedo fareophagiim
ejus fefublevavit; ilico pollux ejus de propria juflura emarcuit. Videns au¬
tem jam fefe manu debilitatum, fupplex & gemebundus fe ad terram proftravit;
veniam & mifericordiam a beato Godehardo poftulavit * Et ftatim in proprium
locum fine mora & hcfione, pollex rcfiluit.

3. Audiens hzc magifter quidam de monte fan&i Mauricii, Re inardus nomi- Epiieticus
ne, vir prove&se «tatis; & ipfe manifeftam gratiam Patroni noftri expertus ^ &natut *
cumoportUnum videret, non eam fubticuit, fedomnibusmconvenranoftro ex-
fiftentibus evidenter patefecit, dicens: Fuit enim puer quidam cuftodi» ipfius
addiflus, in clericali arte erudiendus, qui epileptico morbo, quem vulgari no¬
mine caducum appellant, adeo vexabatur, - ut quotidie fexies ad minus ad ter¬
ram profterneretur, &ulque ad mortem nimia fatigatione periclitaretur. Hic
-quidam dic ad patrocinium beati Confcfloris noftri deducitur £ fed in via bis ad
‘terram profternitur. Orationes ad tumbam ipfms pro eo funduntur; eleeroofyv
!n* pauperibus largiuntur, & perfefte fanatus in dolnutn ipfius regreditur. -
■ r l His tribus fignis in communi conventu ab au&orabjlibus viris recitatis, De &ndi
omnes hilartmente percipiunt, ipfum Antiftirem noftrum, quod voluntarie per “on" 1 ^ .
fe faceret: infligant, ut omnibus modis elaboraret, qualiter beatum pontificem fotur •
noftrum Godehardum inter ceteros fanftos Dei canonizaret. Sed dum in rebus
minimis, nedum in maximis, in quibus laetum exfpeftamusfinem, divinumin-
vocandum fit auxilium, placqitomnibus, ut fpeciales ubique in ecclefia noftra
funderentur ad Deum pro haccaufa preces, nequidincaffum, velinconfultum
contra nutum Domini inciperemus, quod ad bonum effeflum perducere non va¬
leremus . Igitur ftatutum eft, ut omnes tam majores, quam minores, finitama-
tntinalihora,ad (umbam ipfius beati patroni*noftri Goldehardi convenirent, &
fefe humiliter ad terram profternerent;& pfalmum benedixijli^ Domine , terram cu*” s r ,n p 1 ^
tuantj corde contrito & humiliato. Domino decantarent. Statutumque eft, ut felici f uc -
in finguliscoenobiis, in territorio noftrz ecclefiae conftitutis, fpeciales pro eo ceflu *
fieremorationesde eleemofynarum largitiones; quia impoffibile eft multarum
non exa udiri vocesorationum.

7. His erg o aliquanto tempore pera&is, ecclefia noftra nova tribulatione con- BerfhoWi
cutitur. Nam praedi&us Pater nofter, pro dolor, nobis ex hac-vita fubtrahitur, obitus.

& omnis ecclefia noftra tanto paftore defolata conturbatur. Sed quiconfolatur
miferos in tribulatione fua Deus, non permifit ecciefiam fuam in fluflibus hujus
faeculi fine gubernatore diu flufluare, fciens quia ubi non eft gubernator, corruet
populus: nam omnis ecclefia noftra fimui coadunata, b Bernardum fummum j B ' v c ™'
praepofitum, virum omni clericali fcientia eruditum, & moribus optimis de- ait.

cora-

m Boli, habet, quam tamtn numtpmm viderat, quod an redius, incertum. Si enim Bertholdus odogena-
ritts eat nonagenarius obierit, laudum Godehardum adhuc viventem videre potuiflet.

b Bernardus ab anno 11 30, ad 1177. ecclefia* Hildesheimenli praefuit; cum tamen 9. annis ante mor.
tem oecus fadus fui flet, Brunonem ecclefiae tuae decanum eoadjutorem habuit , qui pofiea ipfi ia epifeo.
pat« fucceffit. Quantum ecclefiae Hildesheimenfi Sc Ordini noflro profuerit, ez translatione /aufti Gode-
hardi, Si monafterii fandi Godehardi eredione facile eft judicare.

Digitized by booQie

382 TRANSL. S. G ODE H ARDI EPISCOPI*

ann. ch- coratum, communi confenfu cleri & alacritate poipuli, reclamantem, & omni-
1038 bus modisrenitentem, lequeindignum vociferantem, infpiritualem Paftorem
4. Maji. e iegit : &ufque ad cathedram fummilacerdotii perduxit. Hisitageftis, caufa
Patroni noftri, quos propter tribulationes noftras jam aliquantulum deciderat, re¬
dintegratur; & quo ordine ad effeftum perduceretur, ab omnibus elaboratur.
Rurfus de 8, Sed cum canonica cenfura, propter illufiones daemonum, quae frequenter
di Canoni-" in Ecclefia Dei in talibus contigerunt , ftatutumfit, ne quis fine Apoftolica au-
aationeagt- ftoricate, & vitaipfiusper virosauftorabilesapprobata, canonizaretur, quod
tur ' tamen in praecedentibus, tum propter difficultatem, tum propter longinquita¬

tem itineris, caufam noftram valde retardaverat .• fa&um eft, Deo annuente, ut
quod ante fine magna impqnfa,ac fummo labore,non poterat ad e ffeft um perdu¬
ci , id nobis quafi ante oftium inopinate deferretur. Nam in Leodicenfem civita-
iMdicen cem cur i a indifta eft, ubi In nocentius Papa cum Romana Ecclefia,& magna
fi'. lce " parte Galliae,cum Lothario Rege & fere umverfis Epifcopis Theutonicae regionis
convenerunt, ut de violentia Romanae Ecclefiae per Petrum Leonis perpetrata,
qui tum temporis papatum fibi violenter ufurpavit, pertra&arent & qualiter il¬
lud idolum in templo Domini pofitum deftruerent, elaborarent.Ea^Hrigitur eft,
-ut ad Dominicam LatareJerufalem ad praediftam civitatem multi catholici viri,
tam cum Apoftolico, quam cum Rege convenirent, & de communi ftatu Eccle¬
fiae pertra&arent.Inter quos prf fes nofter Bernardus cum majoribus noftrf eccle¬
fiae affiftens, videns oportunitatem ultro fibi collatam, ipfum Apoftolicum omni
curia Romana aggreditur; vitaque Paftoris noftri coram ipfis recitatur, & ut
per eum in Ecclefia Dei canonizetur, devotiffime preces funduntur.
ss.CanonL p. Sed cum confuetudo fit Romanae Ecclefiae, in generali Concilio fanftos Dei

SST canonizare, quod tunc temporis in Remenfenb civitatem in fefto fanfti Luca! in-
CfincilUs. tiiftum fuerat, accepto confilio, petitionem ecclefia nollrae ufque in praedirum
locum diftulit, ibique diffiniturum certiffime promi fit. His ita geftis, Antiftes
nofter Apoftolica promiffione animatus, latus regreditur y & ab omnibus de va¬
te fufcipitur , Zc qua fibi refponfa fint , enarrantur. Tunc omnes audien¬
tes qua per Apoftolicum promiffa funt,. unanimiter latantur, precefque. apud
Pontificem noftrumdevotiffime funduntur,ne fe tanta promiffiani fubtrahat,fed
licet Iaboriofum fit,ipfe fe tamen.unacum majoribns ecclefia noftra ad indicam
Synodum reprafentet. Jam dies advenerat, in qua Synodus univerfa Ecclefia
citramontana indi&a fuerat .Tum vero praefatus antiftes nofter Bernardus, uni
cum Metropolitano Magdeburgenfe Norberto a , qui tunc temporis in Ecclefia
Deimagni no minis fuerat, & majoribus ecclefia noftra, ad praefatam Synodum
iterinftituit , &, Deo annuente, cum magnaprofperitate& oportunitate ad
•Remenfem locum pervenit. Ubi honorifice fufcepti, dum jam Synodus aliquot
-dies effet celebrata, Anciftes nofter Bernardus Apoftolicum Innocentium cum
-fuis Cardinalibus convenit, & de caufa patroni noftri beati Godehardi ufque eo
induciata , devotiffime fubmonuit. Sed Deo annuente & id faciente, omnes
unanimes & concordesmfuapetitione invenit, ut poft ipfa res indicavit.
newifric- 1 °* Nam poftera die cum in Synodo generali Apoftolicus refiperet, nullo ad-

mis habita, monente, ied Deo faciente, Apoftolicus ad omnes luculentam orationem ha-
buit, in qua difertifsime petitionem noftrae ecclefiae de Patrono noftro expofuit;
rem expo- &, ut affenfum praeberent, dovotifsimepoftulavit. Hisitageftis, epifcopus
nlt - Tarraconenfis b vir religiofus, & litterali fcientia eruditus, quo ordine transla¬

tio fieri deberet, expofuit; fcilicet fi ea quae dicebantur de Patrono noftro, ec¬
clefia noftra per legitimos teftes ,ac juramento comprobaret. His vero verbis A-
Ae defanc- poftolicus fe interpofuit; &fe a Principibus terrae noftrae adeo in Leodicenfi ec-
dehardi^pa- clefia certificatum fuiffe afferuit, ut non opus effet id fecundo teftificari, quod
tres certid- lucidius fole poffet comprobari. Auditis autem, quae ab Apoftolico dicebantur,
res facit. omnes un animiter ,ur canonizetur affenfum praebent , & ut laudes Domino per-
folvantur,admonent,qui dignaturfervos fuos ab infirmitate hujus carnis eripere,
& inter fan&os & ek£los fuos coHocare.ContinuoT e Deum laudamus canitur;Jaus

omni.

« Hic eft celebris Norbertus ^ra:mon:rtratenfis ordinis' inftitutor. ”~
b Michaelem appellat Henlchenius in notis ad hunc locum.

Digitized by

Google

. TRAN 5 E. S. 'GODEBARDI EPISCOPI. ^ ^383

omnipotenti Deo perfblv3itur,& £c demum coadunata Synodus terminatarum
vero AmiftesnafterjBMjmtus Apoftolicislitte!ris,ad nos ufque regredituar^p^k- 4 .
ro & populo benigne fufcipitur:litter®q;Apoftolic® referantur.-Quibus recitatis,

Deo laudes perfolvuneur.TefKir vero Apoftodicf cScefioms fequiturinJifC verba.

11. Inwoc e nti usEpifcopus fer vus fervorum Dei ,diie£Hs filiis, Clero k Liter*

„ populo HiWenesbeimeofi ) ,falutem,& Apoftolicam benedidionem.Veniens «d

„ nos venerabilis frater nexfter Berna&dus epifcopus vefter, in plenaria Sy-
„ oodo/ju* Remis per Dei gratiam fuerat congregata, atteftatione fratruia no»

„ ftrortaca Epifcopormn,&Abbatum, k aliorum, qui focum venerant ,fand®

„ memoria! Gddbhardum epifcopum veftrumlaudabilitervixifleinmun-
„ do,& tam invita, quam poft mortem multis miraculis corufcafle afferuit, Un-
„ denos, cum fratribus no&ris, omnipotenti Deo gratias referentes ,habitoeo-
„ rum confilio, & collaudatione, quia eumdem in caelis cum fandis credimus co-
„ ronaridpfam inter fimdos honorari praecipimus: mandantes vobis^u*& eidem
„ beacovirofoHemnitatem in veftraEcdefia ftatuatis; k adeam annualiter
„ convenire curetis. Data Remis 4. Kalendas Novembris.

12. Sed quia tunc hibernum tempus imminebat, nec ad tantum negotium & indicitur
expedire valebat,vifwn eftcongruum, qu® per Apoftolicum concefla fime catho- gjjjj 0
licis & rehgiofis viris nunciari; & ipfam translationem u%te in quartum Nonas 4. *&;» •
Maji differri.Et jam tempus advenerat,cum tam celebris ntmor fciUcet de trans¬
latione tanti Patnoni, in noftram civitatem plores tam religiofos, quam promi-

Icui fexws «homines coadunabat. His vifis ,confilium in communi conventu capi¬
tur , qualiter caute, fine turbatione transferatur; ne aliquod fcandalum eccfefi®
noftr® u>de oriatur.Nam fuere quidam religiofi viri admodum timentes propter
longinquitatem temporis, vel corpus non inveniri, vel nullum indicium fendi-
tatis reperiri, Sed tandem poft multas difceptdttoiies, ia hoc omnes con veniunt,

. ut remota multitudine,ante maturinaks horas omnes conveniant;^ fic tumbam,
in qua politus fuerat, curo omni devotione aperiant. Medi® ergo nodis tempore f p e £ ,c ™ m
Antiftesnofter,una cum religio fis viris,tam monachis quam regularjbus,fibi coa- mur . ape ’
dunatis,cum magno timore ac tremore, cryptam noftr» ecclefi® fubiit,& farco-
phagum,in quo pofitus fuerat nofter Patronus, aperiri praecepit,ipfeque cum ce¬
teris fide fibns, orationibus interea devotiflirae infticit; fed ub i fiimrotts labor in
frangendo fitreophago antea vifijs fuerat, jam,Deo faciente, ilici» fe aperiebatySc
aditum facillimum ad corpus pr&bebat.Tum vero aperto farcophago,quantas la-
crymas adftantium adfpiceres?Quos fingultus audires, quam fpirituaJem difpofi-
tionemcorporis ipfius profpiceres, quis vel fermone, vel 11 ib exprimere valeat?

Quid plura ? divinus quidam, & incognitus odor fragrabat, qui quofdao» adftani-
tes, quafi quadamfpiritalidulcedine refocillahat, & in perfiedafide fanditatis etuau!
ipfius eos corroborabat, Tum vero videtes omnes fele humiliter excufere, feque
efie indignos tanti patroni coipus attingere ; cum noverint vitam fuam longe ab
ejus fanditate difeordare. Tand<?nt, omnibus fundantibus & longam moram fa¬
cientibus , per fratrem noftrum praepofitum Bertholdum corpus fuble vatur, Sc
propter multitudinem populi, quae ad .tantam rem videndam convenerat, in fe-
cretum ffterarii nofftri deportator.

13. Sed hjEC hadenas dida fufficiant qualiter fit beatus Godebardns translatus*
Nuncfopereft caecari veftraeintimare, qualiter per eum mundus fit illuminat multis cla-
tUS , k ufque ad remotiflimas gentes Sc paganifftmas exaltatus. Nam ex longin- jjj™»-
quitate temporis merita vit® ipfius fuerunt pane abolita, & paucis tantummodo c “ 5 *
cognita, qu# ^r translationem corporis ;pfiuse videctiflime omnibus funt raa-
nifeftata. Tot enim Dominus per euro fecit miracula, ut nec lingna valeant ex¬
primi,vel feripturR. Ea autem qu® funt notiora & manifeftiora aggredior deferi-

bere, ut in eis pofteritas de patrocinio tanti Patrispoffit confidere. Nam ipfa die Aquis pr*.
translationis, cum corpus ipfius ufque ad montem fandi Mauricii cum magna focatu ' ad
reverentia cleri Sc populi defertur,cofirigit quemdam in flumen a , quod pr®ter- ^«tur!
fluit civitatem nollratn, incidifle,8e longo tempore fub undis morantem omnino
exfpiraffe.Hic dum corpus Patroni noftri ad eum appropiat, vitae priori reftitui-

. . - ’ tur:

• Ingta ab incolis dicitur» qui tribus circiter leucis i utra Hildeshemium Leiiue mifccuir.

Digitized by booQie

AN.CHR.

1038

4. Ma/i.

Muta lo.
quelan* &
czcus vi.
fum reci-

piunt*

Tres claudi
greffiim.

Minum ha¬
bens ari-
dam fana¬
tur.

Muttis' lo-
quitilr.

Claudus
greflhm
recipit.

Item alius
claudus.

384 TRANSL. S. GODEHARDI EPl$:CCTr.

tur: & Domino opitulante fanus &incolumis a terra futile vatur. Qui poftea per
multa tempora in famulatu Patroni noftri apparuit, & pro vita reitiruta non in¬
gratus Deo exftitit.

14.II1S vero auditis,ecclefia npftra non ftatim 8 c indifcrete acquievit,fed aliud
certius & manifeftius miraculum humiliter expe&avit.Poftera vero die,cum dies
anniverfarjus Patroni noftri illuxiffet , finita Miffa& horis conftitutis, mulier
qusedam muta, habens filium privatum lumine, fubito quafi in ecftafim rapitur, ■
ac per horam parvam in terra volutatur. Tranfa&o vero aliquanto tempore,
matri lingua referatur, lumen puero reftituitur: & manifeftum effe miraculum
omnibus comprobatur. Nam fuere in civitate noftra tunc temporis quidam viri
au&orabiles de a Corbeia, ipfius mulieris comprovinciales, qui eam cognove¬
runt , & verilfime eam mutam, filiumque ejus lumine privatum longo tempore
fuiffe nunciaverunt.His auditis, (in)ecclefia noftra tam clerus, quam populus in
unum coadunantur,laudes Creatori perfolvuntur, qui novit eleftos fuos ab omni
ambiguitate abfolvere, 8 c in perfefta fide folidare. Signa enim debentur infideli¬
bus non fidelibus, ut per miracula &inufitata confirmentur in his, quae a fenfibus
noftris 8 c memoria funt remota.

15. Vix laudes de miraculo prcdi&o Deo perfolvuntur, cum claudus quidam,
qui longo tempore contrarius fuerat, fe fubito erigebat, & pedem firmo greffu
terras affigebat. Sicque faftum eft,ut ipfadie anniverfarii Patroni noftri infra ba-
filkam noftram quinque miracula contingerent, quae omnibus manifefta fuiffe
apparerent.Caecus enim videt, mater ipfius loquitur, claudi tres poteftatem am¬
bulandi receperunt.His ita geftis, rumor & fama Patroni noftri propter frequen¬
tiam multitudinis, quae ad Translationem tanti viri convenerat, magis & magis
innotuit, & fefe in omnes comprovinciales terras dilatavit. Unde fa&um eft, ut
tanta multitudo hominum patrocinia Paftoris noftri implorantium in civitatem
noftram conflueret,[quantam nullus hominum nec antea in ecclefia noftra vidit,
nec,ut arbitror,deinceps videbit.Nam omnes habentes infirmos,languidos, clau¬
dos,furdos,& mutos, necnon & daemoniacos, vel quovis morbo detentos ufque ad
patrocinium Paftoris noftri pro recuperanda fanitate deferunt.

1 6. Contigit vero circa idem tempus, quod quidam viri au&arabilesde b Thu-
ringia adveniunt, qui fuum Paftorem una manu debilem fecum adduxerunt. Hi
ut patrocinium beati Godehardi imploraverunt, ilico fanitatem recepit, & ma¬
num debilem erexit. Quo fa£f o, omnes unanimiter laudes Deo referebant; 8 c in
fignum veritatis,manum manui comparabant.Nam manum qua paftoralem vir¬
gam ante tenebat,rugofam & indurutam invenerunt: alteram vero,cum qua non v
laboraverat,candidam & mollem repererun t.

17«His ita geftis,matronae quaedam ab eadem terra ufque ad nos pervenerunt,
ducentes fecum mutum longo tempore loqui non valentem; quas dum orationi¬
bus infifterent,ac pro ipfo patrocinium beati Godehardi implorarent, fubito vin¬
culum linguae eft ruptum, & officium ipfius per mifericordiam Dei eft refti-
tutum. ' ■

18. Fuit vero tunc temporis Erpisfordiae c Vicedominus, habens pro miferi-
cordia Dei claudum,& paene omnibus membris debilitatum, eleemofynis fuis ad-
di£him;quem auditis miraculis, quae per patronum noftrum fiebant, ufque ad pa¬
trocinium ipfius,in ecclefiam noftram direxit. Et ficut credidit, fic per mifericor¬
diam Deire cepit. Nam quem debilem & omnino incedere non valentem, ufque
ad nos tranfmifit, Deo adjuvante,fanum & incolumem fufoepit.

ip. Fuit vero circa idem tempus in d Cella beatae Paulinae,multo tempore qui¬
dam claudus,omnibus notus,& manifeftus.Hunc potens quidam deThuringia per

licen-

« Infigne monsfterium Saxonix, quod lan&o Adhtkrdo fuam originem debet, ut in,ejufderafandi
vita Sxculo 9.

b Thuringi* ampliflima olim regio, quz etiam Regni titulum habuit fub prima Regum noftrorum
ilirpe: nunc vude imminuta, provincia eftGermanix inSaxonia fuperiori, quzdiverfis fubeftPrincipibus.

c Urbs Thuringix praecipua, Celebrem habet academiam.

i Monafterium Thuringi* a Paulina Comirifla eredum fub HenricilV. Imperatoris principatu , ad¬
vocati» e monafterio Hirfaugienfi monachis: de hoc coniule Trithemium in Chronico Hiriattgtenfi ad an¬
num 1107. ubi primus Abbas dicitur fuifle Geaungus monachus Hirfcugienfis.

Digitized by uooQie

TRANSL. S. GODEHARDI EPISCOPI. 385

licentiam Abbatis ad fe recepit; & qua corpori neceflaria fuerant, pro mifericor- ann. ch.
dia Domini ipfi erogavit. Hic ad pratrocinium beati Godehardi pervenit, & in- io 38
tegritatem corporis percepit. 4 ‘

20. Fuit etiam tunc temporis in Thuringia puella quadam gibbofa, in dorfo p,,^ gib>
valde curvata. Hac veniens ad patrocinium beati Godehardi, per mifericordi- bofa cur»,
am Dei eft ereba, & quod raro fieri folet, gibbo eft omnino privata. Vir quidam tur *
ab eadem terra natus, per mifericordiam Domini & beati Godehardi, ab eodem Itcm #
morbo eft liberatus.

2i.Iifdem vero temporibus fuit matrona quadam ab b Haflia, omnibus com- Mulier c*i-
pro vincialibus nota, & maximis infirmitatibus per multa tempora detenta. Hac culof * :
cum nihil jam prater mortem fperaret, tandem patrocinium beati Godehardi hu¬
militer imploravit;fefeque ad terram proftra vit, & miro modo fanitatem recepit.

Nam & in inguine ubi antea caro fana fuerat, fubitofe aperuit, &duos lapides
tanta magnitudinis, quanta in humano corpore nemo prius viderat, fubito emi-
fit. Quo fabo, unum fecum in lignum miraculi, ufque ad patrocinium beati Go¬
dehardi in ecclefiam noftram detulit; alterum vero in lignum virtutis Dei Domi
refervavit.

22. Circa idem tempus contigit in Thuringia infigne miraculum, & dignum Fur fufpen .
memoria tradendum. Nam duo viri, pro dolor, mala focietate conjunbi, fur- fos mortem
tum quoddam peregerunt, & pelles cuidam furripuerunt. Fabum eft ergo ut evadit '
uterque caperetur, & ad judicium traheretur. Sed cum jam uterque convibi fuf-
pendio traderentur, alter ipforum toto corde ingemuit, &, quod folum po¬
terat, corde contrito, & humiliato, patrocinium beati Godehardi imploravit:
alter vero quafi defperans nulli petitioni inftitit,vel vocem compunbionis emifit.

Fabum eft igitur, ut^uncrfune colligarentur, & uno ramo fufpenderentur; quo
fabo, alter fpiritum ilico emifit : alter vero, qui patrocinium beati Godehardi im¬
ploraverat, fine laeltyne & moleftia pependit.Sea jam longo fpatiohorarum tranf-
abo, ille cujus pellet fuerant propius accedens, 8 c videns alterum expiralfe,huic
quem adhuc vivere putavit, in hac verba prorupit, quaerebat enim fi viveret,
aut li vitam retinere potuilfet.Ille vero fperans fibi adjutorium adveniffe: confef-
fus eft & fe vivere, & nullum dolorem fentire. Hoc audiens qui eum fufpendi fe¬
cerat , magnam inhumanitatem ei intulit: nam fune quo fufpenfus fuerat torna¬
to , firmo nifu ad terram corpus depreffit; & fic 1 pondil ia colli fe fraburum fper
ravit. Quo fabo, ftatim difcelfit, & omnem voluntatem fuam fe jam ad implef-
fe non dubitavit. Fabum eft autem poft difceflum eorum longo tempore, ut prae¬
dibus vir man us poft tergum ligatas diffolveret, & pannum prae oculis difrumpe-
ret, & fic tandem funem quo fufpenfus fuerat confringeret. Ad terram vero pro-
ftratus videns fe nullam laefionem habere, in fugam fe convertit, & filvamqua: vi¬
cina erat, cum feftinatione introivit. Hoc videntes quidam, qui non remote
difcefferant, eum admirantes profequuntur, &rogantes eum filvam exire, & ni¬
hil nifi be ne de eis fperare.Qui tandem adhortatione ipforum confortatus,fil vam
exivit, & cum eis magn ificans & glorificans Dominum, ufque ad ecclefiam per-
venit. Hic poftea ad patrocinium beati Godehardi venit; & quae fibi per miferi¬
cordiam Dei & beati Godehardi contigerant, conteftantibus civibus fuis, qui plu-
res una fecum advenerant, nobis omnibus enarravit. Quot vero fufpenfos & jam
i n articulo mortis Deu s per merita beati Godehardi liberaverit, longum eflet per
finguladefcribere: maxime cum funes quibus fufpenfi fuerant, omnibus in ec¬
clefiam noftram adventantibus poffint demonftrari.

2 3.Tunc temporis duae mulieres de longinquo ad patrocinium beati Godehardi Mulier in*,
venerunt, qua gratiam fibi ab eo collatam devotiffime nobis omnibus narrave- «citate hi!
runt. Nam altera poft immenfam infirmitatem, omnem appetitum cibi&potns bonntescu.
amifit, adeo ut nec cibum, nec potum infra duos menfes fumferit: videns autem ” ntur ‘
fe vitam fic longo tempore nonpofTe retinere, mifericordiam beati Godehardi,ina-
ploravit,& priftinum ftatum recepit. Altera vero,cum longo tempore lumine e fiet
privata, invia, in qua ad patrocinium beati Godehardi pergebat eft illuminata.
j 4 Ha SS. Ord. B. Tom. VIII . B b 24. Fuit

» Haflla germani* provincia ex Circulo Rheni cujus principes Lantgravii dicuntur.

Digitized by booQie

,.8d TRANSI. S. GODEHARDI EPISCOPI.
ann. ch. ^ ^ Fuit veto iififem temporibus in * Mindenfi epifcopatu , vi? quidam dst-

1 °Maji. moftiaeus adeoobfefifus, ut vix plumeumretinerent,quin te ipfurtiinterimeret,
item d*. & alios neci traderet. Hic tandem manibus poft tergum ligatis & pedibus edaca-
moniacus; per parantes fttR ad pairociwiutrt beati Godehardi deducitur, ejufque

auxilium ab omrnibwshumillime implorator. Dominus vero fuus, Hezeiinusno-
mine, videns fommii »ejm vexationem ac maximam tribulationem * mifercus
ejus ipfummaiiumifrt, ac fervam beatorGodehardd tradidit, quofaflo-ftatim fani-
tatem recepit, & cum parentibus luis, folutis vinculis, integer & incolumis do¬
mum remeavit.

25 .Subeodem tempore venit in ecdefta m noftram vir quidam magna pceni-
pcnitentii tenti» & aufteritatis, qui per multa tempora carnem fuam vigiliis 8 t jejuniis do¬
lori”» ferre» maverat; adeo ut & loricam indutus ad carnem portaret. Hic cum devote coram
dirumpitur. p atrtMlo noftp© orationibus infifteret , multis videntibus, pef gratiam Dei lorica
quaft tela arandae dirupta eft; & ufque ad terram dilapfa. O virum omni laude di*
gniffimuiu, cuius meritis & vincula peccatorum difrumpuntur, & ligaturas ferreae
diflblvuntur!

ciwdus ad. Habebat tunc temporis Abbatififo de b Vvunftorffclaudum quemdam vdl-
Mtur:; ’ de debilem, qui omnino os genu amiferat, & crus in quamcumque partem vo-
febat, quafi fine junfluravertebat. Tunc Abbatiffa, cum tanta miracula per
Patronum noftrum fieri perciperet, fecum pradiflum claudum ufque ad limina
Patroni noftri perduxit, & Deo faciente, fanum & incolumem reduxit. Sed cum
adeedetfam fibieommiffam remearet ,cum hymnis St laudibus eum reduxit , re¬
ferens gratias Deo pro omni dono fibicoilato. Hac videns mulier quaedam mi-
JJ cred ?. 1 * nusreligiofa, nec Dominum timens, ini hac verba prorupit: fe numquam vel-
oonvinci- k fatrocinia beati Godehat di implorare , nifi puerum quemdam omnibus rrtem-
• bris debilitatum , quem tunc temporis in platea reptantem vidit, reflo greflii
videret incedere. Faflum eft igitur, ut parentes ipfius pueri,poft paucos dies ad
patrocinium beati GodehardieUmdeferrent, & faflis orationibus pro ipfo, fa¬
num & incedere valentem reciperent. Qnodpoftquam vidit prafata mulier, ex
verbis temerarie prolatis, corde conrrito & humiliato p?nituit; & fe vifitatttram
Patronum noftmm Domino voVit. Hoc faflo, ex imo cordis fufpiria duxit, con-
fiderans fibi neceffaria via deefle, velundepueris ex fe genitis domi poflit pro¬
videre: quae dumfic anxferetur, faflum eft ut parvulus ipfius infeius domum
egrederetur, portans panniculum, quem in platea invenerat,in quo mater no¬
vem fianws, quaft nefciente puera quid ageret, reperiebat. His ita geftis, lau¬
des Deo 3 c beato Godehafdoperfolvrt, quj&ipfam ab anxietate eripuit, 8co-
mneffi dubietatem a cordeipfius extirpavir.

27. Circa Hesri tempus fuit puer in epifcopatu Mindenfi in villa, qu xL*n»t-
hr& appellatur, claudus, & miro modo comraflus. Hunc parentes ipfius > li-
cet panperes, ad patrocinium beati Godehardi adduxerunt, & pro ejus fanitate
recuperanda, de votiflime mifericordiam ipfius implorabant. Sed dum aliquan¬
tulam moram facerent 1 , nec nuitem profeflum in puero viderent, ad proprias
martfiortes redire parabant, quia fe exaudiri deinceps dubitabant. Sed dum pro¬
pe ad villam, qu& Runeberge appellatur, veniflent, & quodam prato fe quie-
tttros difpofuifient, in lacrymofa verba proruperunt, conquerentes fe in multa
tribulatione ad patrocinium beati Godehardi venifle, fed nullam gratiam i n pue-
fofttOpereepiffe. Qui dum fic colloquerentur, fobito puer membra , qua antea
fuerant incurvata, extendit, & de curro in quo vehebatur latus & ovans profi-

‘ luit. Quod poftquam gens vicina viderat, ilicounanimiter Dominum collauda¬

bant Jk ad proxima» ecckfiam pueramfenarom devotiffimededucebant. Sed
ne tantum miraculam in oblivionem traderetur, m pradiflo loeocafam quam¬
dam ebmprovincialeserigebant r abi fidelesr praterenntes in reverentia iftius mi¬
raculi , poft multo tempore oblationes deferebant.

Aiwtnri- fi ff'f m fii b dominio proprii epifeopi: pace Monafterienfi , Eleflor
Mindenfi a Teoderico ejus urbis Epifcopo conditum.

_ ».*-J- --1 IfUafi nhalui

•w pfQiraV uui» T Tvitptwttw

g r »nderburgico data ift.
b Monaiterium ia dicecefi

Digitized by booQie

TRANSI. S. GODEHARDI EPISCOPE

3S7

28. Fuit item claudus quidam illis temporibus in >Goslaria omnibus notus , ann..gh.
qui& ipfe pro recuperanda fanitate ad beatum Godehardum fe Contulerat, 8 c I0 3 ^
Domino adjuvante, fanitatem recipiebat, adeo Utfcabella quibus anteare-pta-' ite*^*ciau-
baty vquafi in fignum memoriae, in ecclefia noftra derelinqueret, & ipfe ere-
£lus incederet. Hoc plures religiofi illius civitatis viri omnibus fiducialiter affir-
•ffiaEant, qui per multa tempora eum claudum agnofcebant. ' : ;

Fuit vero tunc temporis in loco,territorio ecclefiae noftra addi&o, qui Ad- b^s 3 U '

2 p.

CU~

Paralyticr

lica appellatur, vir tanta agritudinis in mbrbo, qui fiftula appellatur, ut jam o- «wr
«inino vitam defperaretiquia nodum fenioris in jun&ura ante pofitum amiferat,
^cceteram partem jam feamiflurum timebat. Hic ad patrocinium beati Gode-
bardi fele deferri pracepit,8c fanitatem corporis,Deo faciente, recepit. Poft haec
nodum, quem antea manu ferebat,in lignum miraculi & doni fibi a Domino col-
datijin ecclefiam fufpendi juffit, ac deinde laetus & alacer domum remeavit.

30. Cfrcaidem tempus fuit matrona quxdam, de ^Hervordenfi loco genita,
quae omnino fuit paralityca, & omnibus membris dilfoluta: nullum enim mem¬
brum ipfius proprium officium exercuit,fed nec per multos dies adimplere valuit.

■Hac maximam partem fubftanti» fajf in medicos expenderat, fed per eos fanita-
tim corporis recuperare non poterat. Audiens vero tantam gratiam per merita
beati Godehardi hominibus a Domino cOrtceffam, fpretis exterioribus medicis,to-
tamfemifericordiEe Domini commendavit , &ad patrocinium beati Godehardi
deferri pracepit. Quadum aliquanto tempore moram faceret in noftra ecclefia y
tam pit orationes fidelium, tum per beati Godehardi patrocinium fanitati eft
reddita, dcomnia membra ejus prirtino vigori reftituta. Haec poftea frequenter

ad limina beati Godehardi pervenit , & pro dono fibi collato, gratias non im- -
modicas Dominoperfolvit. • ■ • ‘‘ 1 '

31. Non multo poft tempore venit vir quidam in noftram ecclefiam, habens Alia osflm*
filiam valde dileftam, quas gravi morbo laborabat, & jam morti propiabat. Nam cibus adha: '
guttumpiius os imment? magnitudinis,& ex utraque parte magni acumimcis per
1 'exdies adhaferat,quod nullus extorquere quavis arte Valebat. Qui primum me¬
dicos in civitate noftra tunc temporis commorantes oircuibat,8c ab eis conftlium,

quid de filia effet afturus requirebat. Sed nullum falubre confilium adinvenie-
bat. Deftitutusautem omni exteridri-confilio', ad patrOcinium beati Godehardi
fe una cum filia contulit, ipfumque :>rb ea humillima devotione imploravit.

Fafhlm eft ergo, ut ipfa die puella 0$ fine lafione ejiceret, & integram fofpita-
tem recuperaret. Non multo poft eodem morbo quidam per feptem dies labora- item aiiu».
bat, &jam certiffime ei mors imminebat: hic venidhs ad patrocinium beatf"
Godehardi, ftatim liberatus eft , & in pfiftirtum ftatum reftitutus. ^

32. Contigit vero circa idem tempus, quod Eckehardus quidam de Vvigele- u -
ve',cognatumquemdatefirU.mvi&injuriofecaptivaviti&contrajus& l fasincar- at “*
ceravit. Qui dum aliquantotertipore irt captivitate detineretur, contigit in ipfa ' A
nodle Perttecoftes,dum matutihalfes hor® celebrarentur, ut ad terram fe profter-

neret, ac patrocinium beati Godehardiptkifua liberatione imploraret. Tandem
ab oratione fe e le vans,foramen adeo arwim 4 acceffit,ut puer trium annorum per-
franfire (non ) potuiiret,ftd dum Caput applicaret yUb fibi vifum eft, foramen
fe dilatavit ,& ipfe j&nils & incolumis pertartfivit. His ita geftis, fine moira omni-
bC& innotuit captivuni de carcere efupifTe , Scomma evafiife. Statim omnes uria-
nimiter eum profequuntur,vias quibus e vadere poffit,cuftodiis muniunt,& qua¬
liter eum apprehendant omnibus modis elaborahfrfCdDomino adjuvante, & bea-
toGodehardo , faflum eft , ut omnium irtfidias pertranfiret, & ipfos cognofcens a '

nemine cognitus eft. Hic fine mora ad patrocinium beati Godehardi fe contulit,

& profua folutione gratias Domino in ecclefia noftra perfolvit. ' item alius.

3 3. Fuit vero tunc temporis in Marthia Uhgarfe, vir quidam »n captivitate
politus, & fortiffimis compedibus compeditus ,'quinihil aliud fperabat, quamVel
omnia fua amittere, vel mortem fubire.^Adaures ipfius fama beati Godehardi-
AtiaSS. O.B. Tom. VIII. _ Bb ij _ into-

* Coslaria urbs eft. inferioris,Saxoni* fui jutis, «d ; fontes, Qkw fluvii», ia . Ducatu Bmnfvvi«nii M
haud procul ab Hildeshemio didita. -.j,. - s

b- Htrvordia urbs, ijnyetjidir fle AW 4 UP) VVeft^hal^ <W>, Eleftor/» Braad?VH5gK«i!.p<>R [loage a
Monafterieixii civitate diftat.

Digitized by L.ooQie

388 TRANS. S, GODEHARDI E-P.IiS.CO Pi:-

Attn. ch. intonuit, Ac quanta Dominus pro «jus amore operaretur, ip fi innotuit. Mox
1038 ad terram feproftravit, Ac ejus patrocinium devotiffime imploravit. FaAlumelt
4,Maji * icitur, ut ip& no&e catena qua ligatus erat fe diffolveret, &iple de captivita¬
te , Deo adjuvante , e vaderet. Hunc omnes in ecclefia noftra viderunt 9 Ac lic
evenifle circa eum veraciter perceperunt.

34. Iifdem vero temporibus fuit quidam paganus-de ulterioribus partibus Scla-
vise captus ,& in * Halverbexgenfi urbe incarceratus. Hic fama re velante, de pa¬
trono noftro audierat, Ac quanta Dominus pro ejus amore operaretur quocumque
modo, utpote paganus, perceperat. Hic quadam no£e mortis timore coaftus,
item pag». inter fpemtimoremque pendulus orationem ex imo : cordis ad beatum Godeharr
M ' s dum direxit, & ut fui milereretur, devotiflime exoravit. Quo fa&o, line mora et

, trunco magnae molis Ac fortitudinis, quo condufus fuerat, integro remanente ,

quali ex liquida re fine laefione pedes eduxit.* Aequaliter id fibi accidifiet igqorfc-
vit, nec fugam ullatenus iniit. Die Vero illucefceme cuftodes ad venerum, Ac non
fine admiratione magna eum repererunt, Scifcitahtes vero qualiter id fibi ad in-
vocationem nominis beati Godehardiacudiffet, admirati funt, domifloque fuo
retulerunt, & quid deinceps effient! aduri quafierunt. Dominus vero comptm-
£tus tanto miraculo,gratiam impendit,ipfemque captivum fine IcItoneabfcedere
juffit* Quantos vero, Ac quot incarceratos, Ac maximiscompeditos compedibus^
Dominus per patrocinium beati GodcMrdi a fumma tribulatione abfolverit, k>fl-
gum eft per feripta enumerare,cum quibus ipfa tormenta in ecclefia noftra pen¬
dentia poflit cognofcere. Qua propter nOn lupervacaneumduximus plurima ex
his, quas longa ferent fecibere,praeterire ,Ac ad alia innotefeenda tranfire .

Puer 35 * Non multo poftea qu® diXimu$,fuit vir quidamhabens filium unigenitum

tu* ad: vi., valde fibi dileftum* qui puerili more per campos curfitanda ludebat, fed fortuito
ad foffatum quoddam veniens, maxima multitudo terrea ex impfovilb fiiper eum
corruebat. Sed pater h*c ignorans, nec ipfiifn puerum domi reperiehs, ufqueqtta-
que quserebat, nec ullatenus eum invepire poterat * Unde fa&um eft, ut quidam
diceret fe cirf a folfatum puerum ludentem vidifie, nec poftea comparuiffe. Quo
audito pater cum feftinatione , ubi ultimus puerum viderat pr*di£lus vir, tranf-
currit. Ac magnam multitudinem’ terrea noviter corruiffeconfpexit. Quovifo,
adjunflisfibi plurimis, terram cum magna feft inatione retexit, Ac pueram nul¬
lum indicium vitae habentem invemt.Hisita geftis,quia magn* mifericordi* pa¬
tronum noftrum beatum Godphardum fuiffie audierat,ilico.prece<; de voti (Urnas ad
T ipfumdirigit, adjiciens, fiPominusper meritaipfiusvjtampriftinamreftitue-
ret, ipfum ei in perpetuum Cdvum offerret* Quo fa&o puer vitae priftin* refti-
tuitur, ac domumfimulcutnpatreregreditur,huncpofteacumpatrein.eceleiia
noftra vidimus, Ac ab ipfopatrefic de puero e veniffifccerfilfinie cognovimus*
ptosiitkns. 3^. Fuit vero tunc temporis vir quidam in loco ,qut Mindin appellatur, adeo
boam*., in hydropifi detentus, ut circiter annum in eo laboraret; Ac jam nihil nifi mor¬
tem fperare t. Hic audito nomine beati Godehardi, in ad jutorium fu* infirmita¬
tis eum fuppliciter invoeabaqAc utifibiinnecelTitate pofitp fub veniret, humiliter
exorabat. Fa£lum eft ergo non multo»pbft, ut quidamquem nec antea-viderat >
nec poftea vidit,ad eum inuraret; Acfa&a incifione, tanrana abundantiam aquas .ex;
eo manare faceret, quantamyix tina quis f«r-re : potuiffet. Quofa&o , adhibita
cura abfcefiit, nec deinoeps.comparuit.Huhc poftea perfe&e fanumvidimus, Ac,
eo referente, fic circaeum-evenifle veraciter cognovimus, fj

paesnis"^* 37 * Circa idem tempus, per B. Godehardum infigne contigit miraculum, Ac
vifi en. memoria retinendum. Nam qtfidamperegrinafttes de b Ruzia ad patro-

pmntur. ci n j um beati Godehardi adventabant; Ac in die Palmarum quoddam defertnm in¬
trabant . Sed Chriftiano more., cum divinum officium niterentur peragere, con¬
tigit, ut fubito multitudo paganorum irt eos irrueret. Ac quotquot poteram ne¬
ci traderent. Faftum eftergotut Sacerdos^ qui, una cum ipfis fuerat, occum¬
beret, At per paffionem ad, Domihum.UHgtaret: alii vero videntes fe una

. r .i \ . ' inte-

• H**elbergs «rbs «pifeopilis fcb metrt»p«li Magrftburotati ad Haveluft fluvium, a quo frtyneAlum-
Ct, ditioni Ele&oris Brandtbargici fu b jacet.

b Bollandiam putant efk JegendtfmVvw^iiliw, quod intetSaiMdamSt JCaflisn» tora Polfenia intetjiciatur •

Digitized by {jOOQie

TRANSI*. £, GODEHARDI EPISCOPI/ 389

interimi, licet inermes refiAere eis parabant ; fed propius proteftionem bea-i ann cw;
ti Godehardi devatiffime implorabant. Quofafto, Beet plureslk armati contra *<>3 a
inermes congrederentur* tamen, Domino faciente, pagani fe in fugam verter 41 M,|U
runt» &*rma pafiim a fe rejecerunt. Ipfi vero hoc videntes baculis quibus utun¬
tur peregrini» illos feriebant, & circiter fex morti tradiderunt; yi&orelque e A
fe$i, arma qu» a fe latrones rejecerant acceperunt, .& tam fcutum qugmgla-
dtura in figmini vifloria} in cedebam noAram detulerunt.

38. Non multo pofi h*c, contigit pifcatorem quemdam cum puero fijoVve-

feram4 velle tranfure, & felito more utilitati fuje infifiere, fed cum jam fere me- peiuteiibe'
djuraaqiWQbtinuiffet, tanta tempeftas incubuit, ut vita (folva)fe evadere du- ratur -
hitarit, Videm autem ventum magi» ac magis iniurgere, magifier fignuro adju¬
torii, populo intonuit; puer vero orationem ad beatum Godehardum direxit, Fa-
flmneftergo, utmagilter» qui natare noverat, confidens in populi adjutorio
fubmergeretur,, puer vero natare nefeiens, per fuffragium beati Godehardi li¬
beraretur.

39. Tunc temporis venit quoque quasdam paupercula in civitatem noAram, p uella debi
de /&Spirenfi loco genita , ducens fecum puellulam omnibus membris debilita- lis limitati
ubi', nec prorfus incedere valentem; qu* dum circiter menfem in ci vitate no- rellituitur •
Ara moram faceret, nec ullam gratiam in filia perciperet, triAis in terram fuam
redire in Aituit, quia jam fe indignam audiri autumavit. Sed cum fuper ripam
Vveferat, inioco quiMunden appellatur , perveniffet, & afmum panum mifi-

flfet, filiamque de cumjdepfuiffct, matre feraota, puellaqu* antea fuerat debi¬
lis, fubitofe erexit, & in n*c verba prorupit. Clamabat enim fe gratiam beati
Godehardi reaiiter percipere, & illum fecumibi manere, Quo diflo, omnia
membraillius^uaet antea fuerant debilia, in naturalem ftaturo funt reftituta ;&
ipfa integraliter eA lanata. Hanc omnes in ecclefia noftra fanatam vidimus,
Dominoque de dono fibiooUato laudes perfolvimus. .

40. Fuit circa principium Translationis beati Godehardi, quidamSciayus, m

lumine longo tcmpocc privatus, intra, paganos mearam fimum Hic audiens vir- S £“
tutes, quas Deus in honore beati Godehardi operabatur ,ufque ad limina ejus per- retl P it •
v*nir,ac patrocinium ejus humiliter imploravit. Sed dum communes pro eo in eo

clefia noftra fierent orationes, quia noviter reliflo errore gentilitatis venerat ad
facramentura baptlfmatis, fa&um eA>peccatisnoAriaexigentihu?,utfonitatem
non recipere t, fed omni fpe deftitutus po A aliquod tempus domum remearet.

Contigit autem ut fui contribules,adhuc in fua gentilitate permanentes», qui eum
vifum non recuperaffc viderunt, continuo in opprobrium & derifionomeum de¬
duxerunt , fcilicet quod Deum fuum dereUquiflet, & In alio nullam &lutcm inve-
nifiet. Hsc & his fimilia illis exprobrantibus , fa&um oft, ut pr$di#ns virpu-
dore confunderetur, & mortem fibi inferre niteretur. Sed , o virum omni laude
digniffimum, qui & vitam tmporaleme i, conferva vit, Sc a mente «terna eum
liberavit i Nam dum adhuc in hac intentione permaneret, ut mortemAbimfer-
ret, per merita beati Godehardi eft illuminatus; iis a quibus prius coatumeliofii
fufccperat»dco3 fuos furdos & mutos exprabrahat».& feituniquam ab eis bene quid
accepturos v eriflime conftrmabat.Hunc poAea in eeclefift softra pluma viderunt,

& eum fuifle illuminatum verilfime cognoverunt. ..

41. Contigit vero nem multapoA, qnemdamde Polonia ad patrocinium bea¬
ti Godehardi adventare ; fed dura, jam oA*um noftr* ecclefiap niteretur introire,
fubito amaligno fpiritu 0 A raptus, & ad terram horribili modode.jeftns; cui dum SL*

-in ecclefiam vi duceretur, & ad tumbambeati Godehardi applicaretur, tanto
furore coepit debacchari, ut qui vis poffet admirari. Tandem corpusbcati Go¬
dehardi ad eum defertur, & fignafanfla crucis benedicitur, & Ane mora Aatim
eum indkuoraagiufcetoris liberatur.

42. Fuit vero tunc temporis in Traje&enfi epifeopatu vir quidam arti merca- Q. ukl * m e

tori? dedi twvqui frequenter mare tranfivits>&quf Abi neqeffaria erit C¥mquifivit. «l

4 & 4 &&iQ*ttiB*Torp.F'III, -Bb iij Hic p«-

0 VVitogH fcmus apud Ucuquoi tivtiffinus* : "■/ .

k Spija urljs olim Nsmttes difta, Epifcojp«Ji» MeV«pol< Mogijtituw Pil?tin>tu inferiori fub
proprii Epiftopi dominio. 1

Digitized by booQie

TRANSL, S. GO DE HARDI EPISCOPI..

4' Maji*

Item alii
ex inunda¬
tione maria.

in undis
fabncrfc.

'ANM.CH.-Hic quodam tempore maxima tempeftate in medio mari deprehenditur, abo-
i °3^ mnibus conclamatur, & nil jam nifi ultimus vita terminus timetur.Tandem finito
aliquanto teinpore,refumtis viribus animae,auxilium beati Godehardi implorabat,
& argenteS navim delaturos,fi evaderent devoverut.Hos in ecclefia noftra navim
argenteam deferentes poftea vidimus, & fic e is e venifle veriffime cognovimus.

43. Contigit etiam tunc temporis in Hollandia, quod quodam tempore ma¬
re per inundationem influxit, & infinitam multitudinem populorum fubmerfit.
Hoc quidam percipientes, in bafilicam quamdam in honorem fan&a Mariae de¬
dicatam fefe receperunt, in qua mortem fe evafuros fperaverunt. Sed cum jam
mare magis ac magis efflueret, & jam ipfum murum bafilicse impingeret, viden-
tesfe non poffe evadere, auxilium beati Godehardi imploraverunt, quod fta-
tim evidenter perceperunt. Nam continuo mare ad folitum locum relabitur, &
he deinceps locum habeat evagandi divinitus inhibetur. Faftum eft igitur, ut Do¬
minus nofter patrocinium beati Godehardi nobis non tantum in terris oftende-
ret, fed etiam in mari certiflime manifeftaret, nam quot naves in magna tem-
peftate deprehenfas Dominus per eum liberavit , teftantur adhuc cerea naves
in ecclefia noftra pendentes.

44. Circa idem tempus Lotharius Imperator'Romanorum legatos fuos, fci-
licet Eilbertu praepofitum Goslarienfem fratrem noftrum, ad Imperatorem Con-

item alias ftantinopolitanum dirigebat, & antiquum foedus Imperatorum, quod jam pa¬
ne negleftum fuerat, inter ipfos reparabat. Hic d um mace tranfiret, & jam pro-
fpero curfu pergeret, contigit ut quidam famulus ipfius refupinus de puppi cade¬
ret, & longo tempore fub undis maris exfiftens, nulli appareret. Fa&umeft
ergo, dum ab undis maris effetabforptus, & omnis vox effet interrupta, fola
intentione qua poterat patrocinium beati Godehardi implorabat , & ut eum a
mortis periculo liberaret , devotiflime rogitabat. Eo fic cogitante, apparuit ei
quidam canuta facie, educenfque in fuperficiem maris, quod ante non nove¬
rat, docuit natare 1 Videntes autem qui in navi fuerant, velum relaxabant, &
minori navi quas eos comitabatur, ufque ad eum pervenerunt. Sic pradiftus fa¬
mulus a morte,jam pasne abforptus eripitur, & miro modo vitas reftituitur. Ilunc
omnes poftea in ecclefia noftra vidimus, & circa eum fic evenifle, verisafferuo-
nibus cognovimus. 1

Comitis «. 45 * Non multo poft tempore contigit m Ungaricis regionibus celebrari mira-

Hus refufei- -culum & dignum memoria retinendum . Nam Comes quidam illius regionis fi-
Jium habuerat, in quoomnem fpem temporalem & fiduciam pofuerat. Contigit
vero eum egrotare, & jam ufque ad mortem periclitari. Fa£lum eft igitur, dum
omnes follicite no&e dieque circa eum vigilarent, & inter fpem timoremque ha¬
litarent, ut puer morti appropiaret; & quadam die circa horam primam exfpi-
raret. His ita geftis, dum omnes lu£tum, lamentaque geminarent, & qua; ex-
fequiis erantneceflaria prapararent, forte quidam vir de Bavarica regione ad¬
venerat, qui & ipfum puerum de facro fonte levaverat. Hic igitur videns in¬
comparabilem dolorem patris & matris ; mifertus eorum", cfpit eis nomen bea¬
ti Godehardi intimare, & quantam gratiam fidelibus in eum fperantibusDomi-
mus adminiftret, devotiflime annuntiare . His auditis fine cuneatione pater &
mater firma fide ad terram fe proflernunt, mifericordiam beati Godehardi devo¬
tiflime implorant,fefeque de vovebant cum fuis oblationibus ad limina ipfius iter
mftaurare,fi ad priftinam vitam per ejuspaarpeiniumfilium fuum poflint recupe-
rare.His finitis,jam vefpertinum tempus advenerat,cum infperato modo puer ad
; vitam redit;&,quod mirabile di£lueft,fine indicio lffionis de lefto furrexit aegri¬
tudinis .Votum vero quod pr^di&us pater & mater fecerant, fine mora adimple¬
verunt, dc oblationibus non modicis limina beati patroni noftri Godehardi vifira-
verunt. Nos in ecclefia noftra honorifice fufcepimus,& fic eis contigifle veraci re¬
latione cogho vimus.

4 6. Circa idem tempus, dum tanta miracula perbeatum Godehardum flore-
Falfam reii rent > contigit duos viros, nimia potatione ingurgitatos, civitatem noftram exire ,
qui a S m fup! & ad proximam villam velle tranfire: qui dum medio campo confifterent, alter
bhom fU: ipf° rum ft> rtu ito os invenit, quod fublevans manu per horam fecum portavit.Sed
wr. videns

Digitized by L.ooQie

TRAISTSL* 'S. GODEHAfcDl EPISCOPI. 3 pi

Videns ipfum os effe magnae pulcritudinis & candoris, dicebat fe terram velle per- anr ci*.
tranlire, & omnibus notificare, fe Reliquias noftri Patroni deferre; & fic tempo- i 038
rale lueram, iit ceteriy acquirere i Quo di<ftO) fine mora in vefairiamraptafur, 8c 4 * w * ji -
loquent aliena domoibKkducitur^&maiamgrte proxima nofileiraditur. His au¬
ditis, maximils terror hommibusincutitor, &, fi qua dubietas coardibiw jp iorum
de noftroPmronorirrepferat, omniraodoab eis eliminatur. • ; • r

47. Fuit temporibus illis piftor fratrum, Adelvvarthjs-ne*nine y ad cujus hofpi- quis
tiumperegriniquidamdeclirciverunt,&:hofpitalimore,fecumnodfepermanfe- “Jg t revi *
runt: quidum equos fuos adaquandum deducerentyfiliuraejus adhuc' parva etaf-
tisexifteajem, cabdfioimpofuerunt, & patre ignorante abduxerunt; quidum
equosadaquarehtq fdkqitoiwfans exterritus dexabuilopracipitatar, ic fine «lo¬
ra undis fubducituryfk ubi quaeri poffit, ab omhibim ignoratur, Sedi peregrini noii
valentes puerum reperiray triftes domum redeunqpawiqqe qd* circa filium eve¬
nerant n uncuverunc; Quibus auditis, pater concito fdrgit, mfti$ ad aquam peP-
git , navimquel4*gefubSuftam requirit j it utfiliunsfafrern mortuum y cum non
poffet vivum y aldinvenite elaboravit ,■ Qui dum diu pueram in ioco ubi deciderat
quateret, nei invedirat^ ad ternam rediit /unduih;q«riivit: qoo reperto ;>peft ^
longum fpatium ‘pueramdnvenit. His ita geftis, «idomtfmrpraximanideclinavi**
ibique pueram mdrwpftfq & nnUumvlta^gnum habentem depafuitj tantumque
. Iquse exlequiisnedeffariaemnt yfdllidte quafivit /Dum h^dfis gerantur y mater
pueri cum cetferisrdu^rilras^quarammagna-i^teudq domuim iUlfbiemt y ! tti^ ,;'
4 eric 6 rdiamDoimnl 8 l 4 «sdtt©(iehtfrdi *lmpldt&b; c &y r! Brtfolitam : feerii^nitatbt?^ ..i,,/.
quamtjmnibwsitt^fiderit, non fibifofeirahat yde votiffime ekoratvQuidpItfraf 1 ’ - j

poft parvum tempus, puer fingultus emittit ' aqua quam hauferat, cuiM-magftd

imperadBuxit;dotandem vkampriftiaamrefoqipfit /’ : 7 - ( ? . ,

> 4&fvic vcro cireaadem tempusvfr mmarbri# arti deditus ^ tpfr negotiando .v ^w T
diyerfastninrarpemiamfibaojfcfibiimfqijevaftumdi^fdferqtiai-ebat. Cohttgtt cuna P“«*®
veionthioquoddm tempdre daufemeteaturoiy emtapluribus aiiiSittrifrpdgaftqi jJjJjSS
tenderet, & poffcffipoemmoai modicam fecum,deferret; Qui dem prdfpemro ftil • 1 *ji f! ’
nera:pergerem,concigrteos vaftamfblitqdmcm intirwre“ 7 i>b 4 nonitiodicamnltlli-
riradinem,piaganonHnobviam habuere. Quod yadentesad amiaiututrbnmt^dei T :r 0

fcnfaQuia itnaique fifei praparaveruntdfed mukitudmi illorum refiflere nbtt ifa-
luerant. Tunc vcrbqucdciam ex ipforaor tidedetuut y qudfdaipi corpote frq l&a*-
v&matyqbofdanpfeptivaverant, bonaque ipforuiwditripuerant. Inter quos £ap-
tinosipraoli£Uisvir^cumquodampuerofiliofracrisfdicaptivatur,& in remorif-
fimas partes paganonHndteducitur; ibique in quadaminlolx Oceani adetinetfcf,
ubi cumdiu fervdtopere^&efudaret, 8c unde eriperetur non haberet, utpbtbUbi
mare undiqiiecireumflueret',jnecailiumlocuinevadendi invehiref jtartddmfbad
patrocinium bedti Godehacdi patronincftri ituram'devovet, fi pbtqaambarterri
manus illarum trffu^erfe poffet ,ilK demonftrarer. His ka geftisq qdatf am die dum
circa litus maris aingufiiandoi, &watiombns infiftendo deambukret, cymbam
parvam in obfcuralooolitbfkinveoirt, in qiiafemare trinfireDer adjutorio fpe-
ravit: fed quiaraare.magriiffim, Scij»tkjfum fuerat',’tantum pericn&un attentare
trepidabat, fefequc;Oinataombus beatiGodehardicommendabat, petens trtariimo
illius infpiraret, te eofapktienmadmiiiicishi'fei pKppalrarbt, quibus ‘tfihtam tribti-
iationemevadere potmffet. Hu finitis r jam nox advenerat /curti jiam fixo animo*
fe ad fuga m praparabat^ Acceptis igitor duabus lanceolis, & pa!nno de culcitra
abftrafto,ad puerum filfem featris feiyqui in alia villa morabatur pfcrgit,euritq jfe^
cum abduxit. Sed cum atj navicuki»» venifiet, lanceolis ^epanno qubnr fecbm?
portavit ^ velum adaptavit , & fic fe mifericordi* Domini, & beari Godehdrdi
commendavit.’ Quodvj^ences qui in infula commorabantury eumftlbito pfbl«p
quutifunt .• fed, Deo adjuvante, eum comprehendere nequibant; domumquein-
feSomegotia, remigabant . Praedibus vera viryno» immemorqrfbd Deo vove¬
rat , fine rpora,ad patrocinium beatiGodehardi veniebat, 8c lanceas & pannum,
unde velum fecerat, in memoriam tanti miraculi, in ecclefia noftra fufpendi ro¬
gabat • • • .i- :• 1 1 .1 ; . ..1 i.--’ . <! • •<!<.> .1 •!•••!>■ -

Atta SS. O. B. Tom. VllL j ; Bb ! 1 i i j ;; /AP-

* Infulam maris Baltici mallet iegete Henichcimu, vcro&nnitterRuguot> tetsmun a 3tevit>Attentatum ulumani'

Digitized by

Google

3pa TRANSL. S. GODEHARDI -EPISCOPI.

*NN/GH. A P P E N D I X .

*° 3 ? - . - . : -

4 . Msji, ^ 'jp Nterea dum haec aguntur, & memoria beati Gpdehardi valde celebris ha-
Heirieu* JL- betur,contigit,ut ArchiepifcopusGofomenfis,H enricus/i nomine,
Archiepifc. civitatem noftramcum nonraodica manu cleri & populi pertranfiret : &praedi-
forciiquiis m ^ racu ^ a > quae P er etun fiehint, cagHdfceret, In conventam ergo fratrum no-

s. oblinet. , ftrorumvehit, &:fratearnitateni noltramde votepotftulavit. Ad cujus fraternitatis
confirmationem, dari fibrdereliquiis beati Patroni rioftriibtfmiliter petiit, pro¬
mittens fe fa&urum jiit inOmnidicecefi fua celebris haberetur* &.oongruus honor
tanto viroexhibearfetur / fedquia petitionem ejus propter abfentiam paftorisno-
itr* diftulimus *.& tunc np&fotisia&uros voluntati ipfiuspoiHtm fumus., ubiisadr
eflet.Non multo poft tempore i, dominus nofter cura incoHvcntu noftrohaec fu-
pradi&a eognoviffet ,peuti/opi Archiepifcopi acquievit ,& quae abeopoftulaban-
tnr fibi donari praecepit *<MoxiAbbqs beati Godehardi adeumcum portione reli¬
quiarum tranfcnroitur, &abreo de vorilfime fufcipitur. Jdaftcverb-portioneni Ar-
h»suevia «hkpifcopusinterramnatlvjtstmiua:,ideftinSueyiJ-)trani^t,ibiquequam-
conftruit, dam eccle fi am in honores» jpfius inftitviit: ad quam cum jnntoieonfiwerent, &cer-
deponaT.' frflinaani falutem anima ^eqorporis recuperarent, contigit, ut quadam die cui¬
dam viro manu*; abfcioder** 4 r* adeo ut’nec minima particula corpori jun¬
geretur. VHknsergp^arifium.fe eire i manum arripuit •, bifide, firmata eam ad
ibi manum truncum appofui,t*&,adeaqptderoftcslefiam ad.patrocinium beatiGodehardi mi-
S’grayitv^uhicumdevotifl^einiigriq^diam-ipfius imptore^flontigit ceiebem-
nituitur. njum miracjilum,.ut trunco manu?conglutinaretur, &mpr*ftjnuaaftatutnrefti-
dueretur.'. . :■ ::p 7' V- y.-T'i ■ ...

50. Vir quidam honeftus yeu^ismomcn Theodoricus , cmsilhldeneshemenfis.
Jlic. devotione fingulari motusi, fraternitatem inftitnit faniliCodehardi,,&in
ntera in. .. eam .utrjufque. fexns homines induxit^ tribuensdepropcfiisieleempfynain paupe-
G^Tehttit ribus fatis&rgafli/n fefto:di&i pqntificbGodehardi. Hic in infirmitate quadam
inftituit. decumfipfis^^ua» phthifis,dicitur, aimedkis derelisqnitur,qdide. vita ipfiusdef*
pqr^bant.i Quadam veromofihe!,quam;p«he duxit mfomnem^apparuiteifqnfius
Sl!piUhS Spdehardusin habitu pontificali^ idicejiseirQuidagis' frater . 3 curfrcjarespro-
iibemur. ftrat.u^iole&ofGui Theoddricu^ refpondifc: Infirmjtate gravatpsvalidhyaliud
nonpoftumquam proftratus jacere; fed rogore, lanflb Godeharde, oFa.pro me .
Cui vir fanans ait: Surge innomine Domini noftriJefuChrifl^ & vad^adeccie-
jjam,& oftende te confratxibos tuis, & dic eis: Quia Dominus Jefus meritis meis te
fanavjt*eo quod honorem meum inhac infirmitate ptocurafri. Lnluperdiceis,
ut in incoeptispetfever ent*& ego frater eorum eroy&defen|br iab hofte maligno,
&afi Qmnihusqua?.honorem, vitam \ fi ve&ihaini eortrradttdere pofiunt, & apud
Deum interce flfor ero femper. Diflns autem infirmusfiirriexh y& quod ei di£him
friprat fecit.rEt eimnes quiaudifcrant verbum ^Deum benedicebant., qui takm eis
patrona nrded it, fc interefefibrem. Diftus autem Theodoricus fanus & hilaris, po-
ltea vixit annis multis, devote Deo & fan&o Godehardb fecommendans.
r; , 51. Magifrer ir Johannes Decanus Aqucnfis, cumfcholaris eflfet, tamgrnvi-
ter quodato tempore infirmatus eft , ut confidas & htun&us nihil ei nifimors
Vifi® J°- videretur. Qui eum materia rapta effet in cerdhrum ,;foks jacetis in exceffumve-
quenfis. nit, viditque homines fibiignotos intrare, qui lances ;quas manibus portabant,
cum lignis brevibus & quadratisante ipfum ponebant.Stantibus ipfis ex unai parte
le&uli,contemplatus eft introire tres inclytos confelTores/anftum videlicet Mar.
tinum Turonenfem, & fandum Godehardum Epifcojpum Hildeneshemenfem
beatumque Bernyvardum, qui cum parte ex alteracircmnftetere . I» quorum
confpeftu puer Joh^nnes Uni imponitur lanci, & ligna ponderis alteri . Cumque
elevata ftaterfc) juvenis aeger minus habens inventus eft, pradi&i Confeffores
puerulum parvum & mendicum finui,ejusimpofuerunr, qui fimullancein ad-i
verfam mox fufpendentes, lignis graviores apparuerunt, ftatimque Johannes,

..... - ... .• qui

* Henricus I. comes de MoienarcK fanfto Engelberto fuccefllt anno iiij. ad annos 11. qui potius hic
defignari videtur quam Henricus. II. de Vvirnemberg anno 1306. ordiifttus. Quod miraculum infra num.

jt. relatum,Caefarii Heifterbachenfis astate patratum fit. ._... _ J... -

b Idem miraculum refertur a Casfario libro S. Miraculorum cap ■ 77 ‘

Digitized by

Google

TRANSL. S. GODEHARDI EPISCOPI. 3 p 3

qui mihthanc vifionem retulit, in fudorem erumpens crifin fecit, & de eadem in- ann.ch

firmitate citius convaluit, 1038

4* Maii.

Poflremum miraculum editionis Lipfiana , •vita brevioris.

52. Anno Domini 1338. civitas Patavienfis per epifcopum Patavienfem a , ' Pa

cum multa armatonim militia, circumvallata fic artabatur, quod populus in ea «vlenfi ot!
defperatus de falute, hoftibus fuis fe tradere volebat. Contigit autem, ut unus in- kSl libe «-
ter eos in fanfto Godehardo fpecialem gerens fiduciam, & inter majores civitatis ‘
refideiis, diceret :AWivimus mujtapiietatis iftfignia, JS: falutans auxiliiaugmea-
tanon modica, quomodo fanftus Godehiardus de hac noftra ortus terra, immode
hac noftra dicecefi: multis adftitit tribulatis, & confolationem ab eo receperunt,
ut multis eft notifliqvum . Expedit ergo , ut & nos ipfius adjutorium imploremus,
petentes.de votique fupplici , ut clementer nobis adfiftat, & iram Dei, per quam
meruimus hanc calamitatem , a nobis 4 vertat. Placuit omnibus verbum lenis ;

, e jufque omftes fa vent hortamento, & votum fecerunt unanimiter fe milfuros ali*
quot de civibus cum oblationibus, petentes ut eis in necefiitatibus fuis citius fub-
veniret .Quo votoemiffo, mixaceleritatefe invenerunt confolatos. Nam gene-
rofus Princeps dux Bavariai b veniens,negotium intercepit,& inter epifcopum Pa-
vienfem, & cives di6l? civitatis ab eo obfeffae, treugas confticuit araicabiles. Sic-
-que Praefui abfceflit, & civitas pace gaudebat infperara; Sed & medio tempore di-
-#us dux Bavariae pacem inter Epifcopum& civitftpm incoeptam confirmavit, &
confolationem hominibus utriufque fexus condonavit» Cives autem diftse civita¬
tis fuos, ut vq verant, ad fepulcrum miferunt faii&i Godehardi auri votivis obla¬
tionibus , omnibus ibidem narrantes q ualiter fuffragi isfah&i Godehardi de tribu-
'latione maxima fubitofuerint liberati, , . =0 v

\ ' ' s - -

APPENDI X A L T E R A.

■ ■ • A- 1 ' - •• r • ••

Miracula in exteris provinciisfaH a , in quas delatafontS. Godehardi reliquia

53. OCire volentibus quae8c quanta Dominusoperari fit dignatus per merita
beati Godehardi, cum effiemus in provincia Trajeftenfi, & in aliis locis,
habentes nobifcum venerabiles reliquias ejufdem, breviter quaedam annotare * L °Abb£a
curavimus. Honorabilem virum Abbatem in * Dokkinge curatum evidenter eo- «uiu fan-
gnovimus a fluxu fanguinis, quo vehementer & diu laboraverat. Per ejus fuffra- 8“ inis lib# -
gium matronam etiam quamdam, quas bonafpe eafdem reliquias ad fe deferripe-
tiit, Deus a duplici morbo, hydropico 8 c podagrico, quo diu laboraverat, ejufdem Mulier ab.
meritis potenter atque evidenter liberavit. Prasterea zonis multorum applicatis £y
,ad eafdem reliquias, & appofitis ad membra infirmorum, tam fascularium, quam i te m
clauftralium, in continenti fanitatem recepiffe nofcuntur; videlicet infirmi labo- multi •
rames quotidiana, tertiana,dolore capitis, oculorum,dentium 8 c ceterorfi mem¬
brorum.

54. Cum femina quasdam intfer concives fuos, dantibus nobis confraternitatem
tuore folito, abipfa feabfentaret, monita per vifum a beato Godehardo, cur fe terni”»/*
tanto beneficio privari vellet: & refpondens quod nihil offerendum haberet ; au¬
divit, ut mane furgens, quicquid apud fe inveniret, offerret: ficque in burfa duos
gravioris monetas nummos inveniens obtulit, 8 c idem faftum coram populo pro-
feffaeft.

5 5. Vir etiam quidam magnus, nobis valde contrarius exfiftens, cum populum EccIefi * s -
a nobis avertere, & negotium noftrum omnimodis impedire ftuderet, ita per in-
llationem gutturis & totius capitis periclitari coepit, ut jam paene deficere videre- nitur -
tur; donec in fe rediens, & corde pcenitens, per fuffragia beati Godehardi ab ip~
fius mortis faqcibus liberatus, errorem fuum devotione & humilitate porrexit.

__ * 5d.Qua:-

4 Albertus Saxoniat dux occupatam Patavii fedem militari more magis, quam ut ecdelulkicuin dece¬
ret, admirdftravit.

t Ludo vicus, uti MeRfchenio videtur, Ludovici Bavari filius, qui patre Imperium ambiente, Bovaria-
ducis titulum promereri potuit, etiam Marchio Brandeburgicus appellatus eft.

Digitized by v^.ooQle

3*+ TRANSI* S. GQDEHARDI EPISCOPI.

ann. ch. Quaedam mulier cura geminos generaret , uno foluta ante noftrum adven-

1038 tum, tribus diebus cum altero periclitari coepit: fed nobis advenientibus $ atea-
Muiielm’ &u zon* fan&is reliquiis appofit*, in continenti enixa dinofeitur.
parw labo- 57. Pr*terea cum major ecckfia Traje&enJw fufpenfione divinorum longo
rans liber*- tempore nimis turbaretur, propter adventqm reliquiarum beati Godehardi, di-
EcVefiaCa- vina refumfit 0 ; fc toti pop^ipfenp.pudiuw tribuit * in dedicatione videlicet

**£* «pfiwtcskte, .

ab intendit-,
tolbl vitae.

*«D E SANCTO EGELNOTHO

103S cognomento Rana* Arcmepifcopo Cantsuarienfi .

30. Oft. , . . 1 c 1 • 1 " -. . !. • . • - ! . ’

Vitaanfcri- ^ I ^Qfilmtbi Arcbiepifcapi Cantuarieofis vige fimi nani, Cui ob in fetam mo-
p» • r > rttmpiabitotanL) Basti cognomentum inditum eft , eiegiusepratermiteert non

licet, Varie a vaiusau&aribsts nomen ejus effertur : qua nudttaum multiplicitas
apud antiquos fcripaonres, maxime Anglicanos y faptus occuterauAlii Atbelmtbum ,
quidam Agelnotbwnjeu Egelnotbum appellant . Ultvmubiasanen y quo dapud au¬
deres frequentius invenitur Y ceterrsprotulimus . Ejus vitatae nemo eu antiquis lit¬
teris mqndanftt y nat eerte^ ft has eliquanda conf zriptafuetpt , tibinam delitefcat
ignoratur. Trithemiusfe eam vidiffe innuit libra 3. de viris idluferibui ordinis fan¬
di RenediSi y.ubi cap»xty<fechalfi:t'. Egelnothus ex monacho in Anglia atehie-
pjfcopus Cantuarienfis , vir lapientia &ian£litat e clariflimus, magnos in Eccle-
fifl Dei litiliner impendit-febores,& plura fan&itacis fu* veftigia reliquit. Claruit
aWmDommiiioab.cUjikgeftaljabientur. Sedeam ignotafim, qua envariiiau-
fldribusAnglioana biftmia colligere licuit x bucproferemus ,

2. Egelnotbus, Agelmari nobilis viri filius dicitur apudRogeriutn dcHoveden ad
Parentes- annum 1020. ejuspatrem paullo aliter , ELgelmarum , Florentius Vvigarnienfes

vocat , quem pofterjores bifionici x mfciaqUip fundamento , C omitemfuijfefcripfe-
runt . Ut ut Jit , Egelnotbum a beato Dunflano baptifmi f'aeramentum recepijfeex
C bronpgrapboGhfiePionfiT^rb. j, Mondfeici Asglicanidifcimus > quaaecdfiane
res mira accidit , quam hic omittere non licet : Ifte, inquit , ciim a beato Dunftana
|>apti?aretur , eremam manum «»uit,ttQretEpifeopibe0#diceBtispj>ptilflqi;un«
.deJwatus Dimftanusdivinitusadpiwiffiy.i!^ArehiciJif«opiirofuMf«m.pr2di-
Wtf Monqfeicam mt am egit in .percelebri eeembia Glafiontenfi , uttefttsefiVml-
lfl»m Mdlmskitnenfis y mm verba tnfctmprofmmm . An vero eiufdemwona-
fiAtndeewmfum *, velpomsbancdignitaAemQbtinueritineechfia C attPUAtien-
fitfet innuit Gervafeus-ipriufquamad primamfi^A^ma^clefiAcutkedramavsebe-
itffar, incertum e fi, Dubie andiloeumprabet Viniklvtus y qntEgclMotbtm ex de fano
mfmnnwt faWdert affumeuvhfuiffeeeferpFerumfiwGlafionisnfisyfivoGan-
r ttu&siwfis.decimusfuerit ^perinde eft adimmflieam ejusprofejfionemprobandum ,

1 mm en eodem audere certum fit , & Egelnothnm Glafioniai monachatm futffe ., &
RegulamRenediftinam non mnas, in eec.lefia.Qamuatien.fi quam GUftonia vi-
gutjfe. Id unum certum eft , Egelnotbum animo femper erga Glafion ienfespropen-
fiffimo fuiffe , quodinter aliaptqbat in figneprivilegium a Gnuiwe regeeo ope-
runte yGlAftanhnfi mnaftma enneeJfum^quod bite referre vifun e ft integrum en
Vvilhbno libro *. degefiis Regum 4 »glorum capite 1 l-ubiejufdem/oattiviriela-
gifftopMmit it 9 bfc verbis: , ’

3. Erant tunc in Anglia fummlSf fapkntifTuni viri, quorum pr*cipuus E o e l-
hres in An- nothus archiepifcopus poft L1 v 1 n g u m . Hic ex decano fummus facerdos ,
giia . -i ^ftlta opera pr*dicabili memoria digna fecie^gem ipfaBiaiiiflweitateian^itu-

4#fHs,inb9nisa£lihu^nmlcens,mftxceflibus:wrrenst fodemArchiepifoopajus&

•" -prnl» pratfentia cor porta fenili Elphegi fublimavit, & poftea Rom* prafens in
priftinara dignitatem repxravir. Dpmum rediens, apud Papiam brachium fan-
£li. AuguftiniDoSwMris,centum talentis.argottti& talentoanticomparatufa^apud

Co-

. * Hoc iniracabm *d faeculi T$ iniuum sevocandum efle videtur, quo ASb** Infulebeat* Marii, tefte
Heda, Trajeftenfes Romani pontificis auftoritate «communicavit, qui Suederum epilcopum rejecerant. Id
ad aadiim «43^- perduravit; quo anno, agente Nicolao Cardinali CuCmo, Waiivius Rudolfo poft Sue.
derum ele&o eeflit. - • ■

Digitized by uooQie

DE S. EGELNOTHO ARCH* CANT. 19 5

Coventreiam mifit. Porro Cnuto Glaftonienfem ecclefiam, at Fratris fui E d- an. chr.
mundi manes inviferet ( ficenim eum vocare folitus fuerat) feftinavit; fe&a- 1038
que oratione fuper fepulcrum, pallium mifit, verficoloribus figuris pavonum, ut J°- oa
videtur,intextum. Adftabat regio lateri fupradi&us Edblnothus, qui fepti-
mus Glaftonienfis coenobii prf fidebat cathedrae Cantuarienfi.Primus Bri&h v val-
dus, fecundus Anthelmus, qui primus Vvellis epifcopus • tertius nepos ejus Dun-
ftanus,quartus Egelgarus, qui Novi monafterii Vvintoniae abbas primus, deinde
Ciceftrenfis epifcopus/quintus Siricius, qui fa&us archiepifcopus, nutricul® fuae
feptem dedit pallia, de quibus in anniverfario ejus tota antiqua ornatur ecclefia ;

1'extus Elphegus; qui ex prioratu Glaftoniae prirauafkftus eft abbas Bathonis,de¬
inde epifcopus Vvintonenfis: feptimus Ethelnothus, qui cum Regi antecefforum
fuorum privilegia oftendiflet,rogavit & rogando pbtinuit, ut fcripto regio in haec
verba confirmaret,

„ 4. Regnante in perpetuum Domino, qui fua ineffabili potentia omnia dif-
„ ponit atque gubernat, vicefq;temporum, hominumque mirabiliter difcemSs, p™, 1 *,,,

■ terminumque incertum, prout vult equanimiter imponens, &de fecretis na-
„ turae myfteriis mifericorditer docet, ut de fugitivis, & fine dubio tranfitoriis
„ manfura regna Dei fuffragio adipifcenda funt. Quapropter ego C n u t Rex
„ Anglorum, ceterarumque gentium in circuitu perfidentium Gubernator &

„ Re&or,cum confiho,& decreto archiprsfulis noftri EDBLNOT«r,fimulque cun-
„ ftorum Dei Sacerdotum, & confenfu Optimatum meorum, ob amorem caele-
„ flis regni, & indulgentiam criminum meorum ,& relaxationem peccaminum
„ fratris mei regis Edmundi, concedo ecclefia fanda Dei genitricis Marie
„ Glaftonia,jura & confuetudines in omni regno meo, & omnes forisfaduras om-
„ nium terrarum fuarum; &fint terra ejus fibi libera & foluta ab omni calu*

- mnia, & inquietatione, ficuti mea mihi habentiir. Verum iliudpraecipue ex
„ omnipotentis Patris & Filii,& Spiritus-fandi audoritate,&perpetu« Virginis
„ interdidione prohibeo, & uni ver fis regni mei Prapofttis & Priihatibus fuper
„ fuam falutem pracipio, ut nullus omnino illam Infulam intrare audeat, eujuf-
„ cumque ordinis ant dignitatis fit;fed omnia,tam in eccle fiafticis quam in facu-

laribus caufis, tantummodo Abbatis, judicium & conventus exfpedent, ficuti
„ pradeceffores mei fanxerunt,& privilegiis confirmaverunt, Cenvvines, ines,

„ Cuthredus,Ailredus,Alfredus,Edvvardus,EthelreduS,AilftattU$,&; gioriofif-
„ fimus Edmundus,& comparabilis Edgarus.Si quis autem quovis deinceps*tem-
„ pore,fub aliqua occafione interrumpere', atque irritum facere hujus privilegii
„ teftamentumnifus fuerit, fit aconfortio piorum ultimi examinis ventilabro
„ difpertitus.Si quis vero benevola intentione hac facere, probare, Sc defenfare

■ ftuduerit, beatiffima Dei genitricis Maria, & omnium fandorum interceffio-
„ ne amplificet Deus portionem ejus in terra viventium. Scripta eft hujus privi-
„ legii donatio, & promulgata in lignea bafilica, fub prafentia regis Cnutonis,

„ anno ab Incarnatione Dominica 1032. IndidiOne. i..

5. Egelnothus itaque in Archiepifcopumaffumtus poji Livingi obitum, quian- Roman)
no 1020. accidit $ difpofitis priusecclefta fua rebus,biennio exado, ‘Romam petiit , her.
ubi a Bcnedido 8. Pontifice cum fummo exceptus honOre , ut teftdtur Florentini
Vvigornienfis, & alii fcriptores cum eo ,Palliuma fede dpoflelicdmoremajotum
-fuorum fufcepit.In Angliam rediens,Papia brachium S.Auguflini Ecclefm dodo-
ris emit,ut fupra ex Vvillelmo Mdlmesburienfi vidimus . Quare mirari fubitidfa -
(lum Cnutoni regi a Card.Baronio tributum fuijfe adan. 102 y.exipfis, utiipfe
loquitur, Vvillefmi verbis : & quidem ea ipfa refert , qua fupra retulimus, quajide
Cnutone fcriptafuijfent, qua tamen de Egelnotbo a Vvillelmo pfoiata ejTenemo
eflqui ambigere poJJit,ut legenti cuique patere pote fi. Quinti" idem audorlib .4. de
Geflis Pontificum Anglorum,fcribitpretiofunt illud pgnus inmondfhvi0 Cottven -
trienft religiofum afjervari in theca argentea inctujum, cum hac infcriptitate:

Hoc brachium fandi Auguftini Egelnodus archiepifcopus rediens a Roma ad
Papiam, emit centum talentis argenti & talento auri. Hoc ipfo anno,quo in An.
gliam reverfus efl Egelnothus,duf certe proxime fequenti, corpus fandi Elfegiprce -
decefforisJui,quod Londini fepultumfuerat Cantuatiamttanjlulit,cujus Trans¬
lationis

Digitized by t^.OOQLe

l 9 6 de s, egelnotho arch, cant,

AN. chr, lationis btfimem ex Qsforno fupra edidimus cum ejufdem faaSivita ad annum
1038 iqiu

3f, o&. fi. Ferumnikrl magis Egelmtbi prudentiam & religionem commendat , quam
'Re em *d Qnutone , bamineb orbaro , qui Angltaminvafemt , Regempium ac man-

pi fuetijitmtm effecerit, itant mnalim ullus inter tat reges qui Anglite profuerunt ,

induit, repar iri queat , qui ecclefi<o> tutifue-pepulo febi eommjfo adeo prffeeerit , rW

veritatem confirmat eciehris illa colhtkie legum tam Mcchfiaflicarum quam civi¬
lium , quam jms curis adornatam, in tota AngltA obfervandam edixit 0 promulga¬
vit , Idemprobat itet Romanum, qmd pro peccaminuro Inorum relevatione &: fa-
luie populorum fibi commiflbriuiu Deo voverat , ut tpfemet loquitur , i» JLpiJiola
quam ad Egelnothum ceterqfqm Anglia £pifeopn0 primates per Uvingum ab¬
batem Tavtkenfem tranfmifiti quas , inquam , omnis reftefafla in Egelmtbum re¬
fundi debent: nam ipfe y ut ait Vvillemus loco fuperius laudato , Regem ipfumau-

loricate fanfficudinis>ia bonis anibus mukens > in excefiibua torrens » fcdemar-
obkpifcopawfc,*,, iapriftinsu» dignitatem reparavit, Rnnelarum hujus rei ex¬
emplum babeturm GhremoJohannis B*emtwt Abbatis Jowalenjis, ubi C nutum
beata Editba fan&itati detrefUantew Bgehothus nanfolum verbis y fed 0 miracu¬
la reprejfu , Sic ille autiar rem exponit- De fan£f a Editha legitur, quod dum Rex
Kanuuisin quodamfeftoPentecoffes apud V viltoniam convivans, cachinnos in
fanftatn Edithaai effunderet edixit f§ numquam crediturum filiam regis Edgari,
qui fempejr libidinv^ tyrannidi deditus fuerat Manliam fore. Contradixit Ethel-
nodus archiepifcopus tunc pr»£eng,qui ftatim fe.pulcrum Virginis aperuit, ubi de-
&n£U Virgocingulo tenus fe erigens, in contumacem Regem impetum facere
vifa eft, Hoe ille metu turbatus, Humi quafi exanimis cecidit ? fed tandem refpi-
rariilassus erubuit»&gavifus quod poenitentia refervutur,

■ j. Anno i ® ecehfiamfanHi Edmmdi martyris in agro Suffolcienfi dedica¬
vit yquamGmttmrs* monachis Benadi&ims pojfidendam dedit , advehi is ex mena-
fierio fanfli RenediHi de Huhno monachis duodecim • Huius egnobii fundationis
charta .habetur inmonaflice Anglicane tome i, cui Bgelnothus eum ceteris Anglia
primoribus fubferipfit ; cumqUepefi aliquot annos Arfafius epifcopus Tetfordenfis
hujus momjleriiprivilegia viedara voluiffet , lite agitata coram Rege VviUelmo ,
prajentibus arcbiepifcopis Lanfrance Cantuarienfiy & T horna Rborocenfi , ac
Qdkneepfjcopo Bayaeenfi Regitfratre , coterifqufi Regni primoribus , omnium judi¬
cio Epifcopus caufacecidtt • Rexque fiatim proreptum dedit y quo Cnuti aliorum-
que Regum aweeefferum fuorumprivilegia eonfirvaabaty qui omnes quotquot ade¬
rant fubfcripfere* Datum efi apud Fvintoniam amo i q8i, cujus exemplar vide fis
editum wmwftici Anglicanitotn. i,p,

8, Aliafmt & quidem bene multa religionis j quam Egelneabus C nuto infpira-
ver/vt , argwmtitayprater ea que reeenjuimus - Sfdde iisfingillatim agere non va-
(4 r *.Pietatem vero & fimeram animi devotionem p*n eeteris fpnat pvaceptwn mo-
. naebis Croylandienfibus <tb.ee Gmceffum % qued idf<* ex Ingulfi Hifioria huc exbibe-
> rgvdfumefi- '

. C nutus Rex totius Anglia & DanmArcbia & Norwagias, & magna partis
proCroy”' Swavomm, omnibus provinciis, nationibus v^c populis mea poteftati fubje^is,
tandenfiimj. tam-minoribus quam maioribus» falutem t Cum terram Anglia progenitores
mei & parentes , duris extortiotdbws > & diris depradationibus faptus oppreffe-
rum, hi feteo*, innocentem fanguinem frequenter in ea effuderunt; Sudium
meum a principio regni mei fuit, A fomper erit in futurum, tam penes calum,
quam penes faculam, propter h«o mea peccata >& parentum meorum fatisfacc-
re>&(tatum totius fan<3* matris Eeeteft*,& uniufcujufque monafterii fub impe¬
rio meo conftituti, cura io aliqua pteo patrocinio indiguerint, devotione debita
emendare ,,omne%ue fan&o? Dei per b*e ^ aliabuua opera, mibi in meis, necef-
fitaribus rpddere benignos, ac deprecationibus meis favorabiles fk placato*«ideo
ia arrhas hujus mete fecisfaflionis >offero fanSo Gutfacode Croyland , ^ ceteris
fanflis ejufdem loci,de fubftantiamea unumcahcem,confirmans Rmbmero ab¬
bati, & monachis fuis totum monafterium fuum Croylandia cum infula circumja¬
cente , & duobus marifeis ad jacentibus, feilicbt Alderlound, & Goggislound,

eifdem

Digitized by

Google

DE S. EGELNOTHO ARC. CANT. i97

eifdem terfttlhis & limitibus, quibutin Chirographa incliti quondam regis Edre- ann. ch-
di reftauratoris fui,di&a infula, difliq; duo raarifci fatis aperte defcribuntur. Con- 1038
firmo etiam omnes ecclcfias & capellas, terras St tehementa, libertates & privi- 30 '
legia, in ejufdem Regis chirographo contenta, cum quibus omnibus diflus rex E-
dredus di£him monafteriumCroylandiae ad honorem Dei ,tk S,Gutlaci CqnfefToris
fut corporaliter'in ebfeqtuefcentik dotavit ,ifldnavit, ditavit, & fuo chijogra^ho
confirmavit. Nullufque hominum meorum audeat amodo diftos monachos in¬
quietare , vel in aliquo conturbare pm praedi&is. Quod fi quis facere prajfumfe-
rit, vel tenta verit ufurpare; vel gladii mei fentiet aciem, vel gladii p^nam facri-
legis debitam fubibir,abfque omniremiffione 8 c redemtione puniendus,juxta mo^
dum & menfuram injuriae di£ti$monachis irrogatae. Ego Cnutus rex anno Domi¬
nicae IncarriatiOnismillefimo tricefimo-fecundo Londoniis, iftud tneum chirogra¬
phum figno fan£he Crucis confirmavi f. Ego Egelnothus Archiepifcopus Doro-
berri, figno fan£Uflimas crucis cofifiimavi 7. Ego Alfricus Archiepifcopus Bbjbra-
cae hoc Regis chirographum affirmavi -j*. Ego Leffius V vicciorum e pifcopus cdnfi-
gnavi f. Ego Elfwardus Lond. cpifcopus collaudavi f. Ego Briethmerus Liche-
feki epifcopus conftabilivi f.Ego 3 richtegus abbas Perforcn fis communi vi f.Ego
Vvonothus abbas Vveftmonafterii fignavi +,Ego Qfvvius abbas Thomeienfis ap¬
probavi f. Ego God winus comes confenfi 7. Ego Leofricus comes confenfi j*. Ego
Edvvinus fraterJueofrici Comitis affui f. Ego Haroidus filius Godv vini Comitis
interfui f. Ego Atgarus filius Leofrici Comitis ailiti f. Ego Turkilius minifier
Regis audivi f. Ego Alfgetus minifter Regis afpexi-h

p. Verum non Anglicanis folummodo ecclejth profuit Cnutus , verum etiam m fPia opera
externis previmiis pietatis fua m» numen t a reliquit, ut probant ingentes eleemoJf-
nn^quas pauperibus & esdefiis ab ea in itinere Romano erogatasfuijfe pajfim te-
Jlantur auBores vulgati , Idem rex pecunias, qmbksnonnullasecclefias indigne
fciebaipranfmhtere curabar. Carnttenfem ecdefiamejufmodi fubfidHs relevatam
fuiffe difcimus ex Vvillelma Malmesburienji, qui hac omnia Egelnothi monitufa-
Safuiffe ajjeverat «Ejufdem etiamArchipraeUilis monitu, inquit , Rex ad tranf-
• marinas ecclefias pecunias mittens, ma*ime C&rnotum ditavit, ubi tunc flore¬
bat Eulbertus, & c.ldein habet Trithembts in C bronico Hjrfaugtenfi , Gratior ra
dereCnutoni egit Fulbertus Egifiola 57, eafnqut pecuniam iii perficienda Ettl.tr
fia Cathedra H tnfumjit, quam igne concrematam a fundamentis tejtaurare incepe¬
rat. Ex his licet conjicere , quanam fuerit Egelnothi m Regem & Regis in Egefno-
tbum mmiprope*fio.

10. Sed tandem piijfimus antifiespluribus perfunBus laboribui potijfmwm in fua J^| no thi
e$clejtarefiauranaa quam Dani devajlararit.uf Ait CodvvinuS, anno j Ut tegiminis KU *‘
decimo-oli avo, videlicet 1 038. e vivis excejfit, qua in re confentiunt omnes /altem
antiqki hifivri9 Anglicuhafcriptorts.-Varii tomen variis diebus ejus obitum con fi-
gnantyStiii enim 3. alii 4. alii 5. Kal. Nov&mhris'eum obiijfcfrribunt.In Martyr olo»

gio quodam AnglkanO, quod a Bollandianis laudatur, memoria ejus die 30. OB 6 -
bris recolitur : quo die ejusfefium celebratu^ in Martprologio Benediftino&tH ca¬
talogo f an ftorum Philippi Ferrarii. Ejus vitam hac ipfa die exhibet Maihevius in
Trbphois Benediftims . Die tamen j.Kalendas Aprilis obiifie dicitur in Catalof
go mrchiepifcoporum Cantuarienjium Stepham BtrthingtOHi, tomo 1 . Anglia fa-
cra. Ceterum hatid fcio an umquhfn fejlus ejus dies in ecctefia celebratus fuerit,
quamvis certum Jit eumfanBiJfimum virum etiam ab auBortbusfupparibus appel¬
latumfmffe , qui etiam eum, ut jam ohfervavimus , Bonum oh praclara merita &
piitam» cognominarunt . Pix membria dicitur in diebus obitomibus ecclefite Can-
tuarienjii , tomo 1. Angito f aera. '

11. Sunt quiEgelnotum interferiptpres ecclejiojlicos recenfent. Pitfaus Libro An i ibroj
deIllufirtbus Angliafcriproribus,ad annum 1038. ejus operaJic recenfet: Librum ediderit.
adLeofricumCejiriaconfulemtrConventrix Cotmtvm,de BrOchio fanbls Augur

fimi, quod ex Italia retulerat.Librum d& laudibus beataMuria virvjms ad Fulber-
twnC arnotenfem,librum unumEptfioIarum ad dlverfos, & alia qua non enume¬
rat . Verum an ijli libri alicubi exjfent, vel an re ipfa beati Egelnothi fint finceti
fetus, nobis ajfcverare nOn licet, cUm de iis nullus veterum, quem quidem feta¬

mus.

Digitized by

Google

3^8 ■ • -V i: iT Ai j i

ANN. Cft. mus yfcripferit. Primus qui ea opera E gei notha tribuit, videturfuiffe. ST rithcmius ,
1038 qui Egelnotbum voluti hominem&pietate & eruditione celebrem , ijlis operibus
30. oa. recer ^tis j laudat in Chronico Hirfaugienji ad annum 1037. . :.

ANN.CH.
Z040
j’ Maji.

y. I T A S C H U NE G U N D I S

INPERATRICIS ET VIRGINIS.

. J, ^ O fi s £ R V jf. T I 0 'H £ S v R& VI

.v-,,’*,, Ubi de fanfto H R nr 1 c o imperatore ejus con juge,

Hemicm 8c j v R illufire conjugum fimul efi" virginum, Hbnricum fcilicetimperatorem & Chu-
diioT 1 "' JT nigunobm auguflam ejus uxorem, merito fibi vendicat OrdoBenedidinus: quordm
Benwfi s™* Me, obedientia quam RcguU voverat adflriBus -, infando remanens ; altera vero pofl viri obi-
ni. tum, fufcepto nmaflice habitu, ac in fanda cmvtrfatme m monaflerio Ctmfugienft, quodipfa

■4 fundamentis erexerat , vitam finiens, interfandi PatriiBenediOi alumnos merito computari debent .

2. Torro animus non efi hic de utriufque majoribus, ac familiarum antiquitate aut nobilitate
differ er e i nec etiam res ipforum in Reiptfrlica adminiftratione egregie geflas fufius exoonere va-
Bonm». tat. Hoc nempe ad eos qui Romani Imperii Annalibus defcribendis mcumbUntpertmet, quod jam

gefta,, 4 multis abunde praftitum efl. "Nobis itaque fatiferit commemorare ea, quibus nofler Ordo piis illis

principibus adfiriduS efl, praclqra Jcilicet & rnmenfa beneficia, qua Ordini Bdnedidmo contulerunt }
aut egregia foda, piaque opera quibus eumdem lUuflraverunt • Hinc beati Henrici vitdm pro -
ferre huc integram yif#m 1 ton efl opera pretium , quod multa contineat anoflro infiitutoprorfus
aliena. SanSa vero ipfiuf conjugis vitam, qualiter a Gretfero & Bollando ad diem$. Martii
edita efi > ad nonnullos codices mdnufemptos collatam infra dabimus, utpote compledentem ea fere
[dummodo , qua egit in monaflerio Confugienft, ubi pofl peradum in vita rdigiofa exercitiis ali-
'-quot armorum curriculum, vivendi finem habuit.

Propanfio' .. 3. Henricus itaque e-Bovaria disce , pofl Qttonis 3. imperatoris obitum Cafar anno sopi.

in j creatus r nihil antiquius habuit quam ut Eccleftam, virofque Dei obfequio mancipatos j non viodo

aItt ’ fua audor itate & protedione foveret ,Jed etiam ut bonis omnibus affluenter dotaret : qua in

~re Chunegundem nedum adjutricem, ftd & incita&ieem habebat , utpote qua non minori fludio
Ac ipfius conjux ad ea qua Deum fptSabant, ferretur. Hinc epifeopatus aut de novoereftiy aut
tnJtirtUr, aut certe novispoffeffionibui ab iflixadauSi pafflm memorantur. "Nullum ferme fuit pii
.temporibus in Imperia, Romano.monafterium, quod eorum beneficentia aut rtflauratumrmfuerit,
jiutm fuis pqfleffipitibus confirmatum,, & novis cumulatum. Enituit farie inter prae lar a eorum
'opefaBambenbergeiifis epifeopatuseredid, pro qua re nec fumtibuspepercerunt, nec laboribus, qui
'fani multi fuerunt, tum a. S*inrceburgen(i epifepo'i qui agre ferebat, diacefis fka partem abec-
defla fibi commijja divelli , tum ab ipfts fuis conj,anguineis & principibus » qui ea, ffiecie, qUod
[ajmilla fua bona eo pd8o diffiparentut, adverfus fanSum Imperatorem rebellarunt. Sedhaco-
.mia Henricus & mflgni magnanimitate , & incredibili patientia vicit & fuperavit .

Monaftiri. ^ 4. Verum ne nova [edis Clero deefjet ordo monaflicus, in monte juxta urbem ad aquitonarem

um Bamber. '<^ nr tem pofito, qui exinde Mors-monacborum dtdus efl i infighe monafterium fub fandi Michae-
g * ’ i\\ eet erorumque angelorum patrocinio erexerant, quod multis poffeffiombusac praius dotatum,

■ak' omni externa ponflate liberum, Regula Benedidina addixerunt . Ipfius dedicationem anno
.1021. configuat Trithemius in nova editione Hirfaugienfiis Chronici, quam ab Eberbdrdo pri*
pno Batnbenbergenfts ecclefie epffcopo cum fumma devotione fadam fuiffe commemorat. Servan*
~tur etiamnunc in iflius monaflerii thefituro pretipfa cime lia, qua tpfi a Chunigunde collatafimt,
'inter qua a Bottandianis recenfentur in prolegomenis ad ipfius Vitam num. 25. Cruxamrtaope-
•ns graci antiquiffimi, uti ex inferiptionibus & figuris colliger e licet i cingulum ipfius beateChu-
nig nodis, cupi ejufdem coronis duabus ex gemmis i Florniffe etiam eo m loco complures dodrina&
fipiditate viros illuflret idem audor objervat. Multi, inquit'ad annum 1007. fuccefsu tem¬
poris clariflimi viri, fub monaftico fchemate in eodem Cfnobio floruerunt, eruditione,'&
viti merito fandam illuflrantes Eccleftam. Soculo [equenti cum eo in loco regularis obfervatio
pauttulum tepuiffet , eam ,reflautatis .mprimum fplendorem adificiis, poftlhninio revocarent fandius
Otto Babmbergenfis antiftes , ufns hoc in negotio Htrfaugienfium monachorum opera , qui tunc
temporis BeneeUSinum Ordinem per univerfam Germaniam & Janditate morum & accurata Re*
guU 'praxi illuflrabant. Ceterum infigne Montis fandi Michaelis coenobium huc ufijue perfevC-
■ rat, cujus abbatum catalogum exhibet nofler Bucelinus in Germania faera . \ •

Iter inita- ’ J. Henricus m haltam profedut vindicanda adverfus Grrcos Ecclefie caufa, Beneventanum
liatn. monafterium condidit, quod, ut refert ipfius Vae audor cap. 22. omni ornatus decore locu¬
pletavit. Ex Chronico Ditbmari libro\ 7. difetmus ab eodem "Principe epifeopatum fuiffe. inflitn*
tum in Bobia civitate, tibi Chrifticoix & fandi confefsores incliti Columbanus & .Attala
corporaliter requiefeunt , idque communi confilio & licentia comprovincialium Epifcopo-
rum . -Addit Trithemius in Chronico Hirfitugienfi ad annum 1007. novam hanc fedem ab' eo¬
dem Imperatore -dotatam fuifie i loctimque ecclefix Catbedralis alium non fuiffe u tanobio., quod

beatus

Digitized by ^.ooQie

S. CHUNEGUNDIS. 399

biatta cslumbanxt sonflrSHterat , a multitudine monachorum Dea ferventium inhabitato, an. CHH.
quot ideo mooadux electores Coflftituit «fle Pontificis. Hae ille. Porro mutata pofhnodum fuit 10x0
hae e beate viro coufhtuta mttm difrofit» , cum eetlefia Cathedralis a nuuafterio fuit fijutb 3 .

&a r atque utrique loce fim datus tfl prafeHus t qua rei magnas lites inter epifeopos & obbar
tes BbUcnfet Commoverunt * vi* tondent Jumnurum pontificum au&oritate mnpreffas.

6 . Oie vero omittere tm lieet inferte miraculum , quod in hae Italica expeditionefalium efi Henricus t
meritis beati Patris BenediSi , qui Imperatorem Ordini fuo add&ifjhnum calculi morbo dkrif s , {£‘3^*
fime venatum, in ipfb Capnetlfi utomtflerio, quo fefit pius Princeps deportari juflerat, faokati natus.
reflitms. Res efi auSoris ipfiut Vita vetitu referenda, qui cap. i%. eam ftceveuiffe narrat. Cism
Hernicus civitates Apulia pertranfiret, & qua ad utilitatem & honorem regni pertinebant»
ta e» prudentiflime difpofuiflet, coepit in infirmitate calculi laborare t cujus morbi mofe-
ftiam vir fandus tanta patientia fuftinuit» ut paffioneS camis ad Cuftodiam humilitatis a Deo
iit» cdlams affereret: & flagellum correptionis certifsinmm fignura dilc&ionis e flo affirmaret.

Fomenta tamen curationum fibi fecit adhiberi» fed nulla medicorum (ubtilitate ad ihte-
erum potuit liberari. Ingravefeente autem dolore, afleendit montem Cafinum .... ibique
per intercefsioocm beati Bertedi&i, & fandae Scholafticc precibus & kerymis poftuhvit
a Duo ialutem corporis & animae fibi ptifiari. Impktumque eft quod per Prophetam dici¬
tur.* Exquifrvi Dominum, & exaudivit irte, 8t tx omnibus tribulationibus meis eripuit me.

Nam petiit & exauditus eft: pulfavit ad oftium perfeveranter miferantis potentiae» & intro»
mitius eft. Interea Rexccepit cogitare qpsde -rntnsfatione fandi Benedidi audierat» &quia Pftim. jj-
reliquiae ejus dicebantur furtira fublatae» & in alium lacum tralisktc: ideo vir fandus de
corporali ejus praefentia dubitabit. Completa itaque oratione homo Dei ad hofpitium fe
contulit, & lafiatus ac debilitatus in ledulo fe collocavit, in quo obdormiens vidit fandum
Bencdidum, fibi adfiftcre, 6 i ferrum fedorium ad medicinales fedkxies aptum manu tenete,

,, «pii dixit ei: Qukfperafti in Deo te infandis ejns» cccemiflus fora a Deo, ut per meata
„ medicinam ab infirmitate tua fibrircris. Eeee ego, cujus offa furtim fablata efle putabis,

„ praefentiam meam tibi exhibeo, & in argumentum veritatis pafeiones tuas curabo. Hcec
dicens, partem illam corporis, ubi calculus jacebat, medicinali ferro quod manu tenebat,
aperuit) & evullo molliter calculo, hiatum vulneris fubita fahitate redintegravit , calculum-
que quem tolerat, in manu regis Cratientis repofuit . Qjjo facfcoChriftianifsimus Imperator
evigilavit, & pertradans fecum quae circaipfiim per GonfefloremGbrifti gefta fuerant» vi-
denique calculum quem manu tenebat», vocavit fatellites, qui regio more fibi femper ad*
fidebant, dixitque ad Cos: Pontifices, regnique noftri Principes vocate ad me , ut cogno*
fcant & videant mirabilia Dei» quae ineffabilis miferiCordia , & inenarrabilis potentia ejus
fecerunt in me. At illi mandata Regis celeri curfu perferentes ad Principes, perduxerunt eds
,, ad Regem: quos Rex falutans, refelutatufqae ab eis, fio aUocticus cos eft: Fratres &

,t Commilitones mei, magnificate Dominum mecum, & exaltemus nomen ejus io idipfum,

,t quia ipfecft magnos Dofriinus 8 c laudabilis nim», & magnitudinis ejus non eft finis, lpfe
M percutit & medetur ; flagellat peccatores & pernitentibus miferetur . Hunc humiliat te
„ hunc exaltat, quia calix in manu Domini vini meri plenus mrfto. En ego, qui heri morti
„ proximus fui, permifericordiam Dei hodie vobis appareo fenus, & aculeata mortis, quem
„ heri geftaviinclofam corpori meo, hodie oculis veftris vifibiliteroftendo. Hatc dicetis often*
dic calculum, quem manu tenebat, te oftendens cicatricem vulneris, omnia quee per fati*
dum Benedi&um circa ipfum gefta erant, eundis audientibus ex ordine referebar.

7. At illi videntes & audientes mirabilia Dri, & piufauartl aedi poteft admirati fottr,

& benedicentes Deo, diuqoein laudem ejus acclamantes, de incolumitate Regn gavifi fowt.
Rurfumqite Rex ad eos : Quas , inquit , gratiarum aftiones, aut' quar munem tafltft
beneficiis condigna medico noftro Renedido poffunrfils rependere ^ At illi omnes judicaro*
nuit» eurtt regia munificentia dignum efle. Rex ergo ex cdnfiJio Principum foorum ingens
tis munera in praediis, in auro, inargento, in ornamentis ptarimisecdefi® fandi Bcnwdi
contulit. Et valefaciens fratribus, qui eidem ecclefiar prxfidebanc, a Gafino monte bifarii
& fanus difceffit. Ab eo autem tempore & deinceps, quadam fpecfaK diledione A venera¬
tione fando Benedi&o, 8 c omnibus monadice rdigionis cultoribus ftudult defervite, & in
a mplificandis ac protegendis rebus eodefiafticis benignus ac devotus pacer exfiftere. Hatc io
Cafino monte feripos inveniuntur, ut te moderni magnalia Dei in memoria habeant, te
apud pofteros per antiquitatem temporis in oblivionem non veniant. Mentitus flatim Romam
venit y uti narrat idem Vita auQvr, ac BentdiSum papam de [unitate recepta fecit trnierm

8. Scripta qua hic tita fenili tienrici auSkr laudat in Cafinenfi nmafierio afjrrvata, alia
non fuiffe a Leonis Marficani Chronico mihi facile perfuaderemt nifi miraculam a fando Patre
genedifto patratum, quod in illis [criptis eo modo ac ipfe audor narravit , deferiprum procat
dubio erat, aliter a Leone referretur, qni fcilket iftud miraculum fic narravit, ut effet «eft*
diffimum ad afferendam Caftnenfibus funSti "Patris corporis pofjeffmem , argumentum. scribit
eniti* libro a. cap. 42. & fequentibus , Henrum imperatorem ftmul cum Benedico S. Jutum
"Pontifice Monafterium Cajbenfe adiiffe, in quorm prafentia Tbeobatdus Mus Cafinenfir «fe*

Plus , ab ipfo Pontifice confccratmfuit. Tum temporis, uti profequitur, neuricus acutijfbno dii
dolore vexabatur , cui nec plene dormienti , nec prorfus vigilanti apparuit beatus Benedi&us,
eiqtce de vera m facro Monte corporis fui exiftentia dubitanti hae dixit: Scio quoniam tu me
hactenus bic dubitafti quiefeere: fed ne fu per hoc ampiius aliquatenus dubites, meumqtre
in loco ifto certiffim* quiefeere credas eorpufculwn, hoc .tibi fignum erit. Cum primum

hodie

Digitized by GooQle

4 co VITA

.ANN.CH. hodie furrexerit, in egeftioneurinae tuae tres lapillos non parvos mingere habebis, & extunc
1040 dolore ifto, & amplius non laborabis. Protinus itaque evigilans Henricus furrexit, atque eo
3. Mart. modo t quo prodixeratfandus Pater , fanitatem recepit : ac mane fado m capitulum veniens eundis
fratribus rem gejlam retulit , & alia multa qua fufeprofequitur ille audor , totus ineo utexboc
miraculo evincat beati Tatris reliquias numquam in Galliam allatas fuiffe: quod fane ex raa
fandi Henrici facile non colligitur. Sed quid de hac re fentiendumfufe difputatum efl Soculo 1.
ubi etiam de hoc fandi Bene didi miraculo adum efl. /

9. Hon itaque m dubium revocari velim tam illuflre miraculum. Potuit enim fandus V ater ,
ttfi ipftus offa in Galliis jacuiffent , fefe Imperatori dormienti vifibilem in monte Cafino prober e,
Mt alias feciffe dicitur in locis quibufdam , quos nec vivus , nec mortuus umquam ffui corporis pro.
fentia illuflraverat. Cujus rei exemplum ipfe Leo nebis fuppeditat capite 4 yxwfu refert eumdem
fandum Benedidumolim minitabundo vultu Henrico, priufquam ad Imperium fuiffet evedus , ap-
paruiffe y quod in cujufdam monafleriiclauftro equosfuos pernodarepafjusfuifjet. Node, inquit ,
eadem Benedidus pater eidem Duci, torvo ac terribili valde intuitu apparens ; eique multa
quod ita domum fuatn tra daret, comminitans, virga, quam manu geftabat, illius latus per-
cuffit, & ex tunc dolore ilii torqueri vehementiffime coepit. Certe hoc ipfum fanati apud
Montem Caffinum Henrici miraculum narrat audor Vito fand{ Meinwerci , fed non habet ea-
que fandus pater de fui corporis profentia dicit apud Leonem , quo proinde ab ipfo Leone exco¬
gitata fuiffe conjicimus•

Maner* ai 10. Enumerat idem Leo cap. 43’. pretiofa munerg , quo Henricus ob recuperatam fanitatem
eo oblata, j tmc iwtffo Benedido obtulit. Textum, fcilicet , Evangelii , deforis quidem ex uno

latere adopertum auro purilfimo, ac gemmis pretiofiifimis, %b intus vero uncialibus, ut
ajunt, litteris, atque figuris aureis mirifice decoratum; calicem aureum cum patena fuagem-
.mis & margaritis ac fmaltis optimis adornatum ; planetam diapiftin liftis aureis adorna-
* mappis tam, ftolam quoque & manipulum * atque cingulum -fingulas intextam auro. Pluviale
lau. etiam diafprum cum liftis auro textis, necnon & tunicam ejufdem fubtegminis aureis ope-

Tibus exornatam, fimul & cum mappula diapiftin auro nihilominus decorata, fitulam quo¬
que & coppam argenteam quantitatis non modicae, cum qua videlicet fratres in prxeipuis
ieftivitatibus biberent. Recollegit prxterea a Judaeis veftcm unam de altario fandi Benedicti ,*
quae quondam fuerat Caroh regis, quam iidem Judaei retinebant in pignore pro quingentis
aureis, necnon & calicem argenteum Saxonicum majorem cum patena fua, quem Theo¬
doricus Saxonum rex beato Benedido olimtranfmiferat. Quae omnia pariter in fratrum prx-
fentia fuper altare beati Benedidi ponens, obtulit; praedidumque Papam fuae audoritatis
feriptionem de ipfis omnibus in hoc loco facere rogavit , apoftolici anathematis innodatione
eidem feriptioni appofita, nequis umquam vel haec quae diximus, vel alia, quae in antea idem
Imperator huic monafterio conceflerit, auferre praefumat.

11. Quin & Btnedidus Pont fex & Tiligrinus Colonienftum antifles , fua pariter munera obtu~
Ierunt , quo Leo recenfet eodem loco: Idem quoque Apoftolicus Imperatoris faluti valde con-
gratulans obtulit & ipfe beato Benedido eodem die planetam optimam veneti coloris, liftis
nihilominus aureis decenter ornatam, & ftolam unam optimam auro bruftam cum mani¬
pulo fuo. Sed & Belgrimus archiepifcopus, ob gratiam imperatoriae faniratis, fimi liter obtulit
beato Benedido planetam purpuream optimam, aureis liftis menfium duodecim ligna ha¬
bentibus in circuitu adornatam, & ftolam cum auro, & pluviale unum. Pofthsc idem Chri-
ftiani&mus Imperator, adhuc {arum quid exiftimans fe prx nimia hujus loci diledione fe-
qifle, admonitus ab eodem Piligrino, & Theodorico cancellario fuo, altera die fecitprxcep-
tumconceffionis in hoc loco de Rocca, qux dicitur Vantra, cujus poffeffores, ac fi latrun¬
culi quidam, hoc monafterium frequentimme infeftabant > ac propterea illam de eorum
manibus ereptam, ad ufus fervorum Dei hujus loci in perpetuum habendam , & retinen¬
dam contradidit. Fecit & aliud prxeeptum de univerfis ubique terrarum hujus loci pofTeffio-
nibus, juxta tenorem videlicet Imperatorum anteceftorum fuorum, per quod etiam prx-
ceptum, monafterium fandx Mari* in Canneto in finibus Termulenfis imperiali audoritate
in hoc monafterio confirmavit. Sicque commendans fe plurimum patri Benedido, & om¬
nibus fratribus, cum illorum benedidione reverfus ad propria eft. Et ne tanti benefadoris
fui beneficium oblivifei aliquatenus videretur, mox ut domum rediit, planetam optimam
diarodinam, aureis liftis pulcherrime decoratam, una cum alba & cingulo, ftola atque ma¬
nipulo, qualia Imperatorem mittere deceret , huc ad beatum Benedidum cum maximis
gratiarum adionibus tranfmittere ftuduit: tantxque de cetero circa hunc fandum locum
devotionis exftitit, ut fi aliquanto diutius viveret, relido Imperii fcftigio, Deo fe fubfandx
profeffionis habitu hic ferviturum fponderet.

ii. Tanta autem erat Henrici. in noflros propenflo , ut vulgo , tefle audore Chronici Laures-
rmn^ater* bemenft ad annum IOOO. Monachorum pater appellaretur- Et fane vere eorum patremfui(Je&
patronum probant vetera pafflrn inftrumenta, in eorumgratiom data. Hovemex iis profert Gret-
ferus in libro de Divis Bambergenftbus , quorum odo pro „dltahenfl monafterio , nonum proTe-
gemfeenfi funt , omnia fere promovente &excitante fanda Chunegunde cmceffa. Quinque alia ex¬
hibet BuUarium Cafmenfe tomo 2. pro variis Italia monafteriis. Mia plerumque in aliis libris
habentur , quo fmgillatim-recenfere non vacat . Proter Bambergenfe monafterium , de quo fupra
Moniileria diximus , & Confugienfe quod potifftmum a Chunegunde dotatum fuit , monafterium Schutterenfe
condit Sc i» Urgentor at en fi dieceft , pone omnino deflrudum , a fundamentis renovavit , ampliavit , mul-
reparat. tifque pojjefftonibus ditavit t ut te flatur Trithemius in Chronico Hirfaugienfi ad annum 1007.

Vir-

Digitized by ^.ooQie.

S. CHUNEGUNDIS,

40 r

Virdmnfi .ffinSi Vitoni ejufdemfumtibus reflauratum efl, Ut infra habetur in 'Vita beati Ri- ANN.CH.
rbardi • Nec praetereundum nobile facrarutn virginum canobium , quod fimul■ eum Chunegunde 1040
apud Nj»burgum BavarUe urbem in ipfa Danubii ripa idem Imperator condidit'. Hoc in loco 3. Maii-
- gp/bus & tebigione celeberrimo perfeveravit ordo BenediSinus ufque ad facuh proxime elapfi fi•
nem, quo tempore Lutberanifm invalefcente, pofi Magdalena HUndtin de Lauterhtcb abbatiffte
"Obitum, ttova eleSitme interdiBa, fas pofimodum non fuit virgines ad profeffionm monafiicam
admittere, immo iis qua refidua erant nubendi pemifja Utentia efl t fed eam omnes conflanti
animo refpuerunt. Omnes, inquit BuceUnus in Germania pura, pane tribulationis ad obitum
ufque fuftenratae, Numini fefe in advertis egregie probaverunt & commendaverunt. Rebus
poflta .pacatis Virgines ibi nuUa reflituta fiunt, fed incidit monaflerium m manus patrum Socie¬
tatis Jefu. Abbatiffarum catalogum exhibet idem Bucilinus loco laudato .

13. Torro non minus ac loca /aera virosvirtute drfon&itate illuflres colebat Henricus, quo • Viros Y*n-
rum ope ■ ac confiliis in fua fuorumque fuhditorum falute procuranda , affidue utebatur i Tales Dos coln.
fuere, Vvotfgangus epifeopus Ratifponenfis , qui ejus in prima atate injlitutor fuiffe dicitur, Co¬
gebar dus primum Altahenfis abbas , poftea epifeopus Hildesheimenfis , Heribertus CoLnienfis,

Poppo Stflbulenfis abbas , Richardus Virdunenfu, Odilo Cluniacenfis , VviUelmus Divionenfis,

Tandulfus Agaunenfis , & alii complures, qui -itunc temporis moHafticum ordinem illuftrabant.

Certe auBor efl Petrus Damiani fan&um Romualdum die quadam ai Henricum tunc temporis in
Italia qgentpm acceffiffe , cui, inquit, non pauca locutus eft de reftituendo jure ecclcfiarum,
de violentia potentum, de opprelfione pauperum, &c. quod iniquo animo non tulit Impera¬
tor , immo viri fanttitatem reveritus, ei monqflerium fan&i Amiati, in quo tepueratdbfervan-
tia regularis, fua ipfius Congregationi fubdendum tradidit. Etenim delicia ejus erant cum viris
religiofis converfecri . Hinc ex Italia in Germaniam rediens, dimifjo exercitu, Cluniacum cum pau¬
cis e fuisfamiliaribus perrexit,, ubi, inquit Vite ejus auBor cap. z 6 . cum plurima fi^nareli- .
gionis & fanctitatis vidifset, fandi-Spirkus igne fuccenfus , coronam auream pretiofiiSimis ? v “™ t acum
gemmis adornatam, ad Miisam, quae de cathedra fanda Petri celebrabatur, obtulit,' & fra¬
ternitatem monachorum fufcipfens, cum maxima humilitate & contritione cordis orationi¬
bus eorum fe commendavit, & in fupplementum necefsarium rerum in Alfa tia optima prae
dia eidem Congregationi contradidit. Inde iter faciens, per Leodium & Trevirim tranfi-
tum fecit, & congregationes inibi Deo famulantes plurimis largitionibus & praediis ditavir.

14. ‘Narrat auaor Vita beati Richardi, quam inferius ad annum 1046. prolaturi fumus. Regulam
Henricum aliquando Virdunum acceffiffe , ut beatum Richardum quo fape familiarius utebatur, Benediftio.
„ mviferet. Cumque monaflerii fanSiVitoni , cui ille abbas praerat , adificia perluftraret , plau- profitetur.
„ flrumingreffus, fiatim hunc pfalmi verficulum dixit: Hec requies mea in Jaculum fieeuli,hic ha-

„ bitabo quoniam elegi eam. Qua de re turbatus HeymoVirdunenfis epifeopus, qui prafens aderat,

,> clam Richardum monuit , ne Henricum, quod hoc fine incredibili Imperii damno fieri nequiret,

,, monachum fieri apud fe fineret. Toftridic itaque Hcnrico coram omnibus in capitulo adflanti
,» petiit Richardus, num vellet fieri monachus, ipfiq> tamquam proprio abbati in omnibus penitus
„ obedire fecundum Regula praceptum : quod cum fpopondiffet Imperator, atque ut monachus
„ fufeeptus fuijfet, dixit abbas: Volumus ergo & pracipimus, ut ad gubernandum vobis a Deo
„ delegatum Imperium redeatis. Sicque pius Imperator Regula adflriftus, reliquum vita tempus in
virtutum- exercitiis tranfegit, beatumque Benedi&um vere ut patrem coluit. Simile huicfa&um
contigit in monqflerio Gellonenfi foculo duodecimo, ubi Berengarius de Mayrofio obedientiam
pari modo vovit Ricbardo GeUonienfi abbati , ut patet ex ejus proftffionis cedula quam ex mfi
codice ejufdem monaflerii huc referre vifum efl . Anno ab. Incarnatione Domini 1042. In
nomine Domini, Ego Berengerius de Mayrofio volens renundarc terrenis, & inhiare cae-
leftibus, trado in manu Domini Richardi abbatis fandi Guillelmi me ipfum ad monachicum
habitum fuicipiendum, quando abbati Domino- placuerit: fed & in praefentiarum promitto ei
obedientiam fecundum Dei & beati Benedi&i Regulam. Porro hanc in beatum Benediftum
Henrici propenfmem probat lamina aurea , qua , ut ex variis auftoribus refert .Angelus de
Nuce in notis ad lib. 2. Chronici Cafinenfis cap. 43. in Bafilienfi majori ecclefia, quam Henri¬
cus reftauraverat, vifebatut } ubi quatuor angeli cum fantto Benedifto depifti erant, atque in
eorum medio Chriftus Dominus reprxfentabatur, ad cujus pedes Henricus cum Chunegunde uxore
fua advolvebatur. Obiit Henricus Julii 14. anno 1014. atque in Bambergenfi ecclefia fepultus
efl, qui pofleaab Eugenio 3. fummo pontifice in fandorum Catalogum adferiptus, publice in to¬
ta Ecclefia celebrari capit. 1

if. Chunegundis viri obitu plane libera fuit, ut quemque mallet vita flatum poffet amplcfti.

Placuit ei pra ceteris Confugienfe monaflerium , in quod fefe recepit, eo modo quo in ejus vita Chunegun.
deferibitur, quam cum integram proferamus, fufius de ipfius geflishic loqui inutile foret. Torro dis ivit* au.
Vitam ejus a Nonnofto quodam monacho feriptam fuiffe auftor efl Hofmannus in Annalibus Bam- $° r *
bergenfibus: fed quonam ille tempore floruerit, aut utrum hec ipfa fit qua ad nos ufque perve¬
nit , incertum efl. Certe auftoremvita, quifquis ille fuerit , in aliquo loco perbeatam Chunfg un¬
dem dotato vixiffe , certum videtur. Isenim num. j .ait indignum fore , ut ipfe illifubtrahat offi¬
cium oris, cujus providentia quotidie alimenta percipiebat corporis. Altatem fitam non adeo evi¬
denter prodit, indicat tamen num. $. fe pofl fanSi Henrici Canonizationem, qua anno 1152.
per Eugenium tertium fa£la efl, fcripfiffe, cum ait feripta de beato Imperatore ab Ecclefia re¬
cepta fuiffe: quin & cum ea occafione fibi veniffe in mentem dicat, ut de beata Chunegunde
feriberet ■, hoc ipfo tempore , quo de beato Imperatore in fanBorum numerum publice accenfendo
agebatur, eum vixiffe eonjici potefii quamquam ngnmfifukfxcuU duodecimi finemfcripfiffefaten-
Atta S. 0 . B. Tom. VIIL Cc dum

Digitized by uooQie

402 V I T A

ANN-CH. dum eft, nifi miracula, qua pofivitamhabentur, ah altero quopiam auftore dtferipta fueffe di
1040 camus. Ceterum frater ea Miracula, qua inferius 4 nob.s edita funt, habetur m apegrapbo
5 . M*rt. Bambergenfi item alius Miracularum Uber, fed quem omifimus, quod mhil fere contineat frater
ea qua protulimus. Si quis tamen illum legere cupiat, adire poteft Gr et ferum m libro deDivis
Bambergenfibus, aut Ballandum ad diem 3. Martii, ubi integer exhibetur. •

Mon»fteri- 1,6 ‘ Vorro Ceufugienfc, quod Capungum Ditbmarut libro 7. appellati vtdgeque

nm Coofu- KaufFugen dicitur, haud longe a CaflcHioHaffi* epulo celebri, p/que ad facuUm proxime eCtf>-
gienfe. fum in regulari obfervmm perfeveravitx fed tunc ttmporis maregione ai Lutheranipartet ac¬
cedente, tandem anno circiter 1*31. fub Lantgravie Philippo fanSaumales proferipta, &
religio catholica penitus ibi abolita fuit. De boc monaflsrio plura obfervat nofier uidejpbus Over-
bam in Ttyta ad numJiG. Vitat beati Meinvverci epijcopi Taderbameufis.

Bftn fueris 17. Cbunegundis memoriam tum fafii folum BenediSmi , fed & pleraque Germani & Belgii
infcnbttnr. peculiaria Martyrologia cum Bmapo commemorant, in quibusvariis diebus , pro varia ratione,
e)usftfievitas celebratur. Tracipua afidiel- Martii, quo eam e vivis txcejfiffc certumefi , idque an¬
na 1040. aut fequenti, fi annos quindecim, pofl unum viduitatis amumin monafieriotranfege *
rit, ut afferit ipfius Vita feriptor. Quamquam Lambertus Scafnaburgenfis mortem ipfius anno
1033. & Tritbemius poft Marianum Scotum, anno 103$. confignaverint .

di» u ?mper' 1 * T 7 X praeclaro parentum fanguine, & augufl* nobilitatis gradu duo immar-
nupta. ,FC ‘‘ f> cefftbilis glori* flores mundo enituerunt, fanftus videlicet Hewricos

cognomento Pius, gloriofiifimum Romani Imperii decirs, ejufque digniflima
conte£faUs a , pix memori* Chuneg uNDisauguita&imperatrix. Eadem
Vero heata&Deodile&aChunegundis terreno Imperatori corporaliter non
camaliter cunjunfta, cceiefti Regi fuam virginitatem confecravit, quam ufque
in finem, cafti conjugis confenfu, Deotefle, confervavit. Quod poftmodum
divinitatis teftimonium, ne lumen in tenebris lateret, oflendit: dum eam ad
confundendum virginitatis hoftem, & obftruendum os mendacia contra Virgi-
, . -nemChrifti loquendum, fuper ignitos vomeres incedere & iiiaefam procedere

dedit.

«m g mira" ?• Qualiter autem id faflum fit, ad communem aedificationem praetereundum
«uiaproUt non eft , ut & caftimoni* erudiamur exemplis, & divinorum fecretorum admira¬
tione moveamur, intelligentes quemadmodum diligentibus Deum omnia coope¬
rantur in bonum.Tantis nainque ac talibus bonis tentatio deelTe non potuit. Invi¬
dus enim omnium bonoru diabolus, ubi thorum immaculatum fauciare n 5 potuit,
zelotypi* livore f?dare cogita vit,& ejus faltem famam l?dere,cui vulnus corru¬
ptionis infligere non valuit. Fa£la eft igitur, au&ore diabolo, fufpe&a criminis,
qu® non noverat maculam corruptionis. Sed quiaerudeliseR, qui famam fuam
negligit; expurgationis gratia ad vomeres candentes illud libi judicium elegit ;
quod propter duritiam hominum inftitutum effe cognofcitur. Cumque dilefta
Deo ad illud judicium, velut ovis ad occifionem duceretur, ingemuit, 8c ait: Do¬
mine Deus creator caeli & terrae,qui probas renes & corda, judica judicium meum
& eripe me • Te enim teftem & judicem hodie invoco, quia nec hunc praefentem
Hernicum, nec aliquem virum carnali commiftione umquam cognovi. Hoc di-
flo, ftupentibus& flentibus univerfis qui aderant vomeres candentes nudo ve*
ftigio calcavit, & fine aduftionis moleftia fecura pertranfiit. Ita Deus omnipo¬
tens vinculum caft* dile&ionis fcrvavit, innocentiam comprobavit, integrita¬
ti cuftodiam humilitaris adhibuit.

«o.!dit f &” 3* * n ^ a ^ c ^ us itaque conftituta, continenti? fu? gloriam fub terreni chlamyde

dotat. imperii fatagebat abfeondere, ut tanto propenfms, quanto efficacius poterat,pro¬

moveret,q ux Deo infpirante necnon adjuvante,ad ipfius laudem cogitabat perfi¬
cere . Deniq; pofl novellam f?cundiffims plantationis fu* ecclefiam Babenberc,
quam cum illo fludiofiflimofuo cooperatore Henrico in loco Babenbergenfi, ve-
nuftiffime, ficut ha&enus cernitur, fabricavit fub patrocinio principis Apofto-
lorumPetri atque fan£li Georgii martyris ; monaflerium fub Regula fan&i Be-
nedi&i ad aquitonarem plagam, in honore fanfliMichaelis archangeli exftruxir,

non

0 Aliquot tnff! nlUSalis . Sed melior noftra ledio <quod eodem te&o, non entem ledo uterentur.
Et quidem eadem voce utitur ipfe Henricuj in variis diplomatibus.
b Gretferus cum mf. 1. copularitcr.

Digitized by uooQie

S. CHtJNEGUNDIS. 403

•non mirtori ftndio praediorum ac diverforumdonariis ornamentorum ; tertiam
demum verfus meridiem fub ordine Canonicorum, l‘ub titulo fan£ti Stephani
protom^rtyris, parvo quidem fchemate, fed majori opera de fuo patrimonio
ecclefiajh fundavit. Ad quam dedicandam Bened ict um a papam , quem
praefatus Deo dignus Htnricus imperator ad confirmandum Babenbergenfem
pontificalium advocaverat, venire rogav it. Ipfa autem illud Pfalmographi, fe¬
cum decantans: Domine dilexi decorem domus tuae, div erfa eidem ecclemt jux¬
ta imperialem munificentiam munera contulit in diverfis ecclefiae ornamentis:
quaQmnkipfe dominusApoftolicus, ut fempermemoriaipfiusfundatricis illic
floreat, nequando per fraudem, aut violentiam ,, velfurto indefujbtrahantur,
dura banni fui innodatione, feptuaginta quoque duorum b Episcoporum* qui ibi
aderant,auftoritate ipfodie confirmavit.ltem monafterium in honore fanfli Sal¬
vatoris , & ejus vi£loriofiffimas Cfucis y inloco quiConfugia dicitur, magnificen-
tifsime conftruxit, & anciliarumDei ibidem Deo fecundum Regulam fan&i Be-
nediftifervientium, congregationem-decentifsimeordinavit. Porrocooperan-
te ei in omnibus imperiali majeftate, idem monafterium omni ornatu decoravit.
Ante principale altare iconem ex auro &iapide pretiofifsimo ftatuit; calices aur
reos & argenteos j catinos, urceos, pallas, calulas, vela, cortinas, cappas
auro & gemmis pretiofis intextas, & cetera utenfilia, fi ve vafa minifterii tanto
f ludio, & tam fumptuofis impenfis eidem ecclefiae contulit, ut quicumque ea in-
tuentifr, regiam magnificentiam, & miram utriufque , Imperatoris videlice,t
ac Imperatricis , in Deum devotionem magnopere mirari non ceffent.

4. Praeter has principales fuae fundationis & primarias ecclefias, quae conven-
tualis ecclefia, quae monafteria illorum donativo non gloriantur, aut in praediis
dilatata, aut decorata ornamentis ? Alias enitn antiquitate collapfas readifica-
verunt; quafdam etiam deftruftas, & ad nihilum redamas in priftinum vel in
in meliorem ftatum reftauraverunt; & ficupprudentes virgines oleum fu® mife-
ricordiae in di verfos effuderunt, ut meritodicere polfint: C hrifti bonus odor fu¬
mus in omni loco. O conjugium non voluptate, fed bona voluntate copulatum!
O fan£lum matrimonium, ubi una fides inviolata caftitatis, ubi unus fpiritus mi-
fericordiae ac veritatis, ubi idem-velle in virtutibus, idemque nolle in vitiis 1 ubi
nec primus nec alter difcemi potuit; dum alter, quod primus, voluit: ubi par ani¬
mus in multifariis operumcffe&ibus, pares in duobus oftendit affeflus J Quales
has nuptias dixerim nefcio. Unum fcio, quia nefcit noftra modo regio tales, dum
illi propter regnum calorum le caftrantes, nec prolem terrena fcecunditatis ex-
fpe£lantes, ccelibem a Deo generationem receperunt, a quorum ore laus Dei
numquam deficiet. Hac eft generatio quarentiumDominum, quarentium fa¬
ciem Deijacob: qui viventes in Chrifto, membrafua mortificantes propter
Chriftum, fuper terram morientes, modo regnantes cum Chrifto bona Domi¬
ni fui vident in regione viventium.

5. Quoniam de vita & virtutibus pii & fanfti Henrici chriftianiflimi impera¬
toris , «. miferationibus variis, quas fecit in domo Domini, de fignis quoque &
miraculis, qua poft tranfitum ipfius-per eum fecit Deus, fatis ac digne fcripta
fanfta recepit Ecclefia: nunc animum pungit, ac in mentem venit, vitam me¬
moranda virginis noftra Chunegundis breviter explicare, & memoria fcripto
commendare ; ut ad exemplum ejus fe intuentes, quacumque virgines, quacum¬
que vere vidua, perfe&a vita normam arbitrentur converfationem illius. Indi¬
gnum enim nobis, fed magis opera pretium duximus, ut illi officium non fub-
trahamus oris, cujus prpvidentia quotidie alimenta percipimus corporis.

6 . Henrico itaque fuo fua caftitatis patientiffini 0 femper cuftode, ubi eam fuis
virginem, uti traduxerat in Chrifto, in ultimo fpiritu conftitutusrefignavit, ad
caleftia, qua jugiter fufpirabat, gaudia translato, illa fe ad Dominum, ut fem¬
per, totam contulit .* illum fua caftitati, neceffitati, faluti adeffe, illum fuis
ecclefiis; illum filiis, quos ei in Chrifto adgregaverat,prafentem affore,advocare
vigiliis, orationibus inflare,die prafticam cum Martha, no£tu cfitemplativam cfi
Maria vitam agere non ceflabat.Quanta vero eleemofynarum largitate, quanta

AttaSS. O.B. Tom.VIIL C c ij ora-

* Benedi&us 8. qui Sergio 4. (ucceflit tono i<h». b Codex Bodeceufi* habet quudrtgint*. ■

AN-CHR

IO40

3. Mart.

Tf»l. 15.

Collapfi
reflat rau..

i.Cer.i.i f.

AuAor ag¬
greditur vL
tam S.Chu.
negundia,

Defunfto
marito pii*
operibus in.
fiftit.

Digitized by v^.ooQle

4 o*

VI T A

ABfo*. e#. oratlOriis itfftafttia’,pro toati conjungis dtftm<fti anima defiida veri«,ih fubfcripta
104-cJ p*gifta,quaifl i^faper fe ( nam litterarum,ficut & aliarum artium,diftioguere au-

f. Mu* ^ ^ gemifque fictas veftes fjiiit pcritifliroa } eotnpoiuit jk confcripfit , quiottroque
fdre Volueris cognofcere poterit*

tjuie ifto. )> CrtU kfiftUNXusdivinadifpenfationefolonominelmperatrixjfpeeialiier
1*. * * # dili&£ congregationi in G<mfUgia,<piidqu*d juftez convenit dtle&ioitt. Propri*

, 5 ad ver fi tatis farcirtam,velu*i aftimo,facilius tolerarem , fi ve?ftr as res falvas in-
„ edlumefque exfiftere viderem* Quamvii enim mens procellofis Curarum fiu-
„ biblis undique quatiatur, veftrte tataen recordationis anchora a edrdis profun-
„ ditate tton tvelli tur»£ t licet longe remotas ab octfiis litis * ab animo tamen nuf-
,, quarti receditis. Quis nos feparabit a caritateChrifti- ? Gallis doloris* an longin
^ quitas remotionis t Quitl etiam fi amiffiae facultatis Ufus concederetur, voiUn-
,, t 4 S haec Operis exhibitione comprobiretur. Ipfum f&ihen rtiodictim * quod ad-
j, hUc,Deo volente, reliquum tenemus, veltff comtttonitiOhi alienum e (Te noli>
3, mus,Ut participatione parvitatisreieVeturmagnitudodevotionis.Matef rifero-
„ que fi parturi habuerit,paruih filiis tribuk.Ecce hfo modi01 fumtUs muniifcula
„ ad refe&idtlefri vobil mittuntur carnis,ut animS feniofis patris veftri oontinUa
,, orationis alimonia reficiatis; quoniam totjuftorum preces unanimiter cStinua-
„ t{ apud Deum multum polfutit proficere, Jacobo atteftarite:Multum valetde-
J41 ‘ f ‘ 16 ',, precatio jufti affldua.Ille etiam dtq; etidm juftus Dominusyqui juftitias dilexit,
„ equitate (applicationis e jtaudire n6 refpu itifed vobis indefefiis in t ercefloribus
„ fupradi&i cari memoriam facientibus falutis dabit prf miUm,quod ipfe promi*
Mjttik it. >, fit dieens.*Qui perferveraverit ufque in finf;hic filvus erit. Atq; bonus ift con-
* l ' „ fpaftu etiam Dei placitum efle cernitis,fi non folum pro illisyqui in hac vita po-

,, iiti MUlta VUbis bona/ed pro illis etiam qiii nulla fecerunt,ora veritis. Obfecro
„ ergo ut eum a cordibus veltris numquarti abjiciatli$qui vos tamquam proprias
5, amavit,atque hunc locum veftra fervitufe florere voluit * Eftote quoq/ me? ne*

„ celfetatis friemOfes, femperin hilaritate cordis mifericOrdet, fecundum illud
„ Apdftoli: Diledlio fine fiiriulatione. Necnon veftra merites in quamdam mu*
5, tute caritatis fdliditatem magis do magis cdncrefcant, quatenus in die tribula*
M sttk. it. * tidriis clamorem veftrum ipfius aures exaudiant, qui dicit: Ubi duo vel tres
*«• a congregati fuerint in nomine meo, in medio eorum fum, quod vos omni modo
„ promereri hortor, eodem prsftante, qui cum Patre & Spirku-fartfto vivit &

„ regnat per omnia fecula foculorum * Amen.

7» Denique C 0 N r a d o fibi fuccedente in tegnd 0, ipfa curis focularibus,ficUt
jam diu defidera verat,exonerata, in ipfo anni verfario die tranfitus fanfti Henri*
ci ArchiSpifcopos cum Epiftopis ad dedicationem Gonfuglenfis eCclefiec convo¬
cat, ubi inter Miflarum follemnia, imperiali deoentiffime omni cultu ornata,
'afite principale altate virgo Deo devota procedit, ibiquethefaurtimincdmpa*
rabilem, ligni Dominici crucem, parvam quidem in materia, fed mariimatri in
virtute, Deo obtulit At ubi leflio E vangelii, in qua fupra arbotem crucis adeen-
dens fufpicientdm fe Jefum flifcipdre^c ab eobenedi£tioneoi pufillus meruit acci*
pere,le6la fuit;regal£m purpuram exuens,tunicam fufeiorem, quam ipfa fibi fuis
. manibus Operata fuerat, veftem religionis data facerdotali benedictione induit.
e*m veftem Et multis pro fe quidem flentibus,pro illa autem gaudentibus, qu« jam focu lum
induit. damnaflet in veftibui, capillis, qui huc ufqud in eodem monaftefio pro ipfius fer¬

vatur honore, praficis, impofito fibi ab Epifcopis velo, anulo fidei fubarrhata,
gratulabunda futeiriuit: Pofuit fignum in faciem meam, 8 t anulo fuo fubharra vit
me Dominus meus Jefus^Chriftus. Ita Chrifto fponfb ip^a fponfa confecrata,dum
filiarum fuaru fe 116 tiflImo contubernio & pplicuiflet, non ut mater filiabus fe prf-
fferebat;fed in omnibus ferv itiis fervilem fe perforiam oftendebat:itaJtamen,ut cu
, omnia faceret,oftentationem fugeret fingulorum,ne in prsefenti foculo reciperet

«erdtia*! 118 mercedem fuam.Operabatur manibus fuis( nlilii enim in diftinguendis auro gem-
mifque veftibus plurimum, aut in ftolis aut in cingulis «ftimabatur inferior) fti?s
* Tbir fi ;r *P tum e ^ ei Qui non operatur, non manducet. Sponfo aut orans loquebatur aut
10. 3 ' pfallens.Ad ecdefise limina pfne invifa properabat* Nihilfeveritate illius jucuh-

^ __ ’

4 Anno ipTo ipx+. qde fuerat defUndul Henricua.

Rem. ix.,.

Digitized by

Google

S; CEUNEGUNDIS. 405

dius ,&&& jucunditate fe veriusTriftis in rifu, in tfiftitia fua vis .Breve vitae fpa- ann. ch.
tium aeterna memoria compenfabati Idem illi locus orationis & quietis fuit, idem 1940
femper habitus. incultum corpus t dum fciret rejiciendas delicias corporis, quod 3 ' M * rt *
paullo poft vermibus exarandum fit; femper eam legere, aut legentem audire
videres: multa illi circa contubernales devotio, frequensdecubantium vifitatio,
follicita pauperum confolatio. Praterea plura eam miracula feciffe credimus,
fed quod gratiam hominum & oleum adulationis femper fugeret, e fle fuppreffa,'
quod tamenjncurix fcriptorum, feu revolutioni temporum, non defeftui de¬
putandum eft virtutum. Pauca tamen qux in fcriptis reperimus, aut veridica
fan&imonialium, ubi illa Chrifto militabat, relatione cognovimus, hicinfe-
reredignum duximus.

S. Gum poft orationis frequentiam inter leftionis laflitudinem ancilla Chrifti Mincuii*
in ledo, non plumis exftrufto, fed cilicio ftrato, membra fopore gravata reraifif- «l««* •
fet, puella (aerata, qua?de more illi affidebat ,facros codicesiegens, cum fere ad
medium no&is legionem extenderet,caligantes oculos claufit,lumenque e mani¬
bus illius prolapfum paleas corripiens, fui fragore circumjacentes lorores excita¬
vit. Glamore ex concurfu fafto,: virgo Chrifti de fomno excuffa,dutn colluftantes r
inter fe,&concrepantes flammas circa fe adfpexit, ad orationis arma feconyer- e *
tit, & figno crucis aduftionem illam abfque omni fttarum lxfione veftium avertite
Tua funt haec, Chrifte, opera, qui olim Babylonium Regem in fuo furore confu-
difti , & Chaldaicos ignes, ut pueri tui iiberarentur.illffi,tua virtute exftinxifti.

, p. Aliud miraculum tam ftupendumquam mirandum hic placuit fubfcribere,
in quo animi illius conftantiam & rigoris fe veritatem difeere poteris. Habuit fe¬
cum fororis fux filiam ,Juttama nomine.Hanc a primisannis educatam,omni
difciplina, fxcularium quoque litterarum fcientia inftruxerat. Hxc materteram Jutu ejus
non minus religionis quam dile&ionis amore fecuta Scconfecrata fuit. Quam in j“ p i £_ ab '
omnibus plene inftruftam, ubi ejus in orationibus vigilantiam, in jejuniis perfe-
verantiam,& ad omnia patientiam perfpexit,omnium affenfu & rogatu,primam
inipfo coenobio eam abbatiffam prxfecit. Tum virgo mater filiam fufeipiens,
juxta commonitionem fanftam dudum habitam, praecedentium illi Patrum repe¬
tens alloquia, monet ob falutis affe&um utilia ac Deo placita fxpe dicere, fre¬
quenter audire, folitas religiofi itineris vias nondelerere, magismagifqlieer¬
rorum devia & diabolica calcare figmenta; nullam luci ac tenebris, veritati at¬
que mendacio, turpitudini atque honeftati apud Dei fervosdocet effecommu¬
nionem ; follicite cavendum ne vana fefilando delineret effe templum Dei, & ha¬
bitatio daemonum fieret, 8 c daemonis monumentum: lumina fua in Dei figere ad-
fpe&um, primam quae doceret facere, ut fruftum do&rina fux ipfa in cxlis, Deo
adjuvante, poffit invenire. Hxc & ejulixiodi iterum materno ftudio ei inculcans ,
quafi in omnibus jam perfe&am, & ipfa magiftram venerari c?pit.Uia,ubi imma¬
tura libertate potita eft,paullatim a rigore fuo deficere,molliorem cultum,lautio¬
rem cibum, qux vitiorum alimenta funt, defiderare: ultima in choro, prima in
convivio, puellarum! fabulis intereffe, ac in omnibus laxius agere cfpit. Pro hu-
jufmodi levitatibus dum eam frequenter fanfta Dei inter fe privatim, publice co¬
ram omnibus fecundujn Apoftoli prxee^ta ,fxpius argueret,obfecraret, increpa¬
ret ; nec illa materterae velut patrocinio aut familiaritate vane confifa ullo modo
emendaretur; quada jn die dum ipfa cum conventu Crucem, nam dies dominicus
erat, fequitur, abbaciffa defuit b , quam illa inquirens, & epulantem cum cox vis
in cSclavi reperiens,zelo pietatis armata, cum verbo correptionis dextera maxil¬
lam ejus percudit ; qux quafi figillum quoddam formam digitorum ejus accepit,
qua omni tempore vitx fux non caruit. De quo nimirum fa£to conftat, quia non
tantum pro fe, fed & pro aliorum emendatione hoc pertulit, ut hujus vifio aliis
proficeret, & ad melioris vitx ftatum a vitiis fuis retorqueret.

1 o. Forte & iftud detraftoribus fabulofum & infidelibus incredibile putabitur, chiroie.
quod fan&itatetn illius , quam humilitatis gratia ipfa homines latere voluit, eh f n e > u '.

AttaSS.Ord.B. Tom. VIII Cc ii.j muta Sn«

* Variant codices in hujus nomine 1 'cribencto. Editi veteres habent Vitham , rofl-a. Vithtm . Hof-
mannus Judttham . Juithani Chunegundis fororem Wolfo nuptam , Sc Jutam fcu Mutam ipfius neptecn Cq-
mitis Limburgenfis uxorem memorat Mirxus in Notitia eccieturum Belgii pag. 148.

b Id’cll Proceflioni', qu* etiam nunc ante majus facrum incccnobis, diebus Domiuicis fieri foler.oon interfuit.

Digitized by L.ooQie

4 0(5 V I T A

ann.ch. muta elementa loquantur. Denique cum paft le&icmem Evangclii , fuo folle-
1040 mni more facrificatura accederet ad altare > dexter® manus fu® chirothecam de*
j. Mattii - trahens, curo nullus qui recipeifct adeflet, a fe rejecit ,* qiiam radius folis per fe-
neftrx rimulas intrans fufcepit, k tamditi qqdfi famulando fuftinuit donec illa
poft facrificium rediens, eapttreciperet . Tale etiam quid in beati viri Godf i$
vefte aliquando divina virtuteoftenfnmfiuffeiegitur a ; qui dum afede Rtiftkh
Tre virenfis pontificis defpicitor, a iuttufca niajeftare per majoris luraiharis ho*
noratur famulatura. Omnium itaqiie capax erat meritorum, qui judicem cun*
flarum meruit habere virtutum,

Morbus ejus 1 *• Qui»decim in fan&o propofito fupewixif annos, tam humilitattsgratia,
extremus, quam religionis re verenda,omnibus admiranda. Tandem prqr nimia ciborum ab*
ftinentia, orationis & vigiliarum incredibili perfer verantia, cfpit corpore lan-
guefcere, & ingravefeente morbo paullatim deficere , Sed dura membra dolore
contraherentur exterius,fpiritu tamen,rtam laus Dei femper in ore ejus fuit, con*
fortabatur interius» vocabat fan&os angelos,quorum hic vita, illic jamconfortio
ffuitur ; Apoftolos & confeflbres, quorum fidem & confeffionem femper tenuit,
htterpellabat:V irginum Chrifti in fuo exitu invitabat chorum, quarum f mulatio-
ne,in cante, dum pr^ ter cam^ viveret, immaculatum Chrilto conlervaVerat tho*
rmti, omnium Deo famulantium fibi adefle, fibi occurrere orabat auxilium. Ve¬
re quod eft feriptum: Timentibus Deum omnia cooperantur in bonum * in obitu
tatttaf virginis vidimus comprobatura. Necdum fp iri tum exhalaverat, necdum
Chrifto debitam reddiderat animam, Sc jam fama volans tanti prxnuncia lu&us,
non tantum facratas virgines, aut di verfi ordinis viros, veram etiam totius urbis
popokxs ad exfequias unius congregabat. Sonabant pfalmi, St totam domu,ubi s 5 -
te corptffculum in mediafiio nobili cilicio conapofitum jacebat ,infublime re*
' fonans letania pro exeunte anima quatiebat. Interim ex more regales tamquam

Imperatrici, non ut paupercnl® debentur forori, parantur exfequi®, aurea fere¬
tro obtendenda proferuntur velaroma. Tomilla pallentes vultus, quos ante, ad
fe Sponfo venienti laetos exhibuerat, videres ad os retqrquere, manu abnuere:
Amiffus ifte, ait, non eft meus ranferte hine, ornatus hic alienus eft. His terreno
fponfo, illis catleftis copulata fum • nuda de utero matris me® egrefla, mada regre¬
diar illuc: his vilem miferx cirois materiam involvite, & corpufadum meum jux¬
ta tumulum fratris me i ac domini Henrki imperatoris, quem me jam vocantem
Obit* video, in proprio locello reponite- His diflis in manus Domini fpiiitnmfnum
commendans, adfuum anima revolavitauflorem,&inantiquampoffeffionem
diu peregrinata confcendit j terris matrem communem fe amifrffe flentibus; cxlis.
autem concivem in fuum confortium fefufcepiffe gaudentibus.

li. Ita demum facro illo corpore feretro laperpofito, kmgo nobilium, ordine
prxeunte,multis hinc inde confluentibus,cum illo fibi femper ia tnuliariffimo pau¬
perum contubernio,ad locum Babenbercfepiiiiur» iuf prxdeflmatumidacestx-
Bstnbwg» feqttke iflcpic delat® fiunt, Tum vero re li&as urbes , vacua rura ,defalatas civtta-
fepeiuur... tes ^ on< jiq Ue concurrere populos videres;matres parvolos fuas in brachiis geftan-
tes, infirmos in grabatis jacentes faoitatk gratiam fperare; felicem fe credere, fi
cui aut feretro jungiyrel ab ipfoeontigiffet obumbrari. Tandem in ecclefiam bea-
tiPetri apoftoli corpus non fine labore deporeatum^riduanas ibi inieritis fuis ac be¬
neficiis condignas habuit exfiequias: filii quos ipfa illic in Chrifto adunaverat, de
matris pace jam fecuri, pro fe autem fblltem inceflanter pfallebant ,dam eam fi¬
bi ad horam fubtra&am fine timore amiiftonis, in fpe perpetux interceffionis re-
cepifle plaudebant:mater de c®lo filiorum profpe£lansafle^umgaudebat.Itai ve¬
latum fiacramcorpus , factis veftibus, diademate Chrifti capiti fuperpofeto, fuo
loculo in dextro-latere, ficu* ha^emas veneratur, repofitumeft^»OfelixRa-
benbergenfis ecclefta, recepifti rhefawrum quemamiferas ! Procax & malefica
lingua detratflorum, oculorum- teftimonioconfutata eft, dum virginitas ejns re¬
bus approbata, fan&itas elarefcentibus: lignis videtur teftifieata,

___ _ 13. Chri -

* Duplicem beari Goaris vitam, ubi hoc miraculum deferibitur, habes SkcuM i. Benediftmo ad an-
«um circiter 649.

b Multa hic interferuntur in Bruxellenl; editione de VbW fciliCer audita celitur in tumuit apertione
qua HeWrico praecipiebatur, ur lucum CHunegundi,

Digitized by ^.ooQie

S. GHUNEGUN.DIS, 407

13. Chriftianae religioni proficiens Ecclefia fidelis, ( quae in Evangelio, voce an. chr.
Domini teftante, Dei mater & filia per gratiam nominatur / mater, quia fan£lae io 4 °
operationis exemplo filios Domino generat; filia, quia Virginis Filio pro falu- 3 * Mart ’
te mundi incarnato, eruditione fanflorum Patrum quotidie [generatur ) falu- facula
tem miffam a Domino, caejeftis archiatri effeftibus medicinae plenam, tam men- m° m .

tis quam corporis auribus «tnimad vertat. Mundanae machinae conditor humano **•
genetipcr-mobedientiara lapfo condolens, ut aeternae vitae fru£lus facientem no-
varti plantationem, fcilicet primitivam Ecclefiam infereret, patriarchas & pro¬
phetas in mundum mittere dignatus eft: qui creditum fibi officium quinque cor¬
poris fenfibus, fextoque, qui eft fpiritus prophetiae, myfterium Incarnationis
Chrifti,& omnia quae de ipfo annuncianda erant praedicantes,alii afperitate vitae,
alii di verfis poenarum mortibus, ipfi quem prophetabant, famulatum fuum fide¬
liter impleverunt. Horum limes Chriftus aeterni Patris confilio, pro liberandis
hominibus de intemeratae Virginis utero procellit, ut jam inchoatae plantationi,
miffis per orbem Apoftolis, atque de fuo corpore fufocruore fabricatam, novel- '

lam fuperaedificaret Ecclefiam, quae fan&ae Trinitatis fide imbuta,& mundata ba-
ptifmi gratia, martyres, confefTores, & infirmi fexus virgines animo tamen con-
ltantes, primitias obtulit. Inter quas beata Chunegundis, flos Babenbergenfis
ecclefiae, cum fanfto Henrico, qui Romanorum Imperium tenuit, fub conjugii
fpecie, immortali fponfo caftae virginitatis honore defervit. Unde jam ejus fan-
&itatis merita per orbem manifefta declaratione apparent: quia in loco ubi fan¬
dum ejus corpus quiefcit, infirmi quacumque laborantes aegritudine fanita-
tem recipiunt. Ut autem ad omnia teftescautiflimi fimus, veritatis amatoribus
aetati noftrae fuccedentibus, de his quae fcribiraus curiofe indagantibus, fcilicet
quo tempore opera curationum praefatae Imperatricis initium habuerint, largien¬
te Domino, prout poffumus, volumus explicare.

14. Anno Dominicae Incarnationis 158?. Indiftione 2. Tiemone ter-
tio-decimo Babenbergenfis ecclefiae epifcopo, quarto pontificatus fui anno, ad
Vincula fanfti Petri, ne de fanftitate praememoratae Virginis ambigeremus, fi- nus^Ubers*
gnorum experientia certificati fumus. Nam dum folito more populus ad praedi- «r •

6tum locum orationum & vigiliarum caufa conveniffet, adfuit quidam daemonia¬
cus de villa, quae dicitur Dierrut qui nec pietatem agnofcens, nec lcelus ab¬
horrens , filium fuum igne cremaverat. Hic duris funibUs adftri&us ad fepulcrum
fanftae Chunegundis ita manfuefcere coepit, ut furiali morbo abfolutus Deum
omnipotentem laudaret; eique cujus patrocinantibus meritis haec fibi accidifle
cognovit, cum caterva, quae praefens adftiterat, debitas acclamabat laudes. Igi¬
tur dum haec tam cleri quam populi follemni devotione agerentur, tres contrafti,

unus in fuburbio de hofpitali l'an£H ; 3 igidii b , qui magis reptando quam fcabellis bis •
volvebatur: alter de domo Chunradi majoris ecclefiae praepofiti, tertius item de
domo Ottonis in eadem ecclefia canonici, fuper fepulcrum beatae virginis pofiti,
ab unius dolore pafiionis una ere&i funt manu divinae curationis. Mulier paraly¬
tica , & altera fan&imonialis c femina uno pede claudicans, & claudus de caftro,
quod dicitur Giet, poft momentaneam orationem vix completam, in ipfa no&e
curati funt. Puer cui tanta membrorum mollities inerat, ut paene oflibus carere
putaretur: alter de Licendorf, macie deformi confumtus, greflum & loquendi
officium, quibus omnino caruere, receperunt. Puella fciatica de Gifenuelt *, nec- * ilG,, f eU -
dum tumbae ingefia facrae propter turbam: puer ex contra&ione nervorum ca¬
rens officio pedum; puella de Nuornberc d planta pedis furfum recurva, geni¬
culo contra&o; item de eodem pago puella manum aridam habens inter oratio¬
nes & vigilias curati funt.

15. Quidam pro equo furtim fublato apud Vverram fluvium, in vico qui dici¬
tur V vafegen, fufpendio addi£tus eft. Qui in tormento pofitus, voce qua poterat,
beatae Chunegundis virginis aures appellavit, cujus etiam feftinatam opem fibi

Atta SS.Ord.B.Tom. VIII. Cc iiij adef-

a Editio Lovanienlis Beyrtnt. Aliis Bejrreut.

b Conditum fuit ad pedes Montis-monachorum a beato Ottone Bambergenfi epifcooo , ut narratur in
ipflus Vit* lib. 1. cap. 17. cui monafterio fubditum fuit ez capi fequenti.

c In apographo Bambergenfi uon dicitur fandimonialis, fed, qut ftcuUrtm b Abitum vtftt lugubri mutAvp At.
d Apog. Bamb. Nurembtrg,

Digitized by v^.ooQle

ANM.CH
1 P+D
j» Mart*

Puer mor¬
tuus rcfuf,
citatur.

Item fuffot-
tatus.

ItempueUai

Mutus vo¬
cem recipit.

408 VITA

• adefle praftenfit. Divina enim yirtute, ubi populus abceflerat, vincula manuum
diflpjutafunt, & ipfe fibi laqueum deponens, in civitatem reverfus, cunbis ere¬
ptionem fui ,dans gloriam Deo & fu® fajvatrici expofuit. Quorum fideli teftimo-
nio ad nos ufque delatus, ad cenfum quinque denariorum a fuis parentibus, ut pri-
demldum damnaretur, ppo iplo depuverant, inferiptus eft. Apud nos quoque non
huicdiffimile de fervuloquodam , dum illaqueatus ab omnibus mortuus putare¬
tur, fignum apparuit. Nam p-oft ejebam urinam, quod dgnum mortis in tali¬
bus tormentis eft , gun^is adftantibus infperat® faluti ac vitae reftiturus eft. Tali
modo apud Rottenburc, imperiale caft tum, duo abftduti multorum atteftatio-
ne ufque sd nos pervenerunt,

i£. Mira, arnil Deo impoflibile, 8cforfannoftr®setati incredibilia diburus
lum., ted tota Bambenbergenfium civitasjiujusfaftiexpersnonfuit. Mulier de
proxima villaE}rin vagientem Tuum,infra quadraginta dies fine baprifmo defun-
bum,fupra tumbam beat® virginis npn fine fpe relurrebionis pofuit,Teftor eum
qui eft primogenitus mortuorum, qui mortuos fufeif at, ubi iniferabilis omnibus
mater exftinbi, fanba virginis nomen Chunegundis ingeminando multos fletus
effudit; quem exanimem pofuerat, de fepulcro vivum levavit. Quis fe a lacry-
mis, quis a laudibus contineret Una vox omnium, ut frequens turba fabbato
Confluxerat. Qualis eft h®c * ? quam fanba ? quam Pepcara ? qu® claudos curre¬
re , csecos videte, mutos lpqui,exftinba quoque membra revjvilcere facit ? Beatus
venter qui hanc portavit: benediba a Domino ubera, qu® hanc labaverunt ; de
benedibione jam feculo pereunti tanta gratiarum munera effluxerunt.

17. Aliud non huicdiflimile fignum,alio vero eventu in trienni puero, in vi¬
co Grunberc celebratum eft * qni a mane ufque ad yelperam in fimufo lacu fuffo-
catus jacuit, ubi a mulieribus l'ub linifafcicqlis repertus fle lfiblevatus, multo
ejulantium comitatu domum ufque delatuS'eft, IJlic per nobem lugubres paren¬
tibus exfequias celebrantibus, ubi mane facerdos debitum humanitatis comple¬
re adftitit, populus qui aderat, qui jam multa de fignis beat® Chunegundis vi-
derat ^ audierat, pr®fentiam illius fibiadefle in multa fpe exauditionis rogitar
baf. Mftum in mqdum puer anularem digitum movere erepit, & ftupentibus
omnibus poftfpatium unius hor® fanus furrexit. Hujus fabi primum ipfefacer-
dosfubftola, deinde milites obo fub facramento, ipfo puero in medium loca¬
to , qpm 9mni frequentia fu® plebis, teftes ad nos venerunt,
j 8. Puejla feptennis in parochia Eiuberftat,dum ad fontem incaute hauriret,in¬
felici eafu fubmerfa eft* Quam cum ad fua a Crucibus homines fuiflent re verfi,
nam dies Rogationum inftahant,de fonte exftinbam levantes, poft votum ad me¬
moriam beat® Chunegundis fabum,quam dudum lamentabantur mortuam, non
fine laudibus divinis viventem admicabantur.Inhac trium refufeitatione mortuo¬
rum, cum & alia duo corpora ad jnvqcatiQnem ianb® Imperatricis ejufdem vit®
reddita, verilfima tqftium approbatione ac ipforum puerorum pr®fentatiqne co¬
gnoverimus , quis nifi fanba Trinitas operata videtur, qu® fecundum figna, quf
ipfa facit hac & his majora facere poftmodum fuis promifit ?

19. Illud quoque clariflimum, clar iflimis regni Primoribus coram adftantibus,
celebre fuper muto fabumfub oculis omnium, memori® hominum tradere non
indignum duximus. Nam rem geftam ita per famulam fuam Chrillus clare ope¬
rari voluit^quod p®ne nullum latere potuit.P h i l i p p u s a rex propter fui confir-
raatipnem, interim vero, quod magis favoremfibipr®ftarecredebat, propter
translationem beat® virginis comitia indixerat: mutus quidam fervulus in comi¬
tatu probabilium virorum de Pogem convenerat,quorum vafa*quia & ipfi p?ni-
tentes erant,portabat. Regina ad ecclefiam proceflura, cum de more lollemntter
a clero fufeipitur, cqnfufus interim populorum clamor exoritur, non fruftra mori¬
turo denique homini, fed laudes cum Chriftofuojam viventi conclamantium
Teftor Chriftum & ejus appftolos ifte qui prius nullam, utpote mutus, linguam
noverat, fingulis ad interrogata propria lingua difertus refpo.ndebat.

2Q. Quid

4 Is Friderico ^Enobarbo natus Henrico fratri fuo fucceflit, ele&us anno 1198. refragautibus nonnul¬
lis qui Ottonem elegerunt . Philippo anno 1109. occifo regnum O:roue:« rsmatCit.

Digitized by

Google

S. CHUNEGUNDIS. 405?

20. Quid referam de bruto animali,cujus innata fibirapacitatis ingluvies,dum ann.ch.
pfsedam rapuit,quali aometi Cbunegundis contra fe invocatum fenfi£fet,a fuo fu- *040
rore quievit? Nam lupus dum circa caulas ovium vefpertinus natur * fua ingenio *' Mar£,u
vertatur, parvulum ante fores incaute relisum luftris fuis intulit. Aliorum au- Lu P as rai -
tem, qui territi fuerant per lupum, mater pueri clamore excitata, omnes cives

fuos manibus coroplofis pexiora tundens,multis ejulatibus in dolorem commovit.
Omnibus be&iam infequi, quia nox initabat, incaflum judicantibus, mater ad ec-
clefiam confugiens, fignis velut mortuo tertio compulfatis, pro confervatione filii
aures virginis illic pernox appellare non definebat.Mane fado^iutricius ille filva
erumpens, parvulum quem rapuerat, illafum reportat, 8 c in fulco ubi boves pri¬
die araverant, in pellicula fua diligenter involutum collocat; ipfe propter fedens
cuftodias obfervat. Ubi vero ruricolas & vomeres jam appropinquare fibi videt,
quafi de parvuli quiete fecurus,manfuetus difcedit. Quem illi, ut mos eft,clamore
perfequentes,(ervus qui boVes ftimulabat,pelles adfpiciens: Ecce,ait,tegumenta
pueri, quem lupus rapuit. Accurrentes dormientem parvulum intadum, vultu
i plendidum reperiunt, & non fine multa admiratione hac confiderantes, civibus
& matri nuntiant, Illa advolans, & pra gaudio in lacrymas prorumpens, ubi&
quomodo fuiffet, inquirit. Ille juxta sptatem {impliciter: Canis, ait, ille qui
meafportavit, blande me perlingens infinu fuo compofit;um tota node dormi¬
re fecit.

21. Ifta quae modo fuccinde miracula diximus, 8 c alia plura qua vitio prolixi- MirscuU
tatis tranfimus, ne more hirudinis le&arera, quem hucufque ftudiofum tenui-
mus, effluendofaftidiofumoccidamusj fignum infervulo quafi annorumfede-

cim divina operatione fadum exponamus. Qui ceteris membris fecundum ordi¬
nem naturae bene difpofitis, in principali quod eft caput, tanta paffione agitaba- -
tur, ut fine intermiffione parieti, fi proximus eflet, allideretur: pe£hts men¬
to tunderet, fcapulas tempore verberaret, numquam in eodem ftatu, vel ver¬
ba fundens, cibum aut potum vix aliquando fumens, permaneret, Si quando illi
dormire contigiffet, folo collapfus modo caput terram, modo calum pulfare vi¬
deres : & quod miferabile didu; dum ab omnibus, propterea quod horribilis vifu
foret, fugeretur, a fingulis videri optabatur. Ifte ante fama quam afpedu notus,
dum ad nos perveniflet, ftipem inter domos accipiens, aliquamdiu fubftentatus
e 11. Hunc Archifynagogus videns: Si veftra Cbunegundis, ad Chriftianos ait,
illum curaverit, me Chrifto ac fidei veftra applicare poterit. Sed, quod dicit
Apoftolus, Judoei figna quarunt, inhoc Judaooftenfumeft. Nam patiens ter¬
tia Dominicas refurredionis feria, dqm fuper fepulcro falut jfera Virginis falubri
premeretur jbpore, manu in vifibili quadam tadus, indefanatus, cum fumma
ornnium admiratione ac laude abfceffit. Judaus vero infelix a perfidia fua aternos
paffurus ignes non recellit.

2 2.Illud autem in ultimo,quod tamen lignorum illius non ultimum fuit, fub-
neftam. Quoniam terra circa fepulcrum ejus a fidelibus colleda, in fpeciem luci-
diffimi thuris, aut edam mundiffimi grani fuit frequenter redada. Super hoc In- a Pspa
nocentius papa in fermone ad populum in Lateranenfi palatio habito, vi- probantur.
tm illius merita & miraculorum infignia commemorando fubintulit: Rede, fra¬
tres cariflimi, pulvis ille, quo gleba hujus fandiflima Virginis debito humani¬
tatis fepulta tegitur, in thus atque granum redigitur, quas fe fub fexu fragili, dum
vi veret,a licitis continens, ab illicitis abftinens, illibatum Domino holocauftu ob¬
tulit; & dives Chrifto, pauper fibi, pauperes Chrifti fub diverfi ordinis atque fe-
xusprofeffione quotidie pafeit. Merito ergo in catalogo fanflorum erit adferi-
benda , quas vitaro fandorum feroper ftuduit imitari. Colledam itaque a nobis
cQiifcriptam, cum officio totius Milia huic noftro fermoni appofuimus, & apofto-
lica audoritate omnibus ecclefiis in honore tanta virginis decantari direximus.

23. Hac paqciffima de virtutibus & fignis Chunegundis fandiflima virginis,
prudentiffim® caritati veftra inter innumerabilia dixifle fufficiat: qua fi quis epilo^i*.
e volute perftrjngeret, prius ipfa pagina quam materia deficeret. O beatam, o
praedicandam, qua regnum mundi & omnem ornatum faculi pro calefti ornatu
defpexit l Chriftfi fibi fponfum regio fponfo legaiiter non carnaliter copulata de¬
legit l

Digitized by V^jOOQLC

4 io V I T A

'ann.ch. legitJqusB virginitatem fuam inter regales thalamos probando,ut infami* malum
1040 fibi ab invidis objedum expurgaret, ignes calcavit J quae dum prolem morituram
3. m*«. non exfpeftavit, ejus cafta generatio numquam paflura fucceffionis detrimentum
durat; quando ecclefia in filiisfuispereleemofynasipfius divinaelaudisfemper
accipit incrementumrquam cum Chrifto fuo,quem amavit, in quo credidit, quem
dilexit,etiam poft mortem vivere figna crebra loquuntur .Ad memoriam ejuldem'
caeci vifum, exftin&i vitam, muti loquelam, aures obftruflae recipiunt auditum.

24. Quanta igitur illafuiffe credimus, quae vivens nullo tefte, dum ja&antiam
vitat,fola exercuit, cum tanta illam poft mortem figna feciffe, fub oculis omnium
viderimus ? Ad nos ergo figna ifta, quae foris miramur, intus transferamus, vi¬
tam noftram & mores corrigamus, ut fi virginis confortium non meremur, poft
declivia vitiorum fit nobis praBmium per virginem tantum fupplicium evafiffe
peccatorum. -

Virginisiftedocet Chunegundis geftalibellus.

Plura tamen dicenda tacet, dum flumine mergi,

;/ Cymba timet, moritur quae tangit beftia montem.

Sed quae lingua filet, pro virgine figna loquuntur,

Quae famam laudis ejus tam crebra loquuntur,

Dum caecis, mutis, claudis, optata falutis
Cura venit; dum languor abit, febrifque recedit,

Vita redit, recipitque cutis confperfa colorem.

Hoc potuit qui cun&a poteft dare virginitati;

Qui montes transferre valet dare credulitati.

'Nupta viro fub lege viri vult virgo latere,

Sponfa fubarrhata, fponfo tamen inviolata,

Et Chriftum fub corde virum fibi legit habere.

Servat virgo fidem, res claruit igne probata.

Difcite conjugium caelebs, ubi nulla voluptas:

Qui fine miftura fervant legalia jura,

<■ Cun£la nihil penfant quae mox fuerint ruitura,

Hic in fpe fru&us mittentes femina luftus,

' Gaudia longa metent. Agnumque fequentur in albis.

Oramus te, virgo fan&iffima, imperatrix gloriofiflima, quae terras mifericordia-
rum tuarum operibus, caelos refperfifti virtutum floribus; flu&uantibus in mun¬
do tuis affifte, procellas turbinolas adverfantium tuis orationibus propelle, cun-
6k>s tibi devotos, vitiis propulfis, perpetuo tuis fac gaudere beneficiis & meri¬
tis , & omnes fcribentes fi ve fidelium legentes hujus textum le£lionis, fru&u non
priventur fuae partae devotionis. Amen.

BULLA I N N O C E N T I I III.

v»«

- de Canoni^atione fanlite Chunegundis.

I Nnocentius epifcopusfervus fervorum Dei, venerabili fratri Thku-
monu epifcopo, & dile&is filiis Capitulo Babenbergenfi falutem & apofto-
licam benedi&ionem. Cum fecundum e vangelicam veritatem nemo accendat lu-
cernam & ponat illam fub modio, fed fuper candelabrum, ut omnes qui in domo
funt videant; pium pariter & juftum eft, ut quos Deus merito fanftitatis coro¬
nat & honorat in caelis, nos venerationis officio laudemus & glorificemus in terris:
cum ipfe potius laudetur 8c glorificetur in illis,qui eft laudabilis & gloriofus in fan-
flis.Pietas enim promiffionem habet vitae, quae nunceft,& futurae, dicente Domi-
Dtui . 16.19 110 P er Prophetam: Dabo vos cun&is populis in laudem , gloriam & honorem; &
t(h t per fe pollicente: Fulgebunt jufti ficutfol in regno Patris eorum. Nam ut luae
4™ ' l 3 ’ virtutis potentiam mirabiliter mauifeftet,& noftrae falutis caufam mifericorditer

ope-

m Thiemo anno 1191. Popponi lcu Pottoui lUcceflit, fedemqne reliquit anno nvi.

Digitized by

Google

S. CHUNE G U N D I S. 4 u

oletetur> fideles fuos,qnos feraper coronat in caelo, frequenter etiairi honorat in an. chx.
mundojad eorum memorias figna faciens & prodigia>per qu* pravitas confundam 1 040
tur hatctica,8c fides catholica confirmetur.Nos ergo,cariflliw,quantas poflbmus, * M * rt '
etfi non quantas debemusyornnipatcnti Deo gratiarum referimus aftjones y qui in
diebus rtoftris^d confirmationem fidei catholica & confufiortem haereticae pravi*
tatis evidenter innovat figna, & miracula potenter immutat, faciens eos coru&a»
re miraculis,qui fide catholicam tam corde quam ore, necndn & opere tenuerint.

linter quos beat* memori* K 01* b q und il, Romanorum imperatrix augu-
fta, qu* degens olim in mundo magnis racritisprar pollebat, nunc vivens in cado
multis corufc at miractdis,ut ejus fanfiitas certis indiciis comprObeturXicct enim
ad hoc ut aliquis fanftns fit apud Deumin Ecciefia triumphante, foia fnfficiht fi¬
nalis pcrfcveramtia,teilante Veritate,qu* dicit: Qubniam quiperfe veraverit uf- Io

que in finem,hic falvus trity $c iterum 2 Efto fidelis ufque ad monem, & dabo tibi
coronam Vit*; ad hoc tamen ut ipfe fanflusaptid homines habeatur in Eccklia
milicante^oo funt necefiaria,virtus morum,& virtus fignorum, videlicet merita
& miracula, ut & h*t & illa fibi invicem conteftentur. Non enim autmeritafme
miraculis, aut miraarfafine mentis plene fufficiunt ad perhibendum inter horni*
nes teftimonium fan^litati: cum interdum angelus fatan* transfiguret fe irt ange*»

Inm lucis :& quidam opera fua faciant , ut ab Jronrinihus videantur: Sed & magi
Pharaonis olim figna fecerunt, & Ahtichriftus tandem prodigia operabitur, ut, fi
fieri poflet,in errores etiam inducanturEle&i. Verum cum & merita fana pCaqe*
dunt,& clara fuccednnt miracula, cerrum praebent indicium, fanftitatis,ut nos ad
ipfius venerationem inducant^quem Deus & meritis procedentibus, & miraculis
iubfequentibus exhibet venerandum.Qu^ duo ex verbisjEvangelift* pleniascoP
liguntor,quide Apoftolisloquensajcfeat: Illi autem profeci prodtcaveruiitnbdi u ^ ( i6
que,Dotninocooperante,5cfermonem confirmante faquemibtsfigflls. i0 . '

Sane cura ad audientiam bon* memori* Cieles-tini pap* a , pr*d#eeflbris
mei,merita 8c miracula pr*fat* imperatricis, vobis referentibus perveniflent,ut
ipfe de illis notitiam conciperet certiorem, inquififionem eorum venerabilibus
fratribusnoftris Auguftenfi &Ciftenfi & bon*memori* Vvirtzburgenfi epifeo-
jHs,&dileflis filiis Eboracenfi ,Lancbeimenfi , & Hailfbrunenfi b abbatibus per
apoftolica feripta coramifit: poft cujus obitum ufqne adeo manifeftari coeperunt,

Sc multiplicat 1 miracula, ut ex evidentia pariter & frequentia, fan&itas ejus ab
otnnd}us,quafi notoria pr*dicetur,fient ex multis teftimonialibus litteris Epifco-
porum, Abbatum, Pr*pofitorum & Principum, necnon & aliorum multorum nu*
per noftro exftitit Apoftolatui referatum.

Venientes igitur adApoftolicam fedem ex parte veftra dile&i filii D. abbas
Michelveldenfis c, Gundelus decanus,Cunradus cufios, Marcus Archidlaoottfas ,
Hermannus fubdiaconus majoris ecciefia veftr*, LupoMus diaconus Ste-

phani, Borchardus diaconus fan&* Mari*, nobis & fratribus noftris htraiilifcr
lupplicarunt, ut ex plenitudine poteftatis, quam Jefus-Chriftus beato Petro con-
ceffit, praenominatam Imperatricem fandiorum catalogo dignaremur adferibe-
re,decernentes ejus memoriam inter fandlos ab univerfis fidelibus de cetero cele-
brandanfccum hoc fublionle judicium ad eum tantuin pertineat, qui eft beati Petri
fucceffor & Vicarius Jefu-ChriftiXJos itaque cognofcentes,quod hoc revera judi¬
cium fublimius eft irtter cetera judicia judicandum, inipfins examinatione ple-*
nariam volumus adhibere cautelam«Et ideo pr*n6minatos jurfajurandi religione
conftrinximuSjUt puram nobis fuper hoc dicerent veritatem.Qui jurati dixerunt»
quod,fient ex celebri fama & follemni feriptura noverunt,beata Kuneguwdis
ian&o H e n & 1 c o imperatori fuit matrimonialiter copulata » fed ab eo non ex-

ftfat

u Is eft Cxleftinui III. creatus die 14. Aprilia anno- 1191. obiit die 8. Januarii anno 1198. cui
ftatim Innocentius III. fuit (ubftitutu*.

k Eboracum vulgo. Eirucb , nobiliftimum Franconiz monafferium Ordinis Ciftercienfts , in difceil
Herbipolenfi (itum. Ejufdem Ordinis eft LuneKbomb, fed in ipfa diceccfi Banibergenfi . Conditum fuit a
beato Qttone epifcopo BamftevgeHfi , lient 8 c fequeos KeMfumitni ,■ itertv Ordinis Cirterkiehii.

c Alias Miehielis cairfpus* illuftre Ordinis noftri coenobium ab eodenr (knfto Ottone conditam, cu¬
jus abbatum catalogum exhibet Bucelinus in Germania (aera, ex quo patet tunc temporis Adalbertum e^islo¬
ci abbatem fuifle. Hinc littera D. forte hic domnum figoificaK

Digitized by LnOOQie

4H ■ i V I ■ T 'V A ■' '•

ann. ch. ftitit carndhtefcdgnita. Unde cum dominus Imperator ageret in extremisvPr in-
1040 -cipibus & parentibus inquitde illacQualem mihi eam affignaftrsjtalem vobiis eam
3- Mort. jeCgno.virginexji eam dediftis ,&virgiaemreddo. Siiamergo virginitatem 3 >o-
mino confecravit & fervavit intaftam/itaquodeum aliquando, inftigantehuaia-
nigenerisinimicoyfufpicroquaedamcontraipfamfuiffetexorta,, ipfautfuam in¬
nocentiam demonftraretyfupesr igmKis vomeres nudis plantis inceffit, & proceffit
illatfa. Item fanOus Imperator Henricus & haec imperatrix- egregia Kunegundis
de propriis facultatibus Bambenbergenfem Undaverunt eccleiiam & dotave¬
runt: quam eum fuis omnibus pertinentiis ex fervore devotionis,quam ad Apofto-
licam ledem habebant,beato Petro Apoltelorum prinqi^iobtulerunt, annuum ei
cenfum,ad indicium quod juris fitecclefoe Romina^ol ventes:: fed& alia plurima
beneficia piis locis & venerabilibus ecclefiis confdlerunt ,Chriftumfibi facientes
: haredem.Haec & alia retulere de meritiside miraculis afferentes,quod eis prasfen-
tibu r s & videntibus ad memoriam hujus virginis caci vifum, claudi greffum, muti
verbum,& furdi recuperaverunt auditum^a liilque langiioribiisdmpetiti frequen¬
ter & evidenter plenam confecuti funt fanitatem: & quod’ eft mirabilis navitatis
&movi miraculi, pulvis de tumulo ejusaffumtus faepe converfus eft infrumen-
turauNosjergo de meritis & miraculis ejus multis &magnis non folum teftimoniis,
fed & teftibuscertiores effefti, cum fecundum Prophetam, laudandus fit DCus in
fan&is fuis; de Fratrum noftroram confilio, & Pontificum multorum apud fedem
Apoftolicam exfiftentium, ipfam/beaiam virginem Kunegundem catalogofan-
ftorum adfcripfimus, e jufque memoriam inter fanftos decre vimus celebrandam.
Quapropter univerfitatem veftram monemus & hortamur in Domino, per apo-
ftolica fcripta mandantes, quatenus quod nos fallemniter & caute ftatuimus, vos
hiatas ifi ter & devote fervetis, ut meritis ejus & precibus apud mifericordiffimum
; Judicem indulgentiam confequamurCollegam autem & alias orationes in com-
Uletnoratiqne ejus dicendas edidimus, quas in hac pagina duximus fubfcribendas.

ORATIO.

Omnipotens & mifericors Deus,qui a gloria tua nullum excipis fexum, nullam-
que conditionem excludis,te fuppliciter exoramus,ut ficut beatae Kunigunda: vir¬
gini tuae , poft terreni culmen imperii, caeleftis regni folium contulifti: ita meritis
ejus & precibus,nobis quoque famulis tuis aeternae felicitatis praemia largiaris, per
Dominum,

SECRETA.

., Sacrificium laudis tuae tibi, Domine Deus nofter,offerimus, tuam clementiam
implorantes, ut per hujus facramenti virtutem, intercedente beata Kunegunde
virgine tua,nos & a peccatis expedias,& a periculis tuearis.Per Dominum,

COMPLENDA.

i Sacramentum redemtionishumanae, quod in honore beatae Kunegundis obtuli¬
mus,tibi nos,Domine,reddat acceptos ut per hoc quod & accepimus ipfi de tuo, &
fulcepifti de noftro,in tui femper unione vivamus: qui cum Patre.

Datum Laterani 3. Nonas Aprilis,Pontificatus noftri anno 3.

ANrnDE BEATO HELIA ABBATE

,».A + prii. COLONIENSI.

Ubi de V. Volperto Tuitienfi abbate primo .

Helixgefta I
ex viriis
sudoribus .

COTI fanttit at e in Germania celebres pajjt m occurrunt boc facolo , inter
quos enituijfe H eliam Colonienfem abbatem tejlantur fajli facri^qui

ejus

Digitized by booQie

DE B. MELIA ABB. COLONIENSI.

4*3

ejBfflfhm fiam die J %. Apulis commemorant»Latet nos an unquam ejus vita fcrip- an. cm
tis mandat a fuerit , quare pauca, qua in veteribus auftoribus de eo invenimus , coi- J 04 2
liger efuffkiat . Eum monafieriafan6ti Martini &fanttiPant aleonis Colonia fi- **•

mulfBxijfc auSor eft Marianus & ipfeScotus , 0 " Colonia ifiis temporibus degens .

Illuni vero inter celebrior et abbates , quifxculo 11. religionem ecclefiafticam fio-
tertfecetunt , rofenfeb Sigebertus in Chronico ad annum 1027, ubiipfum Heliam
Golortienfem appellat* Eumdem fanftitatc & prophetia clarum fuijfe feri -
bit Hugo Menardus in obfervatianibus ad MartjrtologiunrBenediftinum, quodpjuf-
dom Mariani audoritate confirmat . Nam cum PiUgrinus arcbiepifcopus Colonien-
fisyinv idiofis viris inftig&tus, vellet illum cummonachis Scotis , quos in utroque
manofierio regebat , ex ditionis Colonienfits finibus eliminare , dixitfan&us Abbas ,
r*m Juis monachis ex aula regia revertens: Si Chriftus in nobis peregrinis eft, num-
quam vivus ad Coloniam veriiat Peregrinus. £)uod ita Deus complevit , Eadem ha¬
bet T rit bimius in nova Chronici HirJaUgienfis editione ad annum 1055.

2« Helix , etiam defundi, fanBitatem multis miraculis fuijfe comprobatam tefia - C]ini$ mi
tkridem Ttit ternius in libro 3. de viris illufiribus ordinis JanSi Benedifti. Edura racui». 1
de eo tabet in nova C hronici Hirfaugienfis editione Jam laudataad annum fcilicet
1 041. ubi fie loquitur . Eode anno mortuus eft Elias abbas monafterii fan&i Mar¬
tini Scotorum in Colonia, vir integerrimas convcrfationis, qui ad menfuram Re
gulfc fan&iififfli patris noftri BenecUCti una cum monachis fuis vitam duxit valde
arduam & re ligiofam, paucifque tunc temporis imitabilem; ratione cujus multas
a carnalibus hominibus quotidie fuftinuerunt infidias, qui bonorum opera viro¬
rum , qute imitari non poterant, impio dente, peffunas aemulationis provocati Au¬
dio , Ut folet fieri, carpebant. Hac ille occafione, uti videtur, eorum qua a Piltgri-
nopetpejfum fuijfe Heliam ex Mariano fupra dtxhms *

3» Ceterum Helix fan&itatem haud ignotam Colonienfihus fuijfepatet ex vita
fan&i Heriberti ejufdem urbis atchiepifcopi , ubi legimus beatum pontificem, eum fe- affiftit; e *
Je morti proximum cjfe perfenfijfet , nuntiosfiatim mifiJJe ad Heliam occerfendum,
qui ei in extremis agenti adejfet % Sie quippe habet Lambertus prima vita jan&i He-
ribetti auftor coaqualis, apud Bollanaianes die 16* Martii . Sentiens fe corporis
viribus paene deftitui.». .legatos fe Amanter Coloniam mittit, fer vom Dei praeci¬
puum domnum abbatem Heliam, ad vifitandum fe properare dcpofdt; a fratri¬
bus urbis precis fuse implorat auxilium, ut tali propugnaculo fuma tuerentur exi¬
tum «Adveplens di&us pater jacentis cubiculu ingreditur, fermo fpiritalis $d in¬
vicem de confolatione anima conferitor; quod fi princeps mundi ad Filium Dei
venit, & fuum tiihil in eo invenit, cavendum eft viam univerfa carnis ingreffuris
ikt* pro his omnibus providendum, quantum finit haec mortalis infirmitas, ut ante
horatn obftruatur quique aditus ad verfus illius verfutias &c. proinde hortatur epi-
itola beati jacobi apoftoli, ut ad infirmfi inducantur Ecdefias presbyteri, & orent
iuper eum, inungentes eum oleo in nomine Domini, 8c oratio fidei falvabit infir¬
mum ; & fi ih peccatis fit, dimittentur ei. Quapropter, inquit archipraefui, tu pa¬
ter mihi a Deo deftinatus,perfice in me hujus au&oritatem un&ionis exoratus, ut
quitquid nocivum contraftum eft a meis fenfibus, his facris evacuetur donis fen-
Cti Spiritus. Induitur abba veftibus huic aptis officio, defertur oleum cum honore
debito, more fuo conficitur in corpore fanCti Dei falutaris undtio, & in conclufio-
ne ipfius officii participatur corpore & fanguine Dominico.. Memoratum vero
abbatem & alios fideles, vere filios ecclefia», non patitur fe deferere, fuadens eis
pro confolatione fua de lcripturis fanftis 8c Patrum teftimoniis fermonem confe-
rere, & aliquoties pro fe orationi incumbere.

4. Subjungit idem auftot fervis Dti revelationes a Deo faftas fuijfe de proximo Vvoipertu*
btati antifiitis exitu , quarum nonnullas profert Rupertus , qui alteram beati Heri - Tnitif!
beet i vitam fcripjit \ ex his unam abbati Helix , quem virum venerandum appellat,
ofienfam deferdtit his verbis : Fuerat autem ejufmodi fomnium eumdem pontifi¬
cem, facris atque fcfti vis indumentis perornatfi procedere, quafi ad celebranda
follemnia miffarum, folum tamen atque incomitatum, clero exfpe&ante tacitur¬
no , cujus idem pontifex, quafi Romam peregre profecturus benedictionem flagi¬
taret : Qui & folus ut videbatur decimavit, & nufquam repertus eft * Paullo ante

dixe-

Digitized by booQie

ANN.CH
IO4.2
'ApriL. ix.

Vvolpcrms
1. abbas
Tuitii,

Eju* vittu.
<«,

*«'• jx.

* 1. meti
die,

©bit,

414 DE B. HELIA ABB; OOL 0 NIENSI.

dixerat , prasdiftfi abbatem, a beato pontifice pro confolatione ^-cantmui*

duabusno&ibus,ubi paruquid fomni percepifiet, dariffimk yiftonibus fiiiffe in-
ftru&um, quod ille brevi ejfizfi corpord migraturus. Hac illi pe? plura- de bcatp
Helia licuit colligere , cujus exitum anno 1041, Tritbemtus tonfignat; Marianus
•vero Scotus anno fequentiubi eum virum prudentem Sc reiigiofum appellat. He¬
lia memoria celebris efiin variis Germania Martyrologiis die 12. Aprilis y quode-
cejfijfe dicitur apudMarianum. Eodem die cum fancli titulo in JVLtrtj/rologio Bene -
didino & ingenerali catalogo P bilippi Ferrariimemoratur .

5, Porro occafione hujusfandi viri , cujus tampraelatam mentionem facit uter¬
que audor vita fandi Heriberti arcbiepijcopiColon ienfis,l ieeat nobis aliquid adde¬
re ex ejufdemfandi fecunda Vita de Vvolpcrto abbate Tuitienfi ^ qui eodem tempo¬
re ac nofier 'Helias apud Colonienfesflorebat . Itaque Rupertus , quem jam fecunda
vita fandi Heriberti auftoremcjfe obfervavimus , & ipfe T uitienfis menafierii far
culo fequenti abbas ypofi defcriptas beati Heriberti in monafierioTuitien.fi , quod
ipfe condiderat , exjequias^ narrat fepulcrum beati antifiitis miraculisfrequentibus
corufcajf ?, ex quibus unum inter cetera obfervatione dignum cenfet . Res y inquit ,
-bocmodo gefia e fi. Vir vitas venerabilis Volpertus cgnobii, quod ab eodem
fan&o Pontifice conftru&um fuerat, pater primus, recenti tanti prffujis obitu
magis excitatus, qupt-idianis, raaximeque no&urnis pervigil infiftebat orationi¬
bus . Erat multorum monachorum pater, quippe cui propter egregiam vitg con-
verfationem, fcientiamquoque &dile£tionis abundantiam, nonfolum praefati
cfnobii,verum etiam monafteriarunifanftiPantaleonis fan&ique Viti cura vel
providentia commiffa fnerat . Huic per omne tempus vita; continuum paneftu-
dium fuerat.matutinos praevenire hymnos, folitariifque vigiliispfalmos decanta¬
re Davidicos; & hunc fan&um fervorem ejus dolor, qui de tanti patris obitu acci¬
derat, majoremut jam di&um eft, effecerat. Cum ergo quadam no&e ad hoc
jpfum opus ardentius infifteret, & magno caritatis igne fanda orationis incenfum
adoleret, re verafumus aromatum ejus altius.aficendit , & ante oculos Domini in
caelum ufque pervenit: nam illo diutius orante... locus contremuit.fepul¬

crum beati viri patefa&um eft, & fandus Dei egredi vifus eft. Ifque ftans prope
viruqa jamdidum, leniter tangens illum quid operaretur fcifcitatus eft.tan¬

gens prius latera ejus baculo pontificali, cum,quo fuerat tumulatus. Vires ille re-
iumfit, 8 c ad interrogata refpondere praevaluit.... cui intulit haec .* Orationibus,
•frater mi, fedulis vigilanter infifte, & vivorum atque mortuorum parentum vel
familiarium tuorum falutem exorans, mei quoque memoriam abundantius habe.
Scito enim, & veritatf loquenti mihi praebe fidem, quia obitus mei die tricefimo,
ui nunc imminet, mecum pranfurus es. Hoc ille audito, paeue exanimatus refe-
if in eodem loco. Tandem vera fpiritum paullatim attrahens relpiravit, bacu¬
loque innixus furrexit, & corpore ac mente tremens vix adlediiium pervenit.
Mane fado, in conventum fratrum de more proceflit, Termone protulit aedifica¬
tionis fatis eloquenter &cum fpirituali amatu magnae venuftatts: inter cetera
maxime illud exhortans, quod egregium decus eft monachorum, ut videlicet oris
fui cuftodiam haberent ad filentium, quia ficut propheta teftatur, cultus juftitiae

eft filentium.Conventu loluto, feniores tantum & qui magis fpirituales efle

videbantur, fecretius ad vocavit,& quae viderat, quaeque-audierat eunda per ordi¬
nem retulit... .die tricefimo cum efiet in itinerejnotz, fexta* rogabatur,ut prande¬
ret .ipfe non abnuens.prsemifit opus Dei, fextamque hor 3 de more cum

duobus, qui obfequio ejus aderant, fratribus canere incoepit. At ubi ventum eft
ad ledionem, quam nos capitulum dicimus, haec autem erat: Chriftus refurgens
ex mortuis jam non moritur, &c. refpondentibus illis Deo gratias, continuo fpi¬
ritum exhalavit..... Allatum defundi corpus ad monafierium , prope fepulcrum
vatis fui, videlicet iandi Prasfulis Heriberti , cum libitina depolitum eft inter ex-
fequiarum vigilias. Pauper quidam a cunabulis contradus , inter fepulcrum
fandi & defundi feretrum pernodans incolumis evafit , quodmtr acutum utri¬
que ^ fando videlicet antifiiti, & pio abbati attributum e fi. Mqrtuus efiVvol-
pertus die Aprilis i\.anni 1021. nomen ejus infafiisJa eris nufquam invenimus ,
quarefatis fuit Venerabilem appellare ,

3 i

Digitized by ^.ooQie

> 4*5

D E B EAT O A M NIC HA D O

monacho Fuldenfi. . T , v.

i. "V T EMOnefcitFuldampattntijfimum Germani*monafletium, a boat*Bo-

_f \ nifacio Archiepifcapo Maguntino conflrudium , vir istim df&tina ,tum
fan&itate clariJpmisfloruiffe . £x f is undecimo f acula enituitpotj/fimum Amni-
cbadus monachus, qui cum in Scotia monafticam vitam ageret, Corchranm abbatis
fui jujfu exfulare coaftus, Fulds venit; ubi cum multos annos in cella reclufus exe-
gijfet , ibi tandem vitafunBus ejl, cujus fandlitatem miracula quapojlmodum ad
ejus fepulcrum patrata fuere., declaraverunt, ' f fs { f

2. Hujus rei tejl? idoneum habemus Marianum Scotum, qui & ipfe e Scotta F ul¬
dam accedens, toto decennio in Amnichadi cella paritet reclufus, ad ejus fepulcrum
Mijfa facvificium Deo omnipotenti obtulit, ut ipfe ait inCbronjcg ad annum r p4j.
quo Amnichadum obiijfe commemorat. Anno , inquit, 1043. Aranuchadiis Sgptus
monachus & inclufusobiit 3. Calend. Februarii in monafterio Fuldenfi, fuper cu¬
jus fepulcrum vifafunt lumina & pfelmodia audita: fuper quem ego Marianus
Scotus decem annis inclufus, fiipcr pedex ejus ftans, quotidie Midas cantavi .14
ejlabanno 10 5p. quo reclufus effe coepit, ut ille ipfemonet, ad annum lo6p.

Plura de Amnicbado ab eodem Mariano memoria prodita fuiffeex Florent io
Vvigornien fi monacho difcimus, qua cum in vulgatis C hronici Mariani editioni¬
bus defiderentur, ea Florentis ipftus verbis referre vifumeft. Sic aut?-habet ad an¬
num 1043. Amnichadus Scotus monachus & inclufus in Fulda obiit:fuper cujus fe¬
pulcrum Marianus hujus Chronicas au&or decem annis ad pedes ejus ftans inclit¬
ius MilTam cantavit, qui etiam hasc de fupradi&o Amnichado retulit, Ipfe, in-
„ quit, cum in Hibernia effet infula, qua: jKeltra dicitur, quadam die fratribus
„ quibusdam fuperveniemtbus cum licentiafeniorisfui, nomine Cortram, ea-
„ ritatem eis fecit .* cumque quidam poft cibum effent egreifi, illi qui remanfe-
„ rant ad ignem fe calefacientes confederunt, atque bibere ab eo petierunt:
„ quo nolente fine licentia, coegerunt illum. Tandem confenfit, prius tamen
„ exeo potufeniorifuo,quafibenedi&ionem mifit. Craftinoautem ab eo in-
„ terrogatus, undefibi illum potum mifilfet, omnia quas gefta erant retulit:
„ moxque propter hanc tantam culpam eum fenior de Hibernia exire juffit:quod
„ ille humiliter adimplevit.-ficqueFuldam veniens, fanfte vivendo inclufus,
„ ut prodixi, obiit. Hoc autem mihi retulit Tigernah fenior meus, cum quam-
„ dam culpam parvam coram eo fecilfem. Me quoque audiente in Fuldam in-
„ clufo, quidam religiofiffimus ejufdem c?nobii monachus, nomine Guilielmus,
„ fupradiftumAmnichadum jamfepultumrogavit, utfe bepediceret, atque,
„ ficut poftea mihi confirmavit, eadem no6te per vifurn videre Amnichadum in
„ fepulcro fuo ftantem, nimio fulgore nitentem, & extenfa manu fe benedicen-
„ tem, totamque ipfam noftem etiam ego mellifluo plenam odore duxi. Haec ait
„ Marianus.

4. Hunc Mariani ex F lorentio locum illuflrat ] oh annes C olganus in Ahiis fan¬
diorum Hibernia ad diem 3 0./ anuarii, ubi obfervat beatum hunc virum Anmcfaa»
d um appellari debere, quod nomen regiuncula quadam & familia nobilis Hibernia
adhuc retinent , Siolnanmechadha, id ejl, ftirps Anmchadi, etiamnunc ditia: haud
longe vero ab eadem regione dijlat infula Kealtra, in qua Amnichadus nojlermo-
najlicamvitamegijfe dicitur .Cujus Magiflrumin vulgatis Florentii editionibus
Cortram didtum, C olganus Corcram appellari debere contendit,quem anno 1040.
defundi um in nonnullis Martprologiis memorari ob fervat . Denique idem C olganus
'Tigemacbum duplicem laudat, quorum alteruter hic laudatus Mariani magifiar
fuit. Prior anno 1061.alter anno 1088. obiit. Prioris,qui, ut veri JimiliuseJl
Marianum habuit difcipulum, memoria in vulgatis fandiorum Hibernia Martyr olo
giis die 13* Maji celebratur.

5. Porro preeter Marianum & Florentium, T rithemius alii que rerum tum Ger*
manicarum tum Hibernic arumferiptores, Amnica dum, veluti virumfandi um &

pium

ANN Ot
*°43

3 * 11 «.

Amnicha¬
dus Fuldas
inclufus.

Ejc Mariano
Scpro.

Et ex Flo-
rentio Vn.
gornienfi.

Item ex
Colgano •

Digitized by L.ooQie

4 i 6 DE B. AMNICHADO MONACHO,

JW. CHR. pium laudaverunt , cujus nomenin vulgatis MaHyrologiis die 30; Januariipajfim
1043 ‘of currit, quampif memori# ipfius^quantpfn quqjtejn rcfcireficuit^ nuhjo publico fui-
?«• Jan. tu um quam celebrata fuerit. Trit Semitis tamen Ttbro '3. de viris tllujtribus Ordinis
S, P. Beneditti cap. 24.4., proindeque intercos qui fanfti & canonizari fuerunt , eum
recenfet. Ei quidem in nava Chronici Hirfaugienjis editione ad annum 1043. eum-
dem . quem ibi Amichadum appellat j ad pittiam felicitatis aerem* tranHn^jalfe
fcribit; tum fubjungit lupe# ejus tumulum noQurno tempore lumina oiViqitus
miiffalucereyifa fuiffe , voces cantantium Angelorpm auditas, & plura oftenfa

miracula*'

*s aJhjLtjUkjL sjl&m s juitejt.

'ANN.CH.
• IO43:
1. Febi-.

D E

CLARO MONACHO

& reclufo Selgenuadienfi. --

4. f' UPLEX fuit in Germania monafierium Selingefladt ditium , quorum
Monaft.Se. | J . primum Carolo Magno imperante corijlru&um indige e fi Moguntina , ob
dupUx! Eginhardi feceJJ*m celebre fuit . Alterum paullo pojl JdnBus Altfridus Hildesbe-

•imenjis epifeopusin fua digeeji condidit. In priori , quod iri honorem fantlorum Pe¬
tri & Marcellinimartyrum confecratum ejl, Jaculo undecimo floruit'Clarus , cuius
gefta, prorfus ante a nobis igtfota , ex nova Chronici Hirfaugienjis T rithemii edi¬
tione apud fandum Gallum adornata , utcumque nota Junt . Locum hujus auBoris
integrum deferibere vifum 'ejl , cum nihil aliud fuppetat ad commendandam beati
hujus vir i memoriam . Sic itaque habet ad annum 1043.

2. Claruit his temporibus in Cf nobio fan£lorum martyrum Marcellini & Petri
citri eio,. *jn Selgenftat Moguntinpdi^cefis, monachus quidam, converfatione fimul & no-
g,Uffl ’ -mine Q i a r us, qui tam in divinis Scripturis, quam in f*cuiari [litteratura nobi-

diter do£lus, St divino tandem Spiritu miraculofe infpiratus, omne ftudium fuum,
-inquo priusdele&abiliter folebatoccupari ,convertitad amorem Dei. Nam de
-licentia fui Palloris, ut Chriflo fervire totis potuiflet viribus, omnium c$pit ho¬
rni inum declinare confortium, &inclufus juxta idem monafierium in artiffima
cella gratum Deo exhibuit famulatum. Annis triginta ferme in eodem loco fuit
-pro Dei amore fpontanea voluntate reclufus, devotiffima intentione in Dei lau¬
dibus femperoccupattfs. Oftavo reclufionis fu* anno Spiritum-fan£lum prophe¬
tias st Domino accipere meruit, & deinceps ufque ad mortS in omni puritate men¬
tis & corporis duravit. Carnem & omne quod vitam habuerat non manducavit,
vinum !& ficeram cun&is diebus reclufionis fu* non bibit: in fpirituali exercitio
■fuit continuus, le&ioni divinaru Scriptura rum, orationi & contemplationi fera-
rperdeditus, & nullo umquam tempore otiofus. Tandem pofl multa fanflarum
virtutum opera-, pofl clara de futuris contingentibus, quae Deus voluit illum prae¬
dicere vaticinia, anno Dominicae Nativitatis praenotato, prima die menfisFe-
■bruarii, ut verus Dei fanftus, ad requiem csleftis patri* vocatus moritur, & in¬
ter chmum& altare fumma cum reverentia & honore fepelitur; incujustranfi-
Aiiipunao' tu voces cantantium angelorum fub melodia inenarrabilis fuavitatis audit* funt,
114 ' * •’ -non ab omnibus qui aderant, fed a quinque monachis, Brunone, Hermanno, Ru-
J chv vino, Johanne & Rudolpho, quos vit* fan&imonia fecerat dignos; qui & ipfi
quinque orantes exauditi funt, & eodem anno ad Clari confortium moriendo
tranfmigrarunt. Series autem cantici, quodpr*cinentibus angelis audierant ,
hunc tenorem continebat: Incalejlibus regn is fan florum habitatio efi^alleluia; &
in aternum requies eorum , alleluia, Cuflos quoque ecclefi* prffati monaflerii,
nomine Erlungus, monachus probat* fidei 8c religionis, feptem vicibus candelas
ad tumbam ejus pofitas, quas exflinxerat fua manu, divinitus reincenfasreperit.
Multa de hoc fanfliffimo viro in fuis compilationibus Marianus Scotus monachus
Tulden fis, & alia miracula de fanftis, qui fuo tempore claruerunt, recitat, qu*
nos brevitatis caufa omittimus.

3. Nihil de fantlo Claro reperimus in Mariani Chronico; nec aUa ejufdem auflo-
An abbis rn opera , in quibus forte hac miracula habebantur , videre licuit . At T rithemius in
cianjf fue- altera Chronici Hirfaugienfts editione ejufdem C lari meminit , cujus fejlivitatem

Digitized by

Google

DE S, CLARO MONACHO. 417

die 1 .] annat ii celebrari dicit : quo re vera die variis in Martyrologtis ipfius memo- ANN. CH.
riarecolitur. Porro idem Trithemiusin libro %. virorum illuflriumOrdinis fanfli 1043
Patris Benedifli cap. 24.6. Clarum nojlrum fanfti Marcelli abbatem appellat, Febr '
quod anfamprabuit Arnoldo Vvioni, Ferrario, aliifque Martyrologtorumfcripto-
ribus, Clarum abbatem /an florum Petri & Marcellini appellandi ; quamquam ex
ipjornet Tritbemii loco, quem defcripfimus, certum videtur Clarum numquam ab*
batem fuijfe,multo minus f an florum Marcellini & Petri, f ve Selgenjladienfs mo-
najlerii, cujus loci abbatum feriem habemus apud Bucelinum in Germania facra,fed
in quo nufquam Clarus abbas comparet : & quidem eo tempore, quo Clarus 'tbire-
clufus fuit, abbas erat O T T o hujus nominis fecundus . Erroris occaftonem prabuit
alter Clarus, Viennenjts monajlerii fanfli Marcelli abbas, qui item hoc ipfo Kalen¬
darumJ anuariarum die in fajtis f acris celebratur. Ceterum an Februario menfe, ut
habet nova T ritbemii C hronici Hirfaugienfis editio, an Januario, ut in altera edi¬
tione legitur, defunflusfuerit Clarus,plane incertum nobis eft. Qui enim nomen ip-
Jius in fajlis facris Kafendis Januarii fcripferunt, hoc T ritbemii exemplo fecere,
quibus nota non erat nova C hronici Hirfaugienfis editio , C larum J anuarii C alen¬
dis obiijfe dicit idem Trttbemius in libro laudato virorum illujlrium ; fed cum eum
ibi fanfli Marcelli abbatem appellet, vereor neipfemet Clarum Viennenfem cum
Selgenjladienji, de quo hic agimus, confuderit : quare T ritbemii novam editionem
fecuti, diem 1. Februarii retinuimus .

4.. Variant Udem auftoresin ajjtgnando anno, quo ex hac luce migravit C larus Annuj obi
tiojler Selingejladienfs. Ipfum anno circiter 1 o6o.jloruijfe vulgati recentiores au* tas.
floresfer ibunt; fed iis praferenda ejl aufloritas T ritbemii, qui in utraque Chroni¬
ci Hirfaugien Jis editione diferte habh annum 1043. ei extremum fuijfe.

DE^InUTI^^ ANRCH.

Vviltomenfiin Anglia, io 45

9 17.JM.

1 */^\ U AMQJJAMde beato Brithvvaldo ,feu, ut aliiferibunt, Brithvvol- s. Brith-

V,^ do,pauca nobis dicenda occurrant, ejus tamen memoriam , qua celebris ejl
apud Anglos, omittere non licuit i Eum e Glajlonienft monajlerio, ubi vitam mona- Gi»fto-
jlicam agebat, ajf imtum ad Vviltonienfis ecclejiee regimen fuijf ?, confentiunt om- nie “‘*
nespojl Vvillelmum Malmesburienfem lib. 2.Pontificum Anglorum cap. de Vilto- emendi!'
nienjlbus epifeopis. Id anno 996. contigit, qui Alfricus, cujus vitam fugerius
edidimus ad annum hujus faculifextum,in fedem C antuarienfem eveftus ejl. Ita
vero fapienter ac pie eccleftam fuam adminijlravit nojler Brithvvaldus, ut pojl
mortem fandorum Catalogo adferibi meruerit, quo nomine apud gentis fua auftores
pajfim celebratur.

■ 2. Quid autem in epifeogatu gejferit, nemo ejl qui Jingulatim f criptis tradiderit,
quamvis conjicere liceat, ipfum multis perfunflum fuijfe laboribus, cum toto fere
ipjius Pontificatus tempore, quod Jane diuturnumfuit, provinciam Jibi commiffsm
a Danis ,Jimilibufque barbaris gentibus vexatam ac devajlatam fuijfe feribant au-
flores Anglicani .Certe apud Florentium VvigornienJem, ab anno 1003 .ad 1015.
quinque Barbarorum irruptiones in Vviltonienfem regionem memorata occurrunt.

Qua tamen calamitates Brithvvaldum non impedierunt, quominus eccleftis, po- j n moni .
tijfimumque monajleriis multa bona contulerit . Auflorejl Vvillelmus eum erga ftembene-
Malmesburienfe monajlerium, quod in Vviltonia ora fitum erat, perliberalem ficus '
fuijfe. Ejus tamen beneficentia in Glajlonienfes fuos fodalespracipue enituit, quo¬
rum monajlerium plurimis reditibus ac praediis ampliatum ab eo fuijfe ex eodem au-
flore difcimus : quin & ex Chronico Glajlonienft tomo i.MonaJlici Anglicani, non
modopradia ,fed & facr as f an florum reliquias monajlerio Glajlonienft largitus ejl
Brithvvaldus.

3. Habemus apud Anglicanos feriptores vifionem Brithvvaldi defuturo Anglia Futurum
Jlatu, quam Vvillelmi verbis ex libro fuperius laudato degejlis Pontificum Anglo- Angii* fh-
rum,hicattexerejuvabit. O&avus Brithvvoldusex monacho Glaftonienfi, qui F * VI '
multis annis, a tempore regis Ethelredi, ufque ad Eduardfi ultimum, adminiftra-
AflaSS.Ord.B.Tom.VIII. Dd vit

Digitized by

Google

4 i8 DE S. BRITHWALDO EPISCOPO.

an.chr. vitepifcopatum. Is tempore regis Cnutonis, quadamvicecaeleftibus apud-GIa'
194-5 ftoniam, ut f»pe faciebat, intentus excubiis, divinam vifionem expertus eft •
* No*, c um en i m fubiflet eum cogitatio, quae frequenter eu m angebat,de Anglorum re¬
gia ftirpe paene deleta, hoc meditanti fopor irrepfit, &ecce in fuperpa raptus,
vidit Apoftolorum principem Petrum, manu tenentem Edvvardum filium regis
Ethelredi, qui tunc in Normanaia exfulabat, & in Regem confecrare ,c$libe de-
fignata vita, & certo viginti quatuor annorum numero computato, quo regni
metam terminaret ;eidemque de pofteritate conquerenti refpondiffe; Regnum
Anglorum eft Dei; poft te providebit Regem ad placitum fui.

Quod Brit 4 * *i anc vifionem iifdem omnino verbis refert idemauBor lib. 2, de gefiis R egum
vvaido capite L 3. quam Britvvoldo Vvintonien fi antifiiti tribuunt nonnulli , inter quos

rien^°non e fiEalredus tn ' v i fa f an ^li EduardiapudSurium&Bollandum ad quintam diem
eft trifauen- Januarii, cujus fententiam amplexus e fi C ardinalis Baronius , ad annum 1043. Ve-
dum ‘ rum Vvillelmi auttoritas , qui primus vifionem ifiam defcripfit , ceteris potior cen-

feri debet . Hoc forte erratum ex affinitate nominum prodiit , quod non fatis Vvilto-
nienfis fedes aVvintonienfi ab illis a uti oribus difiintl a fuerit. Vviltonienfis quip¬
pe epifcop atus, qui in nofiro Brithwaldo defiit, non adeo notus e fi, ac Vintonien-
fis in Anglia nominatijfimus . Et quidem Baronius boc modo in errorem lapfus efi ,
fi quidem hanc vifionem fe ex Vvillelmi verbis haufiffe profitetur. Alia ejufdem er¬
rorisfirmandi occa fio fuit nonnullorum opinatio , qui Britvvoldum Vvintonien fis
ecclefitt epifcopum admittunt, eo ipfo-tempore quo Britbvvaldus Vviltonienfem
adminifirabat : fed hunc Britvvoldum Vvillelmus & Florentius Vigornienfis E-
tbelwoldum appellant : unde conjicere licet, non ob aliam rationem nomen Brit-
vvoldi a reccntiortbus illi inditum effe, quam ut ipfi vifionem tribuerent . Verum ut
nulla remaneat circa banc rem difficultas, evincimus ex ipfius Vvillelmi verbis ,
laudatam vifionem Britwoldo Vvintonienfi tribui nonpojje. Vvillelmns quippe
ajferiteam tempore regis Cnutonis contigtffe ,prVmdeqwe non ante annum 10x6.
quo ex fcriptorum confenfu Cnuto incepit in Anglia regnare ; at vero Etbelvvol-
dusyfeu Britbvvoldus Vvintonienfis an. I o 1 ^.nemine no affentiPte e vivis excejfit .

5. Nec dicat aliquis fi anc vifionem Brithvvoldo, ditmadbuc ejfet in Glafionien-
fi cgnobio monachus, accidiffe, ut Radulfus & Harjpsfeldius fcribunt, proindeque
nofiro Brithwaldo convenire nonpoffe , quippe qui a tempore Ethelredi regis uf-
que adEduardum, &fic toto Cnutonis Regni tempore ecclefiam Vviltonienfem
adminifiravit. Id, inquam, niljuvat reponere, cum bxc ratio multo magis contra
Brithvvoldum Vvintonienfempugnet, quam contra nofirum Vviltanienf?. Vvin-
tonienfis nempe nofiro Vviltonienfi «tateprovetlior fuit. Deinde non ait Vvillel¬
mus, hanc vifionem Brithwaldo tunc monacho Glafionienfi fattamfuiffe,fed ipfi
dum Glafioniie celeftibus excubiis Intentus ejfet, qua verba Brithwaldo jam in
Epifcopum affumto congruere pofftnt. Huc enim , ut credere par efi ,faptus feje re¬
cipiebat etiampofi epifcopatum, ut probant tum dona huic monafierio ab ipfo colla-
ta,tum etiam quod illud infua digcefeos termino , in comitatu fcilicet Sommerfe-
tcnfi yfitum ejfet .Sed de hac vifione fatis fit .

6. Pofi longam adminifinttronem, annor U fcilicet fere quadraginta novem, bea-

u tus Britbvvaldus e vivis excejfit anno 1045. ex omnium fcriptorum confenfu , fe-

pultufque efi in cgnobio Glafionienfi, ut cum Vvillelmo confentiunt ceteri autlores.
Eju» (edet Hermannus Eduardi regis Capellanus ei fubfiitutus, e Rame sb eri a, ubi Vvilto-
Sarisfcerijn» nienfes epifcopi fedem habuerant , in alium locum tranfmigrare cupiens , Meldunen-
tntuJau. jy c ^ no i fti ^ n j €( frunire tentavit; at repulfam pajf vs , in Flandriam unde erat
oriundus ,fecejfit , tbique in monafierio fanSli Bertini vitam monafiicam amplexus
efi .Verum, tranfaBo aliquo temporis intervallo , pofi Alvvoldi epifcopi Scbire-
burnenfis obitum, in Angliam reverfus obtinuit, ut Schireburnenfis epifcopatus fuo
Vviltonienfi adjungeretur . Denique cum ex Vvillelmi regis editio Juxta Jaeros ca¬
nonesfiatutumfuijfet, ut fedes Epifcoporum ex villis ad urbes transferrentur, idem
Hermannus jam Scbireburnenfis epifcoptis,fedem fuam Sarisberix fixit : atque exin¬
de,tam ipfe quam ejus fucceffores, omiffis epifcoporum Schireburnenfium, Vilto-
nienfium aut Ramesherienfium nominibus, epifcopi Sarisberienfes ditti funt, quod
balienusperfeverat. Htec fufitts apud Vvillelmum capite lib.z . de gefiis Pontificum
fiepius laudato enarrantur. q.Por-

Digitized by

Google

DE S. BRITHV VALDO EPISCOPO. >ip

7. Porro licet ex veteribus fcriptoribus nobis non innotefcat , qua die fandius ANN.CH.
Bfitbvvaldus obierit , ejus tamen memoriam ad 17. Januarii diem revocamus , 1045
qui ei in Martyrologto Benediftino Hugonis Menardi , /» Menologio Buceli- l7 ' I* 0,

«i ajjignatur: quo item die Maibeuvius ejus vita compendium exhibet in Tropbais Memori*
Benediftinis Congregationis Angite ana. Ballandus tamen ejus memoriam ad diem
22. ejufdem mertfis tranjlulit , eo quod eo die in Martyrologto Anglicano , ( 5 *
apud Ferrarium in C at alogogeneralifanSlorum yfanfli Britbvvaldi commemora¬
tio fiat , quamvis iis in locis Vvijitqnienfis epifeopus dicatur.

VITA S GUNTHERI EREMIT/E•«**<*

1045

Au&ore Wolfbro Jequ^li, oa.

Ex 1 cod. mf. O 4 Menrice Cani/io»

OBSERVATIONES PR/EVlA..

i. T) E ATI Gmtheri vitam fcripfit idem ipfe Vuolfcrut , quem fupra ad annum 1058. vit* feri-
II vit* fandi Godebardi au&orem effis diximus in praviis obfervationibus ad ejufdem fan- ptor.

Bi vitam. Id probatur ex quinque aut fex prioribus bujus Guntheri vit* numeris , qui in¬
tegri ex vita fandi Godebardi deferipti funt . Vfc dicendum eos fortaffe a pofieriore quodam
audore in Guntheri vitam fuiffe inveSos , cum tota lucubratio ejufdem fit auBoris , ut vel *
ex fola USione manifeftum e fi. Hanc vero e veteri mf. codice mmaflerii Altaha fuperioris in
Bovaria edidit Canifius tomo 2. LeBionis antiqua , quam exinde deferiptam , & cum dio
exemplari , ad nos a pi* memori* Oeorgio Geifsen abbate fandi Georgii VviUmg* tratffmifso,
collata proferimus.

i. Praelorum de Gunthero tefiinmium habemus in eodem Canifii tomo 2. ex Arnolfo fcili- Arnolfi»
cety qui ex Comite monachus apud fandum Emmerammum Ratifponenfem fadus\ de ejufdem comes de
fandi Emmerammi mirabilibus duos libros edhfcripfiti in quorum fecundo , cujus maximam par- epdemfcrU
tem fupra ad annum 1001. ubi de JanBoRamuoido , dedimus , multa deGuntbero t quemGuntha. bn *
rium appellat , refert> qu* hicfitbjicere vifum efi , pretemuffis iis qua nihil ai rem nefiram con¬
ferant. Sic itaque loquitur.

3. Eft quidam, uc sftimo, adhuc in hac vita, fenex religiofus, ex .laicoconverfus, no* Guntheri
mine Guntha&ius, qui apud fcculum aliquando ex rerum copia tumens, & nobilita- “«verfio. _
te generis vanefeens, exftitit fuperbia filius, fed per mifericordiam Dei, poft fidus eft tam

humilis monachus, ut merito-non poflim aut debeam illi comparare ullum noftri temporis
cucullarium, de vanitate faeculi converfum. Is primum fub Gothbakdo Altahenfium
abbate, omni patientia & fubjedione probatus, coepit defiderare altioris vitae callem ince¬
dere. Unde & licentia a Patre raonafterii accepta, folitariam vitam aggredi» eft, ad quam
divino adjutorio peragendam, ut fe fpiritali cautela probaret, animumque virtutum exer¬
citiis praepararet, montem quemdam petiit, quem a praefato coenobio, una ferme rafta di.
flantem., idioma Theutifcum RaIncinga jam nominavit, in quo paene per tres annos
confiftens, modico vidu, ac humillimo habitu, parvaque cella contentus erat. Cujus ar¬
duam vitam cum mirarentur nonnulli adventantes cum xeniis, Chriftum, qui propter nos «n
fidus eft humilis, in fuo vifitabant ac venerabantur fervo. TuocHle timens, ne frequentia eremum '
populi, & gloriola faeculi fibi fub fpecie religionis, quid de veris furriperet aut minuerec
bonis, fugiens inde feceffit in eremum, quae vocatur Aquilonai.is-Sii.va, certa¬
men fingulare in ea contra diabolum viriliter pugnaturus. Qua ut primumconftitutus Dei
famulus, eremiticam vitam fpiritali confecravit militia, tentationes varias & multas atque
graves perpetius eft; e quibus unam, quae relatu veraci parvitati meae in notitiam venit, ad
utilitatem legentium, nunc praeferibere tentabo, poft modicum tempus, vita comite, aliam
graviorem fubfcripturus.

4. Hiemali atqui tempore, quo ultra folitum Noricenfe folum eft immenfitate feu ni-yj traufte _
vium denfitate contedum, accidit prxdido Dei fimulo quoddam quafi palseftrale tormen- rit*s.
tum...Nam cumpto nimietate nivali, continuis novem diebus, panes illi de monafteriofe¬
cundum confuetudinem nequirent afferri, neque aliunde ab ullo hominum illuc pofsene
tranfmitti, neque, ipfa impediente proxima incolatus novitate, aliquid ibi laboratum habe¬
ret, unde alimenta fumere valeret» trium dierum inedia affedus, quarta die tentare Deum
nolens, ex glaciali profunditate nivis, qua» jam excrevit ultra ftaturam mediocris hominis,

coepit filveftres herbas eruere, ac evellere, & in ollam coquendum mittere. Quibus illa die
per ignem & aquam parumper mollifica tis; diftulit prandium ufque in diem quintum, quo
exfpedans horam refedionis canonicam, pulmentum quod hefterna dfe praeparavit, denuo
codum refedionis gratia fibi appofuitj fed guftatum edere non potuit : unde femetipfum
Ada S. 0. B- Tom. VllL Dd ij incre-

Digitszed by •

Google

Difcipulos.

erudit.

410 VITA

ANN. CH. increpans ait: O Gunthari, lapathia tua tenon finit refici hoc edulio humili. Ubi nuneva-
I045 porifera, vel fllalliffinta fintiia? Ubi nunecaprinx fpadulx, feu carnes urfinx ? &c. Ergo
lf. Ofi- Fo abundantia delicatioris cibi & potus,, quibus olim in fxculi divitiis deditus eras tOtu*,
" contentus efto nunc Jentaculo paupercalx refcdKonis, m nomine Mt-Chrifti orrtmtrftt tt-
demtoris, qui cotn dive» elfet, propter te pauper feduseft, ut to particeps fieres divitiarum
illius. Quia plura? demum fexta dk planter gratias agens Deo, corpori q nam Vis acctftt-
riam , tamen valde contrariam, cum faginis foliis refectionem accepit» ficque non fise
magno tumultu & controverfia diverfaruna cogitationum, feu maoifelta incurfiofte diaboli¬
carum tentationum, confolatianent divinx pietatis exfpefeavk, &c.

5. Hanc fidem & fidei exercitationem raofeetrti d! confolatio dirhi» pietatis, quit feffi.
cienter illi panes tranfmifit„..Tunc grates magnificas Deo reddens, qui non dereliquit fpe-
sfette» i»f«, quanto fibi per patienti® probationem fati** eft notior, tanto aliis ia pottertrm,
exemplo humilitatis &perfeverantix, largiente omnium bonorum fonte, exftitit utilior.. Un¬
da fa&im efl, ut BonMllf excliricfc. five ihohacliS, nfccnoft fidlhbus laicii, ab eo. & per
Ctfffl. provocati, inJmo divino inftiridfu ‘attriti , fub CbmffiuniOne orationum ejus 'atque
laborum, in eadem eremo, cujus ipfc ob amorem ChrifU accola effe voluit. Regi regum
militare coepilfent... Contigit ut quidam Prriftyterde Saxotromgente oriundus, adomefticis
quoque Tammo vocitatus, more adventantium accederet, fub fpecieque laudabilis inco¬
latus, viri Dei commilitonuttive illius cotmffatftmi fe adihifcerettnraret. Quem cum vir Dei
partim prxeurrente magiftra ex.perientia Abbati Altahenfium prxfentaflet& ex more fe¬
cundum Regulam fandi Bcnedjdi obedientiam. promififlet > ftatim fub tenore , quam Ab¬
bati promtferatjobecfieftti®, ficut & ceteri ad id temporis foiebant Jacere, & adhuc fblent
agere qui. manent eo loci eremitx, redditus five fub diligentia fumma commendatus prx-
, dido feni, cute illo «epetksvit ad ftctfkm eremi- Qua eunt ceteris fratribusfutnmohemil-

nn»,lT re* fitmnlaatibas, & ipfe juxta mftauta Patrum, in cella fibi deput ata, aliquanti ni tfexn-
bus. S per» humilitate perageret comitante , per furreprionesn cenodoxt®, adeo repente gravatOs
eft maffa fbptrbia, ut non fotum dandeftinis. muflitxttonibiit venerando Seni detrahendo,

* in aures quorumdam commadentium fitfiimm, fed etiam manifefte, in caiutnniam tanti
viri prorumpe» auderet, dicens 1 Quid Sequi* efir Gtmtharius? laict»atque & idiota, cujus
jfere coxtemniturtha. Cui r e f jaomkwmt fervi Dei, qui forte tunc aderant, fit bxc audie¬
rant, dicentes: Ut nobis videtor, humili tar quae cuftot eft virtutum, longe rcceffit a tua
mente, & fuperbix monftrum manifefte te invafit , quod Babylonicam cuma» procaciter
Blios pravae confidentiae olim aedificare perfinfit, 8 c de viro Dei, tam nefanda tibi modo
ibggefut? Ipfc procul dubio primam huic eremo invexit vexilla crucis Chrifti..-Eft quoque
tfte vir magnx audorieat», qui jam in feuedam fit lenium venit, optime parendo divinis
«nudatis. Quibus ille arroganter refpondir, inquietis: Audoritas quoque illius mihi pro
minimo eft, quia nihil omnino valet. Seorfum quidem mihi manendum, & Chrtfto, qui
dedit node & pofle, in foeciali cella, haud fubGuntharii cenfura, erit tneapee libero ani¬
mo feevicndum. Quid plura? Sequeftrltus idemPresbyter aliquot diebus ab illis quos de-
. fptnt, 2 fubverforc mmiftratas quxfdam vidit vifiones, immo fiuttafias afpcxit , quibus
«neo elevatum cftcorejus, ut humili acfimplici voto minime contentus, majora fe quxre-
rcr, id eft, miracula expeteret. Unde acciditutintempeftx nodis, qua fandae Agnerisfefti-
vicas celebratur a Chriftianh, orationi aliquantulum incumbens , primum deledabiletn ,
Vifidtwfai; .P°& modicum vero lacrynnbilem, auditu vocem hauriret> oculifque vifiooemvideret. Au-
{3. decipi.- divitergo in primis harmoniam, nec non quafi duos choros virorum fit feminarum procul
*r. concinentium, & alternatione vicaria, ut audiebatur, pulcherrime fibi refpandentium, do¬
nec pnuUatim cum incremento cjufdem condierat, atque corufei luminis augmentatiooe,
ufque ad fe venirent. Tunc humani generis inimicus, qui teftante apoftolo Paulo, trans¬
figurat fe etiam iu Angelum lucis, cum tanto fulgore te illi prxfemavit, ut nihil minus pu¬
taretur quam diabolus. Cumque Presbyter eum intueretur diutius, & miraretur fuper pul-
cfitudme ejus qui apparuit, dixit ad cum: Videfne quod fim Chriftus? quare tian adoras
mo ? Noli dubitare , cum ad hoc venerint, quatenus tibi dicam quae te oporteat fecere. Ae
ille, quem prfeftigis jam deceperant diabolica, dixit: Si filius es Maxjx, ecce te adoro. Et
procidens adoravit eum, penitas oblitus illiqs rcfpoofi, quod in Vita Patrum fanem cautif-
fimum fuper hujufcemodt remotione legebat dedi fle. Ibi enim eft fcripeum, quia quidam
fenex pari modo a diabolo ftc tentatus, fed divini cleomitia fetvum fuum vallante, mox
tentator quis fuerit paucis verbis fit deprehenfas. Nam cum fentdiu tacenti perverfus dice¬
ret: Ego fum Chriftus, quare tardas me adorare? refponfum accepit ab eo.* Situ Chriftus
efies, nullatenus ime petere* hoc obfaquium bbi m o do impendi, quod famper ia quantum
vahri, vero Chrifto Domino meo humiliter exbfcui, frc.

6 . De cetero fi in prxdi&o fratre humilitas Chrifti regnaret, numqtnm fuprrbuun dia¬
boli cadens adoraret; quod in fcquemtbus evidentiflime liquebit. Nam poftquam peifime
adoravit, antiquus hoflis ei aliud vulnus inflixit, pariter fic dixit t Amichriftus jam inju-
dxa regnat, nec non Elias fit Henoch ibi pradicanti cum his quoque ab Antichrifi» interfi¬
ciendis, pro confeffione mei nominis, in anno prxfenti , martyrio coronandus eris. Sed
antequam illuc tendas, oportet te omnia, qux in hujus provinciae coenobiis emendatione
funt digna corrigere, fit multis verbum veritatis pradicare. At Presbyter novarum rerum
cupidos rnfit .* Quod fignuot dabis mibi, quo certas efficiar, me qux dixifti faftarum?
Cui fadsfeor refpondit: Non anum fignum tibi dabitur pro certitudine, fed tria fa durus es

hodie

Digitized by

Google

S. GUNTHERI EREMITA, 421

hodie ante tertiam horam diei, feilicet unum in Guntharii finiftro oculo, quem pine ob an.CHR.
aegritudinem perdidit; alterumin fratre, qui jam per multosdies infirmat, &eft cxcus, cui 1045
nomen Remigius; tertium in eo qui dicitur Raro, quem inimici fui caecaverunt , atque 9 . o&.
mancum fecerunt. Infuper pro figno certitudinis, habeto fandaliaquae it? piroximo reperies,

'pofita quadam fub arbore cava, quibus prscipio ut pofthac utaris in celebrandis Mifla^
rum follemniis. Quid multa? His ita homini fuperbo diabolica fradde perfuafis, & inter
arbufta pone domicilium, in quo vagabundus manfit, confita, quafi quodam afcenfu pa- >
riter & defcenfu demonftrato, cum aliis inextricabilibus fantafiz portentis, in ipfo- crepu-
fculo lucis, praefatus Presbyter propriam & Cingularem deferens cellam, fub inani fpe dia»
bolicae pollicitationis, domini Guntharii petiit cafam. Quem cum videret venerabilis he»
ros, fupe>-repentino ejus adventu obftupefcens & admirans, utpote qui fuperbia imperan»
te, ab eo fequeftratus erat, fibique velut litteras nefeienti, peritis fu® fupplementum 1 ma»
ligna voluntate fubtraxerat, nihil dicere volens conticuit. Tunc qui vana gloria tumidus
advenerat, fub fpecie religionis, ad reverendum fenem dicebat: Non ignoramus quia juxta
indituta Patrum, nifi vocati de cella egredi, & huc venire minime debueramus: ied humi»
litatis noftr® adventus, ex prscepto Domini noftri Jefu Chriftieft vobis & aliis valdenecef-
farius. Cui fenex Spiritus munimine protedus dixit: Un^e vobis hoc, aut quando Domi»
nus Chriftus fraternitati veftrx nova dedit prxeepta t At ille refpondit. Hac node. Ee
dicit] fenex: Qui? Refpondit Presbyter: Ut in monafteriis Norici regulares obfervationes
corrigam, & renovem; atque populis late verbum Dei prxdicem, necnon infirmitate fima»
ta, duobus fratribus, Razoni feilicet & Remigio vifum redimam, oculoquc tuo, jam per
plures annos doloribus turbato, claritatem luminis reddam. Qua; verba cum fenex audiret
per os Tammonis prolata, occurrit jadantis ejus dicens: Crede mihf, Guntharius mallee
ambobus oculis carere, quam per illius conceffionem videre, qui tibi hxc fallaciter promifit,

-Nihil verius quam te diabolica arte circumventum, & omnimodis efle delufum. Cui fen-
tenti® qui advenerat Presbyter, fubnedit frivola, dicens: Si ante hanc proximam hujus
diei' tertiam horam non fecero quod dixi, nolite credere mihi. Et vir Dei ait: Veritas in
quam credimus, hodie patefadura eft tibi, & nobis omnibus, quia pater mendacii tuam
decepit arrogantiam. Tum Presbyter fe fubducens obtutibus fenis, & perfidens in pertina¬
cia obligat® mentis, in ecclefiam duxit fecum fratrem caecum, quafi maturus pro eo, ut
.vifum reciperet a Domino. Sed cum diu edet oratum, & lumen quod petebatur non feret
datum, protraxit frudra tentatam vanitatis gloriolam pxae ufque in fextam horam.

7. Tunc undique horrore & terrrore circumdatus, & non fine grandi confufionecontur- R. e fipif c i t .
batus, feftinus dominum Guntharium adit, 8 c in faciem procidens, cum lacrymis ad eum
dixit: Nifi me preces tux, o venerande Pater , magnifice adjuverim, & orationes aliorum
Dei fervorum de puteo interitus me eruerint, certo certius feto, quia peccatis meis faeien»
tibus, Chridi fervus defii effe; quod-ille mefibi in fervum proprium pod hinc vindicabit &
poffidebit, quem totius nequitix minidrum, heu heu me miferum, adoravi pro Domino
dominorum. Ad hxc dominus Guntharius fpiritalibus armis accindus, refpondit: Petrus
princeps apodcilorum, ad quem ipfa Veritas dixit': Tu- es Petrus, & fuper hanc Petram
xdificabo Ecclefiam meam; ter negavit Chridum optimum Magidrum. Sed podquam Do»
minus in eum refpexit, & amare flevit, remiflionem accepit per eum, qui folus compati
novit infirmitatibus noftris, in miferationibus fuis magnis & multis. Proinde cafu tuo non.
debes gaudium plenum facere diabolo, in hoc ut cadas in diffidentiam; fed magis quxre hu¬
militer omnipotentis Dei clementiam, quam nulla mortalium fuperant delida. Cumque Pres¬
byter pod admonitionem fenis, noyilapfus mxrore adhuc condernatus proxime ad horam di¬
vini fervitii veniens, colleftx fratrum fe inibi conftitutx admifeere tentaret, atque pfalmo»
di® aliquantifper cum eis inferviret; antiquus hodis capit ei acriter indare, nec non ma»
trifide illi moledus effe, dicens : Qui legis & cantas, de me feripta, mea funt: tu, ve¬
lis nolis , pod hinc permanebis meus, quia totus es in ditionem libitus meireda&us. Noli fal¬
li , neque per Guntharii vanam & falfato fuggedionem decipi , nemo te rapiet de manu

mea .

t. Ab illo die Presbyter prxnominatus, periculorum pondere gravatus, etfl fe pfniten-
ti® daret ar&ifdms, nullatenus novum & antiquum hoftemavertere potuit, quin ei omni¬
bus horis nimie infertus fuerit. Unde factum eft, ut dominus Guntharius boni confilii virum
abbatem feilicet Altahenfium, nomine Ratmukdum, advocaret, ipfeque fecum affum-
to Patavienfi pontifice , fuper hujufcemodi re quxftionem' habiturus adveniret. Cumque
Epifcopus cum Abbate & domino Gunthario clanculum fermonem faciens , lapfum fecer»
dotis audiffet, & eum diabolica illufione deceptum animadvertiflet, unde hoc grande ma¬
lum acciderit, prudenter tra&ans dixit: Ecce faftum ed in ifto fratre, quod prxmiflum
legimus in Evangelica veritate: Qui fe exaltat humiliabitur, & qui fe humiliat exaltabitur.
Proinde riecefse eft provifum iri, ut exaltatio peftifera, qus per fuafionem diabolicam htv
minem miferabiliter dejecit, Chridi humilitate medicinali mirabiliter fenanda in robtur
fidei erigatur, ac fic in Viam' falutis xternx diruatur. Tum epifeopusex au&oritate fa^o.
rum Canonum, juffit lapfum fratrem ab officio facerdotali cefsare ufque adfatis&dioriem,
utilifque confulti taxationem. Quid plura i Podea quoque diabolica infeftatiotle mona¬
chum eumdem nimium confundente , atque diurnis, no&urnifve tumultibus, feu accla¬
mationibus, etiam in fervitjio'Dei deterrente, mifsum eft circumquaque ad Patres & fratres
ut communi oratione, fingulari & medelifera dandedina facrificii falutaris oblatione, a mi
fericordiflimo Domino veniam peterent cafui fratris infirmi. Cumque a nonnullis benigne
jl&a SS. 0 . B. Tom. VllL s Dd iij fuifsec

Difficile
curatur.

Digitized by v^.ooQie

422 VITA

ANN.CH. fuiffct oratum, & maxime a domino Gunthario, ante cpofpedutn divina Majeftatis pro
XO45 co c ff ct laboratum< utpote qui omnibus horis, titubanti atque nutanti manum confolatio-

9. OJ. n ** porrexerat, necnon benignum Jefum, cerriffime fibi milerturum promiferat; tandcmpoft
mendum fex evolutionem , qui a peflimo profligatore impugnabatur, levamen fcntiens re*
medium accepit. Cujus valde neceffario fomento refiaciilatus, jam odavum agjt annum, fub
exercitamento fummx humilitatis, obedientix atque abftinentix.

Stupenda 9. Hoc fuper omnia mirum, quod ipfe auribus meis ab ore fenis accepi, atque ab eo
tentatio. quadam faerx ledionis familiari collocutione vix extotfl. Nam cum praedidus Presbyter in
anguftia maximas tentationis conflitutus, ad Tenem faepius curreret 'atque recurreret, nec*
non queruiofavoce clamitaret: Non poflumfubfiftere, nequeo perdurare, ora prome bomO
Dei; dixit fcnex: Confido in benigno Jefu, quia liberabit te, tantum tu patiens & conflans
eflo, &c. Subjunxit tentatus; Utinam mihi fiat fecundum verbum tuum. Sed valde timeo
tentationis periculum, quod mihi miiero ingruit ultra humanum modum: nam in ipfaora¬
tionis hora, quando ad laudem Dei os aperio , adverfarius mihi videtur, quafi rapacitatem
fuam intro in ventr e m m ittereufque ad cor, vimque cordis tollere, ac fenfusmeos prorfus
extrahere, & methetipfum mihimet alienum facere. Super hxcomnia jactatfe fciremeum to»
tum node, velle & pofse. Refponditfcnex; Ne hxfitesin fide ex adjutorio divino de fuperais
tempeftive mittendo, quod quamvis ad tempus differtur, tamennon aufertur. Diabolusomnino
poteftatem non habet nocendi 8c fatigandi te, nifi permiflus a Deo; Deus autem numquamifta
fieri permitteret, nifi te humiliare vellet. Interdum enim amator hominumflmulat ienefeire
qus patimur, fed tamen frequenter prxftabit, unde miremur. Noli frater deficere, fed fecun¬
dum Apoftolum fla infide, viriliter age, & confortare in illius nomine, qui novit (olus fragi¬
litatem humanam fanare. Quod autem queflus es diabolum fe jadafse defeientia tuas volun¬
tatis & poifibiiitatis; ipfe,quod bene nofti, contra hanc ludam fufficittibi, hoc eft, quod
, diabolus ab initio mendax fuit, & filios diffidentix ad infanabilcm internecionem detrudit.

10. His didis extern pio afluit fatan in prxfentia fenis, perturbans tentatum fratrem, &di-
cens: Guntharius non folumnunc mendacium locutus eft, fed fxpius mentitur, & te fallere
nititur, infuper & gracile &fubtile pellicium operofe quxrit ac diligit. Cumque conviciisap-
peteret atque lacefseret fenem, fenex timens ne forte protervitas diaboli, animum fratris mit¬
teret in defperationem falutiferi boni, prorupk, & dixit: O inimice Dei & hominum, fu-
perbia tua & mendacium tuum tecum in xterna perditione maneant. Nos autem qui non
folum ovinis & caprinis pellibus ittimur; verum etiam (implicitate & humilitate, qux >n
eifdem fignificantur, perfluimur, per eum qui dilexit nos, te peffimum lupum facile fupera*
binuls, Chriftique virtute tuam virtutem calcamus. Crede peccatori Gunthario, quia frater,
quem permiflione Dei crudeliter ad tempus infedaris, te invito liberabitur & falvabitur gra¬
tia Chrifti filiiDei vivi, qui in hunc mundum venit Filius hominisj^quirere, & falvum
facere quod perierat. Poft hxc& cjufmodi certamina, aliaque quam plurima nequitiae fnz,
in tentatum fratrem nequiquam vibrata jacula, miferatione divini, diabolus eft ita fugatus,
ut calamitofisclamoribus, & querelofis lamentationibus difcedens, manifefle nolens innote-
fceret, quantum doluit & adhuc dolebit, fe vidorem hominis ab homine vidum.

11. Hanc lAmolfi narrationem mittere non licuit , tum quod, eu qua narrat ex ipfo Gun-
theri ore acceperit , utipfemet atteflatur; tum quod non habeantur invita quam Vvolferus defer ip-
Jit. Traterea nonnulla hic occurrunt notatu digna ad rem monafticam , ut cum refert Eremitas , an¬
tequam in eremum reciperentur , folitos fuiffe abbatem ^iltahenfem adire , ac profeffione fecundum
Regulam fantti Renediftiemiffd , ftatim fine ulla mora ex monafierio ad eremumreverti . Id etiam
obfervatione dignum videtur , Guntherum lucum &iUiteratum aliis eremitis , immo tgrfacerdo-
tibus prafuiffe ; fed pra ceteris adtendendum efl ad illud ftupendum Juperbia exemplum , unde
difeere licet quam forti vinculo vitium ifludhmincs diabolo annettat , ut pofi multos & graviffi-
mos poenitentia labores , facerdos jugum diaboli , quod ex fuperbia fubierat , vix potuerit excutere.

11. T^eque omittere licuit quod Canbuitius in vita fanBi Stepbani Hungarorum regis de
noflro Gunthero habet , eum nempe fanfto Regi auBorem fuiffe , ut mpnaflerium Beel inftitueret.
Ea de re audiendus eft ipfe Carthuitius y qui de eleemofjnis a Stephano erogatis loqueni y ftepro-
fequitur: Ejus rei permulti fune teftes, atque ia iis beatus Guntherus, cx fxculari nobilitate
converfus, & eremita atque monachus efledus, cum illo nunc beatae vitx particeps. Ishu-
maniflimi Regis tanta liberaiitate, e Boemix regione crebro ad illum venire folebat. Quo¬
ties autem fua prxfentia ejus aulam illuftraret, curam regni ei demandabatRex. Tym ille
rebus .quas in aula inveniffot, in peregrinos, egenos, viduas, pupillos, coenobia , & eccle-
fias erogatis, brevi ilkm exinaniebat. Ad ejus quoque nutum, Rex Deo.devotus monafte-
rium quod Rebl vocant, inchoavit.,..bonis omnibus illud locupletans. Hac Carthuitius.
Guntheri JJ. Gmtheri obitum ad annum 1045. referimus ex vita feriptore , qucmceteri deindeau&o-
obitus. rps Jecuti funt y prater Lambertum Schafnaburgenfetn , qui Guntheri mortem anno 1047. ne-.
frio quo\pa 3 o confignavit . N<wen. ejus in Mariyrologio & Menologio Benedi&ino inferiptum eft i
ficut & in Catalogo generali Saniorum Vhilippi Ferrarii. Ejus quoque meminit Cordinalis' t Baro>
niuf ad annum 1045. Scriptores vero Germanici ejus fanBitatempalfim in fuit feriptis prodicant.
Ceterum monaflerium Rinchnac a Guntbero conditum ^iltaktnfi canobio femper fubjeUumfuit ,
ab, eoque tribus milliaribus diftat, ut afjerit Sfengelius in tfonafteriologio Germanico. Eidem multa
bona contulit fanftus Henricus imperator y rogatu fponfa fua Chunegundis, Bennonis ^Anguften-
fis epijcopi & aliorum prafulum , qua de re exflat diploma Imperatoris apud Gretferum in libro
de Divis Bambergenfibus , poft fanBi Hentici vitam y quod hic fubjicene vifum efl integrum.

In nomine iandx & individux Tripitatis, Hbinricus divina favente gratia Rex. Plan¬
tatio*

Digitized by

Google

S. GUNTHERI EREMITAE.

423

talionis cujufque furculus trunco viridi imputatus, quanto fspiusaquic circumfufis irrigatur, aNN.CH.,
tanto citius ramis crefccntibus in arborem erigitur, Ecclefias igitur Dei comparationi eidem 1045
nos recompenfantes ubicumque locorum noviter plantatas, fi bonis noftris aliquanto beni. Oft.
gnius adbibitis fublevamus, tanto eas citius in divina laude felici ter excrefcere, tantoque
nos firfnius imperii noftri culmen ftabiilre fideliter confidimus •• quapropter Dei oofiriqus
fidelium univerfitati notum volumus, qualiter nos ob interventum ac petitionem diledae
conjugis noftrs Chuniqundje imperatricis augufts , & Brukon js Auguftenfis cc*
defis prsfulis, & ceterorum fideliumnoftrorum» Ebbrhardi Radfponenfis , Bbnno*
n is Patavienfis epifcoporum, ad ecclefiam fitam in eremo, qusvocatui-Nortvvad, aGuN-
thbrio monacho, & inibi primitus eremiticam vitam ducente conftru&am in honore “
viftoriofiflims Crucis, Gmdfaequc Dei genitricis Maris i necnon beati Johannis Baptifts,
ih u(um fratrum ibi Deo fub regula fandi Benedicti fcrvientium, quicquid. habuimus a
fonte aqus, qus vocatur Leipfliula, ufquc ad locum qui vocatur Svvartahvvinchil; &
inde ufque ad montem, qui vocatur EKkirifchbuch, & ita ufque ad aquam, qus vooatfir
Eorchenbach, & inde ad Holerenberch usque dum venias Plechentenftei n i & inde ad Gra-
chenbach & fic ad fontem ipfius aqus, & ita per aquam- qus dicitur Flinlbach, & hic ut
fubterminatumeft ad frumen Regin, & per defconfum Regin fluminis ufque in illam * Pi*
berach , qus duarum Piberach media interfluit, & fic furfum per earndem Piberacb ufque * vi 1 !!*
ad laeum qui eft in monte Hadavvich, & inde per decUrfum aqus qus vocatur Sebach,

& fic inde, ut modo terminatum eft ufque ad locum,/ubi Kelbribac cadit in album
Regin ufque in Affattresberch, & inde ad magnum lapidem, qui ex orientali plaga pro-
pe Aratam jacet, qus Bavvariam tendit , & fic per uratam ufque ad nigrum Regina &
furfum per eumdem fluvium ad locum ubi interfluit aqua Flaudinz, & inde ad fontem
ejufdcm aqus, & ita ufque ad Nauffinna, cum omnibus utenfilibus, cum areis, sdificiis ,
agris, terris cultis & incultis, pratis, pafcuis, filvis, venationibus antiqujs aquarum ve de-
curfibus, pifcationibus, molis, molendinis, viis & inviis,'exitibus Ac rcditfbufr, qusfitis &
inquirendis, feuciim omni utilitate, qus ullo modoinde provenire poterit, per hdcnoftrum
pneceptum in proprium donavimus atque confirmavimus) ea videlicet ratione* ut nemo ul¬
terius abfque ejufdcm cellae proviforisfuorumque fuccefibrum licentia, poteftatem habeat novalia -
faciendi, pileandi, aut ullo ingenio feras decipiendi; aut qualibet potefiate infra prsfcriptum
terminum exercendi. Et ut hsc donationis noftrs auctoritas flabiliis atque inconyulfa omni
permaneat svo , hanc chartam inde confcriptam fubeufque manu proprii roboratam figilli
noftri impreflione juflimus conflgniri* Data 7. Idus Junii Indibh. 7, anno Domini 1 QOft
ihhb vero domini Heinrici fecnndi S. A dium Merieburg. in Dei nomine frlieiter,.

INCIPIT VITA.

1. TJ Egn ant e piiffinio imperatore Henrico hujus nominis fecundo,cum Guithec
lv beatus Godbrardus Altahenfe cf nobium regeret, fuit in Turingias patria ac
partibus quidam vir nobilis,dignitate & meritis illuftri§,nomine Guntherus, carentes *
quiprodeli&is juventutis ingemifcens,&confideratadiligentius;a£luum fuorum
qualitate, faciem Domini in confeffione praeveniens, Herfveldiam, ad eumdem
beatum Godehardum abbatem, noviter eidem ecclefias ab ipfo Imperatore prae- s.Godehar
ftitutum, digne, ut poftea aparuit, poenitendo acceflit, eique omne fecretum cor- dum adit
dis ac voluntatis fuae funditus aperuit. Quem Abbas jufte in Deo. immoratus,
blanda confolatione, & condigna etiam provifione,pcenitentemfufcepit, & ad
monachicam ufque profeffionem faluberrima fui communitione , Domjno coope-
rante, convertit. Qui propriae diffidens imbecillitati corporis & animi, ad peni -
tus abdicanda quaecumque funtfaeculi,multiplicem fug hereditatis proprietatem,
quam acceperat a progenitoribus, fan£to V vigberto, cum confenfu heredum fuo¬
rum, firma traditione totam delegavit, fub teftibus tamen primitus teftamento
paftus, ut monachus fa£tus, monafterium quod Gelinge dicitur, vi&us & vefti- fibi refev*.
tus gratia ipfe poffideret, ac Fratribus illic Chrifto fervientibus fecum inde ne- *°*
eeflaria provideret. Sanftus Abbas prudenti pertra&ans confilio hujufmodi no-
viter converfo talem pa&ionem in via mandatorum Dei maximo futuram effe
periculo, & plus inde per dies animas nafei difpendium, quam corporis, ut puta¬
bat fubfidium; interim illum provida mente ab incoepto fufpendit, & laico habi-
tu adhuc ufum ad Altahenfe monafterium fecum perduxit. .

2. Ibidem vir prudens prasdi&us Guntherus cordetenus compun&us, petiit ab Romanum*
Abbate, ut ante profeffionem liceret fibi Romam petere, & Apoftolorum Chri- fit mona '
fti, & aliorum fanflorum interceffionem pro tranfa&as vitae deviis , &; pro novap chuin '
viasingreflu quaerere. Quo permittente ivit & rediit, tandemque ante altare
lanfti a Mauricii cingulum deponens, caput & barbam totondit, & fafla de more
Atta SS.Ord.B.Tom. VIII. Dd iiij peti- '

■ * In vita fandi Godehardi, ubi eadem referuntur, aliquot codd, habent, antt altare fanda Maria *

videtur tamen retinendum fandi Mauricii nomen, in cujua honorem Altahenle moqafteriiimconditumell*
quamvis id £eri potuerit in oratorio beatz Mari*.

Digitized by booQie

4H VITA

Ann.Ch. petitione fufeeptus, ac aliquamdiu regulariter probatur, abeodem Paftoteaio-
1 ° 4 S naftic» vita; habitura eft adeptus, Verum poft votura profeflionis, nonimnxemor
* °*' fu*, quam praefcripfiraus, pa&ionis, adiens abbatem Godehardura, petiit licen¬
tiam patriam repetendi, & locum quem pepigerat juxta conditionem incolendi.
Quod pius pater Godehardus interim coofenfit, nolens cum obftinatacoatradi-
ilioneab effe£tu quam vrc iniquo prohibere, donec ratione di&ante, illicita cu-
Gfiiinge pientem animum paullatim poflet mitigare. Venienti igitur ad locum (Sclinge dir
muitt p«u &um, Sc difponenti neceflitates ibidem commanenwum, ex occultis tentationi-
tur • bus tentatoris Sc infidiis, Deo, ut certe credimus, ad exemplum beati Job permit-

te n te, milita&varia ei occurrerunt incommoda, proquibus, dumipfe, feilicet
antea paupertatis ac laboris infolens, ad Abbatem laepius quaeritando confugeret,
ejufque pro talibus confilium, St auxilium anxie perquireret, follicirus Pater flu-
ftuationem mentis ejus profunde profpicjens, fubfecuturam forte cordis mutabi¬
litatem vehementer penimefeens, blanda interdum conflatione Sc fuaviloqua
commonitione m*ftitiam cordis ejusmitigarat, Interdum vero, juxta Apofte-
lum, arguendo, obfecrando, increpando oportune St importune nutantem ani¬
mum e jus caftigans ,ad viam falutis eum reducere ftuduit; qui tamen adhuc mo¬
dicum profecit.

Correftus 3 * ^ e d curn * n a l cercat * o ne f*piu$ luftarentur, Sc in hujufnMtdi moleftia am-

refijpifcit^ bo crebrios fatigarentur, illi iterum quamdam fuae follrcitudinis querelam fugge-
renti, vir Dei debito juftiti* zelo permotus, turgente, ut aiunt, pulmone refpon-
dit,utautin promiffa obedientias Habilitate Deo devotus ferviret > aut certe ad
folitam faeculi vanitatem laqueis iterum £atans irretitus ab je&o habitu rediret.
Ad quam vocem ftupefa&us auditor intremuit,Sc erroris fui nimietatem fero, tan¬
dem perhorrefcens,ingemuit. Sed Sc hanc caufam pio imperatori Henrico per or¬
dinem Abbas totam fecretius infmuavitjipfumque adjutorem ad corrigendum ta-
r lem hominem corrogavit. Quem confcftim Princeps ad colloquendum clemen¬
ter evocans, per femetipfum convertit, Sc ex E vangelicis vel Apoftolicis regula¬
ribus prasceptis inftruere coepit, nullum poffe duobus dominis fervire, nec mona¬
chum ad fseculum, ut canem ad vomitum, reverti debere. His Sc aliis hujufntodi
praecautionibus tandem in Chrifto vere compun&us, vir memoratus omni praedi¬
ca paCione cordetenus oblita, Sc tota cujufcumque incommodi querimonia abo-
. lita, ad Altahenfe monafterium, ubi tunc fub cjufdem Patris cura, ut in gratia
omnium loquar, fxngulare divini cultus ftudium fervebat ,le contulit; Sc illic fra¬
tribus humillime fubjeCus, Sc in facrae religionis diftri&ione pleniter in brcvi
tempore, divini roris infufione inftruCus, ultra regulare przceptum fenaet Prae¬
latis admirantibus afflixit.

r mTdit 4 * Cumque in aufteritate vitae perfe veraret, & exemplo fiio qaamplures ad
num a t ► v j am ve ritatis incitaret, veluti lucerna fuper candelabrum pofita, fama ejus bo-
noodorerefperfa, ad aures beati Stephani regis Ungarorum, ipfius venerabilis
viri cognati, emanavit, cujus animum magno dileCionis incitavit amore, ut
hunc facie ad faciem videret, quem fic de virtute in virtutem proficere frequens
fama praedicaret: unde faftum eft ut ad ipfum nuncios dirigeret, Sc ut ad eum ve¬
nire non recufaret, omni ftudio poftularct. Vir autem Domini converfionis fuae
nonimmemor, hac fibi minime licere refpondebat, quae Rex pius poftulabat.
His Rex auditis, majoris inflammatur caritatis amore , & velutantea nuncios di¬
rexit . Sed ille fe venire etiam fecundo denegavit. Tertio itaque poft illum veluti
primo, fecundo tranfmittebat, Sc ut ipfius petitioni aflenfum praeberet humiliter
poftulabat. Igitur fanflus Guntherus Regis tandem vi£lus precibus, ejus petitio¬
ni licet invitus a annuit, Sc accepta Abbatis Sc fratrum benedi&ione, cum trans-
miflis legatis pariter Sc ipfe ad Regem pervenit. Rex autem vifo fanfto G unthe-
ro, gavifus eft, Sc quomodo hunc artius veluti juftum Sc fan&um diligebat, circa
c«nes ede- Ipfiun majorem diligentiam habere fatagebat.

reredifii. 5. Fafttim eft autem dum hora prandii fan&us Guntherus menfac Regis pari¬

ter confediffet, Rex fibi pavonem affatum appofuit, Sc ut carnibus vefceretur in¬
time

«Ait Carthuiriuj in vit» tmfti Stephani, Onntherum fxpiiu ad beatum Regem uutfifle, ut inObfer'

• rationum num. ti: annota vim».

Digitized by ^.ooQie

S. GUNTHERI EREMITA. 4 z 5

time flagitare cnapit. Sanfto autem viro lub regulari eonveriatione degente, & ann.ch
hujufmodi cibis abftinente, penitus contradicebat, & illicitis cibisfe contaminari 1045
nolle afferebat: cujus voluntati Rex non minus refiflebat, ut appofita manduca- oa - 9 '
ret, non folum rogando, verum etiam ^recipiendo laborabat. Quidnam facere
poterat ? Praecepto Regis fe obtemperare promittebat, fed in divino adjutorio fi -
duciam retinebat. Quapropter fe&umeft, ut inter prandentes hicfolito more
orariam infifteret, caput manibus inclinaret, profufis lacrymis, ne illicitis ciba¬
riis pollueretur, divinam clementiam implorabat. Mira res atque ftupenda. 1
completa Dei famulus oratione, caput de manibus elevabat, avis affata menfae-
que luperpofita reddita vitas priftih» devolabat, Se ab ejus ufu gratia divina vi-
ruradiberabat, Quo vifo cuncti miraculo inaudito, Deo gratias referebant, nec
amplius fanfti viri voluntati reiiftebant.

6 . Sed Dei famulus plus appetens mala mundi perpeti, quam laudes, pro Deo In ertmum
laboribus fatigari, quam vitae hujus favoribus extolli;deferti loci feeeffum, cum a* fecedit.
liquantis fibi de Altachtohaerentibus in quodam * faltu Boemico, de perariffione

fui abbatis domini Godehard i petiit; ibique cellulam in honore fan&i Tohannis-
Baptiftaeconftruxit,&ipfum locumRinchnach proprio nomine appellavit, in
qua ad 37. annos in ftudio ianctae Religionis ,& in fumma diferetione paupertatis
Ipontaneas cum fibi remanentibus vixit. Annona denique erat varia, ubi de potu
& deliciolis cibis nihil erat, & ubi non nili iolaaqUa habebatur, J 8c ipfe etiam ho-
fpitibus ad fufficientiam, fratribus vero ad menfuram dabatur. Litteras omnino,
nili tantum pfalmos aliquos non didicit: 8c tamen omnem rationem, & inteller
ftum Evangeliorum, Legis & Prophetarum, Hiftoriarumque ex crebra fratrum brisedifeit.
relatione & avidiore verbi Dei auditione mirabiliter percepit •• adeo ut fsepiflirne
obfcuriora myfticae intelligentia, interdum fubridendo, interdum vero adimo-,
nendo ftupentibus auditoribus proferret .Quod nos quidem, qui eum familiarius
cognovimus, frequenter audivimus-, praecipue tamen cum mfumBiafua fefti vi¬
tate adeffet in cella, quam ipfe in honore beati JohanriistBaptiftse tonftruxefftt^
fpecialisfui patroni, fefmoriibus ejus affuimus ^ quo in Capitulari collatione eo-
demdie fratres fuos admonebat, dum eos de e juldem patris, beati videlicet Jp-
hannis vita & moribus, vi£tu Scetiam veftitu ac operibus, ad paupertatis fufriPeo
placitam tolerant iaminftruebat. Verum enim dico,&cqramDeo nonme^tior, ^

quia omnes pane qui aderant eidemTermoni, ad uberrimam lacrymarum effufio-
nem dono Dei funt compungi. Affedit & ibidem venerabilis b Ratmundus abbas
cum plurimis fui coenobii fratribus, & aliis infuper multis hofpitibus, praeter nos,
quos in Canonico habitu illucingredi religio vetuit, quos tamen familiaritas &
maxime Abbatis licentia circumquaque ad feneiiras, ignorante concionatore,
clanculo collocavit. Erat enim, ut de lan&o Bcnedi&o dicitur,quem poft Domi-
num vita & moribus fequebatur, fcicnrer nefeius & fapienter indo£lus. 3 ° g l '

7. Haec itaque breviter diximus de honeftate morum & converfione nobilis vi¬

ri Guntheri, quantumque per poenitentiae fatisfaftionera Domino complacuerit,
quae nobis ad imitationem boni exempli fufficiapt. Ecceenim camelus depolita
gibbi farcina, an guftum foramen acus penetravit, ipfum ducente, cui omnia
poflibilia funt, & nihil difficile, quique eft mirabilis io operibus fuis, maxime in
mifericordiis, neminem propter enormitatem fcelerum deferens,omnia diffimu-
iat propter p^nitentiam peccata; una hora convertens impium, fanHum facit;
cujus virtute caput antiqui hortis pugnando contrivit Chrifticola Guntherus. De
virtutibus vero hujus venerabilis viri quibus adverfarium fuperavit, vel quas
ejus infidias pepulit, nulli compertum habetur, eo quod multo tempore homini¬
bus incognitus manfit: qui tamen licet locum mutaverit, hortem non mutavit,
nullique dubium, quia quanto magis in fpiritualibus profecit, tanto plus acriora
______ » _■___ certa -

a In diplomate fanfti Henrici, ecclefia dicitur conitru&a in honoro vi&oriefiflima Cruib, j andoqut Dii
ItnitrieisMarU, n tenon itat i Johannis B apti fi a . Ceterum hujus feceflionis tempus difeiraus ex noiiro Chro¬
nico Saxonico mC ut» ad annum 1008. habetur: Gunthtrtts monachus AU ah tnfis, fanUa convtrfitione in
monaftorio probatus, tfessuta tft tfftBus , Idem ipfe ni fallor, ad annum 1040. ubi tkntrabilis vir Gunta-
rius monachus dicitur, pacem cum Bardone Moguntino epifeopo Bohetniam cum regis Henrici exercita de-
vaftante iniit 1

b Ratmundus beati Godehardi ex forore nepos. Se in regimine raonafterii Altahenfis fucccdor, qui idem
coenobium totum fere igue confumtudt reparavit. De hoc incendio vide Cupra Vitam fandi Godehardi,

Digitized by L.ooQie

\i6 • VITA-'

ann. ch. certamina toleravit. Igitur quanti meriti vir ifte fit, per lapidem miratur* in qua
1045 dum in vafta eremo folitarius Ghrifto militaret,poft Inorem quie vifle, quantitas
u ft in me hibrorum ipfius, veluti in molli ftrato quiefcentis,nunc ufque apparet imprel-
<juoqmeicit fa. Et quid dicimus?Nam ficut adroborandamfidem credentium , Petri apoftoli
«mollitor, veftigiis fluenta maris Ghrifti pietas folidavit ; iicad declaranda famuli fui Gun-
- theri merita duritiam filicis in mollitiem ipfius membri ftravit : ut ex hoc cla¬

reat , quanta fuavitate in caelis animam ejus pius Judex remuneret, quem ad fe-
flanda fua praecepta mifericorditer inflammavit. .t

Attollamus igitur mentes noftras ad imitanda fanflorum exempla, ut dum eo¬
rum gefta laudamus, nos ipfi probabilem vitam ducamus,juxta quodPfalmiftaad-
TfM lm 7% montt ^tns’§>u£riteDominum,& vivet anima veftra Jititerum: Accedit e adDo-
ii- illuminaminifacies vejlrce non confundentur. Tunc etenim facies no-
1 ftrae in die judicii non confundentur, nec terribilemfententiam, Ite maledi£li in
ignem aeternum, audiemus, fi toto corde ad eum accedentes, prava fugere * hu¬
jus mundi inquinamenta devitare fluduerimus: atque ab omnibus peccatis per
poenitentias labores expurgati, cum fan£lis& eleftis audiemus a priftino judice,
Vfenite benedifti Patris mei, percipite' regnum quod,vobis paratum eft ab origi¬
ne miindi . Ad quod regnum ipfe Dominus invitat, cum dicit in E vangelio: Si
Jtk*». i», cflis.mibi minijlrat me fequatur^ & ubi fum ego , illic & minifler meus erit . Sed
quia fragilitate deprefli ab lublimiamiiinime tendere valeamus, tota mentis in-
tentibrfe fan&i Patris hujilspofcamus fuffragia, ut ipfe qui non juftos, fed pecca-
. vteoSre Vefiit ,• precibus fui dilefti Confefforis, igne fan&i Spiritus peftora
nofti-hiriflathmans, qos de convalla hujus miferi*,.8c via: peregrinationis revo¬
cet aeternam ad patrjam. Ergo Dei clementiam j quaeferv.iimfuumde labore
pendttkit ad requieta’* fuperlaudantes y ne le^archeumlociitionibus corda deti-
rieafau^fdmms ffecmonem vertamus>d eavQ>#/i^t ad laudem & gloriam no-
mhili fui, nob®r.|>eccatoribus Chriftus fervifui terminumhujus vitas manifefta-
seidigiiacus eft, pandamus breviter. ■: • u 3. •• ^

•^Cum vero omnipotens Deus beatum virum vellet a labore quiefcere,& f ter-
namercede remunerare,ejufq* vicam in exemplum hominibus dem6ftrare,ut po-
c*ieftem fita/ifper candelabri!m lucerna clarefceret, quatenus omnibus qui in domo Dei
attdit *' fuhtlhceret,configit ut inclytus tiro, Dux videlicet ^Bredislaus, cum Polo-

nidmglorioffe fihi fubjugaflet,viftorque cum pace ad fua rediflet, cujufdam urbis,
qu* Prahen dicitur, confinium oaufa venationis cum fuis adiit, ubi quadam die,
utfolebat, ve Ratum exivit. Cumque fui omnes huc illucque difcurrerent, nec
in aliquo proficerent, fubito apparuit eiscervus mirae magnitudinis, quem ipfe
Duxcum magna alacritate fublecutus eft. Tunc cervus quafi fugam fimulans,
in quemdam locumTipfiusfil vae quadi celeriter de venit, & veiuti nullo fequente
fecure ftare coepit. Hoc Dux intuitus, ac folo cliente parvo contentus, cervum
aggreditur & ejus formam & magnitudinem diligenter fcrutatur: denique cum
fidei armis munitus haefitaret animo, fubito de caeli faftigio audivit claram fibi
vocem taliter infonantem: O Bretislae, nonfemper quae alta funt Dei confilio,
tuo fragili defiderio quaeras, fed cum humilibus, humilia tibi tuifqueporteris
profutura ne pigriteris attendere. Hoc enim in loco latet Dei thefaurus,cui quon¬
dam valde amabilis, nunc vero & in futura tempora cunftis quaerentibus piede-
fiderabilis, nam fcriptum effe cogita: Pater meus operatur, & ego operor, quia
ego in Patre, & Pater in me eft. Ideoque quidquid fervi mei operantur in hoc
faeculo, non eorum, fed Dei virtutem in omnibus credas.

10. Haec talia dum Dux tacitus audiret, & ut amens ftupefa&us, de loco quo
Guitthe ^ ratns jacebat, vix resuto fpiritu furgit, ac circumquaq ue afpiciens , ilico in ipfa

rum in ve- vafta folitudine rivulum parvulum a longe videt, pulcroque gramine circumda-
nit - tum, quafi quibufdam odoribus abundare: quo in loco lapidem mir^ magnitudinis
& fuper eum cellulam vilibus de lignis conftru£lam miro odore redundantem in ¬
venit, &folus cum folo cliente de fupercilio montis defcendens, licet pavidus,

Cru-

* De Bredislai, qui Poloniam fubjugavit, eximia pietate, multa habent fcriptores Bohenuci. Mor¬
tem ejus refert Cofmas Pragenlu ad annum 1054. Idus Januarii. Ejus gefta fafius narrat Dubravius li¬
bro j. Hiftoriz Bohemicz.

Digitized by v^ooQie

S. GUNTHERI EREMITA. 427

CrucfcUmen fanfla in fronte fignatus, quid ibi lateret cogniturus celeriter in- ann.ch
trat. Et ecce fenera pulcra canitie fedentera, & albefcentem, acveluri Angelum 1 045
Dei in vultu relucentem, leiloque ceu in oratione proftratura afpicit, niraip quo» * ° ct
que horrore pervafus cf pit ftare. Quem fenex pio vultu intuitus, ne ad talia tre¬
pidaret ,fed ut Deum omnipotentem in omnibus laudaret monuit) & quodipfc
Guntherus eflet, qui euradem de facro fonte fufeepiflet, diverfis indiciis, licet ad»
miranti Duci affigna vit. Tunc Dux his verbis fpiritum ad plenum refumit, &
conflantia animi recepta,pium virum interrogavit,quomodo, vel quando ad tam
infolitam folitudinem de veniflet, velcur tam duram vitam monachorum attigif- •
fetac fatisamicabili 8 c multum lacrymabili affatu precatur, ne ulterius tam no¬
bilis vir hominibus lateret incognitus, fed ad terram fui Ducatus melius fovendus
perduceretur, quam plurimum rogabat. Quod vir Dei prorfus renuit, & ne Dei
voluntati in aliquo contrairet follicite Deum rogans. Undc Dux valde mirat us,

& in ejus piis admonitionibus, & diverfis verbis confolationis, orationibus fe fan-
£li viri commendavit j & ut in reliquo de apparatu proprio nulla neceffaria ei de-
, effenr, fe daturum promifit.

11. Quas omnia Guntherus a praefato Duce benigne fufeipiens, & multa praedi-

xit futura, & velut quodampraelagio,inter reliqua pii affaminis verba proloquens .

dixit:Meae dile&ionis caufafi venifti,fili,meae petitioni effe contrarius noli. Nam
corpufcufimei jam diflojutio inflat, Sequam vis de fepulturamea diverfi diverfa
fentiant , ego ut in fpiritu loquar, corpufculi mei Brunoviae depolitionem locan¬
dam teflor, & quod in fpiritu loquor, id ab Omnipotente ut fiat exopto. Proinde,
cariffime fili, memoriae canfa praediflo loco Brunoviae aliquid folatii apta, ut &
mei in Domino,& tui tuorumque omnium in poflerum in Deo memoria habea¬
tur, & in mei requiei, quae futura inibi diem judicii cxfpeftabir, dignum memo¬
riae fruftum, tuis licet poflea, vel tuorum fuccefforum in temporibus confirman¬
da prudenti confilio adapta. Super haec autem omnia, fi meae difceffionis vel mi¬
grationis terminus dele&at, craflinae diei tertia hora quid de meo tranfitu divina
operatio fehtiat, meae fragilis vitae terminus declarabitHis Dux auditis, turba¬
tus efl animo, & in ofcula ruens, amariffimis circumfufuslacrymis, magno ru¬
gitu talia proclamabat: O cariffime Pater, cur me, licet ad te tarde venlflf m, de* ' /
teflaris ? O canities veneranda, quem veluti Angelum Dei, licet indignus atflh .
pieflor , cur me filium, ut d icis, tuam fpintualem tam cito ceu orphanum relin¬
quis ? Tuae enim pura: orationes, tua crebra Ut fpero jejunia, meae pravitatis de¬
berent efle & fuerunt tuta prafldia, ut apud Deum omnipotentem pro meis eri-;
minibus, quibus humana fragilitas faepiuscon vincitur, hoflifque mille fraudum
dolisatteritur,fierenta®duafuffragia.. . ,i-\

12. His clamoribus motus pius Guntherus, dixit-flenti nimiumque gementi:

Define ,fili, deline talia agere ,& fperans in Domino noli metuere, meseque pe-
tionis efferum libenter excipe, veraciter perfice. jamjam ad tuos redi, meique
fecretum prodere noli, fed craflmo non tarde redeas, & mea: migrationi, fi Do¬
minus Deus voluerit, interefle poteris. Tunc Dux valde triflis & gemebundus,
benediflione tamen accepta, cum fuo cliente difceffit, & ne cui talia fecreta pro¬
dat ,fub interminatione interdixit. Igitur fequenti die Bredislaus dux, 'affumto
venerabili epifeopo «Severo, qui fibi fpecial i familiaritate adunabatur,, fum-
mo diluculo ad viri Dei cellulam pervenerunt, ipfumque orationi inflantem, lau-
defque Deo omnipotenti pfallentem invenerunt . Completa verooratione, poft

longa futurae vit» colloquia, peta6lifque a 5 e vero epifeopo Miffarum follemniis, Sumto vu-
virDdmini Corporis & Saguinis perceptione fe muniens, hora diei tertia, canen- nco oblt ’
tibus qui aderant & flentibus, inter orationis verba immaculatum Deo fpiritum
reddidit. De carnis igitur ergaflulo jam felici recedente anima, tanta deeofua-
viffimi odoris redundavit fragrantia, ut cun£torum ibi affiflentium perfunderet
nares & pe&ora: cujus odoris fuavitas tam diu flabilis permanebat, quoufqw vi*
ri Dei corpus ad locum fepultur» perveniebat. i* : - " *

13. Poft h»c peraflisomnibus ad exfequiasattinentibus, corpus illud fanftiffi-

, _ ■ • ■ • . _ ■ - ■ - . . ' mum

* Severus e fede OJmucenfi in Moravia tranftmis ad Pragenfem Bohemi ar- Metropolim ppjl Iffttia obi¬
tum , anno ibjo. dedit anno io6j. ex libro 3. Bohemi* pix Bartholdi Pontani.

Digitized by ^ooQie

428 VITA

ann. ch. raum indomitis equis eft fuperpofitum, quod cum tanta manfuetudine adjocum
1045 fepulturae ab eifdem delatum, ut profeflo clarefceret, quanti meriti exftiterit in
9. oa. casiis, cujus corpus bruta animalia poftpofita ferocitate venerabantur in terris.
fb>quisM- Obiit autem Chrifti famulus eremita Gunfherus anno Incarnationis Domini
domitis 1045. feptimo Idus Oftobris, fepultufque eft in monafterio Breunovienfi, quod

visnTdefer a civitate Pragenli diftat 20. ftaaiis, ubi ipfe, dum adhuc viveret, -adfepelien*
tur. dum effe in fpiritu praedicebat. In quo loco per ejus merita fiunt aflidue miracu»

la, multa infirmis praedantur beneficia, donante Chrifti gratia, qui cum Deo
e^MirWi, p atr c vivit & regnat Deus per infinita foculorum focula. Arnen.

In codice mf. btec adduntur : Conditor & faivator humani generis per ineffabi-
lem fuae bonitatis clementiam mirabiliter fanftos in caelis glorificans, mifericors
eft peccatoribus in terris: & licet, jam fenefcente mundo, corrupta fit omnis
caro iniquitate, non tamen accenfam lucernam patitur occultari, fed illumina¬
tam igne caelefti ponit fuper candelabrum, ut omnibus in domo Dei luceat. Lu¬
cernam dico beatum Guntherum, qui propria linquendo & Chrifti prascepta fe-
quendomundumdefpexit, quem miracula ad fepulcrum ejus, vel alias, per
merita ipfius operante di vina clementia fada glorificant.

ANN.CH.

1045

ii. Nov.

VITA B GUIDONIS fe» VVIDONIS

AB8- PISCARXENSXS (eu CASAURIENSIS.

Ex ChronicQ Cafaurienfi auftore Johannr Berardo,

Spicilegii As b Grtani tomo 5»

OBSERVATIONES P R JE V I M .

Widonis iRVM eft beati Vvidonis nomen nullis in Martylqgiis aliifque faftis eccleftafticis , quos

gefta unde aVa. faltem videre lucuit, reperiri\ cum non folum ante & poft mortem multis miraculis
habita. cidruerit, Jed etiam memoria ' ejus celebris fuerit in monafterio Tifcarienfi, ubi, tefte auttore Cbro'
■niti infra num. 17. feftevitas ejus quotannis recolebatur. Idem auttor laudat librum de Pita e-
yufijfm beati viri, quem fuo tempore adhuc in‘mnaflerio Tifcarienfi afiervatum fuiffe.teftatwr,
at.Bunc aut excidtjfe , aut ita latere dolemqs, ut nulla fpes fit ipfum recuperandi. Sed \aftu~
ram hanc aliquo modo refarcivit idem auttor , qui beati Vvidonis res geftas in Chronico a fe
edito fufius expofuit, unde eas exfcripftmut, ex tomo 5. Spicilegii ^tcheriani , ubi Chronicum
illud , exceptis his qua jam aChefnio tomo 5. Hiftoricorurft Gallia, & ab Vg bello in appendice
Tomi 6 . 1 taUa facra edita fuerant , habetur ex cod- mf jpfius manafterii Cafaurienfis, qui nunc
in Bibliotheca regia effervatur. jluttor ipfe Chronici norltep fuum & atatem prodit, qui fe
Jobannem Berardum appellatum feribit, & teflatur fe fub Lemne abbate T>ifcarien[i , exeunte
foculo dechno-tertio librum hunc inftrumentorum feu t hronicorum compofuifie & ordinafle.

2. De Tifearienfis vero feu Cafaurienfis monaflerii privilegiis ac dignitate multa babet nofter
■ Jtcberius in prafatione ad laudatum Spicilegii tomum, qua prmtia fere exfiripfu exVgbelU tomo 6 .

xienk. c ^ Mmna 838. ubi deferibitur oftium Tifearienfis ecclefia ancum, auroque pUriffimo

incruftatum, quod Ludovici II. imperatoris in condendo percelebri iflo monafterio munificentiam
reprafentat, fimul cum hiftoria. translationis reliquiarum fantti Clementis papa , quas: ab Ha-
driano fi. fummo pontifice impetratas pius Imperator in eo loco depofuit. Sceptro imperiali loco
pedi paflordlis ex fpeciali Imperatoris privilegio ufi funt' abbates Pifcarienfes , ufque ad annum
1098. quo amo baculum pafkralem ab Vrbano II.. Grimoaldus abbas accepit. Per fiat hodieque
locus atjear celebris in Aprutia ulteriori fitus, multis gaudens privilegiis, fed monafterium no*
mine tenus appellaturi inde quippe amandatis monachis, qui juxta fundatorum inftituta Deo
nettu diuque fervirent , abbas commendatorius fibi foli ipfe omnes ecclefia reditus vindicat.

INCIPIT VITA.

Guido e
monacho
farfenfi ab-
bas Pifea-
fritnfis.

1 . ■ V Omnus Imperator , videlicet beatus Henricus , tunc temporis
I I circa loca Farfenfis ecclefiae morabatur cum grandi exercitu ,
1 J quo erat Apulos & Trojanos expulfurus, qui faventes quibufdam
Normamus qui eos deceperant & fibi fubjugaverant, non virtute, fed vitio il¬
lius gentis,rebellari nitebatur Romanis. Hic ut audivit quia fratres Cafaurienfis

mona-

Digitized by

S. GUIDONIS ABBATIS. 4257

motsftetn carebant abbate, & idcirco ad nihilum deducebantur Scdevaftaban- ann. ch.
tur pofleffiones ecckftae, habuit confiiium cum baronibus luis , & accerfito abba* 1 045.
te Farfenfi a> requifivit fi effet in monafterio illo aliquis monachus amator re* ‘J Re¬
ligionis, cuftosmonaftici propofiti, eruditus litteris & nobilitate praeclarus; &
cum audiret famam V vr donis celebrem nonfoluminter monachos, verum
etiam a popularibus 8 c forenfibus prodicari, petiit eum ut fibi daretur ,& ccdefias
Pifcarienfi, quas viduata pallore erat, paftor eligeretur. Qui cum fe indignum
& minus idoneum, ut moris fandarum virorum efl, proclamaret; & ut quietam
vitam eum ducere fi nerent, profufus pedibus abbatis cum lacrymis oraret, tra¬
ditus fratribus ad utilitatem profari manafterii eligitur , & abbas fandi Clemen¬
tis Pifcarienfis licet invitus inftituitur. In quo officio quantum ipfe pro ecclefia fi¬
bi commifia laboravit, quanta abftinentia corpus perdomuit, quam modeftus in
exhortando, fe verus in corrigendo fuit, liber qui de ejus vita feriptus habetur in
monafterio, vera aflertione, quamvis humili nilo, manifeftare non definit.

a. Traditus itaque fratribus, fc cum grandi honore, & juflu Imperatoris ad Mona ft e -
monafterium ufque perdudus, cum videret ruinam parietum, fra&uras domo- £™ a r t e a l1 *f'
rum, pane & v ino penum vacuum, nudos fratres, deftrudum monafterium, pau- • at3glt *

cis diebus ibi commorans, furatis privilegiis & chartis revertebatur ad Impera¬
torem ; fed antequam veniret ad eum, audivit de morte ejus. Antea vero quam
proficifceretur, cum effet in monafterio novus abbas, in anno videlicet ab Incar¬
natione Domini noftriJefu-Chrifti millefimo vigefimo-quiuto, quasdam poflef-
fiones datas fuerunt Pifcarienfi monafterio, qua feriptf funt ad notitiam poftero-
rum & in chartulis habentur, &c. /

3. Poft mortem igitur primi Henrici imperatoris,dequofapralocutifiunus,
cum domnus V vido Pifcari fffis abbas audiret, quia alter politus effet in loco ipfius,
nomine Chuonradus, iterum fumtis chartis & privilegiis profeduseft ad eum.

Qui gloriofus Imperator eumdemAbbatem cum magna reverentia fufeepit,privi¬
legia & chartas coram fe legi fecit,quod poftulabant implere ftuduit, novoq; privi¬
legiorum data monafterio fuerant ab antecefforibus fuis, confirmavit hoc modo:

„ In nomine fandas & individuas Trinitatis, Chuonrad u s divina favente
„ clementia Romanorum imperator auguftus. Cum petitionibus fervorum Dei conndi
, x juftis ac rationabilibus di vini cultus amore faverimus, 8 c his oportuna benefi- imp p r j-
„ cia largiamur, praemium nobis asternae remunerationis rependi non diffidimus. vl eglU “’ ,

„ Quocirca omnium fandae Dei Ecclefiae noftrorumque fidelium,pmdentium vi-
» delicet ac futurorum, comperiat follertia, qualiterV vido venerabilis abbas
„ monafterii fandae Trinitatis, ubi corpus beatiffimi pontificis & martyris Cbri-
„ fti Clementis reconditum eft,in comitatu Pinnlfi, in infiila quae Cala-aurea vo-
„ catur, noftram adiens praefentiam, oftendit nobis noftrorum antecefforum
„ Regum vel Imperatorum prjcepta eidem monafterio foda, atquefupplici-
„ ter poftulans, quatenus pro ipfius fandas & individuae Trinitatis, ac teftis ejus
„ Clementis amor e, eadem praecepta noftra imperiali ac praeceptali audoritate
„ confirmaremus. Nos vero ejus juftis poftulationibus a fTSti&ces , confirmamus jS
„ dido monafterio quidquid in fuperioribus continetur praeceptis, prout jnfte8a
„ legaliterpoflumus; videlicet quidquid habere videtor infra Romanam urbem,
i, fi ve ext ra, & c. Et quidquid de prodidi monafterii poflelfionibus fifcus nofter
„ fperare potuerit, totum nos prosetemmremunerationk praemio prodi&o mo-
„ nafterio concedimus, ut in alimonia pauperum, & ftipenciia monachorum ibi-
„ dem Deo famulantium , noftris, furarifque temporibus femper proficiant in
, augumentis,&c.Concedimuseriani>& imperiali audoritate procipimus,ut in
„ quahtum profata infula tenere videatur, nulla fiat habitatio cujufcumque or-
„ dinis vel dignitatis,exceptis hisqui ibidem Deo deferviunr, & bis qui iliicfrr-%

„ vitari funt.Quod fi aliquis huic noftrf prfceprioni contraire vpluerit,& peran-
„ num integrum ibi permanferit,abfque dubio fervus ipfius locideinceps perma-
» nebit. Infupcr c6eedimus,ut nullus homoaudeat refpondere mailaturam advo¬
cato

* Id contigit anno circiter ioij. fub Hugdne abbate Farfenfi. Vide Mufeum Italic.' tomo i. pig- r $-
noileffionem tniifle videtur anno fequenti , circa finem Aprilis ex num. 17.

Digitized by booQie

43°

VITA

an. chr ,, cato ejus. Etfi aliquo tempore viliores,fed per nobiliores & veraciores homines
• 10 3 ^ ?, diffiniatur ex utraque parte. Si quis igitur, &c. Huga Cancellarius vice domni
. Nov. ^ Haribonisarchicancellariirecognovit.

4. Deinde idem Imperator domno Vvidoni abbati unum ex ducibus fuis,U g o-
Qui Ducem NEM comitem dedit, cui prsecepit, ut imperiali poteftate fumta,reftituerit eccle-
pro tuendo; fi® quidquidpoffederat, tam caftelia quamvillas,& nondifcederet ab eo,donec
m»ndat 7 * omnia poffideret pacata.Qui veniens,antequS monafterium ingrederetur,de pon¬
te qui fuerat fubverfus querimoniam fecit, & in pr*fentia praefati Ducis intus in
eodemmonafteriocoramepifcopo Nucerenfi Dodone, &epifcopo Sy nogal-
liae, Adelbbrto nomine, & coram baronibus tam Pinnenfis quam Thyatinen-
fis comitatus,quorum ibi maxima multitudo advenerat, in die ftatuta, videlicet
die menfis Januarii, anno millefimo vigefimo-ri&ava ita fancitum eft,& confirma¬
tum fcripto per manus Vvidonis abbatis, ut liceat abbatibus fanfli Clementis ex
illo tempore ufque ad finem mundi conftruere.pontes ubicumque voluerint, &c.

5. Placitum contra monajlerii bonorum iHrvaforespojlea babitum ejl . Cumque
Placitum in multi advocati effent in przefentia praefati Ducis & praedirorum epifcoporum ,
: ;d^ r ° rat Synogalli® videlicet & Nuceri® , necnon Beraldi Spoletini epilcopi, &

Vvalterii Furconenfis, & in pr®fentia Bernardi & Petri judicum facri Pa¬
latii, & Berardi comitis filii comitis Theadoni, Attonis comitis, & filii ejus Albe-
ricicomitis,Ugoniscomitis, &Offredicomitisfiiii Molandi comitis, pr®nomi¬
natus abbas habuit verba hujufcemodi: „ Domne Dux, & vos domni Epifcopi,
Comites & Barones, qui ex pr*ceptodojnini Imperat, vocati veniftis, audi¬
te me, fi vobis placet, pro amore Domini noftri Jefu-Chrifti.Monafterifi iftud,
cui,Deo volente,prsfideo,quod inftitutum fuit & fundatum a fan£liffimo impe¬
ratore & vi&oriofiffimo L u d o v i c o, ita fpaliatum eft & nudatum omnibus
bonis,ut ferviDei qui in eo latitant,vix habere valeant unde vivant diebus lin¬
gulis . Vicini noftri, qui nos pro Deo diligere & pro metu Imperatoris caros ha¬
bere debuerant, invaferunt poffeffiones noftras, occupaverant caftelia, qu®
anteceffores noftri cum magnis expenfis ad tutelam monafterii, & decus re¬
gni ®dificaverant,nec ea nobis reddere volunt;immo de illis nos & noftros,quos
„ paucos nobis relinquerunt,expugnant.Alii abbates qui ante me fuerunt,quoniS
erant de carne eorum, l®fionem ecclefi® patienter tulerunt. Ego vero qui ex¬
traneus fum,qui in nullo habeo fiduciam, nifi in Deo & juftitia domni Impera¬
toris, tantum malum ferre non poiTum, obfecro & obteftor pro amore Dei, 8 c
reverentia veftr® pr®fentia, illos qui huc ufque debacchati funt in de.ftru&io-
„ nem & confufionem ecclefi® fan£li Clementis, & deje£lionem noftr® cangre-
„ gationis, reddant fponte quod male de noftro tenent, & non fperenr me crede-
„ re minis, quia paratus lum pro honore Ecclefi* meum fanguinem fundere &:

pro nomine Salvatoris.Hisdidis obmutuit,& quod illi refpondere vellent,ficuc
.», vir fapientiffimusjcum maxima gravitate diutius exfpe&avit.

6. Tunc illi in unum conglobati confilium acceperunt, & quod ex confilio ac¬
ceperant uni pro omnibus intimare pr®ceperunt. Tunc ille juffus,, inquit: Do¬
mne Dux, & vos omnes Epifcopi & Barones, qui prafenti intereftis concilio

'33

■33

Itmfore*
re (pondent.

Abbrtis

eonftan-

tia.

„ amicorum & confanguineorum noftrorum, qui revera una fumus caro, incoepi
vobifcum loqui; etfi defecero, ficut in hac terra eft confuetudo, non eft bonum
quod ipfi propter meam fimplicitatem damnu patiantur. Ipfi poterunt emen¬
dare fi aliquid minus fuerit noftro eloquio. Non indigemus multis verbis, peti¬
mus mifericordiam & pietatem domni Abbatis, ne velit profcribere filios no-
Itros, qui fuerunt nati & nutriti fub alis & pr®fidio beati Clementis: quod ma¬
le tenuimus, bene tenere parati fumus: occupatores, pervafores vocamur, nos
fervos monafterii & benefa&ores amodo & deinceps & fatemur & promitti¬
mus : & quidquid neceifarium fuerit ecclefi®, tam in libris quam in ornamen¬
tis, de noftrodare,& eenfum annuatim perfol vere,& contra hoftes,fi aliqui con-
„ tra monafterium infurrexerint, nos pugnaturos & fucceffores noftros fcripto &
„ facramento confirmabimus.

„ 7. Ad h®c Abbas refpondit ex confilio: Non ego fum efc illis, qui blando
„ poffint decipi verbo. Si funditus dimmitispoffeffiones,quasimpie pervafiftis

ego

3 >

Digitized >y booQie

S. GUIDONJ S ABBATIS. 431

„ ego fufcipiam ; fin alias,pro certo fciatis, quia nec angulum alicujus domun- ann. ch.
„ culae vobis dimittam. Totum quod invafiftis dimittite : & poftquam dimiferi- i045
„ tis, quod nobis placuerit, non pro cenfu, neque affirmatione alicu jus chartu- * * No *
„ lae, & quamdiu voluerimus, & res nobis dimittas ad profedum ecclefia: nottras
„ tranaveritis, pro amore parentum veftrorum, & rogatu circum aditantium
„ permiferimus. Illi metuentes magis Imperatorem quam Deum, & cogpofcen-
tes Abbatis vigorem & ejus invincibilem animum,ad ipfius genua procumbentes, '
quidquid ipfi male invaferant, in ejus mifericordia derelinquerunt, & juraverunt
quod nec ipfi, nec fuccettores fui aliquid) de illis poffeffionibus, quas praedidus
venerabilis abbas Vvido fibi retinuerat ufur parent; & illis tantum, quaj fua mife-
ratione, non pro timore eorum vel parentum fuorum habenda concederet, con¬
tenti effent. Quae autem retinuit Abbas in fua dominatione, & qua illis conceflit,
ne iterum fiat altercatio,praefenti fcripto mandare curavimus. Retinuit fibi do¬
minationem totius terrae, & in propitio munitiones; in quibus etiam fuos mi fit
cuftodes. Retinuit 8 c pafcua, molendina, filvas, optima rura, decimas, ecclefias,
fepulturam,8c alia omnia quaecumque ad dominationis pertinere videntur officia.
Illiisdimifit cetera, non fub jure dominationis, fed, ficut petierant, fervili con.
ditione habenda.Sanfo vero qui princeps quodammodo & actor hujufcemodi (edi¬
tionis fuerat, ecclefiam quamdam in terra’fandi Clementis, in loco videlicet,
quiBlifianus eft appellatus, in honore fandas Mariae fundaverat, in qua contra
jus & fas, ficut alter Jeroboam, fuasaras erexerat, neque ad monafterium fan¬
di Clementis funera tumulari finebat; illam abbas V vido cum haberet in manu,

Sc deberet & poffet funditus deftruere,non pro timore Sanfonis,fed pro reverentia
fandas Dei genitricis, in cujus honore aedificata fuerat^ntegram confecravit,ibiq;
quemdam monachii fuu,nomine Franco, pofuit,qui eidem ecclefiae defer viretote.

8. Quidam presbyter,Urfus nomine, aedificaverat ecclefiam in honore fan£be
Mariae, in loco qui Fafanaria appellatur, ibique pofuerat abbatiffam, nomine
Giburgam , quae praeerat congregationi monacharum. In millefimotrigefimo
Dominicae Incarnationis anno, illam divino admonitus inftindufubditmonafte- Monaft Fa
rio fanfti Clementis per manum domni V vidonis abbatis, cum tenementis & per- Aium.
tinentiisfuis, in locis Scvocabolis, videlicet Cafule, &c. x

p. Per idem tempus, anno fcilicet milleftmo trigefimo tertio , vir Domini V vi¬
do abbas tam pro fua religione, quam pro gloriofi imperatorisChuon radi timo¬
re , florebat pace & quiete in Domino; fed ei diabolus invidens, quofdam nefarios
crudelitatis fu$ miniftros videlicet habitatores fandi Valentini, contra eumdem
fandum virum armavit, Sc campum, qui proprie proprius beati Clementis erat,

& ad jus ejufdem ecclefias pertinebat, invadere fecit: unde ftepiffime vir fumm» rcpel K ’‘
manfuetudinis anguftiatus, baronum turmam & indigenarum aggregavit, quorfi
teftimonio cum prasfati nequiflimi acquiefcere nollent, tandem fent entia prola¬
ta judicio quod ipfi denegabant, & ifti affirmare volebant, pugna terminari judi-
1 ca vit, ut qui vidus effet campum amitteret, & de ceteris minus credulus appare¬
ret . Hanc enim rationem Valentiniani videbatur habere, quia Pifcaria antiquos
curfus nota erat praetermififle, & idcirco affirmabant, quidquid intra eam &ca?
ftellum continebatur, haberi de eorum pofieffione. Venit dies in qua multitudo
baronum & plebis coadunari debebat, qui omnes unoore affirmabant Abbatem
injufteniti, &agrfiefledepertinentiis fandi Valentini. Quid plura? Beatus vir
Vvido, cujus fpes tota erat in Domino fuos juflit infiftere orationi, Sc pridie an¬
tequam pugna debebat fieri,folus media node egrefsus de monafterio, comitante
eumquifemper juftis prasfto eft Spiritu-fando, venit ad fluvium, & altera voce
dixit ad eum:,, Adjuro te per nomen Domini noftri Jefu-Chrifti, & per virtutem Minucio.

„ beatiffimi Clementis prf fulis & martyris,ut fequens me ad priorem durfum re-
„ vertaris, & campum deferas, quem malignantibus non tua fponte fed inftindu
,, diaboli delegafti. Et oftendens fignum baculo quem manu geftabat, quo illum
fluere juberet; tamdiu fecutus eft fandi viriveftigia, donec campum dimitte¬
ret fando Clementi, 8 c ad locum antiquum reverteretur, per quem cum magno
impetu ad mare tendebat flumen, quod vocatur Pifcaria.

1 o. Mane fado cu omnes, de quibus fupra diximus,ad pugnam parati venirent,

Digitized by booQie

43i VITA

'Ann.ch. ut vigori laudibus ,vel vi£to, ficut mos populi, contumeliis infultarent; cum vi-
1045 derentcampum exparte terrafanftiClementis liberum remanfiffe, &flumen
19- oa - p er antiquos curfus ad mare tendere, cognoverunt non humana virtutis fed divi¬
ni judicii miraculum effe; omnes in fletum proruperunt, & ad pedes Abbatis
ceciderunt, dicentes una voce: Nunc cogndvimus, fan&iflime pater, quia in te
jf*i. fc.». ^ a bi tat Spiritus-fanftus, qui per Prophetam loquitur .* Super quem requiefcam,
nifi fuper humilem ,& quietum ,& trementem verba mea ? Vere tu in cadis ha¬
bitas , licet in terris videatur converfatio tua. Non volebas quod pro te humanus
fanguis effunderetur, magis petiifti, ut beatus Clemens quod fui juris eft in aquis
operaretur .* in aquis marinis habuit templum, Pifcaria praecepit ut reverteretur
ad antiquum curium. Per hoc cognovimus quia Dominus Deus habitat tecum/
cognofcimus reatum noftrum, petimus indulgentiam, habesinpoteftatetuafi
velis exftinguere vitam noftram, fubdimus tibi quacumque poflidemus, ne ve¬
lis a nobis elongare mifericordiam tuam.

11. Vir autem Domini Vvido pronus ad pietatem, ut vidit lacrymas, acce¬
pit mifericorditer eorum petitionem, illos admonens ne in terris fanfli Clemen¬
tis aliquam ullo tempore facerent in vafionem: quia non erat mortuus, immo vi¬
vebat cum Chrifto, qui pro Chrifto gaudenter fufceperat mortem. Hanc noxam
vobis condonet omnipotens Deus,& cuftodiat vos ne cadatis in pejus:quia illi ma¬
lignando adhafiftis, qui numquam de vobis fuerit,nifi vos integros hauriat, fatia-
tus. His di&is regreffus eft ad monafterium, & non pro tanto fa£lo in tumorem e-
latus, fed magis humilis de die in diem proficiebat, & ad profeftum ducebat
gregem fibi commiffum, &c.

12. Pera£lisigituromnibus&inpacereda£Hs, pro quibus miffus fuerat prae-
fatus-dux Ugo, revertens ad propria, Vvidonem venerabilem monafteriofuo

Canradier- q uiete manere,bonis temporalibus uti praecepit,& ipfe reverfus ad Imperatorem,
S&auT** 1 fingula prout gefta fuerant enarravit. Imperator autem Chuonradus tunc tem¬
poris Capuae morabatur, in quam vigilia Pentecoftes ingreffus, & in Pentecofte
coronatus eft anno Dominicae Incarnationis millefimo trigefimo-feptimo, ubi fu-
pradiflo Duce referente cum audiffet quia bonum paftorem Pifcarienfis ecclefia
jfan&i Clementis domnum Vvidonem haberet, qui faftis & diflis omnibus com¬
paribus fuis lumen veritatis plenarie infundebat, gratias Deo reddidit. Indeque
fuam epiftolam plenam affe&u, & continentem quod ipfaPifcarienfis abbatia
uniaris nulli, nifi fuo regio juri effet refer vata...tranfmifit, &c.
obfervantic 13. Vvido vero abbas non propter hoc in gloriam eft elevatus humanam, fed
t>spv ' magis & magis fefe humilians, totum Deo non fibi adfcribehat, quod fuum mo¬
nafterium in pace manebat, religio in eo florebat, inter fratres maxima caritas
erat. Nullus quod fuum fed potius quod alterius profe&ui effet invigilando qu$-
rebat; paftorifque boni exemplo eruditi, unufquifque tranfitoria hujus mundi
& vana gaudia defpiciebat: & quia fallacem hujus mundi pacem reverendus
Vvidofciebat, armavit fe, ut pracepit Apoftolus, lorica juftitiae & galea falu-
tis, contra fpirituales nequitias pugnaturus, rebellemque carnem perdomuit,
fkfpirituifervire coegit; jejuniis & orationibus intentus pro Imperatore, pro
Regibus, pro univerfali Ecclefia, populo videlicet Chriftiano, follicitus cum
lacrymis & fingultibus juges Domino orationes fundebat, ut ipfe, a quo omne
datum optimum, & omne donum perfeflum eft, pacem a fuperis in terram mit¬
teret. Reftores Ecclefia confervaret, rebelles ad unitatem fidei converteret.
Et dum beatus vir favorem populi vitans, foli Deo vacare cuperet, exteriora ne¬
gotia fratribus ecclefia commendavit, de grege curam habens, quo eum dupli¬
ci pabulo reficeret, verbo & exemplo.

Militum Accidit ut quodam tempore Trafmundus' quidam marchio cum magno

violentia. exercitu per fines fan&i Clementis iter haberet,& dum, ficut juvenum moris eft,
populares & rufticani, qui in ejus comitatu plures aderant, ad villas & ad cafalia
caufadepradandiconcurrerent, venerunt Alanum, quafierunt cibaria fibi&
exercitui neceffaria: & nifi feftinanter darent quod eis petebatur, caftellum illud
fubverterent, aut igne cremarent, atrociflime minabantur . Opidani vero,
quia fibi non fuerat imperatum ab Abbate, nec audebant imterradaTn&i Clemen¬
tis

Digitized by ^.ooQie

S. GUIDONIS ABBATIS. 433

r i$ novas confuetudines ponere, ad portas cucurrerunt, caftelliim muniverunt, & an. chr.
ie defendere deintus parantes unum de caballis hoftilis exercitus occiderunt. Un- 1045
de marchio fuccenfus ira fuos milites armarijuflit, &cafteilumobfedit, centum **' Ntm
_ aureos foiidos pro redemtione equi expetens, qui vix decem valebat. Et idem ip- • «

fis in pr ima fronte cum armatis peditibus verfabatur,, mortem, pericula, incen- -'’

dia i deftruftionem comminans, nifi cito quod poftulabat pretium fibi daretur. : MiwcuIo
- 15. Venerabilis V vido hoc audiens elauftrum exivit, ad exercitum venit, Mar* fangit.
ehionem furore luccenfum mitigare humiliter ftuduits Et cum videret quia ni¬
hil proficeret, ubi effet equus interfe&us interrogavit; Quem intuens in
acie deformem, vilem & confe&um fenio, etfi non effet peaxuffus gladio, per fe
citius moriturum, in confpeftu totius vulgi, fafla primitus oratione, converfus
ad Dominum dixit: Domine Jef u-Chrifte, cui mhilimpoffibile eft, qui dixiftidi-
fcipulis tuis: Quodcumque credentespetieritis fiet; offende virtutem tuam nunc 1

etiam in hoc viliffimo animali, redde fibi vitam quam tulifti, quia fine te nec paf- '
fer poteft ad terram cadere, ut quiefeatfuror iftius populi, qui fubvertere, fuc*
eendere, deltruere minantur, & ut video parati funt,poffeffmnem beatifluni Cle¬
mentis martyris tui . His difltis acceffit ad caballum & tangensfium leviter cum
virga quam manu geftabat, dixit ad eum: Surge, erigit te Dominus nofler Jefus-
Ghriftus: vade incolumis, fervi Domino tuo ficut feciftiha&enus. Confeftimequ-
us furrexit incolumis. Et hoc vifo fedatus eft furor Marchionis, &totius exercitus
in res monafterii debaccliantis. & con verfi ceciderunt proni ad pedes fan£fi Viri
orantes ut pro fe preces ad Deum funderet, ne quod ipfi moliebantur injufte face-,
re in eosjufte converteret. San£tus autem vir vultu placabili eis benedixit ,"&ut-
ab iniquitate difcedcrent imperavit. Sicquc fa£lutnefl,ut illi finelqsfione rever¬
terentur ad propria, & terra quam fuccendere minabantur ,fub proteftione bea¬
ti Clementis remaneret intafta.

t<jT. Quidam nobilis & potens vir inCaramanico, nomine Tebaldus, audiens
celebrem famam honeftatis atque religionis fan 61 i Guidonis abbatis, exhortatio¬
ne fupraferipti viri Dei Adelberti, contulit eo tempore pro anima fua beato Cle¬
menti duas ecclefias, fanfti Nicolai afanfto Adcibei?to fundatam, fan£fae Crucis
ab eodem reftauratam, cum omnibus rebus & pertinendis earum.

17-His aliifque pollens virtutibus V vido abbas fanfliffimus,intra clauftra mo- Mortam
nafterii dum finem vita fua fibi oftenfum calitus exfpeftaret, per fingulos dies je- pntheit.
juniis Morationibus intfftus,fgrotare Cf pit,& ftatimad vocatis fratribus^c qua^ie ;

& qua hora moreretur eis innotuit,dicens: Ego, fratres Sc filitcariffimi, ficut mi¬
hi oftenfum eft, viam ingredior uhiverfa carnis^ commendo vobis tranfitum
meum: ex hac vita egrediar in die qua celebrabitiir'fefti vitas fariCli Clementis, ’
in ea hora qua in Miffa recitabitur E vangeiium ? cum perventum fuerit ad illum
locum ubi dicetur: Euge ferve bone& fidelis, intrain gaudtum^Domini eui , Ego in
eodem momento abfque ulladilatione in manus noftri Salvatoris tradam fpiri-
tuM meum ;& credo quia ejus, cui fideliter defer vivi, beati videlicet Clementis,
in caslefti palatio ha beboconfortium. Gravefcente erjus infirmitate, advenit cele¬
berrimus dies feftivitatis praenominatas, in qua fe moriturum praedixerat, & an-
tequam Miffa inchoaretur fe portari fecit intra ecclefiam ,dc fumto viatico, con¬
verfus adDominum.exfpe&abat fhi exitus horam quando E vangeiium legeretur,;
ficut fibi fuerat repromiffum . IVatres occupati in tanta folleranitate, Sc eolentesc
nitra modum de tanti paftoris velocifftrha migratione, ! fecerunt proceffconem,&
expletis omnibus, ficut inoris eft in tali fefti vitate, cum E vangeiium legeretur ,
in eodem momento, quo fe mori prodixerat, cum a le&ore diceretur: Eugeferve
bone, adftante populo & clero, & \ ut taagiscredendum eft, : cf tu angelico, tra¬
didit fpiritum; 8c quod diu defidetaverat, & ad ‘ quod die noftnque fufpirabat,
vitas asternaefufeepit bravium ; anno Dominico Incarnationis millefimo quadra-
gefimo*quinto,nono Calendas Decembris, ejafque memoriam-folet celebrare ° bit *
Pifcariertfis ecclefia die altero poft beati Clementis follemnitatem annuam. Se-
pultufque eft in eadem ecclefia prope elauftrum Monafterii, juxta parietem,- itt
parte auftrali, ubi fe vivere incasleftibtis probat quotidianis miraculis. Vixit au¬
tem in regimine annis viginti uno,menfibus fex, diebus viginti tribus.Non multo
’ ARaSS.Ord.B. Tonr. VUU. Ee — 1 . ' ppft

Digitized by uooQie

43* VITA

ann.ch. poft tempore poftquam ad Dominum migraverat, multis virtutibusfe vivere
»045 cum Chrifto declaravit t de quibus pauca memorabimus, quia ad alia meraoran-
HiiSS* da properamus,

poA mor. 18. Quidam puer, immine Placidus, monafticis inftitutionihusin elauftro
tem • erudiebatur, qui poftea multum proficiens adprofe&um eccicfiac,quod input-
ritia didicerat cumulavit»Is dtitn effet fub cuftodia, ficut moris eft mdttachorum ,
quadam die acriter coepit febricitari, fle dum ardore febrium incenderetur,Sc pro¬
pe duceretur ad exitum, a fratribus, a quibus pro morum honeftate tenerrime
diligebatur, deportatur ad tumulum fan&i Confeffom V vidonis, fle fufa oratio*
ne pro eo aim fletu fle fufpiriis, in eodem momento abfque ulla dilatione furrexit
incolumis , tamquam numquam fuiflet vexatus febrium incendiis.

&. 1 P' Alio tempore quidam monachus, nomine Gerguinus, illa infirmitate q uat

aktur. * gutta appellatur, graviter fuerat occupatus, ut in ejus toto corpore vix aliquod

fanum membrum reperiretur; fle non folum a fe ipfo, verum etiam a multis de
ejus (aJute defperabatur. Rogavit fe deferri ad tumulum prodi&i Confeflbris
GArifti, ubi dum jaceret proitratus humi, confeftim faft» oratione fanas effeflus
eft, fle gratias agens fuo Salvatori, de vovit fe de cetero in obfequium beati con-
fcflbrisCbrifti Vvidonis, •

ao. Quodam mulier gravem oculorum dolorem duitius pafla, ad ultimum cas-
Mulier ca effe&a eft , ita ut nequediem a nofte difeerneret , neque aliquid aliud videre
poftet. Adducitur fuorum manibus ad fepulcrumfanRi Vvidonis abbatis, fle cum
magno finguhu e jus auxilium poftulans, cdnrimfqjumcn recepit, ficquaetriftis
venerat, cum magna latitia ad propria remeavit, reddens gratias Deo profa-
lutereccpta, fle fideli fervo ejus fan&ilfimo Vvidoni.

MuIm o> rh Multa alia funt, quae Dominus Deoiper fandiifimum fervum fuum Vvi-
• donem quotidie operatur, quas fingula a nobis fi feriberentur, & faftidiura gene¬

rarent lepori, fle fortafie incredibilia viderentur.

A P P E N D I X

De R. A 6 e l a e r to monacho Cafaurienfi.

t. T) Auca qua de beato Adetberto Chronographus Cafimrienfis fcripftt, beati Poiioris vitat
X /abjungimus , tum tptt mortis, annum & diem ignoremus. Obiijje tome» pdftbeatmmab*
batem vA\ exeofale pateti quod porrmciy qui eidem beato Vvidoni fuoceffit, cleftmudtcrtf
confenfit & fubfcripfit. Aliquando beatus Adelbertus, aliquando vir Dei, aut vir rcligjofus
a Chronographo appellaturi qui & eum miraculis claruiffe affirmat. An vero cultu aliquo pu -
blito umquam donatus fuerit nos latet t imm nomen ejus nec in faflis Benedi&inis , nec in ullis
Italicis reperitur. Pauca qua de eo refebre potuimus , ex Johanne Meraftb Chronici Ctffimrknfis
foriptart accipe t qui vita illius libellum laudat, fed excidit.

A«Mbems '*• tempore; iftius Vvt no n is, de quo plura locuti fumus > quidam AoBt-
fub vvido^ bertu-s filium'fuum eodem nomine appellatum monafterio fan&i Clementis
Sus moa *~ obtulit: 8c humiliter eum fan&is mftitutionibusflt ritu monadico erudiri rogavit.
c w ” Quem venerabilis V vido tamquam fuum,8c re vira plufquam carnalem, quia fpi-

ritualem filium, fufeepit, monuit, erudivit, A in brevi ita perferum reddidit,
utdcclauftrenfianachoritam redderet, de communi hominum cftu angelorum
confortem efficeret. Ifte Cumin Pifcarknfi monafterio tanta religione proficeret,
Ut jam miraculis polleret;, fanfto patre Vvidohe permittente, in monte, qui
Blettennius dicitur, primitus folus habitavit ; deinde ad convallem defcefidens,
tum «r«- in Pione ecclefiam fan&i Michaelis conftruxir , deinde ecclefiam fanftiJEliae ,
■»»*• pofitamin fundajurisproprietatis fanfti Clementis, reftauravit, Indcque ho¬
minum frequentiam fugiens, m comitatum Teatinum tranfivit, in montem
k> Cara manico, ibiqueeum latere non pofiet, moaafterium fan£li Nicolai in
pertinentia ipfius caftelli de Caramanico , in locoqui Civitatula dicitur, funda¬
vit . Ecclefiam fanft® Crucis circa ipfum caftellum, in loco qui dieitur Adaquas-
putridas, reftauravit romnefque fupradiftas ecclefias fuo monafterio fa®&i Cle¬
mentis offerens fubdidit.

j.Poftquam vero in «nontc,qui dicitur Urfa,peraliquantqlum temporis latuit,

fleibi-

Digitized by v^.ooQle

S. G U I J 5 OJST I S 'A B B A T I S. '435

occultus manefenOnpoflet , mcomr&llemdcduftilsdefcehdit, & in-co-.. A

ttjitatti Val venfi, in k>co qui dicitur Eufinianus, ecclefiam inhonore'(knftaTri- ann-ch.
Wtatis& fanfti Quirici martyris cum pertineto tiade caftello, nomine Pacentro 1045
^dificavit ; in qua diutius habitans, mulus virtut jb ; tis,8? miracu Iis,Sc tunc' in car-
j*c& nunc infpiritu claruit, ficut libellus 4 e ejusvitaconlcriptus infinuat. Ille ve- r »cdis. m '
rofanftus Adelbertus antequam de mundo exiret,'eamdem ecdefiam,cum omni-
Bus quas ad illam pertinere videbantur, beato Clementi fuoakimno tribuit, 8 t in
IriamisprfEfati Vvidonis venerabilis inftitutqris fui donum] ipfum charta confir¬
mavit. 1 , r . "

4. T etbaldus vir nobilis eoclefias duds a/e coflruftai ejufdP viri /anili Juafu Pi-
CJtrion.fi abbatia/ubjecit^ut babetmfifpra in yifa beti Vvidonis num.i6Jd%fan&HS
'fratrem monac hum,nomine Q\xirxi^t:i\xm habuit ^ut patet exHenrici Imperatoris pri¬
vilegio apud eumdem Chronographum , ubi Imperaior.piQ amore divino arilmasque
juae remedipjtamob petitionem venerabilis Adelberti monachicam & germani
fui.Guiraarii, ecclefiam fan&ai Trinitatis &fan#i (Quirici martyris in vocabulo
Placentro, in comitatu Balbenfe, u^>i Tinianns dicitur Pi/carienfi abbatia /u-

K ‘ : . ; , ' \y r

VITA V ANGEL RANNI ABBATIS^-f

■ ••• -•■■■■ . . . • ilii'

CE N T U L ENSIS IN PONTI V O. r

VObi de venerabili Odelgero ejufdem loci monacho & Priore.
Ex Hariulfo Chronici Centulenfis fcriptore fubsequali.
Esc Spkilegii Ac heri ani tomo 4. cummf.cod. autographo collita,

OBSERVATIONES P R JE V I JE.

1. A JT Onaflerium Centulenfe, quod a fanBo Cichorio exflruBum fuiffe cirri annum 1025.

jyi foculo fecundo diximus , tabente foculo nono a barbaris dirutkm fuit , remanfii•
que pane incultum ufque ad foculi undecimi initia. Hujus loci reflaurat» fuit Ingelardus ex
monacho Corbienfi abbas Centulenfis faBus-, cjuAngblr annus nofler , feu, ut alii pingunt,

IBLRANNUS, fucceffit, vir non folum doBrina pro fuo tempore proditus, fedetiam pro * vita? *u->
clare geflis & pietate inftgnis , unde ei Sapientis cognomen inditum efL Ejus vitam ex &or.
libro quarto Chronici Centulenfis exfcripftmus , omiffis nihilominus iis , quo ad rem noflram non
faciebant . Hujus ChroniciauBor ejl Hariulfus , qui paullo pofl Angelrannum injnonafterio Cen¬
tulenfi vixit, quod ipftmet non femel, potiffimumin fine libri quarti at te flatur y ubife a Cer¬
vino fecundo, Angelranni, medus Cervino primo , fucceffore , monachizatum fuiffe refert. Ex
ejus vero epitaphio, quod tom. 1. AnaleB. editum efl, difeimus , eum ex monacho Centulenfi ,
tertium Aldeburgenfem abbatem faBum fuiffe.

2. Angelranno inter feriptores eccleftajbcos locus debetur , ob quodam opufcuta ab eo edita. Scripar. t
Ex his fuperfunt in mf. codice Centulenfi quatuor libri de vita , miraculis & relatione fanBi
Eicharii , quos Fulberto 3 quondam fuo magiflro , adbortanie empofuit , ut ipjemet in Epiflolaad

ipfum Fulbertum nucupatoria teftatur. Hoc porro epifiola cum primo libro, & capitulis fecun¬
di & tertii edita efl foculo fecundo ai annum 64$. quartus vero liber, qui fanBi Eicharfi
corporis relationem ex Flandria. in monafierium Centulenfe continent. Saxulo J. inferius efl. Alia
item opufcula meretrice compofuit Angebrannus, de quibus agit Chronici auBor infra num.if. V ’
Ceterum Scholaflici nomen quod ipfe ftbi tribuit Angelrannus, tum etiam libri quos'Bibliotheca . . . i

Centulenfi. comparavit, magnam ejus in litteras arguunt propenfmem i idem probant difcipuli qifos
in monafierio Centulenfi frequentes habuit i quo omnia in ejus Fita fufius exponuntur . Denique
beatus Geraldus, poflea Silvo-majoris abbas , in libro miraculorum fanBi Adbelardi , querneum
adhuc Corbeio moraretur edidit, teftatur Ingelramum miraculo [cuidam 'fanBi Adbelardi inter-
fuiffe, quit occafione ejus eruditionem his verbis extollit. Intererat tylatil tinis abbas Ingclranhu^
qui eo tempore ceteris phiiofdphabatur altius, quemque hujus figni tellem non fors miGmxi '
led cujus gregis paftor erar fandus Richarius. '1

3. De anno / aut die, qui Angelranno fupremi fuerunt, nulla difficultas: annum quippe tjus
obitus 1045. diferte exprimit Hauriulfus. Dies atttem inmqnafierii Hecrologio affiguntur , nonus Cu tus '
menfis Decembris , his verbis: 5. Idus Decembris obiit Angelrannus abbas.

ABa SS.O.B.Tom. Vlll *’ £ev i j 4 5^

Digitized by booQie

43<r - V I T A

ann.ch. 4 - Mm Vrioa erat monafkrii Cewtnlenfit OnxcaBXUt, cupis ad meo

2045 knfti titulo exprimitur m cataloge fratrum cenfenptotuw Cmtdfufium,ai diem^umfm
9. fhc. Februarii, his verbis , Nonis Februarii obiit illo fonotiis Odclgerus, monachus & Prior. Jp-
OdStlgenu fe tamen, ficut nec Angeltanw* , nullo cuku publico celebratur, tmmo&quo in loco eorum cor»
pora jaceant, prorfis ignotum efl ; unde fatis fuitutrumqneVenenhiYK titulo donare. Conjicimus
nihilominus jtngefrawni feftivitatem dim apud noflros Centulenfes fuiffe tehbratam, ter vetari
catalogi, qui Harudfi Cbnmko , 4ne quidem fed antiqua manu, additur efl, ubi hae kgtmtun
Ha fune foUcranitatffi «d CcntuUm proprie p*rtin<ntes. Kal Jam Dfdic»»» EcdeCa. f.
Non. Mart, Gervini abbatis, 5. Idus Deceat DepoGtio fancti Angelranni abbatis QQftri, q<u$
indicajje fufficiat , Jam ejus gefta exponenda funt , inter qua Ode (geri enemium occurret .

INCIPIT VITi

1. U m igitur omnis mundus Unigeniti Dei defcenftone per carnis afTiun-
V-4 tionemfe gratuletur redemtura, fitque univerfalis exiultatio, liberatio
communis ; proprium tamen quorumdam locorum dignofeitur e (Te gaudium, vi¬
ros habuiffe tales, qui fan&i tatis ac do&rino prorogativa Patres non immerito
voCentur & Paftores.Hoc privilegio potita, fi tu & nqmine dulcis Pontiva prov in-
cia, praecelforumfopiuslotata eftvirorum genitura. ipfa deniqueiHUdfulgen-
tifiimum fidus, beatum fcilicet Richarium, olim protulit, cujus pat rocinio &
corporali profentia fe beatam exfultat Centula. Ipfa etiam poft illos , quos fu-
pra meruifle legitur,gloriofo recordationis virum protulifle fcitur Angelran*

, ^^p >r q^i quopiam omnem fui temporis laudem excedit,, fui nominis memo-.
HakiUfquequaque protendit» : * ? "

Aagtipa^- 2. Natus eft Angelrannus Deifer, parentibus juxta foculi pompam non adeo
**“““**' generofis, quamvis amnfao ingenuis, fed plane Dei timoreelegantiflimis: qui
quanto opinionis, quamque boni odoris foret futurus, ante fuam nativitatem di¬
vinitus promonftratum eft.Vidit namque ejus genitrix, quadam dormiens no£te,
quafi ex,fe leniter fertum procedere ,quod totius Centulo muros procingens, o-
mnium ora in fui laudem & admirationem folvebat; quod poftquam religiofo ma¬
rito infinuavit,ille gratia doni colefiis afflatus,dixit pro certo hoc fore prsfagium
optimo prolis, quam Domini dono proxime effera accepturi,quo bonorum odore
operum univerfos afflaret . Hic ergo bono indolispffe incipiens,profundique fen-
fus acumine vigens,infra ovum puerile repertus eft in litteris difeendis ferventif-
. £ me ardens. Jam enim Deo fe infpirante idem puer quinam futurus foret, profa-
gioquodam attentabat; & cum feriptum fit ,AnimajuJii[edesfatnentUfizmsnt ia
vero Dei Chriftus eft, fummas Sapientio profignabat fe templum fieri, dum lit-
y:. ferarum non poterat fcientia fatiari. Et quia non lafciviam mundi ample£li, fed
Deifervitioperpetim maluit mancipari, monachili auflus eft toga intra fan&i
Richarii monafterii clauftra .* dem divinis donis cum otate crefcentibus,habitum
quem humanis proferebat obtutibus, multimodo fan&itatis exornabat fpecie-
bus.Inerat ei mater & nutrix virtutu humilitas ,'prjpolebat in eo obedientio ine-
£ dicibilis qualitas,confervabantur ab eo illa quo odiffe quemquam nefeit caritas.

3. Enimvero quia,ut fupradi&um eft, in difeendo multum glifeebat, recepta
penun dat- a ^ atre loci,nomine I n.g el a r d o,non minima reverentia digno,licentia,longe
fepofitafcrutatus eft fcholarum magifter»a;more fcilicet prudentiflim o apis,qu£
circuit di verforum florum arbufta, ut mellis dulcore fua reple at receptacula.De-
nique multorum experientia probatum, & liberalibus ftudiis ornatiflimum civit¬
tatis Carnoteno venerabilem epifeopum, ac cum multo honore vocitandum
Sub F*iber- E ulrert u m, proceptorem adeptus eft atque didafcalum ;hic ei monitor, hic
teno*™^' tammorum quam litterarum fuit inftitutor . Gaudebat venerabilis Profui de
tanti difcipuli folatio, relevabatur tam idonei auditoris induftria atque ingenio.
Tandem igitur Grammatica, Mufica atque Dialeftica optime inftru&um, Cen-
tulam remittit tironem amiciflimum, jam tunc facerdotio ornatum, quem velut
grandem thefaurum recipit pia congregatio Centulenfium. Hinc jam quod in¬
genti ftudiofuerat quofitum, profertur magno fcientio procipuum margaritum,
reparantur libri ,confcribuntur necdum confcripti, educantur pueri ,difpertiun-
tur quam plurimis fapientiothefauri, illuftratur patria:& ab omnibus circum¬
quaque felix vocatur Centura,quf tanto profagiebatur Patre beanda. Verum po¬
puli id fieri geftientis voluntati & d efiderio felix accefliteffe&us.

4. Fo

Digitized by

Google

V. ANGELRANNI ABBATIS, 437

4.IL0 tempore rex Robertus prudenti* lumine clarus, regni Francorum ann.ch.
poft patrem hugonem illuftrabatur fafcibus, cui nutu divino, ut credimus, 1 045

fepedidus vir tali modo refertur notificatus. Cum enim adhuc in Franci* parti- 9 ' Dec *
busdetinereturdifciplinisfcholaribus, fupradidus Rex ire Romam bonae volunr Cum Ro _
tatis devotione eft coadus: dumque juffu ejus diverfis in locis quererentur divini bcrto rege
fervitii plene imbuti officiis, ab omnibus pradicatus eft efficax hac in re Angel- P°-
rannus venerabilis. Itaque profedione parata Rex callem arripit, cui Angeiranr
nus honeftiffima vita comes accedit. Interim dum gradiuntur, diviti* hadenus
occultati latius aperiuntur, pradicationum verba procedunt,commeantium coru¬
da infundunt; miratur Rex e jus affamina, deleftatur continentis vit* munditia,
obftupefcunt omnes lingu* nitorem, reverentur animi puritatem. Verum quod
in ipfd itinere relatum eft geftum fuiffe, dignum videtur inferi hiftori* ; fx qui»
dem multimoda affertioneinfxnuatuseft, ita per omnem viam Deo Regique in
divino fervitio militaffe, ut librorum numquam indiguerit juvari folamine. - quod
an fieri potuerit, non inertes judicent, fed ftudiofi examinent. Igitur Romam per-*
ventum, atque inde feliciter eft remeatum a.

5. Huius ergo eventu itineris, vir Dei Angelrannus ad Regis notitiam venit;
quapropter ipfeRex non eum inter infimos relinquere corde tenus ambivit.Inte-
rim vero dum Rex perquirit, quo eum honore fulciat, femper venerandus An¬
gelrannus fua inhabitatione Centulam exaltat; 8 c provenit Deo ordinante, ut Fit Ab!»
abbatia CentulenjSs paterna privaretur follicitudine. Fratrum ergo fanioris con- Pjj£ u! *
lilii concordi eledione, id officii fufeipere cogitur Angelrannus, qui Domini pra-
fcientia ante omnia facula ad hoc fuerat praparatus. Tunc Rex ovans, quodfi-

cut cupierat, locum honorandi reperiffet, fape did 5 Centulam hac de caufa con¬
citato gradu devenit. Enim vero fam* velocitas Angelranni aures percellens, di¬
do citius timore falubri ejus pracordia replet, Quid ageret non inveniebat: fra¬
trum unanimis eledio,exftante admodum parva quorumdam fua nobilitate infla¬
torum contradidione, paftoralitatem fufeipere cogebat; regia etiam audoritas
ad hoc impulfura propinquabat. Sed ille qui fubeffe quam praeffe malebat, o-
mnino fe indignum hujufce rei perceptione prajudicabat.Sumto igitur aufu filva-
rum luftra expetit, ibique fe ne inveniretur abditis quibufdam recondit. Rex ad¬
veniens virum interrogat: furtim eum abfcefliffe monachorum turba proclamat.

Rex miratur intentionem, prsdicat humilitatem, jubetque ut citius pergatur, ac
eledus Domini ad fe reducatur. Exeunt ergo militares 'praeclarum Dei militem
perquirentes :fcifcitantur a quibufcumqjob viantibus,ficubi vifus fuifset vir cluen-
t iffimus: tandem igitur perada multa ferutatione, in filva Olandiani dignofeitur
latere. Iturocius, perquiritur, inventus adducitur, regifque Roberti praefentiae
liftitur. Rex itaque gaudens, ecclefiae bafilicam intrat, omnique fpedante nobili¬
um vel ignobilium caterva, per funes ad figna pendentes ipfi totius loci domina¬
tionem delegat. Dein jubetur ab ipfo Rege, ut quantocius acceleraretur benedi¬
ctionis confecratio digna. Vere ergo ifte fuperni membrum capitis fuit, qui me¬
mor, fuum Dominum, dum eum vellent populi facere Regem, fugiffe in mon¬
tem ,ne fupercilio praelationis extolleretur, maluit fubire cavernam.

6 . Jam vero fumto Abbatis officio, quis ejus bona digne potens fit explicare? suorum «.
Erat enim ei ftudium juge propriae vit* naevis carere, coram Deo & hominibus tx i acum,
bona femper providere, commifforum inepta refecare, tam exemplo quam ver- bu '

bo bona eorum augere: quidquid bonum femper ambire, quidquid pravum fem¬
per cavere. Nec ejus benevolentiae fat eft animarum falutem obtinere, fed curat
etiam terrenis aedificiis locum comtniffumhonorare. Denique moenia ftruxit, fa-
cras aras auro & argento veftivir, Chriftique vafa facro-fanda pro poffe amplia¬
vit . Deledabatur plane fandum ingenium bono opere,pafcebatur pia mens fan¬
da exercitatione.lnterea Notkerus Leodicenfis epilcopus, cui a domno inge-
Afla SS.Ord. B. Tom. VIII. E e iij lardo

a Romanum Roberti inter commemorat vetus Chronicum a Belfio laudatum, quod anno 1*6. nonnul¬
li confignant. At ex Hiftoria Translationis SS.Saviniani, &c. quam fupra edidimus, patet Robertummul¬
to antea iter illud fufcepiile • Etenim ibi cap.a6. Conflantia regina cum parvulo filio Hugme TilU reman-
fifle, & anxia ne Berta eam fcbplantaret, a S. Saviniano confortata dicitur. Cum vero illa ignoraret
quis eflet Savinianus, a Teoderico, qui poftea faQus eft epifcopus^Aurtliantnfit, id accepit. Obiit autem
Theodericus, ut ad ejus Vitam diximus, anno 1012. menfe Januario.

Digitized by v^.ooQle

438 VITA

an chr. lardo abbate quasdamfanfli Richarii praedia fuerant oppignorata, obierat, &
1 °45 poft alios duos Durandus ipfius fedis fufeeperat prsefulatum. Hunc itaque ab*
9 . Decoit Angclrannus adiit, & ut conditionem, quam illius & fuus fecerat antecedor
renovaret, ne infirmaretur, exoravit., Qui Epifcopus venerandi viri preci»
bus adquiefcens, nam & a domno E b a l o a Remorum antiHite idipfum tacere
luerat exoratus, tale-denuo referiptum promulgavit. In nominefanSae, &c.
A£la funt hstcLeodio publice fub die 14. Kal. OHobris. Anno Dominicae Incar¬
nationis iota. Imperii vero Henrici 19. &c. Hac igitur pa&ione utiliter repara¬
ta, monafteriumrevcrfuseft.

* Rich»r. 7 - Aliquando etiam Neuftriam ivit; & colloquio Marchionis Richardi
doDucc.do. ufus, poftulaviteumdem Ducem, utprofalute luae anima fan&o Richario ali-
na obtinet. q U ^ largiretur: qui fciens virum elfe prudentem, & monadici tramitis amato¬
rem , benigne ei paruit,conferens per ejus manum fanfto Richario catulam pre-
tiofae purpuras, & eeclefiam Scabellivillz, de cujus donatione talem condidit de-
feriptionem.

In nomine fan£la & individuas Trinitatis, ego Richardus^ divina conce-
„ dente gratia Nortmannorum Dux. Compertum e.ffe volumus omnium fan&as.
„ Dei Ecclefi? fidelium induftrif, quod Angelrannus abbas Centulenfis c^nobii,
„ ubi venerabilis confeflor fan£tus Richarius quiefeit, clementiam noftram cx-
„ petierit, quatenusipfiSan£lo largitione noftra eleemofynf conferremusali-
„ quid. Confilio ergo & fuggeftu noftrorum fidelium, decrevimus tradere perpe-
„ tuo pradi£lo fanfto & fervis ejus eeclefiam qua fita eft in Scabelli villa. Prf fa-
„ tus vero Abbas & Fratres tub teftificatione prasfentis chirographi fpoponde-
' ,, runt, quod amore genitoris noftri, noftro, & macris, conjugis, & prolis, perfona

,, unius monachi ipfius congregationis augeretur numerus; ea conditione, ut
„ illo decedente a tasculo,alterius per facula fubfequatur fuccefiio.IHDd etiam ut,
„ abhodierna die & deinceps, nos, noftrique filii fupradifla congregationis ap-
„ pellaci focii, omnium qua ibi gefta fuerint bonorum habeamur participes. Ut
3, igitur hac futuris temporibus donatio Habilis permaneat, fub gravi anathe-
,, mate fafto ab Archiepifcopo ,me prafente, vel a quibufdam Epifcopis cum luis
5 , Sacerdotibus, qui forte tunc noftra aderant curia, jujfimus roborari, & hanc in-
„ fuper chartulam fieri quam figno manus propria voluimus confignari. Signum
„ Richardi Marchionis S. Roberti archiepilcopi. S. Gonnoridis matris eorum. S.
„ Judith. S. Richardi pueri. S.Roberti pueri. S. Vvillelmipueri. S.Mtlgeri.A-
„ £lumRothomago 2. Idus Martii. Robertus c quoque iple Rothomagenfis ar-
„ ebiepifeopus virum bonum effecognofcens domnum A ngelrannum,donavit ei
,, unum bonum dorfale, quo hodieque noftra ecclcfia ornatur.

Cor firr At quia nunc Nortmanniam intravimus,libet parumper fubfiftere,ut quod-

ai vi^orir. dam necelfarium explicemus. Retulimus fub domno Ingelardo, beati Vigoris
ftmtur «pifeopi corpus honorabile a Neuftria Centulam translatum, quod quia merui¬
mus , Deo omnipotenti excorde intimo gratias rependamus. Securi igitur de Dei
munere in fanfli corporis collata nobis benediftione, jam modo contra illos aga¬
mus , qui tantum bonum noftrum obfcurare nituntur. Eli enim quiddam Tenfibus
noftris illatum, quod Deo auxiliante, abundanti ratione purgabitur, fi tamen fa¬
ciente invidia obliquus non adfit auditor. Verum nos fingulariter neminem appe¬
timus , omnibus femel refpondentes : dum enim quemquam nollratum cum Neu-
ftrianis vel Silvane&enfibus de fanfli corpore coUoqui contigit, dicentibus illis,

1 quia nofter Epifcopus fuit, nobis quiefeit; illis aque referentibus fe hunc habere:
nofter a Deo nobis datus thefaurus apud incertos quali fufeari videtur. Unde fa¬
tis necelfarie hanc modo rationem perfo Ivimus, qua fcilicet apud nos illum efle
veraciter comprobemus, quod fi quifquamclarefcenribus miraculis hunc fq ha¬
bere defendat , & nos multo magnificentius eadem experti fumus . Vere

enim

« Ebalus Remenfera eeclefiam ab anno 10*4. tenuit nfque ad annum 10jj- quo e vivis excefltt, fe-
pultus eft iu fua ecclefia prope gradus chori. Exftsnt ad ipfum epiftolz nonnulla: Fulberti Carnotenfis.

b Richardue a. filius Richardi 1. & Gunnoridis, fratrem habuit Rotbertum Rotomagenfem Archie-
pifeopum, de quo paullo inferius.

e Annis quadraginta St o&o eeclefiam Rotomagenfem rexit «b anno fcilicet 9S9. ad 1037. quo o.
hiit. Dc eoj agit Ordericus Vitalis, eiqne Fulbertus Carnotenfis aliquot litteras fcripfit.

Digitized by

Go<. ^le

V.ANGELRANNI ABBATIS.

43 9

enim Chriftiana fides fatetur, omnes Deo conjun&os, non eo tantum loco quo an. chr
corpore habentur, fed ubicumque fideliter rogantur, divina poffe monftrare. Sed 1045
jam pergat fermo in nomine Domini quodeftinatumeft, huneque fan&um nos 9 * Dec *
confirmemus habere, tametfi alias magna operari videatur, Chriftus veritas no¬
bis adftipulatur, ipfa fan&i viri anima caelefti femper hereditate beata teftimo-
nium reddet, immo de verbis ejus verbi noftri teftimonium fiet. Neuftrianitp-
men, qui & Normanni, fui Epifcopi non bene cuftoditi arguendi videbantur: fed
m£#cem remordet, quia nifi Dominus cuftodierit civitatem, fruftra vigilat qui
cuftodit eam. Qb hoc autem illos finentes alia expediamus; dum & thefauri quon¬
dam habiti & modo perditi amiflione conftet eos fatis fciiffe punitos. Silvaneftis
autem civibus de fan&i corpore inaniter fuperbis jam modo ora claudamus. Quo
primo igitur tempore fanfti corporis illatione beata eft Centula, abfque ullis ge-
ftorum ejus adminiculis aliquamdiupermanfit. Delator nempe nomine & gradu
atque civitate epifeopii ejus relatis, de ceteris conticuerat. Cum autem Ingelar-
di abbatis de medio fafti hic venerabilis Angelrannus, cognomento Sapiens, vi¬
cem fufeepiffet, fuit ei necdfitas illa qua? lupra expofitaeft ire Normanniam .

His pro quibus ierat peroratis vel definitis, a clericis ipfius provinciae & a mona¬
chis fan&i Audoeni a c^pit inquirere, an noffent aliquem fan£lorum, qui dicere¬
tur Vigor. IILi autem optime hunc fcientes, hoc folum mirati funt, quod ipfe Ab¬
bas tantum confefforem nefeiret, referentes ortum, vitam, ejufque dignitatem.

Tum abbas rogat fibi monftrari vitj ejus fcripturS, & deferibendi largiricopiam.

At illi cum annuiffent, tali ab eo auditu percelluntur; Cf nobio, inquit, Centula;
in monafterio domini m ei fanfti Richarii hujus fan&i corpus habetur. Tum mo¬
nachi beati Audoeni dixerunt ei: In hoc, honorande 'pater, te fcito hunc revera
habere, fi offa ipfa infpe&ans, mentum non inveneris apud te: quod idcirco illic
tu non invenies,quia Deo gratias illud nos habemus. At ubi patriam noftram cum
libello vit» ejus repedavit, curavit infinuata citius probare. Revolvit fan&a
membra, Sc inventa tota oifium congerie, mentum deeffe invenit. Quia vero
ipfius vit*le£Ho docebat, qua die fan&us e mundo migraffet, hsefitabat parum
quid faceret: quia eam diem omnium fan&orum fefti vitas ex moderna Patmm b
infiitutione vindicabat. Statuit autem, ut fequenti die feftivitas fua fanfto reex-
hiberetur. Fa&umque eft ita, fed non fic ut tantum decuilfet confefforem. His
proficue, ut fperamus, infertis, ad domni Angelranni vitam tranfeamus, alibi c
de fanflo Vigore certiora, & quibus obviari non polfit probam entadifturi. .

p. Multo fudore& ingenio hic venerandus homo femper ftuduit adufum mo-
nafterii illa revocare, qua; vel defolationis tempore, vel 1’ub fui tempore antecef- | rehe ^ cn *
foris, aliqua fuerant fraude fubdu£la. Conflantia quippe internae fortitudinis, liumvuiis.
quae menti ejus inerat, multam potentium fnperbiam edomabat; quia fiducia fan-
fUtatis fe vallante, nullius potentiam verebatur. Angelrannus denique Comes
Pontivorum, Hugonis advocati filius, cum ob expertam in illo fan&itatem com-
pater ejus fa£lus fuiffet, magno etiam timore erga illum agebatur, quippe apud
quem humani ingenii pravitati nihil fucceffum fciebat. Antiquitus fervata eft
confuetudo,ut in fefto fanfti Richarii tota Pontivorum militia Centulam veniret,

• &veluti patri* domino, ac fuaefalutis tutori & advocato, follemnem curiam fa¬
ciebant . Cum itaque jam di£lus Comes inevitabiliter ad fan< 5 li Patris feftum, aut
alia qualibet die monafterium intraffet, ftatim ab Abbate venerabili, fi quid loco
abftulerat, tanta inve&ionis au£loritate arguebatur, ut miro modo non Comitem
a monacho, fed fervum a domino increpari qualitate rerum putares. Si aliquando
corripienti non obediiffet, Abbas loci amator, qui dicere poterat, Zelus domus
Dei comedit me, continuo fefe in verbis Exaggerans, illumque infidelem, illum
raptorem clamitans, nifi emendare fponderet, continuo excommunicabat. Haec
j 4 fta SS . Ord. B. Tom. VIII . E e i i i j ejus

* Sanfti Audoeni celebre inonafterium Rotomagi hodieque » monachis Benedidinis Congreg. S. Mauri
incolitur.

b Et tamen Jam frculo nono recepta erat omnium fandorum feftivitas, quam Ludovicus Pius, adhortante
Gregorio IV. fnmmo pontifice, in Gallia & Germania celebrari mandavit. Vide ThomaiTinum in Tractatu de
Feftis lib. t. cap. »i. Hodieque S Vigoris corpus apud fe fervtri allerunt noftri Centulenfes.

t In capite fci licet io. hujus quarti libri Chronici Centulenfij, in geftis beati Geryini, qux dabimus in
altero hujus Szculi tomo.

Digitized by booQie

4+0 V T I T A

ann.ch. ejus animi fortitudo plurimum contulit, & ut luo tempore nihil loco raperetur ob-
1 ©45 tinuit. Quod nos ideo fic dicimus, quia cum noftro at vo defint largitores, bene no-
9 ' 060 bis res agere videretur, fi non pateremur infeftiffimos pratdatores. Venerabilis ta¬
men Angelrannus non hoc folum obtinuit, ut fibi nihil tolleretur, fed & multa per
Dei gratiam fibi darentur & redderentur. Angelrannus igitur Comes, monitis e-
jus animatus, villam quamdam fanfto Richario delegavit, de cujus deditione
teftamentum conficiens, regia aufloritate confirmari voluit, ita fe habens:

„ ln nomine fanfl® & individuat Trinitatis. Ego Angelrannus comptum
n fore cupio cun&orutn fandas Dei ecclefiat fidelium indufiriat, quod remorante
pratcellentiffimo regell oberto Compendii palatio, corroborandam in prf-
3, lentia ejus obtuli, quam feceram fanfto Richario quondam donationis chartu-
„ lam. Tradideram fiquidem ipfi fan&o in pago Pontivo villam, quae Comitis
3 , villa vocatur, eo conditionis pa 61 o,ut ego ipfe dum vixero,& poft me unus he-
,, res, quem vivens de figna vero, teneam, atque infeftivitatefanftiRicharii,
„ qu® 7. Idus Oflabris * celebratur 12. denarios in cenfu perfolvam, quod fi he-
„ res a me de lignatus reddere neglexerit, aut legaliter emendet aut perdat.
3, Quam concelfionem in prafentia Regis regnique nobilium obtuli & regia au-
3, ftoritate confirmandam cenfui. Signum Roberti regis. Sig. Conflanti® regi-
3, n®. Sig. Henrici ducis.Sig.Roberti Sig.Odonis Sig.Angelranni comitis.Aflum
3, Compendii palatio Nonas Aprilis.

Aawiftj»; 10. Uucbertus quidam miles, qui beneficiarie cum jurejurando noftrati
«tiie,». .Abbati famulari habebat huic venerabili Angeltranno aliquoties caufa probatio¬

nis exftitit. Si quidem aliqui ex fuis parentibus fub pr®ftatione certi temporis te¬
nuerant villam fan&i Richarii, vocabulo Noguerias, & tali occafione tamquam
diereditatem fibi vindicabat. Contradicente Abbate,& illo infaniente,multa dura
■contigit venerabilem Angelrannum ejus immiflione patirnempe quam forti amo¬
mis vinculo erga fuos ftringeretur,hinc patuit, dum contra hunc Hucbertum, con-
‘traque omnes qui fratrum pofseffiones rapere conabantur, tam divinoium quam
Ihumanarum legum au&oritate certare non deftitit.NamDei & Domini noftri in-
'formatus exemplo, & accenfus amore, qui pro fuis ovibus animam pofuit: ipfe
quoq; pro ecclefi® Centulenfis villis vel praediis multa pericula, multafq; iniquo-
*rum infidias perpeti non formidavit: pro illis certe qui fibi erant commifli ani¬
mam pofuiffet, fi id neceffe fuilTet, qui pro eorumdem re temporali, cum neceffe
fuit, multis injuriis affligi non recufavit. Ut enim fubje&orum animas falvaret,
ipfe temporali fu® faluti numquam agnitus efl peperciffe. Nam non in tantum
creverat tyrannorum atrocitas, ut corpora perimendo animas effugarent; fed ad
Jioc proceflerat eorum cupiditas, ut eos rebus fpoliantesmiferos efficerent: &
■quia ifdem magnificus vir eorum ff viti® perpes contradi&or exftitit, ab eis mul¬
ta perpeffus, etiam gladii percuffionem Dei amator toleravit. Sed quia vere
fateripoffumus, juftumconfiderequafileonem; ifteprocommiffis, bonacon-
fcientia fretus, nullam timuit paffionem. Caritas enim in eo locum fibi vindica¬
bat priorem, qu® foras utique propellebat timorem. Tamdiu itaque contia
Hucbertum inftitit, ufquequo procerum judicio in Regis prafentia, eam quam
diximus villam derationaret.

Henrfcu» 1 ** non morta h um cor£ la rapacitas urget, fi adfit locus i Rex enim

Galli* Rex Henricus ille&us cupiditate, poftquam fuerat definitum, ut Hucbertus non
"iHam”’ 0 Uberet in proprium jus, villam tulit, & quinquennio illius redditibus ufuseft.
AituiT/ C " Sed cum ab Abbate frequenter argueretur,tandem metu judiciorum Dei coaflus,
& venerabilis Angelranni affidua interminatione fraftus, nobis eam ceffit, &
fuper ejus redditione teftamentum confecit, quod nos quoque utiliter hic confi-
gnamus.

„ In nomine fanfta & individu® Trinitatis. Henricus Dei gratia Franco-
„ rum rex, omnibus Catholic® Ecclefi® filiis, quibus eft cura anim® & corporis.

„ Notum effe volumus cunflis futuris & prafentibus, quale reditfi fan&o Richa-

„ rio

* Prima fcilicet ejus Translatio ex veteri Proprio centulx; ejufdem Natale celebratur die 16. Apri'
lis. Relatio autem die 2. Junii.

Digitized by ^.ooQie

V. A N G E L R. A N^I I ABBATIS. : 441

„ rio pro animabus noftris & fucceflorura permiferimus. Miles quidam, Hucber- ann. cti.
„ tus nomine, Noguenariam cum fuis appendiciis, quamdam fanfti Richarii 1045
„ villam , tendebat fuas invafiortis tortitudine. Quotquot vero anteceffores ejus * Dcc -
„ tenuerSt, fanfto Richario per praeftationis occafionem tollebant;ifte vero qua-
„ fi propriam volens invadere, repulfus eft aliquantum Abbatis 8c Fratrum re-
D clamatione:& illo funditus repulib, cenfura judicii noftri decidit in noftram juf-
5 , fionem; quinquennio tenui, folidam & quietam habui. Pofthaec memor ani-
„ mas meae, & licet modicum cogitans de ejus redemtione, inclinatus etiam ab
,, Abbate, & monachorum collegio, tradidi eam fanfto Richario. Addidit etiam
„ Comes Angelrannus ejufdem loci advocatusfuam petitionem, cui ego eo teno-
„ re annui, ut numquam inde acciperet aliquam confuetudinem. Quod ne quis
,, etiam fuccefforum meorum audeat infringere, H e z e l i n i Parifiacenfis epi- „

„ fcopi perculfi * anathemate, & omnium qui mecum eranf Francigena, nec percu
„ ipfum excepi Abbatem, ut alicui per aliquam tradat occafionem, ne aliqua ite*

„ rum erratio noftrae animae fiat periculo. Proihibemus ergo iterum poftro impe-
„ rio, & omnium Epifpoporum noftrorum interminatione, ne aliquis malefa-
,, florum aliquo modo audeat ufurpare, ut non fiat mihi in illa ‘reprobatio necef-
„ fitate, ubi merita mea non poterunt me juvare. Prorfus ne aliquis dubitet im-
„ perium, videat fcripto imperantis ediflum. A 61 um eft annodominicae Incar-
„ nationis 1035. Regnante Henrico,rege,anno illius 3-Abbas An gelrannus
„ fublcripfit,RoLLANDUS monachusfubfcripfit, Gualterus fubfcripfit,

„ A l g 1 s u s fubfcripfit, &c.Hi etiam funt teftes omnium Epifcoporum excom-
„ municationis, praecipue Ilezelini Parifiacenfis. Qui deinceps infregerit ifta,

,, cum Dathan & Abiron fiat ei anathema maranatha, A meri. Hic omittimus re-
„ Jlitutionem molendini , eidem monafterio a Raginero militefattam. Mifericor-

12. Cum in omnibus erga hunc fanftum locum Angelranni abbatis cura provi- dlz er z a
da femper haberetur, non tamen ejus benevolentia fublevandae pauperum necef- p * l,pe * es '
fitati deerat. Fuit igitur ei pietas comes infeparabilis, per quam, Dei gratia fe
auxiliante, miferorum confolator fplenduit Angularis. Multoties enim e clauftro
proceffit, ut miferendi locum quoquomodo poffet nancifci ‘ & cum pro alicujus
utilitatis ordinatione putaretur egredi, ille juftitiae famelicus, mifericordiae a£li-

bus cupiebat faginari.Enimvero geftabat nonnumquam pius latro facculum mife-
ricordi® gazis refertum, & dum hinc ac inde cerneret pauperem quemlibet pro¬
ximare , antequam contra illum perveniflet, fumtos denarios in terram folebat
jaflare, illumque volentem tranfire, ad fe Pater mifericors evocabat, & quafi
nefcius quid illud e fle poflet quod folo tenus jacebat fcifcitabatur .Ille qui ignora¬
bat aflum, Domine, aiebat, video nummos fuper terram jacere. Tum ille bene
fraudulentus, & pie deceptor, ire jubebat & fibi tollere, dicens a Domino illi efle
praeparatos. O virum vere Deo dignum!o animum omni laude jugiter attollendu/

Ne enim vita expers maneret,piis aflibus continue inflabat; & ne eum laus tran-
fitoria percelleret, ipfos pios aflus occultabat. Libet parumper noftram pravita-
tem,noftraeq; intueri metis tortitudinem.Nam & cum bona non facimus,cupimus
laudari; & fi parum quid contigerit nos boni facere, ab omnibus cupimus praedi¬
cari . Nos nec aftu nec virtute qualibet refplendemus, & velut fan&iores pro fo¬
lo habitu honorem extorquemus. Damnanda prorfus miferia,non efle fanftum, &
fanflitatis requirere debitum. Verus itaque Dei cultor Angelrannus bonorum
operum exercitiis illuftratus, hofpitalitatisamator devotus, humilitatis ferva-
tor afliduus, caritatis etiam obfes manfit aeternus.

13. Verum ingenii ipfius fagacis non facere mentionem, impiiflimum duco er¬
rorem . Nam praecipiente fibi venerabili fuo quondam magiftro, domno fcilicet
FulbertoCarnotenfi epifcopo,
tiquis compendiofe defcriptam

extrinfecus addens, fed eumdem fenfum per omnia repraefentans. Sane miracula, pta '
quae Dominus ac Salvator nofter per ejufdem Sanfli merita fuo tempore exhi¬
buit, in uno libello compingens a , antiquis ejus miraculis compaginavit; in quo¬
rum capite poftea quae fupra texuerat fic exorfus eft fari:

Nunc

» Vide obfcrvstiones przriis niim. z.

almiflui confenoris Chrifti Richarii vitam ab an- 0pera A
, verfu heroico jocundiorem fecit: nihil paene «pfe fcri-

Digitized by LiOOQie

44* Vfl T A

ann. ch. N une ea complear proprius qu* vidit ocellus.

io 45

> Decemb. s u bf e quenterque intexit illam fau&i Rieharii relationem, que in procedenti li¬
bello a nobis plenius expofita eft a,

odeigeri j Hujus autem Deo tam cari viri vita excellens , multorum ftudia ad fuper-

vittutes. norura amorem accenderat: unde nunc asquiflimum judicamus in ejus difcipuloru
a&ibus, quanta Dei gratia viguerit, oftendere; ut quem jam monftravimus ve¬
re fan&um, ac per hoc Deo proximum, inde magis ejus bonitas refplendeat,quo
non luis folis, fed & commifforum prove&ibus magnificus comprobaturi Erat
ergo in hoc fan&o coenobio venerabilis vito vir, nomine O d ex. g e r u s , qui ab-
ftinentie miro, obedientio fumm®, fuique curtos oris, magnum religionis per
Dei gratiam probebat lumen: qui a puero quidem facris fuerat lub domno Inge-
lardo abbate difciplinis informatus, fed fub reverendiflimo Angelranno,Decani
vel Prioris potiebatur minifterio. Hic ergo alfidue leftioni & orationi infiftens,
animi quoque fimplicitati & puritati ftudens, magno vito ftud iis poliebat. In ex¬
terioribus etiam miniftrandis fatis probus ac valde aptus exftitit.Conluetudo au-
tem^i fuerat perpetua, ut quando fratres ex indulgentia remiflioris vito, aliquid
foculare aut etiam irreligiofum in communi fermocinarentur, fecederet in ec-
clefiam, ibique pfalmodio & compunftioni intentus, fedule Domino jugebatur.
Qui etiam ne aliquo impulfu, aut alicujus oecurfu propediretur, fuperiora tem¬
pli confcendere procurabat, ibique liber & remotus, quafide proximo ac de vi¬
cino , divinis obtutibus laudum & precum holocaufta offerebat. Hic itaque poft
longam in fanfto propofito exa&am vitam, ad extrema pervenit: qui cum mor¬
ti proximus exfifteret,8c a fratribus vel a famulis ecelefio circumdaretur, repente
exclamavit & dixit / Ecce chorus adeft Angelorum. Ut enim omnipotens & pi-
nsDeus oftenderet quara devote ei fervierat,voluit fu$ divinitatis ei morituro mi- 1
jaiftros tranfmittere, ut in eorum confpe&u atque prolentia, finegravi metu
& dolore de corpore exiret. Hac autem vice, omnibus qui aderant ftupefa&is
repente iter um fubjunxit, & ait: Ecce chorus Prophetarum. Silentioque parum¬
per habito, fic intulit: Ecce chorus ApoftoJorum; ac deinde: Ecce, ait, chorus
Martyrum.Cumquepaullumconticuiflet: Ecce, inquit, chorusConfeflorum:
novilfime vero cum denuntiafletdicens: Eqce chorus Virginum, eodem moraen-
i* mors Wfoiritura emifit . Et quia veraciter caeleftis patrias cives ad fe fufeipiendum ve-
nifle vidiflet, fequendo teftatus eft. Re verendiflimus vero abbas Angelrannus
eum, ut decebat, vere fan&um, in ecclefiola fan£li Vincentii martyris, quae
erat clauftro contigua, venerabiliter fepeli vit, &fuper ejus buftum tale epita¬
phium compofuit.

Jurtitiae cultor fuit, & bonitatis amator
Od elcerus, in hoc qui recubat tumulo.
Subtraxit vitae quem vix Februaria nona,

U t fpes eft, regno mifit & aethereo.

Anprraani 15. Angelrannus venerabilis inter fuae magnae fapientiaemonimenta, in fan£U
eirau». Rieharii honore,quamvis antiqui abundarent,quofdam cantus dulciori compofuit
melodia^iecnon fan£lorum Vvalarici abbatis,& Vvlfranni archiepifcopi honori
proprios cantus coaptavit.* beati quoque Vincentii martyris paflionem metrice
compofuit,fanftfque virginis Auftrebertf vitam metro fubegit. Et quia tantus
fcientiae fulgor non facile poterat abfeondi, multi nobiles ejus fe fubdidere magi -
ftratui: e quibus fuerunt duo honorifici viri, gui do£ praefui Ambianenfis, 8 cc
d* o g o epifeopus Taruennenfis. Hi ejus fe difcipulos, hi quoad vixerunt femper
gratulati funt fe ejus prudentia illuftratos. In taptum enim difciplinae ejus boni¬
tas

* Hic codice titulo capitis 9. lic habetur: D* Miraculis fandi Rieharii, qua ejustemfart accidarusst.
At caput iplum delideratur, quod forte nihil aliud elfet a libello de Relatione ejufdcm S. Rieharii.

h Guido poft Fulconem ipfius fratrem, qui in Synodo Remedii fub Leone 9. papa exaudoratusiuit,
Ambrancnfcm thronum affeendit. Obiit anno 1074. ex Chronico Gentulenfi. Infra num. u. Archidiaco-
nus dicitur.

c Hanc fedem obtinuit Drogo ab anno 1031. ad 1078. Interfuit Concilio Rsmenfi fub Leone 9. &
elevationi corporis lanfti Bertini. De eo jam non femcl aftum eft.

Digitized by

Google

Y. ANGEtRANNI ABBATIS. 443

ut ubiqueab omnibus Ang 4 rannus Sapiens fpecialiter ann.ch.
non immerito vocaretur • 1045

1 6. Cum igitur tantis & talibus bonae famae opinionibus miro modo polleret, 9 ' Dec -

Muplercturquemcoilkapoftolicusfermo,C brtjlt faxus odorfumus Deo iuomni Illci ^' iri
loco ; infpe&or ille cordium, videns eumdem fuum famulum infatigabilidefuic- '

rio liba YeilefoeiarijUt puriorem quandoquefufeiperet, immo ut meritoruaacor. < f.
piam ei accumularet, ttattgit eum ad huc tentationis lima polire, ac fuper i neu»

dem corporeae infirmitatis, malleo propria percuflionis interrogare. Deniq; tan¬
ta eum paralyfis acerbitate perculit, ut non manum ad os ducere , non in leflulo
fe deinceps quiverit movere. Religantur manqs innocentes fapernae diftri&ionis
vinculo , & quae in bonis fe fismper exercuerant, ac mala ftudiofi us caverant, hac
vel illa, bona dico vel mak, ne contingant artantur. Semper igitur gratias retu-
lit Conditori, & cui antea in omni bona operatione fe devotum exhibuerat, nunc
valetudine preflus, corde & lingua laudis facrifieium vi&imabat; St cum hoc mor¬
bo fic vinculatus effet, ut omnino fui impotens maneret, tamen ejus ubique au¬
ctoritas metuebatur, ejus ubique nomen reverebatur. Sape autem accidit, ut
quolibet refidensuberrime fieret, & cum ab affifteutibus interrogaretur quanam
effet caufa ploratus; fe peccatorum p?nas formidando cogitare refpondebat, quos
intratartariclauftradiabolominiftrante patiebatur, Scobhoc non poffe omitti
quin fieret. Ita etiam cum alternantibus vicibus fe latifilmum pramonftraret,
interrogarentque famulantes, quidnam rei effet, quod tam alacer videretur;
aiebat de caeleftium gaudiis Angelorum, deque Sanflorum felicitate perpetua
hanc fibi emanaffe exfultationem.

17. Senefcente autem illo, cum multis utile videretur, ut eidem Reflor fubfti- ^““'«in¬
tueretur ; quidam fecundum carnem nobilis, filius nempe Angele anni Pon- bienti «fi.
tivorum Comitis, nomine Fu LCo,ejufdem loci alumnus, parentum auxilio, ftw *
faepe difli loci Centulenfis regimen fibimetufurpare tentabat. Sed enim cum rex
FrancorumHenricus, quonefeio cafuaccidente, Pontivum deveniffet, idem
Fulco, intercedente jam diflo Comite Patre fuo, cupiebat obtinere ab eodem Re¬
ge totius loci dominationem, quod Sc fafihim eft, ignorante penitus domno An-
gelranno abbate. jam diflus vero Fulco, cumob donum regium fe Abbatem fore
aufpkaretur, fumta audacia impudenti, quibufdam militaribus in Fratrum refe-
florio, more fcilicet incompetenti, convivium opulens exhibuit, quo fibi faceret
fideliores, Scad adquirendum fibi honorem promtiores. At ubi nuntiatum eft

iftud patri Angelranno, miniftros vocat, protinufque fe illucdeportari mandat.
Manibus ergo famulorum ad oftium ufque refeftorii devehitur; ibique figens gra¬
dum, ex au&oritate omnipotentis Dei eos qui convenerant anathematizat.

Hinc vero omnis illa eorum faflio inchoat diffipari.Cerneres enim meliores quof-
que, in quibus parum quid timoris refederat, quafi reos ante judicem, fic an¬
te jufti faciem pavitare, & incendio excommunicationis ab eo illatae miro mo¬
do terreri. Vir Dei itaque fecedens inde Fulconem evocat, & an Abbas effi- Acftlfurunt
ci velit, minaci verbo Icifcitatur. Cui prae pudore nihil refpondenti fcntentiam praedicit,
intulit, dicens non poffe eum fieri Abbatem a , quamdiu fcilicet ipfe in corpore
moraretur. Et quamvis ifdem Fulco etiam alterius abbatiae donum a Patre fuo
habuerit, numquam tamen, quamdiu vir beatus fupervixit, effici Abbas ullate¬
nus potuit, quia videlicet viri Dei fermo obtinuit. Qua in re animadvertitur fan-
£lus vir prophetico fpiritu a&us fuiffe, qui non abfque nutu divino praedixerat
eumdem non poffe fieri abbatem, quamdiu fcilicet ipfe in corpore moraretur. Si
quidem poftquam venerabilis pater Angelrannus caelicas receffit ad aedes, idem
Fulco abbatis officio donatus eft primo poft ejus fepulturam die, pradatufque mo*
nafterio Foreftenfi, quod ex antiquo, ut in hoc opere lucide patet, fratrum fan-
6li Richarii cel la fuerat; Ted paullo ante a Comitibus Ponti vorum fubtra&um,
abbatiolae nomen fibi vindicat.

18. Et quia ad id loci pervenimus, libet memorare ob rerum notitiam polleris £* j* e e _ n *

inti- ftenefe.

« Non folum abbai Centulenfis non potuit effe Fulco vivente Angelranno, led & r ec ullius opmino
oci, ut ex fequentibus patet.

Digitized by ooQie

44+ V I • T A/

ann. ch. intimandam, qualiter idem locus nobis ablatus eft. Ab eadiequa beatus &fati&u*
1 o+S pater Richarius ibi finem vitae mortalis accepit,& deinceps ufque ad tempora in»
?• gelardi abbatis in noftratum deguit ditione. Hu g o vero primo Dux, pofteaRex,

eo tempore quo propter barbarorum cavendos incurfus, Abbatis*viliam nobis au»
ferens caftrum effecit, eique Hugonem praepofuit Militem, Foreftis Cellam no-
ftra ditioni fubripuit, & eidem HugOni perpetuo habendam contradidit, quia vi¬
delicet ipfius Ducis filiam, nomine Gelam, uxorem duxerat. Antea igitur in
eadem cella clerici Domino militaverant: fed Hugone poftulante,. aliqui ex no-
ftris illic monachis ftatuti funt,qui & abbatem meruerunt fimili modo monachum
Guidoab no ^ ratem >nomineG uidonem, domniAngelrannifratrem; quiquecumali»
bas’. ° 1 r quantis ibidem annis in animarum regimine miniftraffet , officii fucfefforem ha¬
buit jHucbertum nomine, noftratem monachum. Quando quidem nobis ille
locus tollebatur, tamen ob amorem Sc honorem almi Richarii ftatutum eft, ut de
noftris femper ibidem fierent abbates monachis. Hucberto quoque mortuo, ejus
loci regimen fufcepit hic Fulcoi, quem noftrimonafterii dominium fibiufurpare
voluiffe notavimus. Libet vero dicere de domnoGuidone abbate, quod cum egre¬
giis moribus & Deo placitis fulgeret, oculorum lumine, ficut & fan&us Tobias,
privatus eft, omnino tamen perfeverante in mente ejus divinae contemplationis
claritate. Mox vero ut hoc flagellum cum gratiarum a&ione a pio patre Deo ex¬
cepit , fuccedi fibi popofcit; & rediens Centulam, quod fuperiuit totius vitae in
fan&o ibidem explevit fervitio: qui etiam 8. Cal.Maii a dormitionem accepit,

* Obiwt. & a venerabili fratre fuo Angelranno juxta fan&i illius monachi [Qdelgeri carpus
humatus eft, talic^uedi&itiopranotatus.

Maufoleum hic patrem recolendum rite Guidonem,

Sculptus litterulis monftrat habere lapis.

Extulit egregiae quem mundo gratia vitae i
Sublimem mundus hunc faciat precibus.

'Advocati
S. Richarii
unde dlfti
comite; ?

'Angeftan-
n s Regem
aditu* Ful-
conemab-
batia^cl -

dafj

In ejttremo
morbo.

Verum & illud placet referre, quod is de quo fupra diximus Hugo, non Comes ,
fed advocatus diftus fuerit, quod nomen illi erat infigne, ob hoc quod ecclefi *
fan&i Richarii defenfor fuerit a Rege Hugone inftitutus. Quo etiam nomine fi¬
lius ejus Angelrannus, hujus Fulconis pater, fuit con tentus, donec permiffu Dei
Bolonienfem Comitem bello peremit, ejufque reliftam nobiliffimam, nomine
Adeluiam, in matrimonium accepit. Et quia Comitiffam duxit uxorem, idcirco
deinceps Comitis nomen accepit, quod a fuccefforibus ejus jam ex confuetudine
tritum perfeveranter fenetur.

i p. Sed ad noftrum Angelrannum redeamus,& qualiter bonus bonum habuerit
fucceflorem jam dicere inchoemus. Cum, ut fupra di&um eft, comperiffet Fui-
conem parentum interceffu,& pretii datione, praripere voluiffe regiminis mi-
niftrationem, voluit adire regiam ma jeftatem, ne animarum cura venderetur
oraturus. Quod quia aliter ob infirmitatem non potuit, curru veftus implevit, &
Regis auribus fatis dura inferens, tormenta inferni il lum fubire ob diftraclionem
grati* minatus eft. Et Rex, qui bona mentis habebatur, poenituit, reatafque in¬
dulgentia rogata fe fpopondit emendaturum. Non multi poft hac fluxerant dies,
cum ecee ex divina, ut tenemus, voluntate, regali audientia interfuit Virdunen-
fis abbas Richardus, re verendiffimum monachum, & merito bonitatis unice
dile&um ,Gervinum fecum habens capellanum. Et quia ifte eft Gervinus, de
cujus poft Angelrannum fucceffione Centula gavifa eft, decentiffimum intuemur
a principio furfum quis fuerit referre, ut homo diligendus, quo melius nofeitur,
melius & ametur b , &c.

2o. Rerum itaque conditor Deus, qui fui fervi defiderium jamjamque difpo-
fuerat calefti regni am$nitate mulcere, quique eum fibi habilem fecerat longifli*
mi purgatione languoris, interno fapientia lua confilio, quo omnS filium recepti¬
bilem

m Hunc ipfum diem «dignat Necrologium Centulenfe his verbis; 8. fCal Maii obiit Guido abbas , qui
fuit frater Angelranni abbatis.

b Multa hic habet de Gervino, qua? fuo Joco ad annum 1074. proferemus.

. igitized by

Google

V. ANGELRANNI ABBATIS, 445

bikatftagel&e^ cjufdemftmtiU fui Vaktndmesn folito acerbiorem effecit, St cui ann. cn.
mox incomparabiliter dulcia esat daturus, doloris diu tolemtifervorcm multipli 1045
cat. Sed utoftenderet, quod non exira, fcd ex fumraa raifericoidia haec ejuspio- ■» Dec -
ee&ffetcorreptio,eviiienciflimabemgiutatisfupcreum fignapratendit. Nam
curaifdcm vir bea tiffimus facraj Scripturas ftudiis attentiffit» e femper fuerit im»-.
plidtus, necmodo quidem cumgraviflimo morbo urgeretur, adivinis operibufc
affedus ejus, fle voluntas umquam potuit inhiberi; modo pfalmodix indefcflus ia-
fi fiebat, modofacris divinorum pmceptorom meditationibus haerebat, modo
Miflarum follemnia in lednlo recubans^ac fi ad altare ftaret,ore proprio decanta--
bat,unde contingebat ^uofdam mirari^rt vir qui tantpfapienuae fciebatur,<piafi
dementitium opus faceret; cum ihe omnes quos inde mirari audiebat, ineptos &
totius boni nefeios dijudicaret. Accidit ergo ut quadam vice cum Miffam in ledo
recumbens protenfismanibnsdecaataffet. St, omnipotens Deus quid ergaillum
ageretur revelare infeiis voluiffet, poft Miffam finitam fitimfe pamnfmuaret.

Praecepit itaque miniftro, ut fibi vini poculum miniffraret. Ille concitus vinum
detulit, fed e* hoc fe nolle bibere fandus indicavit«- Minifter regredi ens aliud de-
tulit, fed ad primum gttftum, fle hoc beatus homo repudiavit. Cumque famulus
eumvidiffet & femel 8 t bis vinum repuliffe,aliudque fe velle fenior indicaret, mi¬
nifter alia vina fe non habere caufatur. Tunc fandus vir, ipfe verba dicendafunt:

De ilio,inquit, affer mihi de (pio nunc ad Miffam habifeQua audito circumdantes
timore obngefcunt, & dulciffimo Patri cum lacrymis refpondc runt; De illo, Pa- y . no ^
ter, ulterius non habebis, nili tibi dederit qui 8 t prius dedit. Siquidem cum Mif* (Ii reficitur,
fam faciens extra fe crederetur, dumque ai ipfum locum veniretur, quando Do*
minici corporis facrofanda libatio agi folet , caste ftibus efeis fuperno dono tranf-
miffis refovebatur. Igitur animadvertens quod, jpfifui familiares remfecretam
agno viffent,volenfque omnimodo celare bonitatem Dei in feperadam, quafi
permotus jubet eos citius recedere. Habent enim fandi viri hoc proprium, ut
cum boita faciunt, occultari vehat? nc feihcet laudis tranfitorias piaufum reci¬
pientes, ante Dei oculos operationisfuae mercedem imminuant.

21. Dum vero ifta agerentur, & beatus homo jam jam prae multa infirmitatis
acerbitate corpore putaretur abfolvi, & ob hoc ab his quos nutrierat follicite ob-
fervaretur, accidit necefiitudo, pro qua ad regalem curiam mitte re nec effarium
fuit. Praecepit itaque domnus Gervinus, qui jam loci dominatum retinebat, uni
e fratribus, ut id negotii expleret. Illevero qui de fide rabat optimi Patris praefen-
tialiter iiluftrari tranfitu, & implicari exfequiis, omnimoda exc «datione fe non id
fadurumrefpondit. Tunc venerabilis Ger vinus tali xefponfocoadus, fandum
Dei virum Angelrannum quo jacebat adiit, eique monachi inobedientiam inti¬
mavit . Ipfe autem eumdem monachuraad fe vocari faciens, inquifivit cur non
prf ceptum impleffet, dein jubet etiam ut impleat. Cumque adhuc ille nollet,
landus Abbas prophetici fpiritus gratia luminatus proaaifit , dicens: Vade & fac
quod tibi praecipitur, & fcias hoc corpus terram non intrare donec re verearis. Ta-
lifponfione exhilaratus frater viamampuit,8c ea propterqu* mittebatur apud pr * Ult *
regias aures optime allegavit. Super veniente autem vocatione fuperoa, qua eae*
leftia petens Angelraunus terrena defereret, fanda illa anima, angelorum mini-
fterioDei obtutibus prasfentanda, v. Idus Decembris carnisexiit clauftra. Jam
vero ille qui multiformi argumento politus fuerat lapis catleft* «dificio locatur; 0bit .
jam qui in valle humilitatis fuperno rore-humeda cre verat > libi flos cselefte fertu
exornat; jam quas inter di verfas gemma claruerat tonfiones, diadema fupplet di¬
vinum. Monachus autem his, pro quibus miffus fuerat,expletis re vertebatur,cum
fubito in civitate Ambianen fi, quocaufa hofpitandi diverterat, de abitu Patris
dira eum nuntia percellunt. Tunc relido hofpitio. St ciborum apparatu, nam vef-
pertina hora erat, & coenulae findebatur, certatimque confcenfis equis Centulam
repedavit, invenitque fandum corpus jam exanime in mouaftcrio politum, fra¬
trum excubiis venerabiliter circumdari, proxima hora fepulturse tradendum.

Adfuit ergo,obfecutus eft, fle impleto e jusdefiderio, etiam Patris prophetia im¬
pleta eft, qui promiferar corpus fuum terram non intrare, donec idem monachus .
de Regis curia reverteretur. Sepultum vero eft fandi viri corpus infra militis

Chri-

Digitized by

Google

444 V I T > A; a .V

ann. cm. Chrifti fanftiflnni Richarii venerabile templum, eo loci ih quo Jbeati Ldtitentij
1045 veneratur martyrium. Cujustumula dani.venerabilis ejusfucceftbrabbasGer?
9 >< d«c- -vinus tantum contulit decoris, ut cujuilibetajKtquorum. Patrum fan&itatihonor
Ejusfepui tant ®iepulturafufficerepoflecredercturjaequiflitnumcontemplatus, ut honore
erum ornat decenti fervaretur ejus corporis gleba, qui perenni lauro redimitus cum caelicolis
Gerrinu*. laudes Chrifto hymnizat in aBternutn,oAaQ8n\' ASaTuathaec anno incaruati Fihj
Dei 1045. Ind. 12. -

• 2 a. At Ghriftus Dominus ,oui hic beatus-homo fideliter fervierar, quanti apud
Ad i fum ^ e e j us ^ erv i t ^ urn penderetur, quantaque huncremuneratio caelitus exaltaret, cla?
paralytk-i ris indiciis mortalium; notitiae’ pandere dignams eft. Nempe in pago Vimmaco
fanatur. fuit mulier habens filiam paralyfi percuflam v qaae ad omneopus inhajbilis grabato

moribunda tenebatur. Hac comperta beati abbatis Angelranni fan&itate, & fi»
dei fervore fuecenfa, fahnifque filiae cupida ad tumbam ejus cum candela illam
deduxit. Cumque ipfa agrota fepulcro hominis Dei candelam.de vbte obtuli flet,
fedit. juxta fepulcnim, & formio, paullulum indulfit. Deinde evigilans faniflima
redditur, & videntibus fratribus monafterii, Deumque laudantibus, ad villam
unde venerat, vocabulo Filcharias *, propriis fedibys alacriter cum gaudio rediit*
. Ttu4uitr omnibus annuntians quanta fibi Deus.per beatum Angelrarinmn abbatem fecit
n,r~ fet. Guido igitur tunc Ambianenfis eccldfias Archidiaconus^poftea ejufdemfedis
Epifcopus, qui illius fuerat in ftudio litterarum jdifcipulus a , tali ejustumbaui
Epitaphio decoravit. X\- . 1 : ■ 1 ■ y...; ■ i

Quem tegit hic tumfilus, le&iffiiwus Angelira** nus„ ■ ■ • ■» >

Hujus canobii Paftor & Abba fo it:

DuxgregileeclefuEi j monachum fpes inclyta vitae, .

Vixit, & in mundo mundus, & in Domino. ,* •••<'

/.. - • ... • 't : . ; v ' '

23. Qui igitur nofle vult quantf-peheshunc fanftum locum' fuerit utilitatis,
verficulos intueatur,-quide eodem', ut pofteri fcirent & imitarentur, deferipy
funt tali tenore. - • •

•’ ABbaANG elrannus loculo qdae paucula noftra
Contulit, hic retinet feriptus ,qui<ernitur albus.

SanftiVincenti, necnonfan&iBenedifti ...

■ ! Eccleflam ftruxit; Cellam infirmifque paravit.

1 ; ‘ : A fundamentis inftauravit paradifum:

‘ - * ■ Altaris Petri tabulam Componere fecit,

■ 1 Thuribula ex argento etiam conflare gemella , r

Librum Evangelii,fan&i vitamque Richari, •

«• Ipfius (ludium mero argento decoravit.

Eft & Epifto-liber-larum, atque E vangeliorum
Ipfius argento quem induftria nempe paravit.

• Ipfius atque calix ftudio praeclarus haberi

Cernitur, adjun&a fibiroet eum larice decenti. ’• «

Ffaeter &-hunc alius, quem in Miflis femper habebat:

Unum dorfale ,& tria pallia quam pretiofa.‘

Terras fervavit pervafas, atque redemit:

Sicut Noguerias, Gafpannas ,& Drufiacum,

. Guibreritiecclefiam ,Frocort,MontifqueRochonis;

EcclefiamSacri campi,diferiminediro, - .r. ,

Dum plures trahitant, ut pars contraria vincat , ■"

Detractis multis multa & perpeffus iniquis.

• Quae fupra retuli, necnon quam plura peregit,

A&unofic ut fit Domini fcientia novit:

<• • " Ex-

« Hanc Epifcopum poetica: artis anuntiflimum fuifleaflerunt Guillelrcus Gemmeticenfislib. /.Hiftoriar
* rjp.44. Se Grderieos Vitalis libro 3. abi aiunt ipfum edidifle librum heroico carmine de Expeditione Guil-

Uimi Conquxftoris in Angliara.

Digitized by uooQie

V. ANGELRANNI ABBATIS
Exceduntlibri numerum quos ipfe novavit,

Infuper excedunt numerum quos ipfe refecit.
Talibus atque aliis czlcftis prsemia regni,

Utfpeseft, meruit, Lc6tor, quodpoffemonemus,
Ultimus ipfius fuit hic finis ftudiorum.

Ecclefiam fanfta reficit moriendo Marias,

Cujus apud Dominum nobis fuffragia profint.

Ergo horum revocatori fint prasmia vitas:

Damnetur, cujusftudio Jb*cnegleftaperibunt

447

ANN.CE,

I0 4S
9 . Dcb

2 4- I* *pfe honorabilis vir pofteritaticonfulens defcripfit catalogum rvthmi-
cum de patribus fanfti hujus loci,non quidem omnes defignans, fed tantummodo - •
illos memorans, quorum nomina vel chartae, vel quaslibet pittaiiola infinuare P *
videbantur , vel etiam Vita fanfti Riciuriifpccialiternotificabat. Haec q uidem
honorabilis Angelrannus.

VITA S. GUIDONIS ABBATIS

P O M P O S I A N I IN ITALIA. 3« Mm.

Aotfore Anontmo ejus difcipulo.

Ex Martio Bollandiano.

OBSERVATIONES PRJEVIM,

i. T\ E auSore fequentis Vbelti ^tnonymo, beati Guidonis difcipulo , nihil notandum oceur u
I J rit. Vmpofia heus efl ad dextrum latus Padi do Volone, fex 4 mari . Ab iatifo tui.
lumbus, dim infigite smnafrrium , 4 Guidau vafro maxime illoifratmt nunq temporum ub
juria inglorium, ferraritnfi fimfti BenediSi abbatia fubjeQum, ubi antiquus Pompa-

timorum botulus effervatur. Ifiic per biennium docuit Petrus Dmiani, quod in ejus vitapo -
JUa videbimus, ubi Wido venerabilis abbas Pompofianus, vir landiflimus, litos legatos ad
Petri Abbatem direxiffeperhibetur, quo pofcentibns fratribus verbi Jacri cragare pabulum de*
buiflet. Eo in loco caterva fratrum centenarium numerum femhatur inpkm. thm ‘pedrus
fustm ipfins in Vompofiauos sanarem tefiatur feripta ad eos opificia, qua efitib. f. qpiflola. 6.
Religioiis viris & fandis viris omnibus, qui Pompofi* deferviunt, infeript* Qui» etiam O*
pufculum 13. dT perfeBione monachorum, nuncupat Domino O. venerabili abbati Pompofia-
no & £mda conventui : ubi Papebrochius dubitat,num pro O.fcrrbendum fit G. id tfi €ui-
doni. M bac in ejufdem Opufcuti cap. 2*. laudatur Guido Tompefianus cum altis uotmkUis
ejufdem temporis , ftiper quorum videlicet veoeranda cadavera ex Sacerdotalis concilii audori-
rate facra fune altaria ereda: ubi nimirum divina myfteria, rniraculjsexigcntibus, offcrua.
cur. Denique in Opufcuti qx.cap. 3. agitVetrus de J obanne Commiacknfi epifeopo, qui epifcqpales
infulas monachica profeifione mutavit . atque in PbmpoGano coenobio, quod in beatae Ala*
pix femper Virginis eft honore conftrUdum, longis poft temporias vixit, ntmpefubGuidone.

2. Eutndem Guidonem mirifice laudat Guido alter , monachus jtiretinus, mcpifiala ad Michae.
lem Pompofianum monachum feripta , qua exftat apud Baronium ad armum ioaj, fed cum ali¬
quot lacum, & abbreviationibus, quas ex codice VviUmgauofupplerc juvat. .Summsfedisapo-
ftolicat Johannes, qui modo Romanam gubernat ecclefiam ,audieas lamam noftrs fcholae,&quo*
modo per noftra Antiphonaria inauditos pueri cognofeerent cantus; valde miratus, tnbus
nunciis me ad fe invitavit. Adii ergo Romam cumD. GR 1050. id efi, cum domno Gre-
gorio Mediolanenfi reverendif&mo abbate, Sc D.P. feu domno Petro, Arctibte ecclcfiasCano¬
nicorum prapofito, viro pro naftri temporis qualitate icientilfimo. Et poft nonnulla fic de
Guidonr nofrb Tompofiano. Poft paucos dehinc dies Patrem veftrum atque meum domnum
Guidonem PP. abbatem, virum Des & hominibus merito virtutis & lapientis cariflimum'j
ut patrem anima videre cupiens vifitavi. Qui & ipfe vir perfpicacis ingenii noftrum Anti-
phonarium ut 'vidit, extemplo probavit fit credidit, rioftriiqufe aemulis fe quondam.ceofen-
fi fle pcenhuit, veniam poftubvit,fuad ens mihi monacho; efte pwftrenda jnoharteria, -epileo*
patibus Pompofiam, quod modo eft per Dei gratiam Bc reverentiifimi Guidonis ioduftriam
in Italia primum. Qui locus quam Guidoni nofln atque fua Vmpofia fit honorificus , nemo non
videt. -Tanti itaque Patris , fubditiUe, orationibus flexus fii prsfceptis obediens, prius auxlliante
Domi no volo hoc operetantumfic tale monafterium illuftrare, meq;monachufn monachis prcftare.*
cum prsfertim fimoniaca harefi modo prope eundis damnatis epifeopis, timeam in aliquo

tom-

Digitized by {ssC 3Qie

'44$ ■ i -: •';• y: i ‘ T *A:: *\ .v

'ANN.CH. communicari. Hac /unt pratipu? kca± qua emendatione tgejjant.In fn^^pido >Xtetmus 6' -
,1045 mnumMartinum Priorem facr®, congregationis faJutat; fratrem quoque Petrum, qui noftrc,
lafte nutritus, non fine labore maximo, agrefti yefcitur hordeo; ^ poft aurea pocula
vini, confufum bibit acetum. Er quibus verbis Tompofianorum'monacharum fevetitatem afl,-
mare licet. ■ r - % ■ ' <■' • " ■ 1 . , v

3. Supereft ut aliquid' de beati Guidonatranslatme^inGemanipe». dkqmus,. quam paullopofi''
ejus obitum fadam fuiffe teflatur Tritbewius m. Chr.yajco Hirfaugienfi nova editionis, ubi hae
habet ad annum 1041?. Anno....mqrtuus eft ..fandus Guido coenobii pompofienfis ia fubur*
banis Ravenna;, vilia CafamarenU, abbas anno regiminis fui 48: vir fan&iflimxconvcrlatio
nis, qui multis io vita & poft mortem corafeavit : miraculis, cujus corpus*fan&iflimumnon
diu poftea, propter figna & miracula muka. Rex precibus: luis, ab archiepilcopo Ravenna*
tenfi obtinuit, & cum fummareverentia in Germaniam deportans. Spirae in ecclefia fandi
Johatinis, quamvpater fundaverat, collocavit; ab ijla dic ujcjue in praefcns. tempus, ecclefia
illa qu® fub booorp f^ndijohannis Evangelift® confecrata fuerat, ad findum Guicjoriein
nuncupatur; fandi autem corporis ad Spiram illatio fada eft 28. die'Aprilis, in cujus rei’
memoriam, fertum ejus quotannis eodem die apud Noomeichfes agitur . Dicitur tamen in
bteuiatiis Spircnftbus Translationis hujus fetum die 4. Jismas Martii hodie celebrari. Hinc Bole
landiant cenfent Trithemium Kalendas pro Nonas incaute fcripftffe. Ceterum Rex ille, qui fon-
di Guidonis corpus Spiram tranferri fecit, fuit Henricus hujus nominis Ili. V.tger vulgo nuncupatus-,
ut ipfernt Trithemus, declarat ad annum 1056. quo obiiti ex eo autem quod a Rige transla¬
tio ifla fada dicitur, conjiciebamus eam anno ipfo 1046. quo fandus Guido cxceffit e vita ,

\ coutigi^ey t Hoc anim-eodem ipfo anno die-zq. Decembris-Hetupcns relido t xegis nemine .Imperator
R«ma'renuntiuus<efij\idt eam anno fequenti confgnandain effe. difcimus ex Chronico Saxonico,
ubi ad annum 1047. legitjun Corpus fandi VVidpnis de Italia, allatum eft Spiram Imperii
fui ( Henrici') anno‘i. regni autem 4. Indidione if. C

Pauci de
pluribus
Icribitau.
ftor.

1. T> E a t 1G u 1 d o Mi s, viri per omnia egffcgii, vitamdcripturi, le&orem o
IJI peris hujus monemus, ne inter anguftias incomparabilis per omnia viri
merita credat comprehenfa: fed ex minimis maxima, plurimaque ex paucis con¬
jiciens,femina intdligentia;*os praebuiffelegentibus,aedificii magni jeci fle funda»
mina, non perfecilfe ftru&uram, virtutumque illiustantum dtriionftralTeinfi-
guia,. non virtutes ipfas^efignaffeper.fingula recognofcat. Sed ut de eo ctjnila
notrkfcribimus.j itaxun^anon novimus: quoniam foli Deo funt cognitaquote-
fte folo fecit plur ima. Eugax enim ja&antiae, virtutum quas per eum Deus ope¬
rabatur occultator erat. Pauca igitur de illius ortu vel converfatione fcribentes,
ponnulla vero de converfione ejus & vita eorum quae poft pbituin ftium miranda
perfqcjit Parmam 8c Veronam funeris illius bajulas, Spiram quoque tanti thefauri
poffeffione ditiffimam teftes in vocamustut fi fides his non adhibetur,vel pauca feu.
parva ducuntur quae fcribimiB, valida videantur& certa, quas tot talibufqiie.ro-
o Sprantur exteftibus. ...

yeamt *' (giturbeatilTimus Guido in fubur banis ortus Ravennae, ab eadem Urbelon-

gel*pide decimo villa Cafemarenfi, parentibus admodum religiofis,ftec ge,nere a
qtldque infimis genitus eft, A l b e r t o & Marccia: circa quem> velutj pri¬
mogenitum ,iti tantum parentutri cura propenfior erat, quantum ^ik^lio.potiQr,
Jppudiqpdus itaque liberalibus traditur ftudiis: in quibus lapientia cumaetaeeipre-.
ficiens,a puero'dignum infeDeo ftuduit fiabitacuiijm praeparare. Praeveniebat
quippeattatis profeftum fapientiaj ftudiis: & facra infantia virum perferum jam
f pirabat in minoribus annis. Adolefcens vero non fuo appetitui > /ed-parentum
(ludio cum feiviret, faeculo huic, & veftibus pretiofis, &cultudcputatusa pa-.
Nupti»; fa. rentibus de nutu fufcipienda tra£latur, quod ab eis dum filio aperitur, his fertur
g,t ‘ tale dediffe yefponfum . Duas, inquit, juvenculas, ex. quibus eft mihi necelTario

titta fufcipiendaconjugio , propofitas video; quarum altera & genere, altior, &;
fpecie pulcrioV, prudentia quoque iiiftruftior, atque omni fimul& morum & vitf
‘eft honeftate pfajftantior: led quanto auguftior merito,tantum, quod ad-prasfens
fpe6lat,anguftiorxft opibus, quae quoque ( quod fatis durum videtur^ 8 i afperum)
nonviri legibusle fubdeijdam promittit, fed virum qui in jus tranfear uxorisre-
quirit; quodque gravius apparet, & artius, nififpernat ea quae polfidet ^nulli
'fuos promittit atdpleXus. Altera vero longe inferior eft profiapia& forma, fed
afHuentior pr»fentium copia, quae ine.renitentem quoqUe jam fois blandit
ttis illicit, Sc inverecupais amplexibus atque impudicis inne&it. Ex his
• ••••*«■ ; quam

■ m mm, mm. ■ ■ —i ■ . . m., — - - ■■ - ■ 4 . . .. ■■«"■■■■ ■ I — *■ »

# Ex Str*mbi*torum familia ortum dicit Rubeus in lib. %. apud quem N m«, decus merum, dedor,
Tempefiusurum Guido btutijpmus appellatur ex veteri infciiptione.

Digitized by v^.ooQie

S. GUIDONIS ABB, POMPOS. 44?

quam $btiu$ eligam, tuo, pater, committo judicio. Quid hoc problemate pro- ann. ch.
vidus juvenis intelligi voluerit, latis te flor intelligis: fpirituale® videlicet & fa- 1
cularem vitam, inter quas certum eft efle tantam diverfitatem, quanta inter
propofitas fponfas apparet varietas,

3. Cumque lureriorera iUam,& praftantiorcm eligere filio pater prseepiflet, K®*»*®

illico quafi ex jufflone patris, quod dudum ex Evangelico mandato facere ftatue* * *
rat, diftra&is veftibus pretiofis, quibus indui folebat, pretioque earum pauperi¬
bus dato, pannofos ac nudus clam no&e Ravennam egreffus, Romam rudis pere¬
grinas tendittibique clericatu fufeepto, Jerofolymam pergere animo fervente co¬
gitabat ; illic, fi Chriftus quem quaerebat annueret, Domino militaturus dum vi¬
veret : fatisfcciflfetque votis, niu quid aliud de eo Deo utilius providente, ab Hac
illum intentione per revelationem hujufmodi revocalfet. Admonetur denique in
fomniis Ravennam redire, atque ibi in vicino fub cujufdam M a r t i n i eremitf Mmmo e-
difciplina vivere, ac Domino defervire. Erat autem Martinus ille vir fumm* fe
continentias, &adeo in moribus vitae probabilis, ut merito cun&is ad quos ejus toW,t '
notitia vel fama pervenerat, venerabilis haberetur & fanftus * Habitabat autem
i n infula, quae interfluente Pado Pompofiam a fe divifam ab aquilone confidefat.

Ad-hunc utGuido pervenit: quid elTet a Deo monitus, quid ve fuo fediflet animo
aperuit. Sufcepit mox illum gratulabundus fenex, & an monachus vellet fieri
feifeitans, mox illum per omnia cupere, fecumque perpetuo velle habitare co¬
gnovit: & cum vellet continuo veftem mutare, in craftinum ex confilio Marti-
ni differtur. Illas inducias tirunculus Chrifti graviter ferens, morat impatiens,
monachicum habitum induit mane, priusquam fe Martini confpe&ibus reddi-
diffet. Super quo fafto cum Martinus illum argueret leniter, cur tale quid face¬
re voluiffet; refpondit fe non ulterius cordis fui defiderium ferre quiviffe. Man-
fit autem in praedifta infula fub Martini imperio per tres annos beatiifimus Gui-
do, & ab eo quo coeperat mentis fervore proficiens de virtute in virtutem, conti¬
nuis fuccefiibus ambulabat.

Pompofienfe vero cg nobiura, fatis tunc pauperrimum, ad Martini curam tezn- i* 0 mpofiara
poreillo pertinebat, cui providentia Romani Pontificis illud regendum fqbmife- fe confert,
rat: fed G u i l l e l m u s abbas huic ex Martini confilio prasfidebat. Ab hoc ergo
coenobialis inftitutionis rudimenta perdifeere cupientem Guidonem Martinus
Pompofiam tranfmifit ■ quem jam triennio continentioris & artioris eremiticae vi¬
tae obfervationibus apud fe fatis fufiicienterque jnftruxerat: quem fratres in cf no-
bio eruditi, ex inculto veftitu ac temporalium penitus negleftu velut rufticum irri¬
dentes, futurum fibi abbatem illudendo praedicabant. Porro Guillelmusabbas
ftrenuus volens eum in omnibus erudire, providenti confilio per fingula quae¬
que illius coenobii affici^ eum per vices temporum miniftrare conffituit quatenus
poftmodum confidentius doeeret quod enixius didiciflet. Sane non poft multum
temporis idem Martinus, quafi de omnibus eruditum, qus in coenobiis gerun¬
tur , ne talentum fibi commiflum occuleret fub modio, apud Ravennam cgnobio
fanfti Severi Guidonem praspofuit, in quo regulariter & ipfe vixit, & fubditos
vivere docuit}. Sed &Guillelmus abbasfolitariaevitae amore fuccenfus, per idem praeficitur*
tempus eremum petiit reli&o coenobio, vicariumque fratribus quos relinquebat
J.ohanKem, cognomento Angelum, in abbatem confiituit, virum per omnia
probatum, & Angelica merito nuncupatione condignum. Ipfo quoque migrante
ad Dominum, ipfe cujus vitam &caufam narrandam fufeepimus, hominibus &
Deodile&us Guido, obnitens quamvis & invitus, tamen praecipiente Martino Pom “
cui a Guidone refifti rationis non erat, abbas efficitur: hac fane conditione, ut *** ian °’
quandoque fibi liceret dimittere, quod cogebatur admittere . Eodem tempore
pater ejus imitatus filium , & frater ejus, Gbrardus nomine, aemulatus ger- Patre & fe:
manum, reli&o faeculo ad Chriftum converfi, fub eo in Pompofienfi coenobio re- tre e ’ adh **

. c r • r r tente.

ligioie converlati funt.

5. Crefcente igitur religione monachorum & numero, vir in divinis rebus per Operario*
omnia ftrenuus,quod nunc ufque perdurat conftruxit monafterium, in cujus con- fe T at ab in ’
ftruflione fratribus operantibus aliquando crates lapidum ruderibus graves, non wmJ *
fine diabolico inftinftu de fuperioribus muri ruerunt in terram : in quo cafu
Atia SS. Ord . B. Tom . VIII. F f quidam

Digitized by VjOOQ

350 ' VITA

ann. ch. quidam ex operariis qui fupererant cratibus, delapfi ad 'ima, iafionis nil fenfe-
J 04 6 runt: quidam vero dum corruentes muro tignifque aliquibus inhaerent, finepe-
s*. Mm. riculoremanferunt, fed venerabilis abbas, ficut fuis meritis cadentes a l?fione
protexit, ita pendentes oratione illaefos depofuit. Alio quoque tempore vas li¬
gneum vino plenum fuper murum minifter incaute depofuit;quod laplum in ter¬
ram,ne frangeretur vas, vel vinum effunderetur, viri fan&i obtinuit meritum.
Mir» qu*- d- Item quodam tempore ex fratribus idiota quidam , nomine Martinus , in
d*m de mor, cellula a coenobio milliariis o 61 o diftante dum degeret, defun&us eft.' cujus funeri
monachi» dum debitum fratres exhibuiffent officium, revixit qui fuerat defun&us, voce¬
que anxia Patrem monafterii clamitavit: fed ad praefens non habuit quem quae»
rebat, quoniam longe a monafterio erat, in quo abbas Guido manebat. Duci¬
tur ergo ad monafterium, & ab eo quem vocaverat interrogatus ubi fuerit, quid
viderit, quidve audierit: Loca, inquit, tormentorum, in quibus multos mi¬
hi notos ac propinquos cognovi. Cumque tremens qua videbam attenderem, vir
quidam ftola ami&us candidiffimaapparuit, me confortans, coronam in capite
ferens auream, virgamque lava, favum vero mellis dextera portans, quem
mihi comedendum obtulit: porre&um iterum iterumque comedere juflit, hali¬
tantem ne timerem admonuit. Scifcitanti vero mihi quis effet, Michaelem Ar-
changelum fe effe refpondit. Cognito quis foret, quem porrigebat favum acce¬
pi & comedi, & ipfo jubente ad corpus quod reliqueram, ut cernitis, redii. Per
tres autem dies, quibus poft modicum in corpore vixit, illius favi quem come¬
derat dulcedinem in ore perfenfit .* poft triduum vero Patris Guidonis benedi£lio-
-ne donatus frater ille in pace quievit.

7. Fuerat autem in eodem monafterio monachus, Bertoldus nomine, qui
cum in extremis vita hujus ageret, morafque in exeundo ex reprehenfibili con-
fcientia fuftineret ; Domini mifericordiam patre Guidone cum fratribus implo¬
rante , in fe qui moriebatur reverfus eft, & quid de feiplo vidiffet referens, Da-
mones, inquit, vidiadverfum me infanientes, uniusdeli&i caufam, cum nihil
in ceteris poffent , prafertim ( cum Chrifti bonitas omnia pfnitenti& confitenti
dimififfet) opponentes. Scifcitantibus igitur fratribus, qua qualifve effet cul¬
pa facinoris, pro qua fe deputatum inferis diceret: Incantationem, inquit,
quondam, dum adhuc faculo veftibus & moribus defervirem, didiceram, quam
tamen nec opere exercui, aliquando vero memoriam verborum ejus in aliquo te¬
nui : folum eft mihi hoc crimen obje&um. Veftris vero orationibus quod ad pra-
fens inftitit, e vafi periculum. Sed ne poffit ulterius hoc, quod nec fcio vel recolo,
delicum opponi , confiteor me & in hoc quoque peccaffe, in quo me peccaffe non
novi, ficque frater in pace quievit.

8. Vir quidam Johannes nomine, Venetia ortus, domum patriamque relin¬
quens, Pompofiam venit:fufceptus vero ab abbate Guidone, ac monachus faftus,
adeo fe probabilem exhibuit vita & moribus, ut quanta effet do&rina magiftri,
in geftis clareret difclpuli. Etenim ifte de quo loquimur, cum litteras omnino ne-
fciret, Deum plufquam fe, proximum vero tamquam feipfum diligens^ioc totum
implevit quod lex concinent & propheta: abnegans denique femetipfum, nihil
umquam prapofuit Chrifto: proximum quoque [ fi fas eft fieri vel credi poffibile )
plufquam fe convincitur dilexiffe , cum nulli umquam intulerit injuriam, ffpius
vero illatam pertulerit; nec alicujus fe permiferit gravari obfequio, cum cuilibet
ipfe foret femper fubfidio; ac his folummodo fubveniendo deeffet, quibus adeffe
rionpoffet, cujus autem fan&itatis vel meriti fuerit, finis ejus probavit . Die
quippe una dum refideret in clauftro in ordine fratrum, una quoque cum abbate
Guidone, angelus nive candidior in fpecie viri fe monftrans, dixit ei: Euge fer¬
ve bone, veni, & intra in gaudium Domini tui. Qui cum a confidentibus cun-
£tis idem quod a fe vifum & auditum putaret, paullulum fubftitit; deinde illis ta¬
centibus patri Guidoni quid viderit, quidve audierit retulit, dicens: Quid eft,
inquit, Pater, quod vir ifte, quem mecum omnes vidiftis, locutus eft mihi:
Euge ferve bone & fidelis, veni, intra in gaudium Domini tui ? Cui Pater: Relin¬
quere nos, ait, fili, vis ? Et ifte non poft multum tempus carne folutus migravit
ad Dominum, fumpturus in praemio quod accepit in merito.

* p. Ab-

Digitized by

Google

S. GU 1 D 0 N 1 S AB 13 . POMPOS. 451

9. Abbas igitur Guido, cujus omnis vita a cibis & vitiis fimul continentia con- ann ch
tinuaerat, in altero homines fupergrediens, angelis in altero fe comparans, fta- io 4 -^
tuerat aliquando, ut in monafterio fecunda, quarta, fexta feria fratres non come- Abra¬
derent pifces. Hoc ftatutum cum abfente abbate, Prioris permiffu, die quadam mepifci-
tranfiffent, ilico faftum culpabile pfnafecutaeft. Porcorum quippe monafterii
grex per filvam diffugiens, per dies quindecim inveniri non potuit, donec abba¬
tis adventu tranfgreffiocorre&a eft, ac culpa correpta. Etenim interdi&orum
ufus abftinentia licitorum deletur, & appetitus carnali correptione caftigatur vir-
garum.Sicque peccatum poenitentia condonatur, poenitentia indulgentia mune-
ratur,quod porci fatis dempnftrarunt, cum de filva mox qua fugerant remearunt.

id. Habebat vir fanftus hoc divinitus providentis donum,ut fi provenirent in
monafterio adverfa, non fortuito cafuj, fed alicujus deli6li caufas, & ob hoc Dei
judicio deputaret, unde imminens faspe, futuru m nonnumquam periculum e va- Guidom*
debat. Animi vero fortitudo mentifque robur in eo quoniam maximum fuerit ex vmu,w '
eodignofcitur,quodnullisumquamfra&usincommodis, nullifvecarnisceffitil¬
lecebris . Temperantia quoque tanta in eo erat atque modeftia, ut aliquibus non
infolefceret fucceffibus: ab omnibus vero quantum eft homini poffibile ,exceffibus
temperaret. Frugalitatem vero in eo laudare vel continentiam quis digne poffit ?
cum tanta fuerit, quantam de veteribus fanftis plus nullus habuerit, fi de cibo vel
potu dicitur, cum comedens femper efuriret ac bibens fitiret, &, ut aliter dica¬
tur , comedens non comederet, bibens non biberet. Si de parvo peccato agitur,
id femper cavebat, ne de fe diceretur: Maledifti qui declinant a mandatis Do¬
mini . Supponens denique carnem fpiritui, fpiritum vero divinae fubjiciens virtu¬
ti , ex quo Chrifti militiam profeffus eft, nonfe terrenas fubdidit voluptati. Quam
caftus & integer cqrpore, & ab his etiam vitiis, quibus minor aetas implicari lolet,

- immunis fuerit, manifeftum eft. Juftitiam vero, quae omnium mater virtutum
Sccaufa eft, fic in omnibus affecutus eft, utcun&is prodeffe nulli umquam volue¬
rit obeffe * Prudentia autem in tantum, praeditus fuit, ut quandoque nequiverit
ab alio decipi, nolueritque decipere quemquam. Vir Deo plenus fic vallatus
fuit bonarum virtutum ftudiis, ut veniens princeps mundi hujus fuas perfidiae in eo
«on inveniret yeftigium.

11. Regebat vir providus monafterium fuum, fubrogatis per temporum vi- Abbates vi .
ces, quos e fubditis elegerat, abbatibus aliis: quorum primus fuit Vitalis, <*«<* fub-
quo decedente elegit Petrum. Poft cujus obitum T h e o b a l d u s fuit; poft ’
TheobaldumconftituiturLEo: poft omnes, qui admirabilis e jufdem etiam no¬
minis eligiturGui do. Hi fuo quique tempore praefuerunt fratribus, & mona¬
fterium gubernarunt habentes Marthae officium, folliciti circa frequens minifte-

rium. Porro ille qui optimam partem elegerat, una contentus erat: & hanc ne
. amitteret, infeparabiliter Chrifti pedibus adhaerebat, nunc orando, colloquens
cum Deo, quae fua erant Domino referebat, (nunc pfallendo verbum ex illius ore Ipfcin foH
audiebat. Habitabat in filva longe a monafterio milliariis tribus, ut vere de eo tudine dc-
'dicipoffet: Et erat cum beftiis filvarum habitatio ejus: & cum omni tempore ab £ ens -
his quas neccffaria funt corpori abftineret, in diebus tamen duarum Quadragefi-
marum * tanta cibi & potus abftinentia, tanta virgarum caede ac vigiliarum in¬
flantia corpus debile macerabat, ut excepta morte nihil tormenti amplius poffet
inferre nolenti perfecutor crudelis , quam volenti fibimet inferebat ipfe vere
felix, vereque Chrifti fidelis.

12. Gerhardus quidam,genere Longobardus, quartanis diu febribus fatigatus Aqu4 Jn
Pompofiam venit, revelatum fibi divinitus afferens, quod fi biberet de aqua, qua num eoa-
manus fuas abbas Guido laviffet, ilico fanus fieret. Hoc audiens homo mitis & hu- vetfa •

■ milis & diftum exhorruit, & faftum inhibuitjfed induftria miniftfi ejus, Petri no¬
mine, quod petebat aiger bibit, & fanatus eft. Quoties ejus meritis aqua tranfie-
rit in vinum, teftes funt monachi miniftrantes ei, fed & laicorum quam pluri¬
mi. Gebehardus£ quoquearchiepifcopus Ravennae, cum ad menfamuna
Atta SS.Ord.B.Tom. VIII. Ff ij cum

* Nempe 3«/ vel Nutalem Domini, vel funetum Pafcha f recedunt, ut legitur apud- Petrum Damiani
in OpufcuIo 14. paullo poft initium.

b Hic in Poropofia 110 coenobio fepuhus, teftante Rubeo, qui & ejus epitaphium refert inlib. y. ad an¬
num 10J4.

Digitized by ^.ooQie

* ii eft in«
fuderat.

452 VITA

ann. ch. cur» abbate Guidone federet,cuppam qua bibebat abbas ab co fibi petiit porrigi.

104 6 Quo reni tente, importunitate quadam quod petebat obtinuit,ac bibens quam ef-
3«. m vt. f e putabat aquam, invenit hauftum vinum e fle, quam ex puteo ibiito infuderat
mimfter.Poft menfam vero arguens miniftrum archiepifcopus,eur non fibi de eo¬
dem quod abbati dederit vino optimo; cognovit a miniftro vinum optimum (ibi,
abbati vero aqu 5 e fle infufam , fed ejus precibus in vinum verfamr Qbftupuit ar-
ohiepifcopus,& quod a multis audierat experimento probavit, & credidit. Huic
6mile quid, cum eflet Ravenna, aliquando accidit. Sedenti equidem illi ad men*
fam miles quidam Fa ventinus advenit, Audierat a multis iUe, quia vinum abbas
Guido non biberet. Superveniens itaque meofe» cuppam abbatis non fine qua¬
dam temeritate praeripuit: haufit vinum, fed aquam mini Aer * mdeuerai. Sic
jam,utdidum eft,non tantum bis, fed fatpiushoc faciebat miraculumHlludquo-
que quod de aqua qua laverat manus proprias aegritudines depulerit alienas, fi-
cut Cupra retulimus,non femel & iterum,fed multoties facium novimus-Sed mul¬
ta funt quaenoflram notitiam & memoriam fugiunt-ex paucis qu» fcribimus,plu-
ra conjicere ledorem fupra in praefatione monuimus, Si quis vero de illius meri¬
tis potiora noffe deflderat, Parmam illum dirigimus: ibi docebitur ab habitatori¬
bus urbis iJliqs, quanta potuerit ac meruerit vivens» quanta potuerit & contule¬
rit apud eos etiam defund us, de quibus nonnulla nos etiam notabimus. Sed quo¬
niam de vivente nobifeum adhuc loquimur, qus? vivens egerit prius eft ut dica-
mus.Parva diduri fumus,ffc pro meritis tanti viri vel laude infima fatis,

13. Frater,nomine Sergius, cuftos ecclefi», afeenderat tripodam» ut lampades
luminibus accendendis aptaret, ex quibus elapfa manibus una, in lapide pavi¬
menti minutatimconfragaeft, Collegit cuftosfragmenta, &&ntealtaredepo-

l*mpades.

cafiiiitefe,

donata in ecclefiam rpdiit, ag lampades» redintegratam reperit» cujus fadi da¬
mnum patenter deputatum difcipulo, prodigium adferibe ndqfli videturmagi-
ftro. De trabibus egclefise ceciderat oleo plena lampas alia, qua?neg ladianem
pertulit,nec oleum effudit. Ejufmodi eafum jam tertio lampas perpeffa incolu¬
mis tamen in eadem huc ufque pendet ecdefia. Verum,ut diximus, minima funt
haec ad comparationem eorum, quae tantum auditu comperimus; quoniam extra
monafterium operatus eft,viro tam magno condigna,

14. Inftabat dies jam, quam fqmmo defideriofuftinebat. Cupiebat enimdif-
folvi,8ccumChriftpeffe: vidit in fomnis hujufmodi revelationem .Arbor dady-
lorum a capite ejus pullulans in magna proceritatis culmen erigebatur onufta
pomis: fed cupientium frudus ejus fumerecontadum confugiens, inclinabat fe
tamen ad Guidonis manum, & cibum ex fe fumere permittebat: ex cu jus etiam
frudu & fratribus fibi fubditis porrigebat, quo profero fuccdTorem fibi futurum
fpiritu prophetico praevidebat. Interea lues graviffima monafterium vexabat,
quae de fratribus circiter triginta ad exceffum ufque perculerat, Infuper illis die¬
bus legatio Imperatoris beatum virum cogebat nuntiis illius occurrere, qui ad
1 taliam veniebant: quoniam iftius confilio omnia Imperatoris mandata implen¬
da erant. Invitus, ut fertur, iter illud ingreflus eft-, & q uamvis fufpenfo fermone,
non fe tamen amplius a fratribus, quos Pompofiae relinquebat, videndum pro-

Moritur ia phericodixit fpiritu. jProfedus igitur fandus Domini venit Pai rnara, inde Bur-
Sv gum, ubi altera die adventus ejus quo venit illuc, coepit infirmari, die etiam
tertia defundus eft.

15. Reducentibus defundi corpus fratribus, qui cum eo erant, in primo lapi¬
de urbis Parmae caecus occurrit:ibi dum paullulum fubfifterent, funus ferentes in*
terrogantur a caeco quid ferant. Abbatis, inquiunt, Potopofieftfiscorpus ad pro¬
pria referimus .• Audierat caecus ille de viro illo multa & praecipua. Nam fama
e jus bona Italiam totam repleverat, ideoque catcus, Domine Detis, ait, fi horno
ifte illius meriti eft cujus ego audivi; videam oculis meis quod corde jam credidi.

Vidit mox caecus, clamat pro lumine laetus:

Vere Dei fervus, per quem fum lumen adeptus,

Quempraefens video, fueras, fandlffime Guido.

Stupent fratres funus ferentes Patris, & licet laetarentur de Domini gratia, ta-

nt.

Miracula.

tnen

Digitized by

Gc Dgle

S- GtllD O N I S. ABB. POMPOS. 453

mcn timent prodito thefauro quem portant. Exaltat' cascus vocem fuam ^in¬
hibentibus monachis aerem totum replet clamoribus , & pras magnitudine gau- ann-ch.
diorum non fe continens, quofcumque tranfeuntes invitabat ad laudes. Fit popu- * 04d.
Ii ilicoconcurfus, & perlimantibus ecclefiarum lignis fine minilberio hominum, **• Mart -
civitas univerfa terrebatur: & comperto quid eflet, le tarditatis accufat quifque,
fi non primus adeflet. Diripitur corpus ; & deflentibus monachis cives univerli
tripudiant. Quis tunc infirmus Parmam fe contulit, & fanitatem nonretulit?

Quis claudus occurrit, &non ere&us recurrit ? Quis cacus advenit,& videns non
rediit? Manfit autem corpus ejus apud Parmam menfibusfeptem: in quibus dies
rara pertranfiit, qua prodigii munus non fenferit. Habuit enim unaquaque dies
pro quo ageret Domino laudes.

1 6. Venit tandem Imperator a Heinricus, qui jam diu praftolabatur, &
conquerentibus monachis aufertur corpus fan&umParmenfibus: deinde Impe¬
ratoris juflii Veronam deferetur, ubi in ecclefia beati Zenonis depolitum, quod
Parma contulit,etiam Verona conferre non diftulit.Nam cum ipfa die fui advena
tus quemdam curaflet infirmum, die altera Zeno fan&us, quod jam a multis die¬
bus non fecerat, cura vit & alium. Sicque certantibus illis per dies plurimos, fi¬
ne me dicorum cura agrotos fuos fanos recepit Verona.Jam vero quid Alpes tran-
feundo, quanta Spiram b deve&us miranda prcfecerit,Teutonicis narranda per¬
mittimus. Nam quemadmodum multa de eo non fcribimus, ita cun&a ejus miran¬
da non vidinfius, qua vel in longinquis fecit regionibus, vel ja&antiam fugiens
humanis noh prodidit rumoribus.

17. Rexit autem Pompofienfe coenobium annis quadraginta q£ 1 o : obiit autem A
anno ab incarnatione Domini millefimo quadragefimo-fexto, pridie Kalendas dinobitu*.
Aprilis, fua religionis mqltos relinquens heredes, quos vel in coenobio cui pra-

erat inftituit,vel di ver fis monalteriis in abbates praeffe conftituit ad laudem Dei
& Salvatoris noftri Jefu-Chrifti,cui cum Patre fan&oque Spiritu manet honorae
gloria per infinita facula faculorum. Arnen.

VITA B* RICHARDI ABBATIS

S. VITONI VIRDUNENSIS.

Auftore monacho fan£li Vitoni fere aquali.

Ex mf. codice ejufdem monafterii.

OBSERVATIONES P R JE V I JE.

i. T) tARB.ARORVM incurftonibus ac inteflinis bellis , qua inclinante Carolovingiorum ftir-
il pe Gallias infeflaverant, difciplina monafiica adeo labefaRata erat in plerifque mana •
fteriis, ut de ea parius aRum fuiftet, nifi Deus infignes viros fufeitaffet, qui eam fuis curis ac
laboribus reflauraffent. Inter alios enituit pacipue in Belgica Richardus, qui, ut in geflis 'e -
jus videbimus, reparatis veteribus, ac de novo etiam extruRis aliquot monafleriis, antiquum or¬
dinis noftri fplendorem in ea regione reftituit . Ejus vitam ex mf. codice fanRi Vitoni erutam Vitx feri.
nunc ptmum exhibemus, qua ab auRore ipfi fere aquali qui in monaflerio Vitoniano enutri- ptorn.
tus fuerat, exarata eft. Is enim fe ea feripurum affirmat in prologo, qua audierat ab iis qui
B.Richardum viderant ac ccrtiffime cognoverant. Huic Vaa alteram fubjiciemus ex Chronico Vir -
dunenft excerptam, cujus auRor Hugo Flaviniacenfts abbas, ipfiufmet Richardi difcipulus, beati pa¬
tris fui gefta accuratiffime defcripfit. Chronicon iftud edidit "Philippus Labbeus tonus. Bibliotheca
nova, unde ea deferipftmus, qua de beato Richardo habentur, omiffis iis qua ad rem non per¬
tinent, vel etiam qua in piori Vita eodem modo narrantur, ne jam diRa videamur repetere.

^Animus erat iis fubjungere librum de vita & miraculis fanRi Vitoni, quem idemRichardus edi¬
dit. Sed vifum eft fatis dare hu]us libri Prologum cum miraculis, qua ad beati antiflitisfepul-
crum fuo tempore fieri viderat ipfe Richardus.

a. Torro licet omnibus feme Belgica prima & vicinarum regionum monafleriis profuerit Ri-
chardus , pracipua tamen ejus cura fuit in monafterium fanRi Vitoni, ubi divino nutumonaftica s" vitoni
vita nomen dederat. De eo monaflerio plura jam diximus fupra , ubi de Fingenio abbate , qua ss. corpora
otRa SS. O' B. Tom. VIII. F f iij hic invenit.

» Frat is Henricus j. cognomento f^iger, qqi Chuonrado fucceflit.
i Vide qux de hac re diximus in observationibus prxviis nurn.j.

Digitized by ^.ooQie

454 VITA

ANN.CH, hic repetere non juvat, quantum vera in extrutndis ibidem tmU adifkiis* ac- veteribus, rqJUp-
104.6 randis pius abbas infudaverit , infra fufius enarratur in utraquaPita, Hic fuffiekt, nwwuUaajfji:

»4. Juo- de fqnftorum corporibus , quA ab eo fletefta. fuerunt. Pifiturhodieque eorum fepulturalbetis ,
in ajitiqpo coemeteria feu horto, retra majorem ef clefiam, unde eum dimoveri non potuifjent,
ibidem oedificiolum , quod vitee au.£hr analogium appellat , juffitconfirw Ricbardut-, ne tranfeun-
tum pedibus faera corpora conce.loarenturi Ai pofitus efi ingens lapit decem pedum longitudine
&i fepten latitudine, /offultus columm novem , m ctyufi margine) pe* circuitum ipfcidpti bdi
beatur, ofo feqwntes verfits.

Comminus adfiantes agnofeite quique fideles.

Odo fenatores h*c hic complectitur *des,

Qyos Virduna fedes meruit fibi prefidfcnteR.

O quantus locus es, qui tot iervas tibi patres.

Per quos tutus ades, per quos grati fUme fulges.!

Ergq fyas plebes, falvent huc convenientes;

Laudibus inflantes fervent hic & undique intres.

Sub ifia autem lapide humus lapidibus. efi flrata., in quibus per circuitum h* verfa leguntur.

Templum Richardus abbas hoc ampjifiesndp,

Odo pontificum ipdiendo junda fepulcra,

Repperit hic fubtus, quorum ille decentius horum
Sedem mutare decreverat. Obruit hinc no»,

Hax Paronomario fratri tunc reddim vq* «A;

Dfeas,ut noftpis peequjttat fedjbus Abbas,

Exipedare diem Domini, fibi figna fequentur,*

Nulla corruptas nqftres prutredine d.e^tras,

Noflris pedoribus verum pofitas, manus- ipf#

Ornatas.; albis mane invenjet chirotbecis..

Latus analogium, tumulum tqnq addidit, Ahbaa,

Ne quicquam hanc terram pede cftlcent inveisecuodo,

Hos verfus nonnulli beato-Richardo auftore hic infiulptos fuiffe volunt , quamvis diis videntur
recentiorcs; quos nempe exaratos putant facula decimo quinto incunte, cum monumentum iflkd
yetufiate fatijeens reparatum efi, ut ex tribus verfibus ibidem pofitispatet. U his tamen tegnu*
na adifidi refiaurata fuiffe fdummodo exprimitur ,

Mille quater qegtum, fex ; d^ijrtrgs finud anni, . <

Hujus analogii renovantur tegmina facri,

Tam bene dum Julii decurrunt tempora menfis.

Ceterum beati Vitoni monaflerium etiamnunc per fenerat arce Virdunenfl indufum, quod hujus
foculi initio illufirius evafit , ex quo eeleberrimf Congregationi nomen dedit, qua egente vene¬
rabili patre domno ltefiiderio a Curia, hujus loci priore, ibidem mitium fumfit: unde accurata
Regula Benedifttna obfervatio rm. fiam in gotbaringie viefisatumque provinciarum monafieria
propagata efi, fed etiam per totam Galliam, novarum congregationum fandi Mauri & Cluni-
acenfi crt&me flabilita. Sed ad Richardus» redeamus.

3. Fama beati viri per Belgium & Germaniam pervulgata., multi, etiam nabiliffimi viri,
Uhtfhes. dSA W s rt $f mins vitam monafiicam amplexi funt, e quibus nonnulli pofiea, variis monqfieriis

'jtrafefili fuerunt. Inter illos, celebriores fuere ; letardus comes qui in charta quadam Rjchardi
ipfiHSy Conradi imperatoris nepos & confenguineus appellaturi Geduinus ac Vvaleranus comi¬
tes Britulienfes, Gcrvinus, ex. canonico. Remenfi, ac demum abbas Centulenfis, Gregorius archi-
diaconus Leodmfu, Hemannus fiu Hexelo emes, ac denique , ut ceteros mittam, ipfemet
Henricus imperator, qui inter hujus beati viri difeiputps annumerari voluit, ut infra in vita
narratur,. num. 17. quod occafmem procul dubio Hiberico prabuit afftrendi. in Chronica adm*
num iGpa, Uenricum oduguftkm a beata Richarda veftim monafiicam atcepifje. Multi- vero fa-
cuUribus vinculis adeo illigati , fi ipfii fas non effet ad monafierium convolare , bonorum. fUo-
rm partem Richatdo offerebant, ut ejUs fuorumque dfcipulorum piis operibus communicarent-.
Habentur ea de re in Chartario Vitoniano plurima donationes. Memoranda pra ceteris videtur
Xeodorici Crnitis charta, in qua, pro animae fu* remedio affiniumque fuorum per manus
R.5tmbertj epifeopi, Gonzelonis ducis, &c. dat Metionis cortem fando Vitono, cui prxeft
domnus abbas Richardus, cujus ftnditate, fendorumque interceffionibus, hac ekemofyna
cofififus , corpus meum, inquit, ibi fepeliendum decrevi-

4. Porro Henricus Imperator non folum in revocandis ad.mtUorem flatum wanafitriis Ricbat*-

Hfenrite rf; opera uttbtftur, verum etiam in gravioribus Imperii negotiis .ejus confilium adhibebat, cu>
Jmp. ac- jup prudentiam non fimel expertia fuit . Jftt poti/fimum enituit in fiabiliendo- inter ipfum <&*Ro-
t8i)tus ' bertumJFrancorum regem, fodere: quam provinciam cum pius Imperator Gerardo Cameracenfiepi-

fcopo & Rjcbardo mfiro conmififfet. Compendium utrique acceffirunt, ubiRobertus convocato Gal¬
lia procerum conventu^ cimJUgattiiUis. pacis fundamenta pofoit, quatamdiufima inter utrumque

impe-

Digitized by

Google

B. RICHARDI- ABBATIS. 455

imperium pcrfeveravit. Hupts legationis mentio occurrit in Charta unionis ecclefiarum fandi Pe AN CHR
tri Bellwacenfis , & fandi Vedafti Atrebatenfls , cui fubfcripftt Richardus. Ea vero edita ha- 1046
fatur libro z. probationum Hiftoria Mmtis-Morenciaci , & fic incipit : In nomine &c. Rober- J4 . j U iv
tus rex Francis proceres fuos ccm de caufa in Palatio Compendii conduxerat, quod ad
eum Romanorum imperator Henricus Gerardum Camerari epicopum , & Richardum Vif-
dunenfem abbatem legationi» gratia miferat, &c. Ita vero rpipublica negotiis intentus erat
Ricbardus , ut privatorum curam non dimitteret. Quam autem follicite res fui monaflerii cura»
verit , probat veterum aliquot chartarum monaflerii Pitoniani tolledio , quam accurate defcrl-
bi curavit- Earum nonnullas pra manibus habemus ex autographo , quod modo Divione ajjervatur ,
defcriptasi in quarum una fic loquitur: Quoniammeo^temporemulta peregi, qua inpofterum
loco mihi commiflo, &c. Litteris ea huicfcheduls mandare curavi ob vitandum deftru&to-
nis & odii fcandalum, ne anima raes vel futuris... aliquod veniat detrimentum, &c.

5. Hihil porro mirum e/ 1 , fi Richardum tot praclare fadis illuftrem Scriptores paffim multis Laudatur.
laudibus exomarint. Ordericus Vitalis libro 3. Htfloria ecclefiafiice ait beatum Theodericum fan¬
di Ebrulfi abbatem , religiofa inftitura, que in fuo monafterio fervanda prafcrjpferat , ex dottri-

na Venerabilium abbatum Richardi Verdunenfis, &c. haufijfe. Et in libello de gefiis abba¬
tum Gemblaccnfium tomo 6. Spicilegii Acheriani , Mifac, cognomento Mafcelinus , 'ejufdem loci
abbas , dicitur Virduni fub Richardo abbate in gymoafio monafticsdifeiplins regulariter exer¬
citatus . Ejufdem laudes Eulcuini continuator in libro de gefiis abbatum Lobienfium , & Baldui-
itus itfChronico profequuntur. Sic & Sigebertus in Chronico ad annum 1037. ait tunc Religio¬
nem floruifie per abbates nominabiles .... in Lotharingia per Richardum Virdunenfem pia
gravitate, & gravi pietate difcretum, Sed Trithemius in Chronico Hirfaugienfi paucis verbis
ejus elogium abfolvit ad antium 1020. Richardus , inquit , abbas Virdunenfis coenobii, ejuf¬
dem ordinis, noftri, clarus his temporibus habetur. Cujus vita fan&ifiima multis virtutibus
infignis fuit, qui do&rina & religione fua multos ad emendatioris vits femitam reduxit.

Omitto recentiores audores Yepexjum & Retbellefium in Chronicis Benedidinisy Menardum in
obfervationibus ad martjrologium Benedidinum , Vvafferburgium , Marlotum inHifloria metropolis
RemenftSy & alios , qui data occafione de ejus laudibus fcripferunt.

6 . Verum ea diffimulare non Ucet , qua deipfo habet Petrus Damiani lib.S. Epifiola z. ad An a Petro
Cinthium Vrafedum VrbiSy his verbis: Vir quidam raptus in fpiritu, per foporcm ductus eft Damiani
ad infernum, 8 c diverfa poenarum tormenta confpexit, inter qus vidit Richardum Virdu- «ndemns-
nenfem abbatem, velut excelfas machinas erigentem, & anxium atque follicitum, tam- tus '
quam munita caftrorum propugnacula conftruentem . Hoc enim moroo laboraverat Abbas

ille , dum viveret, ut extruenais inaniter sdificiis omnes fere diligentis fus curas expen¬
deret, Sc plurimas facultates ecclefis in frivolis hujufmodi naeniis profligaret . Quod ergo
fecit in vita, hoc perferebat in poena. Hac ille. .At etiamfi vifimem illam admittere velimus
ut veram, nihil ex ea aliquid amplius deduci potefiy quam Richardum purgatoriis penis expiaffe ,
que fortaffe nimio fludio in coenobio fuo ad.ficaverat. Id quippe de inferni poenis intelligi non poffe
ex eadem Petri Damiani epifiola demonfirari poteft. In ea enim excitare vult Cinthium ad reae
juftitiam adminiftrandam , ut hoc ipfi pofl mortem prodeffe poffit i idque probat exemplo avun¬
culi fuiy qui cum pofl juflitiam rede populo fuo redditam obiiffety vifus e fi pofl mortem in aureo
fubfellio praefidens, cui duo angeli videbantur afliftere, & flabella manib us ventilantes cona¬
bantur sftus in ejus facie more miniftrantium temperare . Cumque qu is eflet ille , is qui
haec videbat, inquireret , rdponfum eft ei, Juftitia, Scc.Cum itaque hac de'Purgatorii pfnis
manifefle dida ftnt , ea quoque tormenta qua Ricbardus in eodem loco fufiinere vifus efi , de aliis
a piacularibus panis intelligi non debent. Et quidem mirum videri non debet fandos viros gravio¬
ribus poenis pofi mortem aliquando fuijfe purgatos , cum nemo hic fine noxa vivati aliunde vero
nihil coinquinatum introeat in regnum coelorum. Sic faculo fuperiori vidimus Vdalricum Augu-
ftanum antifiitem paullo ante quam fpiritum exhalaret dixifle: Heu, heii, quod illum nepo¬
tem meum Adalberonem umquam vidi ; quia pro eo quod ei fecundum fuum defiderium
confentiebam » nolunt me impunitum in luum recipere confortium . Vitalidnd virgo apud
Gregorium Turonenfem complures annos in purgatorio exegit , ob leviores , uti nobis viderentur ,
caufas. Similia fere narrantur de aliis fandis viris. Ceterum adificiorumfuorumy vel etiam orna¬
mentorum t quibus ea illufiravity defiderio non eoufque captus efi Richardus , ut eorum occafio-
nh a caritate Dei excidiffe cenferi poffit i qui inflante publica neceffitate pretio flora quaque ven¬
didit ut pauperibus fubveniret , teflante Hugone i quin & cum fefe in folitudinem receplffet ,
vix ab Epifcopo adduci potuit , ut ad monajficrium reverteretur . Beati memoris vir appellar
tur in Charta Richerii epifeopi pro monafterio Vitoniano.

7. Celebris femper fuit Richardi memoria , cujus nomen in Martjrologium Benedidinum in-

vexit itofler Huga Menardus , & vita ejus compendium in Obfervationum lib. 1. inferuit . RicIl * rdi
Hunc fecutus efi Bucelinus in Memlogio Benedidino . At Andreas Sauffaius , qui eum in Mar- n,emom *
tjrolcgio Gallicano omiferaty ipfum in Appendice laudavit. Jiomen ejus in ?iecrologio majoris
ecclepa Remenfls die 14. J»»« memoratur . Chronicon Divionenje ejufdem obitum ad annum \

1045. revocati alii vero ad annum 2047. fed iis , ut quidem mihi videtur , proferri debet
tam Hugonis Flaviniacenfis abbatis , quam Anonjmi nofiri audoritas ; fiquidem uterque tefiis Diesobi-
oculatus fuit ; aut certe ambo ea fcripferunt y qua ab "oculatis teflibus didicerant. Illi veroRi- tus -
(bardum anno 1046. ad fuperos abiifje fer ibunt y quorum fententiam ultro ampledimur. focus *&*

8. Torro Richardi corpus , quod in crypta ab eo adificata fuerat humatum , anno 1236. tnm slatio-

Ada SS. 0 ’ B. Tm . VIII . Ff iiij trans- nes.

Digitized by L.ooQie

45 * VITA

ANN-CH. tran/atum eft in/ocellum fandi Jiicolai, quodppflca nomen beati Richardi ea oecafione accepit ,
104.6 ut notat Hugo Menardus , 4«/ in monaflerio fandi Bitoni aliquamdiu degit. Rurfus anno ifp8.

14. Jun. die 1. J#ho delatum eft ejufdem beati viri corpus in ecclefiam, & dcpofttum fuit non procul
a /aerario , e regione /ocelli fandi Sandini, cujus tumulo marmoreus lapis eft /uperpo/itus,
fuffultus quatuor columnis. Eo occa/me ejus cajula , fandalia, /acerdotalia indumenta

ab/que corruptione inventa dicuntur, cum plumbea lamina, inferiptionem continet in hac
verba: Anno Dominici Incarnationis 1046.Indicti3.Epa&a.... Concurr. 11. obiit Richar¬
dus abbas in coenobio fanfti Petri atque fandi Vitoni, in fuburbio Virdun. 1 8. Kal. Julii,
hora tertia, die Sabbati , qui vixit in coenobio annis 41. menfibus 7. diebus 14. I s obiit
anno 7. Richardi ejufdem civitatis epifeopi, & equi voci, & in baptifmate filii.

9. Verum licet tanti meriti fuerit Richardus, nondum tamen ejus feftivitas in ecclefia cele¬
bris eft , nec ullus publicus cultus facris ejus reliquiis exhibetur. "Pateram tamen, qua olim
u/us dicitur fuijfe, religio/e affervant hujus canobii afeeta, qui teftantur eos qui febre laborant
ih eo bibentes va/e, paffim fanitatem recuperare. Beatiffimus pater Richardus dicitur femel &
iterum in ipfiusVita, quam hic proferimus , titulo. Quo autem medoanniver/arta ejus mortis dies
celebraretury ex veteri Hecrologio monafterii Vitoniani di/cimus , ubi defundorum anniver/aria
in duas claffes diftribuuntur . I» prima clajfe recenjentur follemniora, / 'cilicet , Epifcoporum Bc-
rengarii & Richardi, & pia; memorias Richardi venerabilis abbatis, imperatoris Hcnrici,
comitum Herimannii, Friderici & Lietardi: abbatum Cononis, Lodoici, Guillermi & Ste-
phani. »Alia minus follemnia /unt Epifcoporum Heymonis, Theoderici; Richeri, & Berneri
prspofiti ; & omnium abbatum hujus ecclefix, & ducis Godefridi, & Godefridi marchio-
nis & Mathildis comitiffx. Tum /ingillatim exprimitur ratio celebrandi armiverfarii abbatis
Richardi hoc modo.

c , xAnnivtrfarium beati Richardi.

bane anmverfaria dies domni & venerabilis patris noftri RiChardi quadam adhuc
cxcebentiori prerogativa ceteras fuperexcellit. Poft pronunciationem enim ipfius in capitulo,
totus cryptas ambitus in qua jacet tumulatus, palliis tjpetifque adornatur, altaria cum tu¬
mulo omni decore parantur; pavimentum diverfarum nidore herbarum confpergitur, Nona
lolito plus acceleratur, poft orationem Vefperorum in cryptas totus procedit conventus,
facerdotem prasftolaturus donec veniat, alba & ftola redimitus. Tunc pulfantibus diutif-
fime fignis, quatuor cerei circa tumbam beati & duo fuper altate medium incenduntur:
Placebo incipitur , & torialiter cantatur. Ad Magnificat facerdos incenfat altaria cum jam
difti patris tumulo. Finita autem antiphona de Magnificat , incipitur a duobus ante altare In¬
vitatorium, quod Dirige fequitur ex more. Cum prima le&io incipitur, pulfatio lignorum
dimittitur , qua: de more antiquo familia debet pulfare; verfus autem Refponfonorum cun¬
cti a binis & binis cantantur. Ad tertiam, fextaro, & nonam l.eftioncm altaria cum beati
illius tumulo incenfantur. Et quia hoc officium follemniter agitur, genuum flexio tam in
hoc quam in feqiientibus de eo officiis omnino dimittitur. Primam colle&am Deus qui far
mulum tuum, fequuntur alis per ordinem . Dido Requiefcant in pace, intrant chorum, &
vefperas dicunt, poft quas ccenare vadunt. Infra collationem itur ad caritatem. Mane pri-
m ° ,T nUS ^bas cum prspofitis & minifterialibus mandatum pro requie illius ftudiofiffi-
me celebrant; & eo die omnibus fupervenientibus largiter eleemofyna tribuitur. Prima fo-

P^ us acceleratur, poftquam letaniam, fi dies eft qua cantari debeat, indutis follemniter
miniftris, & diutiffime pulfantibus fignis, fcilicet donec prima colle&a finiatur , accenfis
etiam luminariis, Milia fummo honore agitur. In capitulo remiflius cum difeutiendis pro
tanti benedictione patris agitur: poft quod de refe&ione fratrum domnus Abbas, prxpofi-
tus & Cellerarius communiter ftatuunt, ftudiofe ordinant, & magnifice exequuntur, fra-
trefque in tam beati recordatione Patris omnimodis exhilaratos reddunt. Dc ifto igitur tali¬
ter ftatutum antiquitus accepimus a noftris lenioribus. Hac omnia in ipfo monaflerio Vitoniano
defcripfimus, annuente, & nobis indicante religiofiffimo patre domno Hieronymo Pichon . ejufdem
loci priore, ex Congregatione fandi Vitoni : qui nobifeum mff. codices, & vetera quaque inftru-
ntenta celebris hujus monafterii animo libenti communicavit . Sed jam proftrenda eft beati abbatis
Vita, cum eo titulo, quem'.in veteri codice'profert, nobis a R. P • Bartholomao Senocofubmiffa.

INCIPI

T PROLOGUS IN VITAM

beatiffimi patris Richardi abbatis.

1 • A D laudem & gloriam fummae aeterns Ma jeftatis, cujus virtus & gratia eft
-/jL quicquid in fan&rsfuis mirabiliter in oculis mortalium eadem ipfa divi¬
nitas aliquid excellentius quam in ceteris hominibus fuadifpofitione per admi-
niftratorios fpirituscaelitus operatur: de beatiffimo& piae recordationis patre
Richardo pofterorum memoriae quae ab ipfis, qui ea viderunt, & certif-
fime cognoverunt, fideli narratione didicimus, juffis & voluntati iddefiderantiu
obtemperando tradere difponimus; fummopere geftientes, ut tanti Patris vene¬
randa memoria, ficut haflenus noftris, fic eorum mentibus inhaereat per faecula,

cele-

Digitized by

Google

B. RICHARDI ABBATIS. 457

celebriter dulcis. Si enim quique fideles cura fanftorum agones & certamina, feu ann. ch.
aftuum gefta, annuatim legunt vel audiunt, dulcius ipforum memoriis inhaerent: 1046
cum nos potiffimum, qui au&ore Deo hujus venerandi facra inftitutionis norma *+• J“ n -
regimur, & corporali praefentia fovemur, & ut vere credendum eft, aflidua apud
Deuminterceffioneprotegimur,dignumeffe ducimus, utdefcriptisejus aliqua
ex parte geftis, in ipfius amorem animos fidelium fratrum accendamus,

INCIPIT VITA.

1. T T Ic igitur pater venerandus, [& a Deo nobis paftordeftinatus, in finibus
X 1 Montis-Falconis a , in villa qua: dicitur Bantonis, parentibus nobiliffi- •
mis, patre videlicet Vvaltero, matre veto Theodrada oriundus ; in
puerilibus annis ecclefise beata; Virginis Mariae Remis facris litteris erudiendus,

& canonica regula inftituendus traditus fuit ; ubi Deo fe gubernante, fecundum
incrementa corporis, morum & do&rinae proficiens incrementis, in brevi ad fum-
mum apicem cxlicx do&rinae pertingere ftuduit. Deinde per fingulos facrae pro¬
motionis gradus confcendens, ficut ordo habet eccleiiafticus, in ordinibus facris,
fic moribus dignis fefe confpicabilem reddidit. Unde faffum eft, ut tam fcientke
gratia quam vitae & morum elegantia b , Praecentoris, & Decani in ipfa ecclefia
fortiretur officia. Cum vero re verendus heros his potitus honoribus eum in dies *Tc'nmr
ad fummum philolophiae pertenderet animum, divinus ille ignis, qui quos reple- & Decanus,
verit, ardentes in amorem verae philofophiae facit, ejus menti eo fe totum infudit,
ut vix fe in hujufmodi honoribus jam demorari pateretur, [quin toto ipundiali fa -
ftu defpe£lo, crucem Chrifti accipere, & eum fequi omnibus votis deliberaret.

3. Cumque id quod piae menti conceperat; divino perflatus ardore, pio affe&u
complere feftinarct, coepit omnimodisperquirere, quonam locorum a fuis remo-
t us id per Chrifti gratiam valeret affequi.Haec ejus vota fautrix Divinitas ex alto
perfpfciens, advexit ei fcutum bonae fidei & voluntatis, nobiliffimum fcilicet Co¬
mitem cFredericum, qui eo tempore iftius civitatis comitatum, corpore
ftremio & ingenti animo probiter regebat, quique eodem fpiritu aftus, poftpone-
re faecularem pompam, & Chriftum fequi fitienter defiderabat. Contigit deni¬
que , ut ung dierum more itinerantium ilHera Comes Remis adveniret, & hofpi-
tio hujus viri, caritate, quae Chriftus eft, mediante, contubernaliter frueretur.

Igitur inter mutuae confabulationis praedulces affe&us, incidit fermo de hujus fae-
culi & miferabili aerumnofaque fugienda pompa, quae cum a fuis amatoribus ma¬
gis vult detineri variis obnoxia cafibus ,dum totis fpebus ei innituntur, fubito ve-
lut umbra tenuis e manibus eorum elabitur. His ergo tamque falutaribus verbis
ad evitandas tam periculofi naufragii moles fe ipfos exacuentes, conftituerunt fi-
bi d iem & locum, quando & ubi deliberata perficerent.

4. Erat tunc temporis ifta ecclefia fanctorum licet corporibus infignis, benefi- Monarterii
ciis tamen fatis exigua, utpote poft Hunnorum feu Nortnannorum vaftationem,

'& interemtionem eam incolentium Canonicorum ,fiaud magnis impenfis pro an-
guftia temporum reftru&a, fumptibus inops, rebus neceflariis valde tenuis, qu 5
leptem tantummodo Scotigenae, fub abbate multae {implicitatis viro, nomine d
F 1 n g e n 1 o, qui abbatiam fan6H Felicis extra muros Mediomatricae urbis con¬
ditae cum ifta regebat, non multum laudabili vita incolebant. Ad hanc ergo,

X) eo volente, unanimi devotione, pauperem Chriftum pauperes Chrifti volun¬
taria paupertate fequentes, properare feftinaverunt, in pulfando perftiterunt,
quoadufque fufcepti fuerunt. Cumque incorrigibiles cohabitantium mores atten- ch a q rdu!&*
derent, nec ad plenum, ut fperaverant, regularem Ordinis tramitem eos incede- Fredericus
re velle perfenfiffent; tafti dolore cordis intrinfecus, inter fe quxritare coepe- t ^ cl P inn '
r unt, quonam, ad quod ardentes pervenire defideraverant, videlicet religionis
apicem, invenire valerent. Ea tempeftate virebat vinea Domini Sabaoth ex

,£gy-

__ v

a Mons-Falconis opidam in finibus Remorum verfus Virodunum, fed in Remenfi dicecefi , ubi mona- /
fterium a S. Balderico indi tutum,quod jam pridem in collegium canonicorum converfum eft.

b Bertorius aitipfum fuifieex Primoribus ecclefia: Remenfis. Vide Hugonis excerpta poft hanc vitam edita.
e B. Friderici elogium fupra habes ad ann. 1031.

d De Fingenio aftum eft fupra ad annum 1004. Porro mirum eft, hic monachos S. Vitoni, non fati
gulx addiftos dici, qui ab Hugone Fteviniafenfi, ut boni viri & itUgicfi laudantur .

Digitized by

Google

453 V I T A

ann ch. j£gyptotranfplantata,& firmiter radicata, Cluniacenfis fciiicet ecclefia, fub
1 o \6 fan&iffimopatreO dilone, quamvelutalterMoifes vel Aaron, legislatione
»4. J Ba * almi patris Benedi&i ftudiofius educatis per mare hujus fasculi,in quo funt anima-
s odiio P u ^^ a cum niagnis, & per horrendam eremum, in qua igniti ferpentes funt,

nem confu- ad veram promiffionis terram traducere feftinabat. Illo denique novi tirones a-
lunt - cerrima bella fequentes , properare maturarunt, & per aliquot dies ut hofpitef
fufcepti refederunt. Poft h^c venerabilis Abbas honeftos infpiciens viros, inqui¬
rere dignum duxit, cujus rei gratia, vel unde veniffent: cui cum fui votum animi
indicaffent, ille plenus caritate, qu? nonquasrit qua? fua funt, fed quas aliorum,
blandis exhortationibus eos alloqutus, evidenti ratione confujuit, ut ad locum,
ad quem eos prasdeftinatio divina vocaverat, redirent, dicens, quod nihil fit in
terra fine caufa. Nam miferatione divina eumdem locum poffent adhuc in melius
Mi ^ renovare, 8 c ad regularem tramitem dirigere,

morufte- 5 * Iis affatibus, aliifque quam plurimis a beato Patre confortati, & ut verius di-

nura,s.p»u- cam , evidenti ratione conftri£li redierunt, Sc ut illis praeceptum fuerat, ecclefia:

1 cHfmm - jj U j c f e reddiderunt. Verum cum rurfus exafperari perverforum cohabitatione c?-
piffent, nec refiftentem manum fibi adeffe cernerent, iterum exire de medio ma¬
lorum decernunt, 8 c in vicino fan£fi Pauli monafterio a , ubi tunc fub H E R. v I n o
abbate novella plantatio florere coeperat, in dies fru&ificare fatagebat, habue¬
runt migrandi confilium, Deus autem omnipotens, qui dives eft in mifericordia,
quique locum hunc per eos fublimare & renovare difpofuerat, eorum ftudio, ne
perficeretur, obftitit fuo propenfiori confilio. Erat eo tempore juxta ecclefiam
beatas virginis Mari*, anus quasdam fan£f imonialis in reclufione folitaria, reli-
giofam ducens vitam, crebris orationibus, & jejuniis infiftens ; cui ea nofte, qua
incraftinum migrandi confilium habebatur, adftitit perlona honeftae compofi-
tronis & formas, & fic eam alloquitur: Exi, inquiens, juffu divino ab hoc, quo de¬
tineris ergaftulo, & abbati Fingenia imperium defer, quatenus illos duos fratres
nuper con verfos Habilitatem profiteri faciat/ ne ecclefia, quas eas, Deidffpen-
fante gratia, meruit habere, aliqua dilatione doleat fe amififfe«Iis diftis vifio al-
loquentis difparuit. San&imonialis autem vifis & auditis in nullo difcredens, Ab¬
bati divinitus imperata nuntiavit, Erat autem dies illanoftro Ordini annuatim
memorabilis, translatio fciiicet almi patris Benedici,quas celebratur quinto Idus
Julii. Venerabilis denique Abbas, audita legatione divina, lastatur pro vifitatio-
ne fuperna, quas huic ecclefia? provenerat, 8 c, minime juffa fibi differre paffus,
convocatis iifdem fratribus di vinum velle illis intimat, fecretius monet & horta¬
tur , ne difpofitionis di vinas velint aliquatenus refiftere. Multis ergo & variis de-
linimentis, ut verus fophifta, eorum animos ftuduic a propofito re vocare.

6 . His ita arcano divinitatis confilio, non alicujus hominis difpenfato propofito
perfe£lis, in brevi memoratus Abbas, poft tres vix emenfos menfes defungitur,
& in jam difta beati Felicis ecclefia, dignam meritis fuis fepulturam, ut hodieque
monftratur, feliciter eft indeptus, felix bravium a Domino pro laboribus affecu-
tus. Quo comperto monachi, qui, ficut jam praemifimus, ignaviter facro Ordini
infudabant, ad libitum partes in eligendo fucceffore, poftpofito aequitatis trami-
^te^E^ngel te 5 *pf is faciebant; cum ecce dominus Heimo, tunc temporis b hujus eccle-

nio. ' fias pontifex, divinitatis inftin&u, & domni Friderici bono hortatu, medium

fe offerens illorum reftitit perverfitati. Inftituebantur tunc temporis in ifta ec¬
clefia, exemplo Samuelis, qui puerulus miniftrabat Heli, & dormiebat coram
arca Domini, duo bonas indolis pueri ad miniftrandum in domo Domini, qui
corde tenus murmurabant, & prout audebant & valebant, in eleftione venera¬
bilis patris Richardi adfpirabant. Cum igitur inter ftepe fatos monachos multa
8 c varia contentionis diffenfio agitaretur, nec Pontificis, aut venerandi Frederi-
ci votis, concordari paterentur, hos intuens Epifcopus quem vellent, quem
eligerent fcifcitatur. At illi fimplicitate columbina veras fimplicitatis & innocen¬
ti*

« Apud Hugonem a Wigfrido epifcopo conftruftum dicitur, quod quidem opportunitate loci, tnana-
fterio S. Vitoni prasftrt, quamvis rigor Ordinis ifto mtlius , ut ait, ftrvoritur. Ad Przmonftratenfe* tran-
fiit anno 1137. Qua de re agit S. Bernardus epiltola 178. Vide in eam notas breves ac fufiores,

b Hujus Vit* au&or fic fempe», cum de rebus Virdunenfibus loquitur, utitur pronomine hit, quia in
ea civitate commorabatur.

Digitized by

Google

B. RICHARDi ABBATIS. 43?

tiae indices:Domin um* inquiunt, BUchardumq^warimus, eligimus, §ca veftra par an. chr.
tcrnitate nobis dariAbbatemexpofcimus. Mox domnus Pontifex,di£lisinnocen- 1046
tix exhilaratus corde, io voc§m jubilati^is exciant, inquiens; Quoniamex ore, lJh J un '
infantium & la£lentiumDeus perfeciftilaudem, utobftruantur ora loquentium* Rich * rdu *
iniqua. Vere etenim in hoc beatif&mo Patre,laus infantium declarata perfefta ei fuccedlf '
eft, qu»non adulantiumore>, fed.Spiritus-fan£U judicio, prolatadignofcitur effe ^

7. Talibus ergo aufpiciispaftor cfefignatus,& religiofprum unanimi teftiraonio. Benedici-
approbatus, a Pontifice invertitur > 85 in ofttale apoftolorura Simonis 8 c Jud$ ec-, •
clefiaftico more confirmatur/*facmheftedi^ione. Dehinc quantum qualemque

feexhibuerit, quantafbllicitudineinampliandploco,,#:njonaftica religione in-
normanda, & utenfilibus. neceflariis di vinis cultibus invigilaverit, vix enarrare
quis poterit. Tanta enim fanftitate & religione, virtutumque infignibus, fiibito
per Deigratiam coepit pollere, ut nonfolum Franciam , unde cpmmoverat, ve-
rum totumXotharienfe regnum in brevi fama faijftitatis ejus perlnrtraret, ut di-,
ceret oum Apoftolo :CbriJli bonus o.dpr fumus Deo in omni /oco.Unde fertum eft,ut j.

primus b H bnricus imperator Pius, tertii Qttpnis fucceffar, audita opinione,
tanti pajtriseum.acceriireti& ejus colloquiis dulcibus fedulus inhstrens, multis,& * n i*™ tor »
variis donariis ,flcut imperatoris dignitati par erat, muneratumad fuaremittep lu aotus '
bat. Multoties illumaccerfiens, tandem una dierum mmr familiaria ac amicabi-
liamutuae dileftionis colloquia,perquirendum credidit irtud coenobium,qup tem¬
pore^ quo funda tore quali ficu effet fundatum. Cuibenigniflimus Pater nafta.
occafione,fecundum quod-fuerat feifcitatus,refpondit>hunc locum fandorum pa¬
trociniis , & antiqua pontificum fepultura effe digniffimura; fed pro mutatione,
vel variatione temporum & perfecutionibus ecclefiarum valde tenue & ungu-
ftum.Auditis iisliberaliffimusImperator^recolens illud evangelicum* Facitevo- ^ l6 9
bis amicos de mammona iniquitatisjtt cum defeceritis, recipiant vos in ater na tabet’
naenia »Et iterum •• Tbejaurigate vobis tbefauros in calo , thefaurorum pie prodi- bdutth. 610
gus & mifericorditer profidus,deditei impenfas,ut camentarios & neceffarips ar-
tificesadamplificandum c raonafterium,, & coenobium meliorandum, munerare
largiter poffetvAcceptis ergo ab Imperatore impenfis, fine mora condu&is artifi-
cibus,ecclefiae culmeaappofuit,ambitum amplificare ftuduit ,& fub nomine ejuf- ^“ s J lfae '
dem Imperatoris, ex ejus omnino impenfis presbyterium,,quod dicitur Sancum monafte-
fanSorum, quodque a veteri opere cernitur ha&enus diferepare, cum fjuhterra- #

neisoryptis, quas fua induftria fecit, Deo fe profperante, mira velocitate con-
rtruxit.

8. Fa£lumeft autem cum coepto operi maturando infifteret,ut in ipfo loQQ^quo Piurim»

per gradus ad fanffa-fanftomm afeenditur, duorum Epifcpporura y t, d i f N i d

« H k t o n 1 s fepulcra inveniret, quorum offa condigna reverentia elevata,, ex cr» detegit,
obliquo altaris Pracurforis Domini, in dextra parte monafterii, Nonashda ji in
uno maufoleo recondidit. Pari modo dum ipfitm monafterii ambitum amplificare,
ut pramifimus,vellet,8 c fundo tenus fmnma diligentia cunfta fcobere faceret, re-
perit in ipfius templi parte meridianao&o Epifcoporum fepulcra ad invicem fibi
conjun&ione animadvertit. Attamen ea decentius, ut fibi videbatur, volens mu¬
tare, inoperta ufque in craftinumjuffit ea remanere. Ecce autem ip ipfano&e,
unus eorum pontificalibus infulis redimitus, le&o fratris Paramonarii adftitit, di¬
cens , fe Dei voluntate ad eum a fociis miffum, ut mandatum fuum, fociorumque
Abbati nunciet; quatenus in ea fedis requie, in qua Dei difpofitione meruerunt
conjungi, permittat eos expe&are diem judicii. Cumque frater ille diceret ,fe ti¬
mere juflionem hanc Abbati nunciare,fine alicujus cert? rei indicio, ne delufione
notaretur phantaftica.IUe ftatim fubintulittNuncia, inquit, nihil h?fitans, eo inr

dicio

* Anno Domini 1004. ex Hugone.

b Alias dicitur fteundus , eum nempe praeceflit Henricus Auceps , fed qui Imperatoris nomen non
habuit. Porro hac occatione maxime enituit priderici humilitas, ut in ejus Elogio diftum elt.

t De hujus ecdetiae contirudione ac fandorum corporum inventione lege oblervationes praevias > &
infra, Hugonisexcerpta.

d Hilduinus adfuit retiitutioni Ludovici Pii anno 839. Ejus mentionem facit Hinemants £piftola 3.

Obiit anno 830. cui fucceltit Atto, ex Monacho fandi Germani Autitiodorentis epifeopus Virdunenfis, ut
patet ex Can. 7. concilii Tullenfis ad Saponarias i afluit concilio Tutiacenti anno 86p. Aquifgranenfi anno
8 6x. Obiit Kal. Januarii anuo 870. Necrologistn Vitonianum habet 869. ,

Digitized by ooQie

4 6 o VITA

AN. CHR. dicio, quod fingulorum noftrorum dexteras manus omni putredine incontamina-
104,5 tas, albifque chirothecis involutas, noftri pedoribus reperiet fuppofitas. Iftis-

‘ 4 * J« n - ergo manifeftis indiciis certior redditus frater, mane fado, Patri vifa & audita re¬
ferre non diftulit. Quibus auditis fenior cito fidem accommodare noluit, donec
ab eo Miffa pro eis celebrata, cum crucibus, thymiamateriis, aqua afperfionis
& cereis ad fepulcra eorum pervenit; fcrutatifque omnibus diligenter, fecuntdum
quod fratri fuerat didum, certiflime reperit omnia indicia. Tunc fuper mirifica
Chrifti opera, ut dignum erat, magnifice pius Pater exhilaratus, gratias Deo
egit, 8 c afperfis thurificatifque eorum corporibus, cum fumma diligentia reclu¬
di juflit. Poft mukum denique tempus, analogium fupra eadem fabricavit fepul¬
cra, ut deambulantium ab eis arcerentur veftigia. O quanta reverentia tantus
ac talis locus a fidelibus eft excolendus, quem non parietum materialis decor, non
metallorum varius fulgor, verum decem & odo Epifcoporum condecorat honor,
& continuus orationum labor, & pro fe venerantibus indefeffus ad Deum invigi¬
lat clamor. Nec enim venerandi Prasfuleshunc locum vilipendere dignum duxe-
. runt,in quo fepultur* requiem delegerunt, & fedis fu* relido polindorio, hoc in
locofepeliri maluerunt:quapropter nec eorum memoria nobis debet exfiftere vi¬
lis , immo recolenda & venerabilis, ut ipforum fupplicatio apud Deum nobis fiat
propitiabilis.Si enim dives ille in inferno fepultus,fratrum memor exftitit, & pro
eis ne damnarentur, iple damnatus follicitudinem geffit, multo magis credendum
eft,Beatorum fpiritus adhaerentes calorum agminibus, & *tem* Majeflatis adfi-
ftentes confpedibus,pro fuis femper fupplicare veneratoribus. Hiis pro dignitate
& reverentia hujus bafilic* per exceffum breviter didis, revertendum nobis eft
ad feriem narrationis.

, p. Ea tempeftate, ficut legitur in vita beati Theodorici a , florebat multiplici

virtutum flore ac germine inter ceteras Lobienfis ecclefia, & pollebat fandorum
bienfi».. & illuftrium monachorum converfatione. Hanc nobilita verat & inftitutionibus,
& fandis monitis, 8c exemplis extulerat, qui tunc in ea pr*fidebat Richardus ab¬
bas, vir quo illa *tate nihil habuit Gallia clarius,licet reverendi abbatis Vviller-
mi, & apud Italos & Francos jam pr*ferreturdifciplina, quamquam Odilo-
n 1 s *que abbatis Cluniacenfis, inter monachos cel ebre nomen haberetur: nec
non Agrippina civitas exfultaret Heriberti pr*fulis fanditate, fed & Legia
beatam fe pr*dicaret fando Vvolbodone; Virodunum quoque gloriaretur
fuoH ay mone; Cameracum etiam vit* probitate attolleret Gerar dos ,
Carnoten* autem decus urbis mellifluus in facudia clareret Fulbertus. Qui vide¬
licet abbas Richardus, tamquam lucifer matutinus inter minora fidera effulfit, &
late fpargens fandarum virtutum rutilantes radios, caeleftis pr*dicationis jubare
totam Belgicam, Germani* etiam partem maximam illuftravit. Innumera mo¬
nachorum monafteria circuivit, agreftes a cultu pietatis eorum animos ad reli¬
gionem, unde oberraverant, revocavit, & fuo eos vivere exemplo inftituit ;
quem fi, ut fuit, vellem laudare, fateor nihil dignum tanti viri virtutibus pof-
fem dicere. Hoc tamen tantum de illo vere & fidenter dixerim, quod quamvis
ficut homo vivere videbatur jn terris, erat tamen ejus converfatio in c*lis b . Igi¬
tur dum beati viri fama, longelateque per diverfadifcurreret loca, coeperunt
ad eum undequaque multi confluere, tam defici quam laici, ftudentes ejus di-
fciplinatuiinh*rere, flcfalutari relevari confolatione. Erat quippe vir piiffi-
mus, melliflua ammonitione dulciflimus, in inftruendis moribus idoneus, in
correptione difcretiflimus, in fubditis mitiflimus, poftremo in eundis anxieta¬
tibus confolator benigniflimus. Talis denique ejus bonis omnibus imitabilis vi¬
ta, & fpedabilis converfatio, efferos multorum mores {ad correptionem pro¬
vocabat , tanta animi ipfius dulcedo plurimorum mentium amaritudinem dul¬
corabat: ejus etenim pr*dulci amore illedus nobiliflimus comes Liet ar¬
dus, Ottonis imperatoris confanguineus, ei in omnibus adh*fit, Sc fumto

ab eo

* MettenGs fciiicet epifeopi , ut ex Hugone difeimus . Sed haec vita nondum edita eft, & ferte omnU-
«o excidit.

b Videtur hic auftor innuere ea omnia Lobiis aecidifle, certum eft tamen’ Lietardum , Sc c. in monafte-
rio S. Vitoni nionafticam veftem recepifle, ac ea ibideul aecidifle quae hic enarrantur. Vide infra excerpta
ex Hugone.

Digitized by

Google

R. tUCHARDI ABBATIS. 4 tft

ab eo habitu religionis, villa» fui juris a , Bwrlodiiwn diftam, beato Vitono tradi- ann. ch.
dit. Pro qua traditione quantas a filio fuo Comite Manegaudo fuftinuerit mole- i o 4 d
ftias, quot labores in perquirendo juftitiam i» curia Henrid Imperatoris, quali- ** Jun -
terve ,cum inde rediret ,Trc viris apud fandum Maximinum infirmitate deten¬
tus obierit,& ibidem fepultus, ab eodemdilefto patre auxilioGislcberti Luzebur-
genfis comitis inde effoflus, & ab hominibus Belodii huc relatus, & in clauftrc» ho¬
norifice fit fepultus; & quomodo poftea dominus abbas apud Theodonis-villam in
curia pradi&i imperatoris adverfus ipfum Manegaudum deinvafione paterna NobiJium
conquerens, judicio curias eamdem villam rcacquifierit, longum erat cunftum liberaiua* ;
feriatiam retexerer Attamen juvat fummatim hzetetigifle; &hoc dicendum, Vlto *
quoniam nifi induftrius labor iftius Patris noftri interceffiflet, ecclefia ipfa villam
funditus perdidiflet,fcd labor omnia vincit improbus. Uxor etiam ipfius vene¬
randi Comitis ,Emmehyldis nomine, daimaticam magnam cum aurifrifis, &
tapete longum , quod in conventu ponitur, fua magnificentia donavit; fic juftus
ifte quacumque ibat femper ecclefia; fua; diplomata conquirebat; unde &£Ma-
thudis nobililfima Saxoni» coroitiffa, qu* de viro fuocoraite Godefrido quin¬
que filios genuerat ,Aebpronem fciliqet hujus ecclefi» urbis Epifcopum poft
Vifridum, & Fredericum & Hermannum induftrios comites, Godefridum & Go-
zelonempraEclarilfimosDuces,hunc Patremfummo dileftionis ftudiocoluit, &
pro parte hanc ecelefiam magna admodum liberalitate,cum filio fuo comite Her-
manno ditavit tabulis, crucibus, $c textu altare decoravit, & tribus palliis parie¬
tes ornavit, fundis & reditibus multis infigni vit, ad ultimum fe huc deportari &
fepeliri ambo fecerunt. Idem etiam Comes Hermannus fuis impenfis crucem in
parte dextra templi acc re vit, & oratorium in honore gloriofi martyris Laurentii
ineaconftruxit.

I p. Frater autem ejus felicis memori» domnus Fredericus monachus, contra- B. Fri detie
ais undequaque multis operibus, fua induftria turres lapideas, & domum refe- obitus -
aorii cum fuo ornatu conftruxit; fxniftram crucem augmentavit,& in honore fan-
ctorum Vedafti& Remigii, illic oratorium fedt. Ifdem etiam cum in coenobio
fanai Vedafti a beato Patre, qui illud regendum & corrigendum fufeeperat, prae-
pofitus feu Prior fuiffet conftitutus, utcaufa obedientiz ibi moraretur, extrema
forte praeventus, dum.illic condigno honore fepultus, hic nunciatus fuiffet defun¬
ctus, venerabilis Pater ex multo maerore fe non continens, illuc feftinus perre-
xit/& effoffo ejus corpore, vifcera corio infutaibi repofuit, & corpus vacuum
matri, fratrique confepeliendum Illuc reportavit. Quid enim vera non operatur
caritas? Verae quippe dile&ioni nihil grave & onerofum, nihil impoflibile aut la-
boriofum videtur, quoniam ficut feriptum eft: Qui amat non laborat. Si enim in¬
ter faeculares, quos nullus irrorat amor fpiritualis, fed cum fe diligant amore ob-
fcoeno, vel carnali, unum velle & unum nolle eft in eis,eo magis qui fpirituali glu¬
tino caritatis,fibiinChriftoper Chriftum conjunguntur, nihil grave, nihildu-
rum aut iaboriofumin ipfo mutuae dile&ionis opere, perpetiuntur. Sed ficut dicit
Apoftolus: Diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum . Quocirca beatus ifte
vir pro caritate verae dile&ionis, quam exhibere curabat fuis,nihili ducebat quic-
quid laboris patiebatur pro ipfis. Filius etiam praemoniti Comitis Hermanni, bo-
nf memoriae Gregoriusc Leodienfis Archidiaconus, amore ipfius illedus,

' monachus fa£lus, cafulam rubeam, & cappam minorem purpuream cum aurifri-
/io contulit. .

i x. Cum vero memorabilis Pater non folum noftro Ordini pacis concordiam r^Su*
prae flabat, fed & inter faeculi principes & tyrannos, concordiam quam faepiflime >“ «>»>«*■-
refor mare curabat. Tanta namque fan&itatis ejus apud cu nilos inc re verat reve- reyo *

rentia,utpznenullusquicquid vellet, quicquid imperaret contradicere aude¬
ret. Penique cum Odo Comes Campanienfis caftrum antiquiffmmm, Com¬
mere¬
at H«oc donationem fecit priufquam monachus fieret, ut ipfe Richardus teftatur in ejus rei Notitia, quam
ex Chartario fandi Viro ni delcriptam prx manibus habemus. Eamdem villam a Lietardo prxoblatam niiflfe
ait ipfis Henricus imperator in Charta •confirmationis, quar eft fine data'in Chartario Vitoniano . Ballo-
dium autem in hac eadem Charta ficum dicitur i» pago M»nnft. Hinc ferte Lietardus apud Hugonem di¬
citur Carnes dt Murcii».

b D« his donationibus vide excerpta ex Chronico Hugonis, ttbi etiam Mathildis mors delcrlbitur.
e Hunc a patre in annis puerilibus Deo oblatam feiile feribit Hugo\

Digitized by booQie

4 62 VITA

'ann.ch. merecium a diftum, obfideret, ut eum pacificatum ab obfidione removeret^
1045 beatus hic cum Gervino ecclefiae hujus venerabili apocryfiario advenerat ;
14- Jun, p e( j j am tunc ig n i s vorans omnia vaftabat. Tunc pnediftus frater antiquif-
fimam dignitatem capellas ipfius caftri fcieqs, & reverendas reliquias falvare cu¬
piens ,fcuto pias devotionis munirus, medios ignes ingreditur; cum ecce uniar-
migerorum occurrit, qui eas corio infutasfub chlamyde fibi celabar. Mox deni¬
que , compenfato pretio, eas ab eo fufeepit, & huic ecclefias intulit, ubi, Deo gra¬
tias , ufque hodie cum digno fervantur honore. Qimb vero ipfas fint reliquias, vel
qualiter acquifitas, breviandi gratia hic omifimus dicere, quoniam ante multa
tempora juflu domni abbatis Laurenti i, fratribus Colonienfibus de monafte-
iio fanfti Pantaleonis hoc flagitantibus, ipfum geftae rei ordinem prout cer¬
tius a fenioribus noftris addifeere potuimus, feripto mandare ftuduimus b. Nunc
Adpropofitum redeamus. Cum igitur memoratus CampanienfisOdo, rurfum
contraftis undequaque multis militum copiis, Bar caftrum obfediffet, ubi & cutn
multis fuorum c interemtis occubuit, & ifdem venerabilis Pater, dum cum mona¬
cho fuo Vvaleranno, cognomento Bonifacio, illoveniflet, Comitem Manas¬
se n de Domno Martino, eodem fufum proelio, cumquibufdam aliis ifthuc de¬
portari fecit, & honorifice fepelivit. Quod audiens uxor ipfius, variis donis eum-
dem Patrem muneravit, & tapetem magnum huic ecclefias dedit. Uxor etiam
prsedifti Odonis Comitis in memoriam fui & mariti cafulam croceam tradidit.
S'ic induftria,& bona femabeati viri hac ecclefiacumulabatur ornamentis. Co¬
mitem etiamBretulienfem,nomine Vvalerannum,ui ipfo prflio graviter
vulneratum, n^ prorfus ab infeftatoribus exftingueretur, facra religionis vefte
amiftum deffendit ; 8c huc delatum, curatumque in tantum bona fui inftitutione
innormavit, & facris litteris imbuit, ut poft ejus venerabilem.tranfitura ifti pra: -
ficeretur ecclefiae; cujus pater Gelduinus nomine, tum filii amore, tum beati
viri facra allocutione, faeculo renuntiavit, & in feneftute bona bene converfatus
plurimis donariis huic loco traditis, felici fine confummatus in fine quievit.

. 1 a.Ut autem venerabilium fenium fideli narratione didicimus, viginti& unius

unum mo- ^ abbatiae reflor 8 c inftitutor hic beatus Pater exftitit, quas tam imperiali tradi-
nafteria i> tione quam religioforum Pontificum petitione, non folum in Lotharingia, verum
pi '* in Francia feu in Flandria fufcep it regendas; in quibus adhuc quam plurimis fer-

vari vidimus ejus inftitutionum infignia, inter quas Bellogienfis ecclefia meritis
gloriofi martyris Mauritii infignis, & fanfti Rodingiconfefforis, cujus ipfe vitam
honorifico fermane compofuit e , & feretrum auro & argento decoravit, exftat
ejus facris ftudiis nobilitata, cujus faftigium augmentavit, clauftro & neceffariis
officinis adornavit, variifque utenfilibus ditavit. Teftantur& duo cfnobia ejus
facrae religionis circa monafticam vitam follicita ftudia, in quibus fundandis fuze
induftriae praxlaram dedit operam, fcilicet gloriofi martyris Laurentii in Leodio,,
& Catalauni in fanfti Petri monafterio. Nam beatus Vvolbodo Leodienfis anti-
ftes a Deo conftitutus, & primus Rogerus Catalaunenfis, itidem epifeopus
ejus hortatu confortati, & dulci famine illefti, loca almi patris Benedifti inftitutis
opportuna, eo eligente 8 c Domino profperante, datis quam pluribus impenlis.
difpofitioni ipfius totam operam crediderunt. Tunc vir Dei fpiritu fapientiae ple¬
nus , & ad cunfta bona follertiflimus, huic operi inftitit devotus, & ut fe locorum,
opportunitas obtulit, velexpenfarum fe lrberalitas contulit,utraque cfnobia^
compofuit, & de fuis Abbatibus datis, follicite eadem norma religionis infignire
ftuduit. Quam ftudiofa fane inflantia, & follerti vigilantia aedificiis hujus locfin-
ftiterit,& omnimodis infudaverit, hinc liquido poteft infpici, quod columnas
clauftri, feu tabulas ejufdem materiei ab abbatia fanfti Amandi, cui auftore Deo
* rzfetmt. tuncpraefidebat, per varios itineris anfraftus,perqueScaldum * fluvium Mofa£

tenus-

4 Opidum ad Molam, vulgo Commtrci, in finibus Leucorum.

b Hinc epiftolam excod. mi Vitonidefcripfinjus , quam ideo ad calcem huius vitae edere vifiimeft 4
e Hoc bellum Hugo & Sigebertus referunt ad annum 1037. Barrum opidum eft cognominis pagi caput
inter Lotbaringiam & Campaniam , vulgo Rurlt-dnc didum.

d Monafteriorum illorum nomina vide infra in excerptis ex Hugone.

t Ha:c vita edita eft in Appendice 11. ad S.vculum 4. parte 1. pag. 331. ubi plura de Bellilocenfimo¬
nafterio, vulgo RtAMlieu, quod hodieque fubfiftit fub Congregatione S. Vitoni , ficut 8c monafterium S.
Petri Catalaunenfis infra memoratum.

Digitized by uooQie

B. R ICHARDI ABBATIS. 4 <f 3

tenus devehi fecit: nam pro poffe non diu patiebatur abeffe quicquid ad honorem an.chrt.

vel honeftatemfeudecorem lociprofpiciebatcongruere. 1045

13. Placet denique hic paullulum fqbfiftere, auditorumque mentes ad id quod ,4 ‘
certiffimum habemus erigere, quod vir ifte fpiritu fapientiae plenus, cum tot ec- Ejuf vjrtw
clefiis, ut praemifimus, e flet praelatus, nifi aliquid illis excellentius, & ut ita di- «s,

£lum fit, divinius in ifta prsevidifiet, minime illam iis omnibus fua follicitudine

& induftria praptuliffet,

Quam vigili cura llc nobilitare ftudebat,

Intus & exterius, ne cultus deforet ullus,

Et nihil infe£tum remaneret in ordine fratrum,

Quod Chrifto placitum, vel quod'conflaret honeftum,

Non probitas morum, non pax, non gloria laudum.

Cernere tunc miram poffes certamine pugnam,

Hos decertare, reliquos virtute praeire,

Sic fobolem pacis Paftor animabat herilis,

Sic & ovile facrum tutabat ab ore luporum,

Sic vigil adftabat, fic Chrifli caftra regebat:

Sit denique nobis ejus recordatio dulcis.

Sit ejus memoria noftris mentibus aeternalis, cujus laboribus per varia defudatis,
cujus Angularibus ftudiis acquifitis fuftentamur ftipendiis, &, quod majus & ex¬
cellentius eft, corporali gratificamur praefentia, ’& cum ceteris facro-fan6lis fah-
£lorum patrociniis a Domino collatis, ejus orationibus apud Chriftum relevamur
ab anxietatibus cunSis. Sit ergo aeternae majeftati, quae nos tot& tantis patronis
muneravit, ditavit & honorificavit indeficiens gloria, laus & jubilatio per omnia
faecula faeculorum. Arnen.

14. Igitur quoniam beatiffimi Patris multiplicia laborum ftudia, quae a die fuae
ordinationis, pro amplificatione hujus ecclefiae huc illucque follicite ciifcurrendo,

& vitae verbum faecularium mentibus propenfius infundendo, & ad pafcuae loca
convertendo peregit, fecundum antiquorum Senum relationem, licet inculto &
minus polito lermone, defcripfimus; nunc ad peregrinationis ejus laborem, quem
Chrifli d u£tus amoredibens affurafit, & per multas anguftias viarum, locorum &
temporum, Decrjuvante, perfecit, ftilum vertamus. Eo tempore quo Dominus
Heymo pontificatu hujus urbis regebat, coepit valde infiftere aedificiis murorum
civitatis, utpote vir nobilis, & fuperabundans divitiis, deleftatus data fibi a Deo “•

diuturnitate pacis. Unde faftum eft, ut iftud coenobium includere deliberaret in- rium intr*
fra muros civitatis, contra votum venerabilis patris. Inflabat etenim follicite fre- "j^ a *
qnens eruderatoribus aggerum, aliquotiens vero perfpiciebat eos per feneftras !
culminis portarum noflrarum. Vir autem Domini ab hoc propofito eum re voca¬
re volens,cfpit vehementerobfiftere,dicens cfnobitisindecens & incongruum

intra civitatis mf nia includi,ne du feflis corporibus quietem noftibus indulgerent
feu matutinorum vigiliis adftarent,cornizantium, aut vociferantium ululatus eis
moleftias inferrent. Verum quoniam dominus Pontifex non erat ejus fortunas, ut
facile a propofito ab aliquo polfet dimoveri,re verendus heros imperatoremHen-
ricum fibi amicilfimuni adiit, & ut Epifcopum a fua intentione revocaret, humi¬
liter rogavit. Tunc Imperator petitionem viri Dei nequaquam paffus differre,
miffa legatione ad Epifcopum, ceffa vit ab intentato opere: fed Epifcopus hac de
caufa indignatus cfpit Abbatem infimulare. Dei autem famulus, verus pacis
amicus, fimultates illius ad tempus dignum declinare, & maxime ut fui voti com¬
pos fieret, quod diu defideraverat, fecretum fuae devotioni perquifivit locum, in
quo remotus ab hujus faeculi tumultibus foli Deo vacare poffet fecretius. Inve¬
nit denique penes Romarici-montem locum, qui dicitur Rumbech,|tunc tem- i n foiitudi-
poris folitariae vitae fatis commodum, in quemconfcendens, congrua fibi con- nem fece-
ftruxit habitacula, & multis diebus a ibi folitarius degens caelefti theoria animum dlt ‘
intendere ftuduit. 15. Coepit

* Ibi quinquennium exegiflerefert Hugo, difcipulifque eo confluentibus normam vivendi tradidifle fecun¬
dum morem a fandis Patribus inflitutum. De hac te vide narrationem ad calcem hujus vita: relatam.

Digitized by ^.ooQie

VITA

ann. ch. 15. Coepit autem vita: e jus fatuitas per populos ultra citraque celebris habc-
1046 ri, & aliquibus virtutum fignis perora multorum vulgari. Unde contigit ut q»i-
* ^* h - dam vir leprofus, cum pro petenda ftipe v irum Domini frequenter expeteret,&
Miraculi» fanftitatem lollicitus infpiceret,incidit ei m mentem» quod fi viri Dei

conSt, balneo poft ipfum,vel ad modicum, poffet aliquando intingi, fanicatem reciperet.
Quemdam ergo abbatisdomefticum famulum, qui ejusobfequiis fedulas adhae¬
rebat,fuper hoc convenit,Sc ut hoc affequi mereretur, multa prece rogavit.*cujus
ille miferi* compatiens,quis enim tam duricors exfifteret, qui tali non compate¬
retur infirmitati,feniori luo balneum paravit, St m in eo vel modicum lavaretur
^lofun’ 1 k ' v * x ot5tinu ^ : nullam enim corpori fuorequiem, autremiffionem indulgere vole-
pr° um. j jat ^ ^ e( j tot j s nifibus feipfum affligendo macerabat, La vit denique Sc exiit; mox

infirmus, ficut defideraverat, integra fide in illud defcendit, Sc ftatim, quod diftu
eft mirabile,totocorpore Canus ex coaflTcendit.Quidam etiam vifu oculorumex
multo tempore orbatus ,aaidita fama viri, quod illuftris haberetur talibus figno-
c*cis !u- rum prodigiis, fpe credula, apud £ecfpittra£lare, quod fi ex aqua, qua famulus
m:n reftu chrifti manus ablueret, oculos lavaret, protinus vilum reciperet. Petiit ergo, Sc
accepit: lavit St vifum recepit.

Roganto E- 1 6. Fa&um eft autem dura longe lateque fignorum ejus memorabilis fama per

mfSk ai niultorum ora celebraretur, ut ad aures pr*nominati pontificis rerum geftarum
tium tedit. ordo perferretur; qui fu* in eum fimulationis tandem pg nitens ,Sc fpiritum man-
luetudinisfeu «equitatis infemetipfum recolligens, virum Dei ut reverteretur,
Sc fe fuse fedi redderet, mifla a legatione , humili prece rogavit. Vir autem Dami¬
ni patienti* virtute plenus, fciens feriptum: Obedite praspofitis veftris, Sc fubja-
cete eis; roganti Epifcopo obedire non diftulit, Sc licet invitus theorias contem¬
plationem , cui dulciter cum Maria inhaerebat»defer ere, Sc Marth* 1 'ollicitudini-
bus compulfus eft rurfus infervire,& piis filiorum defideriis fe ad tempus reddere.
Ideo vero ad tempus,quoniam cum fe ipfa fua folitudine cobibuiffet,Sc fecum ha¬
bitare delegiffet, le&ioni vel orationi adeo alternarim inflabat, ut nec ad modi¬
cum a quolibet eorum vacaret. Audiens autem de I ncarnatione Sc paflione Chri-
fti Ifaiam prselaquentem: In illa , inquit, die radixJ effe, qui Jiat injignumpopu¬
lorum , ipfumgentes, deprecabuntur, & erit fepulcrum ejus glariofun^j Sc David pia
jf4i. Rtt. t0. fpet modulatione in voce exfultationis canentem: Introibimus in tabernaculum
7’ e]us ,adorabimus in loco ubiJleterunt pedes ejus ; miro flagrabat cordis ardore, fi
quomodo ad hoc poffet aliquando pertingere, ut defideriura cordis fui inde vale¬
ret adimplere.

17.Hascergoindefinentercorde volventem,Sc orealfidueruminantem, cer-
itCTjero- ncres ilium 8t fi non corpore, fpiritu tamen illic 8c devotione affiftere: unde pr*
nu»fcfci. nimio mentis ardore cg pit defiderii fui votum palam omnibus aperire. Ordinans
p«. itaque ecclefias, Sc morige ratos honeftofque fratres eis praeficiens , cum voto Sc

benediSlione pontificis b exit peregrinus Chrifti a patria,comitatui ejus adhaeren¬
tibus religiofis quam plurimis utriufque ordinis viris, inter quos vitg venerabilis
abbas EaviNusc,a Tre viris illius fan&itatis familiaritate ille&us y efficitur ei
comes individuus. Permultas igitur tantae viae incommoditates,per graves Sc lon¬
gos labores , per in via 8c inaquofa, arentiaque deferta, per horrificos latronum
genriliumque terroresConftantinopolim venit. Denique in hac urbe, dum gratia
vifendorum fanilorum locorum, aliquamdiu demorari pl acuiffet, in brevi ad no¬
titiam Patriarchae Sc Imperatoris,fanilitaris ipfi us fama pervenit, quia lumen in
tenebris minime valet abfeondi. Non immemores autem verbi illius Dominici:

© Q?* recipit , inquit, jujiumin nominejujli, mercedem\ujli accipiet ; reverenter
IO * eumaccerfierunt,Schonorificefufceperunt;cumqueadinvicemfamiliariterfer-
raocinarentur,pra9dulccmaffluentemque viri Dei mirati facundias fapientiam,
Conftinu acatis ac morum veneratifunt elegantiaip. Tunc Imperator, ficut fu* congrue-
im^eritore bat dignitati, multis xeniis cum una pretiofiffima purpura beatum virum mune¬
re p*triar- rare

« E* de re epiftolas utrimque datas fc legifle , cum adhuc puerulus edet, aflerit fiepelaudatusHugo.
t Hujus itineris expen&s feciife Richardui Normannix Comes dicitur apud Hugonem, ita aRichar-
do dileftus ac viciffim Richardo catus, ut putares, inquit, unam animam Juoiat ine[fectrrperiius .Septin¬
gentos peregrinos fecum duxifle Richardum, refert idem aqfior.

e Evervinus feu Eyrinas abbas Trevirenfis, qui vitam fen&i Simeoni* fcripfit fupra editaai.

Digitized by

Google

B. RTCHARDIABBATIS, 4*5

rareftuduit. Non minus vero patriarcha ejus defer vi vit obfequiis, quia ipfius ann.ch.
mellifluis deleQabatur alloquiis, deditque ei duas portiunculas ligni falutaris, 1045

quas ipfe in modum crucis componens ilico, puriffirao auro inclufit, & de cetero £ h»
ad munimen fui per omne tempus peregrinationis collo fufpenfura habuit . Dedit bus don»,
etiam & alia fan&orum veneranda patrocinia, qua venerandus Pater confervam tur ‘
omnia, poft fuum reditum contulit huic ecclefia confervanda.

18.. Tandem multis honoratus obfequiis, multis confolatus beneficiis, cum be^
nediftione Patriarchae,cum Imperatoris benigna permiflione, non immemorfuo- mam «dy*-
rumvo torum c^pit eo tendere devotus , quo fua mentis pius flagrabat affe&us- mI *
Emenfo denique tanto itinere,pervenit addefiderii fui venerabilem locum,quem
fitienter perluftrans, quibus lacrymarum fontibus irrigabat univerfa quf eircui-
bat, non eft meum dicere, verum leftori feu auditori libeat ifta meditari cum mul¬
ta cordis dulcedine. Cum enim in praetorio Pilati columnam infpiceret, Sdiga- ^ fccta;
tum ad illam, verberatumque Salvatorem mente revolveret; fputa, colaphos,
irrifiones, fpineam coronam pro affeflu intra fe retra&aret: vel in Calvariae loco,
crucifixum, lanceatum, aceto potatum, a tranfeuntibus blafphematum, vocis
exclamationem, & Spiritus emiffionem, quis putas pietatis dolor cordi ejus incre-
verit, & cum ipfo pietatis dolore, quantus lacrymarum fons ipfo impetu pietatis
eruperiti Fluminis impetus fit Divid^tijicat civitatem Dei.Dicit $c Scriptura: 4J ?

<guia animajujlifedes ejlfapientia . Denique fi anima jufti fedes eft fapienti®,
multo magis anima jufti civitas eft Dei: Inhabitabo , inquit,*» illis & deambulabo . t Cor 6
Cum in horto voluptatis fepulcrum Principis vitae afpigeret, 8c fpecialis illius fu-1<s.
darii a linteaminibus fepofiti, fulgorifque angqlici, gaudia Dominicae refurre-
£ionis nuntiantem corde fide pleno recordaretur ,, quantas putas lagrymas gau¬
dio plenas, ab imis vifceribus effundebat,

Sic Domini fervus, a Chrifto jure beandus,

Sefe ma&abat, & Chrifto conciliabat ;

Fletibus ora rigans pietatis, Scofcula libans;

Circuit, explorat Chrifti loca, pronus adorat,

Poft greflu celeri flumen Jordanis adivit.

In quo dum lavaretur, infigne Crucis illius Dominicae, "quod, ut pramiffum eft,
collo appenfum ferebat, eo minime intelligente a collo lapfum, in flumen deci¬
dit. Lavit ergo & exiit, & jam cum 1 ’ociis aliquantulum procefferat, cum infe
re verfus, tam d ile£ti fibi pignoris damnum intellexit. Tunc mulco maerore cor¬
dis affli&us fine dilatione ad flumen iter retorquet, oculos huc illueque circum- ^ e e “
fert, cumecce, gloria in eccelfis Deo, videtjillud undis crifpantibusfupema- i»p6m re¬
tare, & verfus fe venire. Mox ex Di vinitatis dono, indicibili exhilaratus gau-
dio, reddit gratias omnipotenti Deo, & aflumens cum reverentia, in brevi rea-
djungitur fociorum venerabili collegio.

Poft hacc Bethtmia fupplex confcendit ad arva,

Adfcenfum Domini de vota mente retra&ans,

Unde caro Verbi divinitus «thera pandit,

Geftit adorare, poft ad propria remeare,

Denique ciinfta humanitatis Chrifti loca iterum, iterumque revifens, Se lacry-
mofisfingultibusfalutans, & duldter deofeulans, cum dileftis fociis jam repa¬
triare dehberat.

1 9. Verum Antiochia venerabilia loca nequaquam voluit prsetergredi',fed ad AntioI
illam devotus cum devotis fociis perrexit, in qua ci Vitate fuis adificiis fplendidif- chiimfpc-
fima, ac fanftorum reliquiis clariflima, dum aiiquantifquer dietare placuiflet,
vir Domini ^Simeon cernens in eo fan&i tatis eminentiam, & facra religionis
admirandam reverentiam, eum fibi adopta vit in patrem, ejus verbis falutari-
bus individuus adharens. Cumque vit Domini abbas Richardus, votis omnibus
AttaSS.Ord.BTom.V III. ‘ Gg pera-

» Hujus viam fu penus edidimus ad annum icjf.

ttt.

Digitized by L.ooQie

\66 V I T A,

anN ch. peragis,cum fociis jam ad fua remeare difponeret, ifdem famulus Dei Simeon co-
2 04 6 Hiitatui illius adhatfit, nec aliquatenus quamdiu valuit ab eo divelli potuit.Reve-
14-jm». r endus itaque Pater po& ctnenfum tara longae peregrinationis curfum redditur
patria, redditur fua ecclefia, & fufceptushonorifioe piis filiorum votis,fandorum
patrocinia,qu*fecumdetulerat,the£auroecclefias confervanda digno cum hono-
Reverfus re recon didir. Enim vero poft ifta omnia, jam fenio fra&us, jam {multorum labo-
rii» op«ri* rum anxietatibus duris & variis acerbitatibus quam fapiffime moleftatus, dicebat
im v«cm cum Apoftolo : Cupio diffoivi & efle cum Chrifto; & illud Pfalmiftae: Quemadmo-
j>f»L 4!. 1. dum^yac\\xit^defidtrat cervus ad fontes aquarum^ita defiderat anima mea ad te Deus,
rfrin. ». Ruriulque. Sitivit in te anima mea , quam multipliciter tibi caro mea y ut videam
rf4 .»«. 4. emutem Domini,& vifitem templum ejus. Diebus quoq; ac no&ibus, frequentibus
rfiU* 41,8. orationibus: Educ , inquit de carcere animam meam , ut confiteatur nomini

'tuo Domine ,Hi$ ergo dtfideriis& orationibus dum infifteret aflidue devotus, ex¬
trema valetudine ccepitindies urgeri, nec ob hoc tamen ceflabat a laude Dei, fed
aflidue gratias agens maerentium filiorum fuorum corda dulcibus verbis & admo¬
nitionibus confortabat. Vifitabat aujem eum aflidue dominus oRichardus
venerabilis pontifex, quem ipfe de facro fonte fufeeperat, & diligenter nutrie¬
rat, litterifque tam divinis quam humanis ad unguem imbuerat, & dolore ve¬
hementi tanti Patris receflu cruciabatur, quodque ei fuperftes manebat, valde
dolebat. Nam totam fpei fu* anchora m, poft Deum, in eo fixam habebat, quo¬
niam benigniflimus imperator Henricus caufa dile&ianis, quam beato Patri ex¬
hibuerat , ipfo mediante epifeopatum hujus civitatis cum Comitatu ei dederat ;
qua de re ei totum, & omnes epifcopatns five Comitatus asiones ejus confilio
commilerat, utpote adhuc juvenis corpore, & tantis a&ionibus novellus ac ru¬
dis tempore.

Obit. 20. Tandem ultimo languoris ejus die, dum valde diluculo eum falutafiet, cer-
nensillum ultimum jam fpiritum trahentem,& filios fuos valefadentem, nutuip-
fius pro abfolutione e jus,ad altare gloriofi martyris Laurentii Miflanaceiefiratufus
acceflit, qua vix percelebrata, aa patrem jam exanimatum revocatus, cum lacry-
mis ejus in ofcula ruit, & commendata Deo tam fidelis amici anima, ejus venera-
Ab 3 $'°" bile corpus ipfemet lavit, & fuis indumentis honorifice induit, & in le&ica reve-
nenfi fepe- renter compofuit. Nec eum in craftinum fepeliri paflus eft, fed poft hujus eccle-
iae primas vigilias, prius apud fan&um Maurum, deinde apud fan&um Paulum
elvigilias inftituit, ipfeque omnium vigiliis ftudiofus interfuit. Tertia demum
die, ordinatis omnium ecclefiarum proceflionibus, cum fummohonore ad fu*
ledis ccclefiam rcport^vit, & diftis Miflis, exfcquiifque celebratis, cum jam
jepeliendus eflet, idem pontifex a parte capitis eum elevavit, & cum multis la-
c-rymis peflus & manus deofculans, & cum digno honore farcophago recondens,
oravit&obteftatus eft eum, ne ejus fuperftes^ per annum maneret. Tantusfuit
dolor & de votionis amor viventis circa defun&um, tantus affe&us, & exauditio¬
nis effeftus defunfli circa viventem, ut eodem anno vix emenfisquatuormenfi-
bus, idem venerabilis Epifcopus defun&us fuerit, cum maximo dolore totius pa¬
tri® . Difceflit autem a corpore Venerabilis Patet, & amantiflimus paftor nofter,
coelo plaudente, terra plorante, odlavodecimo Calendas Julii, anno Incarna¬
tionis Dominicas mille fimo quadragefimo-fexto, Indiftione quarta-decima, Con¬
currente fecundo, Epa&a undecima, & migravit ad Dominum, cui eft gloria
laus & imperium in facula faecu lorum. Arnen.

INCIPIUNT MIRACULA.

Prologus t»
anftorii.

Tat. 1* 7.

Q Uoniam ficUtangelico edocemur eloquioySacramentum regis bommeft
celare , opera vero Dei honorificum ejipraditare , & venerari, ideo ea quae

* Sx Hugone, anno 1054. Henficui 5. Imperator fafi w m ta m Xsmierti, afiftafatum Virdimtxfam
St**a Rub*rda dimifit, (rima fui ipiftrii Anna, *t Richardut, fiialum fitum Ritharimm Hildrsdi tamitis fi.
lium mthramzari fteit. Donationes nonnullas ab Hildrado , ejufque Clio Richirdo faftaj monafterio Cii fle
difeimus ex vetufto ejufdem loci chartario.

t Id beatus Richardus epifcopo praedixerit, ut refert Hugo infra in excerptis num. 40.

Dig, zed by uooQie

B. RICHARDI ABBATIS. 4 d 7

de bcatipatrisvifiombw feu miraculis,veridicdrum.fideliuraque fenum ore hau- ann.ch.
ft,&: pro tanti Patris atfiore memorias mapdare cura vi,hic fubne&ere dignum du- 104 6
xi.Non autem omnia, quas de eo exftiterunt virtutum infignia, audire vel agno- *““•

fcerc quivi, fed nec cun&a qu» audivi, puerili levitate du£lus, retinere valui. Ejw fides.
Nec frivola quas fcribo aliquis dicat,quia,Deo tefte,mallem filere, quam frivolis
Verhis tantum virum commendare; ille etenim caeli civibus, ut veraciter credi¬
mus,conj unftus>non indiget commendari teftimonio noftro, prorfus minus afferi
aliquo mendacio, Sit denique in le&oris feu auditoris arbitrio, fi malit credere
autdifcredere, ego autem dum advixero beatum virum omnimodis prasdicare
propofitum habeo,

2. Itaque vir ifte beatiffimus dum rudis adhuc & novellus haberetur in coeno- ^
biali faqro propofito, licet jam praelatus e flet monachorum collegio, contigit, ut m circa'
una dierum dura facro-fan&a rayfteria altario celebrarentur, negligentia eveni-

ret de effufione fan&i fanguinis Chrifti, Venerabilis autem pater nondum exer- cfiufum.
citatus in tanta rei correptione, procraftinandum credidit in Capituli alterius
diei aftione, Ecce vero prima hora noftis vigiliarum,adftitit angelus Domini le-
<£Io jacenti, 8 c nec adhuc dormientem, fed fecum de pfalmis quiddam meditantem
evaginato gladio appetiit. Tunc ille lefto fc excutiens, veftigiis ejus provolutus ,
caulara reatus prorfus nondum intelligens,quzfivit,8c ab eo audiens quod in fan-
guine redemptionis humana fuerat deli&um, nondum erat correptum. Ille cor¬
reptionem fpopondit, & ftatim veniam meruit... Mox ergo angelicus ille[fpiritus
cum fua minaci vindi&adifparuit, & venerabilis abbas eadem intempeftano-
6Iis hora,fratres convocavit,accenfifquc luminariis, capitulum petiit, 8 c fratres
breviter alloquutus, vifionem illam horrificam retulit. Deinde fe ufque ad fui
fanguinis effufionem verberibus affici fecit, ceteris vero parcens, aliquantulum
minori multatione affecit, Exilladiemosifte illi inolevit, ut fi qua in corpore
vel fanguine Chrifti negligentia contingeret, ftatim correptioni &, poenitentia
fubjaceret a , Beatus vir , ait Scriptura, qui corripitur a Domino , Non enim tan-
to patri talis obfuit co rreptio, cujus correptione falutari, perneceffario nobis fa-
tisfaciendi Deo invitamur exemplo.

3. Alio itidem tempore,cura ante vigilias matutinas feffus in leflo jaceret, fe- ss. Pem»
cumque aliqua de Scripturis vel pfalmis mente revolveret, fubito ei adftitit fan-

ftus Petrus, una cum beato patre Vitono, quos ille intuitus, ut familiares &,do- apparent.
meft icos fibique bene notos reverenter falutavit; & unde y curque venirent fami¬
liariter inquifivit, Atilii feclauftrum & officinas fratrum cun&as circuiffe, &
omnia honefta inveniffe refponderunt, fed quod fuum erat b obfervare matuti- •
norum follemnia^ntimaverunt retardaffe.Hasc dixerunt,& cernentis afpe&ui fe
fubduxerunt.Erat denique quidam frater ante eum jacens, qui ejus obfequiis fe-
dulus adhasrebat, & exemplo pii magiftri orationibus quam fapiffime in vigila-
bat.Is ergo ea hora invigilans & orationibus inftans, licet eos non vidiffet, vocem
tamen loquentium audivit, cujus relatione & teftimonio hoc didicimus/ ftatim-
que venerabilis abbas fonitu campana: fratres ad matutinas convocavit. Legi¬
mus in Dialogo* eumdem beatum 'Apoftolum matriculario fuo lampadum lu- Crtg
men reficienti, ut ei demonftraret gratum fibi effe ejusfervitium , apparuiffe & 3-

alloquutum fuiffe. Et quid mirum, fi tali ac tanto viro, cum coeffente fibi beato IMf '**

Vitono apparuit, qui diebus ac no&ibus eos bonae converfationis ftudiis, 8 c devo¬
tis orationibus alfiduabat ? Credendum fane eft juxta praelibatorum fenum ve¬
ridicam relationem,praedi&os fanftos ab eo faspe vifos fuiffe,prae multa animi fui
puritate, & circa memoriam eorum affidua venerationis , & orationum frequen*
tatione;alioquin nifi antea eos vidiffet,tam fubito & tam infperatevifos minime
cognoviflet, quin potius ad adventum eorum conturbatus totus intremuiffet »

Vere enim virum iftum beatum venerabilemq; diximus,quem Salvator omnium
angelica vifitatione & alloquutione , feu fanftorum vifitatione dignum duxerit;

4. Procedente tempore , cum fuhterraneasxryptasin honore Dei Genitricis,

AttaSS. O. B. Tom.VIIL _ Gg ij __&o-

m Miflje defe&um qui in confecratione calicis etiam abique prava intentione contigerat , Terne
f>f»tmerum recitationibus Sc difciplinii puniendum prxfcripfit S. Bernardus in epiftola 69, ad Guidor.era.
abbatem Trium-tontium.

& Es S. Bcnedidi prxfcripto Regule cap. 48. pullandi orRcii divini cura ad abbatem pertinet.

Digitized by L.ooQie

ANNCH.

14- Jd»-

fewr&m Ni-
cafiuseiac
toti con¬
venta! ap.
paret.

Capitulum

generale.

Ridurtfeis
inter cele¬
brandum e
terra ltyj^
tUt;.

Cinores id
fetem, &
aquaimvv
nutn mu»
tanrnr.

468 VITA

& omnium Martyrum conftruxiffet, & reliquias fanfti N1 c a s i t Remorum ar-
chiepifcopi & martyris, in altario gloriofi protomartyris Stephani condidiffet,
inftituit feftum ipfius celebrari, & cantus ejus hiftoriam decantari. In priori igitur
ejufdem follemnitatis celebritate, cum iple dominus Abbas matutinorum folle-
ntniis interfuiflet,’ & pro honore tanti Martyris, cum laetitia tripudio decantata:
e flent, diflo Benedicamus Domino, ecce idem beatiflimus Martyr pontificali
ftola redimitus, videntibus cunftis qui aderant, ab antro cryptarum egreditur,
& quali gratias agens in medio chori acceflit, falutatoque fan£to altari, more ca¬
nonicorum verius Abbatem, deinde dextrorfum, poft liniftrorfum fratres incli¬
nans rediit. Ex qua ejus vifitatione & falutatione fratres cum beato Patre jucun¬
dati , in obfequiis ejus, ufque ad noftra tempora, lingulis annis devotius infiftere
ftuduerunt. Nunc confiderandum nobis eft, fanftos Dei laudibus, quas in eorum
veneratione, Trinitatis omnipotentiae a devotis cum devotione & mentium puri¬
tate offeruntur intereffe, & caeleftium agminum beatis fpiritibus in iplis delega¬
ri , & juftorum pia defideriorum vota, ad ipfa Trinitatis facraria ab eis praffenta-
ri. Monachi denique Bellogienfes excitati tanti fama miraculi, quoniam ab eo¬
dem Patre fubipfotemporis articulo regebantur, feftivitatem ipfius j martyris
per fuccedentia tempora cum hiftoria cantus celebrare delegerunt a .

5. Regebat venerabilis Abbas, ut jam prafferiptum eft, multa coenobia in Lo-

tharingia, & in Francia, in quibus quamplurimos probatae vitas viros, & regulari
tramite exercitatos praefecerat, & pro lege eis conftituerat, ut fingulis annis
huic ecclefi® matri fua: fe repraefentarent. Fa£tum eft autem, ut una dierum, ipfo
domno Abbate in capella fua, quam in honorem gloriofi pontificis Nicolai aedifi¬
caverat, & quinto-decimo Calendas Novembris confecrari fecerat, Miflas in ipfa
dedicatione celebrante, adftarent illic feptem Abbates, ex numero difcipulo-
rumejus, cum multis fratribus pro devotione ipfius dedicationis, & reveren¬
tia tanti patris , obfequiis ejus defervientes . Officio ergo Miflae honorifice ,
ut decebat, decantato, cum reverendus Pater prasfationem dixiflet, & circum-
ftantes refpondiffent, ad altare fe converterunt; utunufquifque pro de¬

votione & pofle fuo, orationum libamina Deo offerret; videruntque hominem,
fi tamen dici debeat homo, prope menfura cubiti unius, toto corpore a terra fub-
levatum. Quod cum alter alteri quali nefeienti nutibus infinuaret, tanta vifione
omnes attoniti hunc beatum virum extra hominem dicebant. Puto tunc eum iilis
caelorum agminibus, non folum voce, ut in ipfa Praefatione oraverat, verum
omnibus omnino mentis affe&ibus admixtum, divinaque illa & facro-fan£ta my-
fteria in propitiatoriodeificae exauditionis cumfumma cordis puritate celebraf-
fe; 3 c idcirco ficut mente, fic corpore elevatum fuiffe. Legimus b Mariam JEgyp-
tiacam in illa fua folitudine, cum Zqfimas eam rogaflet pro pace univerfalis Ec-
elefiae fufis precibus Dominum exorare, ipfam in aere raptam diutius orafle, cum
haec ergo de illa poenitente, Zofimo referente, credamus ita efle, non debet no¬
bis incredibile videri, quod tantus vir, tam reverenda Sacramenta celebrans,
potuerit a terra in aere fufpendi.

6 . Cum quodam tempore illa memorabilis dominica: Paflionis celebritas, die
fanfto Parafce vem, occurriffet, & ipfe domnus abftinere a cibo prorfus deliberaf-
fet, fed quadragefimalis exercitatione jejunii evifeerata fenilia membra id exple¬
re fine aliquantula recreatione nequirent, uni miniftrorum, cui plurimum 1'e cre¬
debat , fecretius injunxit, ut cineres fibi cum lymphae fimplicis poculo fubmini-
ftraret. Minifter ergo juffis Patris paruit, & fenior refe&urus acceflit: qui cum ci¬
neres pani fuppofuiffet, mox ut deguftavit, falis faporem in ipfis deprehendit, &
in lymphae potu excellens vinfi perfenfit. Convocans denique miniftrfi, cur hf c
fibi miniftrare praefumferit increpavit; qui cu fe talia miniftrafle omnimodis de¬
negaret, praedi£la ab eo Pater repofeit; minifter certius, & ut fibi vifum fuerat in-
duftrius, eadem reprsefentat; fed, Dei id operante mifericordia, prior reforma¬
tur in faporibus gratia, ficque reverendus heros Dei donum fumit agens gratias.

Nos

« Hoc etiamnunc perfeverat, non in Relliiocenfi folum monaiterio, fed & in aliis quoque, quibus Ri-
chardus aliquando prxfeftus fiiit.

i In Vitis Patrum.Adi Rofvveydum, itve Bollandianos ad diem 1. Aprilis

Digitized by

Google

B. R ICH ARDI ABBATIS. 4 tp

Nos ufque ad noftra tempora fcyphum a ihum vidimus confervarnm, in quo talis ajw. ch
virtus ad omnipotentis Dei emiouit gloriam * i 9 \$'

7. Idem cttra pedes Crucifixi illius deofpularetur, quem Nicodemus ad formap ,4 - Jun *

Salvatoris fimilitudinem fculpfiffe dicitur-, & pio mentis affeftu clavorum yulne r Crucifixu*
ribus compaticns, fuper eos lacrymaietur, ab ipfxus imaginis dominicae peplis la- J.

cryma: fuper caput ejus feruntur cecidiffe. p».

8. Henricus imperator Auguftus, huic patri fideliffimus amicus, quem multis

impenfis auri & argenti,veftium b & ornamentorum, faepe numero muneraverat, L^Jna-
ad hanc civitatem afeendit, in vifere & videre novas ftrufluras claullri & officina- fterium vi-
rum. Cumque fijftentantibus eum venerabili Patre, & epifeopo Heymone, clau- fitat '
ilrum intraret noviter conftru£tum,illud Davidicum mox intulit: Hac requies mea <I4#

in faculum facultate habitabo quoniam elegi eam. Quod di£lum altius infedit cordi . cu jf
Pontificis,& fecretius Abbatem allocutus,-Si hunc,inquit,retinueritis, & ut de fide- fi«i 7 nona.
xat monachum feceritis, omne Imperium peffumdabiris, Tunc fenior alta confi- chus -
deratione intra cordis fui receffus, verba Pontificis coepit trutinare, & qualite r
Imperio, quod fucceffore carebat, confuleret, & Imperatoris defiderio fatisfa-
ceret, jugi meditatione pea*ra£tare, Tandem Spiritus confilii, fcientise& pie¬
tatis, in id animum ipfius infpira vit, ut in conventu fratrum I mperatorem evo¬
caret , de animi fui propofito illum diligenter inquireret. Imperatore verorp-
fpondentecumlacrymis, per Dei mifericordiam, fui animi propofitum & vo¬
tum effe, fub eo & per eum in hoc loco cum fratribus, mutato habitu, Deo velle
militare. IUicopiiffimus Pater inquifi vit, fi fecundum Regulas praeceptum, 8 c
Cfirifti Domini exemplum, obediens vellet effe ufque ad mortem. Illo autem

cum multa devotione id profitente, ftatim fenior fubintulit; Et ego ut mona¬
chum vos fufeipio, & ab hodierna die animae veftrae curamXubeo; ideoque quod
ju ffero cum timore divino vos facere volo. Tunc eo omnia quae juberet, fe cum
divino adjutorio impleturum fpondente: Volumus ergo, inquit venerabilis Ab¬
bas, & praecipimus, ut ad gubernandum a Deo vobis delegatum Imperium re¬
deatis , $c cum timore & tremore falutem totius regni ut jufti tenax pro j>offe per¬
agatis. Benigniflimus itaque Imperator, & vere monachus, fponfiomsfuaenon
immemor, licet invitus Patris parujt imperio, & jura regni rurfusfufeepit dif-
ponenda, frequentiufque venerabilem Patrem accerfiens, majores Imperii
aftiones ejusdifponebat confi lio. Cumque pluribus annis fumrnas pacis exerci¬
tio Imperium adminiftraffet, ultima valetudine ad extrema deducitur.

p. Haec de multis quae relatu feniorum audivi, & meminiffe potui, ob amorem
tanti Patris pofterorum memoriae feripto affignare ftudui, hortatus ac magis juf- jjjJjjjJS*
fus ab illis, quibus e jus inhae ret recordatio fpecialius, omnibus tamen illius aevi
patribus & fratribus dulcis admodum & praedicabilis, orans ejufdem patris inter-
cemone a Chrifto Domino cun6tis anxietatum mearum nodis relevari/ & quid¬
quid a laude ipfius minus jufte peregi, vel fi quidfiniftri in hujus narrationis ma¬
teria contraxi, innata fibi pietatis clementia abolere & indulgere dignetur, ut
fua laus & nobis hinc perpes habeatur. Abbatem foveat, miferans monachos
tueatur, Pontificem lalvet, clerum fervet, populumque gubernet. Arnen.

Miraculum excerptum ex vita fantti Sollemnis .

Ex mf. cod. Bibliotheca Regia .

Igitur dum quadam dieRiCHARDUS Verdunenfis coenobii venerandus ab¬
bas Turono fanfti acConfefforum confefforisMartini rediens Blefim venit; &
hoc ejus in animo fedit,ut ecclefiam fanfti Sollemnis c orandi gratia adiret, conti-
AtlaSS.Ord.B,Tom. VIIL Gg iij git

a. Hic icyphus hodieque ia (aerario monafterii Vitoniani fervatur.
i Servatur ibidem S. Hentici cingulus, quem ille monafterio dedifle dicitur.
e Obiit Sollemnis in agro Turonenfi, cujus corpus cum Carnutas deferretur , Blelu depolitam eft
ubi ecclefu infignis in ejus honorem extrufta fuit J, hodie in cathedralem convetfa \ De his vide Gre8o-
riunt Turonenfem Jib, de Gloria Conf, eap. »1. Sc aotas cum additionibus k ad hoc caput.

Digitized by {jOOQie

47° VITA

ann.ch. git ut cunfla plebs illius caftri, tanti viri adventus non ignara , eo quod fandum
1046 virum adveniffe gaudebat,conveniret,cujus inceflabilibus precibus vir illuftris fa-
u. Jun. t ig atus y ut Miffam ei celebraffefr, acceffit ad altare Dominicum ante fepulcrum
beati viri Sollemnis politum, veftibus, ut facerdotalis mos exigit, indutus, atque
inibi Deo hoftiam vivam immolaturus. Poft Evangelium vero, divina clementia
operante,pulpitum petiit, ut fermonem plebi circumfufae undique faceret, quam
pabulo verbi divini egere fentiret. Animadvertebat namque parum prodefle cor¬
poralem efcam, nifi mens intrinfecus perciperet fpiritalem. Ergo dum multa in¬
ter quaedam de paritone Domini infereret, & populus omnis quae ab ore viri proce¬
debant diligenter exciperet,fermonis fui curfum ad eam orationem pervertit,jqua-
liter perfidus Judaeus latus Domini in cruce pendentis lancea pupugit, & ut mox
fanguis& aqua ab hinc cucuFrit. Dum vero talia plebi intimaret, & hoc verbum
imbre caelitus miffo rigaturus in cordibus omnium pullularet, confeftim cernen¬
tibus plerifque fratribus ecclefiae, & quibufdam bonis laicis viris, immenfa cla¬
ritas d$ caelo lapfa crucifixum omnem circumfulfit, ac dehinc aqua cryftallina a
latere ipfius mirabiliter fluxit. Et qui viderunt teflimonium perhibuerunt, Ac ad
hoc res ipfa corporeis fubje&a teflimonium eorum plurimum confirmat, poteft
namque cerni tangique, ut cetera quoque quae ejufdem naturae perfiftunt. O mi¬
ra Dei pietas, aqua ex ficco ligno emanavit, quod tellus jam innumerabilibus an¬
nis tranfa&is non alluit / Idem quoque miraculum modo Dominus nofterjefus-
Chriftus nobis oftendi voluit, quod populo Ifraelitico, quando eum fitis ardore
languidum aqua de petra durifiima produ&a potavit. Nam ficut ille vifa Dei af¬
fluentia laetus atque refertus abiit, ita nobis ingenti Dei virtute oftenfa, unufquif-
que gaudens in fua remeavit. Hanc vero aquam a latere Crucifixi cadentem ba-
rillus quidam excepit, Ac medio tenus ea plenus exftitit, qui intra altare defoffus
fleram aquam poftetis ad memoriam recolendam confervat,

Pe miraculis beati Ricbardi abbatis bujus loci ,
£* wf. cod. fanfti Vjtom Vitdunenfis ,

omfir vtf* Excellentiffimus ille quondam cadeftium fecretorum contemplator fubtiliff;-
. mus qui inreverberata acie interne oblitus vim verbi divini confpexitcun&iscla-
quique magiftri recumbens in peftore arcana ipfius fummae divinitatis, quo
propinquius eo epotavit dulcius,ad confolationem noftrorum infortuniorum facias
i :recur f us j ait in Epiftola fua: Nolite , inquiens ^mirari fi odit vos mundus . Quocirca

}! i 3 . mec nobis mirum debet videri,quia nec novum aut recens aliquid nobis accidit,cum

mundi flatus quotidie defluat in deterius, & fint homines fe ipfos amantes, fle ideo
non qua funt Jefu-Chrl(ti, fed qua fua funt finguli quarentes. Prafertim cum
fciamus fi animo inducere velimus, antiquiores nobis patres flepaflores in hac
Ecclefia multa paffos adverfa, tum pro fidei Catholica defenfione, tum pro quo¬
rumdam prapofitorum iniqua amulatione. flue accedit quod venerabilem Ri-
chardum abbatem, bonis omnibus fuo tempore imitabilem, quem non folum Lo-
tharingia, verum etiam Francia fidenter defiderabat Ac Burgundia, quorumdam
infe&atione perturbatum fuifle novimus a fede fua. Qua de caufa vir fpiritu man-
fuetudinis & humilitatis plenus eorfi infeftationibus ad horam ceflit, ne ejus prae-
fentia plus gravaretur a Deo fibi commifla ecclefia, ac fecretum fuae converfationi
in eo monte, qui Rumbercb dicitur,qusefivit locum ubi habitaret fecum.Quo poft-
quam acceffit, arduumque montem afleendit, jam qualiter fecum habitaverit,
quibus vigiliis feu jejuniis corpus afflixerit, qualiterve ibi per biennium conver-
latus fuerit, quot fanfli tatis indicia finitimis reliquerit teftantur nonnulli,qui ad¬
huc fuperfunt, qui etiam ea ab his qui viderunt fideli narratione perceperunt.
Contigit enim aliquando duos fratrum noftrorum, quorum uni nomen Stephanus,
alter vero Cono eft di&us, per Romarici montem habere tranfitum, ubi quiefeen-
difivedietandigratia, quia ficpofcebattemporis incommoditas, hofpicium ac¬
ceperunt; cumque uni eorum poft cibum quiefeere laflitudo & fenilis imbecilli¬
tas facile perfuafiflet, alteri vero vifum eft arduum illum montem confcendere,

& fi-

Digitized by

Google

B. RICHARDI ABBATIS. 471

& (itum loci, habitationcfque perluftrare. Cum igitur verticem montis fubiflet ,
& huc iilucque circuitus fuos evolveret, venit tandem ad cujufdam antiquiflim®
anus, cui nomen Gisla, diverforium. Dumque alterna tira multa conferrent, & il¬
le utpote ab anu, & multorum annorum fenili ®tate jam praematura,antiquarum
rerum inquireret monimenta,illa de benedi&o patre noftro Richardo quaedam re¬
tulit in haec verba: Habui, inquiens, quamdam honeft® vitae magiftram, quas me
in hoc loco juvenculam diligenter educavit,quae etiam de illo veftro, quem dicitis,
abbate Richardo, inter cetera fan&itatis ipfius prasclara monimenta duo refere¬
bat memoriae digna miracula. Aiebat ergo quod eo tempore, quo idem venerabi¬
lis Abbas hunc inhabitans montem, arduam fibi indixerat converfationem, fuit
<juidam leprofus qui pro ftipe petenda fipguiis diebus huc venire folituserat.
Cumque a contubernali e jufdem venerandi fenioris famulo reliquias de menfa e-
jus fufciperet, defiderio percipiendae lalutis nefcio qua i'pe ille&us, nili forte di¬
vinitus, quatenus tanti viri vita eo clarior circumquaque redderetur, eumdem
domefticum abbatis rogavit, ut fi quando idem reverendus heros balnearetur, ei
intimare dignaretur, quia fpe folpitatis percipiendae ipfo balneo vellet lavari.
Petiit & impetravit, & Deo donante mundus & fanus a balneo exivit. Quidam de¬
inde homo per aliquot annos vifu oculorum orbatus pervifumfe monitum fuilfe
-dixit, ut ex aqua, qua vir Dei manus ablueret, oculos libi lavaret, 8 c vifum re¬
ciperet. Afcendit igitur, & praelibatum domefticum eamdem aquam rogavit,
accepit, oculos lavit, & continuo vifum recepit. H®c itaque anus, illaque, ut
dicebat, oftoginta annos montem illum inhabitaverat, fub teftimonio verita¬
tis a magiftra fua Dei famula audita quia fratri noftro fideli narratione perftrin-
xit, & ille nobis retulit, hic ob memoriam tanti Patris celebrandam pofteris fcri-
pta reliquimus. Sane nefcio qua focordia illud fit tacendum, quod per fuccedentia
iibi ora divulgatum, & ad nos ufque porre&um folet celebrari per ora multorum.
Nam cum quodam tempore, &c. Miraculum de cineribus in Jalem converjis , iis¬
dem omnino verbis narrat , qua habentur fupra num. 6 . nec plura habet ,

Epiftola monachorum fandi Vitoni Vtrduncnfts ad monachos fandi Pant aleonis

Colonienjis .

fix mf. cod. fan&i Vitoni Virdunenfis.

D O m i n i s & patribus fan£lx Colonienfis ecclefi®, fratres de coenobio bea¬
ti Vitoni Virdunenfis falutem in Domino.

Quoniam veftra fanff itas a noftra parvitate narrationem flagitat de portione
reliquiarum egregii martyris Pantaleonis, unde vel quomodo feu quo tempore ad
ros devenerunt, ficut a majoribus noftris fideli narratione comperimus, breviter
infinuare decernimus. Nec tamen hoc agere aliqua inftigat prasfumptio, fedfola
illa vera d ile£lio,de qua dicit beatus Gregorius quia numquatn eft amor Dei ocio-
fus, operatur enim magna, fi eft; fi vero operari renuit, amor non eft. Nullus fa-
‘ne hanc tantillam narrationem al iqua falfitate fi&itiam exiftimet, quoniam non
alia dicimus, quam qu® gravium & fidelium virorum teftimonio probare perfaci¬
le eft. Alioquin melius eflet de his & fimilibus reticere,quam pro inani favore ali.
cujus aliquid falfi dicere. Igitur jam nunc narrare incipiamus.

Tempore quo Conradus fucceflor Heinrici pii augufti Romanum gubernabat
imperium, fuit in regno occidentalis Franci® quidam Gomes, Odo nomine, fe¬
cundum fxculi hujus generofitatem m agn® nobilitatis, plurimz potenti®, mul¬
ta faflionis,bellorumque frequentia clarus. Is jure hereditario poftidebat caftrum
quoddam fuperMofam litum, Comttiarceiumdiftum, in quo continebatur ho-
norabiliter templum, ficut etiam nunc infpicientibus claret, multis fan&orum
patrociniis adornatum, quod in honore facro-fanfti martyris Pantaleonis Domi¬
no fuerat dedicatum. Quod fane caftrum non minus patrocinio tam praclarilfi-
mi martyris gloriofum, quam antiqu® nobilitatis gloria clarum, quidam comes
ipfius indigena a patre przfati comitis in hominium fufceperat, &, ut mos exige¬
bat , fidelitatem ei juraverat. Quo defun&o, jus alienum inique in jus transfudit
fuum fidelitatemque & hominium jufto heredi facere comtemplit. Tunc ille ira
Ad a SS, Ord. B. T om. VIII. G g i i i j & in-

AN CH.
104 6

14* Jun.

Confer vito
num. 11 .

Digitized by L.ooQie

472 VITA.

ann.ch. & indignatione nimia fuccenfus coa&a fuorum validatnanu, caftrum obfidione
104 6 cinaimdcdit, quam fatis nimiumque in dies perurgtns, prasterfpem cun&orum
1 4 . Jw. fubitoferis effra£hs caftrum ingreditur, rebelles fopremo periculo donat, flam¬
mis viflricibus omnia vaftat.

Prasfidebat eo tempore noftro c^nobiopise memoria? domnus abbas Richardus,
moribus honeftus, verbis facundus, aftione religjofus, cunftis fan£Utate & bonita¬
te confpicuus. Hunc non folum Imperator Heinricus, vel fucceffor ejus Conradus,
verum cuttfti proceres Lotharingi*, Francis fle Alemanni* pro vitas merito ni¬
mium diligebant, & ut patri cariflimo in omnibus obtemperabant. Hic ergo re¬
verendus Pater illud Apoftolicum retinens corde fle exercens opere,Pacem,inquit,
feftamini invicem fle in omnes, Illud quoque, Beati pedes pacem portantes; illud
nihilo minus, Beati pacifici quoniam filii Dei vocabuntur, cum quodam fuo mo>

N ? 0TA * nacho, nomine Gervino, quem poftea praefecit ecclefia? fandi Richarii, ad tan¬
tum difcrimen advenerat, ut efferam Principis rabiem aliquatenus temperaret,
& rebellium obftinaciflimam perverfitatem quoquo modo frangeret. Sed votis
illius id tunc obftitit, quod fortiter furentes adverfarii jam caftrum irruperant,
jam incendio cun&a vaftabant, jamque armigerorum indifciplinata rabies facri
templi ambitum perniciofa temeritate fpoliatura intraverat . Venerabilis autem
Pater,quod folum tali periculo profpexit fupcreffe,medias gladiatorum turbas in-
greffus, diftri&is mucronibus fupplices cum piiflimis obteftationibus offerebat
manus,donec vidores vidis pro reverentia Dei fle tanti intercefforis parcendum
acclamarent. Praefatus vero bonae memoriae Gervinus, tunc ecclcfiae noftrae apo-
cryfiarius, pio ftudio flagrans dum fanduarium ingredi vellet, occurrit uni armi¬
gerorum, qui reverenda pignora fandorum corio infutafub chlamyde fibicela-
bat.Mox anxia viri Dei devotio coepit fecum volvere, quomodo ad tam inaeftima-
bilem thefaurum poffet pertingere.Tunc apprehenfum illum educit a turba feor-
lum, primumque blandiciis foius folum aggreditur, dein pullat minis fle terrori¬
bus , ad ultimum diu multumque laborans, pretio tamen compenfato, quod fatis
nimiumque defideraverat confequitur, fle fic demum feniori fuo poft laborem
quiefeenti extra terminum loci lastus fle hilaris pro tain amabili commercio focia-
tur. Cui exponens omnem rei ordinem', fimulqiie fandas reliquias retegens, mi¬
rum dido, led non mirum eventu, quia fic voluntas Dei fuit, repperit in loco quo
corium diffuit teftimonium veritatis, videlicet, fchedulam feriptam continen¬
tem fic:Brachium fandi Pantaleonis martyris, cum minorioffe brachii protomar*
tyris Stephani, fle aliorum offa fandorum quamplura. Qua perleda,inopinato mi¬
raculo exhilarati,trahunt ab imo pedore alta fulpiria, fle mox praedulcia certatim
irruentes infandos figunt ofcula,interque gratiarum adiones fundunt lacryma-
rum larga flumina,fle protinus ad fua fine mora redeunt ovantes,nobilemque the¬
faurum in ferinio cum aliis fandorum reliquiis condunt.

Per idem vero tempus quf dam fandimoniales ad innormandam fandj religio¬
nis formam in monafterio fandi Mauri noftrae civitatis Epifcopi funt ah eodem
beatas recordationis patre Richardo addu£lae,quae cantum de faepefato beato Mar¬
tyre ,quem infuis partibus didicerant ,crefcente in dies nomine fle merito marty¬
ris , ejufdera cfnobii fororesdocere ftuduerunt. Parvo autem intercedente tempo¬
re defundo venerabili patre, fucceffor ejus domnus abbas Vvalerannus refponfo-
riam fuos difeere fecit,fle ex tunc ufque hodie pro amore fle veneratione fandi cum
magno tripudio in noftrocoenobio^anitur. Subfequenti deinde tempore, quidam
nofterapocryfiarius, illius fenioris noftri faepe nominati confobrinus pariter fle se¬
qui vocus , fub beatae memoriae abbate Grimoldo fecundo ipfius fucceffore, paratis
impendiis auri 8 c argenti brachium pretiofi martyris cum illo offe de brachio primi
martyris Stephani, ficut hodieque cernitur, honorifice decoravit, 8 c nunc adhuc
vivit in eodem apocryfiatus perfe verans officio ferme odogenarius, teftimonium-
que verbis fuis reddit feriptis noftris. De minoribus vero articulis, qui cum bra¬
chio recondi nequierunt, vel qui ad beneficia impertienda in ferinio fervati funt,
tranfmittimus veftrae fanditati cum reliquiis venerandi patroni noftri Vitoni, 8 c
Theodorimartyris.Taliter ergo egregii martyris patrocinium noftra ecdefia pof-
fidet per nonaginta 8 c eo amplius annorum curricula, largiente, &c.

Digitized by ^.ooQie

B. RICHARDI ABBATIS.

473

ANN CH-

ALTERA VITA B* RICHARDL

Ex Chronico Virduncnji Hugonis abbatis Flaviniacenjis .

x.T^\E functo Adelmaro abbate monafterii fanfti Vitoni 5-Kal. Janua- Ricfar d»

I J rii, Adelardus fubftitutus eft. Et hocdefun&o 13. Kalendas Januarii, pneceilorcs '
Ermenricus fucceffit, qui in quantum valuit locum ampliavit. Hoc etiam ad fu-
perna tranfvefto 5.Kalendas Septembris Rohaldus fucceflit,& Rohaldo Lamber-
tus. Poft quem raptus eft de coenobio fan&i Felicis Me^tenfis domnus Fingenius,
Scotorum progenie oriundus, quia locus idem per manum laicam aliquantulum
negle&us erat, ad reftaurandum eum ibidem Abbas eft ordinatus, Cujus adven¬
tum, peregrinationem & converfionem qui plenius nofle defiderat, in vita Theo-
derici eximii Mettenfis epifcopi fcire poteft. Et hoc quoque defun&o, cum jam
poft Adalbertum*,Virdunenfem epifcopatum H e imo fortitus eflet,domnus Ri- » nl AdaI
chardus locum il lum regendum fufcepit. Cujus vitam, mores & a&us, nobili- b«o duu
tatem generis, initium converfionis, ftudium religionis, & perfe verandam perfe- tH '*
Bionis, humilitas noftra, fenfu licet tenui ,& ferraone ruftico defcribere glifcit ;
quia fi quid fumus, cum nihil limus, totum poft Deum & fan&os ejus adfcriben-
dum eft meritis ipfius. Unde invocandus eft nobis fpiritualiumdiftributor carif-
matum Spiritus-lan&us, ut beatitudinem ejus fuo quidem fenfu, noftro ore enun¬
tiet , ut laudetur in operibus fuis, & appareat mirabilis in fanftis fuis.

2. Exftitit igitur nobiliflima Francorum ftirpe progenitus, Scab ipfls infantiae
rudimentis, litteris liberalibus in ecclelia fanftae Mariae Remenfis inftitutus. Quae
ecclefia tanto tunc vernabat religionis decore, tot perfonarum nobilium &reli-
giofarum, quas ipfa in (e educaverat, libi adplaudebat honefta numerolitate, &
decenti honeftate, ut religione ipfa praeemineret omnibus eccleiiis Belgicae /for¬
maque eflet omnibus honeftate vivendi, re£tequeconverfandiincaftitate, in
fcientia, in difciplina, in correptione morum, in exhibitione bonorum operum,

&c.In hac ergo ecclelia religiofae indolis puer RicharduS, litteris traditus im- Jrdm im¬
buendus, brevi lingula percucurrit, quae magiftrorum follertia percurrenda li- ««•
gnavit. Coepit jam altiora meditari, & quae a magiftris non didicerat, vivacitate
& pcrfpicacia docilis ingenii attente rimari, ut agnofceretur ab omnibus, magni
eum futurum efle praeconii, quem lic commendabat acumen intelle&us, fecreto¬
rum & myfticorum capax, cooperantc & praecedente gratia Dei. Tranlivit ita¬
que in eadem urbe proliciens ufque ad perferam incrementorum aetatem, & qui
erat acer ingenio, ftatuit libimct ipfl normam vivendi, recidens in fe noxia, quae
in aliis follerti vigilantia reprehendebat. Probat hoc religiofa vitae ejus con vcr-
fatio, & continuata malorum redargutio, qua tantum abundat animi ejus dire£ta'
fimp licitas, ut pro zelo Dei, & aemulatione juftitiae, Praecentoris & Archidia-
coni ei officium committeretur, Scraagifterio ejus difpofitio Remenfis ecclefiae
traderetur. Cui officio quam ftrenue, quam prudenter, quam follerter invigi¬
laverit , ne nimii fortafle laudando inveniamur, filere decrevimus; maxime cum
& filentium ipfum, laus ejus fit; quia fi totam fubftantiam noftram in laudibus
ejus fuperextenderemus, minus eflet quod diceremus ad id quod dicendum eflet.

Jubilat in laudibus ejus Remenfis ecclefia, quia & ipfa ejus devotio, qua in ea fi¬
deliter laboravit, laus ejus eft. Utebatur poteftate fibi tradita in aedificationem,
non in deftruftionem, habens libertatem vocis, judicio fuo confutare reos & con¬
vincere , nulliufque perfonam in judicio accipere. Quibus rebus ita cognitus erat
omnibus, ut abfens etiam, pro fui reverentia, & inflexa conflantia, a cun-
His timeretur, & pariter omnes, fenes cum junioribus, Richardi inadulatam
gravitatis cenfurara reverebantur. Erat enim vere religiofus, orationibus conti¬
nuis vacans, cui etiam moris erat Pfalterium ex ordine quoquo die dicere, & pri¬
mos quidem quinquagenos proflando, manibus ad terram deflexis dicebat, quin¬
quagenos ere£tus, quinquagenos proftratus toto corpore, fed fufpenfus, articulis
pedum manumve fuftentatus perorabat. Solebat etiam ante crucem orationes
quotidianas dicere, quarum haec erant omnium verfuum initia.* Adoro te Chrifte

cru-

Digitized by KjOOQie

474 VITA

AN chr crucem adfcendentem, & benedico te. Quas cum die una multa peroraffet inftan-
i°4<5 tia, furgens ab oratione, & Crucifixum cum lacrymis aipiciens, audivit vocem
«4* J un ’ dicentem fibi \ Tu me in terris benedixifti, ego benedico te. Et elevata dextera,
qui erat in forma crucis benedixit eum, Qua dulcedine compun&us, gratias egit
Sacerdoti fummo, & coepit jam tanto artius perfeftiora meditari, quanto gratio-
* itoto; fiorera circa fe agnofeebat dulcedinem miferentis Dei. Hoc nos Rodomi * pofiti
nwgi. a viris religiofis audivimus, qui & ipfi fe fatebantur audiviife ab Hugone, cogno¬

mento Grammatico, virp ftrenuo & religiofo, Rothomagenfis ecclefi* archidia-
. cono, qui Rem is in ecclefia fanflae Mari* praefens adfuit quando haec gefta funt.
nJoT3* Verum, cum in dies fervore religiofi propofiti, ad altiora penna devo tionis
fcipiend» fuftolleretur, & contemtores mundi,fuimet ipfius abnegatores mirare tur,Deum-
£9gltat * que in figura crucis pofitum veneraretur, fequaces fuos ad fe invitantem & dicen-

tem: Qui mihi minijlrat mefequatur , rememorans quia parum effet miniftrare
Domino, in quo nulla effet perfeflio, nifi & fequeretur eum; delegit Deo firmiup
adhaerere, quoniam bonus eft, & beati qui fperant m eum. C$pit igitur larga ma¬
nu , quae circa fe erant difpenfare pauperibus, & licet a primis annis, compaflio-
nis in eo opera claruerint; tamen quo amplius miferia faeculi, & fallax ejus gra¬
tia temnebatur, eo magis inftabat mifericordiae operibus, ut nudus Chriftum
fequi, & pauper pauperem imitari valeret, qui propter nos minoratus paullu-
lum ab angelis, de pauperibus nafei, & in praefepio reclinari voluit, ut effet pio-
Tum cibaria jumentorum. Ubi vero cunfta diftrafta funt, nec defideria dilatione
confopita, quia fan&a erant, quin potius augmentata, & cogitationum inundan¬
tium , quas perfe£lioni Audens fidelis anima patitur, violento impetu fedato, ad
portum quietis appulfus fixit anchoram fpei, quia deliberaverat jam ut iret, c?pit
anxiari quo iret, quem fibi locum ftationis eligeret, ubi plantatus, in interna
eordis amoenitate viridefeeret. Volebat enim hoc quod diftum eft patri creduli-
Gt».wk, i.tatis noftr* Abrahse .* Exi de terra tua &c, ad litteram implere; fed confiderabat
non fine fruftu fore, fi inter fuos pofitus, fa&ufque eis forma vir* honeft*, prae¬
beret eis exemplum fequendi Chriftum , adipifeendo religionis propofitum .
Confiderabat rurfum difficillimum effe, inter notos & affines gravioris propofiti
' intentionem apprehendere, ubi aliquando certa eft via periculi, incerta ialutis,

cum rei rahit hominem jam Deo proximantem amor propinquorum, & reverbe¬
rat aciem vultus, qua Deus intuendus effet,caritas carnis, & multimodae punitio¬
nes faeculi, quas non adeo graves fentit, qui oportunitatem fentiendi vitat & re¬
fugit . Inter has & alias multiplices repugnantium fibi invicem carnis & fpiritus
deliberationes, adfuit adjutorium Omnipotentis, & famulo fuo defudanti in palae-
ftra gloriofi certaminis, folatium praebuit cujufdam fidelis fui, qui fub chlamyde
mundanae dignitatis, abfeonditum gerebat probatiffimum militem Chrift i. Fri*
dericus nomen erat viro, &c. Hic Hugo Friderici C amitis progeniem exponit , &
modum quo in monafierio fandi Vitoni fufeeptus cum beato Ric bardo fuit-qua retu¬
limus fupra inJteatiFriderici elogio ad annum ion. Confer etiam qua in Vita bea¬
ti Ricbardididafuntnumm. 3 ,&feqq. Addit Hugo , quodqpiz venerabilis Ri-
chardus abfque permiffu & licentia Archiepifcopi Remenfis monadicum habitu
fufeeperat, conquerebatur etiam Canonicum fuae ecclefiae ab ea inordinate recef-
fiffe; quam ob rem eum conabatur repetere. Quod ubi ad aures Fingenii abbatis
pervenit, evocato eo, rem ordine pandit. Ille, patre confolato, Remenfi archie-
pifeopo chartulam mifit hf c continentem: Si fpiritu ducimini, non eftis fub lege.
Quam ille fufeipiens, & vim verbi diligentius intendens: Merito, ait, abiit, qui
Spiritu Dei duftus eft, & ideo a nobis repetendus non eft! Sic confutata repeten¬
tium eum calumnia eft; immo magis ad imitandum eum accenfa multorum devo¬
tio eft. Regebat tunc ecclefiam Remenfem Arnulfus Lotharii regis, qui quintus
a Carolo Calvo fuit, filius, &c. Pojl Fingenii Abbatis mortem in ejus locum fubjli-
tutus eJIRicbardus , qui ab imperatore accerjitus multa ab eo dona accepit , ex qui-
5ub eo bus monajlertum fandi Vitoni rejlauratum , maxime deinceps fub ejus regimine flo-

r«S. Vito- ruit. Qua autem tunc in eoprajliterit y fufius refert Hugo, qua , quia compendio-
riam°. naftC fi us * n p r * or *vita referuntur , hic ejufdem Hugonis verbis referre juvat .

4. Familiaritatem Regis & p>rincipum adeptus domnus abbas Richardus, in

brevi,

Digitized by ^.ooQie

B. RICHARDI ABBATIS, 475

brevi, fapientia, confilio, aftu, prudentia, & honefta converfatione eundis raa- ann- ch.
nifeftatus eft, ut in negotiis curialibus difponendis, nullus illo utilior, nullus pru- 1046
dentior, nullus validior aut acceptior judicaretur. Probat hoc principalis erga ' 4> Jun '
eum liberalitas, qua pro amore ejus Vijrdunenfe, cui prseerat, dilexit coenobium,
ut dona ei ingentia in auro & argento i in palliis & facratis [conferret veftibus, &
totum fe adeo in amorem ejus transfunderet, ut miraretur qui videret. Obtentis
igitur pro quibus abierat Abba religiofus, ad monafterium fuum re verfus eft;
coepitque velle fieri tanto propinquior Deo, quanto per gratiam ejus Regi&
Principibus, Pontificibus & quibufque praepotentibus erat acceptior . Coepit
enim totum fe follicitius divinis mancipare cultibus, dominicis die noduque vigi¬
lare laudibus, commjflbs fibi religiofis affuefcere morib us; itaut per totam Neu-
ftriam & Auftrafiam, Franciam atque Burgundiam diffunderetur fonus fandita-
tis ejus, fieretque omnibus in propatulo fandimonia ejus, Fuerat ad eum gran¬
dis undecumque concurfus: alii ejus fe fubdebant magifterio, poftpofito mundi \

fallentis lenocinio: alii filios fuos ei offerebant erudiendos, ut videretur jam mo¬
nafterium ejus monafteriis Nitri*, vel ^Egypti conferendum, pro nuraerofitate
fidelium illo confluentium, qui velut apes ad alvearia undique advolabant, di-
verfis virtutum fpeciebus onufti mentes, ut ili* mellis & cerae indifcretas cruri¬
bus & pedibus fub vehunt qualitates. O quales & quanti viri ejus claruerunt ma¬
gifterio ? quam pretiofa & devota Deo commiffa ei congregatio, dodrinis ejus ir¬
radiata , & exercitio artioris propofiti ad unguem informata! Probant hoc Galli*

& Germani* Pontifices, Duces & Comites, amore Chrifti ferventes, qui ex mo-
nafterio&difcipulatu ejus,monafteriis quos habebant aut patres pr*ficiebant,
fub tuitione tamen ejus & difciplina: aut fi patres inde habere nequibant, quos de
fuis patres facere deligebant, Virduni primo probandos, inftituendos '& morige¬
randos dirigebant. Ex quibus nos, licet juniores & moderni, plures religiofos, &
in omni theoria probatiflimos vidimus viros, angelica facie & habitu reverendos;
ut ex inftitutione difcipulorum patefceret, quant* religionis, gravitatis, & per¬
fectionis eorum magifter fuiffet, cujus eruditionis decus in difcipulorum clarebat
moribus. Crefcente fane numero difcipulorum, crefcebat cenfus honorum. Cla¬
rebat ubique nomen Richardi, fanditas ejus ubique praedicabatur, & nomen Dei
per eum clarificabatur.

5. Videns autem ecelefi* fu* vetuftiffima, & p*ne jam diruta fartateda, dele¬
git eis dejedis arhpliora jacere fundamenta, & in meliorem ftatum,& nobiliorem
novam compilare bafilicam,quod & brevi adum eft. Turres enim ecclefiae ipfius,
domnus Fredericus ex fuo fecit, cellarium, & refedorium fratrum. Dormitorium
vero cum dejedum reftrueretur, &; neceffaria domus pararetur, nec poffet nova
parari, nifi vetus mundaretur, accerfitis quorum effet operis & ftudii id explere,

&c. Laudat Friderici bumtiifatem , qui in confiruendis aedificiis viliora quaeque
opera exercebat . Hac in Elogio ejus fupra retulimus .

6 . -dEdificalta igitur nova ecciefia, majori ambitu & elegantiori opere, neceffa- Translatio
riura fuit, ut corpora quorumdam fandorum Pontificum tranfmutari debuiffent ‘ lic i uot

a . Tunc corpus fandi Madalvei incorruptum repertum eft, & in crypta fan- r3f,ulum *
d* Mari*, fub altari, in vafe marmoreo decenter repofitum. Tunc etiam fada
eft translatio duorum epifcoporum ,Hildini&Hattonis Nonas Mali ; &
ad dexteram crucis monafterii, ad dexteram fcilicet altaris fandi Johannis Bapti-
ft*, pofit* funt eorum reliquia. Corpus autem domni Berengarii b epifco»
pi & monachi, in ingreffu clauftri, tamen intra monafterium repertum, incorrup¬
tum inventum eft, excepto pede qui in vita ejus aruit, & cafula cum fandaliis ab
ejus corpore abftrada eft, & in thefauris ecclefi* cum reliquiis repofita. Corpus
vero ejus fandiffimum, fuperius verfus cancellos chori tranfmutatum eft, cafula
nova & fandaliis honefte procuratum, & e regione fepulcri, altare fandi Firmi-
ni, quod ipfius tempore ab eo inventuri eft, pofitum. At vero corpus domni

Dado-

* Confer Vitat nura. S. ubi hzc naulio aliter narrantur.

b De eo plura diximus in elogio Fingen ii abbatis fupra pag. a 6. de eo Necroiogium vetus Vitonianum •
iic habet: 4. Idus Augufti anno ■ Incarnationis Dominic* 949. obiit recoleitda memoria dominus Btringerus ,
eptfctpus viriunenfis & monachus, nobilis infiitutor hujus loci <$» renovator, qui rejeSis clericis hoc in loco'
monachos introduxit, &e.

Digitized by booQie

4 76 V I T A,

ann. ch. D A d o n i s epifcopi e regione duorum fupradi&pruro Pontificum, ad l*varafcj|i-
1045 eet crucis monafterii, ad finiftrara partem altaris fanfli Martini honorifice recoq-
14. }»n- ditum eft. Reliquorum vero Epifcoporum corpora infra chorum continentur,
& defuper tabulatum de lapidibus fe&is fle quadratis faftum eft. Attamen quin¬
que Epifcoporum corpora fuhtus pulpitum, quo Evangelium recitatur, contine-
ri a multis audivimus , quorum tamen nomina non tenemus. Pulpitum autem
Ifcfcn ti ?cre > cre bris tunfionibus in laminas tabulafque produ£Io,flc deaurato, faflum effe
rujpm* ° conftat fatis accurate & elegan ter, fle per duodecim tabulas, duodecim Propheta¬
rum imagines, duodecim Apoftolorura formas fubvehentium» fculptorio fle poly¬
mito operfe exarat* funt, Et haec quidem ad occidentalem partem, addorfum
fcilicet flantium fle canentium pofitaefunt. At vero adfeptemtrionem quatuor
fluviorum fpecies de paradifo emanantium ,-in quatuor partibus eminent, In gi-
rum autem, quo Evangelii recitator flans obumbratur, Abrah* offerentis filium,
Abel agnum, Ifaac benedicentis, & Jacob lupplantantis, & Tobia fepelientis, fle
David manufortis imagines agnofcuntur fimili opere compilat*, In facie autem
DominusJefusinthronomajeftatisrefidens,flcVirgomater, acBaptifta Johan-
nes cum quatuor E vangeliftis apparet, Porro dextra laevaque Domini, angeli fle
archangeli, cum cherubinfle feraphin Redemtori obfequiutn exhibent, Inftru-
mentum vero illud, quod parat# eft receptui textus Evangelii, Johannes Evan-
gelifta in fimilitudine aquilae volantis adornata In ora autem fle fummitate operis,
yerfibus hexametris auro digeftis, patris Richardi de votio fumma notatur.
Propitia,. 7. Propitiatorium lane fanflorum exornant corpora, quorum meritis floret
out Ecclefia, Et in medio quidem, alto fatis fle prominenti ciborio, lanftus quiefcit
Vitonus, redimitus frontem auro puriffimo, 8e gemmis pretiofiflimis, quibus
concluditur majeftas Dei incircumfcripta fle incomprehenfibilis, habens ad
dexteram beati Petri, fle ad iavam ejufdem beati Vitoni auro prominentes imagi-
pes, opere fa&as cadatorio, quas ambiunt columna ex ele£lro puriffimo, cum ba-
Ciboriiv fibus argenteis, arte fufili fle anaglyfo produfll*. Ipfum quoque ciborium Domi¬
nica Refurre&ionis, Apparitionis, & admirabilis Afcenfionis opere calatoricx
procenfis adornatur infigniis, habens ante fe altare facratum in honore fanfti Vi¬
toni fle omnium Confefforum; ad lavam autem altare facratum inhonore fanfllt
Pulcronii fle omnium Martyrum, habens 8c ipfum fuum ciborium, quo continetur
corpus ejufdem beati Pulcronii auro fle argento decoratum, Porro ad dextram al¬
tare in honore fanflli Poffefloris habetur, & omnium Virginum cum ciborio quo
Corpus ejus continetur, fimili opere adornatum* Altare vero majus in honore fan-
fli Petri apoftolprum principis facratum eft, ob privilegium ecclefia ipfius, qua
Akaris ma-- prifcis temporibus, inhonore ipfius Apoftoli, fle faila,&.confecrata eft. Ante hoc
|ons ' tafaula habetur aurea, auro mundo fle puriffimo, fle gemmis pretiofiffimisdenfiffi-
me conferta,opere mirifico fle artecalatoria fa£la, praferens imaginem Domini
fignum crucis tenentis,& fuperafpidemflc bafilifcumambulantis, flcdextrala-
vaque imagines apoftolorum Petri fle Pauli e jufdemoperis fle metalli. Ad quorum
vettigia procumbentes cerneres imagines domni patris Richardi, fle Mathildis di¬
gne memorabilis , fupplices manus tendentes, & quafi utgrata hac eorum habea-
Aiwws. ge._ cur oblatio , alterius cenfu, alterius ftudio fa&a, fupplicantes %

... , S.Fafllum eft fle altare geftatorium ex auro puriffimo,interius mire fabrefafllum

opere confimili, ftudio Se largitione domni Herimanni Comitis, in modum tabu-
krum confertum fle compaftum; quod cum aperitur, fle altare eft, fle tabula ape¬
riuntur quibus fimoram adhibeas, quod eft inftrumentum Moyfi & Aaron ima¬
ginibus gloriofum , figuram Dominica crucis exprimit, Habet hoc a quatuor car¬
dinibus , quatuor E vangeliftarum hominis, leonis, tauri & aquilae fpecies, ex ar¬
gento opere fufili, prafatum altare-portantium, & fe invicem verfis vultibus re-
fpicientium, Super ipfum vero altare,brachium fandi Pantaleonis ponitur pallio
ferico in volutum, fle ligno inclufuro, argento & auro decoratum, quod attulit
eum corpore ejufdem a Nicomedia Colonienfis epifeopus, obtentum donoCon-
ftantinopolitani Imperatoris,quando pro ejus filia, Ottoni fecundo in matrimo¬
nio jungenda, juffu ejufdem Ottonis ad eumdem Imperatorem legatus miffus
eft, cum Epifcopis duobus, Ducibus & Comitibus. Et cum obtentis pro quibus

ierat,

Digitized by ^.ooQie

B. RICH ARDI ABBATIS.

477

ierat, licentiam redeundi accepiffet, & Imperator ei, fociifqurejtts munera plu- ann. ch.
ra obtuliffet & accipere renuiffent,corpus fandi Pantaleonis ab«o Archiepifcopus i046
petiit & obtinuit, & re verius Coloniam detulit. F uerat autem cum eo in expedi- l4 ‘ J un '
tione ipfa quidam ejus confanguineus dominus caftri de Gommarceio, & multa
prece obtinuit ab eo brachium corporis fandi Pantaleonis , quod & in,ecclefia prf-
fati caftri repofuit.E volutis poft modum aliquot annis,obfeffumeft caftrum ipftun,

& everfum atque fuccenfum;cumqueflamma tedis ecclefiae illaboretur, & victri¬
cibus globis interiora ecclefiae lamberet , dolens Sacerdos de combuftione fanda-
rum reliquiarum, cuidam armatorum ut ecclefiam ingrederetur, & defuper alta¬
ri reliquias tolleret, fignificavit. Qui mox ingreffus, reliquias tulit & repofuit, &
cum ibi adeffet abbas, & brachium fandi praefentepresby teromarca argenti ei
vendidit. Quod domnus ipfe, cum Iciret pro ceno Martyris effe reliquias, Virdu-
ni gaudens attulit, & paratum argerito Scauro diebus feftis fu per altare ponitur.

Fecit & alia pluraornagienta, libros Evangeliorum auro & argento paratos,cruces
ex auro puriflimo 3. ventilabra argentea 2. librum Epiftolarum 1. argento para¬
tum, Miffale i.Colledarium i.fimiliter argento paratos.

p. Dedit & Henricus imperator calicem unum aureum pramaximum cum Don» H™-
gemmis pretiofiffimis, & patena ejufdem metalli, &,fcutellam unam de beryllo,’& . ^

pixidem unam de onychino, in qua fervaretur Corpus dominicum dependens fu-
per altare. Praeterea innumera dona auri & argenti, & praediorum, facrarumque
veftium, & phyladeria aurea & argentea & cryftallina cum fandorum reliquiis,
capfam auream infignitam reliquiis duodecim Apoftolorum, & cornua duo ebur¬
nea identidem reliquiis conferta. Fecit etiam memorabilis pater Richardus coro¬
nas duas ex argento & auro, & tertiam parvulam ubi dependerent Agnorum re¬
fles . Adverada quoque Comitifla dedit fando Petro cafulam viridem, cum
aurifrifio, & multi multa dederunt, quae enumerare longiflimum eflet. Unde
& in brevi fadus eft locus ille infignis. Ejus namque exemplo provocata proge¬
nies domni Frederici faeculo renuntia vit,& adhaerens difcipulatui praefati Patris,
praedia fua & patrimoniaecclefia; dedit.GoDEFRiDusComes pater Boracurti dedit,
inde relato filio fuo ab Italia, A dalberone epifcopo,cum eum parentes ejus in
ecclefia fandi Vitoni fepeliri mandaffeht, & contra eorum voluntatem in ec-_
clefia fandae Mariae fepultus fuiffet, pro requie anima: illius dederunt fando,Mi.
tono Forbacum. At veroH erimannus^w&Hezelo, filiumfuumG re. Herinwnni
e o r 1 u m in annis puerilibus Deo obtulit, & omnem devotionem fuam, ad eum
dem locum vertit. Dedit enim fando Petro & fando Vitono Haslud cum ecclefia’

in FefTeca unam ecclefiam, in Lotgericurte duodecim tnanfos, in Ermefrede,
gehem unam ecclefiam . De his fadum eft poft mortem ejus concambium, & de
dit pro his Comes Balduinus FlandrenfisBonvillare cum dimidia ecclefia’
Hevenges fimiliter cum dimidia, in Vitereio vineas, cum quadam parte eccle¬
fiae, in Harvia triginta manfos cum familia magna : fine ifto tamen conoambio,
tradidit adhuc praefatas ecclefiae Monnau, & ecclefiam cum filvafpatiofa, Fon-
,tagiam quoque cum.familia & vinea optima. Dedit etiam pro anima filii Gode-
fridi ex concubina nati, in clauftro tumulati, non tamen juxta fratres & patrem,
duas ecclefias, quarum una dicitur Ham, alia Gengearia. Fecit 8c veftes facratas
in ecclefia pretiofiflimas, & cum ecclefiam ipfam, prae eundis mortalibus, fuis
ditaffet bonis & poffeffionibus, ad ultimumfemetipfum Deo obtulit, & mona¬
chus fadus eft, ut in aeternum cum Chrifto regnaret.

10. Mathildis autem uxor ejus digne memorabilis, bonis pollens virtutibus
& mifericordiae ftudens operibus, in clauftro ipfius monafterii defunda vejnerabi-
liter quiefeit humata. Cujus ad caput filia eorum O d ilia, virgo facratiffitna, ”
locum habet fepulcri. De hac fermo exftitit, & nos a fenioribus audi-vimus* quod ram ‘
egreffa a finibus Bavariae venerit Virdunum quarta feria ante fandum diem Pa- P kn,ors -
fchse, volens cum patre & matre & fratribus diem Pafchae celebrare. Quam cum
vir Domini Richardus intuitus fuiffet, interhianda confolationis alloquia, an
aliquid infirmitatis pateretur interrogavit. Qua refpondente fanam fe effe, &
nullius aegritudinismoleftiarafefentire, ille prophetiae fpirituplenus, praevi¬
dens imminere tempus vocationis ejus: Vale, ait, filia, verefahms eternse

Digitized by uooQie

47 8 V . J # T A '

ANBtCH
1&4 6
>4- Jun.

„ filia, Nam cras hac in hora affumeris in gloria, Sc recipies a Deo pro bene ge-
„ ftis praemia fempiterna. Elegit enim te Deus fociam dfe lanftarum virginum,
„ quia jocundum ei in corde tuo virginitatis prseparafti habitaculum. Gbftu-
„ puit ad hanc vocem pii Patris ancilla Dei, & quia virum De» credidit nonpof-
fe mentiri, verbis ejus credula, c?pit de fine fuo traftare, exceffiis fuos pretra&a-
tt , & fuffragium confolationisSc orationis abeo expetere, At ille caput fan&um
fuper peftus fuum reclinans, 8 $ quafi jam per incorruptionem corporis Sc fpiritus
alterata effet, eam demulcens, confortabat fpiritum ejus in Domino, proponens
beatam eam fore quam certum erat ad nuptias Agni feftinare. Pofthaec eam re¬
ficere juffit, omnibns mirantibus quomodo eam fanam,& vegetam in craftino mo¬
rituram pradixerit. Incraftinum autem liquore fan&iolei ab eo inunca , cura
nullam gravedinem pateretur, mandato pauperum cura eo interfuit $c in eodem
quo laverat pedes pauperum loco, virqnr beatum intuita: Hac, ait, requies mea
in faeculum faculi / hic expe&abo diem Domini. Ad Mifsarum itaque fohetnnia
ivit, Sc cum communicaffet vivificis myfteriis, dolore aliquantulum pulfata ad
cellam rediit, & adveniente viro Dei cum fratribus exitum fuum orationibusmu-

niri petiit: Sc fic inter manus ejus in cinere Sc cilicio fe reclinans, inter verba ora¬
tionis lata fpiritum efflla vit. Et recedente beata anima, tanta illic emanavit fra¬
grantia odoris , ut nulli dubium foret veniffe illic au&ore in fua vitatis. Curatum
fane eft corpus ejus pia religioforum inftantia, & ufque in diem tertium inec-
clefia, pia fervatum lollicitudine & induftria ■ & fic Sabbata-fan&o, terra man¬
datum cum gloria,

Alii, virui-- n* hoc monafterio domnus Li b t h a r d u s Comes de Marceio, ad con-

luftres, ibi- verfionem veniensBaeJpdium contulit , Sc multis annis in fan&o vivens propofi-
k™. tUmu * to, tandem 4 Catalaunis, quo.eum ahedientiamiferat, defunftus &lepultus
eft, & demum Virduni relatus, in clauftro tumulatus eft Godefridus Dux,
- Gozelonis frater , ibidem fepultus, viginti manfos in Beurunes dedit,& fuafup-
’pelle£liie locum admodilm ampliavit. Bqdo etiam de Comitis-caftro, juxta
TheodericumComitem ibidem in ingreffumonafteriiquiefeit, Ludovicus
quoque Comes 8c monachus. Hildradus Comes Richardum filium fuum ,
poft Epifcopum, beato Patri baptizandum offerens, Baronis-curtem lan£lo,Vi-
tono dedit, & defun&us in Galilsa tumulari meruit. Non e ft autem facile refer¬
re , quot de di verfis partibus Franci», Neuftri», 8c Auftra 4 i», fpretis munda¬
nae vanitatis illecebris, fub difciplina Sc magifterio patris Richardi monafticae fe
fubdebant religioni. Ita namque in ejus amore fe transfuderant Reges, Ponti¬
fices & Potentes, ut fiimmo eum venerarentur affe&u, & patrem eum dicerent
patri», ob paternum ejus erga omnes affeftum, T quo cunflos fovebat Sc releva¬
bat. Erat enim pius in vultu, reverendus inceffuj feverus Circa reprobos, dulcis
ergabenevolos , forma honeftus, aftione compofitus, praeferens femperhone-
ftum utili, qui nullo terrore, nulla adulatione a vero fle&eretur, in obfervatio-
ne Regulf fer ventiffimus , in corrigendis vitiis prudentiffunus , in caftitate cle-
mentiffimus, in exhibitione bonorum operum perfe£tiffijmis.

iz.Baldricus igitur Leodienfis epifeopus, cum beatum Virum unice di-
Richndiu ligem, c^nobium Lobienfe divitiis opulentiffimum, ei tradidit regendum, ut
bien^ 10 " induftria ejus religionis in eo reformaret propofitum, quod videbatur a prifti-
no rigore immutatum. Cujus exemplo dele&abili provocatus, cum videretre-
ligiofam ejus converfationem in bonis Sc fen&is maribus^c incrementum rei igio-
TEdificat nis Sc monaftic* perfe&ionis in eodem excrefcerc gaudens miraretur , coepit
Ewwntit j atn majora meditari, & in fuburbia Leodienfi in honore Laurentii martyris
-monafterium b aedificari cdrtftituit. Evocato erga ad fe eodem Abbate, defi-
derhun fuom ei aperuit, 8c ut defiderii fui cooperator accederet monuit, 8c
obteftatus eft, adjiciens multum perfe&ioni ejus poffe proficere, fi ejus ftudio Sc
induftria domus Dei exftrueretur ^ in qua laus Sc gloria Dei devote dienoftu-

que

» Vit* au&or (apra nam. 9. ait Lietardum ia monafterio Cincii Maximini apud Treviros obiifle, e quo
ad finflum Vitonnm corpus ejus rektum eft, die 14. Kai. Junii in Necrologio Vitoniano memoratur a ubi
dicitur tx Cernat cenverfus, qui mult* dedit, &t.

b Monafterium S.Laurentii primam Ciam originem debet Erae lio epifcopo LeodienS, qiod ejtts fucceflores
' <Onfiimmarunt. Vide obfervationes ad Vitam S. VVolbodonis.

Digitized by booQie

B. RICHARDI ABBATIS. 47P

que celebraretur. Adquievit vif Domini, & congregatis artificibus, delegatifque ann. ch.
neceffariis fumtibus. Chrifto Domino adjuvante, & beato Laurentio cooperante, 1 °4-6
opus inchoatum agiliter perficitur, & dedicatur; & fratres qui Deo quotidianis ,4 * J tta ‘
defer virent officiis, exmonafteriofanftiVitoni adducuntur, quibus loco Praepo-
fiti praeficitur domnus Steph anus, qui in praefato coenobio Cellerarii officio
fungebatur. Taftus fimili bonae devotionis defiderio domnus R o tc e r i us Cata- ItemS .p*tri
laumcae civitatis epifeopus, induftria Sc labore ejufdem patris Richardi, in fubur- CaoUum.
bio Catalaunenfi in honore fan£li Petri monafterium a fundamentis conftruxit, &
a monafterio faepe ta£lo fratres cum libris &: ornamentis neceffariis, qui inibi de-
fervirent, deduxit, & in vita fuaipfe per fe utraque rexit monafteria.

13. De quo hoc fertur mirabile;quia cum turres ecciefiae fan£U Laurentii in al-

tum jam porre#*,& ufque ad cacumen elevatae,poftmodum reclines viderentur^c tione eri.
in ruina earum certa eflet deje&io ecciefiae; vir Dei adveniens, dolorem fratrum, git ‘
quem ex taedio dejiciendae, & iterum reparandae turris habebant, blande confola-
tus cft, & nofturno tempore ecclefiam ingreffus, cum diutius in oratione perno-
#aflet, januis patefa&is egreffus eft, iterum orationi incumbens cum furrexif-
fet, fignum crucis edidit, & confeftim turres quae reclines videbantur, dat» ma¬
ximo ftrepitu, in fefe refilicntes fubfederunt, & ut cernentibus pateret, ita in
ferefiluerunt, ut cun&is palam daretur intelligi, angelico id fa 61 um effe mini»
fterio. Tantus autem refilientis in fe ftru&urae crepitus faftus eft, ut fratres rao-
nafterii tantorum facramentorum ignari,a leftis cum maximo timore exfurgerent,
putantes in ruina turrium quam verebantur dejeftam efle partem ecciefiae. Quos
vir Domini ad confuetudinarium Matutinorum officium invitans, 'ipfe cum eis in¬
terfuit, & mane fa#o, beneficia Domini oculis videnda monftravit, atque ad
amorem eos tanti beneficii largitoris pairifice animavit. Hujus miraculi teftis eft
tota Leodienfium civitas, & patres qui viderunt, narraverunt ea filiis, & filii fi¬
liorum filiis, ut cognofceret generatio altera. R . .

14. Temporibus illis principabatur Francis Robertus, qui Conftantiam moSuieril!
duxit uxorem. Hic tunc beato Patri noftro abbatiam fanfti Petri Corbeiacenfis re¬
gendam contradidit, ut ejus inftru&ione & vigore fervaretur in ea Regula patris
Benedi&i, & vigor reformaretur monafticae inftitutionis . Balduinus vero
Flandrenfisabbatias ei quamplurestradidit, abbatiam fcilicetfan&iPetriGan-

denfis, abbatiam faridi Amandi, abbatiam fan&i. Bertini, abbatiam fan&i Ri-
charii & abbatiam &n$i Judoci. Rexit & alia quamplurima coenobia, Bretulienfe.

H umularienfe, fan#i Quin tini de monte, fan&i V andregifili, fan£li Huberti, fan-
#iRematli,Malmudaricnfe , Valciodorenfe, Belliloci, fan#iUrbani, fan£li
Vincentii Metten fis Infulae, & alia perplura quatnon occurrunt memoria», quas
omnes in meliorem reparavit ftatum , & melioratis, abbates de filis quos elegit,
inftituit. Coenobium vero Belliloci, fan#i Petri Catalaunenfis, fan^i Urbani
ipfe in vita fua rexit.

15. Praeerat tunc Cameracenfi ecciefiae Sc Attrebatenfi Gerardus venera¬
bilis epifcopus.Hic ecclefiam fan&i Vedafti,in fuburbio Atrebatenfi fi tam, de ma¬
ximis divitiis ad maxim^n redaftam penuriam, anno ab Incarnatione Domini
1008. huic patri noftro, quem unice diligebat, aflignavit, in qua vir Domini tan¬
ta egit & paffUs eft, ut fifingulafcriberentur, & leftori, ut vereor, taedium, Sc

audientibus generarent faftidium: fed de multis pauca dicenda funt.. Non

autem vifa fed a femoribus audita referemus. Quidam fervientium fanfti Veda- ?“*{*!"*
fti in tantam eruperat proterviam, in tantam e xcreverat infblentiara, quia ali- fraSgiT*
quanto erat neceffarius ecclcfias, ut infra atrium monafterii, domum fibiconfti-
tueret magnae altitudinis, & fortitudinis, quafi pro tuitione loci. Sed na&a opor-
tunitate contumaciae exercendae, fsecularitatis in monafterio fuperab undantis de-

fidia provocatus, propugnacula erexit, infirmiora munivit, & non jam pro loco
fed contra locum & Deum rebellare nifus eft, bona ecclefis diripiendo , vernacu¬
los & ancillulas fibimet aggregando, canum turbam, hiftrionum & fcurrarum in e.
ptam congeriem deducendo, nec eos ab ingreffu clauftri arcendo, &c. Ubi vero vir
Dei coenobium ipfurn regendum fufcepit,& a fratribus,quibus erat mens fanior fu-
fceptus, eft, non eft paffus tantam domus Dei videre defolationem, quinimmo ad

ejus

Digitized by ^.ooQie

AN.CHR.
1045
»4- Jnn-

Quidam
contra ejus
viam con¬
juravit-

Minatio
necom. ev*
dic ^

480 V I T A

ejus omnimodis fe fuperextendit ereptionem. Cogitavit tamen fi poflet, liberti
illius emollire mentis duritiam, & verborum dulcedine lenire proterviam, urcet-
faret ab opprelEone, & conculcatione ecclefiae, cui pro debito & jure naturae, debe¬
bat potius fubeffe quaiji prfdfe. Sed fervum malum non frangunt verba,fed ver¬
bera, &c.... Quid faceret, quo fe verteret anxia mens viri Dei? Cilicio itaque
obvolvitur, cinere afpergitur,& in excubias commifli gregis pervigiles noctes du-.
cens, Deum precabatur attentius, ut ab oppreflione inimici & membrorum ejus,
tueretur ecclefiam fuam, mifereretur parvulis, & protegeret a fcandalo: fe iplum
quoque, quem eis prspofuerat, talem faceret, ut fubditis eum & matrem pietas,
& patrem exhiberet difcipiina. Na£ta igitur temporis opportunitate, populum
conveniens, cum pauca pro re & tempore contra fuperbiam difleruiflet, &de
fe&ando religionis propofito, nihilominus quadam peroraflet; ubi vidit defle¬
xos ad fe animos populi, munitionem quam patiebatur infeftam, adivit, &e a
funditus deftru&a, illum qui contra juftitiam tumidus fuperbiebat captum, in
Eleemofyna fanfti Vedafti federe, & de eleemofyna vivere inftituit, ficque lo¬
cum ab ejus, & obfequentium ei importunitate eripuit.

1 6. Ccepit ergo tanto ferventior ftudiis religiofis infiftere, & dedu&is a Virdu-
no fratribus, in fpiritualis exercitii tirocinio probatis curam loci commifit ,
inter quos erat RoTHARDUsa Leodio, fapientia & religione nominatiflimus,
quanto noverat, & fibi qui praeerat, & eis, qui fuberantexpedire. Verum
quia vita ejus cafta & fan£ta moribus inhabitantium adverfabatur, durumque eis
videbatur, quod in mente veteri cogebantur nova meditari, ex rebellione au¬
dacia fumta, conati funt quidam eorum de ejus morte tra&are. Imminente ita¬
que quadragefimali tempore, quia haec erat monafterii Regula, utin illis die¬
bus artiori fe quifque ma&aret continentia; cum ad hoc propenfiori cura §c fer-
ventiori compellerentur, te&us in corde livor coepit altius ferpere, & ad perfi¬
ciendum quod anhelaverant, in dies mentem excruciatam promovere. Quid
multis immoramur ? Venit facratiflimus dies Cense Dominicae, & quae erat.pacis
& concordiae reconciliationis & mifericordiae, haec fa£tiofis convenit dies proditio¬
nis & malitiae perpetrandae. Deliberatum eft enim apud illos, ut eo die perexple»
to,eum poft minifterii falutaris expletionem, vir beatus feffa corporis membra
quieti laxaret, cum omnes dormirent, ab eis gladiis perimeretur. O praefumptia
temeraria/ o impudens audacia /'Quis furor,poft immolatam illam Agni pafchalis
vi£limam,ea die vel no&e,quemquam quamvis nocentiflimum morti adjudicari/
Nec latuit virum beatum feralis illa malorum deliberatio. Audiit namque quod
eanofteab impiis perimendus effet,nec timuit, Timor enim Domini eaftusqui
permanet in faeculum faeculi, a mente ejus timorem mortis exclufit, quia noverat
quod nemini fuper eum poteftas daretur, ni.fi quantum a Domino permitteretur.
Totum ergo fe committens Domino, ivit cubitum, caput habens retectum, pa¬
ratus, fi Deus vellet, ad excipiendum jugulum . Cum ecce ante matutinum
-tempus, omnibus poft laborem quiefcentibus, duo illi quorum erat operis & vo¬
luntatis Patrem jugulare, furgentes clanculo dormitorium egrediuntur ; & accin-
&i gladiis, cum de perpetrando fcelere fe mutuo devocantes conteftarentur, ad
hoc ultimum devenerunt, ut unus illorumpedetentimfingula'dormitoriilefla
circuiret, ne aliquis fupereffet qui vigilaret, a quo deprehendi verebantur. Quod
ubi fa£tum eft, & ille eft reverfus ad focium, captata opportunitate malitiae per-
petrandsD, fimul patris Richardi cubile adeunt, videntque virum capite reteflo
lbporatum. Cumque unus audacior in fcelere, armatam in illum vibraflet dexte¬
ram , brachio obrigefcertte, divinam erga fe fenfit clementiam, ne perderet pa¬
trem , qui multos ad aeternam tranfmiflurus erat hereditatem . Stabat exerta dex¬
tra, impos ad feriendum, nec impos ad gladium reponendum. O admirabile Dei
praeconium / mira patientia, pietas praedicanda! Poterat Jefus nofter fuos illos pa-
laeftritas a peccati voluntate avertere; poterat, mox ut cogitata ad effe£tum per¬
ducere tentaverunt, morte multare: fed fuftinuit in patieutia filios ira, ut fa¬
ceret filios mifericordiae. Invafit ergo miferum illum timor cum febre, & recef-
fit a le£o Patris, quem protegebat gratia Omnipotentis.

17. Nec multo poft figno dato ventum eft ad ecclefiam, & ille quem remorde¬

bar

Digitized by

Google

B. RICHARDI ABBATIS. 481

batconfcientia,interaliosno&urnali fynaxi interfuit,quamquam tremens,quam- ann.ch.
quatoinfirmus,quamquam mordacisconfcieatiaertinjulis aggravatus. Ubi vero io 4 <*

, Tentum eft ad Tenebras, mifer ille dum Kyrie eJeifon cum verfibus cantaretur, * 4 ’ l ,m •
corde compun&us, gcmbus Patris advolutus eft, clamans & ipfe Patri .* Domine
miferere, fcilicet ut fai mifereretor, ficut Deum fibi mifereri precaretur» Obftu-
puit vir fan&us ad ta&ura fratris, veftigiis ejus procumbentis, & quid e flet pror-
fus ignorabat. Sufcepto tamen eft, & in partem declinato, orationem complevit,

& dato lumine, ceteris ad ftrata regredientibus, aliquos de fratribus fecum reti¬
nuit: fecedenfque in locum congruum, data oportunitate loquendi trementem
fratrem & plorantem, totoque corpore terrae proftrato, capite terram ferien-
„ tem, quid pateretur requifivit. Ille gemitu interrumpente: Peccavi, inquit,

„ in caelum, Pater, & coram te, qui nolebam dici & efle filius tuus,fa£lus fum per-
,, fecutor tuus. Et proferens gladium de fub cuculla: Ecce, inquit, quem exten-
„ di nofte hac ad feriendum te, fed Jefus tuus protexit te. Volui quidem perdere
„ te, fed proteftor tuus Dominus defendit te. Exerui gladium in te, fed cujus eft
„ virtus & imperium, gladium continuit, & te a morte, me ab interitu anima:,

„ & ab homicidio falvavit. Parce ergo mihi, quia converti paratus fum, & tuis
„ monitis adquiefcere, regularibufque fubdi inftitutis: tantum dona mihi quod
„ deliqui in te, & ora Deum pro me. Non erat hoc grave beato viro donare pec¬
cantibus in fe, qui ad proprias injurias erat patientiffimus. Toto ergo corpore
proftrato, gratias egit prote&ori fuo Deo; inde fratri benigne indulfit quidquid in
le deliquerat, plurimum eum confolatus, inculcans, ut confiteretur Domino pec» Perfecutori
cata fua, dicens peccatum aliquando effe peccatum, & poenam peccati, quae om- veniam dat -
nia vitare quiret, qui confeflioni operam daret. Pauca ergo pro tempore locutus,
fratrem confolarum dimifit, dans in mandatis, ut mane fa&o ad fe rediret, & quae
fibi imperarentur, faceret: & ita difceflum eft. Pater Rkhardus oratorium pe¬
tiit , & quod fuperfuit noftis in laudibus Creatoris exegit. Die fa&o, Prima di&a,
confuetudinario officio expleto, ubi tempus oportunum datum eft, Patrem filius
requifivit, & data confefuone, poenitentiaque accepta, akcer & fofpes abeo
receffit, dicens multum fibiprodeffe , quod hac eum occafione Dominus fibi
adfciverit. Hic ex tunc patris Richardi fuit filius dulciffimus, & comesindivi-
duus; hic confiliorunt particeps, qui erat nobilibus ortus natalibus, & litteris ad-
prime eruditus, & videbat in eo poenitentiam cum verecundia.In Capitulum ubi
ventum eft, publicam poenitentiam egit cum focio, corde contrito & humiliato,

& fratres glorificaverunt Deum, qui avertit peccatum hoc ab eis, & jam in majo¬
ri veneratione fan&um Dei habere coeperunt, quem Deo cariffimum, mortis im¬
pavidum , fui contemtorem, injuris donatorem, & ob id Deum defenforem & tu¬
torem habere fciebant. Jarti autem fiquiseffet, qui viro Dei aliquando irifeftus
fuiffet, furgebat in medio, & confitebatur quidijuid illud effet, fatis verem r ne
etiam circa fedefaeviret indignatio divina . Precabantur itaque omnes pariter
fibi indulgeri, quia eum non ut decuiffet Patrem & dominum tra&a verant; &

'fa&a eft ruina duorum, fui ipfius, & multorum in fpiritu refurreftio. Igitur vir
Dei generali omnibus indulgentia data, tanta in pofterumab omnibus caritate
dile&useft, ut merito diceretur: Hsc mutatio dexter* excelfi .

18. Ordinata itaque dehinc ecclefia perfonis & neceffariisfumtibus Virdunum .

rediit prsdi&um fratrem fecum deducens, quia intelligebat eum utile vasfutu*
rum in domo Domini.Nec eum fpes fe fellit. Cfpit enim totus alteratus perfe&io-
ra meditari, amare honeftatem, diligere ordinem omnes fibi pnsponere,fe omni¬
bus poftponere,& fi quid eft quod virum honeftum deceat,ad id modis fe omnibns
informare. Quamobrem diligebatur a viro Dei, & quotidiana monitione ad me¬
liora le&anda inefeabatur, Ledvi Nusnomen erat viro. Hic eft Ledvinus,
qui poftmodum juffu & obedientia prsdifti Patris , fub eo fan£li Vedafti an¬
nis multis rexit ecclefiam. Verum hoc in Patre noftro memorabile videtur ,
quod tanto eum affe&u dilexit, quem de morte fua traffaffe cognoverat. In
quo confideranda eft pietas ejus, & patientia invincibilis, 8cc.... Confidera. Erga fuo*
batfingulorumaffeftus, neceffitates, oportunitates, &ita quibufque mirabili cuta '
verborum & vultus gratia occurrebat, adjiciens verba bona rebus bonis, & prs-
Atta SS. O. B. Tom.yill. * Hh di-

Digitized by

Google

ANN.CH.

104$
14. Jun:

Pii abbatis
partea agit.

ProBenefa-’
Aoribus feU
licitudo.

482 VITA

dicatione benigna, & humana fe ipfe commendans, ut pluris aeftimaretur animus

e jus, quam illud,- quidquid effet, quod quaerebatur, 8 cc .Ceterum & hoc

in Patre noftro, beneficentiae partes adjuvabat, quia fi quis ei de fecre tis animae,
de internis mentis motibus confitebatur, tanta ei inerat mentis benignitas ,
tanta dulcedo, tanta compaflio, ut qui folus advenerat, fe proderet, alterum fe il¬
lum effe crederet cui confitebatur, cui non immerito tamquam alteri fibi animum
fuum applicaret, & fe ipfum crederet. Occurrebat namque voluntati ejus, & ita
ei conformabatur, cura dolente dolens, cum tribulato fpiritum & ipfe contribula¬
tum adhibens, ut unam animam duobus ineffe corporibus, dum alterum fe ftupet
is qui advenerat,rairaretur.Quse res gratifiima eft mediocribus,utiliffima pufillis,
qui eo utuntur affe£tu,<^uo vident fibi adclines,quibus loquuntur,feu confitentur.

1 p. Janwero in Capitulo, fi quis fermonem ejus audiflet, totus tremebat, to¬
tus sftuahat, totus ad reprehendendum fe,acutiffimum ftimulum compun&ionis
adhibebat, ac fi prge oculis videret parata gehennae incendia, fuppliciorum dif-
pertita omnimoda genera, donec procederet confolatio ab ore fermocinantis, fie¬
ret dulcedo mellis lingua ejus, favus diftillans labia ejus. Non enim diflimulabat
peccata delinquentium, immo cum de vitiis fermo effet, ita eorum proprie fpur-
citias, immunditiam, & fcetorem verbis exprimebat, ut qui audiret miraretur,
& abhorrens talibus implicari omnino deteftaretur.Erat in eo jufte confulens mi-
fericordia, & pie faeviens difciplina. Ut enim ait in Moralibus mitiffimus doftor
Gregorius, Mifericordia vel difciplina multum deftituitur, fi una fine altera
teneatur. Affe&us patrem, pietas matrem, reverentia timoris dominum, difci¬
plina exhibebat magiftrum: quod totum de beneficentiae fonte procedebat. Nole¬
bat enim confumi munus fuum, qui femper paratus erat ad donum, ideo in dan¬
do beneficio corporali feu fpirituali,fenfu communi & rationabili tempus, locum,
perfonas obfervabat, quia & momentis quaedam grata, & ingrata funt. Ingratum
eft beneficium, quod diu inter dantis manus haefit, quod quis aegre dimifit, quod
lic dare vifus eft quafi fibi eriperet. Ideo vir beatus cum aliquid ab eo a filiis quae¬
reretur corporalis aut fpiritualis neceffitatis, non dubitavit, ne proximus effet a
negante, & nullam referret gratiam ; fciens nihil effe tam amarum, quam diu
pendere, cum aequiori animo feratur a quibufdam praecidi fpem fuam quam
trahi. Quod autem donum tam dulce homini, quam.juvare confilio, participare
laboribus, communicare doloribus, relevare aeftuantem animum, gaudere cum
gaudente, flere cum flente ? His donis, his beneficiis, filiorum indeflexerat gra¬
tiam , ut injuriam ejus fuam arbitrarentur, laetitiam ejus fuam crederent. Tanta
erat benignitas, ut veniente eo, fi quid in congregatione qualibet morari licuif-
fet, cum egrederetur, nullus effet qui non fe juvatura & relevatum, fuftentatum
& confortatum lsetabundus gloriaretur. Jam vero liberalitatem in eo laudari ne-
cesffe non eft, cujus non minima portio eft, in omni negotioconfiderare quomodo
quidque aut dicatur, aut fiat. Nam procedens ex liberalitate omnis benignitas
properat, & proprium eft libenter facientis cito facere; qui enim tarde, & diem
de die protrahens profuit, non ex animo fecitrita duas res maximas perdidit, tem¬
pus & argumentum amicae voluntatis; quia tarde velle nolentis eft. Aliquando
vero in tsdium addu&us animus, incipit odiffe beneficium dum exfpe&at.

to. Quod autem majus beneficium, quam mortuis referre gratiam, Sc requiei
eorum providere & confulere, quorum acceperis eleemofy nam ? Summa haec li-
beralitas eft, memorari eorum, qui fe tibi dum adviverent commiferunt, quorum
vivis laboribus, quorum fanguine pafceris, qui fiduciam fuam in te, poft Deum,
ponentes, per manus tuas Deo fceneraverunt, dum fua tibi pro ejus amore largi¬
ti funt. Non defuit haec gratia Patri noftro, immo in omnibus monafteriis qua re¬
gebat , mox ut potuit ., jure perenni conftituit, ut in Kalendario 4, fingulorum fra¬
trum , & benefa&Qrom ecclefiae, qui faeculo excefferant, divifis paginis nomina,
anniverfaria quaque die, in Capitulo recitarentur, diligentiusadnotato quid
quifque contuliflet ecclefi*, ut dum eorum beneficia fratres praefentialiter re¬
colerent annotatione diligentiffima , recalefceret in eis eorum memoria , &

tan-

* W.nr pii Patri s inftitutionem accurate oberrarunt Vitoniani monachi, apud quos hodieque fuperfunt
ejufmodi libri.

Digitized by

Google

B. RICHARDI ABBATIS.

483

14. Jun.

tanto gratius memorarentur illorum,quanto acceptior fieret reprasfentatio bene- ann ch.
fa&orum illorum. Quod ut acceptius fieret, fermonem inde habuit cotam fratri- 1 ° 4 <*
bus, quem exceptum Calendario eidem, cui haec infcribebantur, prasfcribi infti-
tuit; in quo dulcedinem ejus & pietatem, caritatem atque mifericordiam, qui di¬
ligenter advertit, perpendere poteft. Quanto vero affeftu & ftudio, memoriam
defun&orura eorumdem, id eft officium ,quod Vigilias dicimus, & Mifff celebra¬
tioni agi inftituerit, noverunt qui hoc facere confueverunt. Per omnia circa me-:
moriS defun&oru benigniffimus exftitit. Sciebat enim quia nihil in fru&um per¬
venit,quod non a primo ufque ad extranefi aequalis cultura profequitur.Ideo com-
mifforura fibi & in vita, & in morte follicitudinem pia fedulitate eft operatus.

21. Quid autem de fortitudine & temperantia dicemus, quibus adeo regebatur A | ij8 -£ rcu _
animus e jus, ut innatae fibi viderentur? Nam cum fortitudo fine temperantia ini- «s.
quitatis fit materia, ita in eo unum condiebatur ex altero, ut alterum fine altero
videri, & velle difcernere, omnino foret impofiibile, Juftitia vero cum prudentia
privatum fibi domicilium in ejus pectore colloca verat,quibus utilis ad omnia pie¬
tas non deerat, fcientias difcretione munita. Nulla eft autem fcientia, fi utilita¬
tem pietatis dehabeat: quia qui bona cognita exfequi negligit, fefe ad judicium

artius ftringit. Hasc quia vir Dei noverat, fingularum fibi virtutum proprietates
adquifierat, quibus munitus mundi fallentis lenocinia fuperahat.

22. Anno ab Incarnatione Domini ioi 1 .Romam venerabilis Pater Richardus *° nuin pa "
ivit, Benedi&o Papae in amicitiis jun&us, familiariftimus ei exftitit. Anno z 013.
regiminis autem ejus 7. Henricus anno regni fui p. * a Benedi&o Papa in Impe- *i.t 5.
ratorem promotus eft, &c. Patrem noftrum habebat cariffimum, inter praeci¬
puos egregium, pietate praedicabilem, religione commendabilem, quem tanta

Deus donaverat omnium gratia, ut a plerifque, pro inolita fibi benignitate, vi¬
taeque & fermonis acceptione, & non affe&ata elegantia, fed impenfa gratia,
hoc vocaretur agnomine , videlicet, Richardus Grati a-D e i , ficut & ^Gra-

fanftus O d 1 l o ab ingenita pietate Pius, & V villelmus a rigore ferventioris tk.De'i.
propofiti, SupRA-REGULAMdi&useft, &c.

2 3.Sed nec domnus Heimo epifcopus a bonis operibus vacantem animum prae-
buit ,quin potius ecclefiam fan&i Johannis, in profpe&u civitatis litam, in qua curacom-
fanfti confeffores Maurus, Salvinus, Arator requiefcunt, melioratam reftaura- nuttuatur *
vit,& in ea congregationem San&imonialium fob difpofitione patris Richardi re¬
gulariter viventium inftituit, & matrem eis, confilio ejuldem, providit Adel-
b e r g a m , fidelem Chrifti famulam, quae cognominabatur A v a, cujus memoria
eft aeterna. Haec enim velut apis prudentiffima, patris fui formam imitata, cum
ob zeli boni devotionem, & fidei magnanimitatem, fervorum. Dei luftraret coe¬
nobia , ut ad eorum imitationem aemularetur carifmata meliora, Cluniacum ivit, Avr privi
& viro Dei beato Odiloni ad venifle nuntiata, cujus animum ipfapoffidebat pie- legium.
tas, cum grandi affeftu fufcepta eft. Ubi quamquam ufus ecclefiae eflet, & proie-
ge haberetur, ut clauftra monafterii non calcaret pes muliebris, ipfa pro fua reli¬
gione , & patris Richardi cum fan£lo Odilone indivifa dualitate, non folum clau-
ftrum intravit a , verum etiam Capituli focietatem indepta, & Dominico die ad
proceftionem cum fratribus fufcepta eft, quod ufque hodie in eodem monafterio
permanet memoriale. Eginhoc beati Odilonis erga filium cariffimum ,&confra-
trem de votiffimum affe&us propenfior, dile&io profufior, caritas de illo fonte
emanans, de quo tantas nobis perfe&ionis alveus derivatus eft, idem videlicet Pa¬
ter nofter qui nobis a beato eodem donatus eft, 8cc. Refert deinde Conradum Im¬
perat orem Ric bardo inter primos Palatii locum concejfijfc , atque anno 1023. Gris¬
eos a J ob anne Papapetiijf'e , ut epifcopus Conjlantinopolitanus diceretur etiam
Univerfalis , cui obflitere occidentales , tam Abbates quam Epifcopi . Subjungit de¬
inde multa de Richardi itinerej erofolymitano , exquibusea hic referre fujficiat , Iter Jerof».
qua ab auftore vita emijfafuerunt. ,vm ' ra "

24. Paratis neceffariis fuiqttbus^ difpofitis vias comitibus, commiffa Deo filio¬
rum cura, benediftione Pontificis, & vicinorum prsefulum, Optimatum quoque,

& omnium omnino poftulata & accepta, venerabilis pater Richardus Gratia-Dei
AttaSS.Ord.B.Tom.VHI. Hh ij egref-

* Idem privilegium habuit Lioba apud Fuldenlei, cujus vita habetur Sxculo III. Benedi&ico.

lymita-

nuni.

Digitized by ^.ooQie

4&4 V I T A: ~ -

AN. cfc R egreflus eft cum Maddveo ao vuspcrcgrinus ift cordis teskia .Profecutmefl cum
104^ totus populus, &c.Expenfasvix R iq h a r d u 3 Comes Normannorum omnes ei
»4- Jan, attl ,ituit. Erat in eleemofynis krgus > caritate diffusus, honeftate prasclarus.. $u-
perfunt adhuc in Britaanica inftda 8cNora»imia nobiles & probati viti„ qui vi-.
derunthunc patrem noftrumGmka-Bci, 8c noverant quanto abeodemComir
t« diligebatur affefim. A quibus, nos €tiami£fca.audivmws y qui & referre faliti
finit, quia fiefihi ihd «vidua dile&ione adbarebani, ut putares unam animam
duobus inefie corporibus. Optabili peregrinatione incepta, vir Domini Rjehar*
dus feptmgencos peregrinas fecum duxit, quibus ex propriis fubfidia viltusfuf-
t fidenter admimftravit. Erant etiam in comitatu ejus quamplures alii), inter
qnos erantduaab urbe Bajacea£um > patear Scfilius:,. Humbertus&Gaufredus,
qui ita comitatui ejus adfaafcrnnt. Erat idem Humbertus diuturnolanguore de-
preflus, ita ut per annum, integrum nec fello furgsrc, «ee in latus aliud abfque
foffragantis araminiculo, fe pofitt defle Here. Huic una dierum „ in cubiculo quo
jacebat, Angelus in columbas fpccie apparens : Vade, inquit, para accedam,&
perge Jerufadein., quia Dominus jubet. Cu* cum ille refpondifiet; Quid faciam,
quia nequeo fudere? Ille iterata: Para, inquit, neceflaria & vade ,quia Dominus
vult, Adqmevit bonao, St mane fa&o, fratres k propinquos advocans, volunta¬
tem Domini aperuit ,fuam quoque Voluntatem inideffe utobediret, patefecit.
JiH admirantes,8c pro infirmitate quara>videbant voluntati ejus contraire conan-
tes ,cum avertere hominem a reUa mcernuone molirentur,impofl&hile effe pronfi-
tiabant quod dicebatur.Cum ille filium GaufiredumafFtftenteaa videns: Vade^it,
praepara expenfas Se quatfunt tantotinerj necelfam, quia ego ibo ^ k tu mecum,
Dei coo peraote clementia. Adqnievitfilius, k paratis quo d VMS potuit tanto itk
neri rseceffkriis, patrem de profedione adoaaonuu, Ille propinquorum & vicino*
rum furgensadminiculo,pontem ante awnafteriumlanHas Mari* Magdalen*,
in eadem Bajoeenfiumcivitate fitum^quod erat vicinum domui fu» , a qiutuor
bine k inde fuftentatus tranfiit, Se mox ut equo impoficus eft , fanus faHus & in¬
columis, vias fe credidit, & comitante divina gratia, Vir donum veniens , cum
andiret k videret profeftionem viri Dei tota urbe accelerari v fuftinuit, & comi¬
tatui ejus adhser ens, orationibus ejus fe cum fi|iocommifit, quos vir Dei familia*
riftunos habuit.

Aqnsmvic 25. Profelli igitur per Illyricua reaernnt ad cfeferta, quae eum jam fere pe r-

»um muta,- «-juififfent, die quadam fontem eminus confpicati clariifimum k peducidum , de-
fcenderunt pater Richardus cum foeiis ut acciperent jentaculum.Turbis quoque
circa fontem difeumbentibus, venerabilis Pater loco competenti, pro tempore
refedit, Se accito famulo, ut de fonte fibi afferret, cujus perlucida clamate dele-
flatus erat,admonuit. Ille vadens, ex aqua fontis vafe impleto, viro Dei propi¬
navit, fed nt vas ori admovit, aquam ia vinum Dominus mirabili virtute conver¬
tit, k ficqm aquamdefidera verat, vinum accepit. StupefaHus a famulo requirit,
ubivinnm acceperit, 8c evacuato vafe, iteratoeum pro aqua fontis remifit. Ille
admiratus, cunilis cernentibus aquam hau fit de fonte,& vivo Dei propinavit. Sed
kerum divinitate propitia aqna fontis in vinum ooeverfa eft. Quod virDei agno-
fcens, Deo gratiasegit^c bibit,cunilis qiioquc ex eodem vipo,ia eodem vafe pro¬
pinavit . Quid plura ? Biberunt omnes, & virtutis Domino benedixerunt, qui, fa¬
cit mirabilia folus, cu-jus regnum ell aeternum, Sepeteftas ejus poteftassterqa
que non auferetur. Biberant, inquam, omnes de vino illo, k, vinum imminutum
non eft, quia cumomnes bibiffent, folus ille fcyphus. abundan ter cunilis adfuit,
St poftmodum patri Richardo non defuit. Et qui vidit teftimoniura perhibuit,
prardiUus fcilicet Humbertus, Se filius ejus Gaufredus, k fcirnus quia verurq

Miraculi eft teftimooium eorum ,qura ipfr ex eo biberunt, cumfederem ea hora prope la-
tus hominis Dei, & praeterea virtutis hujus tot funt teftes , quot erant via comi¬
tes , quia nullus in comitatu illo inventus eft, cui uon vir Dei ex hoc v ino virtutis
propmafet.Eft adhuc in Bajocenfi urbe quafi novum hoc miraculum, k patres
qui viderunt, narraverunt ea filiis ftiis, Sc fihi filiorum filiis, ut cognofcat genera¬
tio altera. Nos quoque hoc a Gaufredi filio, Goaelino nomine, viro probo & ho-
nefto, nunc Divionenfis ecclefi* monacho audivimus ,qui jam eo tempore natus

&ad-

Digitized by

Google

B. RICHARDI ABBATIS. 485

& adultus* a Patre Scabavohoc audivit, & didicit ab illis formam orandi, quam ann.ch.
inftituit fi mpliciores & idiotas e fseculo ad fe confugientes pater Richardus in in- 1 94 ^
greffuecclefiarum,, dicere, in hanc formam : Adoremus Deum fan&am Trini- I4, J“ n -
„ tatem; deprecemur fanftos ejus qui pro Deo appellantur, ut ipfi deprecentur
„ Deum ut det nobis pacem & fanitatem, peccatoribus vlexam poenitentiam,dif- formula.

„ cordantibus veram concordiam, vivis pacem, defunftis requiem. Haec orandi
forma in omnibus monafteriis fuis laic is tradebatur.

2 6. Erat item viro Dei familiare mane furgere, laudes Deo dicere, iter ac¬

celerare , atque confuetum Domino in via penfum reddere; & fic, hora fra&io-
nis panis imminente, Miffarum follemnia agere, quocumque effet, & expletis
my fteriis ad frangendum panem difeumbere, ne gravarentur fratres labore itine¬
ris , & continuatione jejunii. Venit ergo Antiochiam,ubi cum eum itineris necef-
fitas aliquot diebus remorari coegiffet, vir Dei S1 m e o n, qui nunc Trevirenfem
ecclefiam corpore & virtutibus adornat, in amicitiis ei jun&us eft & fratribus qui s, ““ n !*•.
erant cum eo, adoptans fibi illum in patrem. In quo beati Simeonis fafto, hoc gitur.
intueri libet, quia idem vir Dei non ejus fe crederet magifterio, non committe¬
ret patrocinio,nifi divina pietas,qu® eum a faeculi a&ibus alienu reddiderat, cor¬
di ejus re velaffet dignum illum effe, qui fubditis praeeffe & prodeffe poffet. Mit¬
tebatur autem ifdem beatus Simeon a fratribus monafterii Montis Sion * pro ele- * 1 sinli •
emofyna,qua de terra Richardi Comitis Normanniat,monafterio eidem debeba¬
tur ; & quamquam noffet, Spiritu fibirevelante, multa fe adverfa paffurum, ta¬
men pater Richardus, diferetionis oculis hinc inde munitus, confilium dedit ,ut
coeptis infifteret, obedientiam impleret, ufquequo rem probaret eventus. Flen¬
tem itaque & triftem eum a fe dimifit,utrimque pedibus,manibus & genibus exo- .
fculatis, quia erat in eis gratia Spiritus-fan&i. Haec eft enim fan&orum deleftatio
diligere alterutrum, quia & Deus caritas eft, & qui manet in caritate, in Deo ma¬
net. Caritatem autem aquas multae non poterunt exftinguere, nec flumina ob¬
ruent illam. Celebrans»

27. Probatus igitur Domini fer vus viam carpens, & viae ducem Chriftum coi-

laudans, terram Sarracenorum ingreffus eft. Et cum appropinquaret civitatibus
eorum, prardicabat omnibus Chriftum Jefum, in Domino Deo fuoconfifus, quia *

non erat in fpiritu ejus dolus. Jam vero ubi ad urbem veniffet, ante murum urbis
pfallebat Salvatori fuo, & Miffarum follemnia ibidem celebrabat, paganis de-
1‘uper faxa jacientibus, ut capiti ejus illiderent, qui fic urbi appropiaverat, ut ta¬
bula altaris haereret muro. Et cum multa defuper faxa ab eifdera adfpicientibus,

& illudentibus jacerentur, ita a Chrifto protegebatur, ut non altare, non tabu-
la altaris, non poftremo illud quidquid eft quod altari imponitur, non ipfe deni¬
que, qui altari adftabat intrep idus,a lapidibus tangeretur. Cum tantus effet mul-
totiens in circuitu altaris agger lapidum, defuper ruentium ,ut Miffa difta non
nifi via fafta inde extrahi poffet. Monachorum vero & Clericorum comitantium
illum nullus ei coeffe vel & cohabitare poterat; fed quantum ja&us eft lapidis a
'longe ftantes canebant, & canenti refpondebant, ipfe folus intendebat his qua:

Cfperat, donec Miffa perexpleta egrederetur vel potius extraheretur. Erutus
autem inde, ante urbis proipeflum tentoria figebat, & comparatis neceffariis
fumtibus ibidem hofpitabatur, a Dei laudibus numquam vacans, quia laus ejus
femper erat indeficiens in ore ipfius. Pagani autem miraculo perterriti, & gra¬
tia reverendi vultus ejus invitati veniebant ad eum,quibus ipfe per interpretem,
quae de Jefu erant gratanter annuntiabat, & ut ab injuria fervorum Dei manus
cohiberent praedicabat. Fiebatque miro modo , ut quos in adventu fuo paffus ®^ ros
fuerat infeftos, ipfi ei verfa vice cum honore fer virent, & mane fa£to deducerent
abeuntem.Mirificabat enim Dominus fervum fuum fignis & prodigiis in tantum,
ut omnibus fan&itas ejus innotefceret,& virtus Domini per eum ubique praedica¬
batur , quia fama fanftitatis ejus ubique ferebatur.

28. Conftantinopolim veniens, cum quanto honor e exceptus ab Imperatore
fit, dignifque muneribus &obfequiis honoratus,dicere fuperfedemus,quiaad
alia properamus. Optatae itaque via dimiffus cum gratia , per multimoda pe-,
ricula,apprehendit Jerofolymae loca defiderata. IngredienfqUe civitatis portam, Jcrofoiima

Atia SS.O.R.Tom. VIII. Hh iij refpon-i ngreditur -

Digitized by uooQie

4 8 6 VITA ~

an ch. refponforium illud de Dominica in RamifpalmajrUm, Ingrcdiente Domino in
104.6 fanSam civitatem a, dulcilfima cum fociis modulatione decantabat, Chr illum
>4- J«*. crucifixum, qui eft fuper omnia Deus bcnediftus in faecula adorans, & locum fe*
pulcri ejus oculis fidei veneranter ample&ens. Omnia ergo Nativitatis, Paflio-
nis, & Refurreclionis loca fide circuiens, dum non fatiaretur oculis intuendo,
mente pafcebatur • Quia ad vifioncm duicifiimam & diu defideratam, jam-
que concupifcenti animo praeparatam, mirabilium Domini gaudio & laetitia inef¬
fabili replebatur. Occurrit autem ei venienti Patriarcha Jerofolymitanus: audie¬
rat enim famam ejus omnium ore celebratam, & confalutati mutuo, dato pacis
ofculo, 1 aetati funt in Domino. Videns vero in eo afpeftum angelorum, modeflu
fermone, inceffum mitem, canitie venerandam, habitudinem leneflutisomnibus
reverendam, gratulabatur in fpiritu, Sicut, inquiens, audivimus, ita & vidimus.
Miflim.’ce- ap. Inrroduclus igitur in fan£lam Sion,Miflarum follemnia celebravit, adftan-

far.ftaSion. te Pontifice & clero, & fic locum fepulcri Domini cordis affe£lu revifens, amnem¬
que locum fanflum pia devotione perlullrans, cum fe defiderio fatisfeciffe crede¬
ret , iterum aeftuantem devota follicitudine fatiabat animum. Numquam a Mil-
farum celebratione defillens, numquam a verbi Dei erogatione certans, immo
ubique quas Dei funt annuntians, nec timore mortis, nec infeftatione barbarica ,
a veri & re6li exhibitione, & mali prohibitione defillens. O quis ejus affe&us in
Deum! quanta contriti & humiliati fpiritus exfultatio i quanta cordis jubilatio !
cum videret fe efle praefentialiter, ubi Chrillus natus eft, ubi partus, ubi fepultus,
libi lleterunt noviflime pedes ejus, quando alTcendit in caelum. Ubicumque incu-
buiflbt orationi, madebat terra lacrymis, clamor cordis adfcendebat ad Domi¬
num , corpus atterebatur, fpiritus elevabatur. Continuabat no&es vigiliis, atte¬
nuabat corpus jejuniis, numquam fine lacrymis, numquam fine precibus, cum
totus exfultaret in Domino, laetitiam mentis vultus ferenitate proferebat.

30. Dominica die, qua celebratur adventus Domini in Hierufalem, & exce¬
ptio ejus a pueris cum hymnis, palmarumque & frondium ramis, urbem ingrefius
eft. Hebdomada tota pernoftavit in laudibus Dei,cu tota Ecclefia difeurreretur a
paganis gladio accin£lis, ipfe nihil dubirans,nihil haefitans, quae Dei funt Deo red¬
debat pervigil in orationibus, in jejuniis continuus; adeo ut gentiles ipfi admira¬
rentur devotionis ejus initantiam, & revererentur conftantiam. Diem Ccenas fa-
cratiflimumin exhibitione Mandati Domini, & pauperum recreatione deduxit*,
pedes pauperum abluens, velles & quasque neceffaria tribuens, & totum fe do¬
minicis fervitiis conformans & applicans. jam vero quis xeferat qualiter fe die
Parafce ve maftaverit, cruciaverit, Chrifto cruci confixerit • Totus in lasrymis,
totus in cordis compunctione , lotus in contemplatione, in fuimet abnegatione,
maxime cum videret fepulcrum Jefu prae oculisySc cflet ei materia doloris 8c com-
pafiionis. In orationibus aflidtms ,pernox in vigiliis, fatifeentes jejuniis artus fpi-
ritui fervire cogebat. Die illa cum noCle fequenti a loco fepulcri non receffit, ad-
mirantibus omnibus inftantiam illius, quod aliis recedentibus ipfe non recedebat.
Quid multa ? Venit dies fanCli Sabbati quo exfpeClabatur ignis b a Domino, &
gentiles armati Chriftianis intro conclufis ,& beneplacitam voluntatem Domini
de igne fufeipiendo praeftolantibus, totam obfera verant ecclefiam, ut fi ignis
non adveniret, omnes gladio perimerentur . Cum ecce hora circiter nona ,
omnibus o rantibus, in una lampade ignis accenfus eft a Domino, nullius morta¬
lium fuffragante adminiculo; & gentiles omnesftupor apprehendit & pavor ,
Chriftianos vero gaudium & exfultatio: ut ab omnibus tota certatim caneretur
ecclefia, Magnus Dominus noller & magna virtus ejus, & lapienris ejus non eft
numerus. Ilico vir beatus facris indutus veftibus ,Mifla inchoata , Kyrie eleifon
fcllemne elata in excelfum voce pronuntiavit. Jam enim leCliones & cantica,feu
quidquid eft illud confuetudinarii officii, ufque ad accendonem luminis, in exfpe-
ftatione novas lucernae finierat, & fic Gloria in excelfis Deo, cu lacrymis & jubilo
cordis intonans, gaudiuChriftianis, metum & admiratione paganis inculfit. Ad-

fta-

0 Hoe Refponfbriur» fruftr* in Breviari» monadico qu*fiw Papebrochius, quod in Proceflioiuli habe*
tus, dicendum fcilicet in ipfo ingrefiu ecclefia: ad proce ffionem die Domiuica Palmarum. Canitur & a cle¬
ricis eadem occafione, quod vel ex libellis orficii hebdomadae fanftas paffim editis addifeere licet,
b Vide ea de re Hiiloriam bdli facti tomo i. Mufci Italici editam num. ioa.

Devote
tranfigit 1
hebdoma¬
dam fan-
ftam.

Digitized by ^.ooQie

B. RICHARTDI ABBATIS. 487

flabantin circuitu altaris undique frementes &> frendentes, fed’tanta erat re ve- ann ch.
r entia viri, tantain virum protedio Chrifti Domini, ut omnes fanditatetn ejus 1046
& religionem admirantes revererentur, & oranti eum honore dignum ducerent ’ 4,
ipfi etiam qui inimicabantur . Nodem illam pater oofter Gratia-Dei duxit in-
fomnem, Dominumrefurgentera adorans, &cam MariaMagdalene in horto
mentis, ubi virebant per eum plantaria virtutum, hortulanum Jefum videre de-;
fiderans, ut vocaret eum proprio nomine, & fe Magiftrum & Domin um doceret
agnafcere, ut fadus teftis verae Refurredionis e jus, in voce fidei annunti aret fra- .
tribuis, Refurrexit Dominus. Mane fado confuetudinariis canticis expletis, Mif-
fana feftive circa horam tertiam celebravit, & communicati* fidelibus populis,
cumgaudio domum rediens, celebritati dieifatisfccit, & tota die cum Patriarcha
familiarius locutus , diem deduxit in jubilo cordis., $c voce exfultationis, femper
locumfepulcri Domini revifcre geftiens, recokns&admiransfudariura capitis
Domini, non cum linteaminibus pofitum, fed feparatim involutum in unum
locum. ...

31. Diebus feftisreliquiscelebratis ingaudio& tripudio animi, deftinavityir Difcedens
xnitiffimus cogitare de tedi tu. Nec rediit vacuus-a munere, quia arca cordis ejus facris mu-
repleta erat bona devotione. Quod autem fuit munus illud ? Difcurrentes pagani " e t r u ‘^ s dl '
per munitiora templi ipfa hebdomada ante Pafipha, lapides m populum facrace-
lehrantem jaciebant. Cafulapis veniens intra fepulcrum cecidit, quem vir Do¬
mini pro magno munere fibi affumfit, & totis iliis diebus, quibus celebratur Paf-

fio, vel Refurre&io Jefu, intra fepulcrum jacentem, vigiliis & orationibus Do-
mino dedicavit. Hunc receffurus cum magna devotione fuftulit, & exbfculato
loco fan 61 o, quafi totum fecum ferret, inter fanda repofuit, & valedicens Pa¬
triarcha , profpera ei imprecatus abire decrevit. Ingemuit ille in voce dilefti va¬
ledicentis , & proferens reliquias pretiofilfimas de ligno Domihi,'itemque marfu-
pium unum auro textum praegrande, reliqakiis fandorum refertum, obtulicfeni
venerabili cum gratiarum asione, inquietis: Accipe, odile&e Domini, mtmvis
bona voluntatis & devotionis, quod fit mutui pignus amoris ^ munus quod rifim->
quam confumatur, femper fexftet, haereat, amico convivat, quod e vanefcensem
memoriam excitet; jocundum,quod obviam animoveniar, &numquam labatura
memoria. Praeftet Dominus,iftis& omnibus fandis intercedentibus, ut iterum vi.
deamus nos in caleftibus, ubi finis laborum, & remunerati© pramiorum aeterno*
rum, ubi numquam ab invicem feparabimur,gaudentes & guliantes-quam fit dul¬
ce & jocundum habitare fratres in unum. Divifi funt ergo ab invicem flentesyqui-
bu$ fi licuiffet convivere,& commori libuiffet.Graditur pater Richardus Gratia-
Dei aggere publico, oneratus onere nobili & dulcillimo, fe&fibi comitantesxom-
mittens Deo uni verforum, corde humili & contribulato. Pendebant a colloejus
fandorum reliquia,ut haberet praoculis paratumfpecimen fanditatis,ne deeffet
cordi memoria eorum, quorum farcina deledabili reliquias geftabat. Quanta ve¬
ro in redeundo paffus fit, ipfe novit qui pertulit, qua omnia dijudicat, qui' labo-
• rum remuneratorem fe prorailit. Videres virum faculis venerandum, dum iret,
fapius cervice reflexa verius fandam Hierufalem humiliari, fufpirare, geme¬
re , affedum cordis oculis pandere, gaudere quod fandum locum fepulcri vidif-
fet, dolore quod non femper videret. Hinc ex affedu fermonem populis dare, be¬
neficia Jefu oculis monftrare, omnes fubito ex devotione ingetnifcere, Deum be¬
nedicere, memorari dulcedinis divina, & ad bona Tedanda prorfus accendi.

Non cadebat Pallio Domini a memoria, quaeratferme tota ejus memoria. Quid
enim fuit totus vita ejus excurfus, nifi velle pati pro Chrifto, commori ei, &
confepeiiri, ut daretur fibi per Chriftum in gloria refurgere cum illo ? Ideo canta
paffus eft, qui ut pateretur, exful pro Domino faduseft: & quidem jufte. Sa¬
pienti enim omnis mundus efcfilium, Sevirojufto omnis mundus domus. Sapiens
autem erat, quem ipfa inhabitabat Sapientia/ vir juftus erat, quia corpuspec-
catisfubditumnefcit inhabitare Sapientia. .

32. Reverfus tandem ad fuos palaftrites, Saracenos fcilicet, qua via venerat f a P idi . bo *
eadem & regrediebatur. Ante muros urbium Miffarum follemnia celebrans, nec non^da.
affuetos imbres inundantium lapidum pavens . Mirabilis prorfus virtus & ftupen- tur *

AttaSS.Ord. B.Tom.VIlI. Hh jiii da,

Digitized by booQie

488 . ; ..:: ,V. I T 7 A:

An.chr da, grande myfleriutn,fpefiVacubim praadkabale/ Stabantfupracaput hominis
1 046 Deiboftes, dirigehantqueirj ilbiiftlapides adeo pragrandes, ut non tantum caput,

* 4 * J**» fed totum prorfuirioccurriiTentiConquafrajreat hominem, Manebat ilie intrepi¬
dus quia protegebatur a lapide praecifo de monte fine manibus. Dirigebantur a-
liorfiim lapidbs y ^uiakpidi vivo manenti iniapide ^ui reprobatus eft,qui angula-
risraiffus eft, timebant ibidi: cuifiiliidererimc, frangerentur * Obftupefccbant
gent iles miraculo *nec novitate miraculi terrebantur, cujus admiratione deterio-
rabantur,quoniamipfa eis admiratio erat peccati innovatio. Stabant a longe mo¬
nachi, & clerici, quantum jaflus eft lapidis, & peregrini, ipfe. folus ingrediebatur
prdpitiatoriuin, qui armum in facrifieio, &; dextrum acceperat feparatuto.; quia
non folum erat operam ejus utilis, fed & lingularis, qui inter malos non fo-
hira quae £unt refla faciebat, fed & bene operantes fubditos, ficut honore or¬
dinis , ita morum virtute tranfeendebat. Qui cum armo peelufcuium quoque in
cfui»cccperat,qui non folum peflore refla cogitabat, fed Sc.fpeflatores fuos adfu-
blimis armo operis invitabat, Sed jam quid moramur redeuntem ? Reddaraaspa-
tretaifiliis, utgratukntur in invicem pro abfentiataedio quod perpelli fumrjipfi

fibj fint. eonfolatio, Non autem praetermittamus Antiochiam, fanfliSimeanis
praefentia claram; ibi enim invenit pater amantiffjraura filium, ibi recepit filius
patrem carilfimum, ibi focii focimtl, fratfes fratrem, comites agnoverunt co¬
mitem , Neque enim potuit, multis obllantibus,periculis, .perficere quod decre¬
verat > praecipueeUm noffet divinarevelatione > in itinere illo plura le pafluram
ad verfa. Ddeflatus igitur uterque comparis praefeacia, delegerunt fimul Virdu-
num redire, ut quod fupererat temporis, fimul explerent in exercitio fpiritualis
Philofopftiae,. Venientes autem, ad civitatera Bdlcgradam, quae eft in confinio
Bulgltrorum &.Huogarorum, a civitatis infeliciffimoPrincipe prohibitus eft cum
eistranGre, ,&it;ailugens&dolens, divifuseftaPatre & fratribus lugentibus &
dolentibus., Domnus Simeon per mul$i pericula, ivit Ifocomagum pro implenda
obedientia, pace-riRicbardus Gratia-Dei, longa# vario itineris labore redditus
«Mnibus Galliae, Belgicae.

•: Occurrit illico Patri a longe filiorum examen factantium & gaudentium ob

]ufcipitur^ v adventum ejus deliderabilem. Ubi vero percrebuit fama celebrior eum adve-
iure , fa£lus. eft concurfus ad eum nobilium & ignobilium, di vitum, mediocrium,
pauperum, &qnaqnaverfus veniebat, occurfus gaudentium & concurrentium
nemdeerat. Cum tanta frequentia, cum tant? Pontificum, & palatinorum pro¬
cerum , necnon cleri plebifque laetitia, longa mora protenfo temporis fpatio Vir-
dumwnufque deducitur. Quo cum nuntiaretur adefle, totis obviam portis ruunt,
tota obviam civitas progreditur: fenes cum junioribus, matres cum infantibus, ac¬
tas qUoque ipfa imbecillior in occurfum tanti viri fe proripit,domi nullus fubfiftir.
Clericorum, monachorum, necnon & fanflimonialium dominofacer Ordo dica¬
tus obvius egreditur Patri cum crucibus & cereis * & diverfo ecclefiafticae dignita¬
tis Uppara tu , ptasftolans venientem, & remorantem vix ferens, quia cupienti a-
n imo nihil fatis feftinabatur. Ubi vero venit , & venientem fas fuit videre, cla¬
mor populi attollitur, fluunt lacrymaegaudio plenae. Non erat fatis cuiquam fe-
mei vidifle, nifi daretur iterum iterumque videre. Defcendit itaque, & fufeeptus
deduflus eft ad manafterium cum cantico, in jubilo, omnibus plaudentibus & di¬
centibus , Benediftns Dotninus qui facit mirabilia folus. Diem illam gaudiis ple¬
nam follemnem duxit devotio fratrum; quia & jufta eft caufa laetitiae, amicum lae¬
tum videre : & fi amicum, quid patrem ? Agendum eft bonis ut voluntas bona non
lateat, fed aperiatur ut luceat. Verba ceffent, fi quemadmodum debet quis affici¬
tur ,confcientia eminebit in vultu . Nihil autem gratius publica amicitia, nullum
fupplicium gravius publico odio. Intelleflum enim rei optimae & dulciflimae ami-
fit,qui omnium defignatur oculis: & defignari fe indicat, qui caret acie oculorum,
qui fonfum beneficiorum amifit, cujus aures morbus obftruxit. Sed pudorem tol¬
lit multitudo peccantium, & definit efle probri loco commune malediflum. At
contra, qui ab omnibus diligitur, aequali perpetuaque voluptate perfruitur. Ad¬
ventus igitur Patris noftri commune fuit beneficium, quia commune fuit gaudium,
quiat& cum abfenseffet, diligebatur ab omnibus. In prima enim parte animi

adver

Digitized by v^.ooQie

B.RICHARDI ABBATIS. 4 «P

aAvcrfus iinivcrfos pofitus, femper occurrebat memoriae, numqaafti ita fepofitus an ch.
vel abje£hi$, ut in ignorantiam verteretur. Quidquid vero frequens cogitatio ex- 1 ° 4 <*
ercet & renovat, numquam memoriae fubducitur, quae nihil perdit, nifi ad quod * 4, Jun-
non feperefpexit. Reliquias ergo Jerofolymitanas, feu undecumque quaefitas,
quibuaonuftus advenerat, in fan&uario pater Richardus depofuit, Sc fic leftione
praemifla ,fufceptis&deo(culatis fratribus, vicem beneficiis rependit , gaudeas
cum gaudentibus, St gratias agens quod eorum orationibus munitus, labores via¬
rum fecurus percucurrerit, libens toleraverit, quod gratiflimum eft cuilibet e nu-
merareubi evaferit.

34. Poftquam igitur dileftioni fatis faftum eft, Sc profpera utrimque replicata, Cura erga
quia in talibus adverfis referendis, fi qua fant, dies refervatur craftina. Ad refb- (bos.
cillationem fatigati corporis ventum e fi, quod & abunde, ita tamen ut honeftati
fufficeret procuratum eft. Exinde venerabilis Pater, in reddenda beneficiorum
vice accingitur, primam eorum penfionem folvens, quod grate ad eum pervene¬
rint , effufis affe&ibus indicare, 8c hoc ubique teftari, Coepit enim, quafi nihil a-
£lum fuiflet, beneficiis addere beneficia,rimari fingulorum neceffitates, Sc ope
eas levare, ut cunfti agnofeerent patrem fibi advenifle, Sc plenitudini gaudii eo¬
rum nildeeflet, O virum omni laudis prasconio dignum J qui etiam puerorum le-
dla per fe circuibat, ut videret fi quid eflet addendum, fi quid innovandum, fi
quid meliorandum, ut etiam per hoc paternus ejus animus agnofeeretur, Sc debi¬
ta pietas cun&is impenderetur, Studebat in omnibus refecare vitia, mores corri¬
gere , ut poffet plantaria virtutum inferere.

3 5. Necfilendum quid de Stephano,quem coenobio fanfli Laurentii prolatum
diximus, aftum fit, Cum enim eflet idem communis Pater nofter in expeditione
jerofoly mitana, 8c per annum continuum pane remoratus fuiflet, famaque fuif-
fet defimftum eum efle ,Durannus Leodienfis epifeopus, qui V volbodoni fuc-
ceflerat, Stephanum adfe evocatum, ut loco Abbatis praeflet officio monuit, Sc
admonendo petivit. Cui cum vir fimplicis ingenii patris fpiritualis praetende¬
ret obedientiam, abfque cujus permiflit Sc voluntate, nulli fas eflet quidquam
praefumere, ille refpondit patris Richardi fe in ejusdifceflu voluntatem agno-
vifle, quod eum loco praeficere delegiflet: cujus quia nunc obitum audiflet fa¬
ma vulgante, decreviflet ut decebat voluntatem implere . Quid multis mo¬
rer ? Perfuafum eft homini, Sc fibi minus cavens fufeepit praelationem loci, con-
fecratus ad officium Abbatis. Non multo poft vir Dei rediit, Sc audiens quod fa¬
cium erat, fuper fratris errore doluit. Ille quoque ut audi v it patrem adefle, non
eft aufus occurrere venienti, fed cogitavit pr* venire faciem ejus in confeffione,

Sc fumtis comitibus venit ad feftivitatem fan£li Vitoni. At ubi venit, folus abfque
comitibus clauftrum intravit, orationes fecit, in clauftro fedit, Sc quafi qui num¬
quam ordinatus fuiflet, praelationem abdicavit. Confpeflui Patris prafentatus
latisfecit, qualiter ad confentiendum indu&us fuerit, patefecit: femper tamen le
errafle, fe deliquiffe confeflus eft. Aderant Sc comites, inter quos erat Archidia-
- conus miffiis ab Epifcopo, pofcens Patrem piiflimum, ut errori locum daret ve- ,
nise, Sc quod aflum erat, pro fuo amore ratum lineret efle Sc ftabile. At vir raitif-
fimus pauca cum confilio locutus: Petitioni, inquit, domni Epifcopi adquiefcere
honorificum eft, Sc fratrem qui publice peccavit, publica fatisfa&ione corripere
bonum eft. Haec locutus, fratrem ultimum in collegio fratrum interim federe
praecepit, quoad ufque traftaret in Capitulo de his quae mandabat Epifeopus, Sc
confilio generali quid eflet agendum difponeret. Ablceflit frater a confpeftibus
patris, Sc cum tanta virtute patienti* jubentis obedivit imperio, talemque fe ex¬
hibuit in obediendo, ut miraretur qui vidiflet .Vigilia erat feftivitatis fanfti Vi¬
toni , ad quam certarim undique confluxerant nobiles Sc fpe&ati viri, vulgufque
promifcuum, Sc in prsefentia Epifcoporum, Abbatum, monachorum, clerico-
^ rum, nobilium Sdgnobilium, ultimus omnium fedit Stephanus, cum bona pa¬
tientia , Sc vultus ejus non funt mutati in diverfa . Quamobrem ad exorandum pa¬
trem Richardum pro ipfius reftitutione, omnes qui aderant unanimes reddidit
e jus humilitas. In craftino coram omnibus culpam profeflus errati, remiflionem
• obtinuit,gratiam reporta vit,8c de ultimo promotus eft in fuperiorem flatum cum

gra-

Digitized by L.ooQie

190 vita : r

Ann.ch. gratia Patris fui, praelatus cuftodiae gregis dominici, etiam ad Miflfas ut Abbatem
decet honoratus eft, qui de correptione illa injuriatus non eft. Verum archidia-
» 4 - J«n conus Leodienfis, quia domini fui ut voluit in omnibus exfecuta voluntas non eft,
rediens ad illum, non tamen cum abbate Stephano, teftis fallax fa&us eft, qui re
geftam non ut gefta eft, nec eo animo quo gefta eft, retuliffe comprobatuseft. Qui
prorumpentes in fe animi appetitus nulla vi animi coercens vel refrenans, abba¬
tiam Lobienfem beato Patri, pro his quae fecus quam mandavit gefferat, abftulit,
& Abbatem contra jus fafque, quem voluit fubftituit. At vero domnus Stepha-
nus, aliquot diebus Virduni commoratus,& de correptione melioratus eft, & qu 5 -
diu vixit Patrem fratrefq; intimo amoredilexit,filiolque fuos in timoreDeo fervi-
re docuit, omnibufque exemplar religionis & difciplinae exftitit. Pojiea refert Hu-
go qua Simeoni monacho acciderunt , qua quia in obfervattonibus adejusuitS fuper
vius edidimus , hic omittere vifumejl , ut qua de fame ingenti fequuntur proferamus.
ijus carit» 3 ^* Anno ab Incarnatione Domini 1028. templum fepulcri Domini funditus
famate*»- everfum eft juffu Principis Babyloniae, faciente Judaeorum nequitia. Secuta e ode
P 0 * 6 -* anno in orbe terrarumamiverfo fames, ita coepit convalefcere, ut talem antea
quis non viderit. Coeperunt enim inter fe elementa compugnare, ita ut in tribus
annis, prae nimia pluvia, non invenirentur fulci utiles feminibus. Tunc in plerik
que locis fuit modii pretium fexaginta folidorum, alias fextarius quindecim; tunc
etiam humanae carnes ab hominibus devoratae funt, &e..... Hac ergo tempefta-

te civitatum Gallicanarum Praefules confilium, quo tanta mali moles levaretur,
ineuntes, hoc tandem-adinvenerunt, ur quia ex deficientibus jam ex toto alimen¬
tis , omnibus opitulari nequibant,ne terra habitatore deftituta in folitudinem re¬
digeretur, aliquos quos effe vegetiores conflaret, dato propoffe numero quotidia¬
no qualicumque cibo fuftentarent; non ut aliis folatia quae poterant fubtraheren-
tur, fed ut iftos fuftentatos terrae cultores refervarent, & aliis mifericordiae vifce-
ra non negarentur, &c...... Inter has anguftias venerabilis abbasRichardus

mente compunflus, cum omnia qua? habebat pauperibus contuliffet ,non peper¬
cit thefauris ecclefiae, immo quae in eispretiofiora erant in ornamentis & palliis,
vendidit Remenfi ecclefiae, & pretium eorum pauperibus diftribuir, retento
, quoque fxbi certo [numero eorum, quibus quotidianum vi£lum, ut vivere pof-
fent impertiebatur, mittens praeter haec litteras & nuntios, & per.fe etiam com¬
monens Reges & Principes, Pontifices quoque, quibus familiaritate jungebatur,
ut thefauros quos tinea & aerugo demolitur, per manus pauperum caeleftibus pa¬
latiis inderent, & ventres egenorum gazophylacia aeternitatis fibi conftituercnt
*tu» itz Accepit etiam pecuniam non parvam a Gomite * Ruthenenfi, conceffa loco vadii
abbatia fan£li Amantii a , quae erat juris ecclefiae fanfli Petri, quam omnino pau-s
peribus partitus eft. Verum Gomes data pecunia, & abbatiam fibi ufurpavit cum
reditibus & fundis, & ut afferunt habitatores Ruthenae urbis, antequam pecunia
recepta fuiffet ex e jufdem abbatiae fundis,ipfe morte praeventus eft, & fic abbatia
~ a fuccefforibus ejus retenta eft, quamquam ab inhabitantibus, non tota fan£li
Amantii abbatia, quae latiffima elt & poffeffionis enormis, juris ecclefceVirdu-
qenfis effe dicatur, fed pars quaedam, videlicet abbatia fanfli Marii de Utra....

bra, ut moderni teftantur etiamnunc, &c.

3^. Obiit quoque Richardus II. Normannorum Dux anno Incarnationis
Domini 1026. & fucceffit Richardus III. & eodem anno defun&us eft. Poft
quem Rotbertus comitatum Normanniae adeptus, hunc ter beatum Richar-
dum, de quo nobis eft fermo, inter primos habuit,confilioque ejus regni Norman¬
niae traflabantur negotia. Tunc exftitit quidam Britto, nomine Ermenoldus,hor-
mo mentis perverfae, deteftandae famae, qui totam vitam fuam diabolo dicaverat,
ut poft experimentis probatiffimis compertum eft. Hic horis & momentis om¬
nibus cum diabolo loquebatur, & quidquid fibi agendum foret, illius nebulofo
alloquio difponebatur. Hic per fufeepta iniquitatis confilia, ad plenam iniqui¬
tatem enutritus, & vere membrum illius fa£lus, qui eft fomes malitiae & difeor-
diae ,& omnis nequitiae, apud praefatum Principem omnes Optimates totius re-;

* gni

a Hanc abbatiam ad vi&um monachorum S. Vitoni monafterio dedifle dicitur in Necrologio Berenga"
rius epifeopus loci reftaurator.

Digitized by

Google

B. RICHARDI ABBATIS. 4 pi

gm accufavit, quafi qui ejus meditati effent dejedionem & necem; fle ita ftatum ann cm.
totius terrae perturbavit, ur vere diaboli hoc opus efle, ejus hoc artificium, ejus i046
commentum agnofceretur. Inflammatur Princeps ad verfus Optimates, fiunt dif-
fidia, excitantur jurgia, fle uno inceftino bello tota debacchatur Normannia. Hac Wfaih in
crefeente difcordia, comitatum pater Richardus adire compellitur, fle adjundo fi-
bi (domno Ermenfrido, Rotomagum advenit, & pace inter Principes reftituta, “ S v
praedirumErmenoldumaliquantifper mitiorem, quia ante confpedumfervd-
rum Dei caffabatur omnis diabolica aftutia, convidum Se correptum, fecum Vir-
dunum deduxit, monadicis vefiimentis induit, 5 c hominem diaboli laqueis irre¬
titum , quae funt daemonis fpernere docebat. Sed in corpore peccatis fubdito refu¬
git habitare Sapientia. Simulabat ille ad tempus fe philofophum, ut crederent
eum qui non noverant, theofophum, fed nil fi&ae pacis amicum Sapientia novit.

Quam ob rem omnis ejus aftutia & nequitia brevi cognita eft; nec potuit latere in*
ter fandos feralis illa rabies pacis inimica. Egreditur inimicus homo de loco non
fuo, redit ad fu a, utitur arte impudentifiima, fle iterum perverfitate malignita¬
tis ejus corrumpitur Normannia. Projicitur de latebris, quo Jfe fortiorem & va-
lentiorem credebat; fle quia diaboli calliditate in mortem ducendus effet, a bea¬
to ei viro praedicitur, nec fruftratur promiflis. Poftquam enim plures Optimatum
Normanniae, conjuratione confida fle impolita, duellofuperavic, quosconvi» .

&us principalis feveritas oculis terrifque privaverat, a quoddam foreftario convi-
6 lus, fuperatus, fle occifus, finem vitae fecit 8 c criminum» Quo infado intueri li¬
bet dulcedinem fle pietatem viri jufti, qui hominem vere diaboli ergafterium, ut
vidit praecipitante diabolo convidum, ad finum mifericordiae.confugere docuit,
fle fadum incorrigibilem, ne diutius graffaretur in vitiis, ad exemplum omnium
perditorum citius perire nuntiavit, ut eflet ei tanto levior poena poft mortem,
quanto celerior peccanti accederet vindida poft mortem.

38; Veniamus igitur ad illud lacrymabile bellum apud Barcaftrum habitum,
flcc. De to bello agit vita auftor num . 11. quo omiffo ^Jicut & beati viri fecejf’* in fe¬
lit udinem , de quo idem aullor num. 14..& feqq . leniamus ad ea qua tempore mor¬
talitatis accidere ., qua omnia , ficut & beati viri morbum extremum , mortem & fu -
nus ita accurate deferipftt Hugo , ut religio fuerit ea omittere y licet jam fuerint ab
Autlor evita fatis fufe memorata . -

Henricus poft mortem Ramberti , primo regni fui anno, viro Dei Rir Epif£opa _
chardo epifeopium Virdunenfe conceflit; f$d vir mitiflimus hoc renuit, fle Richar- tum virdu.
dum fuum in baptifmate filiolum, Hildradi Comitis.filium, intronizari fecit. Id “', n a£ em re '
anno 1039. accidit. Henricus vero de quo bic , e /?Henricus 3. Conradi fuccejfor ,
qui Niger diftusejl . . .

40. Anno 1041... Treva Dei primum ftatutaeftfle firmata, fle pax ipfa Tre va Treva Dei.

E>ei appellata, qua non folum humanis prefidiis , fed fle divinis confirmata eft ter¬
roribus. Quam cum noluiflet recipere gens Neuftriae, viro Dei Richardopra*
dicante, 8c ut eam fufeiperent, quia voluntas Domini erat, 8c a Deo non ab homi-
-ne decretum hoc procefferat, admonente, divino yjudic io coepit ineosdefavire
ignis, qui eos torquebat, fle ep anno ferre totus orbis penuriam paflus eft, pro ra¬
ritate viiii 2 c tritici. Secuta eft e veftigio mortalitas hominum pram^jima, anno
ab Incarnatione Domini 1042. Multi autem eorum y qui torquebantur ab igne,
venientes ad virum Dei, meritis ejus 8c precibus curabantur medica virtute Dei. X

Supereft adhuc dominus Eduenfis epifeopus, vir vita Ipngavitate grandavus,
qui fle referre iolitus eft, quia cum a fando Odilone Se ceteris, ipfa pax divinis
revelationibus inftituta, Treva Dei appellata, fle ab Auftrafiis fufeepra fuiffet,

Sc voluntas omnium in hoc eflet una, ut ubique fervaretur: negotium hoc ftrenui-
tati hujus patris noftris Gratia-Dei ab omnibus impolitum eft , ut ejus ftu-
dio fle induftria, pax eadem in Neuftria fervaretur, eo quod certi effent de
eo , quod tanta eflet ejus erga omnes, fle omnium erga eum gratia, fle quid¬
quid fervandum doceret, fervaretur a eundis; quidquid vitandummonftra-
re t, id eundi vitarent. Quam ob rem fategit Pater venerabilis, ut tantum bonum
gratanter ab omnibus fufeiperetur; fed perverfa quorumdam voluntas, fle mens
indomita, quali inauditum hoc refpuit, quafi qui nollent paterna inftituta viola-

re, 8c

Digitized by x.ooQ[e

VITA

. 'ANN. CH.
104 6

14. Jun-
Eam^e-
fpuentesdi
vinitus pu-
aiuaojr.

Lais tem¬
pore S. Vi-
toni corpus
exponitur.

Susm> &.E-
pifcopi
mortem-
prxtlicit..

Fratrem fe¬
bre co rie-
ptum fanar.

Extremus

morbus.*

re, & nova atqueioaudita fufcipere. Unde & fubfecuta eft divina ultio, ignis fci-
licet in rebelles & contumaces defeviens a Domino, quo torquebantur, quivi-
ro Dei refiftere, & mandata ejus contemnere non verebantur . Videres mo¬
nafterium eximii patris, ardentium turbis refertum, quos ipfe lanflorum reli¬
quiis , aqua benedi&a refperfis, vino lotis, & pulvere qui de petra fepulcri Do¬
mini radebatur, vino ipio copfperfo, & ad potandum mderis dato, pace firmata
8c jurata,priftinas fanitati reddebat. Pro innumeris autem turbis confluentium in¬
firmorum , vas potui illi paratum erat, ut fi advenirent aegroti, potus lalutis non
deeflet,ne fallerentur fi hora mcompetenti veniflent;neve tunc foret neceflitas re¬
currendi ad ablutioni reliquiarum,quod poft expletionem Miffas impleri mos erat.

41. Anno igitur ab Incarnatione Domini 1045. Henricus duxit uxorem, nomi¬
ne Agnetem, filiam Vvillelmi Pi£lavienfis, apud Bifqntium; ubi affuerunt E-
pifcopi viginti-ofto. Cum enim effet alias bonus & omnes ejus fitirent dominium ,
carnis tamen incontinentiam fraenare non potuit. Pater Richardus tunc temporis
monafterium nolebat relinquere, a quo pro nullis ingruentibus caufis patiebatur
a velli, quia fciehat & praedixerat filiis imminere refolutionem fui corporis.Ete-
nim fupcrioribus annis, quando lues illa,de qua impraefentiarum mentionem feci¬
mus , populum vallavit, cum dilaberetur populus, & ci vitas Virdunenfis fere re¬
digeretur in eremum,commune periculum communi oratione tolli confultum eft.
-Cujus neceflitatis urgente miferia, communi voto deliberatum eft , beati Vitoni
implorandum efle prafidium,cujus fe confidebant meritis,vita procul dubio captu¬
ros remedium. Vifum etiam eft Richardo epifcopo, ipfiusconfeflbris corpuslan-
( £liflimum exponi debere de feretro, ut proceflione follemni eve&um, prafenta-
retur confpe&ibus omnium, ut plebs iplius fulta patrocinio, dum Sanfli videret
loculum, ejus propenfius expeteret fubfidium ,quod noverat fibi non defuturum.
Contradicente itaque viro reverendilfimo Patre noftro. Praful quod deliberave¬
rat , in craftinum impleri deliberavit; obfiftente eo & dicente, levandam quidem
mileriam populi,fed Epifcopo.nonceflurum in profperum,qui aufus fuiflet inquie¬
tare San£li corpus honorificum. Na&em illam Pater infomnem duxit ante altare,
fanftis orationibus vacans cura lacrymis. In craftinum venit Epifcopus, clerus o-
mnis & populus, & cum miilto timore & reverentia fanfti Pontificis exponit reli¬
quias , fuper aurum obrifum pretiofas. Quod ubifa£lum eft, Pontificem Pater adi¬
vit/ Implefti, inquiens, quod voluifti; fed noveris te quintum ab hinc annum
in fasculo nonvifurum. Mihi quoque qui aflenfi, ante quintum fimiliter annum,
terminus erit vitas, te poft modicum fubfequente.

42 . Dixerat,& ditium rei probavit eventus.Quarto enim necdum exa£h>anno,
viribus corporis coepit Pater deftitui, & convocatis fratribus, indicavit imminer e
diem fuf refolutionis.Mox itaque abbatiae fan&i Petri Catalaunenfis Odilardum a
abbateminftituit,Bello-locopatremR ichaUdum delegit, coenobiofan£liHu-
bertiTHEODERicuM, fanfti Urbani Stephanum, viros in omni theoria
probatifiimos, in fervando religionis propofito clariflimos. Has enim abbatias
ipfe per fe regebat. Exoneratus ergo ab omnibus, illam fibi tantum retinere cen-
fuit, cui paftor datus fuerat, in qua etiam fe fepeliri deftinaverat. Et jam in
mandatis Domini affiduus potius quam frequens, die quadam cum vidiflet unum
defratribus monafterii, cui nomen Myflac b , graviter asftuare febribus, ut qua-
fi intercipi videretur fpiritus ejus, manum illius tenuit, & ut nuntiandas horas o-
peris Dei fignum daret* fanus fa£lus & incolumis, praecepit. Ille in voce juben¬
tis fanus faflus, obedivit Patris imperio, 8c fic omni aegritudinis caruit incommo¬
do. Itaque qui tantis abundabat virtutibus, imminente die vocationis ejus, de¬
cubuit febribus, & ultima illa exercebatur aegritudine. Quod ubi per urbemin-
fonuit,; ad venit Epifcopus, monachorum quoque, clericorum & fanflimonia-
lium coetus, & vifitatione follemni oftendebant erga Patrem devotionem pias af-
fe&ionis.. Nec rediit ad domum Epifcopus, quin immo quotidianis excubiis ad¬
haerens ei, non die , non no£le ab illo patiebatur avelli. Advenerunt & vicinarum
urbium Epifcopi, Abbates, & quique Magnates, ad vifitandum eum , &

, . commen-

J In chronico hujus monafterii, a Labbeo editoOdilardus ordinatas dicitur anno 1047.

4 Moiflocenfe apud .Caturcos monafterium interpretatur Papebrochius, fed videtur nomen efle ipfius fratris

Digitized by uooQie

B. R I C H A R/D I ABBATIf. 4*3

feei , quibus vi4eba,t»r, quod in obitu eju$ omnino terra com- an.ch.
moveretur ? 8? conturbaretur. Excubabat diebus ac nodibns ante domui» 104^
ejus turba filiorum , A ceterorum fidelium; alii Patri ad meliora feftinanti vale- Jw>

dicere, A fe commendare volebant; alii famtates corporum expetebant > ut
faltem aquam ablutionis manuum, ejus mererentur > qua inungi refocillarentur,
Ubiergo fenfit imminere horam vocationis fu*, filios, quos Cbrifto adquifiew) sacramen»
convenire juflit, A inundus ahEpifcopo oleo fando, Confeffionedata, Via? tacipk.
tico caelefti paftus, expofitus eft lequlq, A jacuit in cinere & cilicio, ita ut alta¬
re fandi Nicolai ejus fempcr appareret confpcdui. inde fratres allocutus, con-
fueta falutis documenta replicans, Deo ut fer virent & adhmrerent admonuit, Ali¬
quem memorarentur, piifiima devotione petivit, omnibus in commune flenti¬
bus^ fuam deftitutianera ingeminantibus; cum ipfe omnino cohiberet lacrymas»
folaretur dolorem, A Chrifti Domini promitteret adfuturam protedioncm. Poft
ly?c reliquias, quas Jerofolymitanus patriarcha ei dederat. Abi afferri pr*cepit;

Bc falutatis eis atque deofculatis cum inulta reverentia, eas quas collo ferre con-
fueverat, expofuit, A ante fe reverenter fifti pracepit. «inc commune San-
fiorum patrocinium implorans, elata manu, fratrious A omnibus qui aderant be¬
nedixit,& Abi benedic; petiit. Sicque data filiis licentia exeundi,ipfe oculis A ma¬
nibus in cadum porredis,ei intendebat ad quem feftinabat. Legebantur ante eum
PafAones dominicas, ledioncs quoque ex quarto Dialogorumlibro; A felix ejus
anima illi foli adhaerebat, cui fe totum commifcrat. Ubi vero coepit jam ab infe¬
riori parte corpus emori, San&orum reliquias apprehendens in legulo fedit, &
ad pedes eas ponens, atque uti calor vitalis deficiebat , paullatim eas protrahens,
tandem in pe flore fubftitit, A reliquias ibidem, cum redinaffet, depofuit ^ O ad¬
mirandam viri devotionem/ o praedicandam e jus i n omnibus fanditatem ! Cum
ergo redinaffet, manus reliquiis appofuit, A Ac ufquequo Creatori fpiritum red¬
deret , eredis ad Deum luminibus manfit. Aderat ibi Epifcopus A viri religioA,
quos obligaverat amor,A beneficia pii Patris,qui exitum ejus praemuniebant ora¬
tionibus continuis A pfalmodia, qui vix A raro, licet ad horam feparabantur ab
ejuspraefentia, ne contingeret eos abfenteseffe, quando a corpore migraret fe¬
lix anima, Illucefcente itaque diemenfis Junii 14. quod eft ifi.Calend. Julii,
hora jam imminente tertia, praefentibus filiis fuis,quosioci anguftia capere pote¬
rat , exteris in majori ecclefia confiflentibus A canentibus, fanda illa anima cor¬
poris nexibus abfoluta^d illud pervenit jEternum^quod eft unum A infeparabile Moritur
trinum. Oculos Patris claufit epifcopus, polindores funeris Richardus, Qdi-
lardus, Stephaniis A Vvalerannus abbates fuerunt. Jpfi corpus fandiffimum
procuraverunt, veftibus facratis ex more induit epifcopus, non quibus ille vo¬
luit & praecepit, quia vilia quaeque de legerat, fed quas didavit amor paternus,

& devotio fan&iffima A debita. Reliqui* quas fuper peftus fuum ipfe commife-
rat, induto eo facris veftibus, fupyapqdus ejus repoli taefunt,

• 43, Elatum ergo funus beatiffimum bajulantium manibus , cum ob impetum Ezicquu .
-populiincurrentis Aplangentis obferata effet ecclefia, ante altare fandi Petri
pofitum eft: ubi Milfa a Pontifice celebrata, tandem port* roonafterii apertae
funt, A ecce populus innumerabilis utriufque fexus A ordinis irruit, cum fe cry-
mis A ululatu cordis. Plena erat ecclefia lacrymarum, omnes incommune pii
Patris defiebant obitum,ac fi viderent imminere interitum patri* . 0 quantus lu¬
dus omnium / quanta tot* urbi m*ftitia ■ quam pia erat de ejus obitus compaffio /
quanta omnium deftrudio/Ea dies rota fuit gemituum, tota planduum, qua ad-
vefperafcente, eorpuxb^atilHmum ad principalem ecclefiam fynd* Mari* a
fratribus delatum,debitis vigiliarum,A plalmodi* officiis, node ipfa ab excubito¬
ribus honoratum eft.I»oraftino Miffa follemniter celebrata a Canonicis,per reli¬
qua urbis monafteria deportatum eft,A yigiliis, Miffarumque foUemniis debita
officiofitate percelebratis, tandem ad monafterium fuum relatum eft, A filiis do- •
l6ntibus,A de morte ejus m*rentibus reftitutum. Venit ergo dies craftina, A ecce
fere circa horam tertiam ,congregata eft tota civitas ad fepeliendum illum , Mif-
fam celebravit epifcopus, fermonemque habuit ad populum de immutabilitate
vit* hujus, A qualiter in hanc plorationis convallem devenerimus: quis fit finis

* 1

Digitizedby L.ooQie

4 p 4 V i T‘ 'A'; ' l : : •

ann.ch. bonorum, quifve malorum; quae fueritPatris vita, mors quam pretiofa. Hihc'
10415 percelebrato officio, di&is orationibus follerpniblis, ad locum fepultur* itum'

[ >4- Jmi. # £ t lj ce t folis exfequiarum miniftris, & bajulis funeris, cum his qui officia'
dabant, permiflbm fit ingredi, ceteris intra majorerii ecclefiam"retentis ; tanta
tamen fuit obfequentium multitudo, ut fenefttas, qUibus lumen cryptae infunde^
batur, ob captationem aeris auferri neceflitas impulerit. Vincebat diem lumi¬
num multitudo, 8 c fumus incenfi & thimiamatis totam repleverat ecclefiamv
Tanta erat omnium erga Patris fepulturam devotio.

44. Humato itaque mitiffimi viri corpore, claufum eft fepulcrum, & folito cae-
Ejus fepui, mento per jun&uras litum. Requiefcit autem in crypta fubterranea, ante aka-
erwn. re fanftae Dei genitricis Maria i &fan£li JohannisEvangelilte, &fupereum

inajus altare fan&i Petri ftabilitum eft • In eadem crypta fubtus altare prafatum
fanftse Mariae , fan£lus requiefcit Madalveus, ab eodem patre noftro ibidem
tranfpofitus, & reverenter tumulatus. Perafto vero fepulturae officio, ubi ab
aliis difceffum eft, ad componendum viri Dei le£lum, unanimis fe filiorum ac¬
cendit devotio. Quatuor columnae marmoreae cooperculo fepulcri caemento fa£to
ex eodem marmore conneSuntur; his defuper tabula marmorea praegrandis,
ipfo eodem caemento adjungitur, & fic defuper cooperculo maceriae aliquantum
conftruitur, & folido bituminis glutine folidatur. Tabulae vero in altum porre£lae
linteum imponitur, 8c ei pallium fuperadditum eft,ut cunftis cernentibus paten¬
ter detur intelligi, eum magni effe meriti, cujus corpus fic honoratur in terris
Et merito, quod enim fuit ejus in terris ftudium, nifi Deum diligere ,& fanflos
ejus venerari, & Ecclefiam Dei ornare decore competenti ? Nec mirum fi a filiis
propenfius honoratur, quos fci vit regere, & regere fecundum noftram difcipli-
nam, quae ex chriftianalege defcendit, & ad Deum ducit. Requievit autem hic
Pater nofter anno ab Incarnatione Domini 1046. regiminis fui anno 42.regnante
terris Henrico Conradi filio. Supervixit vero epifcopus Richardus, ufque ad
menfem Novembrium, & obiit 8. Idus Novembr. ficut a patre fuo quaefierat ,
v cum ei oculos clauderet. Si, inquit, Pater ad Deum vadis, & ei placet obfe-
„ quium quo ei fer vifti, obtine ut unum annum nontibifupervivaminhocise-
cu ^° > 8 u ^ a wbicommori quam vivere praeopto. Dixerat, & exauditus eft, &c.
cedit, Regimen Virdunenfis coenobii Vvalerannus fufcepit, homo in faeculo no*

biliffimus , Gelduini a Comitis filius, qui in bello apud Bar-caftrum, in ge¬
niculo vulneratus claudicabat; cujus frater fuit Hugo Lingonenfis epifcopus,
poftea a fan&o Leone p. in Remenfi Concilio depofitus, &c.

45. Quantae vero apud illius aevi homines, hic pater nofter Gratia-Dei hono¬
rificentiae fuerit, Theodericus Bafilienfium epifcopus, vir multae auftori-
tatis & gratiae, fuo in fa&o oftendit. Qui cum in deducendo novo Epifcopo, Vir-
dunum miffus ab Imperatore veniffet, & effet ei devotio lanfti Viri fepulcrum
invifere, cum ante tumbam magna fe lacrymarum contritione ma£laffet, reme-
morans defunftignetatem, fobrietatem &manfuetudinem, pallio pretiofiffimo

cpu ' crocei coloris tumbam ipfam adornavit, ut affeftu iplb teftaretur thle&ionem,
quam vivo exhibuerat, mortuo fe quoque non negare", immo propenfiori eum
cultu digniffimum, quem jam fuo Dominus gremio confoveret, Coeperat jam
tunc locus ille multis clarere miraculis, 8 c in febricitStes tanta curationum refun-
debatur gratia,ut quifquis ad veniffet hoc laborans incommodo, ubi parum obdor-
miffet, fanitatis potiretur fuffragio, & rediret omni valetudinis fopito incendio.
Sed quid moramur,nec referimus cu j us meriti,angelico quoque declaratus fit efle
teftimonio Etenim qui vidit teftimonium perhibuit, & de cujus vita non dubi¬
tatur,e jus merito teftimonio creditur.

4 5. Beatae memoriae pater Rodulfus^ ,tertius poft eum fucceffor in regimi¬
ne ecclefiae, 8 c ut credimus^ereditariae fan&itatis poffeffor,nunc felici beatus ex-

EJus fan&i- Ceffu,

tas vifionc
eonfirma-

CJUJ

erum

M Ejus memori* in Necroiogio Vitoniano habetur his verbis: ij. X.*l. Junii obiitCelduinus pfittr Vvm-
lerunni ubbuiis, emverfus & montthus, qui plurime iulus dedit. ’ ,

b Walerannus, qui in Necroiogio Vitoniano, ex cernite canverfus dicitur: beato Richardo fuceellit, ad
annum 1060. qUo obiit die 6. Kal. Julias poft eum abbatiam tenuit Grimoldus, mortuus »nno 1078. die
I. Idus Junii, cui Rodulfi» fubftitutus eft ad ann. 109* quo exceflit e vita die *. Kal Aprilis. Hxce*
Necroiogio Vitoniano.

Digitized by

Google

B. RICH ARDI ABBATIS. $P 5

ceffu, ubi locum ipfum regendum fufcepit, & audiret a referentibus multa de eo ann.ch*
relatudigna, videret quoque unanimem erga cultum memorialem ejus omnium
devotionem, amplexabatur'quidem quod videbat & audiebat generaliter abo- ,4 *
mnibus. ALftuabat vero intra fe ipfum fi tantae fan&itatis vir ille fuiffet ut refere¬
batur,& quafi quaerebat follicitis & difpofitis cogitationum excubiis,cujus meriti a-
pud Deum effet.Solebat & ipfe ad ejus fepulcri locum,quia fenferat ibi faciles ora¬
tionum pro ventus,creberrime orare, & multoties perno£tare;cum ecce una no fle,
poft celebrationem no&urnalis fynaxis,cum ibidem folitas Deo redderet excubias,
hac eum cogitatione faepius tenente,& ad fefe de volvente,fomnus paullifper ablu-
fit.Necdum corporales in foporem erant perfe&e refoluti,cum intelle&uales ocu¬
li aperti funt,& vidit fub altare angelum,blanda fe voce alloquentem & dicentem:

„ Diu te cogitatio tuaraorofa curiofitate detinuit, ut fcires cajus meriti is, cujus
„ fepulcro adfiftis, e flet; & ne te diutius fatigandum protrahat, miflus fum haec ti-
„ bi expedire. Duo funt in hac crypta quiefcentes, & diem Domini, quo duplici
„ ftola remunerentur,exfpe£lantes.Hic abbas Richardus,& confeffor Chrifti prac-
„ cipuus Madalveus,cujus vos feftivitatem fuo tempore & die devotis, ut dignum
„ eft, honoratis officiis: utpote quem Deus in numero fanftorum fuoruni, & forte
,, jnftorum adfcivit. Et ifte quidem digne in memoriam vertitur hominum, qui
„ ad gaudium tranfiit juftorum. Hic autem cujus adfto fepulcro, pari vobis nec
„ minori devotione venerandus in terris, quem pari forte, nec inferiori gloria,

„ Deus decoratum fublimavit in caelis.Multa fanflitatis ejus fama in terris,quam
„ tamen nec ad medium noftis, quia vir gratia Dei illuminatus, humilitati
*, ftuduit& vilitati,nec a&usfuos prodere maluit,fed occultare.Sed noveris quia
„ magnum patronum, & Deo cariflimum pramififtis, & quae de eo dicuntur vera
„ funt, quamquam amplioraxlici poffent. Placeat tibi devotio fihorum ejus erga
„ memoriam e jus,8c quae tibi miflus a Deo refero,hac ipfa die omnibus in commu-
„ ne edicito, ut gaudeant de felici fucceffu patris, quem habent fuffragatorem &

„ devotum interventorem in cadis.Tu itaque his de beato viro agnitis,viam quS
„ c?pifti ne deferas, mortificationi carnis, humilitati, vilitati & caftimoniae in vi-
„ gila, lucrandis animabus operam da, ut cum hoc & aliis doneris beatitudineae-
„ ternae jocunditatis. Obftupuerat vir gratiarum in vifione & affatu angelico, &
cum videret illum pro his, & aliis pietatis ejus beneficiis humanae fragilitati colla¬
ris, Deo laudes dicentem,& ad eafdem fe pararet, toto corpore ut dormiebat aflur-
rexit,& evigilans grates,quas conatus fuerat mente, jS animo & corpore perfolvit
intente.Nec apparuit fegnis in pr?dic 5 do quod viderat,& audierat,immo omnibus
Dei retexit magnalia, quia & quod gratum eft vidiffe vel audiffe,gratius refertur,

8 c gratiffimum univerfis creditur. Fratres quaque audita patris magnificentia,
tanti nuntii voce teftificata, laudes & gratias Deo reddidimus, fatifque cautum eft
ab illa die & deinceps, ut e jus memoria devotione recoleretur digniflima. Pro his
& aliis beneficiis ejus, benedicatur nomen Domini in facula.

47. Vivit adhuc & vivit in faecula beati viri meritum ,& quamdiu volvetur ffcu-
'lum, femper ejus meritum accipiet incrementum. Teftatur hoc Normannia, fa¬
tetur & Britannia,applaudit tota Gallia,Patris promens magnalia,quae quanto lae¬
tata eft St jubilavit de converfatione ejus fan&iffima, dum effet in mundo, tanto
nunc dolet in morte ejus, fublata fibi tam ff licia contubernia: cujus vita fan£ti{a-
tis erat fpeculum, pfnitentium folatium, mcerentium confolatio, miferorum de-
fenfio. Luxit ejus obitum Imperator, & Optimates,defleverunt Reges & Pontifi¬
ces , defecit tibia & organum, cithara & pfaiterium, raucum fonuit tuba & tympa¬
num , Afcendit ad Deum clamor pauperum, defiderium egentium fuam deftitu-
rion em ingeminantium, & ut magis mireris unius obitum mundus deflevit, in
quo totus dum Viveret requievit. Et quamquam magis fentiret effe gaudendum,
fi rationem vis doloris admitteret,flebant tamen pracipue monachi,virgines & vi¬
duas. Ordo quoque ecclefiafticus, ejus peculiari fulti patrocinio, firmaticonfi-
lio , recreati alloquio. Optatis meritum faculis memorabile, pofteris venerabile,
omnibus imitabile. Laudem ejus nulla umquam delebit oblivio, non minuet tem¬
poris interpolatio, non auferet ab horenoftro, etfi gravior excandefcat in nos,

.quam nunc eft tribulatio ; quominus te venerandum , te praedicandum , te.

Pater,

Digitized by booQie

496 VITA

ann.ch. Pater, fateamur omnimoda laude colendum. Tuis enim laudibus immorari, eft
104 6 a tribulatione relevari: quia laus tua, gaudii eft & pacis admiranda comprehen-
1 1 4 . Jon- f 10 ^ maroris & anxietatis propullatio.

wiiieimi Retulit humilitati noftr* ante quinquennium, cum necdum guftaffemus

Angiiz re. quanti fit laboris & tedii aliena curare, venerabilis abbasfan£lse Trinitatisde
•feaM. euni Monte Rotomagenfi, Hugo nomine, qui nunc ufque fupereft;quia cum elfet in ob-
fequiis profati Comitis Normannif V v i l l e l m i, jam tunc Regis Anglorum,curn
tranaretur in aula de honeftis viris,& memoratu dignis,quorum ipfe Rexhabuif-
fet notitiam, aut famam audilfet, inter praecipuos hujus admirabilis memoraba¬
tur, fumma laude ejus efferendo praeconia, humilitatem, fapientiam, difcretio-
nem,animi 8c vultus devotaro Deo hilaritatem, fermonis facundiam, morum ele¬
gantiam ; fubditorum reverentiam. Mirabatur etiam quod his .modernis tempori¬
bus , de loco tam celebri nulla ad fc commigraret perfona,.nulla, ut folebat, rega¬
lem ejus magnificentiam expeteret fucceflorum tanti Patris, aut monachorum lo¬
ci fedulitas;adeo ut cum pro legatione quadam,idem vir a quo hxc audivimus,qua¬
dam vice mitteretur Virdunum, inter alia id ab eodem Rege 8c honorabili e jus
conjuge ei daretur in mandatis, ut coenobium nominatiflimum fanfti Vitoni expe¬
teret , ibid em hofpitaturus, patremque & fratres loci, fua ex parte devote faluta-
turus, & follicite notaturus, fi idem, qui quondam, honeftatis & religionis cultus
niteret, qui effetmonafteriiPater, fi in eo a vitas paternitatis & dulcedinis fpeci-
men eluceret, fi in filiis gravitatis & reverentias antiquum decus emineret, fi re¬
rum temporalium copia exuberans, fi fpiritualium delegationum gratia ab uber¬
tate domus Dei elfet habitantes debrians; omnia profpiceret, fingula vivido ri¬
maretur ingenio, fibique referret. Verum quid rerum intercefferit, quid prafa-
tus vir aliorfum holpitaturus diverterit, & fperantibus optima Regi & Reginae
infperata retulerit, noftrum non eft edicere, maxime cum illo in tempore quo id
geftum eft, puerilis nos adhuc ferula his vel fimilibus vetaret intendere. Illud tan¬
tum notaffe fufliciat, quod Rex a auditis qUae non fperaverat, viri fpe&abilis &
memoria digni egregiam converfationem reducens ad animum, tot ingemina-
tionibus ejus deflevit obitum, tot reciproca viciflitudine ejus efferebat meritum,
replicando miris laudibus illius praeconia, & fubinde repetendo indebita & ingra¬
ta paterna: fedulitati, remifforum filiorum remiffae vicis obfequia, inhocipfum
quoque omni congeminante aula; ut daretur cun&is palam intelligi, fi fama vo¬
tis annuiffet, multis ecclefiam donandam muneribus, multa dile&ione a regali
fore munificentia honorandam.

4 9. Vidimus dasmoniacum ad monafterium beati Vitoni{ addu&um, intra pau-
ciffimosdies, plenariae fanitatis gaudia reportaffe. Quem cum in primo adven¬
tu fuovinflum loris, & funibus artatum infra cryptam, ad memoriam fan&o-
rum ibidem quiefeentium parentes ducere vellent, nullatenus potuerunt: cre¬
do d*mone timente praefentiam eorum fan&orura, quorum meritis eadem eccle-
fiailluftratur, &praefentiadecoratur.

D*monia- !

cas libera- ‘ 1 "

tur.

LIBELLUS DE VITA ET MIRACULIS
SANCTI VITONI EPISCOPI

Au&ore B. Richardo abbate fanfti Vitoni Virdunenfis.

Ex mf. codice ejufdem monajierii.

PROLO¬

GUS.

R Ichardus fervorum Chriftiultimus, abbatis nomine indignus , commilfis filiis & fra¬
tribus dile&iflimis. Temeritatis nimirum, dile&iflimi fratres, veret» noxam incur¬
rere, qui licet nullius peritix compos, & indoftrina lapientixfalutaris psne elinguis, veftrarum

. tamen

« Diflimulat Hugo quae fub Grimoldo abbate in monafterio findi Vitoni gefta funt, quod eo in ordi¬
nem redifto, per Rodulfiim e* monafterio findi Agerici in abbatem aflumtum monafterium fplendorem
foum brevi receperit.

Digitized by uooQie

B. RICHARDI ABBATIS. 4*7

tamen precum inflantia tacitus, imWQ importunitate nimia coadus, in'feftivitate fandif- ANN.CH.
fimi, «onfefloris, Epifcopi .& patroni noftri,debil© cum honore nominandi, Vitoni, ali- ioq.6
quam fermonis admonitiunculam vobis Aggerere praefumfi, qua veftra fraternitas aliquatenus 14 . j un .
valeat ipftrui , & in tam proclara fblkmnitate confolationem fptritualis gaudii, divinaftven¬
te clementia,,, poflit promerui- Sed parcite, quaefo, homini indodo, ac vernam, concedite
in hujufce operis exercitio-hadeous inexperto, quippe qui veftris juCionibus humiliter ma¬
lui obtemperare, quam qfpernanter abnuere, talique pro culpa inobedientix periodo futyace-
re. Non enim me fugit, quanti Gt apud Deum periculi, fervorum Chrifti defideriis nolle
acquiefcere, & fpiritualium fratrum votis laudabilibus affenfum nequaquam prabere. Salva*
tor denique nofter, volens oftendere quanto pietatis affedu,. & caritofa, ut ita dicam, con*
glutinatione erga fuos fideles mdifFociabiliter teneatur, pollicetur cis dicens : j Qui vos audit
me auditi & qui vos fpernit me fpemit: & qui fpemitme fpemit eum qui memifit.Qm igitur
fer vos Chrifti fpernendo in eis Patrem, & quem mifit Filium obftinata mente ijpcrnit; quis
non videat quam* damnationis periculo fubjacebit, ac vitas extorris in perpetuum permane*
bit? Hac paucis praeliba verim, .coriflimi , ne quis me temeraris prxfumtionis, feu inepts
ftoliditatis arguendum cenfere velit, qui non mea prsfumtione, fed veftra impellente carita¬
te, ad id ftudii me contuli, ut & ae taati patris praeconiis aliquid .memoris dignumTcri-
beremus, & in laude Ceatoris, qui femper eft in fandis fuis laudabilis ac mirabilis, mutus
penitus non apparerem. Jam nunc itaque confifus ip Domino, injundi officii aggrediarfar-
cinam, & ne fub tanti oneris mole fuccumbam, levabo ad cslum oculos meos, unde ve¬
niet auxilium mihi, & nomen Domini invocabo, cujus fuftultus gratia, veftris a quoque pe¬
ritis auribus, fermone licet imperito, exhortationis verba fubmioiftrare utcumque tentabo.

Sed & miracula beati viri qux per eum Dqmvnus operari dignatus eft, fi qua jnobis com¬
perta, fuot fideli narratione, huic operi nihilominus inferere curabo.

Gabdendum igitur nobis eft hodierna die in Domino, cariffimi, & fpirituali jucunditate incipit
admodum exfultandum, qui ad natalitia fandiffirai patris V I T o|n 1 celebranda, undique VITA,
confinximus, &&

JN.CIPIUNT MIRACULA.

D ; Einceps miraculorum prodigia faodiftujri Patris noftrimeritis patrata, r fideli narrati*- _

ne exordiar,. & virtutis ejus monificentfrra, prout Dominus eoncdfcrit, paucis abfob ProI " s us '
varo. Non autem alia quam qu* oculis npftris vidimus, a ut veraci narratione fidelium co¬
gnovimus , infai feripto credpqtur; alioqqin filentjo mallem cedere , quam fellitatis fuco ve»

Vitate dignam qaifrationqm ohfyfrare, &c.

I. Igitur jam nunc incipiamus narrare pauca de pluribus, & ad ea duntaxat qua nofbis
gefta funt temporibus ftilum vertamus; nam geftorum ejus retroada miracula, de memoria
pofterorum, pro dolor, abolita funt, torpore fr inertia priorum i atque eorum qn®dicimus
afiertionem ftib profequente, ad pofterorum tranfmittimus aedificationem. Quodam igiiur
tempore dum ad follemnitatera fandi, qux fidelibus annuatim 'celeberrima habetur, non
parva populi multitudo confluerat, ut unufquifque 'devotione qua pollet;, itanti Confeflbris
natalitia, officiofiffime honorabiliterque percelebraret, quidam caecus, nomine Aynardus, qui Cicusreci-
per decennium lumen amiferat oculorum, dqdu alterius addudus, inter ceteros, ad eam* pit lumen.
dem feftivitatem vcfpere advenit; qui eo quod hujus urbis incola exftiter«t, civibus igno¬
tus e fle non poterat. Ingreflus autem ecclefiftm, pervenit ante fondi tumbam, offerens ei
votum luminis, Ut ipfius intervenientibus meritis, iple iUuminari jmereretur in Oculis. No¬
de vero fubfequenti, recedentibus aliis, io eadem ecctefia permanfit infomnis, peftulans di-
vinqe fubvedionis auxilium, per beati viri meritum, cui fe prece ihunuUima coen mi ferat to¬
tum . Cumque poft completorium [fratres illent cubitum: mox mirum in modum 4 flans
ante Corpus fandum, recepiffe gavifus eft lumen Oculorum, quo dimoisus lefe delebat fru-
ftratum. Tuae gaudio magno repletus, in laudem Dei peontpit, dicens: Deo gratias, Deo
gratias, per interqeflionem piilftmi fuffragatoris domini mei Vitoni, vHum> cujus privatio*
ne per multos annos Orbatus fueram, modo recepi. Qyid multa ? Nobis jam in ledul»
qujet entibus, celerius relatum eft de oftenfa virtute fandi per illuminationem. em. Audi¬
vimus & gavifi fumus, & incredibili laetitia in Domino exfultayimusi. O Jaftx bone, quis
formofufficit explicare, vel qux vox, qux poterit; lingua retexere, quanta fumus extemplo
jucunditate gavifi, quantaque gratulatione perfufi i Nimirum cognita- virtute [fandi, tanta
fuit in cordibus noftris immenfitas exfoliationis & gaudii, & quafi quadam vifione Dei,
ita fumus ineftabiliter exhilarati, ut nullo ftib queat propalari, puttus lingua eloquium
valeat efferi- Tua funt hxc,. Chrifte , miracula, tua hoc virtus, tua imracnfe pietas, qui
fatM ^QS tuos ita glorificas , dum & illis prsftas in caelis gloriam Sc honorari , & nobis in
terris , pe,r eorum fandiflimam interccfiionem non definis propitius conferre aunerum fa.
lutarium largitatem . Verum ut proppfitum profequar , in craftioam .vicini circum circa
. coootritmentes. exciti fama miracuU, non fblum ex urbe, verum edam ex- vicis contiguis,
fuburbanis, multi ad monafterium fumma cum feftinatione pervolarunt, qui venientes,

Sc u t (ibi nuciciatum, fuerat, verum efis cognofceotes, ingeatigaudbrepleti, graees Deoim-
menfas perfolvunt, & fandi fui confeflbris Viconi merita ufquequaque praedicare coeperunt.

Deinde cum hora tertia diei , ad celebranda Mi {ferum fellemnia clerus A populus pa¬
riter e flent congregati » & quem prius noverat caecum , mirarentur illuminatum , attoniti
msifta SS. Ord. B. Tom. VIII. Ii novita-

Digitized by booQie

4<?S V I T A

AN.CHR. novitate miraculi, divinam magnificentiam collaudantes, in beneplacito fandi fui Deum g!o*
1046 rificaverunt. Quidam autem dubitaverunt, quod ipfe ut cognovi, quofdam eorum deturba
14. Juq. feorfum aflumens , in clauftrum intrare feci, eofqtiO ut hujus fedi indaginem aliquarttifper
exfpedarent rogavi, dixi, & illum qui illuminatus fuerat, venire feci, ftantique mihi adc-
tris, (i quem videret. It quem eorum recognofcerct palam edicere praecepi, qui protinusin-
tuens intucntes, illis reticentibus, & hujus rei apodicem curiofius explorantibus, vultus eo¬
rum & perfonas, quos ante caecitatem fui cognoverat, in hoc fe recognofcere evidenter in¬
dicavit, quod propriis vocabulis, unumquemque eorum fingulariter defignavit; talifque me¬
dicamenti experimento deterfa eft ab oculis eorum omnis fuper hac re dubitatio: qui certi
fedi de perpetrato miraculo , gaudentes ingredi eccleOam , continuo dant Domino glo¬
riam , & honoris reverentiam beato Vitono, per quem Domitius mirabilia magna oftendit
in populo.

2. Aliud quoque geftum eft miraculum per beati viri meritum, quod nullatenus eft fi-
'Chudusfc, ] en tio praetermittendum. Quidam pauper de finibus Bavarioe egreflus, nomine Fraudebertus,
natul '' ad Montem fandi 'Michaelis iter arripuit, gratia orationis: verum quia debilis pedibus a
puero exftiteiut, nec redis pedibus incedere poterat, vehiculo unius evehebatur afeJli , qui
cum in itinere edet, & civitati Virdunenfi, per quam erat tranfiturus, appropinquaret, cafu
mortuus eft ejus afellus in via; quo mortuo, mifer ille nimio affedus maerore, eo quod
tam neceflario deftitutus erat folamine, innifus gemino fubeunte bacello labore quo potuit
ad urbem pervenit; ubi cum aliquantis diebus moraretur, & apud Epifcopum civitatis vi-
du fuftentaretur, admonitus eft in fomnis, ut monafterium fandorum Petri & Pauli, ubi
fandus confeffor Domini Vitonus requiefeere dignofeitur corpore , feftinus adire deberet ,
adepturus ibidem optatae fanitatis remedium , per ipfius Confcfloris praeclarum meritum .
Poftera die profedus , ut fibi injundum fuerat , ad monafterium , fe fufeipi poftulat in
xenodochium pauperum . Sufceptus autem coepit ibidem commorari , habens fpem incolu¬
mitatem recuperandi , afferens fe nolle quoquam progredi , priufquam divinae miferatio •
nis opem in hoc loco mereretur adipifei. Itaque aliquantum temporis apud nos exegit, at¬
que repromilfoe falutis amore & defiderio adftridus , quotidie perflabat inecclefia devotus,
pronufque jacens in pavimento , profufis lacrymis fupplicat Deo , ut interventu fandi
confcfloris fui Vitoni propitiatus , fuse miferix fubvenire dignaretur quantocius . Quid am¬
plius loquar ? mifericors & miferator Dominus , qui per prophetam David dicit : Pro-
, . pter miferiam inopum & gemitum pauperum , nunc exjurgam . Et alibi : Defiderium paupe-

'ff*l rum eXaH ^ v * t Dominus . Et per alium nihilominus Prophetam pollicetur , dicens : In
17 ' tempore accepto exaudivi te , & in die falutis auxiliatus fum tui ; hujus mifelli preces non
4 9- defpexic, fed ad gemitum ejus & defiderium fereno vultu refpiciens, in eo beneficia fux
milerationis potenter oftendit. Superveniente namque die Dominica ante Palmas , in qua
illa memorabilis Dominicx Paffionis celebritas incipit a fidelibus recoli, & reverenter cele¬
brari, hora diei tertia, cum jam poft proceflionem ex more peradam, aditum facri templi
piallentes ingrederentur, repente mifer ille flexo poplite relidens fuper humum, in medio
ecclefix acri coepit vexari dolore, qui dum inter anguftias irruentis fubito doloris anhelo
fpiritu cruciaretur, folo profternitur, & in membris ad incurvitatcm diuturnam redadis
vi'quadam extenditur , ftridenfque dentibus dat voces ad cadum, & ad dominum patro¬
num fuum beatum / Vi tonum clamat.- Domine, inquiens, miferere. Domine Jefu miferere,
fande Vitone pie patrone fuccurre mihi mifero. Cum has voces gemebundus emitteret, &
plandu lacrymabili preces ingeminaret , mira didurus fum, qui eo tenus tempore debilis
exftiterat & claudus, repente in oculis omnium erigitur incolumis fc fanus. Tunc r pro-
jcdisligneis inftrumentis, quibus deambulando folitus erat inniti, exfiliens & laudans Deum,
ad altare fandx crucis quod prx oculis habebat , citius properat , & in ofculum ejus
ruens , illudque utraque manu: compledens , atque fuper eum diutiffime conquiefcens ,
gratias rependit omnium Salvatori , & beatiflimo Vitono fuo confeflori, cujus meritis fe
indubitanter cognofcit redditum fanitati. Nobis vero hoc tam grande prodigium in unum
concurrentibus, & ingenti ftupore admirantibus , atque videntes mirabilia magna fieri per
merita patris noflri amantiifimi Vitoni, prx nimia exfultatione lacrymantibus, invocecxful-
tationis. & in jubilo cordis. Te Deum laudamus modulatis vocibus adutum concinimus ,
magnificantes Dominum in unum, & benedicentes nomen fandum ejus in idipfum ; glo¬
ria laudis divinae omnium refultat in ore , & in tota ecclefia divina reboant praeconia: & ut
magis mireris , nullus monachus, nullus clericus , nec aliquis fuperveniens laicus , neque
fexuS ullus vifa majeftate miraculi, valuit temperare a laude Dei; omnis aetas, univerfus
ordo, omnifque conditio, juvenes cum pueris, fenes cum junioribus laudabant nomen Do¬
mini, qui virtute tanti miraculi merita declarabat beati Vitoni. Nec mora, fama hujus rei
aures pulfat iftms civitatis epifeopi , atque hxc opinio ad notitiam mox pervolat totius
vulgi; ad quofeumque autem pervenire potuit, cognito quod Deus omnipotens , per tam
infigne miraculum , fandi fui propalabat meritum , gavifi funt valde , & gratias agentes
Deum glorificarunt, & majoris venerationis inflantia amodo fandum expetere coeperunt .
Lignea, vero fuftentacula , qux vulgo cruciculas vocant, fine quorum adminiculo nec pafi
fum quidem pedis claudus ille ambulare poterat , in teftimonium tanti miraculi , fufpenfa
funt multo tempore in pariete facri templi . Interea idem ipfe poft perceptam incolumitatis
fux gratiam, paucis apud nos diebus peradis, non immemor fux fponfionis , redo tramite
incedens , non jam alicujus animalis vehiculo egens , ad Montem rurfus fandi Michaelis

archan-

Digitized by booQie

B. RICHARDI ABBATIS.

archangeli proficifcitur. Quo expleto, compos fui voti effedus, celerius, duce Chrifto, ad ANN.CH.
noftrum repedavit monafterium, gratulabundus referens, pro collatis libi beneficiis, immen- io ^6
fas gratias omnium Salvatori & beato Vitono fuo provifori j ficque inibi fuGs lacrymabiliter. , 4i j un .
precibus, quibus fe attentius illius fandis interceflionibus commendabat: & accepta benedi-
dione , fofpes & alacer , omnique vigens fanitate , remeavit in regionem fuam, annuntians
fuis in patria, quanta fibi Deus fecerat in ifta ecelefia.

3. Aliud przterea narro miraculum , quod beati viri meritis nihilo minus conflat efle
geftum. Puer quidam parvulus, toto corpore fuerat lepra horribili refpcrfus, ita ut nullum Le P r ° rus
veftigium fanitatis in cute fua morbus hujus relinqueret invalitudinls; huc veniens quotidie mun atur *
in bahiicam fandi Vitoni, dum a fratribus cum aliis egenis alimoniam fumeret panis, ab

ipfo fedulo expetebat remedium fanitatis. Quadam igitur die, hora qua Miflsefiebatcelebra¬
tio in ecelefia, ille mifer ulceribus plenus, & anxietate nimia cooftridus, dum in pavimen¬
to proftratus jaceret, & voces lacrymabiles emitteret, auxiliumque fandiflhni Vitoni fibi
obnixius adede imploraret, mirum didu , difcedente fubito xgritudinis acerbitate , fuavitas
fofpi tatis paullatim coepit fuccrefcere; ficque, miferatione divina adjutus , & interventione fan-
diflimi Confefforis fuffultus, a lepra fua protinus efl emundatus, qui vita comite ufque in
diem hodiernam fanus permanens & incolumis, fidem procul dubio facit verbisnoftris. Hoc
fane curationis miraculum , quia noftris eft temporibus geftum, huic opufculo non incon-
gruum putavimus inferendum. Ceterum, ut patrum relatu didicimus, haec eadem ex antiquo
virtus curationis in Patre noftro, Deo amandffimo, femper refulfit, & a nonnullis faepe nu¬
mero hic eft experta leprofis', qui fide & devotione pleni ad fepulcrum ejus, quondam ve¬
nientes aegri, piis illius fuffragantrtnis meritis, ab hac pefte fsviflima meruere fanari.

4. Tempore aellivo, menfe Julio, fada eft ficcitas magna in regno ifto , tantaque aridi- Pluvia ejus
tas terras qccupaverat omnes, ut nifi velocius iis fuper hac neceffitate repropitiaretur Dq- mentls ,m '
minus , nulla fpes colligendi fruges ultra remaneret in hominibus: unde univerfus populus P* 1 ™ 111 *'
valde msftus, & nimia neceffitate incumbente cempulfus, triduani celebratione jejunii,
auxilium devotiflime celebrare ftuduit miferentis Dei; confiliique fuit, ut in illis tribus

diebus Chriftianorum turbat cruces falutiferas cum Litaniis & fupplicationibusfacris fequeren-
tur, & corpora fandorum cum pignoribus eorum fecum geftarent, quo illorum interventio,
nibusfaluberrimis, miferator Dominus celerius aridis uberem pluviam infunderet terris, & ipfia
praefentis periculi clementer liberarentur anguftiis. Cumque hsc per triduum agerent, & loca
fandorum perplurima fumma cum laude luftrafient, divino demum inftindu adi , prxfi-
dium certatim expetunt fandi Vitoni , venientefque feftinantius per iter ad monafterium ,
importunis vocibus rogant unanimiter, fibi a nobis concedi corpus ejus fandum , illa die
per loca fanda ab ipfis deferendum; certiffime feientes, hoc remedio falutari fuis calami¬
tatibus velocius pofle fubventum iri. Quid multa ? impetratur a nobis, quod inftantiffimis
petebatur votis . Cum igitur fandiflimum corpus illius a facerdotibus & levitis re verent i fi
fime evedum , extra portam monafterii foret delatum; ecce occurrit illi promifeui fexus
innumera multitudo virorum , mulierum , fenum , juvenum , infantium , & vulgus copio-
fum , qui intentis fpebus per iter opperiebantur eum pro foribus , & in plateis late paten¬
tibus. Intuentes autem a longe eum, in quo ftndus efferebatur, loculum, ceciderunt proni
in facies fuas, & completa oratione fulgentes, ibi in eum catervatim irruentes oblatis mu¬
neribus honorificaverunt, & exofculantes fandum feretrum, ilium, tamquam filii defiderar
tiffimum patrem, & amantiffimum Paflorem exfultantibus animis fufceperunc, ilico fumma
cum devotione & honora, ad loca deflinata ftuduerunt geftare, & inter eundum levantes
voces in cxlum, his verbis clamabant ad Dominum: Gloria tibi Domine, qui per prsfen-
tiam Patris noftri hodie nos dignatus es vifieare , & propitiatus iniquitatibus noftris, vifi-
tationis tus benedidionem oftendifti in nobis. Vere pius Dominus , vere mifericors, hodie
rcfpiciee miferas terras, & clementer confolabitur miferias noftras; nunc jam certi fadi fu¬
mus, quod hodie noftri miferebitur Dominus; intercedente namque clementifftmo Patre no-
*ftro, veniet nobis hodie falus a Domino Deo. Iis exhortatoriis affatibus fefe mutuo cohor¬
tantes, atque in hac fidei fecuritate perdurantes , per loca fanda , ut prxfati fumus, eum
detulere lstantes , & expletis Litanis, & fuarum precum votis , ubi ad idem monafterium
unde egreffi tantum onus fufeeperant, in revertendo appropinquare viderentur, fufpiciunt
interim diuturnam ferenitatem csli denfis nubibus paullatim obduci ; quo vifo jamjam Is¬
ti ores effedi, & de fua fpe vehementer fecuri, cum ingenti gaudio fandum Vitonum pro-
prio reftituunt loco, cujus meritis intervenientibus, propitiatus mifericors & miferator Do¬
minus refpexit in orationem humilium , & non fprtvit precem eorum. Nam hac eadem
die advefperafcente , imbrem temporaneum & ferotinum contulit terrs; poftera die , ac
deinceps tanta fada eft fuper terram abundantia pluviarum , ut qus erant arida verteren¬
tur in ftagnum, & fitiens in fontes aquarum, & ad omnem fufficientiam gramina viridefeen-
do pullularent herbarum, ac fegetes meffium, & nemora arborum opportunum producerent
frudum; ficque Conditor nofter per beatum Vitonum confolari dignatus eft in hac tribu¬
latione populum fuum.

5- Aliud quoque contigit miraculum, in rei qualitate quidem diverfum, fed virtutis
adione fimiliimum. Eodem namque tempore, fed non eodem anno, fada eft in ifta terra Alia vice fe
aquarum nimia inundatio; ita ut pluviarum denfitate per dies & nodes continuata, vinea-ren i tas.
rum palmites, horti, prata, campi frugiferi viderentur necari, & fruges eorum ferme ad
nihilum redigi, qua tempeftatis procella plebs Virdunica confternata, confuetum petit re-
Ji&a SS. Ord. B. Tom. VIII. Ii ij fu.

Digitized by L.ooQie

500 VITA

ANM. CH. fcgi ua *> * c confeftim ad portum appulit tutifltmum. Poflulat fibi concedi ad deferendum
10 ±6 P* 1 " * oca cont, ?* ,; beatum Vitonum, quia procul dubio fpcrat fibi in eo remedium fuperhac
t4 . j un , dade norr defiitucum. Cumque ei ad votum petitionis huius optio cefliflet, & iandue Db-
mini rarfns z. devotis filiis» & ah omni populo cum magna reverentia ufquead Cermacum *
•v.d*r»f. vHlam deferretur, mox ventis quicfcentibus, & pafiwn fugatis condcnfis nubium., mirum in
modum diu obtenebratura ferenatur cadum, & magna ifofta tranquillitate, fio gaudium, in
tota illa, concione, quia per beati viri meritum gaudebant fibi in pr*fentiarum divinae mi-
ferationis adfuifler fubfidmm. Orationibus itaque complet», &; quae ad id officii pertinere vi¬
debantur pendis, revectantes cum maximo, tripudio ad monafterium, fandum Domini re¬
coli aca vere in. proprium locum. Benedicentes voro Dominum, optatae confolationisadepti be¬
neficia per fancfci Viri merita, gaudentes quique rediere in iua.

Mtu/. US *** 6 ' Anos < l UI ^ am raaritJkta » nomine Bava , ex familia fandi exfticerat oriunda. Hjbc gra¬

vi detenta incommodo, utroque claudicans pede, debilis permanebat multo tempore, cuicutn
a visa fiio, nomine Adclardo, fuadtrctur, ut ad fandi viri fepulcrum pergeret, ipfiufque
apud Deum interventionem pro fua falutis remedio fuppiicitet ibi expolceret» confilio ac-

S s mariti, rogant fenjet illuc evehi, qua per fe quidem nequibat proficifci. Qua cum
adduda ad monafterium, pannum fatis accuratum pro voto obtulit beato Vkono, &
non longe poft» miferante Domino, & interveniente fando, liberata eft a fu*debilitatis in¬
commodo, qu* uj&jue hodie marcens in corpore, fu* incolumitatis manifellatione verbis no-
ftris fidem videtur adftruere.

ann.ch.YITA sancti popponis

4 . 0 j.L ABBATIS STABULENSIS

' Au flore E v e r h e l. m a abbate Altimontenfi coaequali *

ExJanuario, Bollandiano *
OBSERVATIONES PRJEVlJEy

Ire quibus etiam agitur de beata Adelvviva ejufdem fanfti

Popponis matre .

Vit* feri-
ptor.

Alii faudir-
tot es

r. T 7 JTkAM fandi Popponis mutito fiilo edidit Surius ad diem 15. Januarii » ex eo »

V nonnullis licet aut detrudis aut afydis » ceteri audores de eodem fando viro fcripfe-
runt. Verum hanc Bollandus duorum codicum mff. ope ad primigenium flatum revocavit y quam
ex ejus Januarii tmo 2. deferiptam hic exhibemus. Ejus vero anciorem Everhelmum abbatem
jiltimontenfem effe omnes confentiunt » idque patet ex vita ipfius contextu. Quin & ipfe QnuU
fi, qui prafationis audor fuit , fada mentione » fe vita audorem effe mcaufefie declarat. Hec
aliud ex prafatiime colligi poteft , quam hujus vita confcribenda provinciam ex Evtrhdmiman-
dato , Ontdfo eontnuffam fuiffe , immo & illam ab eo fuiffe inemptam i at vel em Onulfut non
perfecit y. erat enim animo non fatis fibi conflans ex numero ultimos aut fi eam ad finem ufque
perduxit y ab Everhelmo emendata , auda & in meliorem formam redada fuit. Quantam vero
mereatur fidem Everhelmus , ex hoc colligi poteft, quod vtfa a fe ut plurimum & audita nar¬
raverit 1 fandoque viro , cujus nepos fuit » in extremis agenti adfuerit y ac exeuntem ecclefiafa •
Tr ament is munierit.

2. Popponis futilitatem , prater hu)us vita audorem , alti etiam aquales prodicant. Ex his
Sigebertus Gemblacenfh inter alios viros religiotie & fandttate iUuftres, quos anno 1048. obiifjc
commemorat in Chronico . OdUoni abbati Cluniatenfi & Popponi Stabulenfi primas dat : eurr-
dem t iero ad annum 1027. inter procipuos abbates recenfuerat, quorum opera religio ec-
clefiaftiCa in Lotharingia refloruerat. Richardum & Popponem laudat continuator Fulcuini de
geftit ^Abbatum Lobienfium, quod eodem religionis fervore ecctefiam illufirannt. Trithemius
vero in Chronico Hirfaugienfi ad annum 1020. paucis his verbis "Popponis elogium abfolvit:
Sandus etiam Poppo abbas monafterii Stabulenfis noftri Ordinis» dodrina & converfationc
his temporibus clarus habetur in dicecefi Leodienfi» & per totam Galliam » patratione quo¬
que multorum miraculorum infignis» qui monafticam difeiphnam iuo tempore paene colk-
pftrti magnifice reftauravit . Ejus feftum agitur 8. Calendas Februarii . Libro tertio de viris
illuflribus Ordinis fandi Beneiidi eadem fere repetit. Ejufdem fandi viri & aliorum Untifiitum
interventu , beatus Meinvercus Epifcopus Paderbomenfis prodiunt Siburgbuftn a beato Henrico
imperatore obtinuit . Ejus quippe morum fanditas maximam ei audoritattm apud Prineipes ip-
fofque Imperatores conciliarat , qua pracipue utebatur in iis , qua ad rem monafticam promoven¬
dam conferebant . Hinc tot monafteria ab ipfo reformata recenfentur , tu abbates dodrina &
pietate illufires in vatiis luis ab eo conflit uti » quos antea m difciplma regulari erudierat. Id

enim

Digitized by uooQie

S. POPPONIS ABBATIS. 501

enim potifftmum curabat vir fandus, cum fibi aliquod monaflerium committebatur, ut fi ibieffet ANN. CH.
aliquis y qui ceteris praeffe dignus effeti explorata prius ejus vita, alicui monqfteriopraficeretur. 1048

Ejus rei exemplum fuppeditat nobis Cbronicon Trudonienfe Spicilegii Ucheridni tomo 7. ubi Chro- ij, Jaa.
nici audor narrans libro 1. qua ratione fandus Toppo monaflerium fandi Trudonis, exfulante
abbate Udhelardo, rexerit , hac de Gontramno monacho habet, quem beatus Poppo ad majora
provehendum providebat. Interea cum pro ordinanda re utrique homini noftro ncccflariapri¬
mus Poppo Stabulenfis abbas, utpote qui exfulantis Abbatis vices agebat , ad coenobium
noftrum defcendiflet, Capitulum fratrum, ut audivimus, ingreflus eft, & de culpis coepit
agere paftoralitcr, cumque ad iftum G ontramnum deveniflet, elegantiifimx formae ju¬
venis qualitate perfida, coepit de jeo fagaci mente pium aliquid humileque prxfagire, at¬
que in lucem velle producere, fi, ut fibi de |eo videbatur, ita experiri pofifet in re. Obla¬
tam igitur libi ordinis negligentiam coepit in eum ex induftrja vehementius aggravare, Sc
pix caritatis ftimulis pedus humilitatis terebrare. Tandem guafi in contumeliam, praece¬
ptum dat ei per obedientiam, ut ad agendam ibi negligentix rnx poenitentiam, pedes eum

lequeretur ufque ad Stabulenfem ecclefiam.Vicino igitur jubentis pede obedientix iter

Stabulaus alacriter pedefque aggreffus eft, nec pudore infueti peditis motus ( erat claris na*

Talibus ortus ) nec difficultate itineris exterritus, ubi cum laQus quaflufque tenerum corpus
delicatus juvenis perveniflet, ex praecepto Abbatis, cui Portarius eum jam adeiTe nuntiave¬
rat, ad portam atrii ad quam fiifcipiuntur hofpites, fcilicet extra conventum fratrum, no¬
cte ea manere juffus eft. Agebat pius Patet, ex induftria, qualiter ejus comprobata exaltare¬
tur humilitas. Hac erat beati Topponis cura erga eos quos ad animarum regimen promoveri poffe
fperabat. Ceterum Gontrannus pofl Udalardi Abbatis obitum in ejus locum fuffedus , anno 10$ j.

-vivendi finem habuit , cujus egregia foda videfts in laudato ejufdem monaflerii Chronico.

3. Torro hic cum Bollando mirari fubit, Topponem, tot virtutibus illuflrem, ante foculum Cultus.
noftrum nullo publico cultu donatum fuiffe, quia de re j am antea Molanus & Miraus denoflra-

runt Stabulenfium incuria conquefti fuerant. Vnde cum ejus nomen a Cardinali Baroni • [in Martyr
rolqgium Romanum invedum fuifjet, primum ei publica veneratio haberi capit , ac tandem anno
1614. faerum ejus corpus audoritate Ferdmandi Bavari Eledoris Colonienfis, qui\ etiam tunc
temporis Leodienfi ecclefio & monafterio Stabulenft praerat, e terra levatum eft. Hujus eleva¬
tionis hiftoriam a fe cpmpofitam publici juris fecit Chriflopborus Barbus Stabulenfis afeeta, addi¬
to alio libello, quem de beati Popponis virtutibus metrice edidit. Ex hisveropatet Tritbemium ,
cum fcripftt Popponis feflum 8. Calendas Februarii celebratum fuiffe, nihil aliud his verbis vo-
lyijfe, quam ejus obitus diem indicare. Ubi mon4

4. De variis monafteriis qua adminiflravit beatus Poppo , nihil hic occurrit dicendum: pauca dius feftus.
folumodo de ejus. Profeffionis loco inveftigandq funt: qua de re nullus, effet ambigendi locus , ni-

fi Tepezius , & afii nonnulli qui eum fecuti fuerunt, nomen monaflerii fandi Theaderici incau¬
te m abbatemTheodericum transmutaffent. Tepe%ius nempe Chronicorum ordinis noftri Centurias,
feribit beatum Topponem Pirduni in monafterio fandi Vitoni fub abbate Thcoderico emiftffe pro-
feffionem , quod Bucelinus in monafterio Stabulenft fadum fuiffe dicit fub abbate etiam Theod>
rico. Ut quantum id a vero alienum fit , ex folo vita contextu facile convincitur. Etenim Pop¬
po » referente Everhelmo vita audore, adhuc juvenis ad monaflerium fandi Tbeoderici cum
Theoderico quodam viro illuftri divertit , ubi cum idem Theodericus in gravem morbum incidif-
fet, beati Tbeoderici precibus fanitatem recuperavit. Pofl aliquot ve-o annos Poppo ad fandum J

Theodoricum rediit , inique benigne ab abbate fufeeptus, fub monachali tunica laicum muta¬
tus, tam nomine quam officio monachus, Eilberto is difeiptina regulari erudiendus, traditur,
ibi degebat Poppo, cum illuc forte advenit Richartfus , qui ejus pia converfatione captus , eum
ab abbate petiit & impetravit , atque fecum Vurdunum perduxit. Ex his nemo non videt * Pop-
panem in monafterio Vtrdunenfi monachum non i ndtuffe , fed in alio fub fandi Tbeoderici nomi- •

ne conftrudo• proindeque fdfum fuiffe Tepexium, qui loci illius nomen in abbatem transfudit.

^ 4 dde nullum Thtodericum tunc temporis monqfterio cuipiam Virdunenfi prqfu ifle. Hac autem argu-
.menta non minus Bucelini, quam Tepex.ii opinationi adverfantur: licet enim eofaculo inter abba¬
tes Stabulenfes unus nomine Theodericus occurrat, hunc Popponisfuccefforem, non pracefforem fuiffe
ex ejus vita conflat, proindeque illum ad converftonem accedentem fufeipere non potuiffe.

S- Monaflerium autem fandi Tbeoderici , in quo Toppo veflem monafticam induit, fitum eft
tertio ab urbe Remorum militario, hodieque celebre, cujus coenobita non immerito Topponem in¬
ter fui monaflerii iUuftres alumnos reeenfenti ejufque feflum fub ritu duplici celebrant. Eumdem
fandum inter viros pietate celebres , qui Remcnfem provinciam foculo 11. iUuftrqrunt, memo¬
rat GuiUelmus Marlot temo 2. Metropolis Rmepfis- Pigebat vero tunc temporis in monafterio
fandi Tbeoderici regularis difciplina accurata prqxis, & celebre erat in tota Belgica fandi Tbeo¬
derici nomen, cujus corpus in Flandriam, populis id affiagitantibus delatum, luerq. inguinarum
qua ibi maxime faviebat, exftinxit.

6 . Popponi beatam Adelwivam, fuam ipfius matrem, adjungimus, quod nobis incertum Adelviva
fit quo die, quove anno migravit e vita, qua m re altos auUores imitamur, qui utriufque e i us mafer .
memoriam fimul conjunxerunt. Et quidem vixquidquam de illa dicendum occurrit,prater e a qua
in beati Popponis vita de eadem leguntur. Ejus nomen cum beatx titulo in Martyrologio Bene-
didino inferiptum eft, quod item fecit Hugo Menardus in obfervationibus ad diem 25. Januarii.

E.imdem beatam appellat Bucelinus in Menologio , fandam Sauffajus in Martyrologio Gallicano.

Uda SS. Qrd. B. Toni. Vili. Ii ii j P R. JE-

Digitized by L.ooQie

5Q2

VITA

AnN.CH.

1048 PRjEFATIO ONULPHI MONACHI.

1. A Postolicis, atque etiam monadicis fan&ionibus omnibus jam fatcu-
/1 lis fama & celebritate fui promulgatis, conftat, quod nemo fuorum prp-
cepta Majorum, vel tacito murmurantis animi nutu negle&ui habere debeat; fed
mox ad jubentis imperium prona: mentis intuitu parere: & licet cum detrimen¬
to fui pudoris fit, eum tamen ad injun£ta fibi obedientise bonum debere. Talis
ergo fan&ionis occafione & ego Onulphus conventus, immo eorum qua: mo¬
nadicas pfofeffionis funt, nomine non merito, contentus, qui vobis, mi vene¬
rabilis pater Everhelm E, jubenti parere ex obedientise debito habueram, mul¬
to magis vobis petenti ex caritatis debito annuere debueram. Julfionem certe,
qua plurimum in me poteftis, & cui ego, ut veftrafervus fan&itatis, obtem¬
perare debui, exclufiftis, atque tantillitati mea: petitionem pro imperio admi-
fiftis, 8c ut beati viri P o p p o n i s gefta, noftris diebus juftitia & fide late divul¬
gati, fcriberem, humilitfcr coegiftis . Et quomodo veftram humilitatem qua in
me, utpraedi&umeft, pro juffione ufus fuilti, laudabo,infcitiamquemeam pro
negotio tam humiliter injun&o mihi a vobis excufabo ? In utramlibet quippe par¬
tem primis agendi conatibus deficio; quia neque vos pro humilitatis cauia lauda¬
re fufficio, neque me quomodo pro fragilitate mea injunflo in opere excufare pof-
fim inVenio. Servato tamen propenfius aequitatis tenore, fic ratio utrimque me¬
die temperata procedat, ut nec vobis quidquam a me, quod abfit, negetur, nec
ruinam fui in tam arduo ac difficili opere fragilitatis meas patiatur; hocque fiat la¬
bore de quo dicitur; Labor improbus omnia vincit: & voluntate bona, qua Deo
nihil umquam ditius fieri contigit. Per has etenim geminas res, laborem videlicet
8c voluntatem bonam, omnia volenti & currenti fiunt facilia,quascumque ex im-
a m. 9*16* manitate fui videntur difficilia. Sed quia, ut fcriptum eft, Neque volentis aut cur¬
rentis , fed Dei eft miferentis ; voluntati aut curfui meo Dei miferatio ex veftris
Vf. «7. t*. precibus admifceatur, ut qui dat verbum evagelizantibus virtute multa, det no¬
bis etiam verbum in virtute fua , ad beati patris Popponis virtutes enarrandas t
Proinde haec le&urisfummopere dicendum ne hunc cum apocryphorum libris li¬
bellum aeftiment relinquendum ; fed vere, licet novum,canonicis authenticifque
libris interferendum : cum paene nihil in eo fit, nift quod experientia fidelium ,
Deo in tanto viro operante , vifu didicerit, atque exinde eorum, qui viderant, fi¬
dem nobispraeftiterint.

INCIPIT VITA..

s Popponis T^EatusPorro in diebus noftris, Deo & faeculis in omni virtute commen-
p*ria&jL i) datiffimus, atque-ut alter Nathanael vere Ifraelita, &fine dolo pro-
«««- bttiflimus, Liftrogaugii a partibus, a Chriftianis& ingenuis parentibus exftitit
•ofiundushanc temporalem in fucem, ex infufione fanfti Spiritus in ipfis crepun¬
diis jam faflus jucundus. Natus eft veroTizExiNo patre, atque A d e l v v 11 f
illuftriffima matre; feptimo conceptionis fuae menfe, praeter folita nafcentium
tempora,potitus hac luce.Unde etiam pro vita ejufdem pueri,parentes ipfius dif¬
fidenti* cafibus deftituuntur,ac tam intempeftivae & fragili infanti* timentes fol-
lititantur, pnefertim cum ab ipfis ut primogenitus tenere diligeretur, & recupe¬
randi ejus fimilem,fi illum amififlent,vi* aliqua fpes haberetur.Venit proinde ex
confiliojut credo,Altiffimi in mentem cu/ufdam matronae,ejufdem videlicet pueri
aviae, ut in lana fuaviffima, fagaci tamdiu foveretur induftria,quoadufque tenera
infantiae prima valuiffet ponere veftigia. Fa&umque eft, ut idem pufio intempe-
ftivi ortus periculum evaderet, parentibufque fuis gaudium & exultatio fieret.
p»t« infans 3 * Contigit i nterea patrem ejus,viribus & audacia nulli commilitonum fuorum
orbatur, fecundum, in befto b Hasbanienfi occubuifle, eumdemque feptimana nativitatis

# fuse

a Liftrogagium , regio eft Flandrix , quae Lifa amne alluitur > hic in Morinis prope Teruannam or¬
tus, Gandavi in Scaldim influit.

i Hasbania regio in BtiabaaCa inter Lovanium & Leodium Belgii urbes infignes. Bellum , quod hic
memoratur , exarfit inter Arnulflim Comitem Flandrix , & filios Ragineri Longi colli H.innonix Comitis
circa annum 968. ut obfervat Bollandus '.

Digitized by ^.ooQie

B. POPPONIS ABBATIS.

5°3

fuae quinta pupillum, curti vidua matre, folatio fui deffituiffe. Et quamquam ma- ann. ch
turius quam oportuit paterno privaretur folatio, divina tamen non eft fraudatus 1048
clementia, ut vere, fi valuiffet & nolfet, cantico illo humiliter gloriari haberet, x, ‘
quo dicitur: Pater meus dereliquit me , Dominus autem ajftmfit me . Genitrici ve- r f- i6 > »°*
ro in teftimonium verae caftitatis, perfeverantia, ut evangelicae illi Annae, lauda¬
bilis placuit viduitatis: quae qualiter laudabilibus ex geftis odorem virtutum fibi
adfciverit, in fequentibus leftor animadvertere poterit, ubi nos fuo in loco pau-
quae de ipfa fa£ta funt, differre noverit.

« Militi*
1 ) ** operam

4. Ad vitam autem beati viri, quem res nunc obtulit, refpe&um habeamus.
quae de ipfo funt ordine profequente videamus. Hic namque ex temporum fuccef-
fibus, adolefcentiae paullatim crefcens proceffibus, inaniter ftuduit curis faeculari-
bus armari, tum in eis cum ceteris commilitonibus fuis, appetitu vanae gloriae ver-
fari. In quibus dum ad tempus, ut fefe res militaris tunc habuit, plurimum inge¬
nio & audacia valeret, poftremo tamen periculum & praecipitium pluribus] exinde
detrimento fore videret, eum quem in ingrefTu mundi pofuerat, retrahere pe¬
dem voluit; fed militaris negotii occafione prohibente, non omnino quod cona¬
tus eft, valuit. Fecit tamen pro voti fui latisfaftione quod potuit, atque a ra¬
pinis importunis opportune refipuit, tandemque a defiderio acquifitionis non ju-
ftae, illo divinitus in fe exhaufto, abftinuit. Qui proceffu temporis femper in dies
fe melior fiens: confenfuque virtutis ac piae induftriae proficiens, licet adhuc in-
tonfus,fublaicali habitu atque militari tironem feoftenderet, & fub Theode-
rico, tunc temporis viro illuftriflimo, militiae arma praetenderet; fub cingulo
tamen militiae armaturam facerdotalis religionis induebat, monachalifque devo-
tionis infignia opere ex hibebat, ut per omnia futuram fpeciem Paftoris fuispraefi- exercet.
gnare in geftis crederetur. Sacerdofque in templo Domini jam futurus praepara¬
retur . Ecclefiarum vero Dei limina follicitis precum fuarum frequentabat accef-
fibus, & quaeque divinarum Scripturarum pabula in fecretis fuae mentis rumina¬
bat receffibus, illud nimirum praecavens, ne femen verbi Dei in agro cordis vitio¬
rum fpinis fuffocaretur, fed fruftu centuplicato in patientia augmentaretur.

5. Contigit etiam eum tirocinii fui diebus, ex infpiratione divina excitatum,
Dominici fepulcri loca cum pii teftimonii'viris Rotberto & Laufo ire vifitatum,
qui pari confenfu fibi in idipfum refpondebant; iterque quod Jerofolymam refpi-

cit, Deo ducente, conficiebant. Illis namque diebus, quia humana cum confufione iter jer®.-
fceleris fui promifcua nihil penfi aut moderationis habebant, atque homines pec- foiyn»*»-. ’
catis exigentibus offendiculum ira Dei fibi prae oculis ponebant, fumma pagano- a cl "

rum violentia & infeftatio viam eamdem claudebant, ne quis Dominicum adiret
fepulcrum, vi qua poterant arcebant: & fecundum illud Efaianum, Dijfipata i i- *•

funt via , cejfivit tr *nfiens per fcmitam . Hic tamen cum praffcriptis fanflae re¬
cordationis eamdem viam aggredi, non praeter fpem martyrii, labores &
pericula vitae fua: aufus eft ingredi. Sed quantis tam ipfe, quam qui fecum itine- “ a p v *£' #

ris focii erant, periculis paene ufque ad internecionem fubjacuerint, qualiterque
multimodae plaga:, naufragia, paganorum etiam contumeliae modum in ipfis ex-
ce fferint, explicare quis poterit? Sed patientia, quae Job in multis periclitatum
fuftinuit, his conftantiae robur fideique murum inexpugnabilem circumpofuit; ut
etiam non condignas crederet paffiones hujus temporis ad fuper venturam gloriam Rm - «•
in ipfis revelandam. Deo tamen ducente, eademque patientia 1 indiffociabiliter
a dextris & finiftris comitante, loca itineris, quae Dominicum fepulcrum refpi-
ciebant, cum gaudio non modico, ut praediftum eft, conficiebant. Ubi voti fui
poft defideria inexplebilia compotes effefti, optionifque fu® facietate preces vel
fufpiria fundendo contenti, pafchalis, immo caeleftis jubaris lumine, ad idem
Dominicum fepulcrum quotannis defcendente, jucundantur, atque amore feu
ftupore in ipfo infatigabiliter excitantur, atque eis fecundum illud Capientis :
Nonjerofolymisfuifle, fed Jerofolym is bene vixiffe laudabile fuit.

6 . Interea beatus Poppo quibufdam de fepulcro Domini fumptis reliquiis, iter
quo venerat, cum fepe memoratis repedabat viris, & ad locum Hagiofpater di-
ftuai, quem nos ad fanftos Patres dicere poffumus, pervenit, ubi perfecutionis
tempore fan&i a perfequentium fe facie declinaverant, & in cavernis petrarum

AftaSS % O.B,Tom.VIIIi Ii iiij & fpe-

Digitized by LjOOQ

frN CHR

^048

»j. Jaa.

Ipfe Apo-
Holorum li«
mina invi-
fit.

Comiti &»
nitatem cz»
litus impe¬
trat.

Quare Co.
mes fiHuna
iwm fendo.
TheodfcricO.
voVet.

504 VITA

& ipeluncis montium feceflerfeiftt, oecultoque Dei judicio agente, iifdem corporum
fuorum geftibus, eadem que in carne qua tunc temporis fuerant, immobiles ufquft
inprofens cernuntur a pratereuntibus. Qui beato viro fuifque itineris comitibus
tam fpe&aculo quam reverentia fatis habiti orationiborque ipforum,ut fibi mife-
retentur^iumiliter Alnt admoniti. Ex quorum reliquiis cum fide non modica prp-
di&us vir Dei Poppo portionem aliquantulam fibi tulit, eamque interim fecum &
cum viris fupra membratis Rotberto Laufoque domum retulit, atque moratorio
fanft® Mari®, in villa a Dunfa fito, perpetuo fervandam condonavit. Pr*di&us
autem Rotbettus,in coenobio Wask>i,feu b Beloacus vocitato, monaftic® cdnver-
fationis habitum fumjfit fub venerando abbate R1 c h a r d 0, omnibus p«ne faecu*
Iis juftitia& probitate fui jam celebrato. Sed 8c Laufus vere fub laicali habitu mo¬
nachum fe pr«tendebat,fubq; eodem propofito ® vum fui fine tonfura clericali,fed
non praster vitam cleriaal^m, conficiebat; atque Gandavt in ecclefia efan&i Jo-
hannis, quam ipfe conftruxerat, locum fibi funere® quietis delegerat. Et Ut in¬
terim fu per his, quorum vitamfolaDei fcientia melius colligit, taceamus, ad
beati viri Popponis vitam, quamfcriberecoepimus, ftilo profequente redea¬
mus *

7. Poft prolix® peregrinationis laborem, non multum temporis irtterceflerat,
cum ecce ei di vina gratia, ut fecundo peregrinaretur, atque ut limina Apofto-
lorum Petri & Pauli, tam animi quam corporis in viferet pr#fentia, ihfpiravit.
Qua infpirationc multo anim*quior faftus, effe&umque deftderiifui, quod di¬
latione creverat, tandem na&us, cutn Theodorico nobiliflimo, fub quo eum
militaffe pr®fcripfimus, viam eft aggrelfus, atque ad limina Apoftolorum Pe¬
tri & Pauli diu multumque defiderata pervetus .• ubi & voti fui fatietatem, qu®
faftidiuraitonnOYerat, adeptus> & iis ad qu® venerat rite pera6Hs, rediit.

8. Cohtigit interea, ut occatio divertendi tunc fortalfefe habebat, ad fan¬
dum Theodericum applicuifle; eumque, quem pr&libavimus, Theodericum vi¬
rum nobiliflimum, fub qUo militi® fe dederat, languore in dies crefcente penitus
defeciffe, fibique de vita jam periclitanti phrenefim, prout temporis acceflus ha¬
buit, acceffifle.Que beatus vir Poppo per aliquot dies ibid€* penes ejufdem loci Fra¬
tres detinuit, atque ipfum hon fan® mentis incommodo liberari obtinuit, hoc-
que orationibus fuis, ian&ique meritis Theoderici concurrentibus meruit.
Memoratus vero Theodericus pro indulta fibi fan® mentis, qua diu caruerat, fo-
fpitate, in magnas gratiarum laudes fubita prorupit hilaritate, filiumque vici¬
no temporis articulo, Deo donante fibi naftiturum, Deo famftoqite Theoderi-
cofee veftigio de vovit daturum» QuOd & contigit ex rei eventu poftmodumita
fieri. Namfilium, quem divihaanrtuente providentia acceperat, fan£toTheo-
derico libique ®qui vocum fecerat, fetiraque ut vovit donatione follemniterfa&a
reddiderat. Poftquam vero beatus Poppo, ut in fequentibus luce clarius con ftabir,
abbas in c$nobioStabulenfi venerando abbatiB ertrammo lutceffit, amore
ejufdem Theoderici du&Us, poft eum milit, & penes fe in omnido&rina & (cien¬
tia nutrivit; donec in virum perfefhxm & Ecclefia Dei idoneum per omnia effi¬
ceret, poftremp vero etiam fucce florem fibi in regimine fieri Treveris ad fanftum
Maximinum expeteret. Sed quia rationis oacafio fe ad prafens ingeflit, hoc tan¬
tum de venerando abbate THEODERicoin regimine beato vito Popponi fucce-
dente d, breviter interceflit; latius fuo in loco-dereliquo percurrendum, vel qua.
liter ab eo educatus, vel fucceflor faftus, alias laxius agendum.

p. Nunc vero Opere prstium hic inferere gefta cenfuimus, vicinam in beatO vi¬
ro locum habentia ab his qu®propofuimus, fcilicet mundi hujus principem qua¬
liter cum copiis fu iseluferit, & ad monaftic® profelflonis propofita adfpiraVe-

rit.

« Dunfa, vulgo T>tjnu, opidum Flandrix Marchionatus titulo infignitum.

b Beloacus feu Bellus-locus in Argona, abbatia in fandi Matiricii honorem ardifrrata, hodieque cele¬
bris fub congregatione fandi Vitoni, de qua plura habes ad vitafh S. Rodingi in Appendice Sarculi 4.

t Eredo epifeopatu a Paulo 4. Gandavi fub Archiepifcopo Mechlinienfi, ecclefia fandi Johannis in
Cathedralem eveda eft.

d Er hoc loco & er nnm 17. emendandas catalogus abbatum fandi Marimini a Simmsrthanis vul-
g.ttus, ’in quo Hierichohti Theodericus, Theoderico Berengofus, Sc Berengofo Poppo (uccedit i cum ex
hoc loco conftet fandum Popponem Theoderico przmittemnim e(fe, qui Theodericus, ut er illo loco pa¬
tet, primum in monafterio fandi Theoderici monachus fuerat.

Digitized by

Google

S. POPPONIS ABBATIS. 505

r it. Iliis itaque diebus.* Balouino Marchifo fummum in fafcibus Comitatum ann. ch.
agente,Flandriarumque populis juftis cum legibus imperante , beatus Poppo tam 1048»
apud eumdem Principem ,quam Optimatum fuorum primos plurimum amicitia
diBante valuit, utpote qui religione, juftitia, & fide magnifice claruit. Conti- bus fit c *.
git e tiam inter alios Frumoldum quemdam e jufdem Principis lateri ltico p®- ms •
ne prOximo adhefiffe, primifque regni negotiis apprime confulto irtcubuifle, qiii
in loco Sithiu nominato habitatione fui morabatur,cujus amicitia pr® ceteris am¬
plius fingulariufque beatus Ppppo tenebatur. Tantus etenim iis omnium rerum FnmteI<lui
par alterutrum eriat confenfus, ut idem Frumoldus filiam fuam, qu« libi pr® cete- filiim fuam
ris, quas habebat* praeftantior videbatur, eidem viro Dei flabilius adjungere ei def P 6det
connubio moliretur, quibufdam etiam fui juris rebus ad id operis prsfcribere fa-
tagens, eumque quali generum fibi futurum in fua adfcifci expetens. Cujus vo¬
tis vir Dei alTenfum ad tempus praebuit: fed poftei infufione fanBi Spiritus revo¬
catus , ut id fieret fecum renuit, Denique pertsefus repente nuptiafum , utpote
jam taBus cor intus divina infpiratione, per aliquot dies diffimulavit connubium
l'ub incerta refponfione.Sed ne et toto ab incepto refipifceret,timebat id amico fi¬
deli fieri offendiculum, eo maxime, quod de conjunctione fili® Uterque jam per
arrhamfirttaaverat confilium. Unde imminente nuptiarum tempore utrobiqUfe
h®fitans pendebat animus in dubio, ad quam partem fe verterdt, falVo utrdftifti-
que confilio. Tandem ftatuit, ut in Sithiu ad Frumoldum, iecundum qtiod divina
providentia difponebat, inter dirigeret, quatenus, Ut delegatum erat, familiaris
gener fieretijSed ut id quiete ageret abfque rumore, refpuensquafi noh inglorius
uti copiis vel apparatu plurimo, viqm illo aggreffus eft intempcft® noftis filentio.

Nee mora: in eundo per noftis medium lux c®litus emilla,refplenduit fuper eum
equoinfidentem , qus foris pariter & intus totum illuminavit hominem. Qui
de re inopinata tremefactus , circumfert obtutus non fine admiratione, & Videt a n m ms
lanceam, quam manu gerebat ,in modum facul® nimio fulgore radiantem, quali
inflammata arderecufpide. Intelligens ergo viraltiorisingenii, refpicfere fe hoc hibetur.
genus prodigii, acclamat vit® fu® comitibus nequaquam ultra jam fe prodigii.

Necefle eft, inquit, commilitones inei, alia intentione, aliaque via incedere :
opportunum video, finem vitiis cum cupiditatibus his imponere , & quo divini¬
tati placet, toto conatu intendere.

iq. Poft h®c projeftis armis militaribus, induitur Dei armatura, 8 c mutata
mente ad meliora, meliori via rediit ad propria. Nec mora intercedit; fed fta-
tim e vtftigio ad fanftum Theodericum de quo ante fcriplimus, ut fe Mona¬

chum profiteretur convolavit. Cui Eilbkrtumc quemdam, fagacis ingenii
virUm, obviam mox veniiTe contigit, qui domini Gerardi d Cameracenfium
epifcopi carne & fpiritu germanus exfritit, quique quondam eidem beato viro
Popponi, ibidem una cum prxdifto ftniore fuo Tlaeoderioodivertenti notus fia¬
mus,proque fanftitate ipfius & vita laudabili fummopere eft adamatus * Nam 8 c
ipfe pridem a f®culi aftibus nudus e vafit,ibidemque fub mortachali tunica fe lai-
cummutavit, tamque officio quam nomine Monachus jam diueffe didicit. Hic
venerabili vito Popponi Sc ipfe nihilominus venerabilis obvius, ut diximus, ve¬
nit , atque pfalterium, quod fibi plurimum ufitatum erat, jam in feptuagefimum
nonum Pfalmum percurrerat,tnanufque fanfti Spiritus gratia cor taftus in ipfum
mittit, ac vetfum in praedifto Pfalmo antep®nukimum, fic fe habentem adjecit:
Fiatmanustvafuper virum dexter* fuperfiiium heminis confirma- pf4i.7s.1i

Jlitibi . Sed quiantm facile ei, ex diuturna ab invicem abfentia, uteum agnofce-
ret fuppetebat, quem tamen olim mente flt corpore plane cognefcebat; primum
ab eo quis cflet jVel ad quid veniffet didicit,ac deinde reliquum Pfalml fubinculit:

m Balduint» Bellobarbus nuncupatos, Comes feu Marchio Flandriz, quianno 1036. obiit.

t Hic locus errandi Yepezio anfatn praebuit, putanti, his verbis fsitfii Tbtoitrici , quae monaftetium
exprimunt, abbatem defignari.

-e Alii Gilberfutn vocant. De eo Baldericas chronici Camerae, lib: z. cap. ubi Elbertus Camerae!
fi atrem fuum Gerardum epifeopum vifitans , in ecclefia fandae Mariae gravi infirmitate liberatus dicitur.

Adalberonis Remorum areniepifeopi , qui monachos apud fandum Theodericum reftituerat, cognatus fuit,
ac fortalle cum fratre fuo Gerardo ipfi educandus traditus.

d Is Gerardus in ecclefia Remenfi ab Adalberone archiepilcopo educatas fuerat: Erulino Cameracenti epi-
fcopo fucefEt anno 1014. quo Remis ab Arnulfo Metropolitano inauguratus eft j' de ejus virtutibus St pr.vcla-
re geftis multa habet Baldericus chronici Cameracenfis iib. 3. & Marlot Metropolis Tom. s.

Digitized by ^.ooQie

$o <5 VITA

- ann.ch. Et non difcedimus y mquiens, a te; vivificabis nos ; & cetera in ordine fe le ha-
1048 bcntia.

J* a - j 1, Tunc laudabilibus ipfius congaudens votis, totifque in ipfum animi inten¬

dens medullis; Vere, inquit, Frater, te Deus ad quod venifti raifit, qui te totum
hoc pietatis fuse oraculo invifit. Et fuper praedift verfus expofitionc ipfum fatis
edocens , animsequioremque exinde pro voto monaftico,quod quaerebat efficiens,

^ caufas voti ipfius Abbati ceterifque Fratribus intimavit, & quod vere eum Deus

FUmonv a< * h° c mififfet,indiciis evidentibus peroravit. Quid igitur ? peten tiei Abbas una
fhu». cum Fratribus ingreflum annuit, & per fingula, ut monaftica docet norma, pro-

batumfine macula invenit. Deinde, ut parvulum J e s u s , innocentia plenum 8c
manfuetudine in medium ftatuit, monafticique vigoris habitum impofuit. Ve¬
re enim eum parvulum quodammodo dixerim, quem fine dolo ex geftorum ip¬
fius atteftatione fenferimrqui licet setate &fapientia in dies fuerit proveftus, ma¬
litia tamen, ut ait Apoftolus, parvulus fuit. Et ut eum vere prioribus ante legem
l ^ tr ' 1,4 fk fpb lege com parem Patribus, de terra & de cognatione fua cum Abraham, Deo
ipfpirante & jubente tranfivit; & cum Elia & Johanne a mundi illecebris folita-
rp. rius effe quasfi vit, quem fecundum Pfalmiftam, Deus in abfcondito faciei fua a
perturbatione hominum abfcondit, & ad hoc totum Spiritu-fan£lo infpira vit, ut
omnibus fui juris reli&is, mundo evaderet nudus, pro his in terra fan&orum du-
19. plicia ppffeffurus, & ex promiffione evangelica centuplum, cum vita quae finem
nefcit, habiturus. Coepit interim a prsedifto Eilberto, a Marriliacenfium poftea
abbate, litteris ftrenue erudiri, & in omnibus quae monafticaeinftitutionisfunt,
qd plenum informari: ita ut in brevi cun&is quae fcientiae expedierant perfcurfis,
faftigium monafticas attingeret perfe&ionis. Neque mirum, fi Spiritu-fan£lo, ut
vere credimus, donante id valuit, qui omnes ad difcendu moras femper dehabuit.
Pauperum i?. Subfsepe memorato autem pi* recordationis Eilberto, tum temporis mo-

curz depu- n afterii exiftente portario, beato Popponi pro excipiendis in xenodochio paupe-
“ * ribus cura ab ejufdem loci abbate eft exhibita, & ut fatis fideli domus Dei oecono¬
mo fi ve difpenfatori follicitudo commiffa, In qua adminiftratione liberalitatem
Jtt.ji'. 31. cum hofpitalitate tenuit, atque vere cum beato Job dicere patuit: Foris non man -
&*7'. fitperegrinus; ojiium meum viatori patuit . Et item : Si comedi buccellam meam

folusp- non comedit pupillus ex etf.Quadam vero die inter ceteros a fe in xenodo¬
chium introducendos fimul & aledos, leprofus quidS advenit,qui pro deformitate
fui vix cum aliquibus confortii veftigia ulla invenit. Quem vir Dei nihil omnino
horruit, fed cum reliquis introdu&um officiofitate qua potuit accuravit & aluit;
poftremo vero nofturnis jam tenebris irrumpentibus penes fe detinuit. Sed ve¬
ritus eum noflurnis frigoribus, utpote veftimentis indigum, arftius conftrin-
gendum, primum follicitatur in fe, quid fuper hoc effet agendum: deinde ve¬
ro ex humilitatis confulto, viam qua pauperi mifereretur invenit. Nam cooper¬
torio , quo ipfemet in ftratis recumbens uti folebat, pauperem fimul & leprofum,
nihil pro deformitate ipfius refugiens, ut alter Martinus, tegebat. Sed & hac
humilitas compaffioni permixta non inanis aut irrita in confpe&u Dei habita eft:
quiaeamfalusinleprofo, & magnificentia in beato viro fecuta eft. Veftimen-
to certe illo praefatus leprofus coopertus, primum fudoris guttas emifit, 8c e
veftigio omni lepra fugata, fanitas eum repentina invafit: atque mane fan-
£lo viro ad eum venienti fanus apparuit, proque duplici pietatis bono fibipra-
ftito gratiarum vota reddidit. Qui venerabili viro ftuporem& timorem injecit;
ftuporem videlicet, quod veftimento fuo falutem in paupere Deus fecit; timo¬
rem, ne pro hoc faftoipfe palam fieret, & ad ruinam fui favor eum popularis
pafceret. Precibus tamen admiflis, ut fine publicatione fui difcederet, hortatur;
Deoque non fibi, pro hoc fafto gratias ageret, humiliter precatur. Poftmodum
vero eodem in ftrat is fuis coopertorio ufus eft,neque ob id, quod leprofum eo ope¬
ruerat , ipfe tegi dedignatus eft.

j 3, Sed praefcriptum virum Dei Eilbertum res gefta non latuit, fe tamen fcire

« Legendum eft MtriUctnfium, feu Mnric*Unfmm. Maricola autem abbatia eft dicecefis Cameracenfis Or.
dinis noftri in Hannonia ad Helpram fluvium, couftrufta in honorem beat* Mari* Sc S$. Apoftolorum
Petri & Pauli.

Digitized by

Google

S. POPPONIS ABBATIS.

507

ad tempus diffimulavit; cumque pro veftimento ipfius pauperi fimul&leprofo ann.ch.
praedito convenit, cur fuum, 8c non aliud praeftiterit, difiimuiando, ut diximus, 1048
redarguit. Ille vero humi prollratus, ab eo pro re gefta fecreti caufas imploravit,
facramentifque maximis ne fe publicaret exoravit: imitans certe Dominum, qui Q“«i * fe
pro humilitate &cpmpaffione leprofum, quem Lex tangere ,vetuerat, tetigit & «S^cupit.
mundavit,cui iple tamen pro e jufdem fa£h manifeilatione interdixit.Ecce quan¬
tum humilitas beati viri meruit, quae prius in veftimentis, quam in ipfo, palam
fieri habuit. Neque enim non credendum, quantum in fe remedii habeat, qui in
veftimentis fuis tantum meritis exigentibus valeat«Proinde nemo Deum in San¬
iorum fuorum veftimentis falutem efficere poffe dubitet, quem ex veftimento-
rum fuorum fimbriis mulierem fanguinis profluvio laborantem fanaffe liquido -
patet. Hoc autem fa&um, qui a pradi&oEilberto coram [didicerant, mihiferi-
benti, Deum teftor, intimaverant, ne cui hoc temporibus noftris fieri incredibile
videatur, quod laudabilium perfonarum teftimonio per beatum Popponem fa-
ium fuifle probatur.

14. Subfequenti namque tempore faniac recordationis virum abbatem Ri- Mittitur
chardum ad fan&um contigit Theodericum venifle, atque piam viri Dei con ver- Virdunum *
fationem fibi prolatam innotuifle. Qui in eum dileftionis fu* oculos mox conver¬
tit , & ut facile amborum meritis fibi refpondentibus fieri innotuit, totus in eum

fanfti Spiritus igne agente exarfit: Unde & eum fecum abducere voluit, atque
pro hoc totius confilii viribus incubuit. Et primum viri Dei animum fuper hac re
inquifivit; deinde vera apud Abbatem ipfius preces admifit. Quas quidem diu
multumque idem Abbas humiliter refugiens abnuit; poftremo tamen ipfis defa¬
tigatus, aflenfum licet invitus praebuit. Ex cujus confenfu definito, vir Dei
corpore, non mente, inde difceffit, atque Virdunum cum praedi&o venerabili Ri*
chardo abbate ire perrexit. Ubi ante omnia, & ad omnia , ab eodem Abbate pro
obedientia feu patientia ipfius comprobanda eft exhibitus, & in omnibus obe-
diens, fidelis, patiens,exfervitutis penfoinventus, interimque inter ceteros
adoptionis fuse filios dile&ione apprime eft habitus; ita ut fublimiori quam fuerat
loco eum promoveret,tum quaedam ex primis fuarum rerum negotiis adminiftra-
re juberet. Quae quidem tam honefte quam ftrenue erogavit, & in dies melioribus
femper aufpiciis amplius augmentavit.

15. Interea matrem fuam, de qua nihilominus praelibavimus , marito jamdiu, M* trem *<*
non virtutibus, viduatam re vifit; & ut eam faeculo fecum abftraheret, cogitatus

fui confilia primum praemifit. Sed quia ipfa, ut erat in cunftis virtutum confiliis inducit.
tantum femper affentanea, quantum in fingulis fine cellatione idonea; filium
finum fuper perfuafione tam amabili laudavit, & ad coenobialis vitae callem cum
eo migravit, omnibus fui juris, tam liberis quam mancipiis, hereditariique cae- -
fpitisredditibus pofthabitis.Quam quique liberorum fimul & fcrvorum,ficut uni¬
cae matris ac dominae folacio deftituti, ufque adeo clamoribus Iamentifque incon-
folabilibus funt profecuti, ut etiam plerique ipforum^cdios paene fe, Scaldem
fluvium tranfvadere fimulantes, humeftarent, fi quo forte pa&o eam compaflio- Luc ' 9 ' 6t “
necompun£lam ad fere vocarent. Sed quia nemo mittens manum in aratrum,

& afpiciensretro, aptus eft regno Dei; ex firailibus & ipfa viam ad Deum, quam
filio ducente fibi fenfit aperiri, non ut uxor Loth obtutibus retro deflexis, coepit
experiri .* Deo tamen eos, quibus timuit, rata fide commifit: ac deinde cum filio
fuodefiderii fui habenas in incfpto itinere laxavit.

2 6 . Quae in Elnone monafterio , ad fan&um fcilicet a Amandum, una cum filio ^ ||| T | .
fuo perdu6la,ibidem defiderii fui excaeleftis vifionis oraculo fecuritatem eft adep- «aST
ta. Nam ante beati Cyrici lipfanas eadem in vigiliis precibufq ue pernoflante. " n fa ° M * r
atque poft paullulum ex diutina fui defatigatione femivigilante, quia eam fuper- *
na refpexerit exaudjuo,huju&nodiad fepivi nitus perlata patefecit vifio. Nova
rerum certe facie ,qu«|nd|jHfl|MiMflto|mes in confiftoriis dealbatos vide,
quos in modum coronflqM^^^^^^^^Eais pofitos fpe£laculo fibi dem

inter quosetiambe^ll^^^^^^^BB^^yP^pr-

De moaarterio Elnoiw
niljuvat. Ibi etiamiuiM «i

Tin*

Digitized by

Google

5°8

VITA

fcNN.CH.

ZO48

ay. Jan.

Virduni
veluui reci.
pit, ibi,re-
clui»,

Poppo At.
trebatum
migrat, fit.
que Pr*po-
mw.

* disjecit.

Bona mo-
nafteiiia
fxcularibus
vindicat.

motius honeftiufque relidere videbatur, atque ad fententiam ipfius, ficut eum eo
loci tunc decebat, omnium intuitus fufpendebatur. Sed & beatum Cyricum feri-
co gemmifque totum videbat nituiffe, elegantifque pueri vultus imitatum fuiffe
tum cum fingulis Sacerdotum fermonem conferuifle, proque fe ibidem in medio
proftrata preces fudilTe. Cui fanftus Amandus una cum pari confidentium fibi
confenfu: Eia, inquit, bonaj indolis puer, tuum eft pietatis dextram cum preci-
bus etiam huic viduae porrigere, quae ante facro-fan&as lipfanas tui continuas non
defiftit preces admittere. Qua au&oritate venerabilem puerum Cyricum certio¬
rem faftum, ad fe appropinquafle , totamque fe quafi de terra, ubi jacuerat pro¬
ftrata , vidit levalfe. Atque hujufmodi vifio hic finem fui habuit, ipfaque beati
Popponis mater mox expergefafta, ad fe rediit.

17. Qua hanc quidem vifion em filio retulit, cum quo etiam ipfa fuper eadem
vifionis fide animaequior fa 61 a, Virdunum fe contulit, veloque piae converfationis
ex confilio beati viri fibi impolito, juftitia & moribus jam ccenobialis vitae arrifit
propofito. In quo cum erga humani generis hoftem jam diu virtute fua multimo¬
da bellum conferente didiciflet contendere, Scvelut contra vitiorum torrentem
brachia tendere, apud fanftum Vitonum fuccedente etiam tempore folitaria effe
cf pit, ibique reclufa, curfum vitae, diabolo cum virium fuarum copiis triumpha¬
to, in pace peregit. Neque enim dubium erit, hanc poft converfionem apud
Deum efficiendi quae popofeerit locum in venifle, quam eo ante converfionis fuae
tempus praeftitit valuiffe, ut lucernam exftin&am precibus, & non manibus reac¬
cenderet : tum etiam id miraculi effet indicio, eam fimilia pofle, fi occafionis ra¬
tio expafceret. Haec fuper converfione & vita matris beati viri di£ta fufficiant.
Quae de ipfo funt, me interim ex relatione Majorum defiderantes feriptorem in¬
veniant.

1 S.Ex hinc faepe memoratum abbatem Richardum Balduinus Marchifus apud
fan&um Vedaftum ,FoLRAD 04 a regimine dejefto, fubrogavit, quia animum
ejus ad hoc confilii tam ejufdem viri fan&itas, quam Principum regni fui collatio
fuafit. Auftoritate vero praefati Principis ide Richardus abbas adminiftrationent
operis fibi in jun&i fufeepit, virumque Dei Popponem, quia fe rerum gerendaru
plurimum occafio tenuit, fecundum fibi eo loco praefecit. Et non tantum fui, fed
etiam omnium Fratrum confenfu favente, id effecerat.- quippe quorum mens ve¬
nerabilis viri Popponis virtutum confcia jam fuerat,&in eum amoris fui intuitum
caritate non fi&a converterat. Venerabiles praeterea inter eos exftitere viri, quo¬
rum dile&ione finguiari pr* ceteris amplius beatus Poppo habuit potari, domi¬
nus fcilicet ^Fredericus, qui Gozelonem Ducem carne germanum ha¬
bens , venerandum abbatem Richardum ibidem comitatus fuerat / L eo v 1 nus
quoque, qui fe laicum eo loci fub monachali propofito mutaverat, fucccdenti ve¬
ro tempore, favore praefati abbatis Richardi pofcente, fibi in regimine fucceffe-
rat. Et quomodo anima Jonathae animae Da vid colligata fuit, ita & affe&us ho¬
rum piae dile&ionis vinculis ad invicem colligari habuit. Unde & eum a faepeme-
morato abbate Richardo fecundum prafici contigit, quem tam laudabilium viro¬
rum uua cum cun&is ipfius loci Fratribus dile&io attigit ^

1 p. Sed in adminiftrandis ejufdem loci neceffariis magna tunc exftitit difficul¬
tas , utpote ubi plurima ex parte ftipendiorum monafterii dehabebatur facultas,
militefque praefati loci res pro beneficio poffidebanr ipfis indui tas. Unde 8 c ea¬
dem caufa beato Popponi, licet pro viribus honefte agenti,maerorem primo inje¬
cit ; qui prudenti, quo plurimum valuit, confilioafemox *difceffit. Naman-
nuente praedifto Marchifo, res monafterii a militibus callide prudenterque repe¬
tivit , atque ut ejufdem loci Fratribus permanerent, publicis archivis ratum fta-
bilivit. Pro quo etiam infidiarum fomitem ab eifdem militibus fibi comparavit,
tantamque inimicitiarum vim apud eos, a quibus res in jufte poffeffas abftraxerat,
fubintravit, ut viarum fepta circumquaque occuparent, tum etiam ad perimen¬
dum

* Quantos tumultus excitaverit Fulrndus, fiife exponit Baldricus in chronico Cameracenfi libro 1. fed
cum Rothadi Epifcopi Atrebatenfis & Erluini fuccefloris ejus monita diu contemfiflet, primo excommuni-
catus, ac poftea ab eodem Erluino abbatia: regimine dejeftus eft : qui Remos ad Arnulfum Metropolitauum
confugiens, ibi mifere periit.

i Frederici elogium fupra dedimus ad annum ioaa.

Digitized by uooQie

S. P OPPONIS ABBATIS.

jo 9

duxa ipfum infidias aptarent. Sed,ut fcriptum eft, In vanum qusfierunt animam
meam/ quia per arma juliiiifl? a dextris & a finiftris vallatus, omnes iniqua conju¬
rationis rupit conatus; mediufque per ipfos incedens, & fraudum copiam elifit, &
periculum Deo docente evafit.Ille nimirum,qui per medium Pharifasorum trans¬
iens,oculos eorumdem a notitia fui claufit; atque paflurus, nominis fui catena re¬
tro eos proftratos ligavit,ad fufpendendum etiam fervi fui periculum ,omnem in-
fidiantmm fibi ab ep deflexit intuitum«

20. Erat interea viro Dei iter ad H e n r i c u m , tam pium quam magnum
Romani potentatus Imperatorem,primum poft Ottonem juniorem ex Prineipum
regii confulto fucceflorenuNam & ad a Batuam, e vicino Rheno flumini adjacen-
tem,applicuit, ubi quasdam fanfto Vedafta redituum fuorum pofleffio fuit, quam
etiam ex adminiftratione Praspofitur* fu* ufui Fratrum praevidere habuit. Ibi
certe quidam confanguinitate atque familiaritate beato viro notus, manflonem
fibi habuerat, cui fumma cum affluentia liberalitas famam cum rebus pepererat,
quique maxime beato virorum res pofqebat, officiofum fe praebuit, Nam praeco¬
gnito ad ventu ad fe viri Dei,quaeque fuis, ut venturum decebat hofpitem, man¬
dat apparari,tum in capturam pifcium retiaftudiofe laxari,Sed circa id operis diu
inflantes laboris difficultas elufi t, vacuofqud ad dominum a littore remifit. Omni
veto capiendorum pifcium fpe fublata, fan&itM beati Popponis, memorato illu-
ftri viro jam dudum cognita, mox ipfi licet abfenk fua infpiravit conii lia , Nam eo
pa8o idem pater-familias iterum eadem mitti mandat retia, ut fi beato Popponi
lan&itatis ulla cum Deo efiet gratia, totum fui in capiendis pifcibus fubita feque-
retur efficacia.Quid igitur? Laxantur ergo retia in capturam, non minus pifcium
retibus Petri habitura; nam tantam pifcium multitudinem mox collegerunt,
quantam ante capturam nullatenus futuram fperaverunt, ut in argumentum &
fidem fan&itatis beati viri, jiec numero , nec modo fui polfent seftimari. Et ecce
beato Popponi apud illuftrem , quem pralibaviraus, virum divertenti, quantum
apud Deum ipfe meruerit per praefatum virum, indicio claruit patenti. Et pri¬
mum a captura pifcium fuos edoc uit fruftratos fuiffe,deinde vero in nomine ipfius
retia mififfe,Gcque tantos,ut fibi prae oculis tunc fuerant,cepifle. Pro collato ergo
fibi divinae pietatis beneficio Conditori rerum gratias egit^reliquumque itineris ,
quod ad Impcratorem,ut diximus, fibi fuit, poft alternam cum amico fua verae di-
leftionis communionem, peregit. Ab illo vero tam magnificentia quam honorifi¬
centia regia eft fufeeptus, utpote qui primum amiciri* locum inter ceteros jam
apud eum fuerat adeptus; cujus etiam fan£litas humilitatem manfuetudinemque
praefati Imperatoris in amorem fui ita accenderat, ut etiam reverentia di&ante
magis parere quafi ad jufla abeo vifus fuerit, quam rogata ab alio implere vo¬
luerit.

21. Contigit etiam ludis hiftrionum imperiales tunc fores occupari, atque ea
fpeftaculi genere Regem cum fuis dele&ari. Urfis etiam nudus quidam vir mem¬
bra meile perun&usexhibetur, a quo etiam plurimum pro periculo fuimet time-
.tur^ne forte abiifdem urfis ad ofla * fui,meile confumpto,perveniretur.Porro Rex
e jufdem fpe&aculi adeo amore in oculis fuis captus tenetur, atque male providus
pro periculo viri parum veretur.Undefupertam iniqua in Chriftianumillufione
Regem beatus Poppo redarguit, cumque ab hoc fpeftaculo fuis cum Optimati¬
bus moxcompefcuit,tum etiam a periculo urforum virum liberavit, & ne id ultra
fieret, arguendo , & obfecrando lentendam di&avit. Henricus vero imperator
tam obfecrationi quam correptioni ipfius humiliter paruit,8c quem honorifice ad
fe venientem fufeeperat,honorifice etiam a fe regredientem diraifit.Qui iter quo
venerat Atrebatum ufque rediit, fan£laeque recordationis abbatem Richardum
fuper imperiali in fe humanitate fatis edocuit.

22. Aliquantis deinde evolutis diebus, in quibus plurimum pro monafterii

ipfius elaboravit rebus ,quia eodem ex loco jam recedere debuerat, divinas vifio-
nis oracula ante didicerat.Nam cafula, quae quafi gratuitas viriditatis elegantiam
cernebatur imitari, totum feficut in agendis MilTarum follemniis vidit ornari,
_____ ficque

« Batua ieu Batava mlula Rheno $c Vahali conclufa ad Geldrix provinciam pertinens , ex qua ta¬
men Batavi» r.omen Hollandia accepifle videtur. Nullum eft alicujus momenti in ea opidum , vulgo di¬
citur l* BltHWt.

AN.CHR.

IO48

»*• Jau.
10.

Lue: 4- ad.'

]em. a 8.6.

Ad S.Hen-

ricum Imp.
proSci Ici¬
tur .

A quo peti¬
ta impetrat.

Eumque a
periculofi*
fpedaculis
revocat.

* ejus*.

Vifione
monitus re¬
dit Virdu-
num >

Digitize by ^.ooQie

5io VITA

'ANN.CH. licque demum inclinato capite coram altari fanfti Vedafti adftitiffe, iliumque ex
1048 fexagefimo feptimo pfalmo verficulum, Fratrum libi refpondente conventu, ter
• Jan. re p etere . Bene ditius Dominus die quotidie , profperum iter faciet nobis Deus falu -
Tf. 67. tarium nofirOrum.Qn&m poftquam, ut diximus , ter repetiit , oratorium eveftigio

exivit,atque hic vifio hujufmodi finem fui dedit.Neq ue enim hoc otiofum aut abs
re fuit,quod hoc vellis facerdotalis virore,beati viri difceflio prgoccupari meruit,
qui xternx viriditatis fruflum fuis in a£libus nondehabuit.Non multo vero poft,
effe6lum fui vifio talis invenit, atque a venerabili Richardo abbate juffus inde
e at humi ^irdunum,priftinum converfionis fuse locum, rediit. Ubi pro compro-

iitas coT. U banda, poft fummam Prxpofiturx adminiftrationem, ipfius patientia, omnis m-
probata. fimarum rerum monafterii ab Abbate ei injungitur obedientia; ne pro fui dudum
prxexteris promotione, fpiritu elationis forte exagitaretur, ficque a priftinis
. o virtutum fuarum gradibus dejiceretur. Sed memor ulius quod dicitur: Quanto
cc i. 5- -o. ma g nus es ^ humiliate in omnibus ; 8c humilitatem in promotioribus monafterii re¬
bus fibi colatis tenuit,eamdemque in infimis, & in quibus quafi quidam injurix lo¬
cus videbatur effe, non perdidit: quia nec in profperis inflari, nec in adverfis no-
PwtijM i. verat dejici.Geminas proinde opere recoluit fententias,quibus dicitur: Afcendet
feetor ejus y qui magnificat opera fua.TLt^Dotlrina viri per patientiam nofeitur , quia
unam earum ex humilitate timebat, alteram vero ex patientia appetebat.

Ad digni- 2 3. Et quia omne fubje&ionis onus humilitate & patientia prxveniebat, atque

me» eleva- p ro faperanda ipfius obedientia nihil laboris fufficere abbas videbat, eum proxi¬
mo a fe loco non inconfulte promovebat, tum etiam in adminiftrandis primis mo-
nafterialium rerum caufis fecundum liare jubebat. Abbatiam infuper fanfti
Monade- Mauricii , V vasloi di£lam , cum omnibus ejufdem loci appendiciis ei delegavit ,
Maoridi" a ' ut< l ue eo i n a g en dis qux oportuerant,defudaret, eum admonere curavit. Qua fu¬
re (jaurjt . fcepta,quia eam, quam fitus loci jucunditate fui commendabilem dedit, in offici¬
nis monafteriique breviflim is clauftris vilefeere invenit, funditusmonafterium
cum adjacentibus illi receptaculis everfum, majori quam luerat elegantia rexdi-
ficavit,atque priftino nomine mutato, ex honeftate fui Beloacum denominari di-
£la vit. Atque eo quidem vocabulo jam prxfens circumquaque eft promulgatum,
nec illo,evolutis ad nos ufque diebus,conftat efle privatum.

Rurfos ad 24. Henrico interea,qqem prxfcripfimus, imperatorem apud Argentinam ci-

imperato- vitatem fuperregni ftatu agente, proque hoc confiliis Optimatum fuorum pri-
e^itur! 6 vatim & publice incumbente,& hunc beatum virum iter ad ipfum quadam conti¬
git occafione denuo habuiffe, ficque ad a Ellifgaugium una cum fuis applicuiffe.
Cumque quodam in locO, quem grata commendabat am^nitas, profumendis ci¬
bis divertiffet, jamque cibis coram politis refediffet; ecce lupum, humanum tunc
fitientem fanguinem, e filvarum latebris impetum vidit dediffe, atque pallorem,
e regione greges pafcentem, violenter per colli nuda arripuiffe, atque ad loca,
nequitixfux defideriis opportuna, per abrupta locorum traxiffe. Spiritu ergo
tam ftuporisquam mxrorisvir Dominis corde taftus, & ut femper vifceribus
mifericordiarum totus fuerat plenus: Ecce, inquit, o Deus, hominem, quem ad
imaginem & fimilitudinem tuam fecifti, lupis prxdam efle fi villi. Proinde fuos,
ut mifero jam pxne abfumpto opem tandem ferrent convocat precibufque admif-
fis nomen Domini ipfe interim in vocat,proteftans lupum prxdam illam ante efle
amiflurum, quam fe quidquam cibi aut potus guftaturum. Sed quia paluftrium
locorum prohibente interftitio, non facilis fuorum ad ereptionem illius fuffocati
erat accelfio ; via in gyrum arrepta, palullria illa loca circumeunt, ubi ex vefli-
giis effluentis fanguinis, hominem nulla vitx indicia in fe dantem inveniunt, nec
ufpiam locorum lupum perfpiciunt. Mox omni fpe fuper vita ipfius dehabita,
equo impofitum in beati viri adducunt prxfentiam .* qui de Dei mifericordia ni-
Hominem hil pro eodem diffifus, penes fe ipfum collocat, Deumque pro fofpitate ipfius ta-
* lupo cito mentis nutu invocat. Benediflionis fux eum remedio interim fovet, paulla-

liberat. timque eum exmde movettdeinde lurgendi vires ex lanclihcatione tara manuum

fua-

'm Elifgaugium, ut Bollandus exirtimat , ea eft regio qux Elio feu Ilio fluvio irrigatur • Certe Ei»
Ius, unde Elifatix feu Alfatix nomen derivafle videtur , Argentoratum alluit , ac paulio infra hanc ur¬
bem Rheno mifcctur.

Digitized by uooQie

S. POPPON 1 S ABBATIS, 511

fuarum, quam precum obtinet, itaut cum viro Dei cibum una caperet, tum ulte- ann- ch.
rius de vita fui jam praffumeret; nullique dubium, ipfum ex precibus fan£ti viri 1048
ad vitam fervatum, ex cujus benedi&ione, menfasque communione, hi qui ad fue- J an ’
re videre curatum. Poftquam vero convaluit, ex cicatricum fuarum fpeftaculo
eos, qui eum viderant, permovit: a quorum etiam fide nos idipfura didicimus,
pofterifque in argumentum fan&itatis ipfius reliquimus.

2 5. Contigit interea/* Stabulenfis coenobii abbatem Bert r annum debita Fit abbaj
morti dediffe, atque alteri fuccedendi fibi locum reliquilfe. Unde & Henrico im- Stabulenfis»
peratori beatum Popponem fubrogare animo infedit. quod ut fieret, Richardum
abbatem tunc fecum in confiliis agentem humiliter convenit, cui tamen omnino
fui confilia animi non patefecit,quiaPopponem fibi ab eo tantum dari poftulavit,
fed qua ratione eum poftularet, indicare noluit. Venerabili autem Richardo ab¬
bate imperiali primum petitioni diu multumque renitente, occafionefque plu-
res,ob quas fe tali viro carere non poffe dic ebat, exponente;fan6lum H e r i b e r-
t u m Agrippina: Coloniae epifeopum praefatus Imperator evocavit, eoque fibi
adjun&o, apud praeferiptum abbatem preces adhuc admittere curavit: poftremo
vero obedientiae fententiam ex regia au&oritate in eum di£la vit. Quam ne fpre-
viffe videretur, fubjeftione, non voluntate fufeepit, & ut ei beatus Poppo in ma¬
nus cederet, licet invitus annuit. Cui Stabulenfis regiminis pedum mox porrexit,
utque Popponi prolucceflionis indicio deferret, indixit, adjun&o fibi aq id nego¬
tium ^Vvalbodone Leodienfium epifeopo, fan&itate & fide ad quaecumque
ftrenue & pie peragenda illuftriffimo. Qui ex di£lo regio fibi juffa pergunt imple¬
re, memoratumque Dei virum Popponem apud fan&um Remaclum in regimi¬
ne promovere.

2 6 . Qui promotus, quibufdam eo loci, quorum moribus convenire non pote- Patitur gra.
rat, dilplicere bene agendo c?pit. Unde tam ipfi, quam eis qui fecum eo vene- tione*\ eCU '
rant Fratribus, inimicitiarum vis tanta accrevit, & tam manifeftis odiis, infidiif-
que interdum clandeftinis,ira laicorum ad hoc conjuratorum defieviit,ut quadam
die monafterii clauftra ab eis impetu dato irrumperentur evaginatifque gladiis,

Chrifti greges per Dominica fepta perfequerentur. Sed mirum di£lu J qui gladiis
in fe vibratis caedi videbantur, i&ibus non humano, fed divino clypeo elufis', non
laedebantur: ficut ille a Moyfe rubus ardere videbatur, qui tamen uftionis mole-
ftia nulla laedebatur. Tanti vero fama mali ubi beato viro Popponi, cMalmunda-
rii tunc demoranti, in aures percrebuit, fpiritum contritionis & maeroris pro tam
exfecrabili rerum facie induit; prcefertim cum ex nuntiantibus fibi plures fuorum
acceperit occubuiffe , atque exinde his qui fuperftites fuerant, metum de reliquo
accre viffe. Duo praeterea fecum militis faecularis fuere viri, a quibus etiam quod
faftum fuerat, contigit fciri, quorum unus Adalbertus, alterqueBofo vocabula
funt fortiti. Qui fumma cum velocitate eo, ubi in tirones Chrifti phalanx illa
graffata fuerat, ire pergunt, Deique, non fua adminiftrante virtute, omnem il¬
lam multitudinem ioli expellunt, capiunt, & fternunt: atque omnis pro voto res
illis provenit, in quorum manibus, beati viri id impetrantibus meritis, ille pu¬
gnavit , qui non falvat in millibus, aut curruum & armorum potentatibus, fed in
uno mille inque duobus decem .valet fugare millia. Divina deinde aftumeftani-
madverfione, ut nullus, emenfo jam anno, fuperftes ex illa iniquorum fuiflet
conjuratione. Sicque omnis erga virum Dei confufio in gratiam rediit, amorque
omnium pari in eum confenfu prodiit.

27. Biennium jam effluxerat ,Hierichoni que Trevirenfium abbati apud Fit Abbas
fanftum Maximinum, prsfato jubente Imperatore, fucceffit: ubi in eum fimilis, ^

inamo gravior, quorumdam cum infidiandi copiis in vidia procelfit; eorum videli¬
cet,quos a monafticis regularibufque obfervationibus via abruptim deflexit. Cum
que fibi fub eo illicita jam non licere, & affueta locum penes fe non poffe habere
confpexiffent; de ejus morte plura machinantur, & quod palam non poterant.
quibufdam prseftigiarum fuarum infidiis operantur . Ad quod , nefas di£lu J

facrc-

* Stabulenfis monafterii originem fufe ezpofuimus in vita S. Renudi Saeculo i. ad quam recurrendum
eft, Hodieque fiibfiftit Principatus titulo inflgne.

b Walbodonis vitam fupra habes ad annum ioi>.

e Malmundarium monafterium haud procul a Stabulenf! diftat, in Colonienfl tamen diacefi. Utrumque
a fua origine fubeft unico & eidem abbati Principi.

Digitized by booQie

VITA

592

'AjnRCH.

1048 PR^FATIO ONULPHI MONACHI.

»?.Jad.

I. A Postolicis, atque etiam monadicis fanflionibus omnibus jam fascu-
X\ lis fama & celebritate fui promulgatis, conftat, quod nemo fuorumprf-
cepta Majorum, vel tacito murmurantis animi nutu negle&ui habere debeat; fed
ihox ad jubentis imperium prona; mentis intuitu parere: & licet cum detrimen¬
to fui pudoris fit, eum tamen ad injun&a fibi obedientiae bonum debere. Talis
ergo fan&ionis occafione & ego Onulphus conventus, immo eorum quse mo¬
nadicae pfofeffionis funt, nomine non merito, contentus, qui vobis, mi vene¬
rabilis pater Everhelm E, jubenti parere ex obedientise debito habueram, mul¬
to magis vobis petenti ex caritatis debito annuere debueram. Juffionem certe,
qua plurimum in me poteftis, & cui ego, ut veftraefervus fanftitatis, obtem¬
perare debui, exclufiftis, atque tantillitati meae petitionem pro imperio admi-
fiftis, 8c ut beati viri Pop ponis gefta, noftris diebus juftitia& fide late divul¬
gati, fcriberem, humiliter coegiftis . Et quomodo veftram humilitatem qua in
me, ut praedi&um eft, pro juffione ufus fuifti, laudabo, infcitiamque meam pro
negotia tam humiliter injun&a mihi a vobis excufabo ? In utramlibet quippe par¬
tem primis agendi conatibus deficio; quia neque vos pro humilitatis cauia lauda¬
re fufficio, neque me quomodo pro fragilitate mea injunfto in opere excufare pof-
fim inVenio. Servata tamen propenfius aequitatis tenore, ficratio utrimque me¬
die temperata procedat, ut nec vobis quidquam a me, quod abiit, negetur, nec
ruinam fui in tam arduo ac difficili opere fragilitatis meae patiatur; hocque fiat la¬
bore de quo dicitur ; Labor improbus omnia vincit; & voluntate bona, qua Deo
nihil umquam ditius fieri contigit. Per has etenim geminas res, laborem videlicet
8c voluntatem bonam, omnia volenti & currenti fiunt facilia ,quscumque exim-
Rm. 9. tff. manitate fui videntur difficilia. Sed quia, ut fcriptum eft , Neque volentis aut cur¬
rentis, fed Dei eft miferentis; voluntati autcurfui meo Dei miferatio ex veftris
P/: «7.1». precibus admifceatur, ut qui dat verbum evagelizantibus virtute multa, det no¬
bis etiam verbum in virtute fua , ad beati patris Popponis virtutes enarrandas «
Proinde haec leHuris fummopere dicendum ne hunc cum apocryphorum libris li¬
bellum «ftime nt relinquendum ; fed vere, licet novum,canonicis authenticifque
libris interferendum : cum paene nihil in eo fit, nifi quod experientia fidelium,
Deo in tanto viro operante, vifu didicerit, atque exinde eorum, qui viderant, fi¬
dem nobis praeftiterint.

INCIPIT VITA.

s Popponis T^lEatusPoppo in diebus noftris, Deo&faeculis in omni virtute commen-
pitria&pa- li datiffimus, atque-ut alter Nathanael vere Ifraelita, &fine dolo pro-
tentes. baciflimus, Liftrogaugii a partibus , a Chriftianis & ingenuis parentibus exftitit
oriundus hanc temporalem in Tucetn ,ex infufione fan£ti Spiritus in ipfis crepun¬
diis jam fa£lus jucundus. Natus eft vero Tizekino patre, atque Adelvviif
illuftriffima matre ; feptimo conceptionis fua; menfe, praeter folita nafcentium
tempora,potitus hac luce.Unde etiam pro vita ejufdem pueri,par entes ipfius dif¬
fidendae cafibus deftituuntur,ac tam intempeftivae & fragili infantiae timentes fol-
1 ititantur, praefertim cum ab ipfis ut primogenitus tenere diligeretur, & recupe¬
randi ejus fimilem,fi illum amififfentjVi* aliqua fpes haberetur.Venit proinde ex
confiliojut credo,Altiffimi in mentem cujufdam matrona;,ejufdem videlicet pueri
aviae, ut in lana fuaviffima, fagaci tamdiu foveretur induftria,quoadufque tenerae
infantiae prima valuiflet ponere veftigia. Fa&umque eft, ut idem pufio intempe-
ftivi ortus periculum evaderet, parentibufque fuis gaudium & exultatio fieret.
Pitre inf«ns 3 * Contigit interea patrem ejus,viribus & audacia nulli commilitonum fuorum

orbatur. fecundum, in beljoi» Hasbanienfi occubuifle, eumdemque feptimana nativitatis

# fuae

m Liftrogagium , regio eft Flandrix , qux Lifa amne alluitur > hic in Morinis prope Teruannam or¬
tus, Gandavi in Scaldim influit.

i Hasbania regio in Bdabaafia infer Lovanium 6 c leodium Belgii urbes infignes. Bellum, quod hic
memoratur , exarfit inter Arnulfum Comitem Flandrix , & filios Ragineri Longi coli i Hannonix Comitis
circa annum 968. ut obfervat Bellandus'.

Digitized by

Google

B. POPPONIS ABBATIS. 503

fu*quinta pupillum, cuirf vidua matre, folatio fui deftituiffe. Et quamquam ma- ann.ch
tutius quam oportuit paterno privaretur folatio, divina tamen non eft fraudatus 1048
clementia, ut vere, fi valuiffet & noffet, cantico illo humiliter gloriari haberet, x, ‘ •**“*
quo dicitur: Pater meus dereliquit me , Dominus autem ajf*mfit me. Genitrici ve- r f- *«• »°*
ro in teftimonium verae caftitatis, perfeverantia, ut evangelicae illi Annae, lauda¬
bilis placuit viduitatis: quae qualiter laudabilibus ex geftis odorem virtutum fibi
adfciverit, in fequentibus leftor animad vertere poterit, ubi nos fuo in loco pau¬
ca, quae de ipfa fafla funt, differre noverit. Militi*

4. Ad vitam autem beati viri, quem res nunc obtulit, refpe&um habeamus, & 0 p«Tin
quae de ipfo funt ordine profequente videamus. Hic namque ex temporum fuccef- •
fibus, adolefcentiae paullatim crefcens proceffibus, inaniter ftuduit curis faeculari.

bus armari, tum in eis cum ceteris commilitonibus fuis, appetitu vanae gloriae ver-
fari. In quibus dum ad tempus, ut fefe res militaris tunc habuit, plurimum inge¬
nio & audacia valeret, poftremo tamen periculum & praecipitium pluribus’ exinde
detrimento fore videret, eum quem in ingreffu mundi pofuerat, retrahere pe¬
dem voluit; fed militaris negotii occafione prohibente, non omnino quod cona¬
tus eft, valuit. Fecit tamen pro voti fui latisfa&ione quod potuit, atque a ra¬
pinis importunis opportune refipuit, tandemque a defiderio acquifitionis non ju-
tiz , illo divinitus in fe exhaufto, abftinuit. Qui proceffu temporis femper in dies
fe melior fiens: confenfuque virtutis ac piae induftriae proficiens, licet adhuc in-
tonfus, fub laicali habitu atque militari tironem fe oftenderet, & fub The ode- \
rico, tunc temporis viro illuftrifftmo, militiae arma praetenderet* fub cingulo
tamen militi* armaturam facerdotalisreligionis induebat, monachalifque devo-
tionis infignia opere ex hibebat, ut per omnia futuram fpeciem Paftoris fuispraefi- exercet.
gnare in geftis crederetur. Sacerdofque in templo Domini jam futurus praepara¬
retur . Ecciefiarum vero Dei limina follicitis precum fuarum frequentabat accef-
fibus, & quaeque divinarum Scripturarum pabula in fecretisfuae mentis rumina¬
bat receflibus, illud nimirum praecavens, ne femen verbi Dei in agro cordis vitio-
rum fpinis fuffocaretur, fed fru&u centuplicato in patientia augmentaretur.

5. Contigit etiam eum tirocinii fui diebus, ex infpiratione divina excitatum,
Dominici fepulcri loca cum pii teftimonii'viris Rotberto Sc Laufo ire vifitatum,
qui pari conlenfu fibi in idipfum refpondebant; iterque quod Jerofolymam refpi-

cit, Deo ducente, conficiebant. Illis namque diebus, quia humana cum confufione iter jer*.'
fceleris fui promifcua nihil penfi aut moderationis habebant, atque homines pec- foI yini«- |
catis exigentibus offendiculum irae Dei fibi prae oculis ponebant, fumma pagano- ““*
rum violentia & infeftatio viam eamdem claudebant, ne quis Dominicum adiret
fepulcrum, vi qua poterant arcebant: & fecundum illud Efaianum, DiJJipata n- *•
funt vice, ccjfavittranfiensporfemitam. Hic tamen cum prsefcriptis fanftse re¬
cordationis eamdem viam aggredi, non praeter fpem martyrii, labores &
pericula vitae fu* aufus eft ingredi. Sed quantis tam iple, quam qui fecum itine- JJ" 1 " p *£
ris focii erant, periculis paene ufque ad internecionem fub jacuerint, qualiterque
multimodae plagae, naufragia, paganorum etiam contumeliae modum in ipfis ex-
cefferint, explicare quis poterit ? Sed patientia, quae Job in multis periclitatum
fuftinuit, his conftantiae robur fideique murum inexpugnabilem circumpofuit; ut
etiam non condignas crederet paffiones hujus temporis ad fuper venturam gloriam Rm - *•
in ipfis revelandam. Deo tamen ducente, eademque patientia’ indiffociabiliter
a dextris & finiftris comitante, loca itineris, quae Dominicum fepulcrum refpi-
ciebant, cum gaudio non modico, ut praediftum eft, conficiebant. Ubi voti fui
poft defideria inexplebilia compotes effefti, optionifque fuaefacietate preces vel
fufpiria fundendo contenti, pafchalis, immo caeleftis jubaris lumine, ad idem
Dominicum fepulcrum quotannis defcendetite, jucundantur, atque amore feu
ftuporein ipfoinfatigabiliter excitantur, atque eis fecundum illud fapientis :

Non Jerofoly mis fuiffe, fed Jerofoly m is bene vixiffe laudabile fuit.

6 . Interea beatus Poppo quibufdam de fepulcro Domini fumptis reliquiis, iter
quo venerat, cum faepe memoratis repedabat viris, & ad locum Hagiofpater di-
flum, quem nos ad fanftos Patres dicere poffumus, pervenit, ubi perfecutionis
tempore fan&i a perfequentium fe facie declinaverant, & in cavernis petrarum

AftaSS* 0 >B,Tom.VIII % Ii i i i j &fpe-

Digitized by v^.ooQle

iAN CHR
XG48
J**«

Ipfe Apo-
ftolorumli.
mina invi-

£t.

Comiti £U
nitatem cx-.
litus impe¬
trat .

Quare Co.
mes fihuni'
(um fendo.
Theodfcric».
vovet.

504 VITA

8 c ipeluncis montium fecelfertmt, occultoque Dei judicio agente, iifdem corporum
fuorum geftibus, eadem que in cariie qua tunc temporis fuerant, immobiles ufqufc
in prccfens cernuntur a praetereuntibus, Qui beato viro fuifque itineris comitibus
tam fpt&aculo quam reverentia fatis habiti Qrationibufque ipforum,ut fibi mife-
retentur,humiliter funt admoniti. Ex quorum reliquiis cum fide non modica prj-
di&us vir Dei Poppo portionem aliquantulam fibi tulit, eamque inierim fecum &
cum virisfupramemoratis Rotberto Laufoque domum retulit, atque moratorio
fanft* Marias, in villa a Dunfa fito, perpetuo fervandam condonavit. Praedibus
autem Rotbertus,in coenobio VVaslo»,feu b Beloacus vocitato, monafticffi conver-
fationis habitum fumfit fub venerando abbate RichArdo, omnibus pane faecu¬
lis juftkia^c probitate fui jam celebrato. Sed Laufus vere fub laicali habitu mo¬
nachum fe praetendebat,fubq; eodem propofito aevum fui fine tonfura olericali,fed
non praeter vitam clerigal^m, conficiebat; atque Gandavi in ecclefia c fanfti jfo-
hannis , quarti ipfe conftrttxerat, locum fibi funereae quietis delegerat. Etiitin-
terim fuper his, quorum vitamfolaDei fcientia melius colligit, taceamus, ad
beati viri Popponis vitam , quam fcribere coepimus, ftilo profequente redea¬
mus *

7. Poft prolixae peregrinationis laborem, non multum temporis interceflerat,
cum ecce ei divina gratia, ut fecundo peregrinaretur, atque ut limina Apofto-
lorum Petri & Pauli, tam animi quam corporis in viferet praefentia, ihfpira vit.
Qua infpirationc taulto animaequior faftus, effeftumque defideriifui, quod di¬
latione creverat, tandem na&us, cum Theodorico nobiliffimo, fub quo eum
militaffe prfcfcripfunus, viam eft aggreffus, atque ad limina Apoftolorum Pe¬
tri & Pauli diu multumque defidema pervetus .• ubi & voti fui farietatem, quae
faftidium non noverat, adeptus, & iis ad quae venerat rite pera&is, rediit.

8 . Contigit interea, ut occano divertendi tunc fortaffefe habebat, ad fan*
&um Theodericum applicuifle ; eumque, quem pnflelibavimus, Theodericum vi¬
rum nobiliffimum, fab qtio militis fe dederat, languore in dies crefcente penitus
defecifle, fibique de vita jam periclitanti phrenefim, prout temporis acceflus ha¬
buit,acceffifTe.Que beatus vir Poppo per aliquot dies ibid£ penes ejufdem loci Fra¬
tres detinuit, atque ipfum non fans mentis incommodo liberari obtinuit, hoc-
que orationibus fuis, fan&ique meritis Theoderici concurrentibus meruit.
Memoratus vero Theodericus pro indulta fibi fatis mehtis, quadiucaruerat, fo-
fpitate, in magnas gratiarum laudes fubita prorupit hilaritate, filiumque vici¬
no temporis articulo, Deo donante fibi naftiturum, Deo fanftoque Theoderi-
cofee veftigiodevovitdaturum» Quod & contigit exrei eventu poft modum ita
fieri. Namfilium, quem divina annuente providentia acceperat, fan&o Theo¬
derico fibique squi vocum fecerat, etunque ut vovit donatione lollemniterfa&a
rtddider&t. Poftquam vero beatus Poppo, ut in fequentibus luce clarius con ftabit,
abbas in cf nobioStabulenfi venerando abbati Bertr AMMOluCceflit, amore
ejufdem Theoderici du&us, poft eum mifit, & penes fe in omnidoftrina & fcien¬
tia nutrivit; donec in virum perfe6hma & Ecclefi* Dei idoneum per omnia effi¬
ceret, poftremo vero etiam fucceflbrem fibi in regimine fieri Treveris ad fanftum
Maximinum expeteret. Sed quia rationis occafio fe ad pratens ingeflit, hoc tan¬
tum de venerando abbate Theoderico in regimine beato viro Popponi fucce-
dente d, breviter interceffit; latius fuo in loco de reliquo percurrendum, vel qua.
liter ab eo educatus, vel fucceffor fa&us, alias laxius agendum.

p. Nunc vero Opere praetium hic inferere gefta cenfuintus,vicinum in beatd vi¬
ro locum habentia ab his qua propofuimus, fcilicet mundi hujus principem qua¬
liter cum copiis fuis eluferit, & ad monaftic® profeflionis propofita adfpirave-

rit.

- --- - .... -- — - --- ■ ■ : . n > . . .-. 7 : u .. ... : • . . ■ ; 1 J)l > iliuun i L. - ■ 1 i.' 1 w *

» Dunfa, vulgo Veyntt, opidum Flandrix Marchionatus titulo infignitum.

b Beloacus feu Bellus-locus in Argona, abbatia in fandi Mattricii honorem aedificata, hodieque cele¬
bris fub congregatione fandi Vitoni, de qua plura habes ad vitafh S. Rodingi in Appehdice Saeculi 4.

t Eredo epifeopatu a Paulo 4. Gandavi fub Archiepifcopo Mechlinienfi, ecclefia fandi Johannis in
Cathedralem eveda eft.

i Ex hoc loco Sc ex num 17. emendandas catalogus abbatum fandi Maximini a Sammmhanis vul¬
gatus, lin quo Hierichohti *Theoderitus, Theoderico Berengofus , Sc Berengofo Poppo fuccedit > cum ex
hoc loco conftet fandum Popponem Theoderico praemittendum efie, qui Theodericus, ut ex illo loco pa¬
tet, primum in itionaftcrio fandi Theoderici monachus fuerat.

Digitized by

Google

S. P OPPONIS ABBATIS. 505

rit. Iliis itaque diebus* Balduino Marchifo fummura in fafcibuS Comitatum ann. ch.
agente,Flandriarumque populis juftis cum legibus imperante , beatus Poppo tam 1048*
apud eumdem Principem,quam Optimatum fuorum primos plurimum aniicitia
diftante valuit, utpote qui religione, juftitia, & fide magnifice claruit. Conti- bus fit c».
git etiam inter alios Frumoldum quemdam e jufdem Principis lateri loco p®- m '
ne proximo adhefifle, pr imifque regni negotiis apprime confulto incubuifle, qili
in loco Sithiu nominato habitatione fui morabatur,cujus amicitia pr® ceteris am¬
plius fingulariufque beatus Pqppo tenebatur, Tantus etenim iis omnium rerum FraWb(iJuS
par alterutrum erat confenfus, ut idem Frumoldus filiamTuam, qu« fibi prafc cete- filiam fuam
ris, quas habebat, praeftantior videbatur, eidem viro Dei flabilius adjungere 61 def P 6det
connubio moliretur, quibufdam etiam fui juris rebus ad id operis pr«fcribere fa-
tagens, eumque quafi generum fibi futurum in fua adfcifci expetens. Cujus vo¬
tis vir Dei affenfum ad tempus prtebuit: fed poftea infufione fan6li Spiritus revo¬
catus , ut id fieret fecum renuit * Denique pert®fus repente nuptiarum * iitpote
jam ta£lus cor intus divina infpiratione , per aliquot dies dilfimulavit connubium
l'ub incerta refponfione.Sed ne et toto ab incepto refipifceret,timebat id amico fi¬
deli fieri offendicul um, eo maxime, quod de conjunctione filiae Uterque jant per
arrham firthaverat confilium. Unde imminente nuptiarum tempore utrobiqUfe
haefitans pendebat animus in dubio, ad quam partem fe verteret, fal vo utrofUfti-
que coniilio. Tandem ftamit, ut in Sithiu ad Frumoldum, lecundum quod di vitta
providentia difponebat, inter dirigeret, quatenus, ut delegatum erat, familiaris
gener fierenjSed ut id quiete ageret abfque rumore, refpuens quafi ttott inglorius
uti coptis vel apparatu plurimo, vi^m iUo aggreffus eft intempeftst noctis filentio.

Nec mora: in eundo per no&ts medium lux caelitus emiffa,refplett<!ttit fuper eum
equo infidentem , quae fotis pariter Sc intus totum illuminavit hominem. Qua
de re inopinata tremefa&us * circumfert obtutus non fine admiratione, & Videt A yms
lanceam * quam manu gerebat ,in modum faculae nimio fulgore radiantem, quafi
inflammata arderecufpide. Intelligens erga viraltiorisingenii, refpicferfe fe hoc hib«ur.
genus prodigii, acclamat vitae fu® comitibus nequaquam ultra jam fe prodigii.

Neceffe eft, ittquit, commilitones mei, alia intentione, aliaque via incedere :
opportunum vidbo, finem vitiis cum cupiditatibus his imponere , & quo di vini-
tati placet, toto conatu intendere.

io. Poft haec proje&is armis militaribus, induitur Dei armatura, & mutata fdiUqTt..
mente ad meliota, meliori via rediit ad propria. Nec mora intercedit; fed fta-
tim e veftigio ad fanftum Theodericum b , de quo ante fcripfimus, Ut fe Mona¬
chum profiteretur convolavit. Cui Eilbertum c quemdam, fagacis ingehii
virtim, obviam mox veniffe contigit, qui domini Gerardi d Cameracenfium
cpifcopi carne & fpiritn germanus exfntit, quique quondam eidem beato viro
Popponi* ibidem una cum pr*di£to ftniore fuo Theodericodivertenti ttotus fe-
,£lus,proque fanflitate ipfius & vita laudabili fummopere eft adamatus. Nam &
ipfe pridem a fsculi a£libus nudus e vafit,ibidemque fub mOttachali tunica fe lai-
cum mutavit, tamque officio quam nomine Monachus jam diu effe didicit. Hic
venerabili vilro Popponi Sc ipfe nihilominus venerabilis obvius, ut diximus, ve-
n it, atque pfalterium, quod fibi plurimum ufitatum erat, jam in feptuagefimum
nonum Pfalmum percurrerat,manufque fan&i Spiritus gratia cor ta&us in ipfum
mittit, ac vetfum in pr*di&o Pfalmo antepenultimum, fic fe habentem adjecit:

Fiatmanustuafaper ‘oinmdexter# m&^&fxperfiiiumbctoinis^quemconfirma- rf*l 73 -«*
Jit tibi . Sed quia tron facile ei> ex diuturna ab invicem abfentia, ut eum agnofee-
r et fuppetebat, quem tamen oiim mente & corpore plane cognOfcebat; primum
ab eo quis cflet ,vel ad quid veniffe t didicit,ac deinde reliquum Pfalmi fubinculit:
_ . _ Et

m Balduint» Bellobarbus nuncupatos, Comes feu Marchio Flandriz, qui anno 1036. obiit.

b Hic locus errandi Yepezio anfam prxbuit, putanti, his verbis J»n 8 i Tbtolirici , que monaftetium
exprimunt, abbatem defignari.

■c Alit Gilbertutn vocant. De eo Baldericus chronici Catnerac. lib.' 2. cap. 3. ubi Elbertus Cameraci
fi atrem fuum Gerardum epifeopum vifitans , in ecclefia fande Matie gravi infirmitate liberatus dicitur.

Adalberonis Remorum archiepifcopi , qui monachos apud fandum Theodericum reilituerat, cognatus fuit,
ac fortalle cum fratre fuo Gerardo ipfi educandus traditus.

d Is Gerardus in ecclefia Remenfi ab Adalberone archiepifcopo educatus fuerat: Erulino CameracenTi epi-
fc opo fucef&t anno 1014. quo Remis ab Arnulfo Metropolitano inauguratus eft ; de ejus virtutibus 3 c pr.ee la¬
re geftis multa habet Baldericus chronici Cameracenfis lib. 3. 8c Marlot Metropolis Tom. z.

Digitized by ^.ooQie

5 o 6 VITA

ann.ch. Et non difcedimus , inquiens, a te; vivificabis nos : & ce ter a in ordine fe ie ha-
1048 bcntia.

> j. J*a. j 1, Tunc laudabilibus ipfius congaudens votis, totifque in ipfum animi inten¬

dens medullis; Vere, inquit, Frater, te Deus ad quod venifti raifit, qui te totum
hoc pietatis fuae oraculo invifit. Et fuper prasdi£li verfus expolitione ipfum fatis
edocens, animaequioremque exinde pro voto monaftico,quod quaerebat efficiens,
caufas voti ipfius Abbati ceterifque Fratribus intimavit, & quod vere eum Deus
Fitmon*. a£ * h° c mifinet,indiciis evidentibus peroravit. Quid igitur ? peten tiei Abbas una
thus. cuna Fratribus ingreflum annuit, & per fingulaut monaftica docet norma, pro¬

batum fine macula invenit. Deinde, ut parvulum J e s u s, innocentia plenum 8 c
manfuetudipe in medium ftatuit, monafticique vigoris habitum impofuit. Ve-
re enim eum parvulum quodammodo dixerim, quem fine dolo ex geftorum ip¬
fius atteftatione fenferim:qui licet aetate &fapientia in dies fuerit prove&us, ma¬
litia tamen, ut ait Apoftolus, parvulus fuit. Et ut eum vere prioribus ante legem
*.c*r, 1.4 ^ fyb lege comparem Patribus, de terra & de cognatione fua cum Abraham, Deo
infpirante & jubente tranfivit; & cum Elia & Johanne a mundi illecebris folita-
rf. jo.li. rius efle quaefi vit, quem fecundum Pfalmiftam, Deus in abfeondito faciei fua a
perturbatione hominum abfeondit, & ad hoc totum Spiritu-fan&o infpira vit, ut
omnibus fui juris reliftis, mundo evaderet nudus, pro his in terra fanftorum du*

1 9- plicia ppffeffurus, & ex promiffione evangelica centuplum, cum vita qua finem
nelcit, habiturus. Coepit interim a pradi&o Eilberto, a Marriliacenfium poftea
abbate, litteris ftrenue erudiri, & in omnibus qua monadica inftitutionis fun t,
qd plenum informari: ita ut in brevi cun&is qua fcientia expedierant perturfis ,
faftigium monaftica attingeret perfe&ionis. Neque mirum, fi Spiritu-fanfto, ut
vere credimus, donante id valuit, qui omnes ad difeendu moras femper dehabuit.
Pauperum i %• Sub fape memorato autem pia recordationis Eilberto, tum tempori s mo-

cur* depu- nafterii exiftente portario, beato Popponi pro excipiendis in xenodochio paupe-
<im ’ ribus cura ab ejufdem loci abbate eft exhibita, & ut fatis fideli domus Dei oecono¬

mo fi ve difpenfatori fofiicitudo qommiffa. In qua adminiftratione liberalitatem
y*. j,-. j 2 . cum hpfpitalitate tenuit, atque vere cum beato Job dicere patuit: Foris non man-
&* 7 -. fit peregr inus \ ofiium meum viatoripatuit. Et item: Si comedi buccellam meam

folus,& non comedit pupillus ex ea.Quadam vero die inter ceteros a fe in xenodo¬
chium introducendos fimul & aledos, teprofus quidS advenit,qui pro deformitate
fui vix cum aliquibus confortii veftigia ulla invenit. Quem vir Dei nihil omnino
horruit, fed cum reliquis introdu&um officiofitate qua potuit accuravit & aluit;
poftremo vero no&urnis jam tenebris irrumpentibus penes fe detinuit. Sed ve¬
ritus eum no&urnis frigoribus, utpote veftimentis indigum, ar&ius conftrin-
gendum, primum follicitatur in fe, quid fuper hoc effet agendum: deinde ve¬
rro ex humilitatis confulto, viam qua pauperi mifereretur invenit. Nam cooper¬
torio , quo ipfemet in ftratis recumbens uti folebat, pauperem fimul & leprofum,
nihil pro deformitate ipfius refugiens, ut alter Martinus, tegebat. Sed8ch*c
humilitas compaffioni permixta non inanis aut irrita in confpe&u Dei habita eft:
quiaeamfalusinleprofo, & magnificentia in beato viro fecuta eft. Veftimenr
to certe illo praefatus leprofus coopertus, primum fudoris guttas emifit, 8 c e
veftigio omni lepra fugata, fanitas eum repentina invafit: atque mane fan-
£lo viro ad eum venienti fanus apparuit, proque duplici pietatis bono fibi pra-
ftito gratiarum vota reddidit. Qui venerabili viro ftuporem & timorem injecit;
ftuporem videlicet, quod veftimento fuo falutem in paupere Deus fecit; timo¬
rem, ne pro hoc fa£lo ipfe palam fieret, & ad ruinam fui favor eum popularis
pafceret. Precibus tamen admiffis, ut fine publicatione fui difcederet, hortatur;
Deoque non fibi, pro hocfa&o gratias ageret, humiliter precatur. Poftmodum
vero eodem in ftrat is fuis coopertorio ufus eft,neque ob id, quod leprofum eo ope¬
ruerat , ipfe tegi dedignatus eft.

j 3, Sed praeferiptum virum Dei Eilbertum res gefta non latuit, fe tamen fcire

« Legendum eft UuriUctufium, feu Murictlmfmm . Maricola autem abbati» eft dicecefis Camerscenfis Or.
dinis noftri in Hannoni» ad Helprtm fluvium, couftrufla in honorem beat* Mari* Sc SS. Apoftoiorun»
Petri & Pauli.

Digitized by uooQie

S. POPPONIS ABBATIS.

5°7

ad tempus diffimulavit; eumque pro veftimento ipfius pauperi fimul&leprofo annch.
praftito convenit, cur fuum, & non aliud praftiterit, diflimulando, ut diximus, 1048
redarguit. Ille vero humi proftratus, ab eo pro re gefta fecreti caufas imploravit, i**'

facramentifque maximis ne fe publicaret exora vit: imitans certe Dominum, qui * fe

pro humilitate & compaffione leprofum, quem Lex tangere [vetuerat, tetigit & .

mundavit,cui iple tamen pro ejufdem fa£U manifeftatione interdixit.Ecce quan¬
tum humilitas beati viri meruit, quae prius in veftimentis, quam in ipfo, palam
fieri habuit. Neque enim non credendum, quantum in fe remedii habeat, qui in
veftimentis fuis tantum meritis exigentibus valeat. Proinde nemo Deum in San¬
iorum fuorum veftimentis falutem efficere poffe dubitet, quem ex veftimento-
rum fuorum fimbriis mulierem fanguinis profluvio laborantem fanaffe liquido -
patet. Hoc autem faium, qui a praediioEilbeno coram [didicerant, mihi feri-
benti, Deum teftor, intima verant, ne cui hoc temporibus noftris fieri incredibile
videatur, quod laudabilium perfonarum teftimonio per beatum Popponem fa-
ium fuifle probatur.

14. Subfequenti namque tempore fani* recordationis virum abbatem Ri- Mittitur
chardum ad fanium contigit Theodericum venifle, atque piam viri Dei con ver- v,rdunum *
fationem fibi prolatam innotuifle. Qui in eum dileiionis fu* oculos mox conver¬
tit , & ut facile amborum meritis fibi refpondentibus fieri innotuit, totus in eum

fanii Spiritus igne agente exarfit: Unde & eum fecum abducere voluit, atque
pro hoc totius confilii viribus incubuit. Et primum viri Dei animum fuper hac re
inquifivit; deinde vero apud Abbatem iplius precesadmifit. Quas quidem diu
multumque idem Abbas humiliter refugiens abnuit; poftremo tamen ipfisdefa-
tigatus, affenfum licet invitus prsbuit. Ex cujus confenfu definito, vir Dei
corpore, non mente, inde difceffit, atque Virdunum cum pr*di 61 o venerabili Ri-
chardo abbate ire perrexit. Ubi ante omnia, & ad omnia , ab eodem Abbate pro
obedientia feu patientia ipfius comprobanda eft exhibitus, & in omnibus obe-
diens, fidelis, patiens,exfervitutis penfoinventus, interimque inter ceteros
adoptionis fu* filios dileftione apprime eft habitus; ita ut fublimiori quam fuerat
loco eum promoveret,tum quadam ex primis fuarum rerum negotiis adminiftra-
re juberet. Qua quidem tam honefte quam ftrenue erogavit, & in dies melioribus
femper aufpiciis amplius augmentavit.

15. Interea matrem fuam, de qua nihilominus pralibavimus , marito jamdiu, M«rem ad
non virtutibus, viduatam revifit; & ut eam faculo fecum abftraheret, cogitatus 2£kJa
fui confilia primum pramifit. Sed quia ipfa, ut erat in cumElis virtutum confiliis inducit.
tantum femper aflentanea, quantum infingulis fine celfatione idonea; filium

lbum fuper perfuafione tam amabili laudavit, & ad coenobialis vit* callem cum
eo migravit, omnibus fui juris, tam liberis quam mancipiis, hereditariique ca- .
fpitisredditibus pofthabitis.Quam quique liberorum fimul & fcrvorum,ficut uni¬
ca matris ac domina folacio deftituti, ufque adeo clamoribus lamentifque incon-
folabiiibus funt profecuti, ut etiam plerique ipforummediospane fe, Scaldem
fluvium tranfvadere fimulantes, hume&arent, fi quo forte pa&o eam compaffio- x * f ' 9 ' 6u
ne compunftam ad fe revocarent. Sed quia nemomittqns manum in aratrum,

2 6 . Qua in Elnone monafterio,ad fan&um fcilicet a Amandum, una cum filio Qli;cvifia:
fuoperdu£!a,ibidem defiderii fui excaleftis vifionis oraculo fecuritatem eft adep- ne cziefti
ta. Nam ante beati Cyrici lipfanas eadem in vigiliis precibufque pernotante, * g!

atque poft paullulum ex diutina fui defatigatione femivigilante, quia eam fuper- to . op ° *
na refpexerit exauditio ,hujufinodi ad fe divinitus perlata patefecit vifio. Nova
rerum certe facie, quamplures Chrifti Sacerdotes in confiftoriis dealbatos vidit,
quos in modum coron* divina oftenfio altrinfecus pofitos fpetaculo fibi dedit:
inter quosetiam beatus Amandus, utpote ejufdem loci primus, pr* ceteris pro¬

motius

• De monarterio Elnonenii feu fandi Amandi plura diximus in Szculis litpenoribus, qu* hic repetere
nil juvat. Ibi etiaranune religiofe colitur landi Cirici martyris corpus.

Digitized by booQie

fcNN.CH.
1048
*f. jan.

Virduni
velum reci¬
pit, ibi,re-
clufa.

Poppo Ati
trebatum
migrat, fit-
que Prxpo-
UtUi.

* disjecit.

Bona mo-
nafteiiia
fxcu laribus
vindicat.

508 VITA

motius honeftiufque refidere videbatur, atque ad fententiam ipfius, ficut eum eo
loci tunc decebat, omnium intuitus fufpendebatur .Sed & beatum Cyricum feri-
cogemmifque totum videbat nituiffe, elegantifque pueri vultus imitatum fuiffe
tum cum fingulis Sacerdotum fermonem conferuiffe, proque fe ibidem in medio
proftrata preces fudiffe. Cui fandus Amandus una cum pari confidentium fibi
confenfu: Eia, inquit, bonas indolis puer, tuum eft pietatis dextram cum preci¬
bus etiam huic viduas porrigere, quas ante facro-fandas lipfanas tui continuas non
defiftit preces admittere. Qua audoritate venerabilem puerum Cyricum certio¬
rem fadum, ad fe appropinquafTe , totamque fe quafi de terra, ubi jacuerat pro-
flrata, vidit levaffe. Atque hujufmodi vifxo hic finem fui habuit, ipfaque beati
Popponis mater mox expcrgefada, ad fe rediit.

17. Quse hanc quidem vifionem filio retulit, cum quo etiam ipfa fuper eadem
vifionis fide animasquior fada, Virdunum fe contulit, veloque pias converfationis
ex confilio beati viri fibi impofiro, juftitia & moribus jam coenobialis vitas arrifit
propofito. In quo cum erga humani generis hoftem jam diu virtute fua multimo¬
da bellum conferente didiciffet contendere, Sc velut contra vitiorum torrentem
brachia tendere, apud fandum Vitonum fuccedente etiam tempore folitaria effe
cfpit, ibique reclufa, curfum vitas, diabolo cum virium fuarum copiis triumpha¬
to , in pace peregit. Neque enim dubium erit, hanc poft converfionem apud
Deum efficiendi quse popofcerit locum inveniffe, quam eo ante converfionis fuas
tempus prasftitit valuiffe, ut lucernam exftindam precibus, & non manibus reac¬
cenderet : tum etiam id miraculi effet indicio, eam fimilia poffe, fi occafionis ra¬
tio expofceret. Hasc fuper converfione & vita matris beati viri dida fufficiant.
Quae de ipfo funt, me interim ex relatione Majorum defiderantes fcriptorem in¬
veniant.

18. Ex hinc fiepe memoratum abbatem Richardum Balduinus Marchifus apud
fandum Vedaftum ,FoLRADo*»a regimine dejedo, fubrogavit, quia animum
ejus ad hoc confilii tam ejufdem viri fanditas, quam Principum regni fui collatio
fuafit. Audoritate vero prasfati Principis idSRichardus abbas adminiftrationem
operis fibi in jundi fufcepit, virumque Dei Popponem, quia fe rerum gerendaru
plurimum occafio tenuit, fecundum fibi eo loco praefecit. Et non tantum fui, fed
etiam omnium Fratrum confenfu favente, id effecerat/ quippe quorum mens ve¬
nerabilis viri Popponis virtutum confcia jam fuerat,& in eum amoris fui intuitum
caritate non fida converterat. Venerabiles praeterea inter eos exftitere viri, quo¬
rum diledione lingulari pr* ceteris amplius beatus Poppo habuit potari, domi¬
nus fcilicet £Fredericus, qui Gozelonem Ducem carne germanum ha¬
bens , venerandum abbatem Richardum ibidem comitatus fuerat; Leovinus
quoque, qui fe laicum eo loci fub monachali propofito mutaverat, fuccedenti ve¬
ro tempore, favore praefati abbatis Richardi pofcente, fibi in regimine fucceffe-
rat. Et quomodo anima Jonathas animae David colligata fuit, ita & affedus ho¬
rum pias diledionis vinculis ad invicem colligari habuit. Unde Sc eum a faspeme-
morato abbate Richardofecundum praefici contigit, quem tam laudabilium viro¬
rum uua cum eundis ipfius loci Fratribus diledio attigit.

ip. Sed in adminiftrandis ejufdem loci neceffariis magna tunc exftitit difficul¬
tas , utpote ubi plurima ex parte ftipendiorum monafterii dehabebatur facultas,
militefque praefati loci res pro beneficio poffidebanr lipfis indui tas. Unde Sc ea¬
dem caufa beato Popponi, licet pro viribus honefte agenti, maerorem primo inje¬
cit ; qui prudenti, quo plurimum valuit, confilio a fe mox * difceffit. Nam an¬
nuente praedido Marchifo, res monafterii a militibus callide prudenterque repe¬
tivit , atque ut ejufdem loci Fratribus permanerent, publicis archivis ratum fta-
bilivit. Pro quo etiam infidiarum fomitem ab eifdem militibus fibi comparavit,
tantamque inimicitiarum vim apud eos, a quibus res in jufte poffeffas abftraxerat,
fubintravit, ut viarum fepta circumquaque occuparent, ium etiam ad perimen¬
dum

4 Quantos tumultus excitaverit Fulradus, fufe exponit Baldricus in chronico Cameracenfi libro 1. fed
cum Rothadi Epifcopi Atrebatenlis fc Erluini fuccefloris ejus monita diu contemfiflet, primo excommuni¬
catur , ac poftea ab eodem Erluiuo abbatiae regimine dejeduc eft.• qui Remos ad Amulium Metropolitauum
confugiens, ibi mifere periit.

i Frederici elogium fiipra dedimus ad annum 1011.

Digitized by booQie

S. P OPPONIS ABBATIS. 50 p

dura ipfum infidias aptarent. Sed»ut fcriptum eft, In vanum qu*fierunt animam an. chr.
meam: quia per arma jufliti® a dextris 9 c a finiftris vallatus, omnes iniqua conju- 1048
rationis rupit conatus; mediulque per ipfrs incedens» & fraudum copiam elifit, & J* n -

periculum Deo docente evafitJlle nimirum,qui per medium Pharifaorum trans- ff »»• 1«.
iens,oculos eorumdem a notitia fui claufit; atque paffurus, nominis fui catena re- Lue-. 4. »<»;
tro eos proftratos ligavit,ad fufpendendum etiam fervi fui periculum, omnem in- 1 *• 6 -

fidiantium fibi ab eo deflexit intuitum.

20. Erat interea virq Dei iter ad Henricum, tam pium quain magnum Ad s, Hen-
Romani potentatus Imperatorem,primum poft Ottonem juniorem ex Principum

regni confulto fuccefforem.Nam & ad a Batuam, e vicino Rheno flumini adjacen- 0«.
tcm,applicuit, ubi quaedam fan£lo Vedafta redituum fuorum poffeffio fuit, quam
etiam ex adminiftrationePratpofiturat fu* ufui Fratrum praevidere habuit. Ibi
certe quidam confanguinitate atque familiaritate beato viro notus, manfionem
fibi habuerat»cui fumma cum affluentia liberalitas famam cum rebus pepcrerat,
quique maxime beato virorum res pofqebat, officiofum fe praebuit« Nam praeco¬
gnito ad ventu ad fe viri Dei,quaque fuis, ut venturum decebat hofpitcm, man¬
dat apparari,tum in capturam pifcium retia ftudiofe laxari.Sed circa id operis diu
inflantes laborisdifficultaselufit, vacuofqud ad dominum a littore remiflt. Omni
veto capiendorum pifcium fpe fublata, fon&it^s beati Popponis, memorato ilhi-
ftri viro jam dudum cognita»mox ipfi licet abfemfuainfpiravitconfilia «Nato eo
pafilo idem pater-familias iterum eadem mitti mandat retia, nt fi beato Popponi
lan&itatis ulla cum Deo effet gratia» totum fui in capiendis pifqibus fubita feque-
retur efficacia.Quid igitur? Laxantur ergo retia in capturam, non minus pifcium
retibus Petri habitura; nam tantam pifcium multitudinem mox collegerunt»
quantam ante capturam nullatenus futuram fperaverunt, ut in argumentum &
fidem fan&itatis beati viri» nec numero ,nec modo fui pollent atftimari. Et ecce
beato Popponi apud illuftrem » quem prselibavimus, virum divertenti, quantum
apud Deum ipfe meruerit per praefatum virum » indicio claruit patenti «Et pri¬
mum a captura pifcium fuos edocuit fruftratos fuiffe,deinde vero in nomine ipfius
retia mififfe»ficque tantos»ut fibi prae oculis tunc fuerant,cepiffe. Pro collato ergo
fibi divinae pietatis beneficio Conditori rerum gratias egit,reliquumque itineris ,
quod ad Imperatorem»ut diximus, fibi fuit, poft alternam cum amico fuo verae di-
le&ionis communionem, peregit. Ab illo vero tam magnificentia quam honorifi- a quo peti-
centia regia eft fufeeptus» utpote qui primum amicitiae locum inter ceteros jam ta,, ' a r etwU
apud eum fuerat adeptus: cujus etiam fanftitas humilitatem manfuetudinemque ■
praefati Imperatoris in amorem fui ita accenderat, ut etiam reverentia di&ante
magis parere quafi ad juffa abeo vifus fuerit, quam rogata ab alio implere vo¬
luerit.

21 . Contigit etiam ludis hiftrionum imperiales tunc fores occupari» atque eo Eum ue
fpeflaculi genere Regem cum fuis dele&ari. Urfis etiam nudus quidam vir mem- periculoli»
bra meile perun&us exhibetur, a quo etiam plurimum pro periculo fairaet time- r f £'^ c t u,i *
.tur»ne forte ab iifdem urfis ad offa * fui,meile confumpto,perveniretur.Porro Rex
ejuidem fpeftaculi adeo amore in oculis fuiscaptus tenetur, atque male providus ejas *‘
pro periculo viri parum veretur.Undefupertam iniqua in Chriftianum illufione
Regem beatus Poppo redarguit, cumque abhocfpe&aculo fuis cum Optimati¬
bus mox compefcuitjtum etiam a periculo urforum virum liberavit, & ne id ultra

fieret, arguendo , & obfecrando fententiam diftavit. Henricus vero imperator
tam obfecrationi quam correptioni ipfius humiliter paruit,& quem honorifice ad
fe venientem fufceperat,honorifice etiam a fe regredientem dimifit.Qui iter quo
venerat Atrebatum ufqug rediit, fan&atque recordationis abbatem Richardum
fuper imperiali in fe humanitate fatis edocuit.

22. Aliquantis deinde evolutis diebus, in quibus plurimum pro monafterii vifione

ipfius elaboravit rebus » quia eodem ex loco jam recedere debuerat, divinat vi fio- mSus re.
nisoracula ante didicerat.Nam cafula, quae quafi gratuitat viriditatis elegantiam dit Virdu ’
cernebatur imitari, totum feficut in agendis Miffarum follemn iis vidit ornari, num
_ _^_ ficque

a Batua icu Uatava mlula Rheno & Vahali conclufa ad Geldriae proYiuciam pertinens , ex qua ta-
men Batavis nomen Hollandia accepifle videtur. Nullum eft alicujus momenti in ea opidum , vulgo di.
citur lu BtlHwt.

Digiti by ^.ooQie

VITA

'ANN.CH.
IO48
*y. Jan:

Tf. 67. i'.

Ejus humi,
litas com¬
probata .

fccli. 3.10.

J ttl. a.xo.
Prav.19.1r

Ad digni¬
tates deva,
tur,

Monafte*
rium fanfti
Mauriciil
reftaurjt .

Rurfus ad
Imperato¬
rem profi-
cifcitur. j

Hominem
a lupo ferft
abfumtum
liberat.

ficque demum inclinato capite coram altari fan£li Vedafti adftitifle, illumque ex
fexagefimo feptimo pfalmo verficulum, Fratrum fibi refpondente conventu, ter
repetere: Benedt&us Dominus die quotidie , profperum iter faciet nobis Deus falu-
tartum nofirdrum.Quem poftquam, ut diximus, ter repetiit, oratorium eveftigio
exi vit,atque hic vifio hujufmodi finem fui dedit.Neq ue enim hoc otiofum aut abs
re fuit,quod hoc veftis facerdotalis virore,beati viri difceifio prgoccupari meruit,
qui aeternae viriditatis fruflum fuis in aftibus nondehabuit.Non multo vero poft,
effe£lum fui vifio talis invenit, atque a venerabili Richardo abbate julfusinde
abiit,& ad Virdunum,priftinum converfionis fu* locum, rediit. Ubi pro compro¬
banda »poft fummam Praepofiturae adminiftrationem, ipfius patientia, omnis in¬
fimarum rerum monafterii ab Abbate ei injungitur obedientia • ne pro fui dudum
prae caeteris promotione, fpiritu elationis forte exagitaretur, ficque a priftinis
virtutum fuarum gradibus dejiceretur. Sed memor illius quod dicitur: Quanto
magnus es , humiliate in omnibus ; & humilitatem in promotioribus monafterii re¬
bus fibi colatis tenuit,eamdemque in infimis, & in quibus quafi quidam injuriae lo¬
cus videbatur efle, non perdidit: quia nec in profperis inflari, nec in adverfis no¬
verat dejici.Geminas proinde opere recoluit lentendas,quibus dicitur: Afcendet
fator ejusyqui magnificat opera fuaJLt)Dottrina viri per patientiam nofeitur , quia
unam earum ex humilitate timebat, alteram vero ex patientia appetebat.

2 3. Et quia omne fubjeflionis onus humilitate & patientia praeveniebat, atque
pro fuperanda ipfius obedientia nihil laboris fufficere abbas videbat, eum proxi¬
mo a fe loco non inconfulte promovebat, tum etiam in adminiftrandis primis mo-
nafterialium rerum caufis fecundum liare jubebat. Abbatiam infuper fan&i
Mauricii, Vvasloi diftam, cum omnibus ejufdem loci appendiciis ei delegavit,
utque eo in agendis qua oportuerant,defudaret, eum admonere curavit. Qua fu-
fcepta,quia eam, quam fitus loci jucunditate fui commendabilem dedit, in offici¬
nis monafteriiquebreviflimisclauftris vilefeere invenit, funditus monafterium
cum adjacentibus illi receptaculis everfum, majori quam fuerat elegantia reaedi-
ficavit,atque priftino nomine mutato, ex honeftate fui Beloacum denominari di-
£lavit. Atque eo quidem vocabulo jam praefens circumquaque eft promulgatum,
nec illo,e volutis ad nosufque diebus,conftat efle privatum.

14. Henrico interea, qqem pr*fcripfimus, imperatorem apud Argentinam ci-
vitatemfuperregniftatuagente, proquehocconfiliis Optimatum fuorumpri-
vatim & publice incumbente,& hunc beatum virum iter ad ipfum quadam conti¬
git occafione denuo habuiffe, ficque ad a Eliifgaugium una cum fuis applicuiffe.
Cumque quodam in locd, quem grata commendabat am^nitas, profumendis ci¬
bis divertiflet, jamque cibis coram politis refediflet; ecce lupum, humanum tunc
fitientem fanguinem, e filvarum latebris impetum vidit dedilfe, atque pallorem,
e regione greges pafcentem, violenter per colli nuda arripuifle, atque ad loca,
nequitias fu* defideriis opportuna, per abrupta locorum traxifle. Spiritu ergo
tam ftuporis quam masroris vir Dominis corde taftus, & ut femper vifceribus
mifericordiarum totus fuerat plenus: Ecce, inquit, o Deus, hominem, quem ad
imaginem & fimilitudinem tuam fecilli, lupis praedam efle fi villi. Proinde fuos,
ut mifero jam paene abfumpto opem tandem ferrent convocat precibufque admif-
fis nomen Domini ipfe interim invocat,proteftans lupum praedam illam ante efle
amiflurum, quam fe quidquam cibi aut potus guftaturum. Sed quia paluftrium
locorum prohibente interftitio, non facilis fuorum ad ereptionem illius fuffocati
erat acceflio ; via in gyrum arrepta, paluftria illa loca circumeunt, ubi ex vefli-
giis effluentis fanguinis, hominem nulla vit* indicia in fe dantem inveniunt, nec
ufpiam locorum lupum perfpiciunt. Mox omni fpefuper vita ipfius dehabita,
equo impofitum in beati viri adducunt pr*fentiam .* qui de Dei mifericordia ni¬
hil pro eodem diffifus, penes fe ipfum collocat, Deumque pro fofpitate ipfius ta¬
cito mentis nutu invocat. Benedi£lionis fu* eum remedio interim fovet, paulla-
timque eum exinde movettdeinde furgendi vires ex fanftificatione tara manuum

fua-

'm Elifgaugium, ut Bollandus exirtimat , ea eft regio qux Elio feu Illo fluvio irrigatur . Certe El¬
ius, unde Elifatix feu AMatiz nomen derivafle videtur , Argentoratum alluit , ac paullo infra Hanc ur¬
bem Rheno mifcetur.

Digitized by QjOOQie

S. POPPON 1 S ABBATIS, 5 ti

fuarum, quam precum obtinet, itaut cum viro Dei cibum una caperet, tum ulte- ann- ch.
rius de vita fui jam prafumeret; nullique dubium, ipfum ex precibus fan&i viri 1048
ad vitam fer vatum, ex cujus benediftione, menfaeque communione, hi qui ad fue- • J an '

re videre curatum. Poftquam vero convaluit, ex cicatricum fuarum fpe&aculo
eos, qui eum viderant, permovit: a quorum etiam fide nos idipfum didicimus,
pofterifque in argumentum fan&itatis ipfius reliquimus.

25. Contigit interea a Stabulenfis coenobii abbatem BERTRANNUMdebita Fit abbaj
morti dedifle, atque alteri fuccedendi fibi locum reliquiffe. Unde & Henrico im- Stabulenfis;
peratori beatum Popponem fubrogare animo infedit. quod ut fieret, Richardum
abbatem tunc fecum in confiliis agentem humiliter convenit, cui tamen omnino

fui confiiia animi non patefecit,quiaPopponem fibi ab eo tantum dari poftula vit,
fed qua ratione eum poftularet, indicare noluit. Venerabili autem Richardo ab¬
bate imperiali primum petitioni diu multumque renitente, occafionefque plu-
res,ob quas fe tali viro carere non pofle dicebat, exponente;fan£lum H e r i b e r-
tum Agrippinae Coloni* epifcopum praefatus Imperator evocavit, eoquefibi
adjunfto, apud praefcriptum abbatem preces adhuc admittere curavit: poftremo
vero obedientiae fententiam ex regia au&oritate in eum di&avit. Quam ne fpre-
viffe videretur, fubjeftione, non voluntate fufcepit, & ut ei beatus Poppo in ma¬
nus cederet, licet invitus annuit. Cui Stabulenfis regiminis pedum mox porrexit,
utque Popponi pro luccelfionis indicio deferret, indixit, adjun&o fibi ad id nego¬
tium ^Vvalbodone Leodienfium epifcopo, fan&itate & fide ad quaecumque
ftrenue & pie peragenda illuftriftimo. Qui ex di£to regio fibi juffa pergunt imple¬
re , memoratumque Dei virum Popponem apud fanftum Remaclum in regimi¬
ne promovere.

2 6. Qui promotus, quibufdam eo loci, quorum moribus convenire non pote- P«iturgra-
rat, dilplicere bene agendo cfpit. Unde tam ipfi, quam eis qui fecum eo vene-

rant Fratribus, inimicitiarum vis tanta accrevit, & tam manifeftis odiis, infidiif-
que interdum clandeftinis,ira laicorum ad hoc conjuratorum defaeviit,ut quadam
die monafterii clauftra ab eis impetu dato irrumperentur evaginatifque gladiis,

Chrifti greges per Dominica fepta perfequerentur. Sed mirum diftu J qui gladiis
in fe vibratis caedi videbantur, i&ibus non humano, fed divino clypeo elufis', non
laedebantur: ficut ille a Moyfe rubus ardere videbatur, qui tamen uftionis mole-
ftia nulla laedebatur. Tanti vero fama mali ubi beato viro Popponi, c Malmunda-
rii tunc demoranti, in aures percrebuit, fpiritum contritionis & maeroris pro tam
exfecrabili rerum facie induit; praefertim cum ex nuntiantibus fibi plures fuorum
acceperit occubuifie , atque exinde his qui fuperftites fuerant, metum de reliquo
accre vilfe. Duo praeterea fecum militiae faecularis fuere viri, a quibus etiam quod
faftum fuerat,contigit fciri, quorum unus Adalbertus, alterqueBofo vocabula
funtfortiti. Qui fumma cum velocitate eo, ubi in tirones Chrifti phalanx illa
graffata fuerat, ire pergunt, Deique, non fua adminiftrante virtute, omnem il¬
lam multitudinem loli expellunt, capiunt, & fternunt: atque omnis pro voto res
illis provenit, in quorum manibus, beati viri id impetrantibus meritis, ille pu¬
gnavit , qui non falvat in millibus, aut curruum & armorum potentatibus, fed in
uno mille inque duobus decem.valet fugare millia. Divina deinde aftumeftani-
madverfione, ut nullus, emenfo jam anno, fuperftes ex illa iniquorum fuiflet
conjuratione. Sicque omnis erga virum Dei confufio in gratiam rediit, amorque
omnium pari in eum confenfu prodiit.

27. Biennium jam effluxerat ,Hierichoni que Trevirenfium abbati apud Fit Abb«
fanftum Maximinum, praefato jubente Imperatore, fucceflit: ubi in eum fimilis, ^^ Ml '
injmo gravior, quorumdam cum infidiandi copiis in vidia procelfit; eorum videli¬
cet,quos a monafticis regularibufque obfervationibus via abruptim deflexit.Cum

q ue fi bi fub eo illicita jam non licere, 8 c affueta locum penes fe non poffe habere
confpexiffent; de ejus morte plura machinantur, &: quod palam non poterant.
quibufdam praeftigiarum fuarum infidiis operantur . Ad quod , nefas di£tu i

facro-

« Stabulenfis monafterii originem fufe expofiiimus in yita S. Remadi Szculo x.. ad quam recurrendum
eft, Hodieque fubfiftit Principatus titulo infigne.

b Walbodonis vitam fupra habes ad annum ion.

c Malmundarium monafterium haud procul a Stabulenfi diftat, in Colonicnfi tamen dicccefi. Utrumque
a fua origine fubeft unico Sc eidem abbati Principi.

Digitized by ^.ooQie

AnNCH.

1048

tf.Jtn.
'A fim in¬
cantatio¬
nibus & ve¬
neno appe¬
titur .

;/«/. f. 20.

Qui omnes
intra annuu
pereunt.

grotat.

Ad 2° an¬
nos vita ejus
prorogatur.

Onradtim
Imp. cum
Henrico.
Francorum
rege recon¬
ciliat.

512 VITA

lacro-fan&a Miffarum fqjlembia violant occqpantdivinationjbus,& quas
preces credebant, in immunditia & fanguine manuum fuarum exfecrandis admi-
icent incantationibus, ponentes, fecundum illud Propheta;, tenebras.lucem *&
lucem tenebras. Neque hoc eis ad fomitem malorum fuorum tantum fufficeret;
fedaMpnentes ajdfiqc peccare, peccatum fuper peccatum adjicerq tam que exfe-
crabiliquam invida eoufque perducuntur exagitatione, ut in apponendis beato
viro cibis Sc potibus, venenorum fuorum uterentur admixtione, Sed invidia dia-
bpli,,per qua® mqrs primum fqbintroivit in mundum, nulla morte per nequitiae
fu?e miniftros Dei laefit miniftrum: licqt per iniquorum manus da;mon beato viro
faepius. porrexerit, ipfcque toties guftarc non refugerit .Ille enim, in cujus oculis
hic beatus Poppo obturavit auresfuas ne audiret fimguinem,&; claufit oculos fuos
ne videret roajum,iftius etiam a veneni lasfione claufit viicera,ut in extinguen.da
diomui fuas lucerna,omnis iniquorum,fruftraretur induftria.

2 8. Nec adjioc fcelus conjuratis pro fervo fuo Dei vindi&a defuit,quorum nec
unus, eo anno,yeiut grege in unum mortis locum fa&o,fuperfuit: ut profe&o con-
ftar.et,in vifceraeorum,per os beati viri venena illa tranfifle, atque argumentum
malitis fuas ceteris ex hoc reliquiflejquibus tamen,ad inferendam mortem,vene¬
num quidem temporale defuit,fed in confpeftu sterni Judicis, malitias fuas vene¬
num afd interitum ipfis fuit. Unde etiam hi ,qui fanioris confiliioccafione fuper-
ftitesjuerant ,timprem cum amore in eum admiferant: ficque a fan&itate fui in¬
time a fubje£l is amari,& ex nuperrima in infidiStes fibi Dei vindi&a c?pit timeri.
Sed.&ipfe dileftionis non fi&as fervato,tenore ,c$ pit magis prodeffe quam prajef-
fe, ita ut in omni patientia Se doSlrinaquofque foveret, poftremo vero plures il¬
lorum in Paftores ecclefiarum Dei promoveret.

29. Aliquanti interea temporis.diebus emenfis, asgritudinibus coepit ifitigari
immenfts: unde & eum in,le£lo reclinaflie, atque pro vita fuadiffidentiam cum
mjerqte fuis contigit incurrilfe. Mire enim,ut diximus, intima ineumcun&orum
fufpirabat dile£lio: ideoque eos de ipfo, pro cujus amiffipne fibi timebant, intole¬
rabilis babuit affli^lip. Inter quos, quidam Ernestus,. ex laico vere tam no-
mine qq^rn officio monachus olimia&us, cum ceteris^immo pr® ceteris pro aegri¬
tudine beati viri dolore cordis intrinfecustunc taftus, no&urnis vigiliis precibuf-
que, quibus plurimum ex iolito infudare pergebat, tunc pro eadem etiamfan-
£ti viri asgritqdine forte detergenda plus folito incumbebat . Et primum coram
Domino, quod tantum talemque ab ipfo meruit Patrem,laudes dicebat, dehinc
maeroris timorifque fiii {timidos coram ipfo ponebat, quibus talem in detrimen¬
tum gregis Dominiciamittere timebat ,omnemq;fpemrecyperandifimilem de¬
habebat. Quo inhac fpiritqs fui contritione perno&ante, precibufque coram
Domino animi fui affectum,commendante , vox ad eum divino certe oraculo per-
lgbitur, qua pro maerore ipfiusdeponendo,in hac verba diftinguitur / Popponi,
inquit, haec non ad mortem eft infirmitas, cui ad augumentum virtutis fua in bis
dqnqs annos vivendi adhuc fuperejt prolixitas . Cujus quidem vocis oracu¬
lum eidem, pro.novitate fui ,,ftuppri$ injecit fpe#aculum ,atque omne maeroris
ab eo deterjfit piaculum: ita ut', qui prius inter fpern & metum pro amiflione fibi
dile&i Patris fpirituaiis dubium habebat, jam tanto fecurior non fe eum amifib-
rum fieri inciperet, quanto amittere eum magis anxie ante timebat.Mirum enim
in modum, qui ter quinos Ezechias asgrotanti addidit annos,, huic beato viro bis
denos etiam fuperaddidit annos; illi quidem prohis, quas coram fe fuderat la-
cr.ymi? ; iftivero, quia pro eo ille ufus fit Jumentis, qui ex eo quodante Paftc-
rem talem non habuerit, &poftamilfionfimipfiusfimilem fibi futurum non fpe-
raverit . Et vere utrumque lanftitas hoc obtinuit: quiaqupd hic Erneftus de Pa¬
tre fpirituali audire meruit, ille quidem deie ,,fi pro fe rogaret , audite fimiliter
ex merito potuit. Sed,quia cum Martino nec mori timuit, nec v ivere recula vit,
hoc alter pro eo obtinuit, quodipfe, ut dixi pius, ex merito,invenire potuit. Ex
divino itaque oraculo res effeflum invenit,beatuiq; Poppo mox convalefcens, in
excubiis gregis Domini viginti poftea annos implevit.

30. Accidit interea Henricum Impera torem,cujus fepasjam meminimus, vi¬
vendi finem feciffe , Conradum que tam nobilitate quam armis egregie

com-

Digitized by

Google

S. POPPONIS ABBATIS. .513

cotfittiendabilem > regno fucceflifle. Sed quia, quae numquamflehabetur,fitis annch.
habendi tam amplins inter Principes regni diflidiorum occafionerii ingeflit, bea- 1048
tus Poppo, vere evangelicae pacis filius, Dei virtute comitatus, illos in pacis
redigere gratiam diu multumque labora vit,tandemque deiiderii fui fatiem inve-
'nit, omnefque in unum pacis locum fua mediante fanflitate redegit. Sed & ipfe
animum regis nuper ordinati ,de quo nihil adhuc certum ftatuerat,prudentia&
fanflitate ad amorem fui comparavit, ita ut dileflio ab Henrico in fe quondam
habita non deperiret,cum fimilem,imrao majorem,in fucceffore ipfius inveniret.

Et quia ante quamplures annos Romani Imperii cu Francis difcordia nonmini-
ma inole verat,ipfe inter utrofque pacis gratis labore & induftria fua parata eom-
plevit.Conradumq;atque Henricum Reges in confenfu revocavit:quorfi unusjid
eft Conradus,RomanorQ live Orientaliu;alter vero,id eft Henricus,Occidentaliu
populis Francoru imperavit. Erat enim ei cu utrifque par locus inveniendi quae
popofcerat, utpote qui plurimu amicitia diflante penes eos valueratadeoque di¬
fcordia,quae inter eos quali quoddS fenium longum duxerat, ipfo mediante in ni-
hilu redafla eft. Unde & invidendi fibi occalionem quibufdam tribuit, quia folus
id efficere valuit, quod ut fieret, in multis effeflus jam olim pertentatus defecit

31. « Argentin? interea civitatis epifcopatum , regis Conradi julftone fibi pr$-
fcriptum, tam callide quam humiliter declinavit: quia occafionem declinandi ru ^,“^
Regi drflavit, videlicet fe Clerici dicens filium, canonicifqud fanflionibns fieri <«•
obnoxium, fi pontificii temere pnefumfiflet officium; At pro exeufationis hujus fi¬
ctione aliquantum tunc Rex erubuit, & quafi Synodali praefcripto conventus, fu-

per hoc ad praefens conticuit. Sed non multo poft ab ErmengaRDe, nobililfi-
mi principis Godefridi filia, ‘didicit, quoniam beatus Poppo itcai Clerici, ut ipfe
Regiae majeftatifinx iflet,fedlaiciingenuitate&militia egregii filius fuent. Un¬
de etiam poftea beatum virum evenit con venifle, & pro excuferione fu* julfionis
callide excogitata redarguilfe. Sed ille, ut quem Deus humilitate & fubjeflione
totum refperferat, regiam in fe objeflionem humiliter dfeter fit, affirmans fe ad
id negotii minus idoneum exiftere, qui fe in adminiftrandis, quas ipfi tunc incum¬
bebant , curis paftoralibus non videbat fufficere.

32. Cujus humilitas, quia ceterarum virtutum ejus indicio Regi fuit, totius Variareibr-
confilii viribus idem mox Rex eo incubuit quatenus ipfi eas regni fui Abbatias il- EiT. ctBn °"
lum adminiftrare juberet, quas aliquando Palloribus deftitui viderat: quod & fa-

flum eft.Nam quafcumq;refloribus viduatas aperiri contigit,ut ei mox conferret
dilatio nulla prohibuit, licet ipfe ab eis pro humilitate aliquantulum delituerit,
atque erga juffionem impoffibilitatis excufatiortibus ufus fuerit. Et primo b Lirtfr
burg in Vofago litum, quod hereditaria forte fibi jam olim in manu venerat, pro¬
babilium cum adftipulatione teftium beatcr, viro delega verat, & pro ftruendo ini¬
bi in honore fanfli Johannis Evangeliftae coenobio preces intenderat. Qui ex re¬
galium precum ediflo, eumdem locum ferarum jam tunc cubile, multo cum la¬
bore excolens, fervorum Dei conventiculis habitacula non vilia exftruxit, &

Chrifti jugum leve fiib monaftica inftitutione iplis injecit, tum Johannem nepo¬
tem fuum tam illi loco,qu 5 apud fanflum c Maximinum Treverenfibus prffeqit *

3 3. In quamplurimis proinde monaftici inftituticoenobiis,a praefato juffus Re- £
ge primus fucceffit, reflorefque fingulos ingeflit: apud d Herosfeldiamquidem Abb^sla-
Ruodonem, Pathalabornenfem poftea antiftitem; ad fanflum Gallum verfus
Alpium juga, Norbertum; & in VvirtzeburgVoL marum; Epternaco quo- n uult ‘
que Humbertum, vita & moribus adeo praeclarum. In his itaque tam confi¬
lii quam impenfarum adminiftratione, regiminis ftatumjadftipulavit; tumin
fingulis omnia, & in omnibus fingula, ut oportuit & decuit, ampliavit. Suarum
praeterea precum obtentu, Heribrandus in Cella fanfli Gisleni; Ever-
helmus quoque in Altomonte reflor capit haberi. Apud Brunvvilarium
AElaSS.O. B. Tom. VIII. Kk vero

a Id poli Werncri epifcopi mortem contigifle putat Brouverus apud Bollandum, inter annum Icilicet
1053. & to 19 - quo obiitConradus imperator.

b Limbureum monafterium litum inter Spiram & Vvormatiam, de quo Bucelinus.
e Hic Joiunnes inter Abbates fanfti Maximini in catalogo Sanftamarthanorum defideratur, qui ex hoc
loeo fupplendus eft.

d De hoc & fequentibus motufteriis nihil hic notandum eft, cum alias latis innotefcant.

Digitized by ^.ooQie

51 + - VITA

ann. ch. v<ro , quod ab a E i o n e Palatii adminiftrante Comitatum fufcepit , Evonem ,
jo+8 omnibus ejufdem loci habitaculis a Fundamento exftruftis, praefecit: atque in
m* jan. Btrfendorff, quod largiente fibi Adalberto Comite in manus venerat , fimiliter
fub C o n o n e j quem Remorem illic fubrogaverat, monachorum gregem ag¬
gregaverat» Sed & apud Traje&um, quodFrifiamrefpicit,ab Adalboldo
ejufdem civitatis epifoopoyctsnobium fan&i Pauli regendum fufcepit,ibique He-
rjOerum tam prodefle quam praeffe praecepit. Tum eo humanis rebus exemto,
duos in regimine viros viciflim fibi fuccedere dedit. Non inulto poft vero memo¬
ratus antifies Adalboldus, hortatu beati viri, ad monaftica inftituta adfpiravit,
omnemque illi in paftorajibus pontificii fui adminiftrationem commendavit: qua
tamen ex praeferipto beati Popponis iterum recepit, & in ea quoad vixit fub mo¬
nadico habitu permanfit. In V villario praeterea Theodoricum , & Mettis apud
fanfturo Vincentium praefecit Heribertum, in Vvalciodoro quoque nihilo
. minus L a meertum : quae quidem monaftici vigoris coenobia per Theodo-
- fc.i c u m Mettenfium antiftitem divina fibi indulfit gratia.Apud lan&uraEucha-
etiam Tte viris Bertulfum in regimine promovendo roboravit, quod
. fifelgratia regendi Trevirenfium archiprseful P o p p o donavit,

?< 3 it U,otum 34 * J°^ anne igi^f nepote beati viri ab eodem apud fan&um Maximinum, ut

rea,t praefati jam fumus, in regimine jam promoto,ipfoque ab oneris fui pondere paul-

lulum relevato, Stabulaus ire perrexit, ubi fe prius in excolendis inftitutionibus
-monafticis artius fixit .Quin in ipfo monafterii introitu a quodam Johanne, no-
. mine non opere monacho, confpe&us, conviciis & blafphemiis ab illo incredibili¬
bus eft habitus,ita ut ab ipfo magis mortuus eo inferri optaretur, quam vivus tum
CaiumnU- fuis vifibus prsefentaretur: qui nequitiae fuae confenfum cum blafphemantibus ad-
*pr divini, jqngens Pharifaeis, de quibus voce Veritatis dicitur: Sipatremfamilias Beehgbub
tus pumtur. vocaver1inP ^ magis domejlicos ejus} non femel os in virum Dei conviciando

M»ttb. to. Jaxavit/ed fspius mortem ipfi optando,fuperbiae verba reiterayit.Sed quia beati
viri mortem cum faftidio videndi eum optavit, ipfe mortem fibi non multo poft
iA*ttb, a. exinde comparavit. Nam ut ficus illa in Evangelio ex fententia Domini quon¬
dam aruit; ita & hic ex vindi&a Dei, fervi fui injuria ulcifcentis, totus mox are-
fcendo palluit, atque cum ipfo blafphemiarum in virum Dei momento, eum
mors inopinata invafit, atque ita ipfum ad ultimum ufque vitae fuae punftum do¬
lor horrendus praeoccupavit, donec morte peflima ipfe nihilominus de medio fie¬
ret, atque ulterius alios blafphemandi finem faceret.
inobediens 3 5 * Alio quoque tempore poft vefpertinam fynaxim in cella degebat, fermo-

* daemone nemque cum aliquantis Fratribus ,apud ilium tunc fimiliter agentibus, non abs
corripitur. re . cum un i eorum, Adalberoni nomine, ut fuperius oftium occlude¬

ret cellae mandavit, eidemque pro noflurnarum horrore tenebrarum faepius re¬
fugienti inftare non ceflavit. Ille vero qui inobedientiae vitium femel & fecundo
fubiit, tandem compulfus, ad fibi julfa tam tepide quam trepide abiit, atque eo
-quo jufliis fuerat , 1 'olus pervenit. Quem quia viro Dei non mox parere per
inobedientiae ftimulos fpiritus malignus iuafit curae veftigio ipfe in vafit, ita ut
inconditae vocis ftridore quofque undecumque cieret, tamque fubito nonfanae
mentis fuae fpeftaculo, eos qui conv enerant permoveret. Ligatus ergo in oratori-
umadducitur, atque in mediocoram difponitur: ubi a Fratribus orationi inftan-
tius pro eo infiftitur, tum divinae incantationis erga fpiritum illum peftilentem
exorcifmus admittitur. Neque enim beatum Popponem caufa rerum geftarum
latuit, quae ex praedifli Fratris inobedientia ei innotuit.Qui mox fumma cum gra-
vitate ad Fratrem illum non fanae mentis devenit, alapamque tantum, ut alter
«hpa fugat. jBenedi&us, in faciem illi dedit,fpiritumque malignum fine mora ejecit.Nullique
dubium fit eum prece non praemiffa hoc potniffe, cum,beato Gregorio in Dialogis
3».’ luis afle verante,San6lorum quique figna aliquando ex prece,aliquando peragant
T . ex poteftate. Et hi quibus fecundum Johannem dedit Deus poteftatem filios Dei
fieri, quid mirum, fi per eos figna ex poteftate valeant heri, qui ex poteftate
ja 9. 40. funt filii Dei ? Nam & Petrus Thabitam orando fufeitavit, Ananiam vero 8c Sa-
Aa - phiram increpando in mortem ftravit: quia vitam, quam illi ex prece contulit,

iftis

* EIo feu Elio aut Ezzo hujus rr.«na)lerii fundator inter fandos relatus eft , cum urore Mathilde &
filiabus feptem, inter quas Richera regina Polonix,

Digitized by

’.o< gle

S. POPPONI SABBATIS 515

iftis mentibus ex potoftate abftulit. His in argumentum hujus figni fic fe habenti* ann.ch.
bus,cetera quae de viro Dei funt ,dele&ainentum fui prasftent legentibus. 1048

. 3 6 , Interpa tam Malmundarienfium,quam Stabulenfium locorum renovatio-
ni operam dedit, in qua affe£ius fui effcftum , Deo opitulante, tandem invenit. ^ m ^ n s d r *_'
Et apud Maltnundarium quidem cryptam, ut facile cernere eft , e fundamentis buietumre.
exftruxit : Stabulaus vero, qui omnes cum monafterio officinas pro parvitate fui ,llurat ‘
vilefcere invenit, funditus eas everfum ire coepit, atque in habitaculis amplio¬
ris fitus exftruendis plurimum impenfarum admifit. Sed quia his humani generis
hoftis folito invidebat, fraudum fuarum laqueos adne£lebat,fi forte virum Dei in
coepto opere praeoccuparet, immo per eorum qui eidepi tunc operi infudabant,
offenfam retardaret. Nam Hubaldo cuidam, cujus ingenio & labore id opus fatis
proceflit, praecipitium a cancellis ingefiit, ita ut toto corpore collideretur omnif-
que virium fpes, praeter folum fufpirare, jam in eo non haberetur. Cujus cafu
•vir Dei comperto, tam pro eo, q uam pro operis deftitutione admodum condo- Homiatm
luit: fed tamen in hoc folitas medendi vires ex fanftitate & virtute fui non d eha- « Upfu coi.
fcuit. In fua namque femotius eum transferri atque locari juffit, & ex propriis, fi- ufiw fana •'
cut eum oportuerat, ineundis accurari. Proinde ipfemet quiddam cibi & potus
Ubi illati, benediftione etiam addita, illi dirigit, eumque, mirum di£lu i adfa-
lutem exinde mCx erigit. Unde & diabolic® fraudis eum fubito machinamenta
contigit elufifTe, omneque cum collifione memorati Hubaldi mxrorem deterfif-
fe: ita ut qui pro vita fua diffidentiam incuffit cernentibus, jam fuis omnino ad
.opuspriftinum refumptis viribus,jucundum fpe&aculum, e contrario & gau¬
dium ingereretcernentibus.

37. Jamqiie opus illud in altum procellit, oranemque tam longe quam late lo- Ecc { efl4in
cum e regione refpexit, atque cooperante feptemplici*Spiritus-fan£li gratia $ Stabnieti
omnis perfeprerinium in illo fui redundavit efficacia. Neque ejufmodi vir Dei
fufficere credidit; fed in augumentum decoris, plura ornamentorum pondera ad¬
didit . Nam calicem mirae magnitudinis, auro gemmifque egregie condona¬
vit fabrefa&um, & in corona auri argentique non modicum expendit appara¬
tum ’• his quam complura per beatum virum dona tum in additamento dedere or¬
natum. Et ut haec breviter in (criptis fe habebant, quaecumque in tabula, cappis,
palliis reliquoque ornamento eoioci aut funt, aut fuerant, confulto & opera bea¬
ti Popponis illo effe coeperant. Marmoreas proinde columnas ad id fimiliter opus,

. d ivina vere proVifione, inibi invenit', ubi nulli uraquam ejus natura loci marmor
invenire dedit. Et vere ipfo jam olim jaciente fundamentum, incoepti quondam 1.c<*.
operis. Deus.fuperaedificavit proventum, ut cum Apoftolo littera & fpiritu illud
dicere poflet, quod in ejufdem ore Apoftoli fpiritu tantum fe habet : Secundum
gratiam, q undata eft mihi, ut fapiens architeftus fundamentum pofui; alius
autem iuperazsdificat. Quis, inquamfuperadificat, nifi ille 5 quo non aedificante,
in vanum laborat qui aedificat f

3§. ; Tam egregie praeterea quam ftrenue ejufdem ecclefiae adminiftratio profi- £

citur,proque cpnfecratione illius inhonore fanftiPetri, fanftique Remacli, pnfeme
chriimatione ipfms in omne confilium a fanflo viro defeenditur. Unde & ad id ne-
gotii He r i m an num a Agrippinae Coloniae archipraefulem, Nicone Mque fecit. 1
Teodieniem evocavit, quibus epifeopos abbatefq; complures ejufdem rei occafio
una fociavit: tum ut honeftiushoe commendaretur , imperialem Henrici maje-
ftat-em inyitavu, cui poft Conradum patrem fucceffio jufta Imperium adfpira vit.

Pfaefip itus, certe dies jam effulfit, qui ad easndem domum Domini confecrandam
&,chrifmandam Nonis Julii illuxit, ubi non modica cum memoratis viris turba
confluxit. Quantos autem impenfarumdonorumque ufus tam imperiali praefen-
tiae, quam reliquis Optimatum ad przfenstunc exhibuerit, quis pro iis feriben-
dpjnpdum dare poterit? Sed & a prxfato-HenricoXui jnris in Amblaviacefpitem,
qui in duodecim fere manfos extendebatur, teftamentis legalibus adejufdem lo¬
ci ufus adftipulatur, ac deinde eumdem encaeniorum diem ex concurfu populi
ulterius celebrem decrevit * Unde etiam ufque in praefens undecumque a
AHaSS.Ord.B. Tom.VIII. Kk ij populis

* Hic Ellonis Comitis. Palatii filius fuit. Nic* aurem Lcedienfam cathedram ab anno 1059; ad annum
104«. tenuit.

Digitized by LjOOQ ic

SI 6 VITA

An. chs.. populis ad prfefcriptum diem accurrendi mos inolevit. Malmundarjum infuper,
1048 quod profato loco tam attinere^quam adjacere femper habuit, ut firmius ad eum-
**• J tn * dem locum refpiceret, prsfcriptum Imperiale fententiam impofuit, confirmatis
etiam his,quacumque eo.lqci jufte videbantur pertinere, ne quis injuftc appeten¬
di ea facultatis jura ulterius pollet habere. Sed & beatus Poppo, ut Malmunda-
rienfes prqfeftjpn js fu® fponfionem apud Stabulans agerent, perpetua lege ratum
flabili vit; atque exinde in omnes fucceffores ipforum hujufmodi lententia mana¬
vit - Confecrata autem & chrifmata eft praefata ecclefia inhonore principis Apo-
Aolorum Petri, fanftorumque confeflorum Martini & Remacli, anno Dominio®
x incarnationis millefimo quadragefimo, Indiftione o£lava, Henrici quoque Im¬
peratoris anno fecuqdQ, *

jehinnis 39* Tempore quo beatum Popponem Johanni coenobium fan&i Maximini re-

Abbit. s. gendum accjdit commififfe, contigit & ipfum quaedam in vifione fuper cjufdem
aJrim 10 * *eghninis receptione didiciffe. Vpx namque ad eum oraculo, ut vere confiat, di-
prxoiia- . vino ad venit, qu® eam certe fententiam illi audire dedit, qu® ad Petrum olim
cut ’ aChriftoprolata, palfiqnem ipfius itaprenuntiavit. Cum efles, inquit,junior,
cingebas te& ambulabas ubi volebas; dum autem Tenueris, extendes manus
£u ^ s > & alius te cinget, & ducet quo tu non vis. Divinitus hoc agi oraculum mox
1 8 ' intellexit, atque prophetia? oculis aliter id.de fe } aliter de Petro fignificatum con-

fpexit.Sermonem interea fuper Johannis f®pe memorati regimine ad Fratres ha¬
buit , 8c de venturis tam in fe, quam in illo, verba tamquam de pr®teritis con-
feruit. Hoc tamen fxpius inculcando docebat,quod eumdem jam Johanneni mor¬
tis occafus non longe refpiciebat. Res itaque poft modicum .ex condico viro Dei
. effe£tum invenit, vi vendique finem eodem nimirum anno,ipfe dedit. Quo de me¬
dio fa£lo , quia c®left» in fe oraculi fententiam pro humilitate aliquantum de¬
clinare contendebat, in regimine Bernardum quemdam fuccedere jube¬
bat . Qui fimiliter annis vix; duobus em en fis, rebus humanis eximitur; nihilque
exinde quam metus cu ftupore relinquitur. Ante proximam tamen fui exitus ho¬
ram , Fratribus libi circumdantibus talem di&avit fententiam) nullum, excepto
pr®fato. yiro Dei Poppone,promovendum in reigimine,ne fimiliter & ipfe primo
lucceflionis, vel promotionis fu® deperiret in limine.. Tandem, ne divinum ullo
modo refponfum evacuaretur,beatusPoppo idem coenobium fanfli Maximini im¬
periali majeftate repetere jubetur. Sicque quod fruftra declinare contenderat, li¬
cet invitus tunc fubierat, atque ut in vifione acceperat, manus fuas ad paftoralia
extenfas pr®buit,eoque ab alio duftus eft quo ipfe noluit,

40. Sed Lintburg, qui fimiliter dum ad vixit, Johannes pr®erat, Gum*ber-

£^tus profdfione & locofart£K viri monachus, regendum fulceperat: fed quod te-
contemwmv mere eodem beato a fe non confentiente Poppone, non fuum prxfumferat, cum
mortui. ta et ^ am f ua non multo poft amiferat, ita ut v ifceribus fuis paullatira digeftis,

diutina eum hujufmodi ad mortem ufque pertraheret peftis. Poft quem H a g a-
uo, nihil fimile veritus fubintravit, quem fimiliter gravis ad mortem cafus oc¬
cupavit. Godestenum interea, cujus vitafohtariafan&itate &; famafui late
jam percrebuit, a folitario& quodammodo eremitico, propofito fuccedendi amor
rapuit, ita ut reclufionis fu® clauftra effringeret, folulque quafi ex fanflitate
fui, quod priores non poterant, ipfe impune fe fra&urum prsfumeret. Sed quia
cupiditatis fu® fe ftumulis non fenfit exagitari, quem fama omnibus ufque adeo
hominibus dedit honorari; in gravem mortis viam ex hoc incurrebat, quod velut
fuis ex meritis prxfumcre auderet. Nam tendens in altum cadit ah alto: quia
quadam die in vallium ima a montis vertice cafum dedit,mortifque occafionem
exinde invenit. Sicqne omnes qui adverfiis beatum Popponem tam fupplantatio-
nisquam conctipifcentife fraudibus utebantur, in unum mortis locum collige¬
bantur: p^ullatimque in dies coenobii illius ftatus deperiit, & ufque inprafens
inopi® fu® veftigia oftentare non definit,

41. Reddens ergo vir Dei Poppo Stabu laus, ubi flabilis laus a fidelihus per-
inf»n» cu. P etuo concinitur, ut hoftias & laudes cum eleemofynarum fru&ibus Deo perfol-
taur? veret; contigit quamdam mulierem fenfu perdito per montes 8c valles, campos

& fil vas, errando & dilacerando femetipfam, ad loeu ignoranter de veniffe fu pra-

diftum

Digitized by uooQie

S. POPPONIS ABBATIS, 517

diflum. Hofpitio alioqui vel municipio nullatenus teneri poterat, fed cafu locum ann. ch.
tunc memoratu fuhiit, & ufque ad fecretarium viri Dei per venit.Hora tunc erat, 1 048
qua vir Dei Miflarum follemnia expleverat, cum miniftri aquam ad abluendas Ju¬
nianus vel os porrexerant. Quod videns illa infelix mulier, eamdem aquam, in
pifcinam de more projicendam, petiit fibi dari hauriendam.Qua accepta, mentis
infaniam non eft ulterius paffa. Monftravit Deus in hoc faflo»quanti meriti apud
fe exftiterit fanflus ifte. Quam vis enim difpar fanflitas beati Benedici patris mo- s
nachorum fuerit, tamen in hoc opere imitator ejus claruit: quia ficut ad illius fpe- dui '?. ^
cum mulier fanata rediit per ipfiusmerita, itaadiftius eellam per aquam ablu¬
tionis man uum vel oris ejus rediit & h*c curata,

42. Stephanus quidam vir iliuftris, familiaritate beato viro con junflus, DifcipJlIllt
depofito cingulo militiae in coenobium fupradiflumfe contulit, ac monachum ejus accepta
fpopondit; qui quidem fenio jam feffus, diem exfpeflabat fupremum • Vifitatus venia ’ obir '
ergo a Fratribus dixit fe velle mori, fed abfque licentia Patris non polfe. Qui cum

eflet advocatus, benediflionem & viaticum ab eo promeruit, & ei ficut petebat
indulfit, ficque difceflum eft. Vir Dei ad cellam, unde digreffus erat, rediit,

& Stephanus viam univerfie carnis ingreflus eft, Quis non miretur tantam Patris
aufloritatem& fidem difcipuli morientis ? Antiquorum Patrum gefta per hunc
Sariflum renovarividemus.

43. Atrebatenfium interea reflor Johannes hac de luce fubtrahitur, fan- pit abbj<
flitatifquebeatiPopponisoccafio «BalduinoM archifoprofuccefloreingeri- vedarti
lur.Qui fuper hoc internunciis fibi concurrentibus diu multumque laboravit,& li¬
cet fero, lanfli viri ad id votum impetravit. Licentia tamen imperialis, quam

in hoc idem Marchifus reftare adhuc videbat, non ftatim id fieri linebat, praefer-
tim cum multa tunc temporis effet diffenfio, Orientaliuilique atque fuorum vali¬
da inter fe contentio. Eadem tandem a Rege licentia beato Popponi permitti¬
tur , atque ita Atrebatum ufque advehitur. Et primum in b Naumene civitate
cum rVvAzoNE epifcopo Leodium devenit, qui fibi fpiritualis occafione amo¬
ris femper animo infedit,quem etiam a Leodio olim invidia pulfum ipfe fufcepit,
penefque fe eum adprime accurare coepit, tum etiam aliquantis fibi fuccedenti-
bus diebus, illo unde exfula verat revocavit, confultoque fui & favore poftmo-
dum ad pontificium delegavit. His etenim inter eundum fermo de carieftibus ex¬
oritur , animufque ad fuperna pariter fufpenditur: cum ecce beatus Poppo curfu
ante prorepto: Eia, inquit, jam nunc te praeeo; aliud videlicet agens, aliud ve¬
ro prophetiae fpiritu fuper obitu fuo jam imminente fignificare volens. Sufceptis
interim a praefato Antiftite hisquibus fe tunc ad tempus opus habere videbat,A-
trebatum ufque, ut praelibavimus, deveniebat: ubi pari omnium affeflu egre¬
gie, fufcipi meruit, utpote cujus fanflitas olim ipfisdefatis experimento fuit.

Singulis proinde res pro dileflione ipfius agitur: Scquod cuique ulque ad tunc
fuum fuit,coram ipfo ponitur, ut vere Apoftolica inter eos tempora haberentur;
dum res quasque ab illis quibus cor unum & anima una erat, ante pedes Apoftolo-
rum ponebantur. His itaque magis prodeffe quam praeefle coepit, & adminiftran-
dis cum utili & honefto eorum rebus Emmeunum virum prudentem praefecit,
qui praefati antiftitis V vazonis carne germanus, fanftique viri cooperator, &, ut
vulgo dicitur, dextera manus fuit.

44. His ita fe habentibus, ad beati viri de hac vita exitum ftilum vertamus. Mortem fi
Praefciens itaque beatus Poppo difceffus fui ex hac carne horam fe prope refpice- bi immine¬
re, iter quod Stabulaus fpeftat, perrexit intendere; ut locus ille, qui fe artius fub re Pf^idet.
nlonaftica habuilfet inftitutione, fibi in fua non deeffet depofitione. Difcedens

vero inde, caritatis veftigiafuis reliquit, fingulifque per tricenos dies fingulos
dari biberes prascepit. Quod quidem caritatis ediftum per totidem dies penes eos
inolevit. Precibus itaque ad miliis, licentiam Marchifi fuper hoc invenit, fic¬
que reverfionis fua viarp ingredi coepit. Prafatus tamen Marchifus * Marcianas „
AttaSS.O.B.Tom.VIIL Kk iij coeno-

» Balduini Barbati, de quo fupra, filius, qui Pius poftea didtus eft.

b Namurcum fcilicet, GallicejN<w»i«r, urbs celebris, quae hic Naumenedifta videtur a Namen, quo nomi¬
ne a Teutonibus defignatur. Nannetetn in Aremorica interpretatos eft Surius, fed quid hic cum Britannia

commune ?

c Wazo Nithardo fucceffit, vir pietate iliuftris.

Digitized by booQie

ann.ch.

1048

**• Jan,

Marcianis
Baiduinuiq
praeficit.

daemone
terretur in
fomnis •

Ff*l. iaj.5

Iccii- $4.7*

Varia fom-
nioruin ge¬
nera.

Dialog- 4.

cap. 48 ’

Macroi. Ut-
3■ ‘ a P- 5-

Extremus
Popponis
morbus.

In cilicio
humi recu-
bat.

518 VITA

coenobium tutelaipfiusdelegavit, &ut inipfo regreftionis fuo articulo fingula
illic accuraret, mandavit. Quod quidem onus magis invitus, quam fpontaneusr
fubiit, locumque illum tam vilitatum quam accuratum adiit. Ubihoneftate &
feveritate egregie diftin£ta monachorum illic accurrit proceffio, quae indicio vi¬
dentibus fuit,quanta fan£litati$ ejus in illis exftitit dile&io.Coepit interea cunfHs
fingula quae ufui forent providere, & ut e vangelicus ille Difpenfator, neceffaria
line typo praebere.Sed qua multimoda rerum occafio alio eum trahebat, nec fe fo-
lum ad omnia fufficere videbat, in adminiftrandishis Balduinum, Atreba-
tenfium poftea abbatem , fecundum fibi promovit. Et jam ultimo exitus fui tem¬
pore imminente, ipfoque in cella paullum fopori indulgente, fomnia phantafti-
cis, immo diabolicis imaginata illufionibusle praetendunt, daemonemque quali
prope adftantem fibi oftendunt, qui minas viro Dei intentans, illode loco eum
citius migraturum adjecit. Cui vir Dei: Deus, inquit, cujus nutu hujus lociin me
proceflit adminiftratio, & quando vult & quomodo vult, me hinc per eum refpi-
ciet difcelfiQ. Et mox daemon impetu dato, ipfum nifus eft appetere, gra vemque
per vifum moleftiam injicere.Unde & phantaftica illufione conftri£tus,verfum il¬
lum excentefimo vicefimo-tertiopfalmofubinferendoexclamavit; Adjutorium
nojlrum in nomine Domini . Eoque clamoris fono tam ipfe, quam qui coram fe ob¬
dormierant, expergefa&i evigilant: lucernamque, quae ante illum eo quidem
no&is tempo re lucere folebat, vir Dei exftin&am confpexit; hocque inimicum
effeciffe, evidenti praeteritae vifionis indicio intellexit.

45. Nec mirum effe debet, hfc in virum Dei per fomnia daemonem valuifle,
quem nec per fomnia aut aenigmata, fed facie ad faciem ipfum verum Deum ve¬
rumque hominem fcimus tentando petiilfe, tum de loco ad locum pro nequitiae
fuae voto duxiffe. Ipfe eft etenim, qui humani generis calcaneo infidias fingit; &
cum fan&is importuna fuae malitiae bejla intendit,nunc his vilibilem quodammo¬
do fe praeferens, nunc illis phantafticofomniorum horrore fe ingerens. De quo
etiam fomniorum genere illud feriptum legimus; Multos errare feceruntfomnia •
& exciderunt fperantes in illis . Et licet pauliulum a propofito degredimur, ta¬
men id quod propofitae rei occafione ingeftum eft loquimur . Sciendumque eft, fe¬
cundum plerofque fex, 8 c fecundum alios quinque fomniorum modos tantum in¬
veniri. Et fex quidem, ut in divinis paginis legimus, non abs re hic interferimus,
quae ventris plenitudine, inanitate, illufione, cogitatione fimul & illufione, re¬
velatione , cogitatione fimul & revelatione, eveniunt. Sed duo, quo prima po-
fuimus, experimento nofcuntur • reliqua vero quatuor, atteftante beato Grego-
rio, in divinas Scripturas paginis inveniuntur.Et quidem beatum hunc virum Dei
Popponem illufione conftat tentatum, quem tamen ab ejus lofione pro fan&itate
fui, Deo illi opitulante,vere conferv atum credimus. Qui vero profatorum diftin-
fliones fomniorum in quinque tantum modos noflfe defiderant, Macrobium in
1'omnium Scipionis legant, nihil diverfum inter utrofque reperturi, fi intime eo¬
rum fignificatio infpiciatur.

4 6. Sed his occafione, ut diximus, rei propofito interfertis,reliquum de beato
viro his commendetur in feriptis, quem Deus a negotio perambulante in tene¬
bris ,& ab incurfu domoniaco defenfionibus protegebat aifiduis. Signo interea
crucis fibi fa£to, fervitutifque divino penfo, quo reliquum no&is impendebat,
perafto, valida febrium ogritudine incoepit fatigari, atque inexhauftis doloribus
jam ad ultima vita perurgeri. Unde & dominum Everhelmum Altimonten-
fem abbatem, qui fecutus eum illuc cfque fuerat, ceteris una cum Fratribus evo¬
cans , refolutionis fuo diem imminere prodixit. Deinde ad vifitationem, un&io-
nemque fui profatum Abbatem nihilominus admonuit. Adjecit infupereidem,
ad priftinum profeflionis fuo locum Stabulaus,fe poft mortem ab eo deferendum,
corpufque fuum a lofione ferri alienum, illo utique dormitionis fuf locum obten¬
turum: fingulas etiam divertendi manfiones fibi mortuo providens, quas fi advi¬
veret , ipfe utique ad fimile hofpitandi opus effet electurus.

47. Expletis deinde pro fe omnibus, cilicium quod fibi fteroi fecit, nudis pedi¬
bus adiit, terramque tam corpore quam peflore prono deofculans, fefupinum
collocavit: tum refponforium fe circumflantibus injungendo , hoc dumtaxat

modo

Digitized by

Google

S. POP PONIS ABBATIS, : 5 ip

modo inchoavit: Subvenite SanHiDei , occurrite Jfngeli Domini • quod quidem ^nN-CH.
injun&um circumflantium caterva Fratrum excepit, atque in finem ufque cum 1048
fubjun&a etiam Litania perfecit. Poft cujus expletionem ipfe mirum in modum J*°-
ad fe rediens, rurfum refedit, initiumque loquendi ita infuper dedit: No veritis
•certe , Fratres, quasdam in agendis per me rebus reflare, Deumque loquendi Dc fujs
adhuc vobis fpatium mihi praeftare. Nec abs re hm ad fe rediens, dixit, quia quae bu* di£o- e ~
oportuerant fieri, minufque adhuc impleverat, dicendo & agendorpoftmodum ef- nit '
feflui mancipavit. Et primum de erogandis quj fibi eatenus fuerant rebus conful-
tum admifit: ex quibus quafdam ecqlefiis Dei in augumentummifit,quafdam ve-
-ro amicis pauperibufque Chrifti in monimentUm fui difperfit: itaque omnem ini¬
mico avaritias fufpicionem ipfe deterfit, illud Apoftolicum recolens;N*/ 6*7 in mun¬
dum bune intulimus y fed nec auferre quidpoff ttmus . Theodcricum interea, quem
'ipfe olim,ut prasfati fumus, in omni do&rina nutrierat, adire fuos quantocius jube- *’ Tim 6 ’ 7
bat, ut imperialem praefentiam pro ipfo fuis ex verbis feftinarent compellare, at¬
que in regendo S. Maximini cf nobio paftoralem curam fubire.Cui cum adftantes
dicerent: Quid fuper Stabulaus decernitis agendurri?Nihil, inquit, aliud mihi vo- '

bis fuper hoc dicendum,quS quod foli Deo illud velim elfe commendatum.Hoc, ut
dixi, loli certe Deo committo,nec alium quam ipfe providerit Re£torem admitto.

48.Sacerdotali demum au&oritate & ftola,criminum veniam Fratribus impen-
dit, orationifque verba extenfis manibus hunc in modum depromfit: Da Deus im-
menfe, ineffabilis, & magne, ut fi vere converfus funo, hoc ejufmodi indicium ha¬
beam , quatenus fcilicet in fan£li Pauli Converfiotie,quas hac quidem no&e inflat
e carne tranfeam; quod ut fieret femper optavi, femper te Deum rogavi. Et hac
dicens,fe cilicio recolligi praecepit,ultimumque loquendi finem dedit. Cum ecce
media noftis articulo mirum in modum manus le vavit, atque extremum, eo quo
pofcebat tempore matutinali expleto officio, fpiritum efflavit. Conclamatum fu- EffUt ani.
bito eft a circumflantibus: Ecce,obeate Poppo,haec hora fan&itatis tuae indicio eft mam '
omnibus & ecce quantum bonitatis tuae gratia meruit, in fapientiafua Deus mun¬
do innotuit. Nec facile erat quemquam fibi a lacrymis tunc temperare, cum tam
feliciter ad eum, cui femper vivebat, meruit migrare .* feliciter, inquam, migra¬
vit , qui felicibus femper aufpiciis virtutes in fe augmentavit. Quod quidem ne
quafi negligentia praeterire videamur, in argumentum tam egregii exitus ejus
dicere, prout vires fuppetent, aggrediamur.

4P. Erat enim ei eompunftio cordis ex infufione fan&i Spiritus affluens, cujus Ejin yirt ^
etiam primo con verfionis fuaa tempore in tantum erat appetens,ut cum quafdam «*.
Fratrum in lacrymas exinde excitari videret, feque fimilia non- poffe doleret,
fumto lapide, pe&useq con tunderet, ut hoc for te modo vel modicfi compun&io-
nis ftila fibi flueret. Cujus defiderii fui compos non poft modicum effeftus, tamam
compun&ionis a Deo gratiam efl adeptus, ut eo qiiofape genu centies flexo die &
nofte orationi incumbebat,omne'lacrymis inundare pavimentum dederitJn cele¬
bratione proinde Miffarum * cafubulam, qua induebatur , lacrymis hume&abat,
interque prandendum magis leftione quam comeftione pafei amabat ; & vere pro * /,Clful3Da<
lacrymis, quas inde fuhdere folebat, cum Pfaimifta dicere habebat: Fuerunt p .
mihi lacryma mea panes die ac nolle .Quid vero fuper corporis fui dicam affliftio- ” 4M '
ne, fuperque carnis interitu & contritione- ? Quanun tantum jejuniis flagellifq; at¬
terebat . ut quicquid vitiofum fua caro adverfus fpiritum concupifceret, ipfe fla¬
gellis propria fibi manu clam illatis extergeret, & pro hoc in fe ipfum vindifta per
fe ipfum procederet. Balnearum vero ufus illi rarus fuit in infirmitate,qua affidue
laborabat:numquam vero ante infirmitatem,poflq;converfionem fibiadmittebat;
tum etiam a faginatis cibariis omnimodis abflinebat.Nec iblum ad earnis macera-
rionem hu jufmodi abflinentia illi fufficere vifa efl,fed infuper ad crucifigendam fe
Inundo, peregrnat ionis fibi cruces adjecit, fiepe limina adiens Apoflplorum, faepe
etiam, atque, ut ita dicam, ufitatus excubias ceterorum frequentans fan&arum.

Nec dici poteft quanta omne fui judicium diferetione ttfperaverit, quantum jufta
illud miferatione honeftaverit.Et revera cum B. Job oculus caeco,& pes claudo ex- j B b 1 %, f .
fliterat,caufamq;pupilli & pauper is,ut fua,immo magis.accuraverat,atq;excepto
quod quotidianis eos alebat fumtibus, trec£tos fingulis Calendis Chrifti pauperes
AttaSS.Ord. B.Tom.VIIJ. K,k i i i j ,, plene

Digitized by ^.ooQie

520 VITA

ann ch plene reficiebat. Deftinahat etiam plura tam auri quam argenti donaria eremiti-
1048 cS. folitariaraq; vitamduccntibus,quSplurimifque a regimine de je&is confulendo
**• jtn. Re&oribus,fuisopibus & eos relevavit ,§c ad priftinu regiminis locfi revocavit.

50. Et ut omnes probitatis ejus virtutes compendio referantur, & ex relatio¬
ne antiquorum fidem legentibus concedant, erat fide firmus, fpe longanimis, ca¬
ritate nonfi&usjoempafione fingulis prosimus, & ad omne opus bonum mente &
vultu femper jtforotilfimus: arguebatque fubjecfos clementer, tolerabat patien¬
ter : & fi quem pro quovis crimine vellet corripere, in fe prius defeendens hoc ve-
CmI. 61. l ut fuum plangebat, fecundum illud Apoftoli: £ipraeoccupatus fuerit homo in ali¬
quo dcliQo , vos qui fpiritual.es efiis , infirmo kujufmodi in fpiritu lenitatis , con¬
fidat an s te ipfun , ne & tu (emeris , Et ut vigiliarum orationumque ejus praterca-
tur inftantia, libet enim prseterire communia, in carne vere Angelus vixit, d um
femper in casleftihus, ubi Angeli faciem vident Patris, animum fixit. Et pro hoc
cuique fidelium miracula, &; quae diximus, 8c qua? dicenda funt, ad fidem facien¬
dam fufficianc, proque fanftitate ipfius, totius diffidentis caligine exclufa, fatis-
Obit. faciant. Obiit fane otfavoCalendas Februarii, anno incarnati Verbi millefimo
quadragefiraa-a&avq, Indi&ione prima, a?tatis fuae anno feptuagefim® > imperii
vero Henrici fecundi anno decimo»

Wro^cor, 51, Sacerdotalibus interea infulis,ut facris adftare altaribus folebat, veftitur:

pus ej us e- * ubi ex ftcro corpore ejus gratiifimae fuav itatis fragrantia femitur, quae olim fibi
v.afJbu-. v * vcnt * m virtutibus amplius fragrarat, & nunc in came ipfms redolere noncef-
i». “ fat. Alba etiam * cafuqulafandum illud corpus Fratres curabant Veftire, cujus
anima felicius in caeleftibus inter ami&os ftolis albis primam meruit ftolam in ve-
trtasfwtur n * re< Q ratorj i Q deinde exponitur: nox illa cum precibus ufque jam in crepufculum
er ur ‘' lucis pro eo tranfigitur.* cumecce apparatis his,qu» ad transferendum eum pro¬
viderant , clam e patriae ipfius limine exierunt. Et in eifdem certe hofpitandi lo¬
cis manendo, qua? ab illo vivente didicerant ,Leodium ufque de venerunt, pras-
miffoque nuntio beati viri adventura Vvazoni,ejufdemcivitatis antiftiti,intima¬
verunt. At ille vivum eum tunc venturum gaudendo primum aeftimavit, fed cum
ei, ur fe res de morte ejus habuit, nuntius peroravit clamoribus & lamentis incon-
folabiliter fe urgere, & quod dile&ionis fua? talem amiferit compotem, incredibi¬
liter cppit dolere. Poftquam vero lamenta, non dolor, aliquantulum conquieve-
i.eodio re, ejufmodi fama,quae omne Leodium jam implevit ,auftoritate etiam Pontifi-

hoo^kc ca fifi°cuniverfis e jufdem civitatis cf hobiisedictum dedit ,ut cum crucibus, lam-
«^pbairl padibus, atque thymiamateriis illud facrum corpus exciperetur, & ea qua? talem
Dei deceret fer vum, honorificentiaprofequeretur. Quod quidem, permixtis
fibi cunfiis, cum devotione fimul& dolore contigit fieri.* nec fuit quemcom-
punftio cordis prohujufcemotdi rebus } intrinfccus non tetigerit. Et nos quidem ,
qui de eo hasc feribimus, ipfi fipiiliter toti in funere fumus ; quanto magis hi, a
qui ejus tuncexfequiis interfuerunt,dolorem proamiflione tanti talifque viri ha¬
buerunt ? Sed fi ideo eft dolcriduin, quod eum, quem carum habuimus, amifimus/
inulto magis certe gaudendum, quod in calefti cum manfione inter cefforem pro
nobis praemifimus. Pauperibus praterca Chrifti memoratus Antiftes prafan£lo
viraeleemofynarum ftipem dedit, & ad Stabulans ufque cum ceteris exlequias il¬
las venerabiles protequendodeatuiit. Nec difficultas itineris aut temporis ince¬
dentes vel modice defatigavit,pra:fertim cum brumalis rigoromnem fuperficiem
terras tunc occuparet. Dei proctddubio virtute ibidem operante, ferviquefui
Translationi invifibiliter favente.

Sepelitur * 53U Tandem adStabtdaus , utdiximus, pervenitur, omnifque loci illius tam

laioorum quam monachorum turba doloribus ejulatibufque ambitur, ita ut pfal-
lernium voces ejulantium quidem clamorexfuperaret,& in parvulis etiam gemi-
tujnaffe&us provocaret. Sepultura moxpoft Miffarum foilemnia illi in medio
cryptae, ubi qpfe vivus elegerat ,aperitur, atque ibidem >d officii, non fine angeli¬
ca prasfeatia peragitur .Nam memorato Antiftiti, cui facile fuis pro meritishoc

. cer-

•» Er hoc loco confirmarer id quod in prafvti*-oWerrationibus conjecimus, hinc vitam fcilicet abOnul-
pho (criptam, deinde ah F. ver hei ibo emendatam & au&am fui fle 1 nam quod hic auftor annuit fe beati
Popponi* exfequiis non adfuiffe, Everhelmo convenire vi* poteft, qui ei extrema facramenta adminiftraf-
fe, Sc ejus morti adfuiffe dicitur ftrpra num. 46,

Digitized by uooQie

S, POPPONIS ABBATIS,

ternqrc fuit, vifio angelica inter exfeqqjas illas apparuit: qui amantem fibi mi- ann.ch.
'niftrum, utruin idem vidwt fatpiqs rqpeteqs coniuluit. Sed qued ille pro maritis, 1048
Ut profati fumus, videre meruit, non npftrum judicare eft, eur nemo id videre po«■ **■ J,n -
tuit.• nifi forte quod nulli circumflantium ad profatam vifionem fan&itas fui fuf-
feccrit, vel quod nemini s fxceptq ipfi Prafuli, re veiare Dei gratia voluerit. Et
jam fol fextum eirea iufepuiti corpori* funus diem perfecit, nec tamen priftina in
illo fragrantia defecit: ut certp ejufmodi tefte$ funt qui adfuere, quod vejut pub
v eris pigmentarii fuavitatem in ipfo fenfere« Quafdam vero litteras exhortato¬
rias, a v enerandq abbate Richardo olim de caritate fibi confcriptas, una cum cali¬
ce pefloris ejus fqperppfuere: quarum etiam litterarum exemplar in eodem mo-»
nalteria pofteris reliquere, ut in eo amborum confenfus & dilectio experiretur,
quidque caritatis gratia valeat a legentibus ibi inveniretur, Hac nosquidemde
obitu translationeque beati viri dixifle fufficiat, de cujus virtutibus & miraculis
fides legentibus non deficiat, pr? fertirn cum ex teftibus, qui ea oculata didicerunt
fide adftipulentur, firmiufque Ius in (criptis corroborentur,

53. Ceterum cur ad fepulcrum ejus miracula crebrius non fiant, nema mire- MirtcuIa
tur, nec propter hoc ea, qua yere de eo diximus caufetur, cum ipfc adhuc in ear- JU
nevivens,plerifqueFratruinaudientibus s atteftafusfuerit,quodnumquamde- « ni
ieftatus fit mirabilia facere, nec umquam hanc gratiam fibi dari a Deo expetere
prtcfumferit, Et quamquam pro humilitate favorem erga fe populi invita ti¬
muit »aon tamen miraculorum gratia mortuus caruit: quia ppft mortem nequi -

bat latere, quem apte mortem ad hoc Deus infpiravit, ut vellet latere. Pauca ta?
men e pluribus hic inferam, gloria mque Dei in fanfto fuo, non fine legentium
admiratione, referam.

54. Hem mannus e jufdem monafterii monachus fimul & Portarius, tribui .

fermepoft beati viri depofitmnem menfibusemenfis, infirmitate correptus , ad 2555 ».
ultima vita fiia pervenit; loquendique finem in agone fufpenfus dedit, ita ut nec ut

rcfpirare ullo modo videretur,nihilqne aliud in eo, quamipfamorsafHmaretur i ^ ex*. 11 "
Qui miro quodam modo pofl: duarum £ere horarum fpatium ad fe rediit, & quod piet.

ad judicium raptus fuerit. Fratribus fibi aditantibus retulit, fingulifque crimi¬
num fuorum maculis in confeflione deterfis, pro uno tantum conventus fuerit ,
quod erga beati Popponis ftatutaadmiferit. A jebat namque: Noveritis mede
fingulis a&uum meorum criminibus confeffionem feciffe , unum tantum oblivio»
nireliquifle, quia agrum pafcualem, quem beatus Pappo cuidam crediderat,
hunc mea olim auferre fuperbiaprafumpferat. Pro quo & ego ad‘judicium ra¬
ptus, temeritatifque erga virum Dei fumexa&us, tandemque e jufdem fanfii
viri interceflione huc remeare, crimenque liujufcemodi tam precibus veftris
quam confeflione permiflus fum expiare. Fratribus vero multa fuper praefato
viro Dei rogantibus, id de ipfo adjecit omnibus, feeumhoneftate & reveren- . ..
tia commendabilem, inter caleftis aula primates vidifle ; ibique interceflione
ipfiusredeundipccafionemaccepifle, eumquerurfus videndi fpem fibi de reli-
^[uoaccre vifle .• fi tamen precesipforum pro fe ad Deum praemitterentur, atque
ita contra ipfius ftatutum temere a fe commifla expurgarentur . Proinde ad jecit,
neminem in virum Dei impune quid pofle admittere, atque in hujufmodi argu¬
mentum rem in fe clacefeere.Mox pro eo Fratres orationi inAabant,quodq; c6tra -
viri Dei ftatutum deliquerat, precibus expiabant; cumecce fine mora ultimum
efflavit fpiritum , utprofeftointelligidaretur , ipfiim ideo in carne accepiffe re-
deundifacultatem > utquod in virum Deideliquerat, hic a fe detergeretur, ve-
rumque de eo quod dixerar, judicium relinqueretur * Latare ergo Stabule nfium
ecclefia ; latare ,inquam , extanti viriprafentia 1 quia ut Turqnica civitas in
Martinofuo fupexmirabilibusgloriatur: ita etiam in Poppone tuo flatus tui ma¬
gnificatur ; dum & ille mortuum vivusfufeitavit, & ifte monachum, ad judicium

* extra fe raptum mortuum ad vitam revocavit. Magnum quidem eft [mortuum
fufeitare; magnum etiam eift,hominein ad judicium raptum, ad fe revocare: cum
neutrum nifi afanftis fieri valeat, qui profcntia Dei mirifice perfruuntur. Et ve- MoribllIt
re in hoc patet,beajtum Popponem poft mortem etiam vivere, curamque fuorum a us * a®-"

* apud Deum femper gerere. /

55. Alioquoque tempore puer quidS Gozo,idemquemonachus viri Dei, fcho- Uberatur*

lari

Digitized, by booQie

ANN.CH.

IO48

*f- Jia.

'Alios •

& Poppone
mori impe¬
trat .

Hydropi¬
cus ad ejfjs
fepulcrunj
faii?tur

522 VITA

lari ad huc difciplinae fubjedus, valida corporis infirmitate correptus eft. Qui
fe mox vifitari petiit, &dleo inungi, pfalmifque & precibus Deo commendari.
Quod cum ageretur, iliique a Fratribus in prece, & infirmitatis ejus vifitatione
adftaretur, exclamavitfubito dsemonum phalangem, JEne ae, & Turni, alio-
rumque ex Virgilio virorum vultus imitari, feque ab eis, qui fibi in difc endo plu¬
rimum ufui fuerant, ufque a 4 animam infeftari. Fratribus vero, ut fibi Grucis fi-
gnum praetenderet, hortantibus, feque non poffe illo refpondente; mox dominum
Abbatem Popponem adefie exclamat, eumque Fratribus ignorantibus quem fi-
gnificaffet, inclinato capite falutat. Quem cum adftarttium Fratrum caterva’,
quid videret inquireret, aut quemnam ialutaret; Num, inquit, dominum abba*
tem Popppnem in medio veftri non cernitis, & ad ejus praefentiam omnem daemo¬
num phalangem effugiffe non confpicitis ? Adjecit proinde, fe eorum manibus,
praefato fuccurfente Abbate , ereptum, fecuritatifque remedia de eis ultra ade¬
ptum . Quo ifta perfequente,doloreque fimul cum tremore in ipfo conquiefeente,
fpiritum ultimum exhalavit & tam Verum quam manifeftum eorum quae dixerat,
indicium oftentavit: ita ut cum beato Poppone vere inde migrafle crederetur; &
in eo erga omnes Fratres beati viri fimilis follicitudo intelligeretur.Cujus quiderft
pueri corpus a coaetaneis fibi fociis favore pariter & dolore circumdatum , & ante
fcholas,licet quibuldam invitis, eft fepultum: pro quo etiam gemitus ipforu tanto
fuit intolerabilior, quanto ad eu affedus omniu in vita ipfius exftiterat amabilior,

jrf. Eodem tempore exftitit quidam magifter carpentariorum, Thietmarus
nomine,qui a viro Dei Poppone valde carus habebatur propter peritiam artis fuae:
nam illi Deus infpira verat, quemadmodum Befeel, opus perficere in domo Do¬
mini fecundum voluntatem viri Dei. Monftratur id videntibus praefentis hafili-
lide ftrudura admirabili. Hic fynaxi vefpertinali expleta, venit ad quofdam Fra¬
tres in clauftro cum non parva, ut profequemur, triftitia; & ecce praefens fede-
batneposfan£Hviri Everhelmus Altimontenfis abbas, quipercundaricoe¬
pit quid caufae hafoeret. Refpondit fe privatum effe beneficio, quod fibi jure per¬
petuo concefferat homo Dei Poppo. Et ille: Non eft, inquit, mortuus dominus
tuus Poppo, fed vere vivit: perge quantocius ad ipfum, & narra ei fi quid ha¬
bes. Credidit homo fermoni quem audivit, & praepeti curfu ad fepulcrum viri
Dei pervenit, ibique amariffime quae fequuntur clamitando, fuper corpus fan¬
dum fe proftravit. Heu me, inquit, Pater & domine, ut quid me diutius finis vi¬
vere in convalle plorationis ? Conteftor te per Omnipotentem, cui in hac vita fi¬
deliter fer vifti, ne me permittas in hac miferabili vita odo diebus vivere. Ut er¬
go fe exauditum credidit ,furrexit, domum rediit, in ledum fe projecit, viaticum
petiit & accepit; &ficut a fando viro petierat, ante odavum diem de hac luce
iubtradus eft,

57. Praeterea plurima fanitatum beneficia per eum Dominus operatur. Febri¬
citantes, daemoniaci, aliique languidi ad fepulcrum ej us, Deo cooperante, curan¬
tur.. Unum tamen praeciarum, quod omnibus paene notum eft, in medium pro¬
feram, ut ex hoc fides credentium incaiefcat. ALger quidam diu vexatus hydro¬
pico morbo, addudus eft ab occidentali plaga, & bafilica fandi & apoftolici vi¬
ri Remacli, mirabilium fadoris, & in praefentia corporis ejus eft collocatus. Qui
perfeptimanam ibidem diu cupitam falutem praeftolans, tandem feffus fopore
deprimitur. Et ecce videt fibi fandiffimum ac Deodiledum Remaclum adftare
nimiofplendore radiantem, & haec fibi dicentem: Surge & ad fepulcrum abbatis
Popponis, quod eft in hac crypta, propera: per eum enim tibi falus proveniet.
Expergefadus igitur aeger furrexit, & utrumque potuit, illuc pervenit: feque
toto corpore fuper illius profternens maufoleum, devotiflime implorabat ejus in¬
terventu Dei adjutorium : cum fubito virus omne, quod per membra ac vitalia
diffundebatur, conglomeratum, ut quondam attadu fandi Martini, inuno Deq
fervum fuum glorificante, quam grandifquemeriti apud fe fuerit offendente,
more torrentis, magno vqmitu per gutturis meatum inundavit repente. Statim-
que homo incolumis furrexit, qui paene defperatus advenerat ; & gratias agens
Deo in fandis fuis Confefforibus, laetus ad propria repedavit. Quis non ftupeat
eventu hujus inufitati miraculi, mandans illud ftilo memoriaeque in profedu po-
fteritatis, ut magnificetur Dominus, qui illum dignatus eft per fervum fuum

curare

Digitized by

Google

S. POPPONIS ABBATIS, 523

curare ?■ Idem prafatus athleata Dei, dum in terris hominem geffit, nimio fudo- akin ch.
re Ghrifto fanftiffimaque ejus praefuli Remaclo fer vi vit: unde & civis effe fan&o- 104.8
rum domefticofque Dei hoc facio declarari meruit.O felix Stabulaus, tanti ponti- **• In¬
ficis Remacli membra continens, cui ad tutelam loci ipfius ad junflus eft famulus
Dei Poppo, fcutum inexpugnabile contra omnes inlidiantes inimica, Non enim
accidentale nomen tibi, fedcffentiale adhalit tibi Stabilis laus, abjcfto vulgari
illo, ab ignorantia jprofeflo, Stabulaus; quia tibi Stabilis laus, perpetuo non
exftinguetur, ficut luminaria, cereorum brumali tempore flantibus ventis fub di¬
vo non quibant extingui, quando fufceptum eft corpus beati Popponis a Fratri¬
bus praefati loci.

58. Ego igitur Evbrhelmus, Altimontenfis abbas, hunc libellum politus Evcrhel _
in coenobio Blandinienfi, fcribendo fummatim perftrinxi; non ut omnia, qua; de mus vi ta¬
beam viro dicenda erant videlicet comprehenderem. Quem dum deferre ad lo- fai P tor •
cum memoratum difpofuilfem, focios itineris mei alfumfi in hoc tomello, 0 n u l-
p h u m monachum, qui in prafatiuncula hujus libelli fcriptus eft,&O du lfum
Capellanum Comitis Lamberti. Qui cum in via de vita & fpe futurorum fedulo
colloqueremur, frequenter etiam hunc libellum Odulfus [revolvebat mecum,
beatum beatificans virura,qui fic prsefentis faeculi evafilfet naufragium-Quid plu¬
ra f Tandem pervenimus Leodium, ubi tunc temporis fanili Lamberti martyris
recolebatur martyrium. Poft Miffarum follemnia inde digredientes, ut ad viri
Dei properaremus tumulum , Onulfus Odulfi confilio deceptus, recufat coeptum
iter peragere mecum , nefcio quid de viri fan6U meritis proferens ad alterum - A.
juntergo ambo: Iter perage tuum .* nos vero in fan£li Trudonis coenobio tuum. d«rea»n-
praftolabimur reditum. Ad hf c ego, eorum fidem infirmam confiderans, aio, eos tes puniun-
p^nitere in proximum- Et inde progreffus, ad beati viri tumulum pervenio, tur '
unius tantum con tentus confortio pueri-Extrahens ergo libellum de e jusgeftis edi¬
tum , non fine contritione cordis fuper fepulturam piiflinji Patris depofui. In cra-
ftinum vero ad comites mei itineris rediens, eos triftesmaftofque nimium repe-
ri. Nam alter perculfi equi fui damno graviter dolebat; Odulfus autem lurida
p.efte multatus gravius gemebat. Quem cum intuerer, primo exorfus ille .* Heu
me, ait, domine, cur tecum coeptum iter diftuli peragere ? Ecce nunc morbo
dyfenteri* , immo divina percultus virtute pereo. Quem blande leniterque con-
folans, hortatusfummonafticurafufcipere habitum. Pofthacabii: & ille non
longe poft obiit, exemplum fuse praevaricationis relinquens polleris, neprafu-
mant detrahere virtutibus viri DeiPopponis -

». t * .« «..» 3 hjc.‘.i w.iJtSK v..m■‘fcju* xJjjt.* » *•» » * V—» * - « « * - r.

VITA V- OLBERTI ABBATI S»ch

GEMBLACENSIS. ,^ 2 .

Ex libello de gejlh abbatum Gemblacenfium »
OBSERVATIONES P R JE V I JE.

i. EMBLAlCETfSE monafterium hoc foculo illuftravic (Ubertus, quartus ejufdem fo-Vit* feri-
V T ci abbas , cujus a&a excerpftmus ex libello de geftis abbatum Gemblacenfium, quem P 1 "*
tAcherius nofter tomo 6. Spicilegii evulgavit . Is porro liber in manu/cripto codice , ex [quo
erutus efl , Sigeberti Gemblacenfts monachi celebris nomen profert , quem tamen ejus au¬
siorem effe infitiatur Mherius : tum quod ipfe , inquit , libelli auSor Sigebertum tamquam
magifirum fuum laudet , & quidem jam e vivis fublatum : tum quod inter Sigeberti ope - £" tU j *
ra y quo quidem eo in libello ftngula recenfentur, nulla ipfius libelli mentio fiat. vero opus
iflud a Sigeberto inchoatum & a difcipulo ejus quopiam completum dicatur , obflat, uti contendit
vdeherius , quod auBor, eumdem ac certum feribendi modum ab exordio ad finem ufque
fervaverit. Verum ho r ationes tanti momenti aliis fortaffe non videbuntur, ut tituli y quem ipfe
Uber profert y auftoritatem valeant elevare. Troterea hunc effe Sigeberti fetum perfundere vi¬
detur ipfa Sigeberti auStoritas , qui in fine libri fui de feriptoribus ecclefiaftieis inter alia opera
a fe elucubrata libellum de geftis Gemblacenfium abbatum recenfet: in libeHo autem quem
Acberius edidit, nihil habetur quod Sigeberto non poffit tribui , poter pauca, quo ab aliquo
ex ejus difcipulis adjeBa dici poffunt. Et quidem nemo fibi facile in animum inducat , quem-

Digitized by ^.ooQie

V ITA

Monaft. S.
Jacobi Leo-
dii conftrai-
tor.

A Wolbo-
done perfi¬
citur.»

ANN.CH .piam e Gemblacenfibus librum edidiffe de Gemblacenfium abbatum geflis > eodem ferine tempore,
1048 quo Sigebertus in eodem rnonafterio pofltus opus ediderat de eodem argumento, & fub eodem ti *
14. JuL tuloi & id abfque ulla Sigeberti operis fafta mentione. Hac furit in utramque partem argumen¬
ta : quod vero quifque melius judicaverit, id /equatur.

Trater monaflerium Gemblacenfe , de quo fuftus a 3 um efi S oculo fuperiori in Pka beati
Cuiberti primi ejus conditoris, Olbertum adificando rnonafterio faH&i Laurentii apud Leodium ope¬
ram fuam contuliffe objervat Algidius Aurea vallis monachus in notis ad ^Anfelmum Ldodien-
fem , apud Chapeavillum tomo 1. de epifcopis leodicnfibus. Monaflerii vero fanfti Jacobi inejuf-
dem civitatis fuburbio primus abbas inftitutus fuit. Huic autem coenobio conftruendo occafibnem
prabuit bellum , quod his temporibus inter Baldricum Leodienfem epifcepum & Lambertum Comi¬
tem Lovanienfem exarferat. Etenim cum ob fuorutn eadem gravi marore premeretur Baldricus,
confilium a Johanne quodam epifeopo Balo accepit ecclefiam aliquam eonflruendi, quod boc pio
opere plus fuorum quieti confuleret, quam fi eorum eadem novis cladibus ulcifceretur. Taruit
amici fui conftlio Baldricus, atque anno 1014. ut feribit Sigebertus ipfe in Chronico, in infula
Leodicenfi coenobium fandi Jacobi apofloli fundavit. Anno vero 1016. ut habet Lambertus
Parvus, bafllica fundamenta pofuit, & quidem 17. Kal. Medi, fi Algidio de Aurea valle cre¬
damus. OSavo autem Idus Septembris ejufdem anni cryptam in honore fanfti Andrea conftru-
&am dedicavit , in qua pofl mortem , qua anno fequenti, id efl 1017. contigifie memoratur,
fepultus efl , cum ecclefia nova adificium ad feneflras ufque perduxiffet.

3. At Baldrico dtfunfto, nemo ecclefia perficienda manum admovebat, ita ut jam effet, in¬
quit Algidius Aurea-vallis , locus fandi Jacobi oblivioni & negligentias traditus, nec effet
qui arcem ecclefis fandi Jacobi imperfedam confummaret, donec Baldrici fratres Henricum
imperatorem tunc forte Leodii agentem addffent , apud eum de negleBo rnonafterio conquefluri.
Locum enim fiatim invifit Auguftus, ac Vvolbodoni, qui Baldrico fuerat fuffeftus, monaflerium
perficiendum commendavit: quod Ule exfecutus, Olbertum eidem loco profecit, ut narrat Reine-
rus. Parvo tempore Pvolbodo ecclefiam perfecit, & de bono illius adminiftratore follicitus fuit.
Comperta fiquidem bona fama domini Olberti quarti abbatis Gemblacenfis, viri prudcntiifi-
mi & religiofi, habito cum fuis maturo confilio, deliberavit locum ipfiuS ejus committere
providentiis: ipfum enim dominus Baldricus promoverat ad regimen Gemblacenfis ecclefia?.
Quod ille,diq ; multumque reludatus declinavit humiliter, ac vix tandem fufeepitobedienter,
& viginti odo annis exfecutus eft prudenter. Deinde fubjicit quid in eo rnonafterio praftiterit
Olbertus . vEdificato clauftro cum officinis neceffariis, colligens hinc inde viros bene diredos
ad normam difciplinx regularis, & maxime ex dilciplina abbatis Richardi, conventum mo¬
nachorum ibidem adunavit , & quoad vixit , locum ipfum una cum Gemblacenfi mo-
nafterio ftrenuus gubernavit, &c. Hac fuere percelebris manafterii fanSi Jacobi Leodienfisinitia,
quod hodieque fubfiflit. Ejus abbatum catalogum edidit Fifenus ad diem 14. Julii, inter quos
multi fuere virtute & regularis difciplina fludio illuftres.

4. Ceterum Jahannes epifeopus , qui, ut diximus, Baldrico adificandi monaflerii confilium de¬
derat, in eumdem poflea locum fe recepit; quifnam vero ille fuerit, aut cui ecclefia perfeBus,
nobis omnino incompertum efl. Refert Algidius monachus Aurea vallis apud Chapeavillum to¬
mo I. de geflis pontificum Leodienflum, hunc Johannem appiime in piBura verfatum, accerfitum
ab Ottone III. imperatore fuiffe, ut capellam "Palatii Aquifgranenfts variis pifturis exornaret,
cum antea nondum eo in loco piBura ulla haberentur. Certe aliquot ex ifto piBore tabellas fuo
adhuc tempore fuperfuiffe teflis efl idem aufton unique ex illis verficulusifle appofitus legebatur.

A patris nido rapuit me tertius Otto.

Alter priori adjcftus fle habebat.

Claret Aquis, fane tua qua valeat manus arte.

J ohannes poflea ab Ottone epifeopatu in Italia donatus dicitur, qui cum in patriam remearet, a
Duce provincia, quod ejus filiam in uxorem fibi oblatam accipere recufajjet , fedt fua privatus ,
ad Ottonem redire coa&us efl, {ponte eligens exfilium , inquit Algidius, quam clericale offi¬
cium maculare. Ejus praclaras virtutes exponit idem auftor his verbis : Venerabilis Johannes,
lui gratiam nominis moribus iiluftrabat candidatis & pietatis fhidio. Hujus enim erat opus
prscipuum, jugi cuftodia tueri animum, afperos carni labores indicere, ad profectum vir¬
tutis femetipfum in dies excitare. Amor divinx fervitutis, quo fervebat plurimum, exclu¬
debat ab illo amorem rerum, nihilque commodius fibi aut carius quam frequenter orare,
frequenter pfallere, pari inediam, ampledi vigilias, ufuque bene vivendi diverfas patrum gra,

‘ tias promereri. Prster occultos interioris vitx adus , quid de dominies crucis vexillo quo
pedus armaverat, quid de felici pudicitix-loquor titulo, cui bonorum exemplo, ad cohiben¬
dum carnis & fauguinis aculeum ureretur cilicio ? Nec fcientis claritudo per litteras deerat,
nec ingenii acumen, habituque ipfo honoris videbatur angelici .... Quem pro fux vitx
merito idem Otto imperator non minus fe ipfo diligebat, eumque inter primos regis domus
habebat, & honefte tradabat: admonitionem quoque illius falutarem, qua increpabat regiam
poreftatem, de jullitia tenenda, de utilibus Reipublicx caufis, de lenitate erga fubjedos,
libenter excipiebat, eoque animum ab effrenata licentia frequenter cohibebat. . ..
in Johannes itaque pofl aliquod tempus in aula exa&um , ab Imperatore, non Baldrico, uti
S. incaute fcnpfit Algidius, fed 'Hotgero epifeopo Leodienfi commendatus efl. Baldricus nempe rnn
nifi pofl Ottonis mortem hanc fedem confcendit. Baldrico tamen in Tlptgeri locum fubflituto con -
junffijjimus femper fuit Johannes, qui etiam interfuit dedicationi crypta, quam ob acceptas ab
Imperatore fanfli Andrea reliquias in ejufdem apofloli honorem Baldricus exftruxerat. Deni¬
que

Johanne»

Bpifcopus.

Eminet vir¬
tutibus..

Sec edit
monaft.
jacobi.

Digitized by L.ooQie

V. OLBERTI ABBATIS. 525

que Jbh annes iit ipfum fandi Jacobi monaflerium , quod to confultnte conditum fuerat , fi recc- ANN.CH.
pit , ibique fato fundus fepultus eft. Ea de re iterum audiendus eft Algidius . Poft hac, inquit, addu- 104.8
tfus cft ibi conventu? monachorum de cenobio Gemblacenfi, adferviendumDeo, #apoftdo I4 . J nn .
ejus Jacobo, ub i pofieffiones & alodia eis pro poflcfuo idem Epifeopus fuffidenter dotavit, ubi
& primus abbas Olbertus, vir magna fandiptis 9c religionis luit. Eo tempore in pne&to ce¬
nobio fandi Jacobi converfans Johajjnbs epifeopus, vitem ducebat angelicam, lediooi& ^
orationi vacans, qui vocatus a Domino, irt fene&ute bona viam univerfx carnis ingreflus eft, ftpcUturi
fepu {tufque eft in praefata ecdefia fandi Jacobi , in finiftr* par» ejufdem ecdefia juxta al¬
tare fandi Lamberti martyris, ubi fupef fepulcrum ejus hoc cxafltum eft Epitaphium.

Sta, lege quod fpedas, in me pia vifcera ftedes)

Quod lum fert tumulus, quid fuerim titulus,

Italiae natu pollens & pontificatu,

Johannus fugio, pulfus epifcopio,

Deftinor hic oris, exful nullius honoris.

Urbs pia Leodium commodat hofpitium.

Qua probat arte manum, dat Aquis, dat cernere planum,

Pida domus Caroli, rara fub axe poli.

Jacobe Jufte, tui memor cfto fidelis alumni,

Hxc fit ut aula tibi condita, confului.

Dida ferunt patrum, fignis hoc glorificatum
Corpus translatum, ter & hic meruifle fepultum.

Qua die ille venerabilis obierit , ignoramus . E\us elegium ex Mfilmi & ALgidii verbis contexuit
Banholmaus Fifenus , quod in parte a. Paralipomenon ad Flores ecclefia. Leodienfu retulit. Sei
jam ad Olbertum recurrat oratio.

6. Paria reliquit ingenii fui monumenta Olbertus, qua ei inter fcriptores Ecclefiafticos locum oiberti *-
meruerunt. Ipje enim, ut ait SigebertUs cap. 142. humans & ecclefiaftics (cientis ftudio & pufcula.
religionis fervore infignis nomen fuum aternavit, vitas fandorum; Patrum defcribendo, can-

tus in honore Sandorum componendo, &c. Eadem feme habet Trithemius , qui eum Alber-
tum appellat. Miraus in fcboliis in Sigeberti Catalogum, Olberto tribuit Hiftoriam veteris &
novi Teftamenti, item vitas aliquot fandorum; in his » vitam fandi Veroni coofeflaris, ut
habetur infra in vita , rogante Raginero comite Hannonis, editam quam ait reperiri mfEtdifcipid*
Montibus apud Francifcanos in Annalibus Jacobi Guifii & alibi. Inter celebriores Oiberti di -
fcipulos , fuere Mafcclinus ftve Myfac , ejus proximus fuceeffpr , ac \Fulcumus ejus frater , qui
a Topponc Stabulenft abbate \Abbatia fandi Vincentis Mettcnfss prafeUus eft. His adjungit au-
dor fiu continuator libelli de geflis abbatum Gemblacenftum , Lietardum , fcptmttm ejufdem Ub
ci abbatem , ac Guiricum feu Quirinum monachum per quem, ut ibidem legitur , & per eos
quos inftruxit, ex tunc & nunc, eruditos viros habuit ecdefia noftra, fcUicet Gemblacenfss.

Haud dubium quin iifdem quoque annumerandus fit ipfimet Sigebertus , qui Lictardo abbati , a
pueritia per Olbertum eruditione inftituto, diu conyixiffe dicitur. Uluflris cjl inter Oiberti di-
fctpulos Burchardus Vvomacienfis antifles. Hunc Trithemius & poft eum Miraus ac alii recen-
tiores afferunt Lobi is Olbertum habuiffe magiflrum , priufquam ex hoc camobio ad ecdefia Vvor-
macienfts regimen affumcretur. ^tt continuator Fulcuini libri de geflis abbatum Lobtenfium fcri-
bit y Burchardo Canonico Leodienfipoflea Vvangionum epifeopo Olbertum praceptartm a Baldri-
co Leodienfi epifeopo datum fuiffe , quod certe magis convenit iis qua dicuntur infra in vita
Oiberti numero 3. Sigebertus in Chronico ad annum 1008. teflis eft, Burchordum allaborante fi-
bi Olberto canonum collcWonm edidiffe . Hac funt illius verba : Burchardus. fit Wor-
roacenfium epifeopus , qui in Scripturis ftudiofus magnum illud canonum volumen edi¬
dit, feripturarum fententiis undique compilatis defloratum , collaborante fibi in hoc magi-
liro fuo Olberto. abbate, viro undecumque dodiilimo. In Catalogo autem firiptorum ecclefia-
fticorum capite 142. jam laudato , eo maxime Olbertum nomen fuum sterna Qcfcribit, quod
Burchardus epifeopus Wormacienfis ejus magifterio ad hoc eft provedus, ut ita eccleuaft>
cs utilitati intenderet, & ejus ftudio, ore & manu illud magnum canonum volumen ad
communem omnium utilitatem ederet. Hac canonum colledio fiu , ut Vocari filet* Decretum y
'uiginti libris conflans x non fimel cum aliis ejus opufculis edita pra omnium manwus habetur .

.Ad ejus calcem habentur canones concilii Salegunfiadienfis anno 1023. habiti , cui Synodo
cum ceteris interfuit Burchardus. Ejus autem vita ab au&ort aquali deferipta , Decreto pra-
mittitur m editone Colonienfi . De Burchardo agit Baronius ad annum 102 6. quo ad fuperos
abiit. Memori* ejus in Fafiis Bencdtfflms recolitur die 20. Augufli.

7. De amo Oiberti extremo nulla difficultas’,, diem vero affignat Menardus 3. Idus Julii fed
pravalere debet auSoritas feriptoris vita abbatum Gemblacenftum , qui ejus obitum ad Cultuj *
diem fiquentem revocat. Hullo unquam publico cultu donatus fuit Olbertus t ejus tamen fanSita-

tem pajfim laudant etiam ipfius avi fcriptores ; quem fands memoris virum appellat Sigeber¬
tus , ftve auftor ex qua ejus vitam excerpfmus, & ipfe Sigebertus ad annum 1012 . de eo fip
habet i Olbertus noftra,Gemmclacenfis fcilicet, ecdefia ordinatur abbas, vir moribus, reli¬
gione, gemina (cienda, bonis dodifque viris aut conferendus, aut prxferendus. jd armum
1027. eumdem mttr abbates nominabiles quorum opera religio ecciefiaftiCa florebat , recenfud ;

Denique hac habet ad annum 1048. Viri religioh &illuftresfanditate in Chrifto dormiunt,

Odilo

Digitized by

Google

ANN.CH.
1048

« 4 - J«l.'

Olbertus

lobienfis

monachus

Burchardi
epifc. magi?
fter.

5»< _ v i. V a l % '

Gdilo abbas. Cluniacen^,;. Ibppo Stabulenfis, Quato epifeopus Legiepfis, & Olbertus
1 sA WOijfe MBMORli* abb?s Gemrnelacenfis. Continuator Fulcuini de geftis :abbatum lobietk- ‘
fiam fcribie 4i annum 100.7. Qlbertumiat moni^crio fandi Jacobi in fandi cate & juftitiade-
vfanQtam ita ante ^Itaris gr^bft ‘fepultum, fuifle. Quibus omnibus, uti licet conjicere, permo-
ptsHuga Memrius Olbertum, bea,u titule donatu# in Martjrolqgio BenediSfcno infemif tertio,
Idus Julii, bis verbis: Leodil in coenobio fandi Jacobi, depofitio beati Olberti abbatis ma¬
gnae fandftatis & dodrinat viri Ejus elogium fub eodem titulo habet Bucelinus in Menologio
tdiftino, ad eumdmdicm>$ed Fiftnus in Floribus Ecclefia Leodienfis eum abfque ullo ad •
juttfp, Olbertum fimpUojfer appellat. De eodem agit etiam Odiraus in Originibus Bcnedi&wsf
& /Egidius monachus ^iurea vallis apud Chapeavillum , ubi tpfum magnx fandintis & Re¬
ligionis abbatem nuncupat. 7{obis tamen fatis yifitm efi Veper^dem appellare, donec alius ei
titulus db Ecclefia decernatur.' -

IN CIPIT VITA.

I.T 7 1 RluiKus jurfidi* poftquam annos plufquam vinginti tres fub nomine
Tv Paftora litatis egit, prima Junii vita deceflit, 8c in ecclefia fan&iPetri|
juxta praedecefforem fuum Herivvarduip tumulari meruit. Sed mjferaforDo¬
minus cito ocu|os mifericordiae fuae aperuit, & interventu, ut credimus fer vi fui
Vvichberti*, dignum domui fuae difpenfatoreoi providit. Revera, inquam,
mifericordiam casli diftillaverunt, cum Olbertum nobis quartum abbatem r
fubftituidelegerunt. •' "

2. Is in confinio Sattiblenfis b pagi villa, quae Levarda vocatur,natus eft, pa¬
rentibus quantum ad faeculum non infimis, quantum ad Deum religiofis, In cce-
Dobio Lobienfi a puero in difciplina monaftica regulariter nutritus , &in ftudiis
Scripturarum apprime eruditus, ex proveftu fuse indolis monftrabat qualis eflet
futurus. Hic Ubi ex ore Herigerl c Lobienfis abbatis, viri fuo tempore difertifli-
tni,aliquid de feptem fapore artium bibit, fitim ftudii fui exftinguere non. potuit;
ideo um aliqu? in frfentia artium egregie prae ceteris valere audiebat,ftatim illuc
voiabat^&quanto amplius fitiebat,tanto avidius de fingulorumpe6iore aliquid.de-
le&abilehauriebat.NS & Parifiis aliquamdiu apud fan£li Germani operam ded jt,
&ftudio,&fan6lae quge ibi fervebat religioni. Apud urbem Tricafliuam triennio ,
Ruduit^ ubi grata vitae, & multa ab aliis didicit, & prudenter alios docuit. Sed neo
Je u l b** T i Carnotenfis epifeopi eupafubterfugit audientia, quem peritia libe-
xalium artium tota Francia praedicabat. At poftquam, ut apis prudentiflima,
per florea-rura exercitus, Uquido dq6trina; ne6iare eft diftentus, ad alvearium
coenobii fui eft regreflus , ibiqtre vivebat religiofeL

j.Eatempeftate BuRCH arijus quidam in Vvormacenfi civitate datus erat
epifeopus; vir cum epifcopali hbnore non indignus, tum pro juvenilis aetatis
fervore litterarum ftudiis opportune intentus. IsB aldrico juniori Tungrenfiu
epifeopo fiduciabter mandat [ ejus nempe contubernalis & amicus uj palatio Re¬
gis fuerat] tjt fibi aliquem litterali fcientia praeditum dirigat, cujus ope Sc do&ri r
na ipfe in eruditione Scripturarum proficere valeat. Quis tanto viro mitti di¬
gnus effet diligenter quaeritur, & tandem ad boc nulfus Olbertorf magis idoneus
invenitur , &bona omnrum de eo aeftimatione ad urbem Vvangionum dirigitur :
honorifice ab Epifeopo fufeeptus, magnam cum eo familiaritatis gratiam eft a-
deptus. Epifeopus nobilis & potens non dedignatur fe fubmittere ad formam
difcipuli; monachus humilis & peregrinus non timet tanto viro operam exhibere
magiftri. Et revera neceffarium illi erat, ut politus efTet ad unguem multipli¬
cis do6Vrinae artificio,cu jus laus & aeftimatio pendebat a tam fapientis^iicipuli fubr
tili judiciov Quantum autem vir tantae auftoritatis ex Olberti doflrina proiece- "
rit, ex aftibus ejus aeftiniandus erit, de quo fatis conflabit, quod illa aetate in Scri¬
pturarum eruditione unice claruerit: quod vel in hoc fatis probari poterit, quod 1
opus fan&ae Ecclefia nimis utile elaboravit, dum 01 bertodi 61 ante & magiftran-
te, magnum illud Canonum volumencentonifavit, &quafi colleflis floribus 6-',,
mniformis generis de prato Scripturarum, coronam pretiofiorem auro &; topafio
in edito Ecclefia collocavit.

; - ... ■ 4. Epifco-

* I 1 ; eft buibertus prirnuj loci abbas, cujus Vitim habes S*cuIo procedenti editam, pag. i??.

0 Miratus in Scholiis ad cap. 141. libri de Scriptoribus ecclefiafticis Sigeberti, Olbertum ait natum
in villa Ledern a, Sambrenfo pagi confinio.’ . ,

e Herigerus abbas celebris obiit anno iqo/. Ejus (cripta receufct conxinuator libri dc geftis abbaturp
Xaubienfium, tomo 6. Spicilegii Acheriani.

d De hac re vide obfervatione» huic Vita; prxvias num. 6.

Digitized by

Google

V. OLBERTI ABBATIS. 527

4. Epifcopus pbi votis fuisfatifa&um effe fenfit, Magiftro optionem obtulit, ann ch.
utrum mallet fecum in honore & amicitia remanere, an ad fuos repatriare. Ille 1048
elegit repatriare, quia placuit Deo ita pro nobis difpenfare. Ergo cum gratiarum * 4 ' J uI -
a£lione epifcopo Baldrico remittitur, eminentia ftudii & religionis ejus pr*dica- fi* abbas
tur, & ne vice fui labori fruftretur, afleftuofiffime ei commendatur, Cum ergo
locus Gemblacenfis vacaret paftore, BaWricus epifcopus follicita cum fuis agebat
deliberatione, quis dignus cffet hujus Paftorali tat is,curam fufcipere, Ad fum-
mum placuit omnium lententi», Olberto gemina fcientia adornato hunc locum
prae omnibus competere. Igitur ab Epifcopo, cum <»Ingobrando abbate fod,
accerfitus * Dei & omnium judicio ad regimen ecclefi» eft ele&us, & per manus
Ingobrandiabbatis Godefcalci archidiaconi illuc eft deftinatus, Gemblacenfes
ut audierunt inconfultis fibi Abbatem mitti, ftulta rufticitate, epifcopali digni¬
tati, immo Dei ordinationi voluerunt obniti.-nullam volites ei exhibere fubjeftio-
nem, cujus dolebant fine fua voluntate &; confilio fallam effe ele&ionem, Stulti
& casci non intelligebant melius fua fpe a Deo fibi confuli, Reliquum diei cum
nofte fuperveniente in hac rebellionis obftinatione confumtum eft. Mane fa£lo,
clarorum virorum qui legatione Epifcopi fungebantur emolliti confilio, quam¬
vis inviti deftiterunt ab aufa temerario, vix tandff addufti fubmittere manus Ab¬
bati a peo falutis fu» caufa ele£lo, Hoc fa&am eft anno 1022. confecratus eft au¬
tem undecimo Calendas Qftobris«

5» Adeptus ergo curam paftoralitatis, non fegniter laborabat nomen Abbatis Pii At>b»m
faftis implere, & cum initio occurriffet ei magn» rei prasftandae difficultas, quip- ,nunta oblt ’
pe cum exterius ingrueret gravis rei familiaris tenuitas, interius autem horreret
grandis irreligiafitas, non facile memoranti credas, quam brevi 8c facile optata
e i arrifit profperitas, nam & prudenter cum indifciplinatos mores eorum corri¬
geret, pravas eorum vias, quibus illicite vagabundi aberrare folebant, fpinis
regularis difciplins fepiebat: deinde vias re&itudinis quibus ad vitamincedere
deberent, eisoftendebat. EtdoftusquodPaftorpaftorumcommineturpaftori-
bus, qui femetipfos & non gregem Dei pafcunt, qui cum aufteritate & potentia
eis imperant, & nulla paternitatis affe£tione eos ab erroris devio revocant, nec a
malo dolentes liberant; quod infirmum erat alligabat,quod confra&um erat con* ,

folidabat , quod perierat requirebat : & exemplo e vangelici Samaritani , ulceri* 4.
bus eorum vinum feveritatis, & oleum pietatis infundebat. Nec eum fpes fefeh 10 ■ ^
lit •• non enim prius deftitit quam accepto ventilabro diferetionis, qu» mater eft
virtutum, paleas vitiorum de area dominica excuffit, & grana virtutum in
horrea Dei, in pe&oribus fcilicet fidelium, purgata recondidit. Nec hoc fa¬
tis effe vifum eft bonae ejus intentioni femper in anteriora tendenti; fciens
quippe quia otiofitas inimica eft animae, fuos jam fatis imbutos fan&areligione ,
ftudiis etiam litterarum docuit ftudiofe infiftere, ut dum perfemitas Scriptura¬
rum oculis atque animis relegerent Patrum veftigia , fcirent indubitanter eorum
cavere avia, &ad viam veritatis fe&andam nulla paterentur offendicula.

Itaque dum pr»ter illa qu» extrinfecus erant, urgeret eum inflantia illa Poffeffionet
quotidiana, fcilicet animarum fibicommiffarumfollicitudo continua, bonae e jus monafteria
voluntati cooperabatur utrobique divinitatis omnipotentia.Si quidem poftquam «<l nirit •
interius vis divini amoris & fervor religionis recaluit, mox exterius ex bono re*
rum proventu, exuberavit rei familiaris opulentia. Quapropter vir Deo devotus
Olbertus in bonam fpem addu£lus,fucceffus urgere fuoscfpit inftantius,& videns
monafterium cum officinis fuis monachic? habitationi minus effe habile,quod pro
fua brevitate fibi difplicebat, & quia nulla decoris ornatum erat venuftate / fpc-
rans de Deo qui dives eft in mifericordia,anno pr»lationis fu» primo,novae eccle-
fiae coepit ordiri fundamenta. Videntes autem Chrifli fideles in dies proficere il¬
lum,voluntaria fuccurrendi ei oportunitate ejus animabant animum. Baldricus
fiquidem epifcopus gaudens fe non effe fruftratum de Abbatis a fe ele6li bona »-
ftimatione,totum fe transfudit in ejus dileflione, & ecclefiam in Banechim, &
novellam ecclefiolam in Heis,decimam quoque in Bermiffen in Sombrefia Gero-

bla-

. . _■ ..- ■ > . .—'

• Ingobardus Hengeri lucceflor anno iordinationis fu* a VVolbodone epifcopo Leodienfi ex abbatia

ejicitur, quam ille Richardo Abbati Virduncnfi reformandam commiftt. '

Digitized by ^.ooQie

ANMCH.

IO48

>4- Ju|.

JU/. S, Si¬
mii. e . 41.

Wolbodo-
nis privi¬
legium pro
Gembla.
cenfibus.

528 V r T A

blacenfi tradidit ecclefiae. Eodem quoque tero porc commiffa pugna in Florinis a ,
inter Lambertum Comitem filium Ragineri Longi-colli, & Godefridum Du¬
cem, cum Lambertus ibidem gladiis caefusaccepifset vitae finem , conjuxejus
.Gerberga nobilifsima, peccatis viri fui compun&a , cum animae ejus abfolutio-
nem&requiem quaereret per eleemoofynarum remedia, voluit ut ecclefia Gem-
blacefisjcujps ipfe Comes defenfor fuerat,debita animae ipfius perfolveret jugiter
orationum munia.Unde falubri confilio accepto,annitente filio fuo Comite Hen-
rico , feudum proprietatis fuae , quod Tortoia vocatur, in parochia Baufcui, tra¬
didit Gemblacenfi loco. Et quia ipfe Comes infra parochiam Gemblacenfem ha¬
bebat aliquot manfiones jure beneficii regia manu collati, in viculo Egneis di£lo,
fa£lo iterum juftae commutationis ratiocinio, Tortofam ipfe recepit, & ad jus be¬
neficii fui tranftujit: Egneis vero proprietati ecclefiae Gamblacenfi tranffcribi
fecit quod vicinitatis opportunitate utrique parti magis commodum fuit. Quod
ne quis pofterorum auderet convellere, corroboratum eft regiae manus au&orita-
te. Abbas Olbertus gaudens quia per auxilium bonorum virorum, labori fuo bo¬
num proventum Deus inferebat, adaugenda fratrum ftipendia, quae nimis te¬
nuia erant, animum intendebat; & fciens monachorum effe ut labore manuum
vivant ex Patrum & Apoftolorum exemplo, continuato cum fratribus labore,
fecundum quod neceffitas paupertatis exigebat, & voluntas obedientiae fuadebat,
in opportunis fupradiSi praedii locis faftis aeftuariis, vivaria ad recipiendos pifces
conftruxit, quod fratrum ufibus fatis utile effe providit.

7. Succeffor Baldrici ^Vvolpodo, quia omnino deditus erat fan&ae religid-
nisftudio, Olbertum abbatem religiofius ceteris vivere libenti accipiebat ani¬
mo , & eum dignatus fuo latere & auricula, eum contendere fua provocabat gra¬
tia. Unde quod ei primum occurrit, quae anteceffor fuus illius gratia ecclefia:
Gemblacenfi tradidit, fuae ftipulationis au&oritate confirmavit. Infuperipfam
ecclefiam Gemblacenfem immunitatis libertate donavit, & hujufmodi ar£le tefti-
monio pofteris fervanda affignavit: ;

. ,, Vvolpodo Dei difponente clementia,fanftae Leodicenfis ecclefiae epifcopus,
omnibus in Chrifto pie vivere volentibus. Unicuique Chrifti fidelium fcimus
3 , omnimodis effe elaborandum, ut promereri poffit gratiam fanftorum.-quia fic
„ tam propriae fragilitatis, quam daemonis, & hujus mundi concutimur flu&ibus,
3, ut nonnifi eorum freti patrociniis fubfiftere polfimus. Unde fan£ti Petri Apo-
3, ftalorum principis, fan&ique Exfuperii martyris, aliorumque fanflorum pa-
3, trocinia,quo potui modo,quaerere deliberavi, quae & omnibus tam praefentibus
3, quam futuris notificaredifpofui. Anteceffor meus Baldricus, divino & ipfe
3, ta&us fervore, quamdam ecclefiam in Ba vechum Gemblacenfi dedit ecclefia:,
3, in honore fupradi&orum dedicatae. Dedit & decimas quorumquam, quaequi-
„ dem in filva Sombreffiae di£la ejufdem Gemblacenfis ecclefia: fariebant, quae-
3, que nulli antecefforum alicui parochiae afsignaverant.Et hfc quidem fub tefti-
3, monio teftiu idoneorum praediftae ecclefiae contuli t, fed chartulam traditionis
3, morte praeventus non fecit: in qua facienda volens me facere participem ejus
3, eleemofynae, praedi&um donum fub chartulae forma confignavi. Addo & aliud
„ donum ex parte noftra ,quod omnibus volo effe notum. Inftru&u noftro Abbas
3, & Congregatio praedi&i loci ecclefiam novam aedificavit, juxta quam antiqua
3, relifta, quia erat parvula & cito lapfura, clauftrum& omnia tranfmurare cu-
„ ravit. Sed his quandoque faftis timent circuitionis obfonia ab ecclefia antiqua
„ exigenda effe ab Epifcopis futuris, ea fcilicet occafione quod monafterium de-
„ fierit ipfa effe. Cujus rei rationem diligenter inveftigans, cum multis comperi
3, ab ipfa ecclefia Gemblacenfi fervitia aliqua data non fu i fle,circuitionis fcilicet
„ jure 3 antecefforibus meis, ex quo eadem abbatia munificentia Regis fubje£la
„ eft fedi ecclefia Leodicenfis. Hanc antecefforum meorum ecclefiam in futu-

,, rum

'd Hanc Lamberti Lovanienfis Comitii cxdem refert ad annum 1014. Sigebertus in Chronico, ubi no¬
tat Lambertum folitum fui de geftare philaderium in quo fecrx Reliqui* fandorum continebantur , quo¬
rum patrocinio femper fuerat invidus» at.exfiliente e collo phyladerio ftatim peremtum fnifie fcribit. Cer¬
ee oltm Imperatores 8c principes femper fecum facras reliquias deferri curabant.
t Beati VVolbodonis vitam edidimus fiipra ad annum ion.

Digitized by

Google

(

V. OLBERTI ABBATIS.

5 2 P

ruta decernimus confervandam; fcilicet ut ab eccleiia Gemblacenfi,falva tan- an.chr.
n tum ordinatione pontificali, fervitutem requirant circuitionisnullam, fecu n- 1 048
„ dum fandorum Canonum inftituta permittant monachos ducere vitam quie- Jul -
„ te: ut tam pro nobis quam pro ilii§ orationibus vacent in tota ipioxum vita,

„ Ego V volpqdo epifcopusnomine &; opere,, fubfcripfi,& confiripa-
,> vi,

8. Baldricus faepe fupra nominatus epifqopus, 'cum retributore omnium Deo oibertus fi.
faciens commercium proficuum, fibi elegit deperituris aeterna ab eo mercari,

Ideo eum adoptans heredem, patrimonii fui monafterium in honore fratris * Do- dicenGs.
mini fundavit in infula Leodicenfi, ac portionem fubftantia? temporalis, quae ex * s ’ Jscob ‘*
multa copia nobilium parentum fuorum eum contingebat, delegavit ibi, fed im¬
maturo raptus funere, non potuit in hoc vqtjs fuis ad plenum fatisfacere: cujus lo¬
ci providentia, quia nulli adhuc affignata erat, ad manum folius Epifcopi fpefla¬
bat , Unde fucceffor Baldrici Vvolpodqj>ie follicitus, habito confilio cum fuijs fa¬
miliaribus,deliberavit locum prudentiffimi abbatisOlberti committere manibus:
quod ille diu multumque reluftatus declinavit humiliter,ac vix tandem anno Do¬
mini millefimo vigefi rao-primo fufcepit obedienter exfecutus efl; vigjnti-o&a

annis prudenter. Nam aedificato clauftfQ cum officinis fuis, prout patiebatur op¬
portunitas temporis, colligens hinc inde viros.bene dire&os ad normam difcipli-
nae regularis, & maxime exdifqiplinaabbatis Richardi, qui tunq temporis ubi¬
que praedicabatur in fervore fanftae religionis; primus illic propofitum monachi¬
cae prqfeffionis inftituit, & quoad vixit, locum illum ad laudem Dei St homir
numftrenuiffime gubernavit,

p.Nec minus infiftens concepto operi Gemblacenfis ecclefi?,quidquida femet-
ipfo omnimodis laborando poterat extorquere, totum fatagebat expendere in ecclefiam
utilitatem rei ecclefiafticse, unde ad tam promtum bona? intentionis affe&um fub-
miniftrabat divinitatis gratia optatura effe&um. Siquidem arridente fibi multo
fucceffu profperitatis, maturius fua fpe vidit confummationem coepti operis, in¬
fra triennium fere aedificata ecclefia cum utenfilibus fuis, conftru6to ettam cla,u-
ftro cum officinis fuis,& quod magis ei erat in voto,jam ad plenum fervite ibi fan-
£fae religionis ftudio, literalis quoque fcientiae non mediocriter vigente exercitio.

Ipfe nullam paene nec curis animi, nec labori corporis laxans quietem, femper
tendebat ad operis confummationem. Ita omnibus apparatis ex voluntate, de¬
dicationem illius ecclefia; celebrari fecit,maxima omnium vicinorum alacritate,
aDuRANDQtf venerabili Leodicenfmmpraefule 8. Calendas Augufti, anno
lozz. Nec multo poft oratorium fan&i Pauli, fi tum infra clauftrum, fexfo Ca- Qu* • Du-
lendas Junii,afuccelfore DurandiREGi nardo dedicari fecit, apud cujus ani- “" d r odedl *
mum,maximum amicitiis locum obtinere meruit.Poftea etiam conftrufto duplici
oratorio, inferius fcilicet inhonore fan&i Johannis Baptift* & Johannis Evange-
Itftf ,fuperius in honore fanfli Michaelis archangeli & Stephani protomartyris,ab
eodem Reginardo dedicari fecit fecundo Idus Augufti.Corpora etiam venerabilis
& Deodigni fundatoris noftri Vviberti, & trium praedecefforum fuorum Erluini,
Herivardi & fecundi Erluini , in hanc cryptam reverenter fecit tranfporr
tari.

10. Idem fidelisdilpenfator & prudens, quia quaerentibus primum regnum Cum r«n.
Dei & juftitiam ejus,etiam necelfaria corporis in tempore funt ad jicienda; labo- fanillurcm
rabat omni qua poterat inflantia , undecumque, annuente fibi Deo, acquirere
praedia, ut dum eis pro facultate loci externa fuppeterent, ipfi fine murmuratio-
nis impedimento, tranquillius & expeditius Deo defervirent. Difpofita itaque
ordinatius folito re familiari, ut abfque typo & mora,conftituta fratribus ftipen-
dia poffent fuppeditari,quidquid excrefcebat ad utilitatem pofterorum expende¬
re fatagebat, fciens quia quidquid fupererogaret, a vero Samaritano Deo>qui cu-
ftodit Ifrael,reciperet: nec enim labor fuus ceffavit ,'quiatamdiu laboravit,donec
res ecclefiae quas tenuiffimas invenit, non parum iugmentavir, & ut ita dicam
AZtaSS.O.B.Tom^VIII. Ll paene

» Huic Durando tribuebatur Epiflola contra Berengarii errore,, ad Henricum Francorum regem , fed
perperam: quippe qui anno 1024. ante natam Bereiigarianam liserefim obiit , & etiam antequam Henri-
cus regnum iniilTet: hanc antem epiftolam a Deoduino Leodienfi epifcopo fcriptam fu i fle probatur in to¬
mo 4. Analeftorum.

Digitized by v^iOOQLe

< 4 - Jal.

*/. Et Re-
t uinus.

Pauperes
tempore (i-
mis alit.

530 VI TA

ann.ch. paene duplicavit. Interdum autem dato pretio, undecumque poterat fideliter
1048 emit, aut fud labore, devotione fidelium pro falute eorum ecclefiae noftrse tradi
obtinuit; quae diverfis locis a diverfis perfonis, diverfis ratiociniis undecumque
corrofa fuerant ; quae quia numero funt plura, fed quantitate parva, & redituum
aeflimatione non adeo magna, anobis fubmimero perftringi non poffunt omnia.
Hujus etiam tempore, Hubetho Heribrandi filius, domini Vviberti ex forore Re-
nuide nepos, tadus amore pietatis & juftitiae, annitente fibi Gudetha fua nobilif-^
fima conjuge, reddidit ecclefiae noftrae partem, quae fibi cefferat ex medietate, a
patre fuo Heribrando nobis direpta violenter & iqjufte, monitus exemplo fororis
fuae Richeldis, quae, utfupradiximus, partemfuamretulerat, adjuttaspreces
ecclefiae Gemblacenfis. Hujus etiam Hubethonis filii, Hubertus fcilicet Tretui-
nus *, tertiam partem de villa Pricen ecclefiae noftrae tradiderunt. Idem dominus
abbas Olbertus alodium in villa Mafau & in Bietrinis dedit, &c.

11. Quid autem dicam ? eo tempore nimia annonae caritas totam profligavit
Galliam, anno videlicet 1043. tam fibi a Deo in faciendis eleemofynis cumula¬
vit gratiam , quam apud homines in auda ecclefiaftica refibi acquifivit gloriam.
Quafi enim alter Jofeph praeficiendae tadus gratia, frugum ubertate fuperioribus
aiiriis fua repleverat horrea,de quibus pauperum fuorum in tempore relevare pe¬
nuriam parabat Dei providentia. Et cum mu lti alii dudi avaritiae fpiritu, alio¬
rum inopiam ad fuum verterent commodum,pofthabita mifericordia pauperum,
dum fua aut tenacius fervant, aut vendunt carius; hic nec-fua fibi fervare per te¬
naciam , nec aliis vendere voluit per avaritiam, led ipfius Dei creditor effedus,
coepit efle laudabilis ufurarius. Nolens enim parce leminare, ne & parce mete¬
ret, feminabat in benedidionibus, ut de benedidionibus meteret vitam eter-
nam: & quia hilarem datorem diligit Deus,non ex triftitia aut ex neceflitate elee*
mofynarum implebat opus, fed pietatem mifericordiflimi cordis oftendebatex
hilaritate vultus. Praeter illos enim, qui fingulis horis euntes & redeuntes de x jus
participabant benedidione, non piucosdomefticos ecclefiae, ut dignum erat,
fuftentabat de penu matris Ecclefiae, conftituta eis fine dilatione diurni viatici fti-
pe i Et hoc in eo poterat efle miraculo omnibus, quod cum eflet in eleemofyna-
rum largitate tam profufus, in relevanda aliarum Congregationum inopia tam
paterne prodigus, in vicinis fuis etiam nobilioribus in tali temporis articulo con-
folandis, tam liberali opportunitate paratus, cum etiam fuos, fcilicet ecclefiae
^homines, fua compaflione juvaret, laxando opportune folitos terra reditus, gre¬
gem Ghrifti in folitudine clauftrali divina lervituti vacantem numquam habuit

.immifericordius, fed fufficientia proveniente fibi caelitus, toto humanitatis

affedu, ferviebat Deo fervientibus.

12. Nec videtur efle pratereundum dicere, quantum in ornanda ecclefia fue¬

rit ei ftudium: quamvis enim dicatur .* In fando quid facit aurum i non habebat
tamen in exterioribus rebus unde defiderium animi fui oftenderet erga Deum,
nifi ea qua prima mortales putant, liberaliter expenderet erga Dei cultum;quod
nonnihil valere nulli eft dubium,fi ve ut inde neceffitatis tempore fubveniatur in¬
digentia pauperum, vel Deo fervientium, fi ve ut inde ecclefiaftica utilitati op¬
portune magis comparetur commodum, five quia homines bruti, & omnia afti-
mantes magis ex animo fuo, quam ex veritate rerum, nihil pane ducunt cultu &
reverentia dignum, nifi quod ex iis qua ipfi temporaliter amant, viderint ador¬
natum. Immo utrobiquedeclinans crimen avaritia, quacumque unde potuit
prudenter conradere, in ornamentis ecclefia maturabat impenderequorum
lummam hic perftringere non eft quidem difficile, quia quotidie tft oculis ea in-
fpicere. Fecit tabulam argenteam ante altare fandi Petri, anaglypho opere non
indecore calatam,-duas quoque alias argenteas minoris quantitatis, frontale quo¬
que ad altare fandi Exfuperii martyris, candelabra argentea fufilia duo,calicem
aureum unum, argenteos fex, thuribula argentea duo, textus Evangeliorum unu
aureum, tres argenteos, Epiftolarum argenteum unum, capfas Reliquiarum ar¬
genteas duas, capfas cx palliis decem & odo, cafulas duas, decem diaconalia, duo
fubdiaconalia,quatuor albas,ftolas,tapetia,& alia quf quamvis numerentur inter
fubicinia, ejus tamen induftria & ftudio funt comparata, aut ejus amoris gratia
a fidelibus ecclefia collata &c. . 13. Et

Ptfltiilm.

NOTA.

tfc

Digitized by

Google

V. OLBERTI 'ABBATIS. 531

13. Et quia cum religionis ftudio vigere fecerat etiam littera lis fcientia ftudi- ann.ch
um; ne & in hoc eis deeffet unde hujufmodi artis exfequerentur exercitium, fub- 1048
miniftravit eis etiam copiam librorum2 non paflus enim ut per otium mens aut 3^]-^
manus eorum torpefeeret,utiliter profe&ui eorfi providet, dum eos per feribendi eam inftru.
laborem exercet, & frequenti Scripturarum meditatione animos eorum ad me- u *
liora promovet. Appellens ergo animum ad conftruendara pro poffe fuo biblio¬
thecam, quafi quidam a Philadelphus, plenariam vetus & novum Teftamentum
continentem in uno volumine tranfcripfit hiftoriam; & divinae quidem Scriptu¬
rae b plufquam centum congeflit volumina, facularis vero difciplinae libros quin¬
quaginta . Mirandum fane hominem unum in tanta tenuitate rerum, tanta po-
tuifle comparare, nifi occurreret animo, timentibus Deum nihil deeffe.

24. Ego fane dum ftudiorum ingenii & laboris tanti viri recordor, omnino de¬
miror quod in eo geminae fcientiae tam egregie claruerit vigor; a puero enim in fo-
litudine clauftrali educatus, tam follers & prudens apparuit in difponendis mun¬
danis rebus, ut vix aliquis faecularium videretur ei praeferendus; & contra dum fe
reftringeret ad rigorem monaflicae converfationis, id ipfe inter ftrepitum eccle-
fi a dicae procurationis explebat fubfeci vis operis, quod vix aliquis alter attinge¬
ret vacans Deo in quiete monadicae folitudinis. Nec fruftra fama nominis ejus
ubique difeurrebat, de cujus do&rina tam dulcis odor longe lateque crefcebat.
Exceptis enim illis, quos in fubje&ione fua in ftudio & religione nutrivit, multas
clericalis ordinis perfonas, quofdam etiam curiales da&rina fua promov it, quo- E i“ s
rum illuftris probitas vel dignitas, poftea fan&as Ecclefiae magnae utilitati &ho-
neftati fuit; fed & in hoc ecclefiis Dei ejus laudabilis memoria adhuc vivit, quod
vitas aliquas Sanftorum aliquibus in locis liquide & polite compof uit, & de geftis
eorum in laudem Dei, fecundum regulam muficae difciplinae, in qua multum va¬
lebat, dulciflime cantus modificavit. Inter quae quia rogante Raginero Comite
vitam fanfti Veroni confefloris compofuit, cantum etiam de eo melificavit; an-
tiphonas quoque fuper matutinales laudes in tranfitufanfta Vvaldetrudis. Ipfe
Gomes RagiheruS & Hathuidis conjunx e jus,quidquid praedii habebant.. in do¬
minio ecclefiae noftrae tradidit.

15. Tam laudabilem vitam & utilem degens, poftquam infra triginta fepteai
annos exegit tempus fuse praelationis, fenfit fe a Deo invitari ad bravium fupernae Morti pro¬
vocationis, &exetnplo Domini Jefu, qui tranfiturus ad Patrem cura dilexiffet ^^nutem
fuos qui erant in mundo, in finem dilexit eos, etiam ipfeffiliosfiios, quos Deo in hortatur
finu maternae dulcedinis genuerat, & arfe&u paternae lollicitudinis educaverat, JJJJgJjJ nis
ufque in finem dilexit. Quia duobus monafteriis praeerat, & ob id continua regen- piui obitui,
di inftantia, alternatam habitationem fuam mutare confue verat, tunc in Gem-

blacenfi coenobio aliquamdiu commoratus , natalem apoftolorum Petri & Pauli
follemnizabat,8c congregatis filiis fuis prolixe & pie ferraocinatus eft eis; & quan¬
tum poterat facundia diferti do&oris, & pie tas affe&uofi patris, monebat eos,
ne ab aratro dominici operis oculos averterent, & ut ab fermento faecularium ca¬

verent , ut non folum coram Deo, fed etiam coram hominibus bona providerent,
& cetera id genus, quae pii & fapientis viri eru&abat pe£tus. Inter loquendum an¬
te altare fanfti Petri eos eduxit cum pfal modia & oratione, paftorum Paftori eos
commenda vit,ab omnibus commiffis paftorali poteftate abfolvit,& fpirituali fan-
£lificatione benedixit, & ut ultimum vale non fine lacrymis eis fecit, Leodicum
abiit. Urgebatur enim trifti nuntio de infirmitate gloriofiepifeopi V vatho-
n 1 s , cui e tiam ipfe hoc debebat, propter reverentiam debitas fubje&ionis, quod
ejus co ndifcipulus, & a puero fuerat contubernalis, & abinde inita inter eos ami¬

citia gratia, cum ipfa astate fine querela fimul concreverat, 8 c ut ita dicam,
cum eis infenuerat.

1 6. Epifcopus gaudens fe confolatum effe optata vifitatione amici,ab eo in no¬
mine Domini fecundum prasceptum Apoftoli Jacobi expetiit inungi. Fafto inun¬
ctionis officio, cum m ifsionem peteret ab Epifcopo, & adhuc de fpe vita fiducia-
AB a SS. O. B. T om. VIII, L 1 ij liter

a Notus eft ob famofam Bibliothecam Ptolomxus Philadelphus iEgyptiorumrex, Ptolomzi Lagi filius.
Videtis Jofephum lib. i a. Antiquitatum Judaicarum.

b S:ripturx divin* nomine non folum libros, quos vocant. Canonicos intelligit, fed & fandorum Pa.
trurn opera» qua etiam medii avi feriptores, tacra aut Divina feripture vocabulo fape defignant.

Digitized by LjOOQie

53^ V I T A

ann. ch. Uter quaereret ab eo, Epifcopus ta£lus Spiritu divino ; Hodie, inquit, non mori-
1048 ar, 0 amici mei, fedcras in Chrifti nomine luccurritemihi. Illedcfperansde vi-
m- J“l* fa amici, refoiutus in lacrymas, nec valens temperare dolori ? Non finat,inquit,
Deus me feptcm dies fupervivere tibi* Et ad mopafterium fan£ti Jaoobi cui praee¬
rat regreffus, coepit deftitui viribus corporis , mox etiam vexari acutis febribus,
cui oiber- Qphi multa f fecundam prsediftum, & votum piorum virorum craAinodie, quod'
tus diebus cft oftavo Idus Julii, Epifcopus migravit ad Dominum. Abbas autem, quiEpi-

^ermit fU " ^ C0 P° dimidio anima fu* feptem dies fupervivere voluit, ipfo die feptimo, quod

P rv v ' ’ eft fecundo Idus Julias, felicem fpiritumc*lo reddidit, anno Domini miUefimo-
quadragefimo-o£lavo,poftquam Gemblacenfi per annos triginta feptem, Leodi-
cenfi vero coenobio circiter annos yiginti novem regnafiet *

GembUcen. 17, Quo venerationis honore, quo miferationis dolore profecutus fit grexcf-
e^Vfruftra 0°bii utriufque, qui in Chriftolub ejus profecerat inftitutione,fupervaeaneuin
eft memorare, Gemblacenfes fiquidem audita pii Patris infirmitate, cui poft De¬
um & primum noftri loci conftru&orem V vibertum,quidquid psnehabebant au¬
debant imputare, pi* dileftionis alis non diftulerunt illuc convolare. Contrifta-
bat eos non mediocriter amantiffimi Patris deftitutio, fed plufquam dici velcredi
poflit, miferabilicontriftabanturinfortunio, quod carendum eiseffetcorporis
ejus pignore pretiofo: & fi aliquam viam eis aperuiffet Dei dignatio, nihil opta¬
bilius eorum omnium jnfedit animo, quam id agere aliquo modo, ut corpus de-
funfti referrent Gemblacenfi coenobio. Sed id nec precibus obtinere, nec aliqua
omnino ratione potuerunt efficere, gaudentibus civibus ad tutelam civitatis fuae
prsfentialiter tam fan&i viri patrocinia perveniffe. Sepultus eft igitur in ecclefia
Janali Jacobi, ut decuit primum Abbatem ipfius loci, cum hoc a Epitaphio *
Hic jacet Abbatum fpeculum, decus & monachorum,

Abbas O l b E R t u s, flos paradife tuus,

Pr*fuit ecclefiis normali tramite binis;

Legia corpus habes, Gembla carendo doles,

18.Pcrlato adGemblacenfes tam trifti nuntio,omnibus palam fa&fi eft ipiius ve¬
ritatis teftimonio, qua paftoralitatis follicitudine omnes habuerat, qua paterni¬
tatis dulcedine omnes nutrierat, qua caritatis unanimitate omnes a parvo ufque
ad magnum fibi in Chrifto divinxerat. Quis enim poterit dicere, quis dicenti po¬
terit credere, quantus ilico omnium fa&us fit concurfus, quantus fratrum ms-
rentium fuerit lu&us,quantus pupillorum $c viduarum dolor,quantus pauperum
clamor? Ab omnium ore a£lio tam pia, & exaudibilis pro abfolutione anim* ejus
e^s «fc, ab amicis Chrifti ad c*lum tranfmittitur oratio. Quis enim tam affefihiofas vidit
exfequias? Quis, inquam, tam pias, tam meritas, tam profufas dubitet Deum ac-
ceptafle lacrymas, quas non extorquebat carnalis affectionis neceffitas, fed quas
eliciebat placita Deo fpiritalis delegationis pietas?Qui ergo tot amicos concilia-
rat fibi iniquitatis mammona, receptus eft ab eis in sterna tabernacula, & quia
bene miniftra vit,gradu bono acquifito fibi,cf leftis curi^ adfcriptus eft dignitati.
Credo nos modo Ulic fua tutabitur gratia, quos hic tara paterna nutrivit miferi-
cordia. Amen,

«■«VITA S YSARNI ABBATIS

.4 °&p. MONASTERII S. VICTORIS MASSILIENSIS.

Auflore Anqnymo squali.

Ex mfj~, codd. Regi# Bibliotheca & S, Viti oris Ma(filia %

OBSEUVtATIOHES P E /E P 1 /E.

I LLVSTKIQRIBVS Galliarum abbatiis jure merito annumerandum efl antiquiffimum
fan&i Vi&oris Maffilienfts monafterium , quod a celeberrimo Jobanne C affiano confbru -

&tm

* Chapeavillus in notis ad cap. 6 1. A nfelnti Leodicenfc, monet Olbertum in choro monafterii fan&i
Jacobi fepultum jacere, atque ad ejus tumbam in asr* fculpta haberi h*c verba; Anne Dmisi 1048. pri¬
die Idus Julii, vita decejfit Domnus abbds Olbtrtus Impes eecnebii primus , vir fummd prudentia & Hine flu¬
tis, qui fubrefutsts de Getnblsete vspnti & o&e sumis huie mu e fi trio p refuit.

Digitized by booQie

S. YSARNI ABBATIS 533

(lum fuijje, faculo quinto ineunt e, tefles funt Profper Aquitanus, Gemadius, aliique quamplu- ann.CH.
rimi auttorts, qui vel de eo, vel de Vidorini monaflerii hifloria fcripferunt. Ibi foculo undeei- 104.8
mo floruit beatus Tfarnus, cujus vitam ab audore aquali deferiptam, ut ex multis ejus locis «4. Sept.
patet , hic exhibemus. Sed quifitam fu frit ille audor nos plane latet , f«w ej«s nowe» nec ex Vitae au-
mf. cod. nec aliunde refeire licuerit. Id unum ex ejus "Prologo nobis compertum eft, eum mona- a ° r -
fteriifandi Viftoris monachum non fuiffe, quandoquidem fe ad illud acceffijfe dicit, «f fibi fa-
mofiffims illius religionis csleftes choros cerneret, eorumque orationibus fe commendarer.

5ed quifquis ille fuerit , nihil nifi certum & exploratum protulit, 9»« fcilicet a beati viri ut
plurimum difcipulis, quorum.etiam nomina refrt , didicerat. Porro banc vitam.primo habuimus
e» monafterio MaffUienfi ad nos tranfmiffmi fed pofiea eum conficiendo Bibliothecaregia codicum
mff. catalogo operam daremus , eamdem Vitam invenimus in veteri codice , cujus feriptura ad
beati Tfarni tempus accedit, ex quo eam cum MaffUienfi apographa collatam , adjundo etiam
"Prologo j 9«: m priori noflro exemplari defiderabatur, proferimus ,

i. In vita monaflica inflitutorem habuit Tfarnus abbatem Guifiredum, feu , ut alii appellant ., Guifredui
S iffredum feu Vvifrcdum, fuum decefforem , 9»«» «fi beatum Maffilienfes venerantur. & qui - abb*s Maf.
dem eo titula in Martyrologio Gallicano Andre* Sauffayi donatur dic duodecima Septembris in fibenfU,
fupplemento. Eumdem Sandum feac ip/d die appellat Hugo Menardus in Martyrologia Bcnedidi-
no y & Bucelinus in Mendogia. Ejus vero elogium paucis verbis abfolvit audor Bull*, quafub
Benedidi IX. fummi Pontificis nomine vulgo circumfertur. Claruit, inquit, facris virtutibus
VVifrbdus abbas loci diredor, qui fe mundo crucifixit, & mundum fibi. Cujus quii
dem bulla, etfi dubia audoritatis, f efiimonium ideo buc referre yifum eft , quod dUis monumen¬
tis certis & indubitatis confirmetur. Certum quippe eft monaflerium Vidorinum fub Guifrediab¬
batis regimine multum effloruiffe, quod patet cum ex variis Principum ac virorum nobilium do-
• vectionibus, qua tunc fada fuerunt, tum ex ipfiufmet Tfarni vita, ubi vir Deo amabilis Gui-
fredus dicitur Abbatis officium ftrenue geffiffe, quem cum Dominus bene meritum remune¬
rare- . . difponeret, vitam ille digniffitnam beata fine conclufit Mors ejus ad annum iqzr.
revocatur , quo ipfi beatus Tfarnus m monaflerii regimine fuffedus eft. Ejus corpus altari impo *

(itum publica populorum venerationi patere monet Guefnaius in Cafiiano illuflrato.

3. Monaflerium Vidorinum, quod ob varias barbarorum incurfiones fapius devaflatum fuerat, Jf firmi? ei
rtftautare capit Guifredus, abfolvit Tfarnus-, fub cujus adminiflratione, non priftmum tantum- * UCC “ K '
modo , fed multo majorem quam antea habuerat , fplendorem recepit . Tanta quippe tunc fuit '
beati viri fama, ut ecclefiarum vicinarum Antifhtes, c et erique Provincia Optimates, ejus 4*
micitiam & procum focietatem certatim ambirent , ut probant varia inftrumenta, qua in mo¬
naflerii Chartario defCripta habentur. Honnulta proferunt Htftorici Provincia , inter quos Anto¬
nius de Ruffi, pag. 58. & feqq. Hifloria Provincia Comitum, refert donationem manfi in vil¬
la Aufomnis dida, quem Vvillelmus Comes ejufque uxor Lum , anno 103 a monafterio Fido-

rino conceflerunt. Anno fequente Bertrannus Comes duos alios manfos donavit. Idem anno 1044. Cui m u !r«
(cclefiam Jandi Trimani cum burgo & terris, quas ibi poffidebat, beato martyri Vidori donavit , fiunt don*-
cujus charta Provincia epifeopi & viri nobiles fubfcripferunt. Eccleflam fandi Genefii fi ve fandi dones.
Honorati, prope muros Arelatenfis civitatis conftrudam , cum multis ecclefiis& aliis rebus ab ea
pendentibus ipfimet Tfamo tradidit Rambaldus Arelatenfis archiepifcopus, ut ex illius donationis
charta patet, quam referunt Sammarthani in Catalogo archiepifcoporum Arelatenfium. Eccleflam
fandi J ufli donavit Pontius Maffilicnfis epifeopus , Petrus Aquenfis eccleftas fandi Maximi*
ni , Sanda Maria & alias . Petrus vero Siftarienfis vicum de Orbafaco j & eccleflam
fandi Petri apud Fontelaneam Gerardus ejus fucceffor. Habemus pra manibus chartam Leode-
garii archiepifcopi Vfennenfis ex Chartario Celfmiacenfi, in qua teftatur fe monaflerium fandi
Ferreoli Vidorino monafterio fubjecifle ob laudabilem ejus famam , quod tamen monaflerium
idem Antiftes, poft beati Tfarni obitum, Brivatenfibus ecclefia fandi Juliani canonicis attribue¬
re coadus eft.

4. Perflat etiamnunc illuftre fandi ViOoris monaflerium fub beati Benedidi Regula, quam • yjfj
vis nulli Congregationi addidumr, in quo prater fandum Tfamum complures fand,tate & dodri- taftres.
na vjri celebres hoc 1 1. faculo floruerunt. Ex us fuere duo Arelatenfcs epifeopi , Pontius &
Rayambaldus, quos fub Tfami difciplm* ibidem vixifle teftatur vita audor : iis accenfendi alii

ex' fandi viri difcipulis , qui ad varias fedes affumti funt, ut Aycarius ad eamdem Arelatenfem,

Petrus ad, Aquenfem, &c. fed pra ceteris monaflerium Vidorinum Uluftrarunt Bemardus & Ri-
chardus fratres, uter que Cardinalis & Apoftolica ftdis legatus, fub Gregario VII. fummo Pon¬
tifice, atque unus poft alterum fandi Vidoris abbas, quorum laudes variis in locis perftringit
ipfemet Gregorius, potiffimum lib. 7. epifl. 7. ad Rkhardum, ubi Bcmardumjam defundum fan-
fts memoris, & fandum ejus fratrem appellat. Ex eadem epiflola deprehendi poteft quifitam
tunc fuerit monaflerii Vidorini flatus: fic enim Ricbardum ad ejus regimen fufeipiendum horta-
tur . Volo ergo ut fratres tuos nullomodo pertinaciter refluendo contriftes , fed voluntati
Dei, & fandorum fratrum facile acquiefcas. Volumus etiam atque monemus, ut in quan¬
tum potes, fpes fandorum fratrum de te vana non fiat, ied Spiritum fandum fratris tui
viriliter induas, fzcularia ac juvenilia defideria ut mortem fugias , fands Rcguls medulli¬
tus te adftringans, ne occaflone tus juventutis, monaflerium fandum, quod avertat Deus,
patiatur aliquod detrimentum religionis. Notum autem tibr facio, quia deflderium mihi eft,
monaflerium fandi Pauli Apoftoli, & monaflerium Maffilienfe tanta caritatis unione con-
ftringere, ut & illud femper pro amore beatiffimi Pauli ex apoftolica audoritate fuccrefcat,
beati (fimi Pauli monaflerium ad fandam religionem ex illius monaflerii religione proficiat.

Ada SS. 0 . B. Tom . VIII L 1 ii} Alii

■Digitized by

Google

53 * VITA •

ANN.CH. y*lti Tontijices variis poffea diplomatibus pmafterii Maffilienfis poffeffiona ac privilegia etttfir-
1048 morant. Inter eos vero epituit potiffimum Vrbanus P. qui ex e\ufdem loci abbate ad funmi
»4. Scpr ? "Pontificatus apicem evellas eft> de quo fufius agendum erit fuo loco, jtlios viros illuftres plu¬
rimos protulit celebre monafterium •- atque inter alios ‘Hugonem quemdam facriftam , qui anno
lajj. e vivis exceffit. Sed de his confulendus Caffiani illuftrati liber jam a nobis laudatus ,
qui etiam beatum Comitem Eleaytrm, virum foculo fkperiori fmBitate celebrem 7 eo in loco
educatum fuiffe fcribit.

j. Epitaphium fanSi Tfarni tumulo infcriptum , rudi licet minerva exaratum , poft vitam a»
Cultm, jus proferemus. E\ufdem beati viri fefiivitatem foUemniori ritu, ac cum efficio proprio quot ,
annis celebrant ViBorini monachi die 14. Septembris > quo e vhks excefjit. Confentiunt varia
x Mctrtjrologia , in quibus eadem die Tfarni memoria celebratur. paullo poft ipfius mor(m fe¬
fiivitatem ejus fuiffe inftitutam colligi poteft ex hymno , qui pro ea celebritate compofitus in cod.
regio quem non multo pofl |ej us mortem fcriptum fuiffe diximus , habetur. Is idem efl ipfe qui
ftimnunc in e)us officio canitur , cujus boc initium \

Diem ftftum celebremus Exemtus prsefcntibus.

In divinis laudibus. Et optatis praetentatus

Quo beatus eft Yfarnus Domini confpectibus, $tc,

INCIPIT PROLOGUS.

C u m ad venerabile monafterium Maflilias, ante hos non multos dies venif/
fem, ut famofiffims illius religionis caleftes in terris choros cernerem, &
eorum me orationibus commendarem; inter innumerabiles fanfrorum memorias,
quorum ibi numerolus requiefcit exercitus, beati Yfarni abbatis recens deFun&i

monumentum a diverforum segrotantium populis frequentabatur.....tam

cita remedia pie petentibus ibi obtinentur a Domino, tamquam jam omnes alii
fan&i huic omnem fuam virtutem...... dans concefliffent. Hujus igitur tanti

viri recordatione fuccenfus , de vita ejus & converfatione atque virtutum ipfius
ineritis fidens,prout Dominus dederit., aliqua dicere cupio, non ut rei fatisfa.........

quippe quae humani eloquii.. fed ne omnino tanta gloria Dei.fi-

lentio, & ut fan£la Ecclefia filiorum virtutibus... faluberrima viri fan-

ftiflimi notitia nonfraudetur. Eft etiam quod me ad fcribendum de eo plurimum
provocat, quia tanto certior fum mefinceriffinaa veritate locuturum,' quanto ob
recentem viri memoriam, eorum qus di&urus fum tota paene Provincia teftis
occurrit, & maxime multi venerabiles valde monachi difcipuli ejus, quos certe
credo tamquam mortem vitare velle mendacium, in quorum converfatione, ut
breviter de illis omnia dixerim, ipfa perfpicuEe magiftri vita refulget: quod o-
pus eo gratius debet ab omnibus fufcipi, quo ejus de quo fcribimus virtus noftra
proprie tempora decoravit: fietque ut recens fan&itas & moderna miracula du¬
ritiam noftram facilius fortaffe compungant, dum jam non recufat infirmitas ho¬
minum velut impoffibile, quod fui temporis hominem noverit imple ville ; dum-
que unius moderna visoria aemulos concitat, excuffa quifque fegnitia. lpirituales
-nequitias oppugnare & evincere ftudiofius elaborat, quapropter incipiamus jam
innomine Domini Jefu,quod facere inftituimus, ne fe praerogativa fan£litatis&
pobilitate virtutum praeter nos infigniri antiq uitas glorietur. Explicit prologus.

INCIPIT VITA,

caput. r TX ®atus Y s a r n n s honefto genere , longe futurus virtute honeftior } ex Tolo-
Yfarni pi-' JD ^na patria.natus apud Fredelefium, qui eft ejufdem patriae viciis, in canonl-
tria. catu nobili a religiofis viris educatus, atque edo&us eft; ubi quantum in eo loco

tunc poterat fieri, grammaticam & ecclefiafticos cantus tanta vivacitate pueru¬
lus didicit , ut nequaquam fortuito, fed veluti prophetico quodam fpiritu noifien
hoc ei fuiffe inditum non injuria videatur. Ys enim hebraice , vir apud nos dici¬
tur., Arnus autem lingua, patria acutum fonat. Yfarnus igitur virum defignat acu¬
tum: fed peritiam cantuum tunc, & in omni vita ejus tanta vocis elegantia deco-
uTfiuriflU’ ra bat, ut in quantolibet concinentium coetu perquifitus, omnium voces facile
mam. fuperans, cujufdam etiam modulationis Angelicae fua vitate condiret.

ix. Cum Vero jam adolefcentia limina contigiffet, quae plerofque mortalium ra-
.pit in voraginem mortis, $c commune omnium difcrimen, communifque tentatio

adole-

Digitized b ' booQie

S. YSARNI ABBATIS,

235

adolefcentulum perurgeret; qualem fe praebuerit, qualiter pro anima carni , & ann. ch.
incentori ejus hofti antiquo reftiterit, qualiter eotempore quo alii corruunt, ifte 1048.
caelibatus Angelici palmam rapuerit, non eft noftrae facultatis edicere • Ferunt
enim eum ufque ad terminum vitae integram illibatamque virginitatem fetvaffe.

Nihil vero, ut in ea aetate folet, in verbis e jus tumidum, nihil durum refonare,
nihil in anibus ejus fuperbumaut incom politum apparere, nihilingeftu totius
corporis protervum, nihil fluxum aut lubricum > nihil poftremoin omni ejus ha-
-bitu indecorum videbatur: fed in omni verbo, in omni a&u, atque omnium mem¬
brorum officio mira gratia fanfti fe Spiritus vafculum declarabat. Tunc vero om¬
ne confilium fuum in Domino ftatuens, eum vita? modum ftudioliffime perquire¬
bat , quo apud Deum fe gratius commendaret.

Per id fiquidem temporis, praedante, ut credimus, divinitate falutis occafio-
nem adolefcenti, quemdam Gauscelinum* abbatem, dum vicum illum for¬
te pertranflret, de verbo Dei tranantem audivit, a quo paterne fuafus, & velo¬
citer perfuafus, furto pietatis, patrio moxfolo fub{atus eft. Eo itinere contigit ut
Abbas idem,difponente eo,qui vas Spiritus-fan&i Yfarnum domui fua? Maffdien-
fi judicaverat praeponendum, propinquos fuos quofdam nobiles vifitaturus ad ur¬
bem Maffiliam properaret; fed cum in Agathenfi opido diebus aliquot demorare¬
tur , famulus Dei Yfarnus metuens, ne quod ex dilatione propofito fuo impedi¬
mentum , amicis forte profequentibus, obveniret, abSTEPHANO venerabili
viro, ipfius ci vitatis epifcopa, fanfta? religionis habitum fufcepit. Hoc quoque bicipit.
fatis congrue divina Sapientia difpenfabat, ne in monafterio Maffilienfi poftmo-
dum militantem Abbas jamdiftus velut fuum monachum acrius,importuniufque
repeteret, fi ei per feipfura religionis habitum inipofuiflet. Poft paucos denique
dies Maffiliam veniunt; at Gaulcelino amicorum confabulationibus occupato, de¬
votus Deo adolefcens fepulturas interim martyrum follicitus circuit, cognofcen-
di omnia defiderio rapitur, atque a paucis Fratribus, qui reftituto recens mona-
fierio, ibi fatis regulariter vivere ceperant, lingula percunflatur . Nam illud fa-
Tnofiffimum toto orbe cgnobium, quod beatiffimus olim conftruxerat Cassia-
nus, deftruflum a Vandalis,ufque ad eorum tempora ruinas tantum antiquiope- WoMfteria
ris praetendebat. Hi religiofum adolefcentis mira caritate ftudium profequentes,
defideriis ejus fatisfaciunt,per omnia fanfluaria hominem ducunt. Hunc, b aiunt,
locum venerandus martyrum, cui numquam fruftra fupplicatur, tenet exercitus,
quos per hos totos late patentes campos,fanflorum Confefforum,hujus loci quon¬
dam monachorum, circum circa innumerabilis populus ambit. Ibi au tem feorfum
facrarum Virginum turba quiefcit. At in illo interiori facrario, quod in ipfo natu¬
rali faxo excifum vides, primitivorum Chrifti teftium, fanftorum Innocentium
fcilicet,quos huc fecum beatiffimus Caffianus Bethleemiticus primum cgnobita
devexit, multae ac metuendae reliqui» continentur. Quibus ille auditis, amore
fanftorum vehementer accenfus, altiufque ab imo peflore fufpirans: Deus
bone, inquit, quam terribilis eft locus ifte, & ego nefciebam J Vere non eft hic
aliud nifi Domus Dei & porta caeli. Quid plura - p a Fratribus illi cohabitatio fua- . ,

detur. Ille vero fe nullo pa£lo a loco receffurum dicit. Communi voto ftatim ne a
Gaufcelino abbate repofceretur, occulitur. Gaufcelinus per amicos fuos potentes
civitatis acrius monachum repetit; at illi a Fratribus clanculo perfuafi, verbis
inulta agentes, ut inter hujufmodi trajeflores aflolet fieri, tandem precario rem
componunt.Ita ille qui pio furto fanfli adolefcentis parentes paullo ante decepe¬
rat , digna viciffitudine a fuis propinquis & ipfe deceptus eft.

Mox vero Yfarnus tamquam defcriptum illud Sapientis in peftore gerens: 1 v.

Quodcumque potejl manus tttafacere, inftanter operare: quia nefcis quid futura pa¬
riat dies: tanto fervore regularem viam currere cjpit,ut in cunftis in brevi etiam ** ***

perferioribus admirabilis videretur. Et primu qui dem illud Samuelis pras oculis
habens: Quia melior eft obedientiaquam viftima, & peccatum driolandi e fi repu¬
gnare , & fcelus Idololatria nolle adquiefcere: tanta humilitate, tantaque caritate yftrnI - ix
& patientia, non folum patri monafterii, fed cunftis etiam fratribusobediebat, ut exerdmin

AH a SS. Ord. B. Tom. VIII. L 1 i i i j qui tnonl fteno

------ ' _i. 1 *•*.*<

* Cujufnam Joci fuerit abbas ifte Gaufcelinus, reperire non licuit.

b Vide Guefoaium in Cafliauo iiluftrato lib- x. cap. xx. ubi fingi Uatim reccnfcntur fandorum reliqui»
hic lau datat,

Digitized by LnOOQie

AN^.CH.
IO48
»4. Sept.

Fit Prior i

Iceli, 3. 10.

yi t

Io abbaten^
eligitur.

VIL

Ex prsla-
tione hu¬
milior.
fcih. 7.19..

fccli.31. i.

53* VITA

qui eum forte non cognofceret, non tamquam unum ©x aliis, fed tamquam extre«
mum quemlibet omnium clientulum reputaret. Non e jus obedien : tiam ulla con¬
tradictio, non uhafummuf muratio, non rugationarium, nulla denique yultus
afperitas, nulla prorfus indignationis, vel impatienti* qu^ntulacumque fignifi-
catio defufeare; fed cum ad omnia vel extrema acviliiTimaq usque officiaf© prae¬
beret , tam gratiofa hilaritate omnia condire, ut magis cun&is fo|a ejus hilaritas,
quam aliorumcujusltbet grandis operatiocomplaeeret. In divinis fane rebus ita
habebatur affiduus, ut divinas ori ejus laudes, nifi legeret, fola reficiendi veldor-
miendi ratio paullifper fubripere videretur, quin & ipfa lectio erat oratio. Non
enimmagiHn ea quid intelle£lum inftrueret, quam quid compungeret qusrita-
bat. Didicerat quippe a Magiftro bono, lemper elfe orandum • Nullus igitur
detra£lioni,'otiofifve fermonibus dabatur introitus, cum omnia pane tempora ju¬
gis oratio detineret. O beata adolefcentis initia, quibusipforum fenum diffici¬
le confummatio comparatur / O felicia tirocinia , quibus aliorum jant virtus
emerita cedit/

. Eo tempore vir Deo amabilis G u 1 f. red us abbatis officium in eodem coeno¬
bio ftrenue gerebat. 1$ animos juvenis femper ad perfectiora fuccrefeere cernens,
poft paucos annos renitentem fatis, atque coaCtum, diyino certe inftinCtu, Prio¬
rem Fratribus ordinavit. Ille autem yelut inferiptum menti prsceptum illud ha¬
bens : Quanto magnus es y humilin te in omnibus : ex collato Prioratu, tanta fe.apud
jfc hummtate depreffit, ac fi honor ille nihil quam onus; iliaque exaltatio, nihil
aliud effe ei quam dejeCtio videretur;talemque fe ex injunCta fibi cura cunftis ex¬
hibuit,ut fanStitatis & diligentias fu*, vel temperanti*, merito bonis omnibus ex
carilfimo copiofius fe redderet pariorem, & quidem fatis apte, Nara & ipfa ejus
aufteritas ita colambinum aliquid lapiebat, ut ab illo quis reprebenfus nihil fel¬
leum, nihil amaritudinis reportaret, id femper apud fe reputans, ut praelatus
quis prodeffe omnibusftudeat, non prseffe, Hic vero jam peculiares orationes,
hic anticipat* & protelata yigili», hic admiranda jejunia fuccefferunt.

. Sed cum benigniffimusDpminus& benemeritum tervum fuum venerabilem
Guifredumabbatem remunerare, & hunc, utpote quem in modico fidelem pro¬
baverat , & quem juxta verbum fuum purgaverat, ut fruClum afferre plurimum
efifetidoneus, altiori provehere dignitate difponeret, vitam illedigniffimani
beato fine conclufit. Tunc fratres cum vicinis Abbatibus pro fucceflore eligen¬
do folliciti, piis Omnipotentem precibus pulfant . Toto ergo conventu aggre¬
gato, aliis fic, aliis vero fiefentientibus, nonnullis etiam pro feipfis fatagen-
tibus, A RGHiNRicusd abbas quondam Majoris-montis, vir altioris ingenii,
accerfito minimo puerorum: Heus tu, inquit, filiole, in nomine Jefu-Chrifti
Domininoftri, quis tibi dignus ad abbatis Officium videatur, edicito? Nec
mora, ille afanfto-Spiritu edoClus; Yfarnus, inquit. Hoc igitur veluti divi¬
num rapientes oraculum, cunCli uno confenfu, paribufque votis in ele&ionem
ejus acclamantes ilico fubfcripferujit. At ille amariffitne coqtriftatus, quiddi-
ceret,vel de feipfo quid faceret, nefeiebat, cum tamen fe quibufeumque poterat
modis excufare moliretur ; violenter ab omnibus rapitur, 8 c ne forte dilatio ali¬
quid afferret contrarii, confecratur.

Exinde ergoquafi tunc primum novus.athleta, magis, ac magis corrigendis
morbus ,. & coartand* vit* operam dabat: & ficut nonnulli ex honoris faftigio
in libertatem propriam; ex libertate vero propria in negligentiarn fui, elatio¬
nemque ; ex negle&u porro fui 8c elatione in cetera multa mala relaxari confue-
verunt: ita e contrario hic Domini timoreconftri£lus ad omnia follicitura fe ha¬
bebat, fecundum quod feriptum eft: Qui timet Deum nihilnegligtt , Et ut contra
omnia vitia.fieretcircumfpe&ior, fan&* per omnia Reguls ex prslatione fara-
gebat effe fubje£lior,illam femper in mente revolvens,feqne non tara magiftrum
quam fervum omniumrecognpfcens, Non enim ejus mente excefferat feriptura
4 iccm:Principemte confituerunt^noliextollifed efie in. eis ficut unus ex ipjis. Hoc

igitur

« Referunt Sammarthani privilegium Sergii papa: huic abbati conceflum . [Eft autem Mons-major *
vulgo , vetus ac illuftre coenobium fub S, Petri nomine , prope Arelatem conftru&um . ub

(legunt nunc noftrz Congregationis fandi Mauri monachi.

Digitized by

Google

S, YSAJUNFI ABBATIS. 537

gitur faciens, plus amari femper ftudebat in Domino, quam timeri. Unde non ann.ch.
folum fratribus, fed etiam omnibus hominibus ultra quam dici poteft amabilis 104.8
erat. Tunc pauperum cura, tunc eleemosynarum mira profufio, tunc languen-
tium atque omnium qualicumque miferia affli£torum confolatio feftina fuhfe-
quitur.Ssgpe ipfe pro pauperibus apud ceconoraos mendicare fuas velles, necnon ns '

. & aliorum fratrum, ubi opportunum illi erat, furarij, & algentibus clanculo dare;
deinde hujus rei ne au&orem proderent minitari. Cumque de furtis in capitulo
quasftio ageretur, ipfe furem cum alii? perfcrutans meliora reftitui mox jubebat.

His vero tandem compertis, nam die quadam dum coopertorium optimum cir- Auftor u
cumfpeftis diligenter omnibus fubriperet a quodam Stephano,qui mihi hujus rei ,° r 15
& relator & notarius fuit, interceptus eft, cum jam fratres eum affer varent *, & * ^ obrer>
maxime quod ea quas fibi ob paternam reverentiam carius coemebantur diftri- varem.
bueret,caufarentur,ille poft longa filentia alludens: Bona, inquiebat, largitiore-
ceptionemoptimamparat. Sed cum jam per feipfum verba fratrum metuens
[ erat enim omuium hominum fere mitiflimus ] non auderet, per quemdam fidif-
jfimum comitem, Poncium nomine, imperato filentia itidem fa£li tabat. O beata
furta ! o furta pietatis/o furta caritatis/. utinam vobis fimilia omnia furta effent!

Utinam omnes fures proximorum parcentes rebus, ad talia perpetranda de pro¬
priis elaborarent! Non de talibus Paulus diceretiNequefures regnumQei poffide- 1.0.6.10.
bunt; iramotalibus paeli claviger Petrus libenter occurreret, libenter talibus
aperiret.

Sed vir ifte cum omnibus largiflimus fieret,fibi parciffimus exfiftere, ad omnes v* 11 -
benignilfimus, in fe aufteriffimus effe; & cum omnium miferias levigaret, fe fem¬
per incredibilis abftinentias maceratione damnare. Edebat quidem ille cumfra- Abftinen
tribus, & occultare fe per omnia cupiens, cibis omnibus uti communiter fimula- t j a . m "
bat. Verumtamen panem appofitum per iruffa diminuens, in rodendis cruftulis
quafi diu comederet,totum paene fpatium refe&ionis occupabat; cumque appofi.-
tis pifc ibus fuaderetur, vel potius amica violentia cogeretur ad efum, utpote qui
pretiofi laporis & conditi ftudiofiffime viderentur, faceta excufatione utebatur,
dicens, non omnia bene condita tranfire decere per Abbatum ora, Denique eum
paullatim per minutias difcerpfiffet, capitibus & ariftis fuper jeftis, quafi qui 0-
rnnia confumfiffet, tentatione tantum fuperata refocillatus, pauperibus emitte¬
bat . Quid de illo quo utebatur permodico vino ? Illud tanta infuffone aquas cor¬
rumpebat,ut nullis ufibus commodum effet.Tali igitur, ut ita dixerim, hypocrifi
fan&us hypocrifim fugiens affidue laborabat, Tempore auteru Quadrage fimas
f ecunda,quarta Sc fexta feria nihil guftabat,

Talibus ergo operibus vir Deo amabilis orationes fuas levabat incaeium, illud ix

] eremi* fideliter complens -.Levemus corda noflra cum manibus ad Deum , Sed cum * v,r '

ad orandum nofilurno maxime filentio divinis fe confpe&ibus obtuliffet, quis illa rfe» ? 41
lacrymarum flumina, qu* tunc fundebantur • quis illos gemitus, illos plancus,
illos fingultus ,qui tunc parturiebantur, edicat ? Veftitus femper, ne indulgentius
fopiretur, & ut expeditius furgeret,dormiebat. Eratque ei confuetudo, guftata m
principio noftis permodico fomno furtim lento pede,ut vix numquam advertere¬
tur,de dormitorio egredi,martyrum cryptas petere , ibique longiflimo noftisfpa-
tio,ufque ad fratrum vigilias excubare.Et faepe quidem precabatur cuftodesut ec-
clefi* valvas fibi referarent; f?pe vero munitis diligenter omnibus januis, quali¬
ter eum Deus introduxerit nefcientes,more folito in cryptis martyrum eum inve¬
niebant , Ibi ferunt eum hibernis noftibus ,dum fupernis intenderet, ita fui obli¬
tum , frigore fspius obriguiffe, ut nifi aliorum manibus afportaretur, egredi mi¬
nime valuiffet. Frequenter vero ab his, qui eum curiofe tunc obfervabant, poli
longa fufpiria inter languidos fingultus tamquam ipfum Jefum praffentem allo-
quens, in has voces erumpere audiebatur; O cuftos hominum , quarepofuifti me j ei 7 , 0
' contrarium tibi , &faftus f*m mibimetipfi gravis ? Cur non tolis peccatum meumjb' *«•
quare non aufers iniquitatem meam ? Unde fatis oftenditur, hujus mundi exfilium
quam graviter fuftinebat ,ad eum cui loquebatur quanto affeftu fufpirabat.

Hac antiquus hoftis afpiciens, invidiae facibus nimium torquebatur,& licet ora- x

tionis virtute repulfus ad eum proximare non valeret, quibufeumque tamen prf-
ffigiis poterat aufugare , vel fi id non poffet, hominem terrere faltem niteba¬
tur.

Digitized b L.ooQie

53 8 VITA

'ANN.CH- tur ; Quadam igitur no£k’vir veneranda memoriae Guillelmus tunc ecclefia
i ° 4 ^ cuftos, dum ante communes vigilias maturius furrexiffet, in circo illo qui fuper
itemS’ martyrum cryptas imminet, fic enim locum illum vocant, orationi ut ipfe infille-
tenationc* bat, tunc repente in gradibus quibus ad cryptas defcenditur, tantum fonitum, ac
“ Iperm * r fi omnes crypta funditus eruerentur, audivit. Et ecee draco permaximus immtn-

fa finuamina explicans,longoque per totos gradus porre&us traftu, hiantibus fau-
xibus terribiles flammas evomens,totum aluperiori cardine ufque deorfum majo- <
ris crypta introitum vaftiflimo ore quafi fanftum virum cum egrederetur exce¬
pturus opple vit. Tunc vir fanftus ante altare ianftiflima yirginis Maria, ac bea¬
torum martyrum oratione ex more completa, in partem alteram ad altare fan£li
Johannis Baptifta ante illud monftrum horribile tranfiturus conceflit. At vero
Guillelmus illum ilico abforptum iri a diabolo metuens, omnia offa concuti, toto
corpore tremere, immenfis fudoribus fuffundi, interclufo anhelitu pane exani¬
mari , Vir autem fan&us fiduciam fumens in Domino, crebro genua fle&endo,
frontemque ac pe&us figno crucis muniendo, tamdiu in oratione infatigabilis
perftitit, donec illud enorme phantafma in teftimonium fua confufionis terribiles
iibilos ,& horrificum fragorem reddens prorfus evanuit. Mane ergo fa6lo, primo
diluculo praedi&um Guillelmum aleftulo fandus excivit, fi quid infolitum in ec-
defia illa nofle audierit percun&atur, diflimulantem omnia referre compellit:
tum vero per debitam obedientiam tota au&oritate imperat, ne fe vivente hoc
miraculum cuiquam mortalium revelaret. Quod fiiftud in quo erat alter confci-
us, tanta fpllicitudine vanam gloriam fugiens fatagebat abfcohdere,quando puta-
museadiceret, quaenemineconfcioperpetraffet ? Felixconfcientiacui mundus
ita viluerat, ut tot plena bonis fic laudari refugeret .*cum nos miferi, in his etiam
quas perperam gerimus,quotidie in laudes hominum fufpiremus.Sed neq;hoc forte
valde mirandum eft. Virtutes enim naturali foedere virtutibus amiciantur,8c vitia
vitiis placent. Unde non miror, fi refertus virtutibus hac etiS non carebat; aut fi
hi qui funt vitiorum fentinae,etiS humans laudis contagio non metuunt fordidari.
x j Sed dum beati viri merita talium inexpertus praedico, vereor ne omnibus poti¬

us inauriam faciam, quam vel unum, ficut decuerat, explicare queam. Quid ta¬
men de illo quidam virtutum familiariflimus , fanfliflimum Odilovem Clu-
> fmao niacenfem abbatem dico, breviter dixerit, ponam . Erant enim ifta duo tunc or-
Uqdimr kis terrae lumina tamquam unum cor, & anima una. Dum ergo ille hujus virtutes
numeraret, Ofto,inquiebat, funt in domnoYfarno cum ceteris bonis fuis, vix
in aliquo alio fimul invenienda reperiuntur: horum unumquodque fingulatim
quilibet alius fi haberet, tantumque in eo profeciflet, culmen non immerito lan-
ftitatisapprehendifie videretur. Inhoc autem o£lo iftae beatitudines, id eft ca-
ftitas, humilitas, mifericordia, patientia, jejunia, vigilias, orationes, va¬
nae gloriae contemtus tam perfefte cumulantur, ut cum fingulatim unumquod¬
que perpenderis, videatur in fingulisfingularis.

. Cilicio afperrimo ad carnem femper induebatur, ufum femoralium omnino n 6
Xii. habebat,nifi cum apud Cluniacum femel eum femoralibus & flaminio fanftusO-

dilo violenta caritate veftivit, quae Mafliliam rediens ilico depoluit. Solebat au¬
tem eum beatus Odib dum fimul recumberent, amica quadam contentione vo-
eare hypocritam , eo quod fpeciem humanae, communifque converfationis prae¬
tenderet ,& fe ultra omnes fere homines fame & aerumnis variis cruciaret.

• Fa6lum eft autem ut virtutum ejus fragrantiam plurimi odorantes,e jus fe cupe-
x 11 *• rent inftitui difciplinis. Primi ergo fub eo converfi Dodo&Rainaldus,& ab
Eu dfc' eo > ceu par turturum, aut duo pullicolumbarum Domino oblati, tantam gra-
pu“*. 1 *' rise illius exuberantis, ac primitivae benediflionis ejus traxere pinguedinem, ut
eorum admirandam fan&itatem antiquis per omnia patribus comparandam plu¬
rimis certum fit miraculis claruiffe. Et Dodo quidem jam magiftrum ad beat 5 vi¬
tam gloriofo fine fecutus eft.Venerabilis autem Rainaldus nihil fic quotidie ut dif-
folvi, &effecum Chrifto defiderans, ha£lenus nobis| virtutum magiftri fidelif-
fimus teftis fervatus eft . Hos ex di verfis terris fubfecuta veneranda pofteritas, ex
fatis modico immenfum in brevi gregem Domino confecerunt; inter quos mul¬
ti quoque npbiiium casleftis vit* amore fuccenfi, prasclara faeculo fuae converfio-

Digitized by uooQie

YSARNI ABBATIS. 53P

njs exempla tradidere. Tunc etiam Pontius Arelatenfis archiepifcopus., nec ann.ch.
inulto poft & fucceflbr ejus, totius tunc Provinciae unicum decus * Randibalcus, 1048
fub eodem patre fan£l*fc Regulae fubmiferunt.

Sed 5 c illum, qui vefuti Saulps multa patientia primo (apportatus, flagellatus Ex quibus
eft, ut corrigeretur, dejeftus e ft > ut levaretur, qui coa&us ad con verfionem non
parum poftea fru&ific^vit, filere non debeo. Adalardus quidam erat ftecularis **i-x*i* m-
pompae, ferus homp nimis 8 c peflimus. Is cujufdam praedii, quod juris xponafte- W ^JV >
rii erat, Lagninasfl nomine, rufticos iniquis exa&ipnibus frequentibus afflige¬
bat, ppreos videlicet, arietes,ceteraque id genus fuis ufibus commoda ab eis corro¬
gans, fi yero non darentur violenter abripiens qui eum a viro Dei blande com¬
moneretur ut fe ab injuriis monafterii temperaret, pro nihilo reputans, multo ef¬
feratius in preedi&os rufticos fe agebat. Aliquando igitur fanfto viro in eodem
praedio pofito , adfunt nuntii cum gravi querimonia referentes, quod praedo ille
facrilegus praefatam villam pridie depraedatus, nunc etiam reliquias quae fupere-
rant in fua conviviaponfumturus, adeflet .Tunc vero tota familia qu^ cum viro
Dei erat,fremere,inclamare,lanceas vel fudes corripere,hoftem protinus cum au¬
xiliis circu manentium petitura ferocius difeurfaxe. At ille fremebundum expan-
fis manibus in exitu feipfumoppofuit, vehementer omnibus minitans & conte-
ftans ad id facinus egrefluris, nifi fe prius interfe&o exituris non patere.Cumque
furentiumjanimos coafregiffet, atque illi de ejus nimia (implicitate cafarentur ,
fertur dixilfe: Quomodo quidem nec tantae feftivitatis gloriam, dies enim Do¬
minica erat, nec noftram prsefentiam reveritus tam fuperbe infanire praefumfit,
ultionem dominicam non evadet. Tunc ad ipfum praedonem, quieumadfuum
colloquium deducerent,pacificos nuntios mifit:qui dum adeffet, eum mox ad epu- Min perfe.
landum fecum invitat, fuum proprium apparatum illi apponit; plene refe&um “'g™ c ° n '
injuriarum blande commonet, ut fe de cetero corrigat ad hortatur. His ita geftis,
ad aliam manfionem, quae Petra-Caftellana k dicitur quo intenderat, ire progre¬
ditur . Poft difceflum a utem hominis Dei, mox Adalardus ibicem adhuc manens
inuteroadinftar parturientis vexari Cfpit, accitoque celerrime Nortaldo quo¬
dam monacho, cum fe, invalefeente nimium cruciatu^rederet illico moriturum,
fan£tse Religionis habitum petit, afferens facratos manu fan&i cibos cum exfe-
crabilibus, quos de prgda praefumferat, cibis confligere, eoque confli&u fe ad exi¬
tum fua vefania digniffitnum miferabiliter coartari. Mira res l habitu fumto, fta-
tim eadem hora intolerabilis dolor ille recdfit. Veruntamen totopaene anno do¬
nec plane domefticus eflet, elanguit.Ex quo notum fatis fa&umeft pro falute ani-
m? perfecutoris fui fan&ura oraffe, haneque ei vindi£l2 paullo ante minatu fuifle.

Alio tempore ad eamdera Petram-Cafteilanani, cujus nunc memini,pergebat: xv.

cumque adhuc longior reflaret via & claufo jam die per loca afpera & ignota,nim-
bis quoque iter arcentibus ulterius tendere confilii non eflet, in caftello Barrem-

ma, quod juxta erat, quaeri hofpitum jufllt; fed barbaris hominibus cundlisho-

fpitum negantibus,in quoddam vaftum horreum quod in fine villas erat, prout res
tunc di&abau fe habiturus conceflit. Itaque neque precibus, neque pretio ullam
humanitatem in eodem caftello expertus eft, praeter in una paupercula vidua,
quae de. ovis fuis, an etiam de pane nefeio, fecundum quod pofuit, attulit ei bene**
di&ionem .In craftino autem cumob. tantS inhumanitatem vir reverendus A m e-
l 1 us Senecienfis epifeopus cafteUum illud, nam ad ejusdiocefim pertinebat ,ex-
communicare vellet; multum inexcufationem illorum hominum laboransfan- tsteTp^L
£lus vir, ne id fieret interceflit, fed non multo poft ultio divina fequuta eft. Ita «•
namque caftellum illud paullo poft igne vaftante confumtum.eft, .ut neque unde
unusjiomo cibari poflet,fuperefle incendio, videretur: quod ut fe ob vindi&am fer¬
vi fui Dominus fecifle monftraret, domum tantum viduae quae eum vifitaverat, & ’

horreum in quo manferat, penitus illaeia fervavit ^

Hoc

4 Id «fle puto quod ia Bulla Pafchalis ti. vocatur Lauguias, iu epifeopatu Regeofi.

k Opidum eft dicecefis Senecenfis, vulgo U CtftelUnt, qua: antiqua: familia: ejus nominis toparcharum
nomea dedit. Ibi eft Prioratus fanda: Maria: facratus fub abbatia fanfti Vi&oris, cujus meminit Pafchalis

ll. ia bulla ad abbatem. Qttooem anno. 114/ apud Sammarthauos. De eo loco & pluribus aliis vide apud
cofdem Sammarthanos chartam Honorati iMal&lien&s epifeopi » qui monafteriuin Vidorinum plane dirutum
reftauravit ,(uh finem fieculi praecedentis..

Digitized by

ANN.CH.
IO48
14. Sept,

*VI.

XVII.

Raptores
puniti.

XVIII.

* «I. fau-
cianc .

Z Mch. x. 8.

XIX.

540 VITA

Hoc dum fratribus recitarem, unus ex ipfis, Petrus nomine, vir in monafterio
au&oritatis magnas per omnia: Me tefte, inquit, in Caftro-Morario itidem mi¬
raculum hoc ordine contigit. Arelate veniebamus, jamque incipientibus no&ur-
nis tenebris memorati caftri dominum, qui Carbonellus, fi bene memini, diceba¬
tur , adivimus, domum tantum hofpitii domno Abbati, & his qui fecum erant fla¬
gitantes ; nam cetera omnia neceffaria nobis affluenter diximus abundare. Is ex-
<juifitispro tempore utens ambagibus, in nullo fe nobis valiturum refpondit;
hunc & ceteri opidani indifferenter imitati funt / repudiatos tandem ab aliis ho¬
muncio quidam pauper in peranguftiflimo tugurio nos excepit. Quid amplius de-
inorer ? Illae denuo paullo poft tranfiens, omnes ejufdem opidi domos, excepto
hofpitiolo noftro, admiratus non parum, ipfe in favillas redaflas vidi. Cumque
pullae prorfus eorum quae hominibus erant utilia, praeter nudam terram, ex alio¬
rum domibus reliquiae fupereffent, hofpes nofter ex omnibus reculis fuis nullam
omnino in illo incendio deperiffe gaudebat. In hac igitur re, & Domini noftri Je-
fu-Chrifti fimilitudinem in Yfarno, & magni illi us Petri in fua, Petrus ifte admi¬
ratione recenfuit. Ita namq; ifte miratus eft opidum,’in quo fruftum caritatis ma-
gifter fuus fruftra qusfierat, conflagrafle, ficut magnus ille Petrus miratus eft,
ficum in qua Dominus Jefus pridie fruftum quaeritans non invenerat, aruiffe.

Tunc idem Petrum monachus addidit nobis etiam haec. Mulier quaedam vidua
bene religiofa, domina Trancenfis caftri, ex confuetudine caritatis, unde fan£lo
viro propriae veftes fierent,telam quotannis ad monafterium deferebat.Quodam
igitur tempore ad monafterium de more properans, fub caftello Bocco, ut via pu¬
blica fert, tranfibat: Rainoardus porro ipfius caftri dominus, pro eo quod pater
fuus monachus apud nos faflus quafdam propii juris terras monafterio dederat,
impius in patrem beftiali rabie faepius in noftras injurias raptabatur. Hic ergo
cum fatellitibus fuis defeendens obviam feminae, cum nomen illa fanfti Yfarni,
dicens fe ad illum ire, telam quam in praefentiarum gereret illi oblaturam pro¬
tenderet, ex hoc vehementius inftigatus equos & omnia quae ferebat violenter
abripuit. Illa vero pedes nihilominus ad monafterium fanfti viri benedi&ionem
petitura feftinavit, fed mira difpenfationc omnipotentis Dei, prius quam a mo-
nafterio illa recederet, raptores eofdem a malignis fpiritibus crudeliflime vexa¬
tos, ita ut fe ipfos mifere laniarent, & quod di£lu quoque horrendum eft, pro¬
priis , ut aiunt, egeftionibus foedarentur, vinftos ad pedes beati Yfarni cum illa
omni rapina pertrahi videt. Tunc omnibus querelis quibus adverfus monafteri¬
um tyrannus infremuerat prorfus abolitis, orante viro Dei, perfe£lae fanitati
celerrime reftituti funt.

Tretis villa eft, in qua vicarius quidam, Redemtus nomine, protervi admo¬
dum fpiritus, domino fuo Vicecomiti Mafsilise convivium paraturus, dextera, he-
vaque quaeq; poterat hac occafione impias manus ferens,de jure monafterii rufti-
ci unius vaccam rapuit: qui rufticus ad monafterium currens, beati Patris aures
miferandis ejulatibus fatiavit *. Die vero altera & ipfe Redemtus Vicarius mo¬
nafterium ad fanflifsimos martyres oraturus intravit; cui fafila let^non perfe&a
oratione, templum egredienti coram fanfto patre Yfarno, qui pro ruftico inter-
ceffurus exierat, mifer rufticus ad pedes proftratus eft. Ille vero infelix diabolico
ut erat fpiritua&us in furiam, nuilaque fan&i prxfentis reverentia flexus pede
rufticum fub mento feriens fupinavit ; fanflus autem vir nihil omnino locutus to¬
tum caput obvolutus.cucullo,ecclefiam protinus ingreffus eft. At infelix Redem¬
tus afscenfo velociter equo, priufquam monafterii cimeterium pollet egredi, di¬
vina animadverfi one terribiliter in facrilego pede percaflus eft. Cumque multa
medicaminum genera dolori adhibita nullo modo fuccurrcrent, intolerabiles cru¬
ciatus ultra ferre non fuftinens, die tanden^ tertio nullum alium qui fibi facere id
vellet inveniens, propriis manibus accepto dolabro pedem impiifsimum detrun¬
cavit . Qua ex re omnipotens & benignifsimus Dominus manifeftilsime verum
eflfe declaravit quod ferv i s fuis promiferat dicens : Qui vos tangit , tangit pupil¬
lam oculi mei ; dura pedem pefsimum qui pulfando rufticum fan&um virum in
corde tetigerat, tanta diftri£tione percufsit.

Sed hasc jam terribilia relinquamus, & jocundemur in profperis, Natalis Do¬
mini

Digitized by

Google

S, YSARNI ABBATIS, 54 i

mini felleranitas imminebat, &marenimis agitatum procellis nullam omnino ann.ch:
pifcatur» copiam relaxabat. At inipfa vigilia, vir quidam ob patris annivcrfa- 1 ° 4 8
riura ipfo die a fratribus celebratum, magnorum pjfcium <juos ufquequaque colle- * 4 ' Sept '

- gerat, copiofam multitudinem > contra quam in ea temporum facie fperari pote-
. rat, advehens, §conomqrutn animes non mediocriter fuftujit, Deliberatum con¬
tinuo atque fancitum eft , ut tamqua vere a Domino miffa benedi&io ob honorem
fummse feftivitatis in diem craftinum fervaretur, Tum Martinus quidamexobe-
dientia quam regebat, gratia feftivitatis adveniens, pafu videns pifces, auditoque
decreto, urbane quidem» fed tamen plufculo quam nominis hujus virum decue¬
rat , ( nam longe ab illo fammo blattino hac, ut arbitror, Martini hujus diftabat
qratio) caufam ventris agendam fufcepit. Heu, inquit, tantus hodie advenies
tium conventus fratrum,itineris labore ftmul & hiemis infolentia feflus, appofita
infuper tot tantorumque pifciumtentatipne, contra morem hujus domus carita-
tiva refe&ione fraudabitur, qua; ratio, feftivitatis gratia fer vari pifces, cum labor
via &; inedia gratiam feftivitatis excludant ? Hac vir fanftus audiens, clementi
affe&u Corapa(£onis votum perorantis exaudiens, accitis gconomis emines pifces
protinus coqui jubet: illis contra nitentibus, non debere afferit nimis follicitos ef-
ie dexraftino, prafertim in nativitate illius, qui docuerit de craftino non cogitan¬
dum * Expenfis igitur pifeibus ob amorem iftius pufillanimis Martini, magnani¬
mi illius Martini vir fan&us exempla profequitmMJnum e fratribus pifcandi gna¬
rum hujus cognominem multis precibus obfeeratum ad mare mittit, ut quaqua-i
verfumlitora infpieiat j ficubi forte quocumque modo, vel ad modicumintrare
polfit, exploret; non defuturum clementiflimum Jefum, omniaque de largitate
ejus fperare docet. Tunc frater Martinus benedictione Patris armatus, vefper-
tinas Laudes celebrantibus aliis, ipfe quantum ad fe pro obedientia ilico moritu¬
rus , ac pro fratribus animam pofiturus affcenfo * carabo, furibundum mare vix * */. cscabo
duobus (ociis comitatus invadit; finita vero fynaxi pater Yfarnus more (iio fecre-
tum petit pro falute filii periculo expoliti, $ aliorum refectione totis praecordiis
cum multa effufione lacry marum benignitatem Salvatoris implorat. Mox igitur Mir* pifcav
fratri Martino in ipfo introitu a fumma Tri nitate miffi permaximi tres delphini uo *
occurrunt .• ille tamquam unum Deum in Trinitate colens, unum tridenti ferro
mira fiducia percutit, unoque i£tu fauces ei penitus defecat, miroque modo qui
multas naves retibus validiflimis involutus & ad mortem percuflus facile diflipat,
eum Martinus pifcem fine retibus captum parvp inje&um carabo fui paene obli¬
tus ad terram ponat:quo in fa&o beatura patrem Yfarnum magnoMartino valde
fimilem dixerim,nifi quia delphinus iftius Martin i Efoche a non fqlum corpulen-
tia/ed etiam fignificantia valde utili fuperavit.Martini enim pifeis ad foliusMar-
tini ufum in aquis dulcibus (impliciter, aut non tanta fignificans, retibus captus
eft. A t vero delphinus nofter ex tribus communiter occurrentibus ferro tridenti,
mare commoto, a tribus viris in vefpera Nativitatem Dominicam procurrente,
ob refe&ionem fratrum communem fine retibus unus percuffus & captus illum
fatis apte fignificat, qui tota quidem cooperante Trinitate, ipfe tamen folus in
mundi vefpera tamquam a tribus viris, a tota videlicet Trinitate, tridenti quo¬
que ferro tamquam ex una triplicis peccati noftri fententia nullis peccatorii funi¬
culis irretitus foculo foviente percuffus, ut nos in illo renafeeremur, & illius cor¬
pore omnes quotquot fumus in una Ecclefia fratres reficerffur, occubuit .Ita beati
viri miranda pifcatio,& profentis fuit oruno blanda confolatio,& ad oternas deli¬
cias folida & mera & vifibilis quodSmodo prapdicatio, & illos tu nc profentes femel
refecit edulio corporis, 8 c quoties recitabitu^, recreabit pofteros alimonia mentis.

Quodam monafterii poffeflio Marignana b dicitur,in qua vir Dei receptus ho- xx<

fpitio ad introitum ecclefio,in contiguo diverforio dormiebat. Erat autem nox in
diem Dominicam terminanda, ob cujus rtoftis reverentiam fimul & beati marty¬
ris , in cujus honore eadem eccle fia facrata erat, multa tunc ex more circumma-
n entium manus cum fuis luminaribus excubabat. Clericus ergo ad cujus eadem

eccle-

* Vide S. Grcg. Turon. lib. de gloria Conf. cap. j.

b Anno 1031. fiertramnus Comes Provincia: monafterio fanfti Viftoris duos manfos dedit, tb ma¬
lum quod fererat in obtiienti* [*n 3 i V&«rit> qua ifi juxta. villam M arignmu, ut habet Antonius de Ruf¬
ii , Hiftori* Provincia: Comitum pag. ,p.

Digitized by

Google

542

VITA

ANN.ch, ecclefia curam pertinebat,fumtam unius femina; tunc forte abfentis candelam,ad
io 48 caput viri Dei tota no&e cremandam fixit. Quod cum mulier deforis reverfaa
H-Sept. e0 nvigii an tibusdidiciffet, animofitate feminea exardefcens: San6to, ait,Vi&ori,
non Abbati cuilibet, candelam paravi: citatoque gradu diverforium in quo vir
Dei quiefcebat abfque ulla re verentia ingrelfa candelam rapuit, eoque impulfu
cxftinftam fruftra per omnia ecclefiae luminaria curfitans illuminare nequivit.
Tunc omnes qui aderant magna admiratione permoti, miferam mulierculam,
grandi fremitu & multimodis increpationibus terrent, eam non poffe vivere divi¬
nitus afferentes, quae fan&um Dei tam ftulte, tam impudenter injuriare praefum-
ferit. At illa infelix, accepto tandem ab eifdem confilio,ad ipfum locum unde ftul¬
te afportaverat candelam, folo fatis punita metu, tremula reportavit. Quo fafto,
nutu d i vino, ita eadem candela, videntibus cunftis, ardere mox coepit, ac fi mini¬
me exftin£ta fuiffet. In quo duplici miraculo admirandum circa hunc virum Dei
omnipotentis favorem merito praedicarim, qui gloripfo Martyri fuo devotum lu¬
men huic tam evidenter maluit defervire.

x x L Caftellum quod de Mandolis dicitur, divina animadverfio multis annis conti¬
nuis crebro fulgure miferabiliter punierat: unde fa&um eft, ut ejus habitatores
nimium territi, caelefti plaga faeviente, divinum Medicum implorare cogerentur..
'Aqua bene. Yfnardus ergo caftelli dominus, multis fupplicationibus fanftum virum adortus
xjteflanf?' > ut ve ^ aqua; quam ipfe facraffet, uti remedio mereretur. Quod dum ille, mul¬

tas excufationes fuo more praetendens, omnimodis recufaret, vix tandem fratrum
qui fecum erant inevitabili importunitate violenter quodammodo ab eo extor¬
tum eftjrefperfumque ex eadem aqua opidum ufque hodie ab omni fulgurum per-
cuffione, Domino miferante, fal vatum eft. -

xXii. Apud Maffiliam femina quaedam ab annis feptem caeca, frequenter fanftos
Martyres ut fui miferentur orabat, fed fanfti Martyres familiari fuo Yfarno mi¬
raculi gloriam concedere maluerunt. Audivit etenim in fomnis mulier vocem fi-
bi dicentem, ut ad monafterium tenderet, aqua unde pater Yfarnus manus fuas
laviffet oculos fuperfunderet, lumen continuo receptura. Tunc illa laetabunda ad
monafterium properans, quibus potuit loqui fratribus vifionem refert, qui femi¬
nae compafll ftudiofe obfervant patrem, ut aliquod manuum ejus lavacrum fura¬
rer*! it rentur • At ille rem jam per fpiritum forfitan edo&us, mox ut laviffet, aquam
w qua erat lotus, fundebat in terram. Verumtamen tandem diligentiffimi obferva-
tores pio furto potiti, mulieri defideratatn aquam tribuunt: illa exinde oculos fu-
perfundens, vifum fe ilico plene recepiffe gavifa eft.
xxni.; In montem quem Curfonem vocant, Pater fan&us aliquando morabatur. Vir
Alius a ia. autem nobilis quidam ibi juxta nimiis laterum cruciatibus acerbiflime faepius tor¬
torum dolo, quebatur; is fimili furto, aqua unde manus fan&i lota; fuerant percepta, latera
re libemur. t ] nx j t} at que ab omni dolore deinceps perfe&e liberatus eft.
xxiv. Me vero ifta coram fratribus memorante, Rainoardus quidam, magnae fanfti-

tatis aeftimatione in monafterio venerabilis, ea quae narraturus fum intulit dicens:
Ego apud ecclefiam fan£li Mauricii a juxtaMareftam opidum cum domino Ifnar-
do monacho tunc adolefcentulus manebam: cumque de beato Yfarno quomodo
in terras illas ferebatur ad veniffe colloqueremur, ecce nobis ipfe pro foribus ad-
eft. Nos vero nullum apparatum receptui ejus congruum habentes, perturbari
vehementer Cfpimus, atque anxiari. Menfa tamen appofita ad prandium blande
nos confolatus affedit. Erat nobis tantulum vini, quod vix a tribus ad unam refe-
’ ftionem parciffime communicari poffet,fed neque inveniendi plus in tota vicinia
vinum noftra ulla fpes habebatur. Quid plura ? de benedi&ione patris confidentes illud

multiplicat. tant ij| um obtulimus.Ipfe ego propinavi,& triginta ferme hominibus nimium ftu-
pens largiffime abundare vidi. Sed quid ftupendum, fi ille qui Chriftum imitaba¬
tur vivendo, eum etiam in miraculis poterat imitari,ut ficut Chrifti potentia pa¬
nes dum comedebantur,multiplicavit, ita benedi£lio iftius, cooperante Chrifto,
j ohMn , 4 vinum dum biberetur, augeret ? cum dixerit ipfe Dominus: £>ui credit in me ope -
1 1. ra qua ipfe facio & ipfe faciet , & majora horum faciet .

x x v. Tunc & illud quoque idem Rainoardus fubjecit. Habebamur vero puerum, qui

* Sia eft in epifcopatu Regienfi ez bulla Pafchalis.

pe r

Digitized by

Google

S. Y SARNI ABBATIS.

543

per totum fere annu graviffimis febribus affli&us acerbiffime torquebatur .* hunc
aqua, unde fan£tus Pater manus laverat, potavimus, & ipfa hora nobis non pa¬
rum mirantibus plene fanatus eft.

Sed ad illa nunc memoranda tranfibo , quae fupra nominato venerabili viro
Rainaldo * narrante cognovi. Multa, inquiebat, de fando patre Yfarno miranda
referri poliunt, fed ego fola illa narrabo quibus ipfe interfui. Pandulfus, ait, di¬
cebatur quidam, tam potentia quam omni fere malignitatis genere fuos vicinos
facile fuperans. Is in domo fua in caftello,cui nunc ob ipfius piaculi eventum Tor-
torio a agnomen eft: nam prius fandi Domnini caftrum vocabatur, duorum cla-
riffimorum juvenum folidos ab ipfo fperantium injufte fraudulento clandeftino-
que fufpendio gulas fregit, eorumque cadavera in vaftiffimam quamdam fpecum
projeda operuit.Sed non multo polt, cum jam impiiffimum facinus detedum fuif-
let a monachis, qui apud Crofam villam b morabantur, ad monafterium ipfum
humanitatis refpedu delata atque humata lunt. Poft aliquot igitur dies matronae
cuidam non valde longe ab eodem monafterio manenti in fomnis apparentes:No-
fti, aj unt, Yfarnum abbatem ? Quem cum illa fxcut & ipfos quoque fe numquam
vidiffe refponderet: Nos, inquiunt, fumus juvenes illi quos Pandulfus nuper
impie fuffocavit; fed obfecramus te, ut apud Yfarnum abbatem tertia die hac
tranfiturum pro nobis intervenias, ut qui monafterio ejus' caritatis interventu
fepulturam meruimus, unam ex ejus ore Miffam eadem caritate mereamdr. Haec
enim fuper nos di vini judicii lata fententia eft,ut,cum ob injuftam necem noftram
fupern® pietatis vifcera moveantur, peccatis tamen noftris impedientibus ab in-
grelfu regni, donec ipfe pro nobis Miffam celebret, excludamur. Quod cum ma¬
trona die tertia, ficut ei revelatum fuerat,tranfeunti viro Dei, pro defundis fup-
plicans enarraffet; ille non fe effe dignum, qui defundos folvere poffit, refpon-
dit. Mox tamen ad villam-Corfam veniens, eadem femina profequente, & nobis
exorantibus, pro abfolutione juvenum Miffam celebravit. Hinc ergo datur intel-
ligi, quantum nunc apud Deum vir ifte poffit, in cujus adhuc viventis manu ju¬
dicium fuum effe de mortuis ipfius fententia Judicis declaravit.

Sed ad ornamentum ceterarum virtutum, mirabiliter hujus fandi mentem
prophetiae quoque Spiritus illuftravit; quod evidenter oftendimus, fi unam rem
geftam,quam nobis adhuc idem venerabilis Rainaldus * retulit,proferamns. Ego,
inquit,obedientiam, cui Lagninas nomen eft, procurabam: per id tempus quem¬
dam noftru hominem de caftello-Duplo redeuntem undique infurgentes latrun¬
culi fupradidi Pandulfi equo protinus dejecerunt. Iifdem diebus domnus Abbas
apud villam-Crofam morabatur,ad quem homo ille propere veniens, equi ablati
damnum & fufceptas injurias cum ingenti gemitu exponit: quaproter continuo
me domnus Abbas ad Pandulfum, qui longiufculo aberat, cum verbis fupplicibu*
mittens, ipfemet uxoris ejus , quas apud Tortorium tunc manebat, pro equo ro"
gaturus fuftra colloquium petit. Nam illa viro Dei virulentis quibus erat affue-
fada fermonibus, ut talem fatisdecebat feminam, refpondens, omnem ei fun¬
ditus , quantum in fe erdl, fpem recuperationis abfcidit. Pandulfus autem re co¬
gnita me, ut aeftimo, prafentiens adventurum, per multa diverticula ne a me in¬
veniretur aufugit.Tandem ergo magis quia nihil profeceram quam labore itineris
fatigatus, complutus, nam tota die me copiofus imber attriverat, ad domnum
Abbatem reverfus fum.Ille vero plena me alacritate reficias ad aurem mihi poft-
modum, quafi familiare quid locuturas accedit:Confortare,inquit,quia quocum¬
que dedu&us fit equus nofter, huc nobis hodie reducetur. Veruntamen ad domum
tuam feftinatius redi, ne majora tibi adveniant praevideto, & maxime porcos tuos
tota die diligen ti cura fervari praecipito. Certus igitur jam de recuperando equo ;
fed nec minus certus quia non abs re porcos affervari praeceperit,laetus & follicitus
confeftim redii,opportunas cuftodias univerfae fubftantiae noftrae & porcis maxime
delegavi.Sed qua contra diabolicos homines,fi ve humanos,ut ita dixerim,diabolos
cuftodela praevaleat?Nifi enim Dominus cujlodierit civitatem , fruflra vigilat qui

cujlodit

» Jam vulgo Tourtour , in dicecefi Forojulienfi , cujus eccieiia parochialis lanao Domnino facra, abba¬
ti* Vi&orin* fabjeda dicitur in Bulla Pafchalis.

b Monafterium fiuift* Mari* de Villa cro&, vulgo ViU*cnf e * dicecefi Forojulienfi, memoratur in Bul¬
la Pafchalis.

ANN. CH.

IO48

£4. Sept.
Puer a fe¬
bribus cu¬
ratus.
XXVI.

* mL Rai-
noardo.

Miflx cele¬
bratione <1*
fandi duo
abfaluti,

XXVII.

* at Rni.
noardus.

Digitized by ^.ooQie

5+4 VITA

ann. ch c ujlodit eam. Tota fi quidem die in propkqua filva fupradi&i latrunculi delitue-
1048 re. Inclinata vero jam vefpera, nobis pane fecuris, nihilque minus quam tale
i-/ 4 1 i6 Pr ’i aliquid putantibus, exeuntes de filva porcos cum fuffragio imminentis no&is rap¬
tu lubitaneo fubrepturi occurrunt. At ubi humana cuftodia fubvenire non pote¬
rat , divina non defuit: nam continuo in locoquifque quem ceperat, quafi ftatua
fixus obftupuit. Cumque a fe mutuo cum admiratione, cur morarentur inquire¬
rent, atque ad rapiendum porcos alius alium hortaretur, repentina fecocitate
perculfos omnes confefli funt, ac beati patris Yfarni jufta malediftione obftri&os,
in exemplum fefe omnium pefiimorum fubmurmurant ilieo perituros. Tunc di¬
cantibus, cogentibufque anguftiis, falubre confilium naCi, confefli errorem, folo
fefe divinam oraturi clementiam fternunt, equum ipfa die reddituros devo vent,&
corre&iores de reliquo jam futuros, fi fanCi viri meritis cflitus fibi oculorum lu¬
mina redderentur. Quid plura ? oratione completa»mox receptis ad plenum lu¬
minibus certatim domum properant, impium latrocinium pietatis furto commu¬
tant: equum enim quem in manus fceleftiflima domina jam tradiderant, pio fur¬
to fubripiunt, & cum omnibus qua prafato homini noftro cum illo abftulerant,
ad beatum virum eadem hora fele proripiunt:de porcis & eacitate repente incufla
‘ & excufla feriatim omnia replicant, feque cum luis omnibus ejus dames arbitrio

fatisfaCione humili veniam rogant. Quqs vir fanCus, indulta venia, decorre-
Futumm flione vita attentius commonet, fi fe corrigerent profpere viCuros, fi vero ne-
pr*dicit' gjigerent, ante ipfius anni terminum infami nota denuntiat puniendos. Utram¬
que conditionem evidens rerum prohavit e ventus: nam duo correCi vitam fuam
profpere tranfegere, tres autem re verfi ad vomitum ( quinque enim omnes fue¬
rant) ante completum annum, calamitatis fua fgdumipeCaculum cun&is de¬
derunt : nam uni effoffi oculi, pedes alii truncati funt, tertius vero conjunCo in
1 'e utroque fupplicio duplicata infelicitate multatus eft. Quod igitur equum ipfa
die reddendum pradixit,. quod eadem] die porcos diligentius cuftodiri pracepit,
quod eifdem latrunculis vel correCis profperum , vel incorreCis ejufaem anni
triftem exitum denunciavit, prophetica gratia miracelfitudocognofcicur. In eo
vero quod latrunculi rapturi quidem porcos c*cati, humiliati vero illuminati
6 funt, haud immerito Elifai fa&um recolimus, qui latrunculos Syria fe rapere
Biif^ccro. venientes, orando divinitus excacavit, & intra Samariam captis atque humi-
raratur. li a tis integre poftmodum lumina reformavit: nifi quod hoc majoris in hac par¬
te fortafle miraculi videatur,quia quod Elifausob tutelam fui ipfius obtinuit, hoc
Yfarnus pro defenfandis monachi fui porculis impetra vit; &; quod ille comminus
prafens in articulo fumma neceflitatis expetiit in divina opis refugium, hoc ifte
longius abfens in re non valde neceflaria a Deo promeruit, in admiranda fanfti-
tatis indiciu m. Nec valde mirandum fi Prophetarum gloriam in exhibendis mi¬
raculis tam fuhlimiter habuit, qui prophetarum fanftiflimam converfationem
tam excellenter aflequi laboravit. Sed hac omnia illi funt penitus reputanda, illi
toto rationis intuitu adfcribenda, qui in omnibus fan&is fuis operatur, & fine ac¬
ceptione judicat perfonarum: qui bona fua difpenfare n<4rit temporibus fuis,& in
fine faculi tanquam longiflima cujufdam noftis licet rariores eafderaque hebetio¬
res ftellas proferat, cum tamen opportunum arbitratur, magna etiam nunc ple¬
rumque fidera, maximos quoque interdum promere luciferos novit *
xx,Iif ' Sed ad ea qua de fanfto viro adhuc narranda cognovimus veniamus. Frater
quidam, juxta faculum nobilis,de civihus Maflilia , nomine Georgius), regula-
Cogitatio- rem fub eo vitam fuerat profeflus. Huic vir Domini, cum clauftrum forte per^
nes occultas tranfiens, eumficut& ceteros fuiflet intuitus; per quemdam fibi familiariter
nofcu ‘ adharentem mandavit, ut quas verfabat inutiles cogitationes corrigeret, morti¬

ferum enim efle quod cogitaret. At ille cum gaudio & verecundia nimium admi¬
ratus , de cetero melius falutifua confuluit, atteftatus, quod ea hora qua vir
De i ante fratres tranfiit, rediturum fe ad faculum pertra&aret.

De equo cui infidere idem vir Domini confue verat, tota fere Provincia con-
XXIX clamante, didicimus id quod nunc ponemus. foederat mifericors Dominus 'nimia
fragilitati ejus equum fortiffimum quidff viribus, 8 c magna ve&andi fua vitate pr$-
cipuum. Ad hunc fi quis alius aflcenfurus accederet,intolerabili pane fe ferocitate

totius

Digitized by uooQie

S. YSARNI.ABBATIS. 545

totius corporis jaftatione hinniens, fremenfque diftendebat; quoties vero lan- ann. ch.
ftum patreni Yfarnum appropiare cojpfpiceret, tanta fe manfuetudine compone- 1 048
hac,ntquafi fponte feffuraterga offerre videretur.- fi quis autem ei forte in fideret ,4, J uL

alius, velut indignabundus totus in rabiem vertebatur; cum autem illumfubve¬
heret , ceu afellum mitifiimura fe praebebat. Cumque vir fanflus, ntpote qui to¬
tam prope no&em orando vigilaverat, crebrius dormitaret, ac veluti calurus,
ut fit, in partem alteram pendufus vacillaret; equus lapfurum eflp illum me¬
tuens , prout poterat in latus lefe.oppofitum tjefle&ebat, eoque modo quamdiu
fanftum quidem dormitardentiret.- quo expergefa£lo,mox erefto corpore,ita ut
-nullus decentius ^incedebat. Quod fi lub arbore tranfeundum erat, cujus forte ra-
muiculi prafidentis oculis nocituri putarentur; aut circumire arborem, aut fi id
•prodenfitate plerumque filvae non proficeret, ibidem immobiliter, donec fubfe-
jquentium obfequio juvaretur, immorari,eodemque modo in omni ambiguo tran-
litu fa&itane: tanta vero interdum cautela per anguftiflimos afperrimarum rupiu
anfraflus aut paluftris vi§ palliis incognitos contra fpera omnium pertranfibat,ut
Angelico eum miniftefiocrederes edu£lari,Sicut enim male gradientis & terrena
cupientis Balam,oppofitusAngelus & contra voluntatem ejus impediebat,& con¬
tra infipientiam ejus edocebat afellam; ita jufte incedentis, & Angelorum con¬
tubernia defiderantis Yfarni non abfujrde credi poteff equum ab Angelo, ubi viae
-flagitabat neceffitas, fuiffe dire&um : ubi innocua jufti expofeebat requies, quo¬
modo feagiret, fuifle inftruftum,

• Sed quonaodo ad profequenda ceteraquae de fanflo patre multa fuperfunt non xxx '
fuffido,quia & graviffima quaedam mihi neceffitas,ut Icitis,ineft,& nimia quoque
temporis areor anguftia; de gloriofo faltem ejus fine ad aedificationem eorum qui
Hiaio le&uri vel audituri i-uht feribam, & ad confummationemomnium virtutum
fuarunn^uomodo exemplo boni Magiftrifratresfuos qui erant in mundo in finem
dilexit^k quomodo pro cis animam luam pofuit,divina ope c6fifus enarrabo.Cum
enim perlongum mditiee fu* curfum incredibili aufterjtate vita?, & immenfis je¬
juniorum vigiiiarumque cruciatibus continue fe martyrem declaraifet,hoc etiam
a Deo promeruit, quoduplicismartyrii gloria triumpharet, ut in ipfo mortis ar-
ticuloficut Abrahampatriarchafilium vocatils obtulit, nec occidit; ita ifte feip-
fum ad martyrium vocicus offerre t» & cum parata effet vojuntas, deficiente
-tamen perculfore,vi£lor in pace quiefcerot.Ut autem totius fa&i ratio clarefcat,
primum q«»£a&mm caufa prasceffit, aperiam *

- Pagani a Lirinenfe.uionafl:erium pervadentes, difperfis aliis multos ex fratri¬
bus captivos ad Hifpanias traduxeretunc reliqui fratres, congefta prout facul- xxxi.
rates tulere pecunia, pero redimendis captivis adfiifpanias aliquos exfe mittere ^"din*
ftatuerunt. Sedhomines quibus omnia illic ignota erant, quid facerent, fefe cum pi un t. r *
'peduniis poli alios tradere poflent;nam de reverfione nulla fpeiratio fe pr^bebat:
led &fratribus caphvislnon fubvenirea fervorum Dei moribus extraneum vide¬
batur; infaniae ver® habebaturftnfUlimum, ubi necconfulendi aliis, nec evaden-
dijfibi coofilium fuppeaeret, ex fu perfluo (e ihjedare periculofed poft multos
aninlrofuin flu&us, vicit tandem ratio pietatis, 8c de putatis Deo omnibus curis.,
faflaefi pars cacit at is fuperior. Vilum igitur eis eft,quomodofan$i Vi&oris pof-
feffionesHHpaniiso®ttjun6la?funt,nti patris Yfarniconfiliumpetant, quatpnus
alwpoemsde £ukm ibis panibus notum fecum mitteret, per quem fibi, & in re fa¬
miliari,!! neceffitas jbngrueret,confuleretur,collimitaneos principes accedendi,ut
negotio videiicetfuccurrerentifacultas-aliqua proflaretur. Tum fanflus vir^an-
•gtioire.grav]i&: continuo eodemque extremo adaftus ex multo jam anni fpatio,le-
filofefe coacefFerat. At illa mens ejus fanfliffima,penes quam periclitari non no-
"veatttnegotium caritatis^n qua valida ut mors ardebat dileft io,ciu foli jam emor-
tuo-corpere tota vivebat; pro tantideftruftione monafterii, & captivitate fratru
amariffime gemens,feipf um itururo/eipfum diligentius procuratum, ac pro fra¬
tribus omnia fubkmamfpopondic.MoX igitur le&oeXfurgens, huc illucqueder
s^iaSS.O.B. Xom,VIIL Mm ,am-

4 Sub eo capite quidquid hujus vitz fupereft, continetur in mf. codice: illud tamen in plura dividere
vifum eft, ut res diftinftius habeantur. Porro clades hic memorata ea eft, quam vetulius codex Lirinenfis
a Barrali laudatos conggnot pripio Aldeberti II. anno, de cujus veritate dubitavit vir. eruditus, curq nulla,
ut ipfi videbatur, eflet «i yetuftis monumentis ejus rei memoria. *

Digitized by uooQie

54* VITA,

• ann ch ambulabat, ac fe optime convaluiflefimulabat. Sed ut de fententia hac in mo-
i 048 nafterio leni quodam fufurrio prasfentiri aliquid ccepit, quantus ilico dolor omni-
»4’ Sept, um qui compererant corda perftrinxerit, quanta querimoniarum agmina, quan-
4 ta fletuum objecerint flumina, nemo facile explicare poteft. Bona liquidem vo¬

luntas ejus abrogari jure non poterat: verum ad expletionem operis corpufcu-
lum ejus non pofle fufficere referebant;denique fapieritem nihil ultra vires przfu-
mere, fed vires fuas ad id quod aggreditur oportere metiri, omnia vero cum con-
filib facienda. Id autem nullius efle confilii, ut fibi commiffas oves defereret, alie¬
nas non inventurus quareret; ipfe quoque exui in medio itineris abfque folatio
fratrum tamquam unus quilibet de populo moreretur: & in re quidem caftigabili
levius ferendum errorem; hoc vero fa&um, poftquam ipfe moreretur, nulla ef-
fet poenitentia, nulla correflio fecutura. Sed & captivos abfq; morte ejus multis
aliis modis redimi pofle. Innumerabiles enim eatenus fuifle liberatos, quorum
nullus ejus labore nedum morte liberatus fit. Quare cum & ipfe certe non fuffi-
ceret, & ex hoc majora propemodum pericula timerentur, & de redimendis ca¬
ptivis multa viderentur aliafuppetere rationes; illum debere melioribus con¬
ciliis cedere, ac deferenda captivis ope modis aliis cogitare. Tunc ille ab Spiritu-
fanfto verba mutuatus: Apoftolico, inquit, vobis exemplo refpondeo. Quid faci¬
tis affligentes fpiritfi meum ?Non facio animam meam pretioJiorem quam Wf.Ma-
gisenim Salvatore, quam vos audire decet, cujus exemplo & pracepto inftril-
£tus, non folum ad Hifpanias ire pro fratribus, fed & fervituti meipfumfubjice-
re, infuper & animam dare paratus fum. Me autem & domum iftam & quacum¬
que me afturum difpono, non mea prudentia, fed omnipotenti Deo cuftodienda
& providenda committo: ipfe quippe non dormit, neque dormitat qui cuftodit
Ifrael, qui nifi nos cuftodierit, in vanum vigilant oculi noftri. Sic denique nos &
noftra melius cuftodimus, fi Dominica pracepta fervemus, cui fervire non fo¬
lum cuftodiri, fed etiam regnare eft. Quod fi mori contigerit, o me felicem, fi
tali morte beari meruero ! Potens eft quidem Dominus fine me fuos liberare ca¬
ptivos . Sed fi per me nunc fibi complacuit,tanto magis nunc concurrere debeo,
quanto me ha&enus nihil fimile fecifle cognovi. Quapropter omnia projicientes
in Dominum, quo nos ille vocat alacriter properemns. Vos autem vifceramea,
cariflimi filii mei, confortamini in Domino, & pro nobis orate.
xxxii Talia fatus omnes obfiftentium querelas grandi au&oritate interim compe-
fcuit, fimul & morbi magnitudinem, immo ipfam paene jam praefentem mortem
fpanknffu- P ret *°f® mortis amore fuperavit. Tunc priufquam ex rumore patria turbare-
,-fcipit proca tur, aut acrius in eum iterum fratrum tumultus aflurgeret, filenter jubet fubito
jumenta parari, ac fe Domino & orationibus fratrum commendans illis communi
prece profequentibus,iter arripuit. Cumque velut invitatus ad regnum maturius
incedere feftinaret, confuetis nimium vexatus anguftiis, tam miferabiles fubito
clamores efferebat, ac fi fpiritum foret ilico redditurus. Tunc vero focii eo in ter¬
ram depolito, immenfis lacrymis lugere, peflora infeliciter tundere, feque qui
■de morte fua illi parerent, homicidas crudeliflimos inclamare. Ita ille dupliciter
& fuis videlicet calamitatibus 8 c fuorum aflidue torquebatur querelis: qui refocil-
lato paullifper fpiritu, ut fociorum mf rores abftergeret, univerfos dolores fuos
quomodocumque poterat intra femetipfum tacite deglutiens, ipforum animos
lepidis fermonibus ferenabat ; fed mox dolorum violentia fuperatus, identidem
ffpius repetere cogebatur.Ex quibus patenter offenditur,qu 5 to caritatis incendio
flagrans peregrinationem illam invaferit, tenuerit, confummarit, cum tot ufque-
quaque ad verfantes offremerent, & iple nihilo certius infatigabilis perduraret.
Tranfmiflo autem Rhodano, continuo fama de adventu ejus per omnes circum
circa patrias prae volans,in cun&is urbibus, cafteliis, vicis & villis,obviam illi po¬
pulos aggregabat. Omnes quippe tam fanfti hominis vifu &benedi£lione fe fan-
6 tificari credebant. Ille vero fe feliciffimum reputabat, qui eum hofpitio fufcipe-
re, vel quocumque modo de fuis ei miniftrare facultatibus mereretur.
xxxiii. Tandem ad pofleffionem quamdam fanfti Viftoris, Alfalium nomine, ubi in

fpecu amoeniflima perpulcrum & fatis habile monafterium a in honore fanfli Mi-

cha-

4 Illud monafterium in epifcopatu Barcinoneli fitum efle difcimus ex Bulla] Pafehalis farpius laudata, ub
Vocatur monafle riam de fallit in Ptntdts*

Digitized by uooQie

S. YSARNI ABBATIS, 547

chaelis Archangeli conftru&um eft, famma difficultate perveniant.Ibi jam aegri- ann.ch.
tudine nimium confetius pater fandus ex toto decubuit. Tunc adventus ejusru- 1048
more refperfi Barcinon» Gonful Raimundus Berengarii uxor ejus Elizabeth, Zi ' Se P r -

& Gumbaldus vir Confularis, illuc fe fuaque offerentes, principes fcilicet maxi¬
mi totius regionis, accelerant, peccata propria detegunt, patronumque illum li¬
bi apud Deum fieri deprecantur, quos ille multum Termonibus divinis aedificans,
id eis protinus poenitentiae munus injunxit, ut quibuTcumque jufte poffent modis,
tam potenti* minis, quam ingenii viribus & fenfu & prece, captivos monachos
Domino Deo retli tuerent, ac nobile quondam Lirinenfe monalterium, nunc ini¬
que ab impiis deftru£lum gentibus, ad honorem Domini reftaurarent/ quod fi fa¬
cerent ,remilfionem illis peccatorum, fi fe corrigerent, a Domino facile pollice¬
tur ; feque pro eis totis vifceribus precaturum. Tunc afpirante illo, qui rinoce-
rotis hujufmodi cornu potentiae ad edomandos barbarorum animos armat, & per
tales ve£les amariffimo turbulentoque gentium mari terminos ponit, ad omne
votum ejus fefe promtiffimos offerunt, Nec mora,ftatim Raimundus Comes & u-
xor ejus ad urbem Deniam a Alaio Regi legatos fuos una cum monacho,qui capti¬
vos recognofceret, dirigunt, ut omni inflantia monachos repetant. Quod fi red¬
dere Rex paganus contemneret, omnia prorfus foedera pacis ruptum iri, atque Hs libem,
irreconciliabile terra marique bellum agitandum effe denuntient;eadem seque re- obti '
gi DertofseAAgalifo per fuos nuntios una cum monacho Gumbaldus mandat.Nam
is ad Gumbaldi potentiam refpondere magis videbatur. In his vero duabus civita¬
tibus omnes captivi monachi tenebantur. Cum igitur non impune libi ceffurum,
majoraq; multo laturos fefe difpendia,fi fecus ac petebatur res fieret,certius edo£li
utrique Reges viderent, confilio tandem faniori cedentes, praedam innocuam re¬
vomunt , captivofque non abfque dolore grandi reftituunt: nec minori paene mi¬
raculo, quam fi ex internis luporum forte vifceribus, poftquam jam introrfus
abforptae penitus manfseque fuiffent, ill*f» raperentur oves.Tunc navi onerari*
cum diverfis mercimoniis Barcinonam tendenti legati receptos imponunt: ipfi
terrellri via revertuntur.

Cumque de recuperatis fratribus fan£lo Patri gaudium nuntiaffent, e velligio xxxiv.
alii fubfequuntur, qui repetitos in mari paganorum fraude fratres alfererent, ac iterum
in Siciliam tranfportaturi,& ibi fine ulla retraflatione venditum iri.Tunc fandus in captivi,
pater, tamquam vulnere letali vifcera transforatus a d animum doluit, jamque ^ * tu du '
omni humana fpe dellitutus ecclefiam Lacrymofus ingreditur, atque ad illum de
quo non frultra fperare didicerat, omne id quod magnitudo tibi doloris parturie¬
bat, effudit. Cum igitur a mane ufque ad horam circiter nonam, flens coram Do¬
mino peroraffethilariffimo vultu ad confolandos fratres egrediens: Exfultate ,
inquit, in Domino, cantato & pjallite ei : narrate omnia mirabilia ejus. Vi&a Pf*l. 3*. 1-
funt enim humana pr*fidia, diffipata funt conlilia principum: hoftilis ad tem¬
pus calliditas fuperavit, ut Dei magnalia copiofius celebrarentur, nec totum tibi
humana prudentia reputaret. Voluit enim mirificare mifericordias fuas Domi¬
nus,& falvos fecit fperantes in fe.Laborent hofles,infaniant quantum licet:nullus
enim de captivis noftris detrahetur,omnes nobis in proximo Dominus reddet.Af-
fumta igitur fpe ad Dominum cun£li corda fufpendunt, aure feraper follicita,
quando eis, & ex qua parte promiffa profpera nuntientur. Interea Pagani dromo¬
ni captivis impofitis, fecundis flatibus ad Siciliam tendunt; fed cum jam longius
afportati effent, aura contraria violentis eos flatibus ad Hifpanias fubito repor¬
ta vit.Cumque per novem continuos dies nimiolabore confetios, poli initia pro¬
fpera fimilis eos adverfitas ad litora quf reliquerant revolviffet,fertur ipfos dixif-
fe Paganas,aut in eadem navi fummiDeiOratores effe,aut alibi pro illis qui in na¬
vi ferebantur orari, feque haud dubie orationibus impediri.Interim legati pr*fa-
torum principum ad Reges fupradi&os remiffi, dominos fuos turpiffima fraude ir-
rifos graviter conqueruntur, & nifi captivi quocumque trajetii, ubicumque ve¬
nundati aut reconditi,fani continuo reducantur,nulliuspecuni*,nullius hominis,

AttaSS. O. B. Tom.VIII. Mm ii nui.

a . i. . I, 1 .... . ...

* Ha urbs videtur efle opidum maritimum regni Valentia: in Hifpania, quod etiamnunc Denia appella¬
tur, non longe ab urbe Gandia.

b Urbs epifcopalis, vulgo Ttrtofe, ftib metropoli Tarraeonenfi, ad o ilium fluminis Iberi, in hodierna:
ni a: finibus verfus Valentis regnum.

Digitized by booQie

548 VITA

ann.ch. nullius tergi verfationis interventu fequutura mala pofie redimi conteftantur.

1048 Tunc illi graviflirao conftrifti articulo ad navem protinus mittunt, captivos om-
»4- s«pt. ^ ^ g j^huc forte non tranfxerint, balneis & dapibus recreatos, novi mutatoriis
iterum libe, decoratos, abfque ullo dolo reddi jubent. Dominicas Refurre&ionis dies illuxe-
«ntiH, rat, cum defperata captivis nuntiata flefafia libertaseft; digno fane judicio, ut

qui in die paffioms Dominicas cum Domino fuerant pafli, Refurrecliams etiam
tempore congauderent; & ficut ipfe olim die Chriftus Dominus pro humano ge¬
nere oblatus luos captivos ab infens/uperata morte,reduxerat;ita etiam nune pa¬
ter Yfarntts,qui amore & exemplo Domini Jefu,fe pro fratribus bbtulerat, eadem
ipfa die per virtutem ejufdem Domini noftri captivos fratres a dominio rmniftro-
rum inferni vi6la eorum feritate liberaret.

xxxv.

Mafliliam
reverfus.

Grtviflimis

doloribus

cruciaturi,

XXXVI.

Obit.

Receptis igitur fratribus ex totis praecordiis, ex totis animas viribus erumpens
in gaudia fimul & lacrymas, nec fe ab eorum amplexibus & ofculis fatiarc valens
proer eptione fratrum, & reftauratione diflipati monafterii,' & quia ipfum Do¬
minus harum rerum miniftrum idoneum deputaffet, inexplicabiles omnipotenti
-Deo vir fanftus gratias retulit. Tunc fupradi&is Principibus cum multa gratia¬
rum a£Hohe valefaciens, cum divinis eos valde inftruxiffet eloquiis, cum fum-
mo favore omnium, & digna profecutione, tam aegritudine quam meritis au6lus
jam equitare non valens, vix in le£to vefhis Maffiliam repedavit: ubi devotio¬
ne ineffabili tam a fratribus quam a multis occurrentium undique populorum
turbis exceptus,ita univerfae Provinciae gaudium fecit,tamquam fi Dominus poft
longiflimas tenebras ablatum folem terris flentibus reddidiflet.Tunc ergo & labo¬
re viae, & valetudinis moleftia fra&us, completa vi&oria cujus defiderio in hoc
fasculo tenebatur, jam ex toto affcftu diffolvi cupiens, & effe cum Chrifto, morbo
adextrema cogente,capit in dies acrius exerceri. Ut vero etiam fuperabundan-
tis patientiae merito non careret, tantis tunc, fermequatuormenfibus, dolo¬
rum fiimnlis agitatus eft, ut vix numquam fe in latus alterum, nifi aliorum ma¬
nibus reclinaret, benigniffime divino agente judicio, ut cum filiis quos pro ca¬
ritatis officio defolatos reliquerat pater optimus redderetur, martyrii tamen glo¬
ria , qua promtiffim® voluntati ejus non evitato, fed vifto perfecutoris incendio,
cum mortem ipfe ultro peteret, fed pxne morientem mors fugeret, paullominus
aderat, per acerbiffima & longiffim® agritudinis patientiam fuppleretur: quo
temporis fpatio toto fpiritu in orationem, in lacrymas, in defiderifi futurorum af-
fidue currens, quis cogitare nedum edicere valeat,quantum profecerit,quantum
creverit,quamperfe6him virtutum omnium adificiumcumularit* 9 cum ipfam
momentis omnibus non jam a longe minantem, fed prafentem mortem certiffi-
me fentiret, fentiendo tamquam homo aliquatenus timeret, timendo cunftas
anima infirmitates clarius cerneretyin multitudine autem infirmitatum ad omni¬
potentis Medici gratiam omnibus viribus,omnibus intentionibus, totis defideriis
orando medullitus fugeret; in oratione autem ipfum clementiffimi Jefu vultum,
& omnia falutis humana myfieria contemplatus,confortaretur, reficeretur,
epularetur, ac fe de gaudio Domini jam fui jocundaret, fpeque certifsima folida-
ret. Si facinorofus, fi flagitiofus, fi criminofus quilibet tanto fe fpatio pcenitens
ita fle viffet, fan&us crederetur. Sed & latro fuo ipfo exitu in momento uno glo¬
riam meruit: quantas igitur putamus glorias,quot coronas, tam immunis a crimi¬
ne , tot refertus virtutibus, tot & tantis adufius anguftiis, tanta & tam diuturna
patientia in fine maxime probatus fanftus ifte promeruerit ? cum jam caleftem
ejus mentem, utpote in extremo agone, nulla terrena cupiditatis ambitio, nulla,
aut perrariffima immunditia macula, nulla hypocrifeos admixtura fcedaret; fed
jam totam fe in calum fuftoileret, jam choros caleftium miraretur, qua vitam
pane faliret. Et jamdiu pravifa & defiderata dies advenerat, qua virtutum fua-
rum per omnia pramia recepturus ad fupem® retributionis bravium vocabatur.

Tunc colle 61 is undique fanflorum filiorum turmis, cum ad mundi contem-
tum, & ad amorem caleftium facris eos monitis,& illis fuis fermonibus igneis ani-
maffet, fideliffimo paftori Domino Jefu creditas oves commendans, fumto divino
viatico,tota propemodum carne confumta,fan6liffimam illamSc DeodileftS ani-
m 5 ,pfallentibus & plorantibus difcipulis,gaudentibus 8c tripudiantibus Angelis,

o 61 a-

Digitized by booQie

S. Y S A R N I ABBATIS,' 545?

o£Uvo I^alendas Oftobris ipfa eadem poft annum die, qua ad Hifpanias fe pro an. chr
fratribus daturus exierat, ad defideratum diu vit« «tern« fcfntem, folutus carne, 1 048
laetus emifit. Erat autem annus tunc ab Incarnatione Domini millefimus quadra- 14 * •*

gefimus aftavus: fepultufque eft in pretiofo vafe marmoreo, in feptemtrionali
parte templi, ubi-afluiuis miraculis glorificatur a Domino Deo noftro,cuieft glo¬
ria , Jaus & imperium per infinita faecula foculorum. Amcn.

Epitaphium fanfti /farni tumulo infcriptum .

-*Sr\:'I .'S &4

;.W

J •

* .»•

Cerne mors qu« lex homini noxa protoplafti in me.
Sacra viri clara funt hic fita patris Y sarni
M embra, fuis ftudiis glorihcata piis. ,
Qua felix vegetans anima provexit ad alta,
Moribus egregiis pacificifque animis.

Nam redimitus erat hic virtutis fpeciebus,

Vir Dominus cun&is pro quibus eft hilaris.
Qu« fecit, docuit Abbas pius atque beatus,
Difcipulofque fuos compulit efle pios.

Sic vivens tenuit regimen, fed claudere limen
Comyulfus vit* eft acriter Sc mifere,

Rexit bis denis feptemque fideliter annis,
Gommiffumque fibi dulce gregem Domini
Refpuit, Oflobris tranfafto oftavo Kalendas,

Et capit rutili regna fubire poli.

Sicque gemens corde,dic, Deus huic raiferere.Amen

*^,i y fjf k; t y ♦ r w 1 .i.«*■ u ^ n.ji.VtM.ijtjUju

VITA S* G E R A R D I EPISCOPI

CANADIENSIS ET MARTYRIS.

Ex Surio deferipta.

OBSERVATIO NE S P R JE V I JE .

1. T}MVCM de beato Gerardo obfervanda occurrunt, qua in Vita ejus, quam ex Surio de- Gerardus
fcripftmUs, non habeantur. Falluntur qui eum Ordinis Servorum beata Maria, aut alu- monachus
snnum fuiffe aut inftitutorem feribunt, cum certum fit Gerardum floruiffe foculo undecimo. Or - Beuediftin.
dinem vero Servorum nonnifi circa foculi decimi-tertii medium in Italia inftitutum fuiffe. Hujus
tamen opinionis auftor fertur apud Ferrarium fandus vCntomus Taduanus in fermonibus , quod ab
eo diftum fuiffe puto occafione pio illius confuetudinis, quam Gerardus in Hungariam invexifje
dicitur infra in Vita num.}. beatam Virginem Mariam abfolute Dominan compellandi.. Hon
minus a vero aliena eft eorum opinatio qui Gerardum canonicum fanfti Marci apud Venetias fuif¬
fe aiunt, id enim aperte repugnafVito auftor i, qui difertis verbis num.i. habet, eum fuiffe m
numaflerio educatum, ubi, inquit, adhuc puer monafticae religionis habitum accepit: quod in
percelebri fanfti Giorgii monaflerio faftum fuiffe fub lohanne Mauroceno primo ejusdem loci ab¬
bate, Veneti feriptorn paffim referunt, & quidem non abfque fundamento. Hanc enim fenten-
tiam confirmat fingularis erga fanftum Georgium Gerardi noftri devotio, qui crefcente, ut nar¬
ratur Vito num. }. fidelium in Hungaria numero, in variis urbibus complures ccclefias, & ex
eis omnium primariam in honorem fanfti Georgii martyris conftruxit. Trithemius tamen innova
Chronici Hirfaugienfis editione ad annum 1019. hunc beatum virum in monafterio fandi Gre-
gorii in urbe Roma noftri ordinis monachum fuiffe feribit ; at vereor , ne vocum Georgii ac
Gregorii affinitate deceptus Trithemius, hune in errorem fuerit lapfus.

, x. Ceterum ex his patet, quam futilis fit Carmelitarum, ut ipfi aiunt, traditio, qui hune
fanftum virum ordini fuo adferibere non verentur. Etenim eum in Italia Carmelitam non fuiffe
evidens eft, ex bis quo a nebis jam difta funt. 'Heque etiam in Hungaria: ibi enim anteepi-
fcopatum in coenobio Beel vitam agebat monafticam, quod fub inftituto Benediftino fuiffe exCar-
thuitio, Bonfinio, aliifque rerum Hnngaricaium feriptoribus conflat. Hec dicant Gerardum in
Tdoftina Carmeli religioni nomen dediffe. Ham licet vito ejus auftor fcripferit Jerofolymhanum
iter a Gerardo fuiffe fufeeptum, ex eodem auftore difcimus eum, cum in Hungariam advenif-
fet, a beato rege Stepbana impeditum ultra prqgreffum non fuiffe.

vifts SS. 0 . Tam. ViU Mm ii) 3. Trir

Digitized by t^OOQie

55 o V I T A '. >

ANN.CH. I' Tnthttmus quy loso. fupxa. laudato, Gerardf rmffionem in Hungdnm BenediQ4 f Pflp*4ttri*
CIRCA buft % eum laudat tutft ob vita fan&tatem, tum ob.dtfrinte mentam . Et quidem ex. Vita.num
, 1 048 4. patet libros aliquot ab eo editos fuifle, quorum nonnullos recenfetFrancifcus.Sanfovinus inde

14. Sept. ftriptione urbis Veneta apud Vvionem libro y. fiilicet delau^busbeatoeMari* Virginis Kbrrctn I.
Multa feri-^ rm p num QuadragefimaHum Kb. 1. Homdiaru«i de follemmtatibus totius anni Ub. t.qstqt
pfit * omnes idem attftor manuferiptos feriari ftribit pones nobiles dominos ex familia dpSw&k» Jm
Segredo, apud Venetos x qui Cerandum ut fibi canfaugmntum agnofeunt qc venerantur-, •

. j. Beati Gerar di mortem anno circiter 1048 confignamus. r t{am ex Vita auBore numero 8.

Quo anna j n feditionc occifus efl, qua contigit uno luftro & altero inchoato poflquam Vvoni coronam im.
exlhn&us, p onere f an ft 0 Tafcha renuijfet. Tetras autem Hungar ia rex e folio dejeftus anno 1041.

Vvoni regnum dimifit, cui anno fequenti ebnmiany favitiax» cornum denegavit Gerardus. Iis ita¬
que fi addantur fex faltem anni, tot enim exigunt luftrum unum completum & alterum in¬
choatum, annum 1048. habebimus, quo Gerqdmn obtifle veripnylitts, efl , & quidem 24.
Septembris, qua die in faftis ecdpfiaflicis memoria ipfius recolitur. Hac enim ipfa die> Gerardi %
feflum celebrabatur in Hungaria fub Ladislao rege, ut ex hujus Regis decretis patet,.libro t'
cap. 38. ubi fafti Gerhardi epifeopi feflfvitds memoratur media inter fefla fanSVMattheti
apoftoli & finfti Michqelis anhangeli. Corpus foetum beati Gerardi cima antyum 1400. Vene¬
tius translatum efl, ac Murani in ecc{efia beata Maria, qua nunc faafkrJdonatititulum pra-
fert, depofttum fuit, ubi etiam nunc ajjetyatvr. Hac Translatio fq&a. dicitur die z 3.Februa¬
rii, qua die locum habet in Martyrolo^io Benediftiw, & in Ferrarii Catalogo generali fanfti-
rum Italia , " ’

I M C I P I T V I T A* i

b. Gerardi audi a qux Chrifti participibus dies hodierna contuiit, ex beari patris

r«na. yjp no fl r • ^ chriftique martyyis Gerardi meriti* fluxere,Is enim hujus lu¬

cis lumen per Venetqs parente? (ojrtitus> Pei gratia illum pt^yepjente, ab ipfa
pueritia coepit Domino noftro Jejtu-Chrifto efl$ devotus > &daQrin» evasgelicae
'Adhucpuer per omnia parere . Itaque ipfunimQnafticareflgionishabjtum puer accepit,
fit mona- liniftramque primi parentis viam declinans,novi hominis fecundum Deum crea-
raun ti veftigiis infi ftens, regionis per inobedientiam amiflae, nempe paradifi gaudia,

adolefcens ftuduit appetere Sc amare.’ Cum fic igitur fincero animo farictariivi-
'taflqjdifcerety guptdoei in4efl'ittDe>ifiiniicurft fepqlcrum invifepdi, AitChriftmn,
qui cum dives eflet, propter nos egenus faflus efl, inops ipfe& pauperfequere-
tur. Egreflus itaque de terra & decognatione fna, tendebai ad Orientem, ubi
iterjerofo» Abraham 8 c divitiis auflus eft, & parer multarum gentium effeflus; uti etiam
lymitannm. ipfein Abraha:femine , ideftinChrifto,datambenedi6lionem, fufeepto pere-
lufcepit. g r i n ationis labore, inftar fidelis Abrah«adipifceretur.

2. Pervenitinterim in Pannoni» partes, cujus habenas tunc chriftianiflimus
a s. Ste- rex ^ TE p h a n u s moderabatur; adquem regem vir Dei humilis Scfitnplexac-
phaao in ceffit, caufamque lui itineris ei aperiens, majori Audio & amore ab eo exceptus
fafeipitur e ^* Ubi autem animadvertit Rex, eum moribus & doftrina bonum Chrifti odo¬
rem fpirare,clam dimiflis itineris ejus fociis,illum folum apud fe retinuit invitum,

Qui eum. eique fervandocuftodes adhibuit. Cernens vero fervus Chrifti fe folum illiedere-
retinet. liflum j ut populi ftrepitus evitaret, ejus regionis eremum, quam a Beel vocant,
petiit, atque illic feptennio jejuniis 8c pracibus vacans, excepto b Mauro mona¬
cho, folus habitavit. Interea memoratus rexStephanus, utrobuftiffimusjofue,

. impietatem gentis profligavit, crudelefque ac barbaros ethnicorum mores edo¬
muit , ac plurimorum peftora adfufeipienda fanda fidei femina praeparavit. Vi¬
dens autem pius Rex regnum fuum pacis tranquillitatem adeptum, fervum Dei
Gerardum ab eremo revocavit, ponrificalique infula decoratum, ad praedican¬
dum populo fuo deftinavit. Tantam aurem fuperna pietas ei contulit gratiam,
ut eum omnes loci illius incolae unice amarent, & ut patrem colerent, ita ut jam
pater multorum inftar Abrah» patriarchae haberetur -

3. Crefcente vero fidelium numero,ecclefias Deo per fingulas urbes aedificavit,
Fu Epifco- p r i nc ip a i era « ailtem ecclefiam in honorem fan£K Georgii pretiofiflimi Chrifti

mar-

* Monafterium Beel «dificavit fandus Stephanus Rex, inquit Chartuitius in ejus vita, ad Guntheri
preces, ubi Gerardus monachus Venetiis veniens, vitam duxit contemplationi addi&am, &c. de Gunthero
egimus ad annum 104^.

b Is eft Maurus poftea Quinquecdefienfis epifcopws, de quo vide fupra pag. y€.

Digitized by ^.ooQie

S. GERARDI EPISCOPI. 551

martyris, ad litus Morifii fluminis exftruxit, atque inde a Moriffenam fedem ap- ann. ch.
pella vit,quam beatus rex Stephanus dotalitiis muneribus nobiliter ditavit:In qua c 1R c A
ecclefia ad honorem beatiffimas Matris Domini Salvatoris venerabilem erexit a-
ram, ante quam thuribulum argenteum collocavit, ejufque minifterioduos pro- Ej us m b.
vedae aetatis homines adhibuit, qui jugiter illic vigilarent atque operam darent, Virginem
ne ulla umquam hora thymiama ibi deeffet. Singulis quoque Sabbatis cum nove ' ot °'
ledionibus,ut in die Affumtionis ejufde fandiifimas Matris,magnifq/laudum prae¬
coniis devotionis fuaeofficium illic explebat. Ceteris autem diebus matutinisflc
vefpertinis precibus abfolutis, bis cum proceflione eo venire folebat, quae confue-
tudo hodieque perfeverat. Porro laudibus & venerationi ejufdem lacratiffimas
Virginis tantae humilitatis obfequio fe fubdere noverat,ut fi quis reus, clam a fan¬
di Viri famrliaribus edodus, veniam ab iplo peteret per nomen Matris Chrifti,
mox audito nomine Matris mifericordiae pater fandus lacrymis perfunderetur, &
perinde ac fi ipfe reus effet, a reo veniam peteret; filium quoque fuum illum fo¬
re affirmaret, fi eam fincere Dei crederet Genitricem, Iplo audore, ab Hun-
garica gente non pronunciatur nomen ipfum Matris Dei, fed D o m i n a m eam
vocant w Si fit autem pronunciatum illius nomen, ftatim flexis genibus, & demif-
fis in terram capitibus, fefe inclinant. Atque adeo Pannonia a fando rege fuo Ste-
phano familia fandae Mariae appellata eft.O praedicandam virorum prudentiam,
qui in hanc maris ftellam intendendo, vitas luas curfum dirigebant; ut contem¬
platione exemplorum ejus, pollent inter hujus ffculi fludus navigantes , volu¬
ptatum illecebras & incitamenta, tamquam Scylleam voraginem declinare ,
portumque aeternae falutis attingere.

4. Erga minifteria ecclefiaftica magna beato viro cura & follicitudo inerat.Ita-

que aeftivo tempore in domo Dei vafcula glacie plena ponebantur, in quibus la- virtu "
gunculae & vinum, quod pollet optimum inveniri, ad Dominici fanguinis confe-
crationem affervarentur. Dicebat enim, quod per fidem intus accipitur, id ex-
trinfecus fuave in veniri.Nodurno tempore leprofum in fuo reponebat ledulo, &
arrepta fecuri ad filvam folus pergebat, fafciculofque lignorum pro corporis fui
caftigatione propriis humeris inde reportans, fervorum fuorum labores laepe an¬
te vertebat ac fublevabat. Cum illi proficiendum effet a loco in locum, non ju¬
mento utebatur, fed vehiculo; inquofedens, libros quos fandi Spiritus gratia
compofuerat, relegebat. Veftibus cilicinis & ex arietum pilis confedis fajpe in¬
duebatur. Ut autem fandis hominibus ufu venire folet,aliquando negligentia au¬
rigas fu i, aut qualibet injuria lasfus, levi ira commotus, juflit protinus hominem
reum flagellis caefum duris vinculis alligari. Parebant vero illi miniftri; fed non
ignorantes animi ejus clementiam & fuavitatem, juxta viam, qua fandus Pater
tranfiturus erat, hominem culpas obnoxium ad ftipitem alligabant, & plagarum
veftigia in ejus nudo dorfo gallinas aut alterius animantis fanguine exprimebant.

Cumque eo perveniffet homo Dei, oblitus fe veritatis fuas,ilico e vehiculo exfi-
liens, ad vindum illum properabat, & modo ftipitem, brachia, manus ac vin¬
cula , modo pedes ofculabatur, munera pollicebatur, fi veniam & mifericordiam
ab homine confequi mereretur. Si cui tum id videre contingeret, illum virum Dei
pro tanta humilitate & fimplicitate dicere non dubitaret converfum in puerum
illum, quem Salvator imitandum ftatuit in medio difcipulorum fuorum.

5. Etfi autem epifcopalemfundionem& dignitatem fumma prudentia admi-
niftraret, attamen eremum non reliquit: fed apud urbes, ad quas concionaturus
veniebat, cellulas fibi in filvarum fecretioribus locis conftruxit, in quibus liga¬
tus pernodaffe, multafqueafflidionesfoli Deo cognitas pertuliffe memoratur.

Cum al iquando pro cujufdam defenfione ad beatum Stephanum regem propera¬
ret , in ejus regionis parte quadam, pecoribus pafcendis opportuna & apta, vir
Dei hofpitio ufus fuit. In ea autem domo fub nodis medium ancilla quasdam ma¬
nibus verfans molam qua triticum terebatur, laboris moleftiam cantilena tempe-

jdftaSS.O. B.Tom. VIII. Mm iiij rabat.

« Moriflena regio eft Hungariz fuperioris, cujus urbs prjecipua nunc Canidium feu'Conadium, urbs
Epifcopalis fub metropoli Colocenii. Sedes epifcopalis olim Moriflena dicebatur, vel a fluvio qui nomen
dat regioni, vel ab urbe Morfenes, qux inter Canidium & Cybinium lita eft. Hinc a Trithemio Gerar-
dus Moriftnus epifeopus appellatur.

Digitized by uooQie

t '.X

S. Stepha-
nus rex
obit.]

Cui fucce'

Of" 4 -

.551 • V I T A' -

annch. rabat. Eaafltem cantilena expergefa^usvirfanftus, accerfitotniniftro,quid
CIRC - ea fibi velit, inquirit. Relpondet ei famulus, id quod res erat. Mox pius paftor
14 x infufus lacrymis: Felicem, inquit, feminam, qus cum fit fuh alterius poteftate
P ’ conftittita, debitum fervitqtis officium tam fuaviter,abfque ullomurmure per-
folvit/ Juffitque ei non minimum peeuni? pondus deferri.

6 . Poftquam autem beatus rexStephanus totam Pannoniam ad veram Chri¬
fti lucem adduxit, eam fub patrocinio fan&iffimae matris Dei femperque virginis
Mariae voluit contineri; atque in ipfodie Affumtionis ejus migrans 4 a corpore,
ipfe quoque ad sternam requiem affumtus eft, Succeffit autem ei P s t r u s Rex;

dit Petrus, cui cum omnes Pannoniae principes fidem & amorem fe confervaturos juraflent,^,
unus ex eis, illo exturbato, regiam fibi au&oritatem per vim ufurpavit. Eo au¬
tem regnante, ficut Propheta ait: Sanguis fanguinem tetigit , &peccatjtpeccatis
cumulata funt. Namque ipfis fanftis Quadragefimse diebus,honeltiffimos fui con-
filii viros fudibus ac palis perinde ut immunda pecora interficere non.dubita vit.
Deinde adMoriflenam fedem nempe adGerardi pontificis locum,pafchalia facra-
menta celebraturus advenit, atque in ipfo die Dominicae Refqrre&ionfs, ut pa-
ter e j u fdcm loci regio capiti diadema impofiturus ad veniret,ab Epifcopis & prin-
nam regiam cipibus per honeftiffimos viros invitatur .At illo renuente, reliqui PontifieesRe-
2 E» gi coronam imponunt, magnoque Cleri & populi comitatu Rex ornatus ecclefiS
ingreditur. At vero plenus Spiritu-fan£lo beatus EpifcQpus,ftola£andida indutus,
pulpitum afcendit, Regemque his verbis per interpretem intrepidus alloquitur.
j^blervatio fanflae Quadragefimae peccatoribus pro venia, juftis pro praemio con-
fliitutaeft.- quam tu Rex cum caedibus pollueris, mihique nomen patris oripue-
Ftttu» pr*i J*is, per te dulciflimis filiis orbato, nullam hodie veniam mereris. Et quia pro
«urit. Chrifto meo hodie mori paratus fum, quae tibi fint eventura pronunciabo. Anno

tertio regni tui gladius ultionis excitabitur in te, qui tibi regnum improba frau¬
de per vim acquifitum auferet, & cum illo pariter & vitam.

7. Hac cum Regis amici, liberalibus inftituti litteris, attoniti mirarentur, in¬
nuebant interpreti, ut taceret, Epifcopum ab ira & indignatione Regis fervare
volentes, iifque interpres timens alfenfit. At vero paftor immorigerum inter¬
pretem perurget 8 c compellit, ut pergat, ita dicens: Deum time, R egem hono¬
ra,patris tui verba edicito.Tandem coa£tus interpres, paftoris declaravit fenten-
tiam, non mediocriter Regis iram reformidans. Poftquam autem evenere quae
dixerat beatus Epifcopus, totius regni incolae re ipfa didicerunt eum prophetis
fpiritum habuiffe. Praedixerat namque etiam in illa gente immanem feditionem
excitatum iri, atque in ea fe mortem oppetiturum f Nolim igitur, quifquis es
Chriftiana religione initiatus, ex me humana prudentia nolfe velis nnm hic fan¬
dus vir in vita fua miracula, quae funt cum reprobis comipunia, ediderit; num
«caecis vifum, furdis auditum reformarit, tametfi e jufmodi fpiritaliter ei non de¬
fuerint. Nihil horum a te requirit Deus. Da operam, ut lanfti-Spiritus gratia*
adjutus, hujus beati viri humilitatem & pietatem obtineas; nec dubites te habi¬
turum partem in regno Dei Patris, & Chrifti ejus.

8. Uno inde luftro evoluto, & altero inchoato, praedi&afeditioexftitit, in
exottiq^m «jua, cum a d c Albam-regalem vir Dei proficifceretur, apud ecclefiam fan£ae Sa-
prxdixemt binae Virginis & martyris hofpitio ufus eft,illicque coenantibus fratribus ait: Fra-
ocudiiur. trcs & amicij cras ad cf nam Agni Dei vocamur. Itaque abfque detre£atione pro¬
peremus, proChrifto moriamur .Altera vero illucefcete die,pater fan&us Miuam
■celebravit, menfaeq; Chrifti multitudinem fibi adhaerentem fecit participem, lae-
tufque ad martyrium perrexit.Ubi autem ad Danubium intendit iter, ecce turba
populi eum circumfinit,lapidefque in eum in curru fedentem jaftat; e quibus ta¬
men , [Deo eum protegente, taftus non eft._ Ille vero ex ad verfo benedi&ionem

& eru¬

it Anno fciiicet 1038. ut probat Cardinalis Baronius ex fcriptoribuszoualibus. Hermanno & Maria¬
no Scoto, quibus addendus Johannes Thvvrochz, qui labente faeculo if. Chronicon Hun garorum fcripfit:
quorum auftoritas Chartuitio & Bonfinio praevalere debet, fed & BonfiniusConradi mortem paullo poft
obitum S- Stephani anno 1039. contigifle refert. '

t Aba fciiicet feu Ovo aut Uvo iororiut S. Stephani, quo ab Henrieo Caelare ia fugam verfo Sc
capto, Petrus segnum recuperavit.

e Alba-Regalis urbs Hungariae Regum inauguratione 8c fepultura olim celebris , ad fluvium Strwitz.,
quam a Tureis anno 1543. captam, Chriftiani in ultimis bellis recuperarunt.

Digitized by

Google

S. GERAR DI EPISCOPI.

553

&, crucis lignum apponit. At impii homines tandem equorum retortis collis 1 'ub- ann. ch.
vertunt curriim, patremque humi abjiciunt, & magno impetu lapidare conantur. c IR c-
Tum inftar protomartyris Stephani primus Pannonias martyr,pofitis in terra ge- *
nibus, clamavit-voce magna: Domine Jefu-Chriftp, ne ftatuas illis hoc peccatum, 14 ' pt ’
quia nefciunt quid faciunt, Et cum hoc dixiflet, in pecore lancea perculfus, ob¬
dormivit in Domipo.

9 .Eodem autenfi die maxima Chriftjanorum ftrages fa&a eft. a Duo enim Epif
copi,multique viri religiofi interemti funtjquorum numerum & nomina fola Dei
fcientia collegit. Corpus quidem beati viri, cum in loco martyrii fui jaceret, nul¬
la forde commaculatum eft: porro fequenti die a Catholicis viris in epclefia Dei
fandas Genitricis conditum eft. Multis inde lapfis diebus, fidiffimus fan&iviri
procurator regem A nd R ® A m adiit , orans, ut peregrini atque hofpitis patris
corpus celeriter reftituat. quod etiam impetravit, ac deinde ad fanftum corpus
perveniens, tam illud nitidum ac luculentum invenit, ac fi eo die martyriu obiif-
fet. Itaque ad Moriftenam fedem illud cum hymnis & canticis translatum, cum
multa reverentia fepelierunt; ubi multa gratia Catholicis viris cojlata funt, non
tamen adhuc evidenter, ufque ad tempora L a d i s j. a i regis &LAURENTiian-
tiftitis, qui a beato viro quintus ejus cathedram accepit.Tum enim afanfta Ro¬
mana EcclefiaSynodo injunftum eft,ut corpora eorum,qui Pannoniam fidei pra-
dicatione irrigalfent, fummo honore afficerentur. Veniente etiam Sedis Apofto-
lica legato, & nobilium Pannonia coaflo conventu, facrum hujus beati Martyris
corpus elevatum eft, atque Regis & Prineipum humeris translatum, honorifice-
que depolitum eo loco,qbi pro meritis tanti patris fuperna gratia efficiendis & de¬
clarandis miraculis largius corufcat ; praftante Domino noftro Jefu-Chrifto, qui
cum Deo Patre &,Spiritu-.fan&a vivit & regnat in facula faculorum • Arnen.

SANCTI ODILONIS ABBATIS am

i ANn.CH

i’-'- Cluniacenfis quinti . - ---!•? I04P

i : ’ •*, .1 • Januar.

E L ChG IUM HISTORICUM. ....

v .

V’ 1

V*'' v I. Vita fcriptores.

Vi ’ ' :

i. UOD fuperiori fando de quatuorprimismonafterii C luniacenfis abbatibus

fecimus fhic quoque a nobis in beati Odilonis gratiam prajiandum efi , ut
fcilicetpr ater vitam ejus ab antiquisfcript oribusexaratam, qua tanti virigefta
non'fatis exponit , elogium ipfiqs non folum ex antiquis audoribus , fed etiam ex
variis chartis exarchtvio C luniacen fi depromtis , aliifque veteribus nflrumentis
contexamus . Hoc enim patio tanti viripraclara atltones facilius 0 accuratius re -
prafentabuntur ; nec parum, conferent tot antiqua monumenta ad illuftrandam Or¬
dinis monaftici hujus f ac ultbift oriam .

2. Ab iis qui beati Abbatis res ge flas pofleris mandare curaverunt , exordium du- f C riptor« .
cimus . Duos habuit Vita fcriptorespracipuos fandus Odilo , Jotfaldum fcilicet , 0
Petrum Damiani Cardinalem^utrumqueipfiaqualV.]otfaldus,Jic enim conflanter
habent antiq ui codices , quamquam in editis nonnullis mendo f e Lotfaldus fcriptus
invenitur , primus Vita fcriptor , monachus fuit Cluniacenfis 0 beati Odilonis di-
fcipulus , cujus rei tejlem fe ipfe exhibet in operisprafatione , ubi fe Magni Odilonis
nutritum magifterio, informatumque beneficio/#!^*? profitetur . Is ipfe eft , nift Primus Jot-
fallor , Jofaldus , unus e quinque monacbis , qui cum Odilone abbate 0 Robertoprio- ’> quis

re charta Girbaldi cujufdam anno 1032. fubfcripftffie reperitur. Jofaldus item 0
Joferonnusfratres nominantur in Charta Bernardi 0 Ada eorum patris 0 matris ,
qua regnante Roberto confeda eft .Praterea Jofaldus notariusplerifque Arcbivii
Cluniacenfis chartis iftius temporis fubfcripftffe legitur , quem a noftro alium
ejfte non putamus : qui 0 idem videtur effe Jofaldus in indiculo veterum librorum

Clu-

• Hos duos Epifcopos auftores \ulgari appellant fieztritum Sc Buldum, (ed eorum fedcs fcire non licuit.

Digitized by ^.oooie

554 ELOGIUM S.ODILONIS ABBATIS.

ANN. CH- C luniacenfis monafierii bibliotheca memoratus , ubi dicitur calamum adverfus Be-
1 ° 4 9 rengarium harefiarchamfirinxijf ?, tempore Henrici Francorum regis . At excidit
Januar. opus ; aut certe ita incognitum latet^ ut nemo hadenus, aut ipfum viderit aut

laudatum ujquam invenerit . Denique Jotfaldum abbatem habemus , cujus epita¬
phium legitur exteriori muro veteris ecclefiafandi Petri C luniacenfis affixumfub
his verbis : Hic jacet domnus Jodfaldus abbas. Sed an his in omnibus monumentis,
unus & idem laudetur Jotfaldus;an diverfi ejufdem nominis viri defignentur^pror-
fus efi incertum %

3. Porro vitam fandi Odilonis a Jotfaldo fcriptam , [eu potius ejusfragmentum
Andreas Duchefnius in appendice ad Bibliothecani Cluniacenfem fub Anomymi
Silviniacenjis nomine J obannes Bollandus die i. Januarii ediderunt. Sed eam
nos hic exhibemus integram ex eodice mf bibliotheca Thuanea , quem fe vidijfe te-
fiatur C hiffletius in probationibus Trenorchienfis Hifioria.Eamdem habuimus ex
fluobus aliis codicibus mff. uno Crifpeienfis monafierii , altero nofira Bibliotheca
fandi Germani a Pratis. Ceterum idemjotfaldus Carmen edidit jub PIan£lus titu¬
lo , de beati Odilonis obitu , quod editum efiin Bibliotheca Cluniacenfi . At cum ni¬
hil habeat ad illufiranda beati viri ada , ipfum omittere vifum e fi ; fatis fit aliquot
verfus[eligere , in quibus jfic de Odilone & Vvillelmo Divionenfi abbate canit .

Hifdem deceflit Vvillelmus forte Kalendis
Magnus & ipfe pater monachorum Divionenfis.

Hi fuerant monachi Maioli denique fanfti,

Uno florentes in tempore, corpore mundo,

Unius & fidei, vera pietatis amici.

Junxit utrofque fides, fimiles habuere receflus:

Gloria non difpar, eadem fequiturque corona.

Odilonem in fine carminis precatur , ut fui ac Almanii memor fit apud Deum.Alma-
nius autem hic efi fortajft ipfe , cui & Hugoni Odilo vitam fandi Maioli nuncupa¬
verat . Eum enim cariffimum ibifratrem appellat , quem virum litteratumfuijfe ex
eo patet , quod illum & Hugonem rogat , ut fi quid in ea vita non rede didum occur¬
reret , emendare velint .

Odilo jam valeas, Jotfaldi jam memor efto,

Almaniique tui volis pie femper adefto.

A kcr fctft. 4. Alter beati Odilonis Vita fcriptorfuit fandus Petrus Damiani , Cardinalis ,

rus Petrus epifeopus Ofiienfis , vir vel Juo nomine fatis celebris: quod opus hortante Hugone
aimani. a yy ate beatiOdilonis fuccejf ire aggrejf '*s eft^ut qua in priori vita fufius enarraban¬
tur ^fuper fluis refedis^compendio jtus referret . Unde cum nihil in hacpofteriori vita
habeatur , quodJ odfaldus antea non retulerit , vifum efi priorem fufficere: & qui¬
dem ipfo attefiante Baronio , vita hac pertenuis eft , longeque impar meritis tan¬
ti viri . Si tamen in ea aliquid obfervatione dignum occurrerit , hoc ipfum data occa-
fionejn elogio aut in notis ad alteram vitam proferemus.Prater hos Vita feriptores
multi alii beati Odilonis res gefias [criptis fuis celebrarunt , quorum , aut certe cele¬
briorum , verba fuis locis pro opportunitate in hujus elogii decurfu referre non omit¬
temus . Habemus etiampra manibus ferrnonem Anonymi de beati Odilonis laudibus ,
ex codice mf monafierii Silviniacenfis deferiptum. Sed cum nihil habeat adillu-
firandam tanti viri hifioriam , ipfum omittere vifum efi .

II. Beati Odilonis patria & parentes.

Odilonis 5. Odilonem patria Arvernumfuijfe omnes uno ore fatentur , quem e nobili Mer-

patri#&: coriorumfamilia prodiiJJe vulgati audores affirmant: & quidem non defunt ad id
genus no. p ro fj an( i um legitima argumenta.Hujus rei probationem affert Andreas Duchefnius ,
vir dodiffimus , in notis ad ipfius vitam in Appendice ad Bibliothecam Cluniacen-
fem , ubi laudat vetus Necrologium C laromontenfis ecclefiue fibi a Savarone mutuo

< da-

Digitized by

Google

ZSlQGJ&m $. OUljI^IS ABBATIS. . 55S

datum , inqttbd^ Nonos Januarii Odilo de Mercor io , canonicus C latomo tenfis ann ch.
&p*4ppfitus Brivatenfky qnafiragiptafolidos cenfuales eidem eccie fine dimifitjfe i049
dicitunyadeeleirmdSi beatiQddkmfefiivitqHw in ecclefia ClaromotenfiuAdquid '* J an -
vim, fubdit.virentdim» QdUo ilUMercorianus tantam pecunia fummamexpen, MerS*
> nifiepiai beatwQdik ®usfuerit epatfanguineus ? Deinde Stepbanmepifio* ni •
pus , cidjotfaldusbeari Qdfaws vitam nuncupavit y . quemque idem audor.affierif
fuijfebeati viri nepotem , isefiipfe y qui in vulgatis pontificum AnicienfiumfeuJPo-
dienfiutmcaraloghStephtom faMfZWmdifiusaccurrit: quod diferte affirmant
GiJfeiusinffifimrMep^coporm podiepfium T Sammqrthaniitf G allia Ghrifiiana y
aliique audorasquifkihrekutfcvdpferunt^ dubium tollit vetusChronicon mf

ffisaiifetciPedimfii,ef bafi<verbipnajler Stephqvotius defcripfit ■: &e,planus

AnicienfisLpafto.r.exftititnobili parentela 9*tu$de caflro, vulgo nupeupato Mer¬
curio, neposbeatiOdUqws,ftl}l^Clpniacenris..... obiit,Scfepujtus eft apud
coenobium, Voltamrwacupatum, qwcUpfecum beato Qdilone avunculo fuo in
prgpria copftruxierat tellure^, Qbiit au^m.4. Augufti, regnante Henrico regp
Framorum,-ft^nribu^po^ul^a.Q gapdenpibusapgelis migravit ad, Qhriftupi.T»»?

/ ib)ungk , Petrum wfdm\ .4 , r.eqof 4 fttjptps Stephani epifeopi nepgtep 6; in

epifcopatufucceJjTormh* qadmFoha.pfpnqfierio cumfyo avunculo fuiffie fepUti*.

De ¥alta monafieriomfirns p^a,, dycemu^ Cprte beatum Qdt Ionem e% ilfyfinfi
fima Arvernorumfamfaoriginem trawffp ^fcrvqyfiPetrus Darmammipfim
¥tta , ubliumeoo equeftiiM&i 4 affuero *; Idquaqu? tjefi#u?Jot-

fakdus y.ubi att Berakbm CQg»meW 9 Mti<&em .. beati Odilonispatrem , mer Al-
vonnuB iproceres mMiffimm /«#*., pojfeffionihus & terrenapotefiate'.fitfifi
fimumynatrem vero GjrbergamqppellafauQftnfipus pietate qy,am nobi(jtqtqp/)llen~
teMipumjtfunfo wrrfuperfiitpmyjattgjf^^em.m 4 *g*fi°Am?$fqH&Alpl

b annis manafierio faBamfuiJfe feribit. Fratres et\am y & quidem complures habuit
rff d ,e °V tm * nomina t&ifltkj°lf^Htc>i f? r ^nty^re ejuf Blitfempderp abbar

Fiffamloudatiy fadpififilamp^afierio profuerit ynufquqrpexprejfit. .

16. pbradifiim^dtkeatiOdihpisfamUip ex 4 uabjft r qbauisinquibus.ipfe Ejas pa r an '

vir fandus fratres fuos , wnnullofque eoruyslib m s recenfefJPrior e fi ipfi m Qffilo- !f '««T*
nts y quaptiufqaam vefiemonafiica indueretur-pejffeffiones aliquot moftafifripClu-
ntacenfi contulit . E fi abfque data in C ha rt arto Cluntacenfi^qupdvulgpfapfit Mqr
ioli appellatur y numero 11 ,fic autem habet .

Sacro-fanflr» Dei ecclefi* Cluniacenfoceenqbii, in honore beati Petri A nojftp-
Jorum principis dedicatae, in Dei nomine ego Odilo, j us B e p a l d i , confen-.

nente ipatre mea &fratrte meis, S t e p h a n o fcilicec, E b o n e , B n.R a l d o

B e rt r an no, cedo aliquid ex rebus proprietatis meat, quae mi|ii lc ai timo or¬
dine luccefferunt, ceflumque in perpetem effe volo & defiderp. Sunt autem
iplae res fitae m patria Arvernica, in comitatu Brivatenfe in vicaria de Aurata
m villa quae vocatur Saraciacus, in ipfa vil|a cedo Deo fanaoqqp Pppro in ftipen-
dia lervientium fupradi£lae eccleii®, totam ecclefiam-in bonore mundi Salvatoris
conftru£lam » & in quantum fors hereditatis meae in ipfoloco mihi largitur, &
infuper unum manfum, qui excolitur a Leptardo filio Gerbaldi, quemolimdor
navimus ego & mater mea & fratres mei pro fepultura fratris noflri H1 c t e r i i,
quem ego poftea emi ex fratribus patribufque & dominismeis, Canopicis videli¬
cet beatiflimi domini mei martyris Juliani, & donavi in pretio folit|os centum;
lplumque manfum fimilit er cedo jam difts ecclefi^,non fplpm pro me, fed etiam
pro patre meo & matre mea & fratribus meis, vivis atque defunft-is, & omnium
parentum & fidelium noftrorum falure. Iftas res fupradi£|as cedo jam fepo diftas
ecclefiae, eafcilicetratione,ut paftor ipfiusecclefis, domnusfciiicpt AbbaM a-
1 o l u s,quamdiu vixerit, fuique omni tempore fuceeflbr.es, ^ ipfius ecclefise fer-r
vitores habeant, teneant, atque poflideant, & jufto ordine quicquid facere vo*
ue rint faciant: tamen alienare, nec vendere prsfumant, nifi ad fratres meos.

Siqins vero ( quod futurum minime .credo), aliquandoftirrexerit, ego ipfevir
elicet mutata voluntate, aut ullus ex fieredibus meis, five ulla emifla autcour
tra-pofitaperlona, quae contra hujufmodi chartulamjuliam calumniam inquieta¬
re prelumferit, iram omnipotentis Dei incurrat & fandorum offenfamjSc infuper

cui

Digitized by L.ooQie

ANN.CH
I °4 9

i. Jan.

Item ex

55 6 ELOGiyM S, ODILONIS AfBBATIS,

cui litem intulerit ,'auri libras i o. coa&us exolvat, & arcenti pondera totidem .
Et ut haec chartula firmiorem per fuccedentia temporaubfineat vigorem , manu
propria fubter eam firmavi, & ut aliorum virorum manibus roboraretur decrevi.
S.Odilonis,qui chartS iftS fcribere rogavit. 5 ;Girberianamatrisejus.S.Stephani,
& Ebonis & Beraldi,& Bertranni fratrum ejus. Signum Beraldi,Rotbert,Gozfret,
V varini,Bernardi, Mironi^Gualterii, Guitberti, qui hanc chartam fcripfit.

_ 7. Altera charta qux majoris eft momenti , ut pote qua monajlerii Voltee funda-

chart* fim- fionem continet , data ejl anno 102 5, j in qua non folum beati Odilonisfratres ,fed
Vb/w!* etiamplerique ex eis nepotes nati recenftntur:quare eam buc integram etjiprolixio¬

rem proferre non dubitavimus ^ ex Chart arto C luniacenfi defcriptam.

Ab omnibus fidelibus re£lc faneque lapientibus 'judicatur & congruum,
iit univerfa negotia qU® ad Dei cultum, & ad incrementum dignitatis ecciefiafti-
cx difponuntur, ab ipfis ftus au&oribus poftieritati fidelium teftamentklegalibus
& litteris commendentur, Hae igitur au&oritate praemonitus, ego in Dei nomi-
me Clunienfis monafterii monachus & prefbyter Odilo, hujus regionis & pa«
trias advenas & cives per fuccedentiatemporum fcire voto ;& defideroy quoniam
fratres m.ei mifii,omnibiifque noftris amicis illuftrifllm® dulcifiimaquememorif,
B er aldus Anicienfis ecclefi® prapofitus, &Be'r trannus, & domnus'
St e p h.a rus honorabilis fenior, & virbon* fimplicitatisE bo, in quodam
Ibo pradiolo pari voto parique defideria decreverunt conftruereraonafterialum,
& fecundum fu® poflibilitatis moduiolum ad Deiordihare fervidum - : fed quidam
aliorum, pro dolor J acerbiffimis pafibus &infortuniidmp*did,quidam verp
mafftr® forte praventi, non potuerunt inciperk quod defiaerabant perficere .
f\>ft mortem vero illorum convenerunt mecum filii eorum, cum aliis‘nepotibu$
mqis £c coqfanguineis ,& pluribiisfrifc fidelibus: coeperunt etiam conqueri, quod
pro exceffibus fupradiflorimt fratrum meorum, patrum & parentum &feniorum
fuorum effent aauri, vel fi aliquod pdffemiis invenire confilium , quod dis a
Domino praftaret falutare rfemedium ;■ Quod nullum aliud potuimus invenire fa-
lubrius-vel confequentius, nili ut illud ipfum ftudoremus incipere,. & fecun-
dym noftrum polfe perficere, quod ipfi nobis reliquerunt in deliberatione : vidc-
licet, ut ad votum illorum in aliquo fuo pradiolo ®dificemus monafterium , &
r fecundunihQftrum poffe ad Dei ofdinemus fervitium. Hoc etenim confilio defi-
nito, & ab omnibus noftris amicis & vicinis alacribus vocibus conlaudato, ince?

| pimus adific&re ecclefiam in quodam proprii juris monticulo, qui Volta vocatur,
i'rMifry. eo quod praeterfluentibus aquis Hylaris * fluminis, partibus ex tribus concluditur,
8c, ut ita dicam, quafi finuatim involvitur. Poftperaftam vero aliquantam
partem aedificii, cum confilio fidelium vicinorum decrevimus in ipfo aedificio
oratorium confecrari a domno Stephano Arvernorum epifcopo venerabili,
quod fa&umeft iS.Kalendas Oftobris in Exaltatione dominica Crucis, & paflio-
ne beati Cornelii pap®, & beatiffimi Cypriani viftoriofifiimi martyris, In ipfi-
us namque oratorii confecrationis die, ego in primis frater Odilo, unacum ne¬
potibus meis, filiis fratrum meorum & fororum mearum, domno videlicet Ste¬
phano Anicienfis ecclefi® pr®pofito, & ejus fratre Beraldo, & domno Hildega-
rio fupradi£ta ecclefi® clerico & canonico ,S Beraldo quoque fupradifti fratris mei
Ebonis filio, Vvillelmo etiam filio quondam fratris mei V ville Imi honeftiffimi
viri ,&filiis ejus; Geraldo etiam &Rotberto, Beraldo, Odilone, & Hifterio,
cum confilio fororum noftrarum, domin® videlicet Blifmodis venerabilis abbatif-
fx, & Aldegardis fecundu fxculum nobiliflim® matrona, omnes fimul Deo omni¬
potenti, vivo & vero, incommutabili & aterno, fanftiflim® & individua Trinita¬
ti, Patri &Filio& fpiritui-fanfro, &beatiflim® genitrici Dei & Domininoftri
femperque virgini Maria,& fan&is angelis & archangelis,& omnibus cxlefiis glo¬
ri® civibus,patriarchis & prophetis,& dile&is Domini Johanni Baptift® & Johan-
ni E vangelifta, & beatis apofrolis Petro & Paulo, ceterifque apoftolis & apoftoli-
cis viris,Innocentibus & omnibus fan&is martyribus, confefforibus,& virginibus,
offerimus quafdS res,quas pargtes noftri jure hereditario poffederunt, quafdS quas
a fuis honeftiffimis fenioribus ftudiofiflimo fidelitatis obfequio adquifiverunt.Sunt
(luiS ipf® res in comitatu & epifcopatuArvernenfi:in primis fupradiftus monticu-

lus,

Digitized by booQie

S. ODILONIS ABBATIS. 557

\us , ut di&um eft, finu jam di&i fluminis involutus & ecclefia ex alia parte flu- ann. ch.
minis in honore fan&i martyris Cyrici confecrata; villula etiam eidem loco pro- 1 °4P
xima, quae vocatur Forfanguis, & unus manfus eidem villulae contiguus, qui vo- x * J‘ nuw *
eatur Plania; ecclefia vero in villa Saraziaco,& omnis ipfa villa, excepta illa
parte quae inforte fupradi£fi Vvillelnai nepotis noftri venit. Eft & alia villa fu-
pradi&ae ecclefias proxima, quae diminutivo nomine Saraziacellus vocatur.Haoc
enim villulam Sc fupradiftum villare, quod vocatur Forfanguis, domnus & carif-
fimus frater meus Stephanus per cartam donationis ad perficiendum opus, quod
prae manibus tenetur, vivus adhuc & fofpes contulit, & ex hac vita difcendens
reliquit. Eft & alia villa in ipfo comitatu, qui vocatur Motitaniacus,quae ex here¬
ditate Golfaldi avunculi noftri ad nos pervenit.Sunt & aliae duae ecclefiae,non cum
duabus, fed cum una parochia confiftentes in epifcopatu Vallavenfi, una in ho¬
nore fanfti Johannis Damini praecurforis, & alia in honore beati Petri apoftoli
confecrata;& in villa Lifaco eam partem,quS Beraldus prspofitus Sc Bertrannus
frater ejus vili funt habere, totam ex integro; & in Capilliaco hoc quod domnus
Bertrannus habere vifus eft. Haec omnia fupra fcripta cum omnibus rebus ad fe
pertinentibus offerimus, ut fupradi£fum eft, Deo, omnibus fan&is ejus pro libe¬
ratione & ereptione, falute & requie fupradi&orum virorum Beraldi, Bertran-
ni, Ebonis & Stephani, pro quibus haec oblatio fpecialiter fit,& aliorum fratrum
fuorum Hi£lerii, Euftorgii, V villemi Sc Hi&erii, pro falute quoque patris eo¬
rum Beraldi, Sc ejus genitoris Hi&erii, illuftriflimorum virorum, amniumque
parentum, conlanguineorum & fidelium ipforum & noftroram, tam vivorum
quam defun&orum, utriufque fexus, statis Sc ordinis, & eorum, qui ad hoc opus
perficiendum Sc cuftodiendum & ftabiliendum nunc confilium Sc adjutorium pr$-
ftant y Sc per fuccedentia tempora prsftiterint, & omnium fidelium Chriftiano-
rum, ut mifericordia, pietas 8c gratia Domini nunc & in futuro omnium illorum
mifereatur & noftri, fupradi&um locum, 8 c omnia quas ad ipfum locum pertinere
videntur,& deinceps per cun&a fpatia fuccedentium temporum a fidelibusChri-
ftianis in praediis Sc quibuslibet rebus vel oblationibus eidem loco conceflhm fue¬
rit, fubproteftione& tuitione beatorum apoftolorum Petri Sc Pauli, &dqfen-
fione pontificum apoftolics fedis, & gubernatione abbatis & monachorum Clu-
nienfium eonftituimus, & ab omni fervitute & exa&ione humana: improbitatis li¬
berum effe decernimus. Ordinamus namque, 8 c cum omni defiderio optamus ,
ut Clunienfes abbates & monachi iftum locum teneant femper & poflideant, Sc
in Dei fervitio fecundum Regulam fan£liBenedi£li,ficut & cetera monafteria ad
fe proprie pertinentia, ut diftum eft, ad cultum divina: religionis ordinent & dif-
ponant. Si cui forte hasc noftra fan&io... fciat profero dignum nos duxiffe, ut il¬
lius loci fan&a congregatio ex noftra paupertate aliquid fervitutis habere fe reco,
lat,propter cujus reverentiam & meritum aliquis ex noftra genere honorem fe¬
cundum Deum,& fecundum fieculum vifus eft obtinuiffe, Sc parentibus etiam no-
ftris & nobis ipfis non parvos profeftus conftat eveniffe.Ceterum fi quis adverfus
teftamentum noftra: oblationis aliquam aliquando calumniam inferre praefum-
pferit, contra cenfuram divini judicii & mundanarum legum jura fe feciffe reco-
gnofcat. Si poenitendo emendare voluerit, indulgentiam percipiat; fi vero e-
mendare noluerit, Sc magis in fua malitia perfe verare difpofuerit, quod petierit
non vindicet, fed quod meretur percipiet; ita ut hic leges pro tali crimine pro¬
mulgatas perfolvat,& in aeternum poenas perpetuas luat.Signum domni Odilonis
abbatis, cujus voto & defiderio haec charta confcripta eft, S. nepotum fuorum ,

Stephani videlicet, Beraldi, alterius Beraldi, iterumque Beraldi,Aldigerii,V vil-
lelmi, Odilonis, S. Petri, S. Bernardi, S. Pontii, S. Dalmatii, S. Pontii, S. Blifmo-
dis, S. Aldiafdis, S. Auxilia:. Fa&a autem eft haec charta anno ab Incarnatione
Domini mille fimo 25.

IU. Odilo fit monachus Cluniaci, tum abbas.

8. Oiilo , ut loquitur ]otfaldus , poft defpe&as Brivatenfes & Anicienfes ar-Fit mon*.
ces, quod in utraque urbe aut ecclefia dignitatespracipuas fivve ipfey five alii ex clu '

ejus

Digitized by v^ooQie

558 ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

ANN.CH. ejus familia obtinerent,C luniacum ficeffit ,monaJlerium fanditate&Religionis fa-
1 °49 ma per totum orbem celeberrimum,ubi a beato Maiolo fandijfimo abbate,cui jam pro-
be notus erat, monaftica vefie donatus ejl. Id anno 991. cont igijj'e tradit Hugo
Flaviniacenjis abbas in Chronico Virdunenfi, cui adjlipulatur Chronicon Clunia-
cenfe, a nojlro Stephanotio ex ejufdem monajlerii veteribus membranis defcriptum.
Hoc tamen nemo fibifacileperfuadebit ,Ji verum fit Odilonem hoc ipfo anno, uti eoe
aliquot Cbartis colligi pojfe videtur, a beato Maiolo in abbatice regiminis conforti&\
aJfumtumfuiffe.Certe baud multum ab ea fententia recedere videtur ipfemet Jotfal-
dus, &pofi eum Petrus Damiani, qui referunt fandum Maiolum e vivis abiiff e
f annis quatuorfere evolutispojlquam Odilo ad converfionem venerat. Certum ejl
autem eum anno 994.. obiijj e. Unde conjicere licet, quanta fuerit beati Odilonis ma¬
turitas, quantumve ejus meritum, qui adhuc neophytus, & in ipfo fere ad Reli¬
gionem ingrejfu , tanta congregationis regimine ab ipfomet fando Maiolo dignus
fuerit habitus.

Tum Ab. 9 ‘ Ejus porro eledionem ultra annum 992. differri nonpojfeprobatur ex mul-
bas. tis Chartis, hoc ipfo anno datis, in quibus nempe Odilo abbas nuncupatur. In
Chartario II. monajlerii Cluniacenfts charta 738. campus quidam in villa Berfo-
niaco f tus datur monajlerio C luniacen fi, cui praeeft Odilo abbas, anno 5. Hugo-
nis regis Francorum, id ejl anno f altem 991. Hoc ipfo anno menfeJulio Girbal-
dus vendidit peciolam campi ibidem fiti ; charta 53 9. donatio ejl curtilis & vinea
irtvilla Morgono in pago Matifconenfi, fada Odiloni abbati anno 6. Hugonis re¬
gis : quem eumdem annum profert charta 753. qua in ipfius etiam Odilonis abbatis
grati#fada ejl.Huc quoq-proferenda ejfent aliquot Chartaprimo Rodulfi BurgH-
dionum regis anno data jiapud omnes conjlaret hunc regem ante 994.. thronum con.
feendiffe.Chartisquas Jupra laudavimus fuffragatur audor veteris C hronici ,quod
penes nos manufcriptum habemus, ubi ad annum 991. hac habentur. In Burgun*
dia Odilo ex clerico Bri vatenfi monachum profeffus, in Cluniacenfi coenobio
praeficitur, quod per annos 5 6. miro religionis fervore rexit & pro vexit, &c.
<j)uin & cum alii fere omnes audores Odiloni totidem regiminis annos concejfe-
rint, certumque fit, ut& ipfietiam attefiantur , eum Kalendis Januarii an¬
ni 104 9. ex hoc faculo abijfe , ifiorum quoque audoritas ad confirmandam
noftram fententiam merito proferenda ejl. Tamen Sigebertus in Chronico re¬
giminis Odilonis initium anno fequenticonfignat, Hugo vero Flaviniacenjis an¬
no 99\. Sed ifie ad Maioli mortem folum attendit: quod exprejfius habetur
in Chronico Malleacenfi, ubi vir fandus Maiolo abbati anno 994.. fucejfijfe
dicitur* Et quidemprater Chartas, quas Jupra adduximus, complures alia oc¬
currunt in Cbartariis Cluniacenfibus, qua Maiolo adhuc vivente Odilonem Clu-
ni aci abbatem appellant. T alis ejl charta data anno 6. Hugonis regis, id ejl anno
99%. qua nonnulla monachis Cluniacenfibus conferuntur apud Vifandanum. An¬
nopracedenti menfe Decembri, danatur vinea Odiloni abbati C luniacenfi in vil¬
la Dambinas, in Matifconenfi comitatu. Denique eodem anno 7. ejufdem regis,
menfe Martio, proindeque anno 99^. paulloante obitum fandi Maioli, Odilo
abbas in locofcambii recipit & dat terram in villa Odgraco, in comitatu item
Matifconenfi fitam.

Simul nmi 1 °* Nondu m tamen monajlerii regimen tunc temporis abjecerat Maiolus, utipro-

S. Maiolo bant varice charta,annis fexto & feptimo Hugonis regis data,qua ipfius nomen pro¬
ferunt, in libro donationum fub fando Maiolo f ad arum. In charta 16. Maiolus
Cluniaci abbas dicitur anno 6. Hugonis regis quafdam ecclefias per commutationem
adquifivijfe in comitatu AuguJloaunenfi.Eodem anno menfe Junio Landrada C lu¬
niacen fibus, ubi Maiolus eft abbas, nonnulla confert in pago Matifconenfi fit a .
Anno y. ejufdem Regis, Ber ardus C lericus monajlerio C luniacen fi, ubi eft, inquit,
Maiolus abbas, medietatemfilva Advolt contulit .Hinc patet Odilonem fuijfe
Maioli veluti vicarium, atque in regendo monajlerio coadjutorem: unde in charta
> Bernardi cujufdam viri nobilis,manumittentis aliquot efuis fervis ad preces Vivia-
ni prapofiti quos hic ad fuum monafieriU pertinere contendebat fic habetur: Vver»
pivit illam querelam quam habebat adverfus di&um Cluni locum, cui domnus &
reverentiflimus pater Odilo praeeft juflione fanfli patris Maioli.

ii. Habe

Simul nmi
S. Maiolo

Digitized by ^.ooQie

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 55 9

II. Habemus in Spicilegii Acheriani tomo 6.DecretumelehlionisfanhliOdilonts
in abbatem Cluniacenjem,quod vivente adhuc fanhlo Maiolo fahium ejl, eique pres¬
ter eumdem Maiolum ac centum feptuaginta Jeptem monachos, rex ipfe Rodutfus,
Burcbardus archiepijcopus , aliique epifcopi , complures abbates, & viri nobiles
fubfcripferunt.Nulla autem occurrit in hoc injlrumento temporis notabat Ji Rodul¬
fus ante anni 92$.finem Burgundies regnum adeptus non fuerit, paullo anteMa-
ioli obitum, qui die 1 o. Maii anni fequentis contigit ,jahium ejl. Ex eo autem patet
Maiolumfenio confehlum in Odilonem fefe exonerajfe, ne regularis dijciplinx vi¬
gor, cui ob provehi ior em at at em invigilare,quantum necejfarium er at, fe nonpojfe
arbitrabatur ,fua culpa in monajlerio Cluniacenfi tepefceret. Ego, inquit ,Maio-
lus.... state defatigatus, officiis quoque corporis imminutus, dum minus me
paftorali cura idoneum perfentifco, beati Benedi&i capitulatim de conftituendo
abbate fbllicitudine praemonitus , cum omnibus fratribus meis, filiis & con¬
fervis , beati quidem Petri pridem clericum, fratrem & filium monachis Odilo¬
nem religiofum eligimus, & abbatem eife decernimus; ne infolentia noftrae in¬
firmitatis ordo deterefcat, & repulfam in aliquo patiatur Deo propitio femper
ad meliora provehendus. Ex eodem injlrumento dijcimus Odilonem xgre hanc di¬
gnitatem accepijfe, quod fe tanto oneri imparem putaret , quare beatus fenex ad¬
vocatis epifcopis (? abbatibus,atque etiam viris nobilibus , hoc decretum eorum fub-
fcriptionibus confirmari procuravit. Et ne, inquit , technam alicujus.excufatio-
nis praetendat,nam ficut quis indigne ad regimen incautus adfpirat, ita fi quis di¬
gnus refugit, merito conftringendus habetur, confilium epifcoporum & abba¬
tum adhibuimus, &c. Nomina vero eorum , qui elehlionemJua fubfcriptione con¬
firmarunt , retulimus in Elogio fanhli Maioli, Saculi prxcedentis pag.y59.qux
ideo hic repetere non juvat ,fed eorum loco damus aliquot verfus ab auhtore , ut vi¬
detur , aquali, de hac elehlione editos, qui in codice mf. C ijlercienfis monajlerii fub
hoc titulo , Ele&io domni Odilonis, habentur ,

Hic pater emeritus mox eft ut ad aftra vocatus,

Quem fuccefforem Deus eligeret fibi patrem

Haud opus eft naftro perferre per omnia digne

Dogmate, quam prudens, quam morum ftcmmate pollens.

Sit quisin humanis rebus pariterque fupernis; ,\

Cognitor eft folus dans haec fibi munera Chriftus.

Qui claris patribus praenobilis O d i l o di£tus .

Terrea mox fugiens tener annis caelica quaerens,

PatriMAioLO junxitfepraeduceChrifto.

Agregefufceptus, du&or gregis ipfe futurus , ■ . w .

Sedulus implevit quicquid fibi Regula julfit.

Vivere pro tali dignatus fedemagiftri, .

Fratribus ele&us pater omnibus atque cupitus,

Praecepto patris curam fufcepit ovilis,

Huic non diffimilis, licet addit culmen honoris,

Cun&a Deo placite difponit cum pietate. . . ' >

Verbodifcretusmanet, aftutamquemodeftus,

. Devius ut laevum non pergat iter neque dextrum.

Sollers rubricam metitur in omnibus sequam,

Ejus confilium quaerit dominatio regum,

Atque fuo fummi proceresfubduntur honori.

Sic agit aftivam quo non linquat theoriam.

Sola carne folo, verfatur peftore caelo.

Sed ne plura loquar, non eft virtutibus impar
-> Patri Maiolo ,’per plurima mira corufco. . ,

Mitis ut ille fuit, divinitus hic quoque confit,

Iftum cum videas illum praefto tibi dicas.

O quantum pollet locus hic, quantumque refulget.

Qui meruit tales fibimet conquirere patres ■

Qni

AN.CHR

104 9

1. Jan.
Ele&ionis
decretum.

Odilo a*gre

eleftiom

confentit.

Digitized by {jOOQLe

5tfo ELOGIUM S. OD1LONIS ABBATIS.

ann.ch. Qui velutifoles bini nos irradiantes,

io 4 9 Emicat hic caelis, alterque corufcat in arvis. 7

i.JinUlr.

Hud ufqud veoiffefufficiat, dicit enim fanfta Scriptura: Ne laudaveris homi¬
nem in vita fua.

12. Porro cum ita certa & mani fi fi a videantur argumenta , quibus Odilonem
fanflo Maiolo adhuc fupOtfifte in abb atem Cluniac enfem eledum fuijfe probatur ,
mirari jubit Maiolum in monafierio Silviniacenfi morti proximum, a fratribus in¬
terrogatum, cui regimen abbatia committendum vellet , nihil prorfus de fando Odi-
lone refpoddijf ?. Id quippe tejlatur Sprus ejus difcipulus & Vita firiptor. Immo in
altera vita, qua habetur in Appendice ad Bibliothecam Clurtiacenfem , Maiolus
refpondijf e dicitur: Noneftnoftrnm, filii charifiimi, vobis abbatem eligere ,
fed magni confUii Angelus non patietur vos diu incultos , &c. An quod Qdilo abr
batite regimen fufeipere renueret, ut numero pracedenti dicebamus , rtautnecef-
farium fuerit Hugonis regis & Epifcoporum audoritatem interponere 1 Certe Adr
htrtiarus iti Chronico, ait Odilonem invitum Maiolo fucceffijfi, eumquetam ab
ipfo Hugone rege, quam a eunda Congregatione eledum .

IV. A£la fub fan£lo Odilone.

Vari* do- t Z m Superioriparagrapho Chartas aliquot laudavimus anno 992. aut fequen-
nationes ti datat, qux etmt fubMahli & Odilonis communi adminiftrationeferiptx fuerint ,
a a* a . ftera nihil mirUm efl fi alterutrius nomen preferant.Quantum vero fub tantts viris vige¬
ret religio monafiica, colligi pote fi ex C barta Vvalterii JEduenfis epifeopi eodem >
tempore , anno videlicet 6 . Hugonis regis, menfe Mato, data, in qua coenobium
Chmiacertfe fibi prae ceteris amore conjun6tum dicit, ubi pollet religio , &c. tum
'ei dimittit f quidquid ad fi vel ad Archidiaconos fpedare pojfet in ecclefiis ad di-
dum coenobium pertinentibus, exceptis tamen fynodalibus eulogiis. Ecclefias au¬
rem has exprimit , fcilicet de Alagio-monte , deTrefela , Jandi-Leodegarii,
Montis-MalariijT ervifi^ Vallis & fanda Maria . Subfcribunt prxter ipfum Vval-
terium Elinardus abbas, tumpmpofiti,cantor , Erpertus abbas, Ugo abbas, deni¬
que arcbipresbpteri & canonici \ Idem epifiopus anno 29. Lotharii regis fando
Maiolo de dotat efdefiasfande Marius de Monte+Mmmdi , & fanda Maria in vil¬
la-Vallis, necnon & alias proventus & decimas ecciejue fandi Germani villa
Tprinaci, ubi monachi C luniacenfes in ofeediential <j uotidie afliftebant . De Ma-
gabrenfit autem coenobio quodidem antifles fando Odiloni meliorem in flatum revo¬
candum tradidit, inferius dicemus: iuterim dedonationibuspofifandi Maioliobi-
tum Odiloni f adis agendumefi: quippe cum fub hujus fandi viri regimine C lunia-
cenfium monachorum ftuditatis fuma non minus,quam fuoram decejfitum tempore
celebris fuerit,epifeopi , aliique viri noSii-esmulta vis bona c oncejferunt, ex quorum
chartis multa di f cimus ad htfioriam bllujhratrdam haud parum utilia. ,

14. Anno 1 i.Rodulfi Bargundia Transjurana regis, menfi Aprili,proindeque

y-v I T» 'I I C* J • _^v ry I * •

l >utrem die 19. Odobris anni 993.

anno 995. fi verum jit Conradui#
e vivis exceJfiJJe,ArtaldtittxmetdvditfaudoQdiloni eccbefiam fandi Petri in vil¬
la Marogliaco cum presbyteratu,detjmii&Miiperfis appendici is,&c. in agro Lug-
dunenfi & Rodenfi, Isfifoerpfi tflArttibdus qui in altera charta, qute efi fine da¬
ta , donavit villam faadilPv&fidi Metxboli inpago Valentitrenfi, cui Jubfcripfit
Pontius AdemaricornitisjUms^^ . .ia n fno r r ' -*

15. Anno iii. ejufdcmregisRodtdfiHumbertusvpifcopUsXxratianopolitanus

dedit ccenobio Cluniacenfi, uba <QtUlo abbas pesetii,medietatem ca -

firi de Vi filia cum toto burgo ^cvciefiafindxMarixptem ec defiam JutidiMartini
dePonte-Rofo cum de cimi sublationibus^ v&miteriis. Subfiripferunt Frideburgis
ejufdt epifeopi mater, Vvigo fMtere)usJ&Mubevnisvpifcopuc deVaittiit ejus nepos.

1 6. Anno 1 . Roberti Francurbm regis ,< 1 qui filus defundo patre arino 996. die
24. Odobris regnare coepit, quidum Aprtordus monajierio Cluniacenfi dedit man-
fum indominicatum inpago Matifconenfi . Annobtem i. Roberti , Qdilo quadam
commutavit cum Maiolo prnpofitb Matifoonenfi: qua commutatio die 2. Martii,
proindeque anno ppy. a Vvilielnw & Vv^done approbata fuit ■*

; ' ly.An-

Digitized by uooQie

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 561

17. Anno ppy.confignatur chartaRodulfi regis in Bibliotheca Clunia cenji, ubi ann, CH.
ille anno nono regni fui, compluribus bonis monafierio Cluniacenfi confirmatis, 104P
nonnulla largitur ad Emma conjugis jute petitionem. Data eft apud Anfam villam >• J 4QU4r -
1 1. KalendasJulii Indidione 3. &c. Reamundus ad vicem Anfufi epifcopi reco¬
gnovit. Sed manifefius error efi: confiat quippe hanc chartam ejfie R odulfi, qui Ca-

rolo Simplice in carcere detento Francorum rex appellatus efi anno pi 3.

18. Anni ppS.qui Rodulfi regis quintus fuit, initio, idem Rex pofi concejfias jam
antea in Cluniacenfiumgratiam aliquot chartas , unam dedit,qua varias eispojfef-
/tones confirmat in comitatibus Lugdunenfi, Forenfi & Viennenfi. Data efi in Pa-
terniaco, anno pp8. Rodulfi regis quinto . Padicius cancellarius ad vicem Purgar-
diarchie pifcopi & archicancellarii recognovit. Idem rex anno regnifiuifiexto ,fub
finem fcilicet eju/dem anni pp8. uxorisfua Agildrudis regina, & Purchardi ar-

chiepifcopi interventu confirmavit omnia praecepta regalia, & chartas feu dona¬
tiones ab aliis fidelibus Cluniacenfi monafterio intra regni fui fines fatlas, eafi
que more patris fui bonae memoriae in omnibus mitttsrenovat , ac fingillatim re-
cenfet .

lp. Anno item pp 8. aut fequenti, nam charta data efi anno 3 .Roberti regis, qui
anno pp6. die 24. Odobris, defundo, ut quidem cenfemus, patrefuo Hugone mo¬
narchiam obtinuit, Bernardus dedit Odiloni & monafterio Cluniacenfi medieta¬
tem alodiifui in villa Buxeriaspro anima fratrisfui Ifraelis adhuc viventis. Idem
Bernardus in altera charta, qua data efi anno 5. Roberti regis, dicitur Miles, &
fecundum fsculi dignitatem vir clarifiimus, & cum Emma uxore fua donat ea qua
habebat in villa Buxerias in pago Matifconenfi, in pignus producentis Jolidis ,
Quinquennio pofiea elapfo y id efi anno decimo regis Roberti, hac eadem Em¬
ma Bernardi uxor cum Maiolo mariti fui fratre ,partem fuam ejufdem villa Buxe¬
rias , quam cum Ifraele altero Bernardi fratre partita fuerat, eidem monafierio con-
ceffit. Denique eadem in alia charta, ubi dicitur Bernardi clarilfimi militis uxor,
dedit cumfilio fuo Gauceranno &filia Emma pro fepultura fua apud C luniacum,
res quas habebat in agro Ammacenfi in pago Matifconenfi. Unde patet hanc fami¬
liam erga C luniacum beneficenti/jimamfuiffe.Hic porro Bernardus ab alio ejufdem
nominis difiinguendus, qui eodem tempore ac eadem in regione vivebat, quique erga
C luniacum beneficus fuit , ut patet ex ejus charta, qua cum uxore fua Ada confert
monafierio coloniam unam in agro Mediolanenfi in pago Matifconenfi, in villa
Curtilis. Hic ibidem dicitur duos babuiffe filios, Jofaldum videlicet & J ofer an¬
num , quorum prior is fortajfe fuit JotfaTdus pofiea Cluniacen fis monachus & beati
Odilonis vitafcriptor. His quoque adjungi potefi Bernardus,qui cum uxore fua At¬
ta , & Roberto eorumfilio anno quarto Roberti regis dedit vineam in villa Noglas.

Hac autem omnia fimul referre vifum efi, ne propter nominum confonantiam ali¬
qua faborireturperfonarum confufio, fed jam annorum feries repetenda .

20. Anno ppp. menje Januario, Rodulfi regis fexto, Odilo & Vivianusprior lo¬
carunt fub annuo cenfu Petro militi & Ermengardiejus uxori, cafirum Condorcen-
fe cum fuispertinentiis, receptis in compenfationem tribus manfis. Eumdem annum
festum Rodulfi regisprafert charta Blifmodis,qua fe feminam nobiliflimam nun¬
cupat, & donat ecclefiam fanda Maxima de Talufatis: charta fubfcripfit cum filio
Albuino & aliis tefiibus.

21. Anno circiter mille fimo Robertus rex & Henricus, patris Jcilicet fui Hugo-
nisCapeti frater, Dux Burgundionum, diplomate communi vetuerunt, ne quis in¬
tra certos Cluniacen fis monafierii limites, quos defignant, cafiellum audeat con-
firuere . Charta efi abfque data in nofiro apographa ,fed ultra annum 1001. differ¬
ri non potefi, cum Henricus boc ipfo anno e vita excefferit menfe Odobri.

22. Anno 6. Roberti regis, id efi anno 1001. aut fequenti, fi de monarchia intel-
ligatur, Maiolus clericus quafdam confuetudines in terris monafierii Cluniacenfis
ftbi debitas ejfe contendebat, fed coram Vvillelmo Matifconenfi comite ejufque uxo¬
re Ermentrude caufa cecidit. Eumdem annum Roberti fextumprafert charta data
menfe Junio ,proindeque anno 1001. qua Arleis donat fando Maiolo & monachis
ejus, ut per iphus merita v aleat adipifci praemia sterna , partem de medio planto in
pago Matifconenfi,villa Marfiaco, loco ad Trimbladam dido. Si tamen annus Ro-

AdaSS.O.B.Tom.VIIL Nn berti

Digitized by

Google

Forma la
6hrifto ,;

5*2 ELOGIU M S. ODILONIS ABBATIS.

ANN.CH. bertifextus bic defignatus intelligatur de tempore , quo ftmulcumpatrefuoHugon e
1049 regnaverit^chartaipja ad annum 993. revocanda erit:Jed Arleis Maioli jamdefun -
1. Jmuar. ^ ut quidem videtur,patrocinium ambiebat . NamJlatimpoji ipfius mortemfacri

honores ei delati funt ,

2$. Anno 1004. Canonici Vallavenfisecclefia* domosquafdamab Odilonepe-
vtiity. tierunt , Gaufiino dimittendas,ut ipfi alias domos quas ex JLigone Gaufiinus habe¬

bat , acquirere poffient fuis officinis amplificandis profuturas . Annuit Odilo , recep¬
tis in compenfationem aliis domibus , qua ex donatione Vvigonis bonae memoriae
pontificis provenerant. .Rcr adafuit in Anicienfi civitate 3. Nonas Februarii, fe-
ria 5. Luna 8. anno Incarnationis 1004. Indi&ione 2. Subfcripferunt Beraldus
prapofitus Anicienfi s , Robertus abbas , & alter Robertus adituus . Hoc anno
Ratburnus vicecomesffi Vvalda uxor ipfius C luniacenjibusdonaverunt ecclejiam
fandi Martini Laudadis .

24. Anno 1005. Rodulfus vir nobilis , qui ibi monafierii Paterniacenfis conditor
fuijfe dicitur , ancillam quamdam fuam cum altera ex monafierii Cluniacenfis jure
commutavit .Charta data efi anno 1005.1 z.Rodulfi regis , Indidione 3. qua tem¬
poris nota optime fitbi cobarentfi quidemRodulfus anno 99$>poft patris fui obitum
menfe Odobri regnare incceperit .

25. Ad hunc ipfum annum , aut certe ad annum 1020. (fola quippe Indidio 3. re¬
gnante Roberto indicatur ) revocanda efi Lamberti Comitis donatio fando Odiloni

Forma U fada unius manfi in villa Latonai in territorio Matifconenfi, Datafec exprimitur,
sknjh'* A&um publice apud Cabikmem civitatem, regnante Roberto rege, apud nos ve.
ro Domino Jefu-Chrifto, menfe Aprili, die Jovis, Indi&ione 3.

16. Eadem formula utitur Robertus quidam in Chartario C elfinianenfi, cui mo-
nafterio , ubi tunc praerat domnus Odilo abbas^ confert pro Jepultura fua vineam in
monte Dorenfe fiitam. Charta ftc concluditur , Data regnante Roberto rege Fran¬
corum , immo Domino noftro Jefu-Chrifto. Fundatio Cbauriaci monafierii , quod
Celfinianenfi fubjedum efi , data efi fub eadem formula , quam item adhibuit Pon¬
tius C ornes in cbarta^quapoffiffiones aliquot C luniacenjibus donat in pago Trevis
juxta rivulum Lota fit as , in locis Vtlletas , Merdufana & Mota : fed hac diverfa s
omnino apracedenti chronologia notas habet : data quippe efi in caftro Torana,
feria 5.Septuagefim*,Indi£iione7.Epa£la 15. regnante Jefu-Chrifto. Subfcri-
pfit domnus epifcopus Cono. DeniqueBeatrix uxor Archimbaldi vicecomitis , nu¬
per , ut ipfa loquitur , defun&i, donat Cluniaco , ubi Odilo eft abbas, de rebus fuis
fit is in pago Lugdunenfi ftn loco qui dicitur Sal feto , unum manfum. Data efi char¬
ta Cluniaci, regnante Domino Jefu-Chrifto, menfe Maio. In his porro & fimili-
bus chartis ejufmodi formulam adbibitam fuijfe nonnulli cenfent , quod tunc tempo¬
ris Rex facris interdidus effiet ob Bertham , quam licetfibi affinitate conjundam ,
uxorem duxerat , Certe id vel ex fola Beatricis charta , quam modo laudavimus^ fal-
Jum effie patet. Hac quippe pofi Roberti obitum f cripta efi : nam Arcbimbaldus ,
quem Beatrix defundum dicit , adhuc in vivis erat anno 1037. ut ex ejus charta in¬
ferius patebit■,& quidem biennio pofiea monachos in cella fandi Laurentii infiituit .
Sed de bac formula differendi non efi bic locus , quam quafiionem alias viri eruditi
fufius agitarunt.

27. Anno decimo Roberti regis Letbaldus epifcopus Matifconenfis duos fervos
ad Odilonispreces donavit. C harta data eft die Luna menfe Augufto , proindeque
ad annum 1007. revocanda. Porro in charta quadam C luniacenfium monachorum,
pofi Odilonem abbatem & Vivianum prapofitum Letaldus epifcopus fubfcripfiffie
dicitur ante alios monachos. An Letbaldus Matifconenfis , qui rettda fede aliquan¬
do Cluniacum feceffierit?

28. Anno 1008. Indidione 7. odavo Calendas Aprilis , Odilo domos quafdam
Arelate fitas in emphyteofim concejfit . Multi alii cum eo fubfcripferunt , inter quos
Hugo de C alviote , & Redemptus de Botera .

29. Anno 12. Roberti regis , menfe Aprili , proindeque Chrifti ioo 9. quidam
Rodulfus Odiloni ac monafterio C luniacen fi dedit curtillum & alia quadam in vil¬
la Apiaco in pago Matifconen fi.

30. Anno 1015. Gaufredus Cabilonenfis ecclefiteprteful fimulcum cano¬

nicis

Digitized by v^.ooQle

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

5^3

Uxor,

nic is in generali conventu refidens ^ exaltavit a decimis ecclefiam Gemblacenfem 5 aNN.ch.
idque ad preces Odilonis abbatis: qui viciffim in compenfationem dedit ecclefia fan- 1049
di Vincentii , idcJICatbedrali , ecclefiam quamdamfibi a Gojfrido Sinemurenfi *>Janujr.
donatam. Subfcribunt cum Gaufridoprafule Hugo comes & epifcopus , fcilicet Au-
tifiodorenfis , alii .Data ejl anno z6. Roberti regis , tamen annus noncon-

gruit cum anno 1015. quo hac contigiffe dicuntur.

- 31. ArinolQij. Regnante Robertoj fexto Nonas Mati , Vvillelmus Dux A*

q-uitanorum Roma rediens , /s civitate Papia donavit monafierio C luniacenji me¬
dietatem de cenfupifctum , circrf infui(im Rado capiuntur. Subfcripjerunt duo

Vvillelmifilii , Vvillelmus & Odo.

- 32. y?«»o iot8. regnante Roberto , idem Vvillelmus , qui a nonnullis ob egre¬
gias ipjhts dotes Magnus nuncupatus ejl y curtem quamdam in vicaria Merevenno
contulit monafierio C luniacenfi.C harta cum Vvillelmo duce fubfcripferunt Agnes
comitijfa , Vvillelmus Junior , Gislebertus epifcopus , Fulco comes ,

3 3. Gislebertus epifcopus in bac charta memoratus Pidavienfi ecclefiaprafedus
ejl anno 975. av Chronico Malleacenfi: cui fuccejfit Ifembertus Arcbidiaconus ,
eidem charta fubfcripftt; fub quorum Pontificatu Arnaldus in eapariter memora¬
tus Dee anatum ejufdem ecclefia adminiflravit. Porro idem Vvillelmus monetam de
Niort C luniacen/ibus conceffit , ut ex altera ejus charta patet , c ut cum illo fubfcri¬
pferunt Agnes ejus uxor , ac duo ejus filii Vvillelmus & Oddo.

34. Agnes in utraque charta Vvillelmi Ducis memorata , tertia ejus uxor fuit ,

Gt tonis cognomento Vvillelmi Burgundia Ducis fi lia. Vvillelmum vero & Oddo-
nem ex prioribus uxoribus fufceperat Vvillelmus ^ primum nempe ex Almodta , alte¬
rum vero ex Prifca,fecunda ipfius uxore. Uter que abfque liberis defundusfuit y fe-
pultiquefunt in monafierio Malleacenfi , quod eorum pater condiderat , qui & ibi
paullo ante obitum monaflica vejle donatus & fepultus fuit y anno 1030. aut fequen-
ti .Ceterum Agnesprater Agnetemfiliam , qua Henrico Imperatori , cognomento
Migro nupfit , duos etiam filios Vvillelmo peperit inbijloria Aquitania celebres .

Hos ipfq memorat in donatione quadam monafierio C luniacenfi,pofl ejusmaritiob-
itum fad aequam hic fubjicere vifum ejl ex Chartario Cluniacenji.

, <SacfoTan&o& exorabili loco Cluniacenfismonafterii, quod eftconftru&um
in honore apoftolorum Petri & Pauli, cui praeft domnus Odilo abbas, ego
A g n e s & filii mei Vvillelmus&Gauffredus,. donamus habitatoribus
jam dt€li loci monetam totam, quam habemus in villa quae nominatur Engelia-
cus, & in alia villa, quas vocatur Molgong, omnes confuetudines, quas illic
folemus habere, ut inde faciatis emere lepicas, quas foliti eramus dare vobis.

Unde etiam poftulamus adfcribi nomina noftra in Miflali, in quo recitantur be-
nefa&ores veftri, quia maximam fiduciam habemus in orationibus veftris veftra-
quc Congregationis, & hoc quod conventum habetis attendite mihi. In hoc an¬
no jam di&anobiliffima comitiffa Agnes obiedit caftrum Vvolventem, &, ut
fuit fua confuetudo-, cepit eum.

35- Quantum veroftbi Cluniacenfes beneficiis tam afe , quam a fuispropiuquis
collatis devinxiffet Agnes , patet ex inflrumento quodam publico gquo C luniacenfes
e Lafiacum dimittunt in grati animi monumentum , ut videre efl in Cluniacenji
Chartario.

$6. Anno 1019.9. Kal.Feb. Rodulfus rex ad Irmingardis conjugis fua peti¬
tionem concedit^ ex propria hereditate , monachis C luniacenfibus , Regula fanfli
Benedifli modo & deinceps obedientibus, ecclefiam fandi Blafii , & viculum
totum cum fuis appendiciis. Charta , qua etiam habetur in Bibliotheca Clunia¬
cenji edita coi. 411. data ejl in villa Tabernis, qua aliter Urba appellatur ex flu¬
vio ibi defluente .fed in ea charta conjungitur annus 35. Rodulfi regis cum anno
roip. Incarnationis Dominica^quodmendum ejl. Hunc ipfum annum 1019. pra-
fert Charta Leotbaldi (in alio apograpbo Tbeobaldus appellatur ) epifcopi Mati-
fconenfis^qua domno Odiloni abbati monacbifque C luniacen fibus dimittit decimas ,

.oiiafque pertinentias ecclefia fandi Sulpicii. Data ejl in Synodo clericorum die 4.

Idus Novembris. At jam tunc defundus erat Letbaldus , fi vulgatis Mdtifco-
*nenfium epifcoporum catalogis credamus .Et quidem hocipfo anno placitum babi-
Ada SS, O. B, Tom. VHU N n i j tum

Digitized by ^.ooQie

rtNN.CF.

*-°t9

t -.Taiuifir.

5 d; ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

tum dicitur in confpeftu Ottonis Matifconenfis comitis, & Gauslini epifcopi ( qui
-Letbaldo ftitcejfit) ubi adfuit Humbertusprapofitus etclefta Cluniacenfis , cum
quatuor aut quinque ejufdem loci monachis, ad vindicandas monajlerio quafdafn
poffeffiones, qUas Raculfus adfe pertiriere contendebat. Non aliud j ut puto , fuit
placitum,in quo idem Hubertus cum aliquot aliis monachis apud Matifconen coram
Odonccomitety Gauslino epifcopo conquefius ejl adverfur mulierem, quae nonnulla
apud Colongias, altafque ditionis Ciuniacenfis villas invaferat, qua caufa cecidif-
fe dicitur menfe Qttobri anno l olp. quo circiter tempore Hugo epifcopus Autifiodo-
ren fis dedit Cluniaco, ubi Odilo abbas, medietatem curtis de Givriaco in comitatu
Divionenfi \ idque pro anima Lamberti patris fui, comitisfci licet C abiio nenfii , &
matrisfua Adheletdis, de quibus agit Glaber,Rodulfus. Alteram medietatem ejuf-
dem Hugonis foror j Mathildis ditta , fimul cum virvfuo Gaufredo, filiifque Gau-
fredo, Herveo, Odone, Tbetbaldo & Lamberto, pariter monajlerio contulit. Do¬
nationi fubfcripfit idem Hugo fimul cum Leotbaldo epifcopo MatifconenJiJdemHu-
po in altera charta eamdem donationem confirmavit,cui cum eo fubfcripfere Otto co¬
mes , Gauslenus epifcopus, Ugo vice comes, Acelinus abbas & alii. Data ejl anno
Incarnationis loip.& unitionis regis Roberti %2. - .

37. Anno ly.Rodulfi regis, menfe Martio, proinde que anno 1020. Tetberga
comit ijf t dedit manfum unum in loco, qui ad C amnium dicitur ,in pago Lugdunenfi
pro Artaldi fui fenioris, id ejl mariti ffalute&filiorum fuorum Artaldi & Geral-
di, qui donationi fubfcripferunt. Hoc ipfo anno Vvicardus Cluniaci exfijlensmo-
najterio dedit capellam fanftce Marite apud Rocham in villa Quinciaco : quam do¬
nationem iterata charta donat anno 3 3. Roberti regis ftdefii 028. fi de moriartbia
intel ligatur..Habentur in Chartario Cluniacenfialia ejujdem Vvicardifuorumqke
affi nium chartee, fed ab f que datis. Ipfius V vadiatores donarunt Odiloni abbati ec-
clefiam f anili Martini in villa Vallis in pago Lugdunenfi,

3 8. Anno 1021. Bernardus dedit C luniacenfi monajlerio Silvam Augufidm, in
pago Matifconen fi. Charte fubfcripfit Otto comes, que data ejl Indiftione tf, an¬
no 34.-R otberti regis, ex quo fcilicet cum patre fimul regnare capit, nam alias an¬
num loip.defignaret,feddiffideretIndi&io,nifitforte 12.pro 4. legatur . Anno
2 6 . ejufdem regis, qui cum anno Incarnationis 1021.& prece dentis fine cdncurrit,
data ejl C luniacenfi monajlerio ecclefia beate Marte Bellimontis in comit at uCa-
bilonenfi, in fine Senoio . ■

Zp.Anno 1022. ineunt e , fi quidem conjungitur cum anno 28. Rodulfi regis,
Ademarus monajlerio C luniacenfi, ubi Odilo abbas, contulit ecclejiam ville Te-
Jl or, cum decimis ,fepultur / is, primitiis, &c. fubfcripferunt ejufdem Adetnarifilii
Vvillelmus, Stephanus abbas, Vvido, Pontius, Armannus.

40. Anno 1023 .Duo fratres, nobiles viri, Leodegarius & Pontius ^ fecula abre¬
nuntiantes , dimidiam partem caftri Altoni Odiloni abbati dederunt, cu jus altetam
partem monajlerio C luniacenfi eorum pater jam antea contulerat. Charta dat a ejl
anno Incarnationis 1023 .feria 4. ante Afcenfa Domini, regnanteRodulfo . Dona¬
tioni confenferunt eorumfratres Feraldus & Petrus epifcopi, Vapincenjis fcilket,
ut quidem mibi videtur, & Sijlarienjis , Arnulfus , Geraldus , Rodulfus& Rum-
baldus . Eodem anno Gauslenus epifcopus Matifconenjis quedam commutavit cum
Odilone abbate in villa Lupiaco , in pago Matifconenfi , dedit que variis in locis ali¬
quot vinearum rafeias . C um Epifcopo fubfcripferuht Vvalteriusprapofitus & diti
canonici,anno Ineam at. 102%. regnante Roberto,

41. Anno 3 6 .R oberti regis , qui ab inito cum patre regno intelligendus ejl , non
enim tam diu f olus regnavit,proinde q' y anno ip2 3. menfeJunio,Gibaldus dedit Odi¬
loni abbati filvas , prata, terras & molendinum fuperfluvium Abfonus, in diqscefi
Augujlodunenfi, in comitatu Avalenfi , in villa Martiniaco, IndiCtione 8. qua ta¬
men cum hoc anno non concordat. Subfcripfer unt Ermuinus epifcopus [ Augujlo¬
dunenfis ] Landricus comes, & Rainaldus ejusfilius. Eodem Roberti regisanno ,
15. Calendas Julii, luna 13. dati fuerunt Odiloni abbati C luniacenfi duo manfiin
Villa r Francorum, in comitatu Matifconenfi. Donationifubfcripferunt Gauslenus
epifcopus & Vvigo vice-comes.

42. Anno 28. Roberti regis , menfe Martio , proindeque anno 1033.

datur

Digitized by

Google

/■

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 5 <f 5

datur Odiloni dbbati C luniacenfi curtilus in villa C a fotis y in agro Salorniaco y in AmNCW.
pago Matifcononfi.C bartce fubfcripfit Qtto comes/? data dicitur Indidione 1 i.quce 104P
cum fupraj'criptis Chronologice notis non convenit , nec etiam cum ejufdem Regis I# I“*
anno 2S.fi computetur ab inito cum patre regno.

43. Anno 29. regis Roberti menfe Junio , ac ideo ceree vulgaris anno 1024. Odilo
abbas & monachi Cluniacenfes homini cuidam Hebrceo , nomine Salomoni , dederunt
unam vineam y unum pratum , & unam raxiam-in villa CarniacOy in pago Mati-
fconenfi j & ipje in commutationem dedit eis vineam in agro Fufciaco , villa Molo-
« aco. Sufcripfere Otto comes , Elrzabeth ejus uxor , Gaujlenus epifcopus & alii.

Ahium die Veneris , menfe Junio , Epada 15. anno 29. Roberti regis .

44. Ultra ejus annum 31 .C hrijliance Jcilicet ceree 1026. quo Hugo junior Roberti Robe
filius excejfit e vita, differri nonpotejl charta , qua ambo illi Reges complures dona- &°Hug<>
tiones variis temporibus monajlerio C luniacen fi fa fias confirmarunt. Nullam ha- re 2 es •
bet datam in chartario Cluniacenji.

45. Sub iifdem Regibus Otto comes Mati fconen fis villas duas C luniacen fi mona¬
jlerio dedit aut rejlituit, ut ipfe in charta loquitur , pro anima patris mei V vidonis,
necnon & avi mei Ottonis cognomento VviUelmi, & uxoris meae, & filii mei Gau-
'Jfridi, reddo ad locum Cluniacum villam, Anifcum a prifcis di&am, in vicino'

'Ararisfluviifitam, quasolim exhereditatefan£li Vincentii (ecclefice cathedralis
MatifcanenJisJaA meum Comitatum ab antiquis devenit: ficuti jam ante comes
Leotaldus atavus meus per teftamentum praecepti Ludovici regis dederat Apo-
ftolo Petro & Clunienfibus monachis. Donat etiam villam alteram priori conti¬
guam , Afnerias didam , cum appendicibus , (?c. Data ejl regnante Rotberto rege
cumfilio fuo Hugone. Uxor Ottonis , cujus nomen in charta non exprimitur y fuit Eli-
sgabetby quce eodem Roberto regnante fimifi cum marito fuo donavit monajlerio prce-
dium quoddam in villa Fufciaco , in pago Lingonenji , in comitatu Ocherenfe . De¬
nique Otto comes Odiloni abbati\ quafdam res donavit in villa Camavat a y in comi¬
tatu Matifconenfi j item molendinum fupra fluvium Graonamfecus Rocam-caver-
nofam. Subfcripfit Gojlenus epifcopus.

4 6. Anno 3 5. Rodulfi regis , id e fi ceres vulgaris 1 027. aut fequentiy data ejl Odi¬
loni abbati ecclefia fandi Georgiiyfita in vtlla-Domina. Item vinea ibidem/? una
condamina in pago Gratianopolitano .

47. Anno >37 ^Rodulfiregis Amedeus comes,filius Humbert i comitis yfitmul cum
uxorefua Adalheida , dedit monajlerio Cluniacenfiy ubi praeeft domnus pater Qdi-
lo - , ecclejiam fandi Mauricii in villa Maltacena , & alia multa , tefervato Jibi ac
JucceJforibus fuis jure patronatus. Hac charta habetur in Bibliotheca Cluniacenji
coi . 412. ubi data dicitur anno 37. regnante Rodulfo , Incarnationis Domini 1025.

2. K.al. Novembris Luna 20. quicharaderes cbronologici non Jibi cobeerent: nam
annus 37. Rodulfi regis annoi ozp. vulgatee ceree menfe Odobri incoepit . Ceterum
ergamonachos Cluniacenfes in villa Maltacena degentes beneficus fuit idem Hum-
bertus , ut patet ex duplici ejus charta apud Guicbenonem in probationibus Hijlorice
Sabaudica , ubi multa confert eidem loco, Utraque caret data , fed ufrobique nomi¬
nantur, tres Humbertifilii y Jcilicet Amadeus , Aymo , & Odo.

48. Anno 42. Roberti regis , ex quo Jcilicet a patre in regni focietatem fuerat af-
fumtus , ac proinde anno 1029. datus ejl monajlerio C luniacenfi curtilus in villa
Sarciaco in pago Matifconenfi , Indidione 11. menfe Februario.

49. Anno 33. ejuf dem regis , qui fit de monarchia intelligatur , erit annus 1028.
autfequensy data fuit C luniacenfibus capella fanda Marice cum decimis y &c.in
*yilla Quinciaco , in pago Lugdunenfi y & tantum terra juxta eamdem capellam y
quod fufliciat dpmui aedificandae &; officinis hortoque monachi.^ idem fere tempus
revocari debet alia cbarta y qua dantur monajlerio C luniacen fi feptem rafeies vinea¬
rum. in pago Matifco nenfi , R oberto rege cum filio Henrico regnante. Anno 1027.

Hernicus regni focius a patre didus ejl.

. 50. Anno 1031. Otto comes rogatus a Roberto priore C luniacen fi , venit in Ca- %

pitulum , ibique amortrzavit omnia quce eis data , vel ab iis comparata badenus
habebant in comitatu Matifconenfi , ac filvam Cerviam y quam olim fui ipfius ante-
ceffores monajlerio contulerant , confirmavit.Subferipferunt Otto comes y Gaufredus
Ad a SS. O. B. Tom. VIII. Nn iij filius

Digitized by v^.ooQle

5 66 ELOGIUM S* ODILONIS ABBATIS.

ANN.CH. filius ejus ,& Vvidofilius Gaufredi comitis . Aftum Cluniaci 3. Idus Augufti, an-
1048 no Incarnationis 1031. Indi&ione 14. 15. die poft tranfitum Roberti gloriofi
I. Januar. jr rancor um re gis, anno quadragefxmo regni ipfius, qui eft iextus filii ejus piiflimi
domni Henrici, ex quo un&us eft in Regem fuper gentem Francorum & Burgun¬
dionum* Labbeus habet quidem reftius, die 22, anno 44. qui eft 5. filii, &c.

51. Eidem anno confignanda videtur Charta ipfius Odilonis concedentis aliquS
terram fub cenfu Jofcelino clerico, & duobus ejus heredibus. Confenferunt alii mo¬
nachi ,ex quibus quinquepofi RobertumPriorem fub fcrip ferunt, tumpofi illos Ugo
abbas . Data efi apudfanftum Marcellum 7. Calendas Novembris, anno 1. Henri¬
ci regis Francorum . Porro ejufmodi chartis nonplures quam quatuor aut quinque
monachi folebant fubfcribere ; unam tamenpra manibus habemus , cui viginti mo¬
nachifubfcripfere ,fed efi ab f que data ,

52. Anno 1032.Indiftione 15 .feria 5. infrapafchalemhebdomadam, Girbardus
presbyter ad c onverfionem veniens., nonnulla contulit monafierio, qua tribus men-
fibus elapfis, Aia nobilis femina in prafiariamfub cenfu trium f olidorum obtinuit
pro fuaacfiliorumfuorum vita, acceptis ab ea quadraginta f olidis, mulo valente
C. adjunflo uno bancale . Subfcripfere Odilo abbas, Robertus prior, cum aliis
quinque monachis, e quibus unus appellabatur Jofaldus, is fortajfie qui beati Odilo¬
nis vitam con fcrip fit .

5 3. Ante id tempus Berlio Miles dederat Odiloni abbati Cluniacenji ecclefiam
fanfti Germani confefforisfitam in pago Viennenfi, in agro Corforiacenfi,in infula
inter ButburU (5‘CaruJium.Charta nullam datam ex bibet Jed eifubfcribunt Leo de-
garius arcbiepifcopus Viennenfis,atque Aymo epifcopus Belenfis,*^ efi Bellicenfis.

54. Cum ooc ipfo anna 103 2. i? odulfus Burgundionum rex vitam finierit,vifum
efi huc referre aliquot chartas, qua ipfo regnante, ab f que alia temporis nota data
pajfim occurrunt .Ex his efi charta Vvigonis vicecomitis, qui fimul cum Eufemia
uxore fua,filia Nar dumi vicecomitis, dedit Odiloni abbati Cluniacenfi , regnante
R odulfa , terras in comitatu Lugdunenfi & Matifconenfi, fit as fuper Ararim &
Voianamfluvios, in villa Konneuco . Hanc autem donationem fecit Vvigo pro ani¬
ma patris fui Berardi, & matris fua Blifmodis, ac fratris fui Vvic bardi. Item qui¬
dam Milites fub eodem Radulfo rege Cluniacenji monafierio dederunt ecclefias fan¬
fti J oh annis, fanfti Antonini & Janfti Leuterii,in comitatu Vindafcenfi, in terri¬
torio Dimont,quas a feniore fuo Vvillelmo comite (videlicet Provincia)& ejus uxo¬
re Lucia comitijfa acceperant . Vvalterius arcbiepifcopus Vefontionenfis altare &
decimas e c cie fiet fanfti Stepbani in villa Portenfi C luniacenfibus monachis peten¬
tibus concejfit , falvo eulogiarum & paratorum cenf u. Data efi regnante Rodulfo ,
& confenferunt canonici, Decanus, Robertus abbas, &c.

5 5 JHuc quaque laudare liceat chartam Ottonis-Vvillelmi,quod hanc folam clau-
fulam habeat regnante Rodulfo rege .• nam cum ipfe Otto comes, anno 1027. & alii
qui in ea habentur, longe ante R odulfum regem obierint, nonpotefl ufque ad extre¬
mos Rodulfi annos rejici. In ea Charta Otto cognomento Vvtllelmus ait fe diu aure
furda prateriiffe clamorem fanftiMaioli& domniOdilonis fuccejfiorisipfius, de
duabus fanfti Petri Cluniacenfis potefiatibus,Ambariaco fcilicet &Juliaco;fed de¬
clarat tandem eas fe refiituerefimul cum omnibus filvis,villis, &c. ad eas pertinen¬
tibus : fubfcripfere Otto, Rainaldus ejus filius, Otto, Gaufienus epifcopus, & Ad-
felinus abbas . AftumLedoni regnante Rodulfo rege. In altero hujus Chartee apo-
grapho habetur & alius Ottonis-Vvillelmi filius, nomine Vvido • & ipfe Otto Hen-
ricum Burgundia Ducem feniorem fuum appellat, multaque fubjungit atroci a ma-
ledifta in fui beneficii violatores, fi aliquando fuerint ; quo ex loco tbartam hanc
ultra annum 1001. quo Henricus Burgundios Dux fato funftus efi, differri non pof-
fe intelligimus.

5 6. Pofi Rodulfi regis obitum Ermengardis regina, ejus relifta, monafierio C lu-
niacenfi, ubi, inquit, praeeft domnus Odilo abbas, donavit per advocatum fuum ,
• nomine Hubertum, duos manfos in pago Genevenfe y unum in villa Silvigiaco, al¬

terum in villa Cicuilatis, cum omnibus ad eos pertinentibus cafis,cafalibus, vi¬
neis , p ratis, &c. caret data . j

57. Anno io $6. Vvillelmus nobilijfimus comes [ Provincia ], & ejus uxor

Lucia,

Digitized by LnOOQie

/aVOG-WM S..OD 1 I^aNiSvA§ RATJS. 5^7

■Lucta ^addiderunt Glpn*m»fin>omafterm r xfa^w& y.inqrfiunt^ domjtlus Qdilo ann.ch.
abbas, hereditatemfandi Dflaioli yfcilipet Diliadarqfy Septem-fontes inepifcopa - ^Q 4 P
tu Regenfi. Adupi apud Fodiiodolinumrnonafieriqmyferia z. Incarnationis 1 • J anM * r ’
1036« Iffdt&ione 5 .Chunoneimperatoferegputftte apnodecjwQ: Alt^r.aabarta de
.tftdem re ftc babet\ Duo fratres Provincias Copiites, Gaufredus atque.Bettrannus,
vverpiverunt Deo & fan£loPetro Clunienji irunanu Odonis abhatis Diliadara
■& Septeua-fontes .TefiesfuereRaimhaldus archiepifcopusy Feraldusepifcopus.y
Pqtrus epifcopus Sexterienjit y F ranca epifc opys y & alii multi nobiles viri . In aU
iero apographointer Feraldum & Petrum Sextericenjem fubfcribit alius item Pe-
. trusep ijcopus , cujus fedes non dejignatur • & charta data dicitur apud Serrianum-
. yillam^feria 5. Ajfcenfionis f)ominiy regnante Conone imperatore anno iq. Porro Cono fea .

Cono feuCbuno , in ijlis aliifque eju/modi chartis memoratus , ejl Conradus impe- Conr.idus
. itator , cognomento Salicus y quemRodulfus Transjurana Burgundia regni here-
. dem injlituit. Annum 1037 .prafert altera cbartayanno item 10. Cimonis impera ,-
torisdata ylndiblione §. fecundo Kalendas Novembris , In ea Pontius cognomenta
Valnerudis x & frater ejus Armannus y ac Rojlagnus confohrinus eorum , dantmona -
Jterjo C luniacen ft , ubi praseft Odilo abbas, medietatem eorum qua habent in villa
. Salahaldemari,*»pago & epifcopatu Die»fi.

58. Anno 1037. Arcbimbaldus Vicecomes dedit domno Odilo ni abbati ecclefiam
, frndi Laurentii cum omnibus appendiciis in pago Matifconenfi. Dedit quoque in
' pignus.Jilv.am Planacajf aneam,& manfumin villa Vigofeta , donec reverfus ftterit
_ tx/ trufalem, Pojl reditum dedit & confirmavit donationem curtis Momtnalardisy
quam Hugoipfius avus y & Artaldus ejus pater fecerant C luniacoy modo tamen ipfe.

, abfque herede, moriatur. Alium apud Cluniacum anno IQ37. Indidione^.Henrico
regnante > Vvalterius epifcopus & alii fubjcripferunt. Idem Arcbimbaldus bien-
, .nithpofica in ecclefia fandi Laurentii monachos infiitu.it , «r fuoloco dicemus. Ejus
« vero.unory nomine Beatrix , 7«^ ipfius . obitum Q.luniacenfibus, quibus tum Odilo
.jiraerat , rpanfum unum in loco,qui dicitur , Salfetum i» pago Lugdunenfi.

Charta dapa efiapud CluniacU menfe Mmo y regnant.eQowino nofiroJeju-Chrifiq.

. 5 9. Anno 1 <13$. data dicitur charta donationis. Odiwnifadg.unius curtiljs j.

. trium raxarum de vinea in pago Matifconenfi , inmidaManifiaco , i» -sgro Ifgiqco x
_ -g. IdusJanuariiylnditttone 5. (##* anno JupradHioiipnconCordai) feria quar-

. > r^»/7»frr Chonone imperatore . Ceterumcum.bec ipfo anno Conradus impera-

r!torfifio fuo Henrico Burgundia regnum dimifevit , buc revocamusebattam., y qu a
_ jeadem Cbunrado imperatore regnante , Odilone abbate > &Leutfrido.comite ,. jRi-
chuinus & uxor ej us Lanpfede dederunt monachis C. luo ienfibus in pago & epifcopa,-
* ti* SantenfequartamecclefitedeDombafila&ecclefieedeG.ingiyilla.+ ,

^ < 5 o. ^««0 8. Henrici Francorum regis , , fi de monarchia intelligattir y efi an~
nus io%$.jtutfequens ,Hwgo Autifiodorenfisepifcopus deditOdiloni abbatieccle-,
jjamfanbfi Carici fuperGraonnam , cumpotefiate &forefie ad eam pertinente .

. Subfcripfere Robertus Dux (Tjohanites abbas.ABU Autifiqdori y didant eJotfaldo^

61. Anno i o 39. datafuit monafierio C luniacenfi ecclefta fanda Maria, cum de-
pimis, terris yfilvis y &c. in villa Silviaga , *» pago^G.cnevenfi. Et monachi inye~
fiitifuerunt per funem figni ecclefiaData efi anno Incarnationis 10 3P. Henrici
, regis primo . Qui quidem tienricus ipfe efiConradifilius , Niger.didus , qui patri
in Imperia & in regno.BurgUndia Transjurana fuceejfit . Eodem, anno Laco fam*-
_.yit Odiloni abbatiC luniacen fi tres candaminasyfrrf* invilla.Silviago.Data efi an :
no Ineam. 1 ojp.Indidione 7. regnante Henrico rege yfilio Chunqnis imperatoris y
.anno I • imperii ejus. Termini Condaminarum in charta a quatuor ventis deferibun -
/ar: qua Jcilicet voce confiat aliquam terra portionem defignarj. Eamdem datam
betbet donatio Allodii , quod dicitur Germinata , in pago Genevenfi. Eodem anno
Dundinus fufeiptens monachicum habitum fub norma j(an$i Petri Glunienfis c§- '
nooii, ut ipfe loquitur y res fuas monafieriocontulit anno Incarn.io^p.lndidione 7.

^ Henrico rege anno i. Idemfortajfe ipfe efi Dundinus , qui in altero apograpbo Dt~
yus dicitur y ubi anno paritet 103^. & Indidione 7.1. Henrici imperatoris fifij
Cunonis y monachus Cluni aci f alius memoratur , tyfua apud, Aufiacum villam
monafierio tradidijfe. .

AdaSS.d.B.Tom.FIII. Nn i 1 i j 6i>An~

Digitized by booQie

ANN.CH.

10*9

i.Jituur,;

$ 4 $ ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

6i,Anno 104P ,fub r ege FrancorumHenrico y Vvigofilius Vvillelmi dedit Odilo-
ni abbati de C luniaco curtilum in villa Benjaco , in pago Matifconenfi. Donatio¬
nem confirmavit Gaufredus comes,Eodem anna Bernardus epifcopus Caturcenfi y &
Robertus ipfiusfrater , dederunt Odiloni abbati ecclefiamfandi Saturnini de Ca-
rennaco. In altero Cbartario habentur duteejufdem Bernardi cbort<c y donantis eam-
dem ecclefiam fandi Saturnini cum omnibus ipfiuspertinentiis Odiloni abbati C lu-
niacenfi ordinandamiquibus chartis prater canonicos duo abbates fitepbanus&Al-
bertus y fubfcripferunt; fed funt abfque data. Porro Benardus in ifiis chartis memo¬
ratus defideratur in catalogis C adurcenfium epifcoporum y tum apud C ruceum y tum
in Gallia Cbriftiana, Bernardus quippe ab ifiis audoribus memoratusfiam tunc fa¬
tofundusfuerat , cum ifite donationesf ad#fuerunt: fiquidem Deodatus y fiveDeuf-
dedit e)usJucceffor anno j 07.8.interfuit dedicationi ecclefia fandi Salvatoris apud
Lemovicas , & anno 1034, peroravit in Synodo 2. Lemovicenfi ; qui & anno cirr
citer 1040. obiijfe dicitur apud laudatos audores.

63. Anno 12. Henrici Regis , qui y fi de monarchia intelligatur , erit Incarnatio-
-nis 1042. Dat a fuit Odiloni abbati Cluniacenfi capella fanda Maria de Bracmaco
in pago Cabilonenfi y fubfcripferunt T heobaldus comes & alii.

6 4. Anno j 6*6. Hugo archiepifcopusChryfopolitanus confirmavit Hugoni ho-
■nefto religiofo & clerigo, atque uniripermifit ecclefia Laudonenfi , quam ipfe Hu¬
go confiruxer at & amplificarat y ecclefias fanda Maria de Calx , fandi Albini ,
fandi Symphoriani cum omnibus earum appendicibus. Adum Bifuntii Indidione
6. Henrico regnante , anno 104 6. fed annus non concordat cum Indidione .

6 ^.Pontius comes &Rotlandusmiles donant loco Cluniacen /*,ubi domnus Odi¬
lo praseft abbas, ecclefias fanda Maria & fandiJ oh annis cum decimis & presbyte¬
ratu toto, & duodecim fextara dis terra , in loco qui dicitur Heron , in pago Trevrs y
in epifcopatu Dienfi . Charta data e fi anno 1 o. Eyco rege, an legendum Erico y feu
Henrico? Sed etfi legaturHenricus y inquirendum fuperefi an Rex Francorum y aut
Imperator , qui Burgundia regno , ut jam diximus , tunc praerat , hic defignetur.
•Difficile efi hunc nodum abfque autographo folvere.

66. His fubjicimus aliquot chartas fub fando Odilone confidas , fedfine data .
Ejufmodi efi charta Ceraldi patris Armanni epifcopi y ut puto y Vivarienfis , qui cum
•uxore fua Valmo de monafierio C luniacen fi , ubi prateft Odilo abbas, donavit eccle¬
fiam.fandi Johannis in villa Meijfano , in epifcopatu Vivarienfi. Harmannus feu
Hermannus ineunt e fieculo undecimo Vivarienjem ecclefiam adminifiravit. Aymo
Petree fortis , facularepi militiam gerens, dedit coenobio Cluniacenfi , cuipraeft
'dopiinus Odilo abb^s gregi principans, villam fitam in pago Gratianopolis ano in
comitatu Sarogenfi , cui nomen efi Mons-Ermenoldi , cum omnibus quee ad eam per¬
tinere videntur , vineis , pratis , & campis. Subfcrip ferunt Ubertus comes'( S obau¬
diet ) Amedeusfilius ejus , Burcardus y Odo 0 alii apud Guithenonem in Probationi¬
bus Hifioriet S ab audient pag. 5. Anfedeus quidam dedit monafierio C luniacenfi ec¬
clefiam fandi Na%arii y cum altari & appendiciis omnibus & quatuor capellis juxta
pofitis in agro Augufiodunenfit y juxta Borbonium cafirum y quam ecclefiam ab Hu-
,one comite in beneficio tenebat. Dedit etiam ecclefiam fandi Petri m villa Leuma y
0 “ capellam fandi Prajedi ibidem , & ecclefiam fandi Baudilii in Pifiichiano y &c.
Subfcrip fere donationi Hugo comes & T heobaldus comes. Item Rothaldus marchio
0 Eimildis ejus uxor Cluniaco, ubi eft abbas domnus Odilo, donarunt cafirumPo-
dium-Dolinum ex integro cum omnibus fuis appendiciis , in comitatu Arauficofi-
tum , Subfcrip ferunt cum illis , Adalax comitijfa 0 filius ejus Vvillelmus , Rofia-
gnus de Sabran y Vvillehnus vieecomes 0 alii.Tctbamulier monafierioC luniacenfi y
ubi praeeft Odilo abbas, dedit Dur annum clericum f ervum fuum . Donationi con-
fenferunt Vvalterius epifcopus y 0 Vvarulfus ejufdemepifcopi frater. Defundo ve¬
ro Odilone , ac in ejus lo&um eledo Hugone y tunc apud fandum Marcellum in diebus
Quadr age fima refidente y pradidamdonationem confirmarunt Udem Vvalterius &
Vvarulfus , & alius Vvalterius ejufdem Vvttrulfifilius. Idem Vvalterius confirma¬
vit donationem a matre fua T efcendafadamde terta in villa C ueles y pro anima
Vvalterii fratris fui Vvarulfifilii.C onfenftree)ufdem epifeopi nepotes Vvalterius y
Bernardus 0 “ Otto y prafente Hugonepriore Cluniacenfi.

67. Sin-

Digitized by

Google

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 5 69

. 67. Singularis efi Pverpitio a Bofonefa&a de comanda de Polliaco, quam ideo A NN. c H
huc defcrtbendam curavimus ex apographo Cluniacenfi, ubi ftc habetur ab j'que ulla 1049
data. Venit Bofo ad Placitum, ubi cum Geraldo comite erant nobiliflimi homines,

& juravit Bofo hoc (aeramentum ita dicens manu fua propria:Ego Bofo, nec meus nis modus-
conduftus, me jubente, homo, nec femina ad meam artem, nec ad meum inge¬
nium , in Polliaco nec in ejus obedientia comandam non requiram, prenfionem
nullam faciam de bove, vacca, &c. Et fi ego vel meus conduftus homo vel femi¬
na aliquam comandam vel prenfionem fecerit; poft quindecim dies poftquam
fciero, vel ad rationem miflus fuero, per te, Geralde, vel per tuos miffaticos,
fi ve perabbatem qui modo eft, vehier ipfum qui inantea erit,vel per monachum
quiipfam obedientiam tenuerit,Captam emendabo, & poftea ad tuam mife-
ricordiam, Geralde, veniam/ fi ve ad abbatem vel monachum, qui modo eft
vel inantea erit.

<58. Ibidem fequitur charta abfque ulla temporis nota Rainaldi comms,qui donat
Cluniacenfi monafierio curtimBelmontis , cum terris , villis & appendiciis ,fitam
in pago Navernenfifegendumforte Nivernenfipro anima patris fui Landrici , ma¬
tris Jute Mathildis , uxoris fua Advifa & fratris fui Vvidonis , Ipfe Rainaldus cum
uxore fua Advifa & Vvillelmo eorumfilio fubfcripfit . Porro Landricus hic memo¬
ratus erga monachos quam bene affeftvsfuerit y colligi pote fi ex alia charta,qua nul¬
lam quoqueprtBfert temporis notam , in ea autem fic loquitur : Semper optavi mo¬
nachis tranquillam vitam habere, & abfque impedimento vota fua perfolvere;
ideoque querelam, quam monachi Cluniacenles cum Adeleide nobili femina ha¬
bebant , de terra quam Anteimus frater ejus dederat eis in pago Augufiodunenfi,

-in villa Fontinellulas componere, 8cc. Subfcripferunt Rainaldus Landrici comitis
filius , Gau^fridus vir Adcleidis& ejus filii Gauzjredus , Robertus & Vvalte-
rius‘ & Adeleidisfilii Girboldus , Obtrannus, Gauzfredus , Ugo, tum Hatev-
viscomitijfa,

6p. Habentur in Chartario Celfiniacenfi ,quodpra manibus habuimus , complu¬
res charta donationumfub beati Odilonis regimine eidem loco f aliarum , fed in qui¬
bus nulla fere occurrit data : nonnulla ex bis hanc claufulam habent quod regitur ,
velivSo regimine beatiflimi patris Odilonis: pleraque funtpro obtinendo fepultura
jure. Ex his una efi Hugonis de Ucione&Duranni Deibanio , & aliorum , qui dant
pro fepultura Bomparis duas appendarias , &c. In alia Stephanus & Tbeotberga
dant vineam in vitia de Samniaco pro fepultura fua. Rotbertus presbyter dat qua¬
dam ,utfi aliquando ei , permittente Domino , voluntas fuerit , ut monachus fiat,
recipiatur,fin autem & in loco moriatur , ibi obtineat fepulturam. Vvillelmus dedit
monafierio Celfiniacenfiecclefiamin honore,beati Petri confiruttam , qua vocatur
Cafa-meiana cum manfis , appendariis , &c.ut remaneat beato Petro de Celfinianas
-in advocatione fanfli Petri de Roma,fine ujlo contradicente,&c. Denique,ut mul¬
tos alios omittam , Bernqrdus de Turre cedit loco Celfiniacenfi, qui regitur fub gu¬
bernatione domni Odilonis abbatis, multa in villa Plaufiaco, omnemque alodum,
quem, inquit y pater meus Geraldus in ipfa villa de Plaufiaco habebat, in ipfa die
qua monachus fuit* Unde patet fampfum illum Geraldum de T urre , quem illufirif-
ftma hodiernorum Ballioniorum principum familia nominis fui de Turre primum
parentem agnofeit , Cluniacenfifamilia nomen dedijfe , quod &plerique ex ejuspo-
fieris fecere , ut ex eodem Cbartario di f cimus* Haud leviterpratereundum efi, quod
in aliquot ejufdem loci chartis cum Odilone abbate Cluniacenfi memoretur alius
Odilo, qui fcilicet Celfiniacenfismonafierii tunc erat prior : quare fi quandoque oc¬
currant charta Odilonis nomenpraferentes,quarum Chronologici cbara&eres cum
fanftiOdilonis atate non fatis cohareant , non funt ob id in dubium revocanda, fed Odilo pri-
' tribuenda Odiloni priori . Unam bujufmodi chartam exhibere vifum efi . °uni

In Dei nomine O d i l o Clunienfis monafterii indignus presbyter & negligens
-monachus, O d i l o etiam Celfinienfis monafterii praepofitus, & ceteri fratres
Deo ibidem fervientes, Notum efle. volumus praefentibus & futuris, quia illud
praedium quod bonas memoriae vir nobilis, nomine Euftorgius, contulit Deo &
ianftis Apoftolis, & monafterio Celfiniacenfi, non potuimus retinere firma pa¬
ce , nifi Rotbertus avunculus ejus, vir nobilis & catho Jicus & decanus Arvenen-

fis

Digitized by ^.ooQie

AmN.CH

*°4 9
»• Jam-.

Mojufte-
riuin Ma-
gabrenfc.

vffo ELOGIUM $, ODILONIS AB BATIS

fhi ccdcfias v 4 ignaret«r & donum HepotiS fuioorifrrrtwe& exfiia parte eqrtce-
dere, quod&feeitfua benevolentia &dulcifiimd caritate. Lkircogmiam pro
gratia duximuSeiclem reddere, ficui: ipfeftudwEhurtiiliter quaerere, rogans & ob-
fecrans, ut lufeiperemus eiim in fck-ietatefratmm noftrorum, 8c patrenrejusSs
matrem & fratres,eotumque parentes. Nos vera ad .votum ejus 8$ defiderium-adi
tendentes,eosinnoftra,fociefate&iratejtnifafefufcepiraus, optantes, orantes
& obfecrantes,ut in omnibus quae agere vel dicere potuerimus nos&omnisnoftra
fraternitas, intercedente beato Petro apoftolo & omnibus fan&is , partem eis^
focietatem concedat omnipotens Dominus, ut & vivis fpatiumpoenitentia dcin*
dulgentiamjpeccatorum concedat, & defun&is requiem & vitam conferat fempi*
tcrnam.Si ille fenior.domnus Robertus monamco ordini fe fociare voluerit ,pran*
do pf secipimus, & precipiendo rogamus, ut cum caritate fufcipiatur ,& cumbo*
nore & reverentia trafletur. Si fepulturam in noftjo loco habere voluerit, ibi fe*
peliatur, ubi ipfe juflerit.

f V. Varia monafteria per fan&um Odilonem inftituta, 1

aut reftituta, five reformata,

70. Qua rffonafteria anno pp6. Cluniacenfium abbatum jurifdiBioni effient

fiubjetla , difcimus ex bulla Gregogii V. pontificis maximi, in Bullario Clunia*
cenfi relata pag. 10 .in qua nonjolum variapojfejfiones ad monafieriumifiud npbi^
lijftmum pertinentes ,fed etiam cella ,feu, utvocant, prioratus, ab eo pendentefin*
r liat im recenfentur .j Ex iis cellis nonnulla fub beati Odilonis regimine , alia vero
longe antCa monajlerio C luniacenfi fubie&a fuerunt ; de iis fotummodo hicagettr
dum qua Odilonis tempore C lunittcenfibus attributa fiunt, quasfervatncbronologi -
co ordine ,quuniunrex antiquis monumentis fas erit ,recenfebimus> -

71. Ex bulla Gregogii V. quam modo laudavimus, patet Magabrenfie monafit-

rium fdm anno pp\. Cluniaco aggregatum fuijfie, at quo id anno faHum , fuerit
non liqseet quamquam certi fumus id tempore beati Odilonis contigiffe, uti di fici-
MUS ex Vvaiterii JEduenfis epifcopi charta , ubi occajionem® 4 Yationesifous
unionis facienda tpfemet exponit; hanc ipfam ex vetujlo exemplari , ab annis pirci*
ter quingentis exarato , proferimus integram i • v

- Omnibus Chrifticolis fub norma Catholicae fidei degentibus hotfi efle volumus,
quoniam ego ih Dei nomine Valte kiuS gratia DeiEduorum epifcopus, de
-tfebus ecclefiae mihi a Deo commifls cogitansyquantum divina majeftas me * pof-
fibilitati largiri dignabitur, colligere difperfa, & confervare congregata; neeef-
farium duxi adire confilium donini O d 1L0 n iS abbatis Cluniacenfis coenobii ,
& domni Vi vani, ceterorumque fratrum fopradicli monafterii, de quodam no^
ftro monafterio, vocabulo Magabrenle,‘ quod eft in honore faii&i Marfini confe-
cratum, antecefforum noftroriini temporibus, non folum . .lari ordine, fed
«etiam paene omni utilitate deftitutum,reftaurare cupiens ipf. i in priftinummp*;
nafticse religionis gradum. Ideoque hodfeci ^ quoniam nullum allilid tam falubr?
confilium invenire me pofle credidi, quam utpeterem, fubfidium a fupradi&odo-,
mno Odilone Cluniacenfis coenobii abbate, ■ 8c a venerandis ejuidem loci ‘Patri¬
bus, fub eo regulari tramite degentibus; atque jam diftum Magahrenfe coeno-.
hium eorum traderem dominationi gubernandum. Illi itaq ue noltris precibus af-
fenfum praebentes, prout poffibilitas loci erat, idem morrafterium regulariter,
difponere ceperunt,fratres ibi omnipotenti Deo fervituros ordinantes * Ceterum
vero no verint cunfti tam praefentes quam futuri,quoniam eaintentione hocage-,
re coepi, quatenus amor & focietas fupradi6li Cluniacenfis loci, ficut tempore
veneranda memoria domni M a i o l i abbatis noftro loco caritatis vinculo con-/
ligata, permanfit, fic etiam cun 61 oin perpetuum tempore inconvulia & firpaa.
permanere poflit. Idcirco jam di&um Magabrenfe monafterium trado ftatri no¬
ftro domno Odiioni abbati & fuccefforibus ejus, cenobioque Cluniacenfi in per¬
petuum regendum , & regulari ordine difponendum per confilium noftrorum cle-
ricorunl, & ceterorum nobis a Deo commiffa ecclefia filiorum, ea ratione , qt
fuperimus dixi, ut focietasnoftri loci & Cluniacenfiscfnobiiperfiiccedentia tpm-

porum

Digitized by

G( togle

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 571

porum fpatia femper fit caritatis vinculo conligata&conjun&a, atque ibi omni ann.ch.
tempore tam vivorum quam defunctorum ecclefia nobis commifla; clericorum 1048
agatur memoria digna. Similiterque eorum memoria in noftra celebretur eccle- V J 4nU4r -
fia. Hoc vero agens non ut videar, quodabfit, loci mihi commiffi deftruftor, Societas
jam diftum monafterium non a poteftate fuccefforum meorum & fan&ae ecclefia
Auguftudunenfis aufero, fed potius ita ordinare difpofui, ut Clunienfis abbas & fi»^£due a .
fucceffores ejus, fratrefque ipfius loci per confilium noftrorum fuccefforum epif- fl '
coporum & canonicorum regulariter ordinent, teneant & poflideant. Ipfique no-
ftri fuccefforesEpifcopi $c canonici per noftram deprecationem & obfecrationem
hanc noftram defcriptionemCua pontificali dignitate & au&oritate, Squt noftri
voti participes fint, rogamus & deprecamur, ut femper in melius corroborent &
confirment, & fecundum Dei omnipotentis voluntatem & hujus noftra defcrip
tionis congruam difpofitionem gubernent & regant, & ipfius loci, ut dignum eft,
femper fint advocati, & contra adverfitates malorum hominum adjutores for-
tiflimi. Hoc vero ftatuimus & omnino contradimus, ut nullus nofter fucceffor
Epifcopus, neque aliqua alicuius poteftatis perfona , aliquem ibi abbatem aut
prapofitum ordinare prafumat fine licentia & voluntate fupradi&i abbatis Glu- •

niacenfis & fuccefforum ejus. Gluniacenfis quoque abbas & fratres ipfius loci, &
fucceffores eorum, ipfum jam di&um coenobium cum confilio noftrorum fucceffo-
rum epifcoporum & canonicorum, videlicet bonorum Chriftoque devote famu¬
lantium , ordinent & difponant. Hanc vero noftram delcriptionem difpofuimus
roborare, & Romana au£loritatis privilegio, & regali pracepto. Vvalterius
peccator epifcopus , Inaltero hujus, chartee apograpbo cum Vvalterie peccatore
epifcopo , ut huic dicitur fubfcripfijfe memorantur Humbaldus abbas , Hemericus
abbas , Autus pracentor , (TAnfcberius arcbidiaconus . Monaft, JSe.

72. Rodulfus vir nobilis condidit monafierium Beracenfe , quod propriis pojfef- wceafe.
fionibus dotavit .Fundationis occa [sortem ipfemet Rodulfus exponit bis verbis. Ego
igitur in Dei nomine Rodulphus, audiens quotidie per facrarum Scriptura¬
rum au&oritatem male agentibus minari poenas, &jufte operantibus promitti
fi der e as manfiones,defiderans invenire aliquod confugium, ubi poffim declinare
infidias meorum peccaminum/ nullum tam falubre potui reperire confilium,
quam fiadificarem juxta poflibilitatem meam, aliquod monafierium inonaftica
religioni aptum, ubi quotidie Deo & Sanflis ejus congruum exhiberetur fer viciu.

Ad hoc tamen agendum & perficiendum, ad Paterniacenfe monafterium,venera¬
bilis ODiLONisabbatis cgnobii Gluniacenfis fratrumque ibi degentium ivi expe¬
titurus auxilium: quorum confilio confortatus, anno ab Incarnatione Domini
5>p8. quinto videlicet anno Rodulphi regis nobiliffimi, convocavi domnum
Aindricum Lauianienfis ecclefia prafulem, ad dedicandum ipfum monafterium,
qui ut eft bonus & nobilis, benigne & nobiliter noftrum adimplevit defiderium .

Eft autem ipfum monafterium fuper ripam laci Everdunenfis fitum, in epifcopa-
tu videlicet fan&a ecclefia Laufanenfis in comitatu V valdenfi, in honore fan&i
apoftoli Petri dicatum. Hoc autem monafterium dono Deo & fanfto Petro. Con¬
cedo etiam ipfi monafterio has terras , 8 zc.In altero hujus chartee apograpbo Epif¬
copus Laufanen fis bic memoratus appellatur Amedeus , fed retinenda ejl nojlri ex¬
emplaris lettio. Is e fi enim Henricur r ( quod nomen aliquando Aindricus, feu Ain-
ricus ,i» veteribus chartis fcriptum legitur ) quiecdefeam Laufanenfemfaculo de¬
cimo exeunt e adminijbrabat.

. y^Jifdemferme temporibusfando Qdiloni data creditur ecclefia fandi Mauricii Mal tacen¬
de Maltacena , alias de B urgeto^ ubi monachi C luniacenfes fuerunt infiituti , utpa- 113 '
tet ex variis Humherti comitis , t?Amedeie)Us filii donationibus pojlea fallis , quae
in probationibus bifioriee Sabaudicee a Guicbenone editeefunt. Habetur in Bibliothe¬
ca Cluniacenfi coi. 412. charta Rodulfi regis ea de re anno 1024 .data. Monaft . s.

74. Ad idem tempus , ut mihi quidem videtur , revocari pote fi monachorum infii - viapris
tutio apud fandum Vi 8 orem in urbe Genevenfi. Erat quippe tunc celebris ecclefia Gene *’
illa fanili Vilioris , quam antiquam & nobilem appellat audor Vitee fandi Odilo-
nis: & quidem in Fredegarii Cbronico cap. 2 2. confiruda dicitur a Sedeleuba regi¬
na in fuburbano Genavenfi: queeSeleubaforor fuit Cblotildis uxoris Clodoveima-

g»*>

Digitized by

Google

5'7*

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

Ann. CH. gni, Cbilperici Burgundionum regisfilia.Hanc autem ectlefiainpaucisante idtem-
1 ° 4 P pus annis vifttans Adhelais imperatrix Sparte defolatam reperer at: quod agrefe-
i. Januar, reffJf Hugoni ejufdem civitatis epifcopoperfuaftt , ut tam venerabilem locum , mo-
naftica religioni inftituenda aptijjfimum , negligenter trabi aret . Augu-

fieefavit corporis beati Martyris inventio , tunctemporis contigit. Ejus quippe

facra membra , diu latuerant^ nefcio quo cafu detexit memoratus antiftes , eaque

prafente Rodulfo rege , cww ejw* uxore Egildrude aliifque aula primoribus , Epifco-
pis& comitibus yfollemni pompa,fu b arla ejufdem baftlica reverenter collocavit.

»o» erant fatis ampla loci facultates , ut ibi abbas inftitui pojf*.t , gware memo¬
randum , verba funt ipftus Hugonis epifcopi in charta quam ea de re confecit , Clu-
nienfis coenobii abbatem Odilonem ad hoc peragendum evocavi, Scpermiffione
domni Rodulfi regis, confenfu etiam fratris ejus Burchardi Lugdunenfis archie-
pifcopi, ceterorumqueComitum & nobilium virorum hortatu, praedi&um locum
fanfti martyris Vi6loris ejus ordinationi commifi.... ut praedibus locus in perpe¬
tua valeat manere religione, & inter noftros fucceffores, Clunienfifque coenobii
abbates caritas excellentiflima firmetur, & apud illos noftra memoria fpecialiter
obfervetur, &c. Charta bac , quam Guicbeno in Bibliotheca Sebufiana centuria i.
num. 1 3. edidit , efi abfque data , quam proinde varii variis annis confignarunt. Hu-
gonem epifcopum Genevenfem hic memoratum anno 9 30. vixijfe ex ifta charta infe¬
runt Sammarthani fratres in catalogo Geneven fium antiftitum^at vel ex hoc eos al-
lucinatosfuijfe evincipotefi , quod Odilo , cui bacoccafione commijfa dicitur fuijfe
f anili Vilioris ecclefia , nonnifi anno 99 2. autpracedenti , in regiminis confortium
a beato Maiolo fuerit adfcitus . Eamdem anno circiter 1 o Tp. datam fuijfe conjicit
Guicbeno . Si tamen falfa non Jit data charta Rodulfi regis in Bibliotheca C lunia-
cenft coi. 42. relata , anno 1 oip. Agiltrudis prima Rodulfi uxor , qua in charta pro
fanllo Viliore memoratur , defunHajam erat; nam ipfeRodulfus , uxorem fuam ibi
Iraifindam appellat .Et tamen Rodulfus ad uxoris fua Agiltrudis , & fratris fui
*.Burchardi epifcopi , necnon & Odilonis abbatis preces , omnia Cluniacenftsmona-
fterii privilegia a pradeceJJoribus fuis conceffa confirmajfe dicitur in diplomate,
quod anno 998. datum dieitur. Undefatius vijum ejl ad priores ejufdem regis an¬
nos pradiUam f anili Vilioris donationem revocare .

Attresr-vafc; 75 * ^ nn0 999 • hiugo Autifiodorenfis epifcopus & comes,fcilicet C abiioncnfis ,

r» feu Pare- monafterium Aurea-vallis , alias Paredum fiam antea a Lamberto comite ipfiuspa¬
di monade» ^ re ^ coo p erante fanllo Maiolo adificatum,fed quod fubproprio abbate effe debebaty
monafterio C luniacenfe penitusfubjecity ut patet ex ejus C barta , quam ex autogra¬
pho edidit Peraldus in colleBione chartarum Burgundicarumpag. 1 66. Data eft
menfe Maio, lndi£lione 12. anno I ncarnationis Domini 999. Roberto rege anno
4. regni ejus. Udebaldus, licet indignus facerdos & monachus fcripfit. Alium in
fuburbio Cabilonenfi , coenobio beati Marcelli inprafentia regis Roberti , qui tamen
ipfe non fubfcripfit , quamvis cum Hugone fubfcripferint Henricus dux , & alii co¬
mites ac viri nobiles , ex quibus Rodgerius & Raynaldus epifcopi fuere. Porro ejuf¬
dem charta exemplar habemus , cujus ope fuppleripojfunt aliquot verba , qua in
autographo Peraldus legere non potuit , quod procul dubio nonnullis in locis detri¬
tum pr<e vetu(late fuerat. In eodem nofiro apograpbo Ainricus pro Henricus fcribi-
tur , quod in veteribus chartispajfim occurrit , mater qt\oque Hugonis epifcopi non
Adellerdis yfed Adelaydir dicitur , quod etiam aliunde nobis compertum eft • & qui
inter fubfcribentes apud Peraldum Marcius comes, in noftro Mauricius comes ap¬
pellatur . 6)uin & in eodem exemplari noftro Hugo mentionemfacit donationis ec¬
clefia f anili Marcelli , a Gaufredo matris fua marito olim fanllo Maiolo falla . Sic
enimpoft bac verba , donationis fiat, habet charta . Eodem etiam voto & defide-
rio, confilio & auftoritate lupra memoratorum principum & Epifcoporum robo¬
ratus , tradit jamdiftus Apoftolis ac prsfato Abbati, fratribufque fibi commiflis,
praelibatum Gluniacenfe c?nobium incolentibus, necnon fuccefloribus illorum in
perpetuum, locum fanfli Marcelli in fuburbio Cabilonenfi politum, fcilicet ubi
ipfe idem fan6lns Martyr requiefcit corpore, cum omnibus ad fe pertinentibus,
ficut olim a Gaulfredocomite, matris ejufdem praefulisconjuge, fan6to Maio¬
lo fuifque fuccefloribus fuit commilTum, ad poffidendum & ordinandum, atque

difpo-

ttllltt

Monaft. S.

Marcelli^

Cabilon.

Digitized by

Google

ELOGIUM S. ODILONLS ABBATIS. 573

deponendum' jdre perpetuo fine alicujns contradi£lione i Placuit autem huic te- ann.ch.’
ftamento, &t . itAm editis: quam additionern fpuriam nonejfe tutet ex Charta 1049
Tbeobalditomitis Gahilonenfis, Hugonis noftri nepotis, in q ua illetejiatur monet- 1 • J aa 4#r.
fteriurri fandi Marcelli a Gaufir edo comite y quiAdbeletdem Lamberti avi fui reli¬
dam uxorem duxerat, fandoMaiolo commendatumfuijfe, consentientibus Adbe-
lerde, & Hugone tum clerico ,pofeaEpifeopo . Poftea, inquit, regnante fereniffi-
mo rege Roberto, avunculus meus domnusHugo comes & epifeopus, praefente
ipfo Rege, comitibus & epifcopis iftiuspatri®^, fupradifti monafterii donum tra¬
didit domno Odiloni abbati, fucceffori abbatis Maioli, 8cc.quam donationemcon•
firmat ipfe Theobaldus , cu)us charta ea de re integra edita ejl Saculo fuperioripag.

750. Porro monafterii Aurea-vallis five Paredi donationem C.luniacenfibus fa-
ftdm confirmavit Robertus rex Francorum,. ut obfervavit Andre as Ducbefvius in
Notis ad vitam beati Hugonis, quababentur in appendice BibliothecaCluniacen -
Jis, coi. 9$.fed (T idem Nugo epifeopus & comes vitias de Vivens & de Moncello at¬
que alia quadam bona eidem monafterio contulit, ut patet ex alia ejus charta anno
20. Roberti regis data.

y6. Hoc ipfo anno 945?. Otto III. Imperator monafterium beata Maria apud P a -1 M*rii
piam, quod vulgo C .lia fandi Maioli appellabatur>, G luniacenfi monafterio con- * p
firrhavit.Diploma hai de re confedumhabeturinBibliotbecaCluniacenfi coi. 409.

Hic vero locus nobiliflimus dicitur in vita fandi Odilonit, & multum ab eodem
fando viro adau&us.

77. Anno 15; Roberti regis, menfe Septembri, proinde que anno ara vulgaris Thiernum.
10i1.fi demo narcbia intel'ligatur , Vvido nobilis vir monafterium Tbiemenfea

fuis parerftibus quondam feeculariter poffeflii m Cluniaco fubjecit, ajfentiente. Pe¬
tro ejufdem loci abbate,cui toto vita fua tempore refervata funtabbatisi jura &pra-
rogat iba. De reliquiis fandi Sympboriani in altari ecclefiaThigernenfits recondi¬
tis agit Gregarius T uronenfislib. 1. de Gloria Martyrum cap. 52. De Gene fit mar¬
tyris Inventione ibidemfada capite 6 y. ej ufdem libri.

78. Eodem faculo undecimo ineunte ,fed incertum quo anno., contigit mdnafte- Valentiola
rii apud Valentiolam in epifeopatu Regenfi eredio. Huic occafenem dedstdonatio

curtis in eodem loco, cujusmeminit Gregarius 5. in bulla jam a nobis laudata ; cum
enim ipfam monafterio exftruendo aptam judicajfet beatus Odilo, hanc licentiam ab
epifeopo petiit & obtinuit, ut patet ex veteri Notitia, quam ex chartario C lunia¬
cenfi deferiptam habemus , ubi hac leguntur : Odilo abbas mittit monachos ad A l*
meradum Regenfemepifeopum, quipoftularent licentiam.monafteriiajdifi?
candi juxta ecclefiam in honore almi confefforis Maximi antiquitus confecrotam
in villa Valentiola. Cui confenfit, decrevitque, ut nulla perfona habeat domina¬
tionem aut confuetudinem in diflo loco, atque fratres ibi commorantes poffent
quas a fidelibus offerrentur accipere. Nulla eftappofita data ,fedex eo conjicimus
Almeradum faculi undecimi initio ecclefiue Regenfiprafuijfe, quod Lirinenfi mo-
nafterio, cui tunc Vvarnerius abbaspraerat, aliquot bona contulerit. Vvarnerius
quippe in Lirinen fis monafterii regimine fandum Odilonempracejfit. Idem Alme-
radus ,feu, ut ibiferibitur, Helmeradus, in charta quadam, agente domno Vvar-
nerio Cluniacenfi prapofito, agnovit coram reliquiis in imagine fandi Petri con-:
tentis fibi decimas proprii laboris non deberi in terris Valentiola, & aliarum poffef-
fionum a Cluniaco pendentium. Charta dataeft in ipfa ecclefia Valentiola , } fed
eft abfque data ,ficut & tertia, ubi idem Antiftes fando Odiloni dimittit annuos
quofdam redditus,quos ecclefiaValentiola folebatEpifcopo folvere.Deniq’Arcbim-
bertus quidam & Pontius filius ejus Cluniacenfibus dimifere, quidquid fuijuris in
villa Valentiola, &c. ejfe contendebant. Hoc adum eft iri concilio quod fuit.in cam-
pum -fic habet noftrum apograpbum, an legendnm campo, aut capitulo fandi
R omani, prafente Jofcelmo epifeopo, & altis quampluribus in epifeopatu Fricdu-
nenfe. Annus non exprimitur : quis vero fit epifeopatus F ricdunenfis , cui ifte pra-
fedus fuerit, nos latet • nififorte legendum fit Forojulienfi , cui ecclefia circahac
tempora praerat GaucelmusfiveGocelinus, qui multa bona Lirinenfi monafterio
'contulijfe dicitur.

yp. Anno ion. Odilo Lirinen f e monafterium regendumfufcepit, dquepra- ir,nene *

fuit

Digitized by ^.oooie

ANN.CH.

10 4P

i. Jan.

Juliacum.

Volta ^

Mortali- S.

Tnhaaois

.Volgonen-

li>.

Monili’ Sa-
t ianenfe.

574 ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

fuit ad annum 1028. quo in ejus locum fuffettus efl Amalricus i ut dijcimus ex duo¬
bus chronicis mjf. quapenes nos habemus, quorum chronicorum ope emendandus eji
Vincentius Barralis ejufdem loci monachus, qui Odilonem Lirinenft infulapaullo
pojlfanbtiMaioli obitumprafettum fuiffefcripfttin Cbronologia fanttorumLi-
rinenfium.Duas idem auttor chartas refert,qua Odilonehirinenft abbate data funt:
fed nullam habent temporis notam ,ftcut nec in Bibliotheca C luniacenft, ubi ite¬
rum edita habentur.

80. Varias vicespajfa eflJuliacenfis ecclejta, unde difficillimum eji tempus ajji-
gnare,quo tempore a monachis C luniacenfbus primum inhabitata fuerit.Certe jam
Jupra laudavimus chartam Ottonis cognomento Vvillelmi,Burgundia ducis,datam
regnante Rodulfo: in qua pojlquamfaff'*s fuiffet fe Maioli & Odilonis abbatum
voces fur da aure diu audiviffe, compunttus tandem Juliacum rejiituijf ? dicitur .

81. Verumpoflfahlam C luniacenjibus ]uliaci rejlitutionem ab Ottone Vvillel-
mo, eumdem locum nonnullifaculares viri ftbi attribuere tentaverunt, quorum co¬
natus nonnift alterius terra largitione retundere potuit comes Raynaldus Ottonis
filius. Id probamus ex veteri notitia ,qua in chartario C luniacen ft habetur his ver¬
bis . Otto comes, qui cognominatur V vilielmus, reddidit monachis, in famofifli-
jno coenobio Clunienfi Deo fervientibus, poteftatem, qua: dicitur J uiiacus. Lon¬
go tempore tranfa&o furrexerunt Aymo & Otbertus filii Aldonis, proclamantes
eam poteftatemfuam hereditatem efle: fed haec calumnia ceflavitin prafentia
Raynaldi comitis filii fupradi&i V villeimi, qui pro hac calumnia dedit profatis
Aymoni & Otberto aliam quamdam poteftatem, quam fufceperunt, & querelam
depofuerunt. S. Raynaldi comitis. S. Adheleidis uxoris ejus. S. Azelmi abbatis de
Monte-fan&i-Johannis. A£lafunthaec apud ca£trum Divionenfe anno 1022. In-
difitionetf. Rotberto rege Francorum. Nondumtamen anno 10.22. defunftuserat
Otto-Vvillelmus: fed error eji librarii. Utriufque vero reflitutionis meminit Rober-
tus Burgundionum Dux in veteri quadam notitia,ex eodem chartario,tempore Hcn-
rici regis fratris fui data : in qua quidemnotitia tejlatur Robertus Vvilletmum ejuf-
■que filium Raynaldum, au florit at e & jujfu patris fui Roberti regis Juliacum C lu-
niacenjimonaflerio rejiituijf'e, cumconfenfu Hugonis comitis Cabilonenfis alio¬
rumque virorum nobilium utriufque militia, quod ipfe confirmat & corroborat.

82. Anno 1025. beatusOdilo monaflerium Volta in paterno fundo conflruxit.
Hoc enim, quod a fratribus fuis ante complures annospromijf *m fuerat, nec fatis-
facere potuerant, ipfe cum nepotibus fuis, eorumfiliis, adimplevit . Exflat etiam -
nunc, ut tejlatur Andre as Ducbefnius in notis ad Vitam fanhti Odilonis, append.
Bibliotheca Cluniac.pag. 74. verfus fupra januam ecclefta ejufdem loci,qua aditus
efl ad clauflrum infculptus, qui hac indicat paucis iflis verbis.

Hoc tibi Rex regum.condidit Odilo templum.

Verum totam reigejla feriem exponit ipfemet fanttus Abbas in inflrumento funda¬
tionis , quodfupraparagrapbo fecundo integrum dedimus.

83. Circa hac temporaKadolenus vicecomes cum uxore fua & filio Vvillelmo de¬
dit monaflerio C luniacenfi locum, qui dicebatur Santti-Johannis de Molgone,cujus
rei complura injlrumenta exjlitiffe colligimus ex variis notitiis, qua in Cluniacen-
ftbus chartariis ea de re habentur. Hac donatiofabi afuit regnante Roberto rege &
praefidente Aquitanis Vvillelmo Duce, menfe Maio. Eifubfcripftt Jfembertus
epifcopus Pittavienfts, qui fefe pontificem Aquitanorum appellar, & cum eo Jor¬
danis epifcopus hemovicenfts & Roho Encolifmenfis. Itemfojfredus & Acfredus
vicecomites, tum Vvillelmus de Partenaco. Nufquamvero KadolenusJubfcripftJfe
legitur,quodfortajfe nonniftpofl ipftus mortPinflrumPta hujus rei confedafucrint.

84. Non liquet quo tempore inceperint monachi domum de Sariano inhabitare.
Initia fua debet Leodegario cuidam monacho C luniacenfi, qui ibi proprio labore ec-
cleftam conflruxit: qua dotata ,fahium eji ut ibi monachi inflituerentur. Dicata efl
ecclefta a Regimbaldo Arelatenft arcbiepifcopo, qui anno circiter 1031. huic eccle¬
fta pracffe cepit. Hac difcimus ex veteri quadam notitia , quampenes nos habemus,
in veteribus membranis defcriptam, ubipramijfa breviformula hac leguntur [Qui¬
dam Dei famulus, nomine Leodegarius, Clunienfis monafterii fra¬
ter & monachus, quae vocatur Sarrianis , quam Vvillelmus quondam Dux

Pro-

Digitized by uooQie

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

575

Pro vinci* & pater patrias, fanftorum apoftolorum Petri & Pauli & monafterio ann.ch.
Clunienfi & loco in quo fe fepeliri rogavit, & beato Maiolo adhuc in carne viven- i04P
te & vivens delega vit,8c moriens donando attribuit,ecclefiarn conftruere ftuduit, '• J 4nu * r>
&eam confecrare& dedicare rogavit a domno & venerabili Regimbaldo Arela-
tenfium archiepifcopo, ad honorem Dei & memoris Dominicae & viftoriofiffim*
crucis, & fanftorum apoftolorum Petri & Pauli, & beati Marcelli papae 8c marty¬
ris, & beati Saturnini martyris inclyti, & omnium fandorum vi vcntium & re¬
gnantium cum capite fuo Chrifto per omnia faecula faeculorum. Donat etiam fu-
pradi&us frater fupradift* ecclefi* die confecrationis fu* manfum unum, ad fu-
ftentationem & utilitatem per fuccedentia tempora inibiDeo fervientium. Et
in fine abfque ulla cujufquam fubfcriptione habetur hac claufula : Valeant cun&i
fideles hujus noftr* operationis laudatores,

85. ^»»0 loip.Rodulfus Burgundia Transjurana rex ad petitionem Reinol- Monjft
di comitis filii Ottonis cognomento Vvillelmi , concejjit Cluniacenfibusmonafie- Vallis.
rium Vallis in diotcefi VefontionenfiJitum , confirmat que ei omnia , qua tam ab Ot-
tone-Vvillelmo y quam a Retnoldo ipjiusfilio coli at a fuerant. C hartam integram re¬
fert Perardus y pag. 177. qua data e fi Logis anno 1 019. Rodulfi regis %^-lbi dicitur
monafterium in honore Dei & Salvatoris noftri Jefu-Chrifti, ejulaemque genitri¬
cis Mari*, fan£tiqUe Petri apoftoli, necnon & beati Nicolai almi confelforis con-
ftruflum, fitum in epifcopatu Bifoncionenfi juxta Polliniacum, in loco qui refte
Vallis vocatur, conftruftum. Porro monafierium ifiud ab Otrone-Vvillelmo a fun¬
damentis adificatum fuiff e difcimus ex charta Hugonis archiepifcopi Vefontionen-
fis , ubi confirmat donationem decimarum , oblationum , fepulturarum , capellarum ,

(?c, in villa y qua dicitur Mediolanum^ & capella fanUi Vilioris apud Madriacum,
a Vvalterio pradecejforefuo fallam ecclefia loci Vallis , quam , inq uit , Otto-Vvil-
lelmus confiruxerat y &ipfe Vvalterius in honorem beata Maria confecraverat . In
alio apograpbo bac omnia intercedente Odilone abbate concejfiffe dicitur ipfe Hu-
go. Data efi anno 1033. die fanUi Johannis y & fuhfcripferunt R. prapo/itus y
R obertus abbas , tum Archidiaconi duo , Radaldus abbas & alii complures canonici
&faculares.

%6. Ante annum 1034. confignanda efi fundatio monafierii de C hauri aco , qua Chavria-
a Stephano C laromontenfi epifcopo faUa efiJub regiminefanUi Odilonis , in gra- cus *
tiam Celfinianenfis monafierii . Eo quippe anno jam Reneo Stepbani ^.fuccejfor ,
ecclefia C laromontenfi praerat , quam ecclefiarn adhuc anno 1052. regebat . Hujus
porro fundationis notitiam habemus in chartario Celfinianenfi . Stephanus fanft*

Dei ecclefi* Claromontenfis epifeopus, & mater fua 8c fratres fui, fi mulque Ror-
gius& filius ejus Faramnndus, & omnes Canonici fanebe ecclefi* Claramonten-
fis, dederunt Deo & fan&a Petro & ad lociim Celfiniacenfem, qui regitur fub gu¬
bernatione domni Odilonis abbatis, tres ecclefias & fex appendarias; prima ec¬
clefia vocatur Chauriacus, ut ibi monafterium conftruatur j fecunda fan&a Ma¬
ria , tertia fan&a Marcella cum decimariis, baptifteriis, fepulturis, campis, pra¬
tis , &c. Fa&a eft h*c donatio menfe Decembrio, feria tertia, regnante Domino
noftro Jefu-Chrifto,

87. Sub ejufdem Stepbanipontificatu y atque iifdem fere conditionibus, fundatum
eft monafterium f anili Flori apud Arvernos y quod Cluniacenfibus monachis fub
beati Odilonis regimine in monafterio C elfinianenfi degentibus concejfere Ambi ar¬
dus & Euftorgius viri nobiles , quorum donationis infttumentuminCelfinianenfi
chartario habetur y eique cum donatoribus fubfcripferunt Stephanus epifeopus Cla-
romontenfis & Robertus vicecomes. Monafierium f anili Flori fub C luniacenfis or¬
dinis obedientia perfeveravit ufque ad annum 1317. quo , repudiata a G er ardo ab¬
bate Auriliacenfi epifcopali dignitate , Raymundus Vehens prior fanUi Flori Epi¬
feopusfaUus efi , & ejus monafierium in cathedralem mutatum . Ibi tamen perfeve -
rarunt monachi ufque ad annum 1476. quo a Sixto facularis toga eis indulta eft .

88. Anno 1037. monafierium fanUi Marcelli apud Salciacum , in epifcopatu & s * lciacum ■

comitatu Valent ino confiruUum y monachisCluniacenfibus traditum eft ad infiau-
randam ibi difciplinam regularem , qua fub abbatibus ibi conftitutis fervari non po¬
tuerat . Habemus ejus concejfionis chartam , quam ex Chartario Cluniacenfiprofe¬
rimus. Primo

Digitized by

Google

57 6 ELOGIUM S, ODILONIS ABBATIS.

ann. ch. Primo homine tranfgrediente, 8 cc. Ego Ademarus comes, & uxor mea, no-

i °49 mine Rotildis, unacumfiliisnoftris, Pontio videlicetepifcopo, Hugone,

1 janu a-. £ am t, ert0 ? Gontardo, Geraldo, quemdam locum, Saltiacum nomine, litum in
epilcopatu & comitatu Valentini civitatis,confecratum in honore fan&i Marcel¬
li martyris, fub quibuldam abbatibus ha&enus in negligentia cur* animarum po-
fitum, ut ad ftatum melioris re&itudinis valeat converti, cum omnibus quae ad
ipfum locum pertinent, videlicet terris ,pafcuis, filvis, vineis, aquis, molendis
nis, pratis, &cun£lisfuisappenditiisdonamus Deo & fan&is apoftolis Petro &
Paulo, & monachis Cluniacenfibus, quibus praeeft domnus Odilo abbas, ad pofli-
dendum & ordinandum, & jure hereditario quidquid agere voluerint agendum.
Ideo autem haec facimus, quatenus tam nos quam cunffti propinqui & amici no-
ftri, anima etiam domni Lamberti comitis, vel animae omnium fidelium Chriftia-
norurii mereantur habere locietatem & partem orationum fervorum Dei, (in )
Cluniaco monafterio, vel in cunctis fuis appendiciis Chrifto militantium. A£tum
publice anno ab Incarnatione Domini 1037. regnante Conone imperatore,anno
10. regni fui. Teftes Ademarus comes, & uxor fua Rotildis, qui hanc donationem
fecerunt, & decem uncias auri a monachis pro ea acceperunt, & Edraldus mona¬
chus magnum fervitium eis fecit, qui eam fan£to Petro acquifivit. Pontius epifeo*
pus & frater ejus Hugo, 8 c Lambertus, Gontardus, Geraldus fratres eorum. Rai-
nardus presbyter fcripfit diftante Raintardo. Pontius epifeopus Ademarifilius ,
qui in hac charta memoratur , eique fub fcripfit , Valentinenfem ecclefiam pofiGui-
gonem rexit.Sedebat adhuc anno 1047. ut ex nonnullis chartis colligitur , at qu 0 an -
no hanc fedem inierit aut d imi ferit , nobis compertum non e fi ,

8p. Porro Lambertus comes , ibidem memoratus , Ademari donatoris pater fuit ,
qui monafierium ipjum fandi Marcelli penitus defolatum reftaurari curaverat , ut
ex alia charta patet , in qua fic cum uxore fua Faletrude loquitur. Donamus de re¬
bus proprietatis noftr* Deo & fan&o Marcello, & monachis Oddoni& Duranno,
.& ad illos qui ad illum locum venerint, damus pro filiis noftris Ademaro & Lam-
berto & par entibus noftris, ut ecclefia S. Marcelli ibi resdificetur, monafterium-
que ibi fiat, nullique loco ipfe locus nifi fan£to Petro principi Apoftolorum fit fub-
je£tus. Abbas quoque in di&o loco fan£ti Marcelli de Fejlinis, non habeatur
neque eligatur, nifi qui Regulam fan&i Benedi&i teneat &cuftodiat, &ad hoc
fratres fibi fubditos caritati Ve compellat. Ob lacerum folium data non habetur , in
ejus tamen titulo fatta fuijfe dicitur fub rege C onrado.Et quidem hanc donationem
confirmavit idem C onradus anno 46. regni fui , id e fi teret vulgaris anno 98 3.

Monaft. S. - 90. Anno 1039. confignanda eftfundatio cella fandi Laurentii in pagoMati-

Matifi 1 * 11 * f conen 'jh ut p a *et ex charta Archimbaldi vicecomitis,qui hoc ipfo anno Indidione 7.

regnante Henrico rege , dedit Odiloni abbati manfum vineale in pago Matifconenfi
fit tum , ea fcilicet conditione , ut in ecclefiafandi Laurentii, quam ipfe jam antea
C luniacenfi monafterio contulerat , monachorum fub difciplina Cluniaci abbatum
viventium conventus inftitueretur , in quorum ufus manfum illud cum ceteris ad
eamdem ecclefiam pertinentibus cederet .

f. salvato. 91 • Anno 1045 .cuitamenIndidio 11. quam in apographo charta prtefert , non

us Nivei-u. concordat , monafierium fandi Salvatoris Nivernenfis Cluniacenfibus fubjedum
fuit ab Hugone ejufdem urbis epifcopo,affentiPtibus Adalelmo loci redore,& Cano¬
nicis ecclefia fandi Cyrici , ad quorum jus antea pertinebat . Inftrumentum ea de re
confedumin chartario C luniacenfi ex fiat y datum publice infanda Synodo anno

„„ 104S. Jndidione 11. odavo Idus Novembris .

Mor.aft.S. * ■> _ _

columbe. 9 2. Sub Henrico rege Francorum , at incertum e fi quo anno , Petrus-Rogerii epif¬

eopus Tolofanus apud Cluniacum exfiftens,monachorum ibi degentium fanditatem
miratus , contulit eis ecclefiam fanda Columba in fua diaecefi fitam . Ibidem mona¬
chos fuijfe infiitutos colligimus non folum quod ad hanc ecclefiam multa alia cum
pradiis & appendicibus attinebant , verum etiam quod in diplomatePafcbalis 2. in
Bibliotheca Cluniacenfi pag. 571. inter alia qua C luniacenfibus confirmat , occur¬
rit , In epifeopatu Tololano monafierium fan£t* Columb*. Eamdem ecclefiam ,
nefeio quo pado,a C luniacenfibus alienat amftpfis refiituitAmelius epifeopus T olo¬
fanus , Pontio tunc Cluniacenfi abbate pt ex e)us charta patet , data anno iodo, re-

Digitized by

Google

ELOGIUM 3 . ODILONIS ABBATIS. 577

g nante Ludovico rege,qua integra habetur in Bibliotheca Cluni ac en fi Col.tf8.An- ann. CH.
J'cimus canonicus ecclefia Ltodienfis in libro degefiis ejufdem ecclefieepontificum 1047
capite 5 3 .fcribit, beatum Odilonem, ejufquefuccejfores, plures ecclefias in paro- *• J an *
chia Leodienfi acquifiviffe ; in quibus, inquit, religiofi monachi ab ipfo fub no¬
mine prioratus funt ftatuti, qui nofte & die pro ftatu ecclefia aures divina mife-
ricordia non ceffant perpulfare.

p^.Hac fuerunt pracipua monafieria,qua,quantum difcerepotuimus en antiquis Alij moM
monumentisf)dilonistempore,abbatum Cluniacenfium regimini comrmffafuerunt : fter.abodi-
praeter alia bene multa, qua jam antea fub ejus pracejforibus C luniaco fubjeda, re- lone lcfor *
fiauravit, aut plane renovavit, ut tefiatur ipfius vita audor. Sed prater hac , vari a mata '
item alia monafieria, qua temporum injuria, aut incuria abbatum & difciplina regu-
larisfervore defecerant, ad meliorem frugem revocavit Odilo, qua tamen C lunia-
cenJibus fubjeda non fuere. Ex his exfiitere celebre fandi Dionyfii monafierium ,
aliaque bene multa per Galliasfin quibus agente potijfimum Hugone rege,ut te flan¬
tur Ademarus, & audor chronici fandi Maxentii, vir fandus difciplinam regula¬
rem refiituit . Vvillelmus quoque Aquitanorum Dux, ut idem Ademarus ajfcrit ,
nonnulla ditionis fua monafieria Odilonis magifterio eadem de caufa commendavit.

Hinc in monafieria Angeriacenfi Raynaldum abbatem infiitui curavit. inAlduini
locum, qui fato fundus erat ,& pro Raynaldo pariter defundo Aymericum fubfii-
tuit: quamvis Raynaldo Gojfridum fuccejfijfe dicat Chronici Malleacenfis audor.

Tanta nempe erat beati Odilonis & monachorum C luniacenfium,fub ipfius regimi¬
ne viventium, apud omnes opinio, utplerique aliorum locorum monachi, quibus di¬
fciplina regularis amor inerat,C luniacenfium mores amplederentur, immo & inde
abbates acciperent, quamvis fui juris remanerent, nec alias monafieria C l uniacenfi
fubjici vellent . quod tum maximefiebat, fi id poftul arent monachi, aut placeret
Epifcopis,five principibus , fub quorum difpojitione conflit ut a erant ejufmodi mo¬
nafieria.Sic Durando , qui con filio abbatis C luniacen fis , aliorumque Ordinis abba-
ttt, Saviniacenfis abbas creatus fuerat, fujfedus e fi Iterius monachus C luniacenfits, s Jvin —
con filiofandi Odilonis, uti tefiatur Bure bardus Lugdunenfis antifies in charta ea cum.
de re confcripta, cuius authenticum pra manibus habemus. •

P4. Non autem continebatur intra Galliarumfines monafierii Cluniaaenfis ejuf-
que fandijfimi Abbatis fama, qua occafionemprabuit C luniacen fe infiitutU in ex¬
teras nationes propagandi.Illufire hujus rei exemplum habemus in Sancio Hifpania-
rum rege,qui cum monafieriorum infuo regno rede i nfiituendorum defiderio tenere¬
tur , Cluniacum,ex epifeoporum & optimatum canfilio,mifit unum e fuisfPaternum
nomine,qui regulari difciplina Jdndifque loci illius confuetudinibusprobe imbutus,
easpofimodum redux in Hifpaniarum monafteriis obfervari curaret . Id dijcimus ex
ejufdem Regis diplomate pro monafierio Onienfi, quod nofier Tepezius in appendi¬
ce tomi 3. AnnaliumOrdinis nofiri edidit, ubipiiffimusprinceps fic loquitur: Ordo
monafticus, omnium eeclefiafticorum ordinum jjerft&iflimus, tum temporis o-
mni noftra patria erat ignotus.... tandem» infpirante Deo, a prudentibus ac re¬
ligio fis viris falubre reperi confilium, quibus referentibus didici, quia perfectio¬
nem hujus fanCta quam requirebam profeflionis nemp perfeftius oftendere pote¬
rat , quam congregatio monafierii Cluniacenfis, qua in eodem tempore clarius
ceteris monafteriis fanfti BenediCti perfefta florebat regulari religione, auxilian-
teDeo, & venerando abbate Odi lone adminiftrante. Igitur fuper hoc nego¬
tio accepi ab omnibus Epifcopis noftris confilium & optimatibus, & unum ex no-
ftris patriotis virum, quantum hominibus polfibile eft ad cognofcendum, religio-
fum & timoratum, vocitatum Paternum, cum devoto comitatu religioforum
fociorum, mifimus ad pradi&um Cluniacenfe coenobium, ut in ipfo perfeCtio*
nem monaftica vita cognofceret ac difeeret: qua fufficienter imbutus ad patriam
noftram rediret, & fitienti patria noftra potum monaftica profeffionis propina¬
ret. Quod donante gratia Dei, ut ordinavimusfaftumeft. Namifdemvirdo-
&rina difciplina regularis cum fuis fodalibus perfeCle inftru&us, profoere ad nos
reverfus eft.* quem primo do&orem monaftic? vita in monafierio fanai Johannis
de Pena conftituimus, & ut fratres fub ipfo regulariter viverent, eum paftorem
animarum prafecimus, &pradi£hun monafteriumutfirmiterinftabilitatere-
AdaSS.O.B.Tom.Vlll . Oa gularis

Digitized by ^.ooQie

578

ELOGIU M 5, ODILONIS ABBATIS.

ann. CH. gularis vitas perfifteret , regalibus donis atque firmiffimis privilegiis munivimus :
104 p Scc. Hoc ergo monafterioregulari difpofitione decenter ordinato, omnesEpi-
l ' fcopi & principes totius regni communiter confilium inierunt,& ad me venientes

unanimiter, ut coenobium fanlfti Johannis de Pena decoraveram monaftica reli¬
gioni, fic etiam honeftarem eadem regulari beati Benedi6li profeffione Onienfe
monafterium, quondam areligiofoSantiocomite inhonore fanfti Salvatoris con-
ftruftum, &c. ad monafterium fan£li Johannis de Pena mifi, &domnumPater-
num, quem ibi abbatem veneranda congregationis profeceramus, ad nos ve¬
nire cum aliquantis religiofis fratribus expoftulavi. Qui benigne obediens mea.
jufta petitioni, quod ab eo petebam fine aliqua dilatione impetravi; depulfif-
que mulieribus in Onienfi monafterio fine aliqua reverentia habitantibus, con-
fenfu & voluntate atque petitione omnium patria noftra Epifcoporum ac cleri- 1
eorum, ftatuimus ibi congregationem religioforum monachorum, quibus abba -r
tem G a r s e a m nomine, fecundum Regulam fanfti Benedi&i, communi etiam

Pontificum

bulic.

fratrum acclamatione prapofuimus. Domnum vero Paternum, abbate loci dili¬
genter inftru6lo, & congregatione honorifice ordinata, ad proprium monafte¬
rium remifimus.Ut ergo inconvulfa,&c. Plura decernit Rex pro eledione abbatis ,
ac monajlerii immunitate , quod nulli omnino fubjedum ejfe vult , ita ut fi abbas ali-
quando gravium delicorum reus dejici mereretutyid folummodo fiat in Concilio.Ce¬
terum Paternus in Diplomate regio memoratus , is ipfe efi , ad quem Odilo epifto-
lamfcripfit in Spicilegii tom. i^pag. 38 6. editam , ubi eum divini amoris fervidum
domnum Paternum, gregis Chrifti af?e£!u paterno procuratorem providum apel-
lat. Ex eadem vero epiftola facile colligi poteft quantum Sancio regi atque ejus filio
Ranimiro devindus ejfet Odilo , qui quotidianis precibus ad omnes horas HiJpania
regnum in publico conventu commendari curabat » Habuit quoque C luniacenfis or¬
do monafteria in Hifpaniis omnino fuajurifdidioni fubjeda , etiam tempore fandi
Odilonis.Ex his fuit celebre monafterium fandi Zo ili de C arrtone^ubiArnulfus pri¬
mus loci prior ab ipfo fando Abbate infiitutus dicitur apud Hiftoria Hifpanica fcri-
ptores. Sed & huic monafterio complura alia parebant , qua omnia C luniacum , uti
matrem venerabantur.Sed anno 1 43 5 .Eugenius quartus Canionenfespriores C lu-
niacenftbttsfubtradosy abbatis titulo donavit.

VI. Summorum Pontificum^ Regum aliotumque Principum
erga fanftum Odilonem affe&us.

5>5 .T anta eratC luniacenfium monachorum fub beati Odilonis regimine fandita-
tisfama y utfideles quique ac pii viri eos beneficiis aut donationibus fibi devincire cu-
perent , rati nihilfibi defuturum , fi tantorum virorum precibus & patrocinio apud
Deum adjuvarentur. Hinc tot Pontificum bullas , tot regum & Imperarorum diplo¬
mata in eorum gratiam data legimus , quets aut vetera privilegia confirmarentur y
aut nova concederentur ; tot principum , aliorumque virorum , nobilium fimul&i-
gnobilium chartas , quibus aut nova inftituebantur coenobia a C luniacen fibus mona¬
chis inhabitanda ; aut certe jamtredapradiisyvariifquepojfejfionibus augebantur ,
ut in eis Jaltem accrefceretDeo fub tam fanda difciplina fervientium numerus.Cer-
tare videbantur Pontifices & Reges y utri eorum erga Cluniacenfes magnificentiores
ejfent. Pontifices intercedentibus faculi principibus privilegia impertiebantur; ifti
vero commendatione Pontificum y fua audoritate bona monafterio )amparta tueban¬
tur , novifque donationibus vetera amplificabant.

96. Videreeft\in Bulla Gregorii quinti y quamfe interventu Ottonis imperatoris
concejfiff ? te flatur , quam accurate & minutatim omnia C luniacen fis monafterii
bona recenfuerit y ne qua ejfent qua ipfitus confirmatione carerent . Edita efi in Bul-
lario C luniacenfi pag, 1 o. quam ideo huc proferre vifum non eft. \Obfervatione di¬
gna funt , qua ibidem pag. 11. Silvefter II. Gregoriifuccejfor ad beatum Odilonem
feribit. Silvefter.... Odiloni dile&o filio, & abbati praclaro, atque univerfa
congregationi fibi commiffa caram falutem & Apoftolicam benediftionem. Ve-
ftris nos fan&iffimis omni tempore committimus orationibus, & ut accipere di¬
gnemini fidelibus exoramus petitionibus: quia in quocumque nofter valuerit
ftatus, nullo modo vefter defe&um fentiet profe&us, &c. Habemus duas Bene-
didi VIII. epiftolas adverfus cluniacenfis monafterii bonorum invafores. In prio¬
ri epiftola adhortatur Aquitania , Burgundia ac Provincia epifeopos , quibus ipfa

inferipta

Digitized by ^.ooQie

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 57 ?

inf:ripta ejl,ut <viriliter agant in tuendoC luniac,monaJlerio,quod a Vvillelmo nobi- ANN.CH,
liffimo Aquitanorum principe conJlrudumfT ab eoftmulque laudantibus & appro- i04P
bantibus Romanorum Imperatore, ac Francorum & Burgundionum regibus fubfpe- ’* J an -
ciali Romana ecclejia tutelapofttum fuerat . Ex eadem epijlola colligimus Rober-
tum E rancorum regem ejufmodi monachorum Cluniacenjium vexationes agr e ad¬
modum tulijfe , fiquidempontifex te flatur querelas ea de re ad fefuiffe delatas m
prsefentia Deo devoti domini Roberti regis Francorum, principum que ejus &
optimatum, qui eum eo venerunt ad limina Apoftolorum. Altera Benedidipapa
epijlola inf cripta ejl Stepbano Arvernen fi epifcopo , cui mandat,ut nonnullos ex re-
cenjitis in fuperiori epijlola invaforibus , quos propriis nominibus deftgnat , ob ino-
bedienter negledam bonorum Cluniacen fis monajlerii refiitutionem ex communica¬
tionis vinculo innodare no differat Johannes ip.ut pra fert titulus in Bullario C lu¬
niacen fi pag.S.interventu fandi Henrici imperat oris Jura omnia f 8 fpititualia qu8
temporalia monajlerii Cluniacenfis affer uit in epijlola , quam ea de re fcrip fitQdi-
loni.Laudatur ibidem alia ejujdem pontificis epijlola , qua interventu Conradi im¬
peratoris , omnia monajlerii C luniacenfinhona & jura confirmat . Idem Pontifex in
epijlola ad Robertum F rancorum regem , eum , ut eumdem locum centra invaf ores
tueatur , invitat . Scripfit & ad Bur cardum Lugdunenfem arcbiepifiopum , tum ad
Gaufienum Matifionenfim , pro afferenda ejufdem monajlerii immunitate ab omni
jurijdidione epifcopaliJn epijlola autem ad univerfos fideles direda tejlatur fi an-
teceff jrum fnorum vejligiis inhcerentem , cum c onfinfu multorum Epifioporum tunc
Roma in Synodo in prafintia domni Conr adi Imperatoris nuper coronati congrega-
torityOmniaCluniacPfiif privilegia & immunitates confirmaffe.Dafa ejl quinto Ca¬
lendas Aprilis,annoj ob annis papa tertio , lndidione X.qua quid? cbronologica no¬
ta anno 1 027. optime congruunt.DeniqueC lemens ILadEpifiopos , Principes & Ma¬
gnates Gallia fcripfit , ut eis pariter C luniac?fis monajlerii t uit ion? comm? daret .

qy.fifito autem loco apudfaculi principes habitus fuerit Odilo,probant complures
donationum charta quasfupra laudavimus , & varia diplomata in ejus gratiam p ri ^° p - bui
data . Idem tejlantur Pontificum b ulice,in quibus Romani pontifices C luniacenfium honoratus.
curam fi fufiepiff ? tejlantur,ad id potiffmum Imperatorum aut Regum interventu
permoti .Certe Otto tertius,quo imperante Odilo in monajlerii CluniaCenfis regimen
affumtus ejl, confirmavit ipfi monajlerium f anili Maioli apud Papiam, ut ex diplo- ^ ° ttonc
mate ea de re confedo patet, quod ex Bibliotheca Cluniacenfi jam fupra laudavi-
mus.Pra ceteris vero Odilonem coluit Adbelais augufia,Ottonis I.Imperatoris uxor:
cujus vitam ipfi vir fandus confer ipfit. Unicum locum proferrefujpciet, ex quo pa- Ab Adhe-
tebit quanta & quamJincerafuerit beata hujus femina erga fandum abbatem vene- laide *
ratioJS ic quippe ea de re loquitur ipfi Odilo,de fi, tacito licet nomine ,fic loquens :

Erat quidam ibi in praefentia ipCius,paullo fcilicet antea quam effete vita exitura ,
monachus, qui licet eiTet indignus abbas vocitari, ab ea tamen putabatur alicujus
effe momenti: quem cum illa refpiceret, & ipfe eam effet intuitus, c$pit uter¬
que flere uberius. Dicam eam plus fecifie, quam fi dicerem eam multos infirmos
fanafle. Veftem enim fatis incultam, qua erat indutus, humiliter apprehendit,

& fan&iffimis oculis, & fereniflimae fux faciei ofculando impreifit, eique humili¬
ter & ciim dentio dixit: Memento mei, fili, in contemplativis, 8c fcias me non
amplius te vifuram corporalibus oculis*Cum enim humanis rebus exceflero, ora¬
tionibus fratrum ani mam meam committo. Inde per iter quo venerat, pervenit
ad locum, ubi ordinante Deo decreverat fibi parari fepulcrum. Elogium hujus
fanda femina dedimus Saculo fuperiori ad annum opp. pag. 861. Ottoni impera- A ^ ^
torifuccejfit fandus Henricus monachorum tutor , qui fuum erga Cluniacum aff e- r ico.
dum donis magnificis comprobavit. Inter ea erant , ut refert Admarus in Chroni¬
co ,fceptrwx aureum, fphasra aurea, veftimen tum imperiale aureum, corona*
aurea, Crucifixus aureus, penfantia fimul libras centum^c alia multa..SWd*, ut
profiquitur laudatus audor , cum Odilone abbate ejufdem loci crebrius conio'
quium familiare exercebat, & in aula palatii fui cum primoribus ducebat. Eadem
repetit audor chronici fandi Maxentii fiu Malle acenfis .

p8. Diplomata v aria Hugonis F rancorum regis ,& R oberti ejusfilii & fuccejfo-
risyultro probant qua in veneratione apud eos ejjcnt Odii anis f and itas & morum in- t0 regibus?

Ad a SS. O. B. T om. VIII. Oo ij nocentia.

Digitized by booQie

580 elogium s. odilonis abbatis.

Amn.CH. nocentia . Eum cum aliis regni epif:opis&proceribus adejfie voluit Robertus T rSs-
1049 lationi corporis fanfti Aniani apud Aurelianos, quamptijftmusprinceps celeberri-

1. Jamidr. mam e jfi e vo lebat. Non defuit etiam, inquit Helgadus,jsrzfentia doraniSc venera¬
bilis Odilonis Cluniacenfium abbatis, & aliorum bonorum virorum non minimi
meriti, cum quibus femper defiderabat colloqui. Quanti vero Odilonis /anilita¬
tem veneraretur Robertus, ex Chronico Divionenji intelligerepoj/umus ,.ubtlegi¬
mus quod cum Vvillelmus fantti Benigni abbas accepijfet Robertum regem in Bur-
gundia omnia devajlantem Divionem accedere velle, praefatus abbas Vvillelmus,
ait Chronographus, monachos per alia raonafteria jufltt fecedere...... paucis ob

cuftodiam loci & fan&i Benigni fervitium cum domno abbate Odilone in hoc lo¬
co dimilfis: quem ad hoc accerferat, ut fi forte Rex aliquid mali contra hunc lo¬
cum moliretur, illius precibus exoratus dimitteret. Et re ipfa Robertus nihil mali,
monafierio intulit.Robertus Burgundionum duxyejujdem Roberti Regis filius, fan-
flum Odilonem fuae falutis & honoris devotum & fidelem amicum appellat . Vvil¬
lelmus Aquitanorum dux ita eum venerabatur, ut, tejle Ademaro ,fe in eo Spiritus-
fanfti templum contemplari putare diceret, feque ei in manibus commendatum
traderet, cui ideo, ut fupra obfervavimus, aliquot ditionis fu<e monafieria fubjecit.

99 . Rodulfus Transjurana Burgundia rex, hujus nominis tertius, in ipfo regni
fui initio chartam edidit,qua declarat fe monafierii Cluniacenfis velle ejfe tutorem
in viftiffimum, omnefque Regni fui proceres ac judices conteflatur, ut idem ipfi fa¬
ciant . Habetur hoc diploma in Bibliotheca Sebufiana centuria 1. ch. 5 5. Plura de
hoc Principe congerere Juperfluum ejfet,cum varias ipfius chartaspaffim fupra lau¬
daverimus . Haud minor erat apud exteras gentes Odilonis fama, quam apud Gal¬
los.Eum Sancio in Hifpania regiejufquefilio Ranimiro acceptiffimum fuijf ? colli¬
gi potefi ex ipfius Odilonis epifiola ad Paternum,quam fupra laudavimus. Idem pa¬
tet ex altera epifiola ad Garfiam Sanctifilium & fuccejforem data, ubific loquitur.
Scimus itaque ex indilfolubili familiaritate & focietate,qua olim patri veftro pro¬
bamur copulati, ita in veftra fidelitate devoti, &c. Ejus implorat opem tempore fa¬
mis, qua jam a biennio in Galliis invaluerat.

100. Quanta autem polleret apud Principes fimul & populos eis fubjeHos autto-
r itate probari potefi ex farnofo illo foedere publico quod vulgo Treuva-Dei appella¬
tur, ab ipfo Odilone ceterifq; ut refert Hugo Flavinicienfis in Chronico ad annum
1041. viris piis divinis re velationibus inftitutum. Aliud exemplum auttoritatis
ejus in populos fuppeditat Ademarus in Chronico, ubi refert cives Bituricenfes Go-
slino,qui ex monacho fanftiBenediftifaftusfuerat aRoberto rege archiepifcopus Bi-
turicenfis, per quinquennium refiitijfie , quod Goflinus et fi exftirpe regia, ex fcorto
tamen natusfuiffet ,fed fequeftro tandem Odilon t,inquit ille au&or,Regis volun¬
tas praevaluit. Odilonis tamen auttoritatem exofam nonnulli habuere . Talis fuit
Adalbero Laudunenfis eptfcopus,qui in carmine ad Robertum regem, quod V a lefius
edidit,Odilonem regem per deridiculum nuncupat.

1 <t> I. At nemo exifiimet prin cip um gratiam Odilonem adulationibus , aut molli
affmtatione, vel etiam apudfimplicesfafiu fibi conciliajfe, cum e contrario maxi¬
mam hanc auttoritatem fanHiiate morum & bonifiudiopromovendi,etiam aliquan¬
do Jeverioribus verbis,acribus reprehenfionibus,ac minis de divino judicio intentatis
fibi comparaverit. Tefiatur Otto-Vvillelmus dux Burgundionum , vir ifiorum tem¬
porum potentijfimus, in charta jam a nobis fuperius laudata , fe diutios furda aure
fan£ii Maioli &domni Odilonis clamore praterivifle, eiufque tandem moremgef-
fijfe. Narrat quoque Glaber Rodulfus Hifioria fute libro 2 .cap.S. beatum Oail ■
nem R oberto regi cum exercitu fuo ad obfidionem cafiri fanfti Germani prope Auti-
fiodorum urbem properanti occurijfe : fed eum , uti idem autlor profequitur , regem
■ejufque primates vir fanttus redarguijfiet, quod adverfus tantum Dei pontificem,
f antium Germanum , bofiili manu in fur gerent; ipfique viri Dei monita contemfif-
fent , fiatim nebula divinitus exorta cafirum omnino contettum fuit, qua muniti ob-
fijfi magnam obfidentium firagem fecereSimilifere miraculo,Vvillelmus,cognomi¬
ne Bucca-untta, comes Matifconenfis, cum exfiruxijfet cafirum contra C luniaeum,
repente claudus faftus e fi, Ugo comes ejus hofiis capttt paullopofi cafirtt illud di¬
ruit , ut narrat Ademarus in chronico ad annum 1 o 10. Ermergardem comitijf *m,

qua

Dig zed by L.ooQie

ELOGIUM S. OPILONIS ABBATIS. 581

qua Odilonem ad peccandum incitaffie dicitur,it a fefe fuper carbones ardentes volu- ANN.CH.
tando deterruit, ut hac pii%peribus dein interna multa bona monajlerio contulerit . 1 <H9

Carbones illi etiamnunc ajfiervantur in facrarioSilviniacenJis monafierii.Ibid? ve- J ’ J* u •
ro Ermengardis anniyerfarium follemniter celebrandum memoratur in Necrologio
GaufridiC boleti anno 1453. firipti, in quo haec leguntur . 11. Kal. Officium nat
plenum pro domina Ermengarde Comitifla,quae donum fan&i Mauricii cum ap¬
pendiciis fuis ad fervitium & recreationemFratrum debiliu & infirmorum de con¬
ventu Silviniacenfi per manum beatiflimi P.N.Odilonis Deo 8c ecclefiae Sil vinia-
cenfi donavit. Item dedit etiam portum de Firmitate fuper Algerim. I tem dedit
magnam crucem auream. Item duo candelabra argentea. Item duos pannos pur¬
puratos,multaque alia bona huic monafferiq fecit & dedit in terris & pratis.

VII. Monafterii libertates tuetur, archiepifcopatum
Lugdunenfem recufat.

I oi.Tantuspontificum &principum erga beatum Odilonem ac Cluniacenfes af- cluni;i[i
fetius cohibere non potuit monachorum amulatores,quin eis negotia facejfierent, tum privilegia.
ob temporalium bonorumpojfejfiones, tum ob privilegia eis concejf %, qua nonnulli
convellere totis viribus conati funt.Paragrapho fuperiori bullas aliquot Pontificii
laudavimus, queis viros in fceeulopotentes redarguebant bonorum monafierii inva-
fores. At multo difficilius fuit Matifconenfium epifcoporum conatibus obfifieve, qui
agre ferebant monafieriumCluniacenfe, intra fuee diacefeos fines con/lrubtum,a fua
ipjiusjurifdittione eximi.C onceJferSt quippe Pont.R omani privilegiaC luniacenfi-
bus,quibus exVvillelmi c odit oris tefiamenti prafcripto,acRegum &‘Principum con-
ceffu immunitas omnimoda monajlerio Cluniacenji afferebatur: Jcilicet ut monachi
Cluniae?fis monafierii a quocUque Epifeopo prout abbati placeret ,ordinari poJJPt ;
nec quidquam juris in loco illo haberet epifeopus Matifconenfis, immo nec nifi ab ab-
bate invitatus ijjuc accederepojfet. Hac diferte babPtur in Bulla Gregorii quinti a
nobis paragrapho fuperiori laudata,qua a fubfequPtibus Pontific.cofirmat a fuerUt.

10 ^.Privilegiis ifiis munitus Odilo Bure bardum Viennenjem archiepifcopum in -
vitavit,ut ordinationes apud Cluniacum celebraret: quod cum illefecijfet,graviter auttouur,
conquefius e fi Gauflinus Matifconenfis epifeopus adverfus eum, remque detulit ad
Synodum An Janam, cui anno 1025. habita inter alios Pontifices intererat quoque
Bure bardus,qui cum a Gauslino ea de re coram patribus accufaretur,culpam omnem
in Odilonem rejecit. Accer[itus itaque fanttus abbas,cum aliquot e fuis monachis
compar uit, protulit que in medium privilegia qua modo recenfebamus, queis licitum
efi abbati C luniacen fi,utpofihabito Mattfconenfi epifeopo,quemcumq\ mallet epifi
coptt poffet accerfere ad celebrandas in monajlerio C luniacenji ordinationes. At pa¬
tres , qui ibi aderant, lettis Synodi C alce donenfis canonibus, aliijque antiquorum
conciliorum decretis, cenjuerunt eispraponi non debere quod obtendabatur ab Odi -
Ione privilegium.QuareBurcb ardus a Gaujlino obtenta venia,pollicitus efi,fe quS-
diu in vivis ageret, tantU olei fefe ei prafiiturU, quantit pro cbrifmate facrofingulis
annis conficiendo opus effiet. Eafuit occafio, ni fallor, eur Jobannes 19. Romanus
pontifex ad Gauflinum,tum etiam ad Burchardtt Lugdunenfem littearas fcripferit, i ^ ,etur

eos graviter reprehendens,quod monafierium Cluniacenfefpeciali Apofiolica tui - t ifcx." poa "
tioni commiffi*m, & Odilonemfantlififimum abbatem vexarent. DefunHo tamenpa-
ullopofi Gauflino,vefiigiis ipfius infiitit Vvalterius ejus fuceJfior,ut narrSt Petrus
afantto Juliano aliiquepajfim feriptores: Unde anfam fumfit, uti videtur, idemJo-
hannes Pontifex Roberto regi feribendi, adverfus eosfacerdotes qui privilegia per
fedem Apo fioltcam C luniacenfi monajlerio concejf a convellere tentabant. Immo r?
ad Synodum qu$ Roma anno 1027. habita efi, delatam fuiffiepatet ex ejufdem
Pontificis epifiola ad univerfos fideles, in qua confirmatis de confenfu ad fi antium
Pontificum monafierii C luniacen fis prtvilegtis,prafente etiam Conrado Imperato¬
re paullo antea coronato,prohibet, ne quis monachos Cluniacenfes excommunicare
audeat, aliaque fufius exponit, qua videri pojfi%nt inBullario C luniacenji pag. 9.

Ceterum hac contiro ver fi a Japius pofiea fub Odilonis fuccejforibus recruduit', fed
quid tandem ea occafione in concilio Remenfi fub Callifio II. flatutum fuerit, lege -
fis apud Orderieum Vitalem.

AftaSS.O.B.Tom.VIIL Oo iij 10$ Eam

Digitized by

Google

58* ELOGIUM S. ODILQNIS ABBATIS.

AN. CHR 104, Eam vero monafieriifui immunitatis tuenda folli citu di nem , qua teneba -
1049 fur vir fanEus,ambitioni nequaquam effe tribuendam vel ex eafolo patet, quodam-
,. Jarnm. pl,Qi mas dignitates ultro fibi oblatas conflanter recufaverit.Hujus rei exemplum il-
wum 1 ' bufire fuppeditat nobis Glaber Rodulfus lib. 5. Hifiori* fu* cap, 4. ubi poftrelatas
lugdunen- vartas dtjcept attones,qua pofl Eure bardi Eugdunenfis epifeopt mortem infucceffo-
recu, rts eleEione exorta fuerunt,hac fubjungit: Qux omnia dum perlata fuiflent Roma¬
no pontifici,fuggeftum eft ei a viris fidelibus,ut fua auaoritate patrem Odilonem
Cluniacenfis monafterii abbatem,ibidem eligeret confecrari pontificem: fic enim
totius cleri ac plebis optans acclamabat devotio. Qui protinus mittens eidem Pa¬
tri pallium fimul & anulum, imperavit eumdem praedi£te civitati fore arphiepi-
fcopum. Sed vir religiofus fuae fiumilitatis attendens propofitum, omnimodis re¬
nuit fieri, pallium anulum fufeipiens, illi ejui Deo dignus exfifteret, refervavit
luturo pontifici e jufdem fedis Jdem narrat Hugo abbas Flaviniacenfts in Chronico
Virdunenji, ubi id a Gregoriopapa faEumfuiffefcribit, quem quidem Gregor ium
ejus nominis fextumfuijfe refert vetus auEor Chronici Cluniacenfis mf At Grego-
rtus anno 1 044. eleEus efl in R omanumpontificem, quo temporejam ab aliquot an-
msOldencus qui renuent i Odiloni fubflitutus efl, Lugdunenfi ecclefia prafeEus
fuerat , Et quidem Hugo ipfe refert Oldericum ab Henrico imperatore Lugdunum
cum ornamentis pontificalibus anno 1041. direEum fuijfie; aliunde vero certum efl
Odelricum, quo in epifeopum affumtus eftfedem,, fuam nemine contradicente te-

nuiJJe,Unde Garnerfus m notis ad cap. 4. Diurni Romani ait, Odilonem a Benedi-
®r°Lr'! n Arch ' e P'f co P urn Lugdunenfemfuiffe eleEum, At id, ut quidem cenfemus,
fubjobannts XIX.pontificatu contigiffe verifimilius efl,Ipfe enim f oh annes in epi-
fiola ad Odilonem graves adverfus eum querelas movet, quod pofl habita quam debe¬
bat Pontifici reverentia,oblatum ecclefia Lugdunenfis regimen recufaffet, Epiftola
eade re integra habetur tomo 2. Spicilegii Acberiani pag. 387. quam legiffe nemi-
nemposnitebit, ■ * *

105 .Non paruit tamen Page monitis Odilo, qui hac infola re pontificum manda¬
tis non obtemperare hcitum ejefibi exifiimabat : alias quippe nihil fibi licere puta¬
bat ab f que eorum venta ,fi res effiet alicujus momenti . Hinc cum homicida quidam
qui Stepbanum C laromontenfem occiderat,Cluniacumfecejfiffet; ibique monachus
faEus poenitentia lacrymis commijfum crimen diluijfe nonnullis videretur,immo &
ob egregia talenta talem eum eff e cenfierent, qui ad f acer dotium deberet promoveri •
td non efl aufuspujfimus Abbas abfquepeculiari Pontificis mandato . Qua de re in¬
terrogatuspontifex,td nequaquamfieripermifit fiatis efferatusfi illi bfmicida, to-
t° vita Jua mnpore communione fanE aprivatojn exitu vitae pro mifericordia via*.
;icum detur, ut tefianturpatres concilii II.Lemovicenfis feffione l.fubfinem,

VIII. Odilonis virtutes praecipuae,

SS* ■ egregium exemplum

Litoioms, tn Odilo ne admirati fumus,qui dignitates eo ardore refugiebat, quo plerique alii

Jolent eas aucupan.guantas in corde ipfius radices egijfet ifia virtus, colligi potefl
ex tis qua ap ud Cafinum montem ei contigere.Cum enim aliquando beatus vir,ut le¬
gitur apud leonem Marficanum in chronico Cafinenfi, lib.2, cap .53. illud f aerum
Ordinis nofirt caput monafiertum inviferejlatuiffet, montem ipfum ob fanEifftmi
Patris reverentiam pedes integrum confcendere voluit. Tantum virum cum eo hono-
re quem exigere videbatur fumma e)us JanEitatisfama,excepere Cafinates • fed cum
tn capitulum pro antiqua monafterii confuetudine deduEusfuiffet ,ibi a Tbeobaldo
abbate unam fibi gratiam concedi efflagitavit, utfcilicet omniumfratrum vefligiis
Ofinum Pf 0 ™ 1 ** 0 eorum pedes ofculari fibi liceret : quod cum, cegr e licet, impetraffet, illud
vifitat. Jumma cum humilitate ac devotione animi exfecatus efl. Contigit his diebus f e {livi-

tat em S.R, BenediEt celebrari , quam occafionem naEus Theobaldus abbas gratiam
unamfibt abOdilonevictJfim rependi pofiulavit,utfcilicet ipfe in tanta fofemnita-
tepu hcemiffas celebraret in facro monte: cuiOdilo, quamvis animo re luEant i,

‘ Paratts * ta ^ ue i om ”^ s i cum ad altare ejfet progrediendum,
Ibeobatdus baculum, quem pro abbatum more inter celebrandum geftabat , beato

igitized by L.ooQie

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 583

viro obtulit .*> at ille ad id faciendum numquam potuit adduci, ferendum nohejfe
affirmans, utprafente beati Patris Benedtdi Vicario, qui qbbatumefiabbas , quif-
piam alius abbas virga paflorali uteretur; idque beati viri humilitati indulgendum.
fuit. Denique eum ef'aero monte difcedentem Theobaldus & multi e fratribus bono -
-rifice profecutifunt, a quo impetraverunt,ut omnem fuam operam interponeret ad
obtinendummonafierio Cafinenfi aliquid efandi Maurireliquiis : quodfeptenpio
pofleafadumefi. Etenim cum os brachiifandi Mauri aFojfatenfibus fibifuiffet
conceffum, illud argentea intbeca inclufum fex e fuisfratribus commifit, qui ip/um
in Cafintkfemonajleriumdetulerunt.

107- Non minus autem Qdilo erat domi humilis inter fuos, quam apud exteros:

. hinc nafcebatur tanta erga eos qui fibi fubjiciebantur manfuetudo, ut etiam nonnul¬
li ei vitio vertere conati fuerint, quod in agendo videretur, quam ut fuperiorem de¬
ceret , indulgentior . At ipfe, uti Petrus Damiani, aliiquepoft eum audores ferit *
ferunt, refpondebat: Si damnandus fum, malo damnari de mifericordia quam de
duritia. Hinc, uti refert idem auttor, in imponendis poenitentia modis, ita erat cir¬
ca errantes compatiens, ut nequaquam diflridumpatris imperium, fed maternum
potius exhiberet affedum: quo quidem agendi modo , ut obfervat C bronograpbus
Cluniacenfis,praei arijfimum Clementiffimi viri titulum confecutus efi, quem ibi¬
dem mifericordiflimum Odilonem appellat, Hac omnia tamen prudentia, virtutum
nutrice, ita temperabat,ut non ejus facilitate regularis dijciplina vigor difpendium
aliquod pateretur . Certe Jummam ejus prudentiam laudaverunt patres concilii Le-
movicenfis anno 1031J» caufa Apojlolatus fand i Martialis congregati. Ipfe vero
ita fibi ipfivilefcebat, ut ijt vita fanda Adheleidis cun&Qrum/* peripfema decla-
raret Clunienfium pauperum.

108 .Eo potijfimum intendebat vir fandus,ut caritas inter fuos illibata & invio¬
lata vigeret, hineque adeo invidentia malumabborrebat, utfapius, tefiante Gla¬
bro Rodulfo libro 5. plangere folitus fuerit, tam immane fcelus apud nonnullos qui
• monafiica profejfioni adfiridi erant reperiri.Eos vero qui caritatem & unionem in *■
. ter fratres labefadare Jufurriis aut adulationibus conabantur,five qui invenieban¬
tur murmur antes , ita vir fandus exfecrabatur, ut eos e monafierio ejiciendos ejfe
cenferet, hac folumin re aufierus. Id te flatur Abbo Floriacenfis abbas in epifiola ad
.monachos Miciacenfes,ubi ejufmodi homines detejlatur, quos deridendo Hiftorio-
- graphos appellat, quod fratrum fuorum mores traducere f olerent, in idque laudat
heati Odilonis exemplum, qui aliquot e fuis bac labe inquinatos , flagris ceefos e mo¬
nafierio ejici jufferat. Si quidem, inquit Abbo, & in noftra profeflione lingularis
•Odilo Clunienfium reftor hujufmodi hiftoriographos nuper deteftos, de fuo mo¬
nafierio flagris c*fos expulit, & ferro abfeiffionis terribiliter inulfit.

I op. Caritatis igne ita exafluabat virfandus, ut negotiorum licet pane infini¬
torum multitudine obrutus numquam omitteret pietatis exercitia, quibus illa alere¬
tur . Nec itinerum difficultates, nec monafierio rum cura, nec alia qualibet occa fio,
eum ab offerendo quotidiefacro-fandoEuchariflia facrificio avocare poterant,quod
f olebat cum exuberanti lacrymarum effufione praflare ’ tremendam adeo adionem
excubiis f acris Jejuniis, dliifque corporis & anima macerationibus praveniens, ut
purior ad altare f aerum accederet. Virginitatem adeo coluit, ut vulgo virgo cente¬
narius diceretur, ut difcitnus ex chronico Lemovicenfi, tum ex Senonenfi fandi Pe-
tri-vivi in Spicilegii tomo 2. inde nafcebatur in beatijfimam Virginem adeo fervens
devotio, ut cum caneretur in ecclefia verfus ille,Tu ad liberandum fufeepturus ho¬
minem , non horruifti Virginis uterum ,fiatim, te fle Petro Damiani, in terram re¬
verentia caufap ronus corrueret. Obfervat Jotfaldus in Plandu metrico de ejufdem
beati viri obitu, eum tenero affedu beatijfimam Virginem femper coluiffc\ cujus ideo
& aliorum ipfius tutel arium patrocinium implorat, ut eum dignentur in fuifocieta-
tem.admittere .

II o. Quam erga Deum habebat vir fandus caritatem, in proximum etiam, dum
fefe offerebat occafio, diffundere numquam omifit : quod potijfimum eluxit tempore
famis,qua invalefcente vafa Jacra,acpretiofa quaque ornamenta,quibus ex Regum
ac Principum donariis affluebat Cluniacenfis ecclefia , diftrahere ac vendere non
dubitavit,ut pauperum neceffitatibus fubveniret.Coronam ipfam imperialem,quam

■ Ada SS.O. B.Tom.VIII. Oo iiij Jan-

ANN.CHJ

I0 ,4P

1. Jamirr.

Ejm leni¬
tas.

Pacis amor

Caritas in
Deum.

Devotio er¬
ga B. Virgi¬
nem.

Caritas er¬
ga proxi¬
mum.

Digitized by ^.oooie

ANN.CH-

104 9

1. Januir.

Preces pro
defimfiis.

Q»r. Nm aS.
Odjlone
indituro:.

584 ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS,

fanttus Henrjcus beatorum apofiolorumPetri & Pauli altari imppjitam eis cbnfs-
craverat,ac occafione venumdedit y ratus nibil prorfus ejfe membrorum C briftivita
anteponi dum. Et quidem ejufmodi largitionibus Qluniacenfe monafterium difficil¬
limis illis temporibus adeo exbaufium fuit , ut ab exteris gentibus opem efflagitare
fuerit caatlus , cum nibil Juftentandis ejus loci fratribus^populis vicinis adjuvan¬
dis fuperejf et. Id patet ex ejus epiflola ad Garfiem regem , ubi e a de reflefertbit:
Licet non fine rubore pandere cogimur veftrf fnblimitatis rauniikeusnoftrg ino¬
pia» neceflitatem >qua jam per duos & eoam piius annos affligitur continue. Nara
generalis totius regni paupertas, famis quoque & inopi» nos opprimit calamitas,
ficut & alios noftr^ vicinitatis compatriotas,quod periculum ut e vadere pofltmus,
veftrpamminiculo, fi placet, perquam plurimum indigemus. Sednibilmagis O-
dilonts mij'ericor diam in pauperes commendat , quam quod ipfe habet in prologo ad
Vitam fanili Maioli afeconfcriptam , ubifatetur ,/<? ita provincias calamitatibus,
ac pauperum grandi lamentabilique difpendio affeHumfuiJf ?yUt etiam nollesper-
plures tnfomnes tr an fe gerit.Denique cum aliquando improbis illisfamis temporibus
iter age s duos pueros fame enettos mediis in agris reperijfet , commota funt vifcera
e jus y & quos adhuc viventes juvare non potuerat , mortuos detraftispropriis veflt-
bus circvmteflos fepeliri curavit.

LSf. Commemoratio fidelium Defun&orura a fanfto Odilone

primum inftituta .

ili .Celebris e fi in tota Ecclefta memoria beati Odilonis , quod primus omnium
diem commemorationi generali omnium defunUorum Jollemniter celebranda pecur
litintey dedicatum conflit uerit ; quem rit um cum primo Juis in monafteriis inftituif-
fetypoftea un\verfalis approbavit Ecclefla y &generalidecreto ubique obfervandvm
ptajcripfit Jam quidem antea in plerifque locis fiebat aliquo certo die commemora¬
tio defun&prum , ut patet ex multis pajfim veteribus Martyrologiis, & Necrologiis ,
i mmo & ex Uda Irico , qui in Conf*etudinibus C luniacenfibus abfervat fieri a fecun¬
da pofifeflum fantlijfima Trinitatis , commemorationem defunBorum apud Clu-
niacenfes celebrariJolitamfuiJf rjic invetufliffimo Kalendario mf. Autifwdorenfi
ifta commemoratio 1 q.Kal.F ebtuarii memorat ur y & longe ante id tempus in cap.ul¬
timo Regula beati IJidori y quot annis facrificium altera diepaflPentecofienprafcri-
bitur pro fpirit ibus defunttorumfed ejufmodi preces pro iisfolummodo fiebam , qui
ex eadem C ongregatione^aut aliqua Jaltem faciet at e ipfe conjunliifuerant y aut certe
qui bancgratiam donatiombus y confanguinitate y autfamiliari*ate^alHJque beneficiis
meruerant: at Odilo , cujus caritas intra limites adeo anguflos coartari non poterat ,
banc ad omnes omnino fideles defufittos gratiam extendi voluit.

II2. Hujus infiituendee commemorationis occafionem fufe deferibunt jotfaldus
& Petrus Damiani in beati viri Vita : quare fiatis vifum eft hic proferre Bure bardi
cujufdam monachi epifiolam bac de referiptam y quam ex mf. codice Tbuanete Bi¬
bliotheca habemus.

Dominis Patribus 8 c fenioribusCluniacenfis coenobii Burcharpus pauper &
exiguus ipforum fervus & monachus, casleftis glori» munus. Quia enim novi vos
ferventiffimos communis domini 8 c patris noftri Odilonis coronas gloriaeque
propalatores & commendatores; fan&itatis veftras auribus intimamus, quod de
ejufdem praeconii laudibus veridicis teftibus nuper audivimus. Homo quidam re-
ligiofus & miles abbatis Voltenfis perrexit Hierofolymis caufa orationis ad fepul-
crum Domini: cumque idem re verteretur ad propria, perdidit viam re£ti itine¬
ris: qui ingreffus in quadam filva grandi errando vagabatur nefeiens quo iret.
Contigit autem nutu Dei dum erraret in filva,ut inveniret quemdam fenem He-
remitam fanftiflimum virum. Cum ergo vidiffet eum fenex ille, interrogavit il-
lu quis eflet,aut quid quaereret, vel unde veniret, quove tffderet? At ille humiliter
intimavit ei caufS erroris,& unde eflet,& quod de Hierofolymis rediret, feque viS
refti itineris pe rdidifle.Audiens autem ille fenex Heremita quod de Gallia elTet,
inquifi vit ab eo , an fibi notus & cognitus fuiflet locus Cluniacus, & Abbas ipfius

Digitized by ^.ooQie

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 583

topi j fandus Odite nomine. Cui miles ille peregrinus refpondit , fibi quidem
locum ipfum & Abbatem ipfius loci effe incognitura/ed tam frequentius fe audif-
fe a fuo feniore Abbate ,fcilicet 4 e Volta,fupradidi loci atque Abbatis fe effe. Ad
jh»c fenior dixit ei: Ego, inquit, quod mihi de eo divina pietas revelavit, indica¬
bo tibi. Abbas fupradidi c^nobii fandus Odilo tam® excellenti® & tanti meriti eft
apud Deum, ut obtinuerit ab ipfo, quod nulli fandorum unquam conceffum, ut
duos infuper dies, videlicet fecunda feria & tertia feria, liber® fmt omnes anim®
defundorum fidelium a tormentorum cruciatu, & ab omnibus gehenn® incendiis
atque fuppliciis, Tu vero via tu® citius redderis, qui ut hac audires a me, volun¬
tate Dei permiffus es paullulumde viaerraffe. Cumque in patria tuareverfus
fueris, ubicumque poteris nomen hujus fandi Odilonis divulgabis, denuncians
omnibus hominibus, divitibus & pauperibus, majoribus & minoribus utunufquif-
que pro luis viribus orationes & eleemofynas ftudeant facere pro glorificatione il¬
lius anim®, cujus interceffione lingulari etiam defundis peccatoribus, fi ve etiam
damnatis, tam inaudita & tam benigna atque inaftimabilis a Deo concelTa eft mi-
fericotdia. Quid inde faciendum fit fapietis fandiffimi Patres.Scitote tamen quia
nulla remanfit ecclefia in Germania, ubi non pulfatis omnibus fignis in fupradi-
dis duobus diebus publica Sc largiffima pro ejus charitate fada fit eleemofyna.

It j. Huic epifolcefubjungimus Decretum de tam celebri infitutione a beato ab¬
bate fa&um , jam quidem editum a Chefnio in Bibliotheca Cluniacenji:fed illud huc
proferimus ex veteri mf Cluniacenjis monaferii , in quo Jic habetur .

Decretum eft a beatiffimo patre domno Qdilonb , una cura confenfu & rogatu
omnium fratrum Cluniacenfium, ut fic ut in ecclefiis Dei, qu® per orbem terra¬
rum longe lateque conftrud» funt, in die Kalendarum Novembrium agitur fefti-
vitas omnium-Sandorum, ita apud nos agatur feftivo amore commemoratio o-
mnium fidelium defundorura,qui ab initio mundi fuerunt ufque in finem, tali mo-
doJpfodie fupradido poft capitulum facient eleemofynam Decanus & cellerarii
de pane & vino omnibus fupervenientibus pauperibus ficut mos eft agendi inCf.
na Domini, & quidquid ipfo die ex refedione fratrum remanferit ad prandium,
ex integro recipiat eleemoiynarius, nifi tantum panem & vinum qu® pro cfna re-
cipiet.I pfo etiam die poft vefpertinalem fynaxim pullentur omnia figna,& canan¬
tur Vefper® pro defundis, in craftino autem poft Matutinas pulfentur denuoo
mnia figna, & agatur officium pro defundis • ad Miffam vero matutinaleni feftivo
more agatur officium,omnia figna pulfentur,tradum a duobus fratribus cantetur.
Cundi fratres offerant privatim,& publice Miffam celebrent pro requie omnium
animarum fidelium, & duodecim pauperes reficiantur. Et ut hoc decretum per¬
petuum vigorem obtineat, volumus, & petimus, & pr®cipimus, ut tam in hoc
loco quam in eundis locis ad iftum locum pertinentibus fervetur,& fi alius aliquis
ex ifta noftra fideli inventione fumpferit exemplum, particeps omnium bonorum
efficiatur votorum. Ergo qualiter omnium memoria Chrifticolarum femel in an¬
no agatur, monuimus & pr®cepimus, dignum profedo duci mus, ut pro noftro-
rum fratrum animabusfub almi Benedidi norma in coenobiis Domino militanti¬
bus , ut divinis aliquid obfequiis plus more folito adaugeamus, necnon ut memo¬
ria cari noftri Imperatoris Henrici cum eifdera prscipue agatur conftituimus, ut
meritodebemus, multis ab ipfo ditati opibus:fcilicet ad vigiliam mortuorum poft
pfalmum, Ad Dominum cum tribularer , qui poft lediones recitatur, Domine quid
multiplicati /*»r,dicamus.-ad matutinas laudes poft De profUdisfJfquequoDomine.
Ad Vefperas poft Lauda anima mea Dominum , Nifi quia Dominus , ad poft Domine
refugium , Dominus regit me . Adletaniam Judica me Deus & difeerne . Et ita di¬
vina favente gratia,ut pramifimus,eorum agatur memoria per omnia futura tem¬
pora , tam in hoc loco, quam in omnibus ad hunc refpicientibus.

114 . Hujus infituti meminit Udatricus libro i.ConfuetudinumCluniacenfium
cap. 42. ubi cum egiffet defefivitate omnium fanflorum y fubdit de fequenti die , de¬
cretum effe a patre Odilone: ut ficut in priori die commemoratio fieri folet omnium
fandorum ,Jic &in fequenti fieret commemoratio omnium fidelium defunftorum.
Tum de occa forte infituend* hujus confuetudinis fc projequitur : Unde accide¬
rit quod hoc pius Pater conftituit, qui ejus vitam legerit, ibi bene hoc ipfum

cogno-

ANN.CH.

104 9

1 Januar

Ea de re
decretum •

AbUldari-
co.Scc. lae¬
datur.

Digitized by booQie

5 8 6 ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

ANN.CH. cognofcere poteft. QuatUdalrici verba confirmant ea , qua in utraque beati viri Vt-
104P t a de hac re habentur . Suffragatur quoque Gaufridusprior Vofienfisiu Chronico
t. janusr, ca ^ j a - ft odilonem divina revelatione infiituiffe feftum defunftorum, quod

poft feftivitatem omnium fanftorum celebravit, & toti Ordini fuo celebrandum
indixit, qua infiitutio brevi apud alias quoque ecclefias invaluit , ut inter alios te-
fiatur Sig 'ertus Gemblacen fis monachus in Cbronico , ubi pojl relatam ad annum
5)28. fupra memoratam vifionem , & Odilonis de celebranda defunflorum memoria
confiitutionem,fubjungit: Qui ritus ad multas ecclefias tranfiens, fidelium defun¬
ctorum memoriam follemnizari fecit. Jd a Notgero epifcopo in digceft Leodienfi
receptum fuiffe monet Anfelmus ejufdemecclefia Canonicus capite 5 3. i» g e fii*
pontificum Leodienfium , ubi pofiexpofitam hujus follemnitatis a fando Odilone in-
Jlituenda occafionem,fubjungit eam variis in ecclefiis fiatim receptam fuiffe , tum,
quam, inquit , confuetudinem etiam epifcopus Chrifti Notgerus ad Tuam dicece-
fim tranftulit, eamque follemniter fieri ordina vit.

_ 11. Tritbemiusin veteri editione Chronici Hirfaueienfis decretum e a de re a

Quo teav- . r r J ° J . . .

porc k. fancto Od$lonefactum conjtgnat anno I o I o. quo anno narrat htjlortam vulgatam

ctub. Eremita , qui huic in flitutioni ohcafionemprabuijfe dicitur. Eum vero inbabitaffe

fcribit eremum juxta montem JEtbna feu Vulcani in Sicilia fitum . Hac eadem ,jed
paulio fufius , repfftit in nova ejufdem Chronici editione Sangallenfi , nifi quod loco
Eremita monachum quemdam peregrinume Cluniacenfi familia inducit. Subdit
deinde inftitutum ifiud a Jobanne 1%.pontifice Romano confirmatum fuiffe , quod
potius ad f okannem r£. referri debet , Jibacipfa confiitutio pojl Henrici Augujli

J ' obitum fittin Decreto a nobis fuperius laudato difertis verbis habetur , f ahia fuerit ,

fi quidem J oh annes 18. jam e vivis excefferat ab aliquot annis , cumfandus Henri-
cus obiit ; 'Longius a vero abeft , quod in veteri Martyrologio Adonis ex Corbeienfi
fandiLaurentiiprapofttura habetur his verbis: 4. Nonas Novembris.... item ip-
fo die generalis memoria fidelium defunftorum,conftituta a beato Odilone,au&o-
rizata vero & confirmata a beatiflimo papa Leone, anno ab Incarnatione Domini
millefiino-fecundo. Hoc quippe anno Sil ve fler , non vero Leo Roma J'edebat . Sed
error efifortaffe amanutfis , qui vocem quinquagefimo incaute omiferit,annoquip¬
pe hujus jaculi fecundo fupra quinquagefimum Leo p. vir fandijfimus Romanam
ecclefiamregebat ,

X. Odilo ftudia promovet. Ejus fcripta.

Q&To-Jhf-
dii» fiwtc

116. Odilonem litterarum f dentiam cum honefiate morum in fe ipfo conjunxiffe ,
probant ea qua jam de ip fius virtutibu s diximus , & opera qua edidit . Studia vero
etiam in fuis approbaffe difcimus ex iis , qua ad illa promovenda ab eo faftafuiffe
apud vetufios au flores paffim legimus . Certe Abbo F loriacenfis abbas , vir illorum
temporum f an flitate & doftrina celeberrimus,fcripfit epifiolam prolixiorem ad cu -
j ufaam monachi Cluniacenfis attenti & docilis petitionem,de repetitione fimilium
numerorum, qui habentur frequentius in canonibus Evangeliorum.- quam qui¬
dem quafiionemfe /nandajfefcriptis , & prolixiore fermone expofuijfe teflatur ,
quod nequiviffet illi ex temporefacere fatis , tum ob ipfius quaflionis difficultatem ,
tum quod tempus ad integram illius explanationem non fuffecijfet: ex quo patet mo-
fiachum illum ad difficiliores fcriptura Jacra quafiiones enodandas animum appli-
cuiJfe.Studiis etiam Hifioria incumbebant monachi Cluniacenfes fub beati Odilonis
regimine , ut patet ex Glabri Rodulfi hifioria , ipfimet Odilont nuncupata , quam¬
que Je fufcepiffe fcribendam Glaber teflatur , ftudioforum fratrum querimoniis ex¬
citatum , qui <egre ferebant neminem inveniri , qui fuorum temporum eventus tam
in ecclefiis Dei quam in plebibus pofieritati commendaret . T um dicit fe hac in re
Odilonis praeceptioni ac fratrum voluntati obedientcmprafiitijfe . Et ne quisfor-
taffe putet hanc Hifioriam pro monachis fcriptam non fuijf r, Glaber hanc ipfampxo
Jteligiofis fe firipfiffe difertis verbis affirmavit. Vitam fandi Maioli cum duobus
libris miraculorum domn i ac reverentiffimi abbatisOdilonis paterno imperio obe-
diens fcripfit Syrus monachus. Cetera omittimus , ut dicamus aliquid de ipfifmet
beati Abbatis operibus dTdoflrina .

117. Odi-

Digitize by

Google

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 587

H7. Odilonis eloquentiam laudat Abba Floriacenfis abbas in epijlola fuperjus AN.CHR.
laudat a, Jotfaldus vero ejufdem in fcripturis eruditionem & in fermone facundiam i045?
pluribus commendat in ejus Vita. Ejufdem exhortationes laudat Petrus Blefenfis l ’
in epijlola 123. qua ejl adRicbardum Londonienfem epifcopunt, ubi refert aliquot
fandi abbatis loca de fandijfimo Eucbarifiiafaeramento . Tritbemius , qui ejus fo-
lummodo fermones viderat, eum tamen recenfet inter viros dodos , qui faculo 11.
floruerunt , Eidem cum iis, qui ortu & dodrina infignes erant , locum conceffit Pla¬
tina . Ad calcem veteris codicis mf ecclejia Anicienfis, ex flant nonnulli verfus de
laudibus fandi Maioli, qui beato Odiloni infer iptifune, florum aliquot proferi¬
mus , in quibus beati viri dottrina laudatur .

O y deli 0 domino patri, probitate colendo ,

Dogmate perfpicuo, divino munere fulto ,

Quem Domini Phoebum dat nobis onoma graecum y
Cum grege commiflo Regi parente fuperno,

Hunc omnes fratres Domini matri famulantes
Vallari rogitant, & pervenire jperoptant, &c.

Omitto auHores s qui virorum illufirium catalogos contexuere : at mirari fatis non Scripta.
po[fumus beati viri humilitatem y qui fibtmet ipfi ita vilis & abjedus videbatur, ut
Vitam Adbeleidis imperatricis, quam Bajilii & Hieronymi more Epitaphium nun¬
cupavit ,fe ideofolumfcripfijfe vili brevique fermone dixerit , ut occafionempra-
beret alicui viro erudito de tam fanda Imperatrice digne 0 “ competenter yprout par
erat y [cribendt, Eodem fpiritu dudus vitam fandi Maioli fuipr<eceffioris confcrip-
Jit fecundum parvitatem intelle&us fui yUtipfe ajebat. Hymnos etiam & orationes
aliquot in Officiis divinis, de fando Maiolo 0 *fanda Adbeleide, in horumfefiivita-
tibus recitandas compofuit , Qua omnia in Bibliotheca Cluniacenfi edita funt cum
ejusfermonibus, aliquot epifiolis ,profeffionefidei, & orationibus nonnullis . T res.
item ejufdem beati viri epiflolas edidit nojler huc as Dacberius in Spicilegii tomo 2,
quas ex archivis C luniacenftbus defcripferat . Unum item ex ejus fermonibus inedi¬
tum pra manibus habemus, quemdefollemnitate fanda Crucis compofuit. Huc
etiam revocaripotefl follicitudo beati viri pro affiervandis privilegiorum 0“ dona¬
tionum monaflerio fuo fad arum chartis, qui earum colledionem accuratamfierifat-
egit, ut difcimus ex colledorisprologo in veteri mf. Cluniacenfis c§nobii. Denique
prater hac omnia, a nonnullis ex cod. mf. laudatur chronicon quoddam vetufium
nofiro Odiloni tributum.Sed cum ejus rei apud veteres nullum ex Jiet vefiigium, con¬
jicimus Odilonis nomen ,pro Odone in hunc codicem irrepfiffie : & quidem monachus
Majoris-monafierii, quigejla ConfulumAndegavenfium collegit, edita tomo 1 o.
Spicilegii Acberiani, laudat Tbomam Luocbenfem, qui breves chronicas nomine
Odonis abbatis intitulatas confcrip fit * non alias , uti videtur ,ab iis, qua illi Odi¬
loni nofiro tribuerunt. Ceterum ea qua pollebat vir fandus humilitas non minus in
ejus f criptis, quam in ceteris vita ejus adionibus eluxit, ita ut ea propriis etiam di-
fcipulis examinanda committere non erubefceret.Tefiis efi bujus rei 'tpfemet fandif-
fimus abbas, qui ea de caufa vitam fandi Maioli a fe exaratam Hugoni & Almanno.

Cluniacen[ibus monachis nuncupavit, ut ex epijlola vitaprafixapatet , quam hic
brevitatis caufa omittimus, quod jam non femel edita fit .

XI. De aliqaot beati viri Difcipulis .

118 .Ita fuave erat Cbrifii jugumfub beati Odilonis regimine, ut mirum non fit x
fi complures genere aliifque dotibus tllufires viri relidis Jaculi pompis ,Cluniacen-
Jibus accenferi voluerint, eo tempore quo percelebri illi monaflerio prafedus erat *

Eos omnes recenfere nec vacat, nec finit multitudo. Nonnullos ex illuftrioribus me¬
morare Jufficiat,prater eos quos fupra ex variis chartis in parag. 4. laudavimus.

Inter eos vero, qui [cientia 0 “ litterarumJludio illujlresfuerunt,Sirus, Arlebaldus,

& Jotfaldus locum habere debent; fed unus omnium loco ejfepotefl fandus Hugo,
fanditatis ejusfimul 0 “ dignitatis fuccejfor : nec defuerunt epifeopi, quifub Odilo-

Digitized by LjOOQie

ANN.CR

i°4P

*• Jan.

Cafimirus.

re:.«

588 ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

tiis dijciplina vitam humilem ducere maluerunt,quam ceterispraejfe. Certe cuidam
charta,quam fupra num. 27.laudavimus,poJIOdilonemabb at em & Vivi anum pra-
pofitum, Ledbaldus epijcopus fubfcripfit: unde conjicimus eum reliti a fede Epifco -
pali tunc temporis apud C luniacum monajlica vitet nomen dedijfe. Alium vero Led-
baldum epifeopum tjlis temporibus nefcimus, prater Ledbaldum Matifconenfem,
aliunde fatis notum, qui, ut ex variis chartis dijcimus, monaflerio Cluniacenfi non¬
nulla contulit. Hunc tamen ipfuntejfe in ea charta memoratum ajfeverare abfque
altoargumento non audemus. Habemus item in epifiola Silvejlri 2.Papa, a nobis fu-
perius laudat a,Epifeopum quemdam, cujus nomen non cxprejfit,qui reliti a fede fua
C luniacumfecejferat . An isfuit Letbaldus ,aut S ancius epifcopus, incertum ejl .
Sanctum dimiffo epifcopatu ex Hif pania C luniacum adventajfe, ubi fub Odilonis
regimine monajlica vita injlitutumprofejf %s ejl, colligimus ex beati viri epijlola 1.
Spicilegii tomo 2.edita,quam Paterno epifcopo Jic inferipfit, Igne, &c. frater Odilo
cum domno epifcopo Santio, omnifque pauperum Cluniacenfiu congregatio,&c.

11 p. Ricbardum quemdam epifeopum laudat femel& iterumJotfaldus libro 2.
quem beati viri difcipulum & ejus itinerum comitem fuiffe feribit. Denique Vvalte-
rium epifeopum Matifconenfem in monaflerium Cluniacenfe feceffijfe,ubi fub habi¬
tu monajlico defuntlus ejl, narrat Sanjulianus ex veteri catalogo, in Hifloria Ma-
tifconenfi : quod idem habent quoque Sammarthani in Gallia cbrijliana. Abbates
ejus difcipuli tot recenferi poffent,quot fere monajleria ad meliorem frugem revoca¬
vit . Ex his in ejus vir a a fando Petro Damiani edita laudatur Adraldus Bremeten-
Jis abbas.Nec repetere hic vacat,qua fupra diximus de Paterno & Garfta abbatibus,
qui Regule Benedidina ,Jimul cum injlitutis Cluniacen fis monajlerii, accuratam
obfervationem in Hif pania monaflerii renovarunt . Alii aliis in locis pajftm occur¬
runt apud vulgatos audores . fed multo plures funt, qui hominibus licet ignoti, vi¬
vunt in perenni gloria.T alis fuijfet Vvalterius,cujus nec nomen, nec ullagefla per-
fpeda haberemus, ni fi Glaber ejus mentionem, occafione quafifortuita, eum nobis
notum fecijfet , Erat quippe homo nec corporis flatu, nec ingeniifubtilitate multum
commendandus fed fanditate morum & cordis puritate Deo acceptijfimus,ut ex ejus
vita exitu patuit.Sed ipfius Rodulfi Glabri verba proferre libet, ex libro 5 .Hifloria
cap. 1. Contigit ibidem, C luniaci, ipfo tempore , fandi Odilonis, ut aliqui e fra¬
tribus migrarent ex hac vita,quorum unus, nomine Vvalterius, cognomen¬
to , ut erat fla tura, Pufillus, ac natura fimpliciffimus, incipiente no£le magni fab-
bati refurreftionis Dominica obiit. Apparuit enim in hora fui exitus innumera¬
bilibus viris ac mulieribus columna lucis ignea a culmine monaflerii ad calum uf-
que pertingens: quibus nempe n<*n dubium fuit mifericordiflimi Dei a£lura largi¬
tione,qui animam fratris iflius fua gloriofa refurre£lionis voluit participem fore,
ac viventibus viam innocentia demon ttra.re.Vvalterius infajlis Benedidinis cum
titulo beati locum invenit, die 7. Aprilis. Nullo tamen cultu publico umquam dona¬
tus fuit. Jotfaldus in plandu quem edidit de beati Odilonis obitu,ei gratulatur, quod
in futura refurredione multis difctpulisJlipatus Chriflo Domino fit obviaturus .

Odilo tuneque novus calefli lumine clarus,

Sanilorum medius incedet ,Sc obvius ibit.

Agmine multorum vallatus commilitonum,

Quos Domino verbis, exemplis confociavit.

120 .Hic autem omittere non licet Cafimirum Miceslai ijPolonorum regisfilium,
quemHifioria Polonica feriptores ajunt pojl patris mort?,quod regni proceres Rik-
Jcha matris ejus regimen ferre non pojfent, adhuc juvenem e regno pulfum ,inC lu¬
niacenfe monaflerium fecejfijfejbique abjedisfaculi pompis monaflicam vitam pro¬
fejf'*m Diaconum fuijfe ordinatum. Sed cum crebrefcentibus in Polonia dijfidiis ca-
l amitatespublica eo crevijfent,ut nulla rejlituenda tranquillitatis fpes affulgeret,
nifi regnum Cafimiro reflitueretur,Rex ab omnibus Cafimirus etiam abfensprocla¬
matur : & legati, qui eum accerferent, quocumque in loco delitefceret, quo enim ille
fecefiijfnullus f ciebat, deputantur. Hipojl varias fortunas a Rinfcba accipiunt
C afimirtl C luniaci monaflictt vitet profejf ?, nihil ]3 de rebus terrenis cogitantt de¬
gere .

Digitized by

Google

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS, 5 S<?

gere.Illi tamen Cluniacum petunt r Kegem fuum falutant, abbatemque precantur,
ut licentiam ei det repetendi regni, cum alia non fupereffet via tam nobilem Chri-
fiiani orbis portionem ab imminenti exitio liberandi. Negat Odilo,protefiatus id in
fua potejlate non ejfe conflitutum ‘ nec umquam id permiffurum refpondet abfque
fpecialipontificis Romani mandato.Romam itaque legati contendunt,expofittifque
Pontifici (is erat Benedittus lX.)regni calamitatibus,& acceptis variis conditioni¬
bus,quas ifii auttores memorant pojlulata impetrant. At que fic C a fimi rus,diJfo lu¬
to ca/litatis voto, monachus Jimul & diaconus in Polaniajn revertitur, Rex iterum
proclamatur, uxorem ducit, filios procreat . Memor tamen fua conditionis prifiina,
pietatis officiis,quantum flatusferebat,animum applicuiff ? dicitur, & varia mqna-
fleriaprofuisCluniacenftbusexjtruxiffe . Nevero, tanti beneficii immemoresali¬
quando ejfent Poloni, cautum ejl, utprater nummum annui cenfus, quem regni no¬
biles fedi Apofiolica folvere tenerentur, illi etiam cqfariem in modum corona de¬
ferrent,& aliapraflarent qua Polonia Hifioricifufius narrant. De bac enim re in
•veteribus Cluniacenfis monafierii injlrumentis nihil reperite licuit. C a fimirus ve¬
ro regnum iniiffe dicitur anno 104;. quod defunttm anno IQ58. filia fuo Bole-
slao II.reliquit.Ceterum initio faculi i\.Voladislaum , qui primum Cifiercii, tum
in monafierio S. Benigni Divionenfis monachus converfusfuerat, a votis abfo/vit
Clemens V. fummus Pontifex,ut Cafimiro Polonia regi defuntto fuccedere valeret.
Sed innuit Pontifex in litteris ea de re datis,qua habentur, tomo 7. Spicilegii Acbe-
riani,iflius profeffionem liberam non fuiffe, Cafimirum cumbenti titulo comme¬
morat Bucelinus in Mevologio Benedtftiqo die 2,8. Novembris.

121 .Mirum ejl, quanti fecerint beati Odilonis confilia plerique ejus temporis
antiflites, & alii viri potentia & faculi dignitatibus illuflres, quibus cum pro fua
conditionis flatu in monajleriis degere non liceret, ita tamen fefe fuaque omnia bea-
ti viri regimin i commi ferant, ut nihil alicujus momenti abfque ipfius confilio aut
juff* facere aggederentur. Ex his.fuit F ulbertus Carnotenfium epifcopus, praela-,
riffimum hujus undecimi faculi lumen, qui feexcufans quod ad. beatum virum acce¬
dere non potuijfetfpondet fefe id quam primum ei licuerit,fati urum. V eniam, in-.
quit, aliquando ad vos,quos vere inhabitat Spiritus-fanftus, confilium divini pja->
culi petiturus, 8 cc.& certe ex Epifiola quam beatus abbas,ad Fulbertum fcripfit
ex illis quas ipfe F ulbertus ad eum direxit, qua habentur in Bibliotheca. Clunta-
cenfi coi. 35; .patet F ulbertum itafefe beato Odilonifubjeciff?,ut totus ex ejus nu¬
tu penderet. Non enim de uno aut altero negotio , fed de toto fua ipfius vitaflatu
confilium ab ea requirebat. In alia epifiola Leutherico Senonum arcbiepifiopo.fun¬
det,ut fefe omnino Odilonis & ejus a {feclarum confilia committat, fit ipfe velit non
folum animae periculum, fed & vitae praefentis gloriam & honorem.recuperare ^
Deplorat fortem fuam H. quidam monachus in epifiola ad Diviqnenfesnipnachos,
Spicilegii tomo Z-pag. 370. (is efi,utputo,Halinardus fanili Benignipofi Guillel-
mum abbas) quod ab f ens tardius nuncium, accepijfet de Odilonis apud Divionem
adventu,ubi eumpotuiffet videre.En ejus verba: Quod tax^e,inquit, domni fan£lif-.
fimique patris Odilonis ad vos mihi adventura mandaftis, valde effe&us fnm.tr;-
ftis;quia quemlonge pofitumdulciffimaeac benignilfimae gratiaconfolationisde-t
creveram quaerere,propriam Vifitantera patriam non potero videre, &.Q.Jlia o,c-
cafione Alinardus vidit beatum Odilo nem,ut tefiatur ipfemet Odilo in charta qua¬
dam compofitionisfaBa inter feipfum & Elrgabeth Raima abbatiffdm, cujus rei,
gratia Odtlo cum aliquot efuis, & ex altera parte abbatiff%, comitata pariter ali¬
quot fandimonialibus, prout ferebat ifiorum temporum confuetudo, in locum defi-
gnatum convenerant.. Id ipfumnarrat Odilo {n veteri hujus rei notitia, qua in
Chartario Cluniacenfi habetur , Ego Odilo Cluniacenfis monafierii presbyter
& monachus, &domnusRotbertus eio(dem locipraepofitus, notum efle volu*
mus, contentionem cum ratione & pace inter nos & abbatiffam paonafterii des
Balma Elizabeth fuiffe pro praediolo juxta villam Gi vriacura. Ob id fimul di&a
abbatifla & plures Dei ancillae cum illa & nosadfupradi&um locum convenit
mus, ubi praefentes fuerunt venerabiles abbates domnus Allenardus , domnus
Guidricus, domnus Otgerius, &c.quiremcompofuere; & partes,fraternita¬
tem mutuam pepigere. Nulla appofita e fi huic charta data , ne quidem in auto-

graphoj

ANN. CH.

To+p

1. Jau.

Digitized by ^.oooie

5 po ELOGIUM S. ODILON1S ABBATIS.

AMN.CH. grapho\eamtamenpofi annum j o^o.faflamfuijfe colligimus,quod Alin ardusan-
104.9 m 103! .initio Guillelmo fuffeflu$ fuerit . Et quidemRobertum Cluniaci prio-
1. Janiur, tunc temporis fuijfe ex multis chartis patet, quas fuo loco laudavimus .

122. Ceterum Odtlo non qua fua erant, fed quaJeJu-Cbrijli attendens,haud mi¬
nus aliorum quam propria utilitati invigilabat . C ujus rei praelatum argumentum
fuppeditat Hugo Flaviniacenfis abbas in Chronico Vtrdunenji, ubi narrat beatum
R icbardum & Fredericum comitem , abjeflis jam faculipompis, de eligendo mona-
fietio, ubi vitam religiofe tran figerent, follicitos ad beatum Odilonem accejfijfe, ut
ea de re confilium ab eo acciperent , paratos feje beati viri difciplina fubjicere ,fi id
melius ipfi videretur. jit vir fanflusprophetia fpirituplenus, eis, ut ad beati Vito-
nt Virdunenfe monaflerium, quod jam elegerant, remearent perfuafit, adjiciens ,
inquit ille au flor, pofle per eos fieri in proceflu temporis* ut habitacula fervorum
Dei nunc mod ica poftmodum crefcerent, & fieret eorum induftria locus ille infi-
gnis, qui tunc videbatur anguftus & defpicabilis, Pluribus extollitpoflea idem Hu¬
go beati Odilonis caritatevq, utpote qui hac aflioneJincera caritatis exemplumpra-
buerit, multo magis de alieno quam de proprio bono follicitus . Unde concludit to¬
tum , quantas ille fuerit , Virdunenfis monajlerii profeflum beato Odiloni acceptum
referri debere t

XII, Odilonis Elogia ex variis au£loribus .

123. J Quamvis tot tamquepraclara virtutes,quibus Odilonem enituijfefufepro¬
bavimus , videantur ad ejus elogium conficiendumplufquam Jujficere, opera tamen
pretium erit huc proferre elogia aliquot, quibus ab au floribus potijfimum aqualibus
fuit donatus, ut inde pateat, quo in pretio tantus vir apud omnes fuerit . Et quidem
tanta erat f an fl itatis fama Odilonis, fratrumque fub ejus regimine degentium , ut
vulgo monaflerium Cluniacenfe pra ceteris & religione praecipuum, & divitiis
opulentilfimum diceretur . Id teflatur Hugo in Chronico Vtrdunenji, & Jobannes
19. Romanus pontifex in epijlola quamfupra laudavimus, Gauslenum epifeopum
Matifconenfem arguit, quod coenobium Cluniacenfe perturbaret cun&is paene na¬
tionibus fanftitate prsefulgens, cujus abbatem appellat venerandum etiam infide¬
libus patrem domnum Odilonem. Injurias eidem loco illatas in totam ecclefiam re-
dundare innuit Benediflus B.fcribens Galliatum Epifcopis in hac verba : Clunia-
cenfis monajlerii difpendium, commune eft omnium noftrorum detrimentum ,
, ob fcilicet interruptas orationes, aliaque pia opera, qua eo loci pro totius Ecclejia

JlatujugiterJieri f olebant . Unde Cluniacenfium monachorum preces tanti faciebat
Silvejler II. utfe omnino eis commendatum vellet . Ve (Iris, inquit, nos fan&ifli-
mi$ omni tempore committimus orationibus, & ut accipere dignemini fidelibus
exoramus petitionibus. Idem Odilonem praeclarum abbatem nominat. Summorum
pontificum vefiigiis inbaferunt ceteri epifeopi . Odilonem , ut modo dicebamus, ve-
lutipatrem fuum venerabatur Fulbertus Carnotenjium antijles, qui eum fan&um
monachorum Archangelum appellare confueverat. Eumdem veluti clariflimum
in mundo fpeculum a Deo datum fuijfe dixerunt C arnotenfes canonici, quem fan-
ftiffimum patrem adhuc viventem h epijlola fua nuncupant . Huncipfum inno-
ftra, id e fi monaflica, profeffione Cingularem ab Abbone F loriacenfi in epijlola
quam fupra laudavimus , diflumfuijf ? jam a nobis obfervatum eft , at in epijlola ad
G. abbatem, illum tamquam totius Religionis figniferum commendat. Eumdem
fanflo Maiolo virtutibus & merito vitae non difparem fuijfe tefiatur au flor Chro¬
nici fanfli Maxen tii. Virum vitae & famae venerabilem appellat Leo Marficanus
in chronico Cafinenfi . Arvernorum regioni gratulatur Petrus Piflaviertfis , quod
talem alumnum, quem Odilonem magnificum nuncupat, protulerit . Petro autem
V ener a bili abbati C l uniae enfi cui panegy ricum dicit, Odilonis & aliorum patrum
fpiritum optat . Laudatur a Sigeberto aliifque Chronographis , quod monaflerium
Cluniacenfe per annos 5 6 . miro religionis fervore rexerit & provexerit: tum addit;
Qui praeter cetera, pietate etiam infignis, non folum vitae exemplis, fed etiam
miraculis in vita claruit, &c. qua verba Chronographum nofier Magdeburgenfis in
cod. mf. adoptavit .At idem Sigebertus ad annum 1048. inter viros religiofos &il-
luflres fanaitate eumpradicat, & ad annum 1027. inter abbates nominabiles,

quo-

Digitized by

Google

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 591

quorum opera religio ecclefiaftica florebat, eum que pietate infigne peculiariter ann.ch.
nuncupat Eumdem Maioli fucceffnem & virtute ei non imparem praedicat Adema- i049
rusJpfum,utijam diximus , reverebatur tamquam templum Spiritus-fan£li GuilleU *• J anuar ‘
mus Dux Aquitanorum ; Virginem centenarium alii vulgo appellabant , quod eum
centuplum frudum inEcclefiee agro proferre putarent i/jqclementiifimum patrem
nuncupabant , quod fefe totum mifericordice operibus impenderit ; alii denique aliis
encomiis ejus fanditatem , preeclaraque opera celebrarefiuduerunt , quorum verba
referre non vacat; fatis fuerit fi haec omnia beati Bernardi fententia concludamus ,
qui in Apologia ad Guillelmum abbatem C luniacenfes monachos adhortatur , ut ad
fandosQdonem^MaiolumjOdilonem & Hugonem , quos ipfi principes 8c precepto-
res habere gloriabantur , attendentes , mores fuos reformare fat agant ,

XIII, Beati Odilonis morbus extremus, obitus, Cultus facer,

124. Quae a beato Odilonegefia funt cum mortiproximus fefe ad ceelefiis patrice
iter accingeret jta accurate dejcripfitJotfaldus in vita quam infertus daturi furnus^
ut vix quidquam ea de re hic adjiciendum videatur , Certe habemus epifiolam mo-
nachorumSilviniacenfium ad quemdam abbatem de beatiOdilonh exitu fcrib entium
ea quce coram viderant , & audierant jfed in qua nihil fere aliud occurritprceter ea
quce a Jotfaldo referuntur.Eam tamen huc referre vifum efi , quodpaullopofi beati
abbatis obitum f cripta fit , & conferre pojfit ad conciliandam nofiro Jotfaldo audo-
ritatem^Hanc vero Epifiolam habemus ex 2 .codicibus mjf.uno fcilicetChrifiina Re¬
gina Suecitc , qui olimfuit fandi Maglorii Parifienfis , altero fandi Mauri Fojfa-
tenfisJn priori hunc profert titulum: Epiftola monachorum Silviniacenfium ad
A. abbatem Cluniacenfem. Incipit, &c. In altero , De obitu Odilonis abbatis,

Totius nobilitatis, 8cc Perfuafum autem habemus titulum in codice Magloriano ap~
pofitum ^fincerum non ejfe , quod vel.ex fola epifiola ledione patet j fed tamen quis
fuerit ille Au vel A- qui in utroque codice abbas abbatum appellatur , fi conjicere
licet , nonalius videtur quam Albertus Majoris-monafierii tunc abbas. Nobis fatis
fuerit hanc epifiolam , prout eam invenimus , hic integram reprafentare .

Ipcipit qualiter domnus abbas Odi lo migravit ad cados,

& de virtutibus ejus,

T Otius nobilitatis & fan&itatis luce corufco, in domo Dei olivas fru&iferae,
domno Al. * abbati abbatum humilis concio Silvinienfls, Regem caelorum
8c regnum. Quia, fan&iffime pater, comperimus vos admodum velle fcire, quot
dies beatae memoriae domnus & abbas Odilolanguerit jacendo in ultima infirmi- * t od. Ma g .
tate,quidve appropinquante hora vocationis fuae fecerit, vel dixerit, necnon quid A -
benignaDei pietas, poftquam excellit adfuperos, demonftravit ad tumulum ejus,
ftuduiraus vobis breviter cun£ta innotefeere. Poft duos menfes ergo, ex quo do¬
mnus Abbas venerat ad nos gratia vi litandi tumulum fanfti Maioli praedeceffo-
ris fui, volens Cluniacum redire, rogatus eft quamdam ecelefiam adire, ibique
die Dominico, adftante innumera multitudine hominum, miflamcanere. Hinc
vero altera die, quae tertia-decima eft a die Natalis Domini, dum revertebatur,
folitus dolor ventris eum invafit, & invadendo per fex continuos dies torquere
non deftitit: pdft quos tandem relinquens illum, folam corporis defe&ionem, uti
ipfe referebat, non dolorem pertulit, non valens ultra quicquam cibi vel potus
fumere, praeter aliquid mulfi, quod etiam poft] modicum projiciebat. Vigilia
'enim Natalis Domini veniens in capitulum, fe folo ubertim iacrymas funden¬
do proftravit, cum Domini nativitatem pronunciare audivit. Denique fermo-
nem poftquam mirifice peregit, feipfum Valde coepit judicare,dicens fe nihil bo^
ni umquam egiffe,attamen Dei gratia virginem corpore efle; nos abfolvens, &
fummo Paftori commendans benedicendo admonuit, ut ipfam facratiflimamfol-
leranitatem cum gaudio fpirituali celebraremus,nihilque ob fui incommoditatem
dimitteremus. Ad matutinos vero in eadem noftein oratorium beati vir¬
ginis

Digitized by L.ooQie

5?2 ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

ANN.CH. ginisMarias ipfe delatus, cutnpfallentibus coram fe fratribus pfalmos & rcfpon-
1 ° 4 9 foria cecinit,benedi&iones protulit ,Te Deum laudamus adnifu quo valuit excelfa
i. janua*. voce pronuntiavit. Enim vero quia jam terrenum) cibum omiferat, fpiritualem
quotidie fumebat, faciendo coram fe legere fan&orum Patrum fermones, eorum-
que fuffragta implorando, quo ex hac lacrymarumconvalle eorum precibus affu-
meretur. Porro vigilia fefti vitatis fanfti Silveftri, antequam fratres ad matutinos
furgerent, fentiens fe ingravefcere, jamjamque propinquare ad exitum,commu-
nionem Dominicam & crucem fibi juflit afferri, quam crucem ut vidit, ftatim ab
imo pe&oris longa fufpiria protrahere cf pit,eamque lacrymas fundendo,& quaf-
dam orationes,quas corde tenus retinebat, decantando, adora vit.*fi eque fanclam
communionem fufeepit. Eadem vero die, vefpertinali fcilicet hora, ante altare
fan&se Dei genitricis Mariae faciens fe deferri, ibique vefperas follemniter cane¬
re , diutiffime eam cum lacrymis rogavit, quo fui dignaretur mifereri. Denique
fe faciens iterum referri in domum infirmorum, poftquam aliquantulum videli¬
cet quievit in le&ulo, fefe erigere fecit, & inde fedendo tenere, quo ufque fubi-
to caput inclinavit, Quod ftatim ut. viderunt quiadftabant, nos vocaverunt,
ponentes eum interim in cilicio, & lumina accendentes, quia nox imminebat,
qua facratiffimus dies Circumcifionis Domini habetur. Occurrentibus ergo no¬
bis continuo, & vocem in caelo cum lacrymis dando ob tanti patris amiffionem,
innuit ipfe ut taceremus; quibus tacentibus, interrogavit illos qui fe tenebant,
fi effetpofitusin cilicio. Cumque illi refpondiflent, Utique, fubjunxit ille, &
dixit: Trahite me, refpiciens nefeimus quid. Quod verbum quidam ex nobis
> cum non bene intellexerunt, ei dixerunt protinus: Domine, dicitis ut vos ra¬
damus. Quibus ille refpondens, dixit valde aperta voce: Numquam hoc dixi
quod dicitis. Deinde refpiciens terribiliter contra orientem quafi cum aliquo lo¬
queretur, coepit alternatim filere & fari. Tum poftquam ejus organum quafi
ridendo diutiffime vifumeft moveri, felix ejus anima migravit ad caelos. Hinc
corpus ejus ut fuit lotum & aromatibus conditum, ac iifdem veftibus, quibus ipfe
vivendojufferat, indutum, delatum eft in ecclefia, &pofitum ante altare apo-
ftolorum Petri & Pauli, ubi maximus dolor &lu£lusa£lus eft ab illis, qui excu¬
bias ante ejus feretrum illa nofte peregerunt.

Interea quidam frater, nomine Gregorius, valde religiofus, ftratum petens
eum fibi adfiftere vidit, quafi in eodem loco quo obierat: quem interrogans quo¬
modo fe haberet, memorans videlicet quod jam obiiffet, refpondit, omnia bona
fibi proveniffe, ipfumque Regem gloriae Jefum-Chriftum fibi occurriffe. Dixit
etiam quod forma diaboli inftartetri hominis fibi adprimum apparuerit, often-
dens illi in quam partem,oftiurn videlicet latrinarum, fed confufus abfcefferit,
cum in fe nihil invenit. Deinde velociter tranfitus ejus perfonans, incredibilis
"M*. multitudo hominum inobfequium funeris ejus agglomerari coepit, qucm*uni-

quia. verfi quodam germano & dulciffimo affe&u plangebant, & nefeimus quo divi-
noinftm&u, compun£iius eum lugebant, ob id videlicet, quod eum placuiffe
Domino non ignorabant, Evolutis exinde paucis diebus, poftquam eft iepultus
in finiftra ipfius eccfofis crypta prope altare fan£ti Lauriani martyris, virtutum
fignis Salvatoris noftri dignatio coepit eum manifeftare mundo. In Longoumnis
villa quaedam degebat vidua, cu jus unica filia occulto Dei judicio ? non folu men¬
tis fenfum perdiderat, verum etiam linguas officium & aurium. Hanc itaque ter¬
tio in fomnis admonuit ipfe, quodadfuum fepulcrum eam duceret. Accipiens
*jv/.unde. ergo mulier miferam prolem,& ad ejus tumulum ducens, mox ut ei vinum * bibe¬
re , unde lacratiffimum ejus corpus fuit lotum, auribufque infudit de eo, loque¬
lam & auditum, ac fenfum mentis recepit. Interim dum haec grates perfolvebat
omnipotenti Deo, quidam furdus ad veniens,fibi etiam infundi auribus ex illo vi-
norogavit, qui ftatim audiens, rediit ad regionem deferti unde advenerat.Qui-
dam etiam homo ex Biturigenfi patria, qui per decem annos officium linguae per¬
diderat, ad ejus tumbam accedens, poft aliquos dies quo advenerat, loqui be¬
ne promeruit. Denique quidam vetulus in longiffima: jcascitatis remanens tene-
brofitate, ilico ut cryptam, qua tumba ejus habetur, intravit, vigilia videli¬
cet Ramis palmarum, du£fori fuo fe clare videre dixit, gratia Dei & ejus meritis,

cujus

Digitized by

Googt<

ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS. 5

cujus tumulum expetebat *. Quaedam deinde mulier ex Montis.Lucii caftro, ag- ann. ck.
gravata videlicet vifus difpendio, ad ejus maufoleum fe protrahi fecit: quo dum 1 °49
verba orationis multiplicat, & fide Deum invocat, adeft beati Odilonis generale r ' ^ w,r ‘
auxilium, quo caecitas orbatae mulieris depellitur ab oculis, quia filius lucis & ei * Msg , ex ,
non filius tenebrarum fuit.Ex Diezeze caftro quidam homo ad ejus fepulcrum ve. fpeftabat,
niens, loquendi officium quod perdiderat, non folum recepit, verum etiam pedis fpefta
dextri & manus nihilominus, ficque laetus ad propria remeavit. Turonis erat qui*,
dam vetulus, lumine oculorum privatus 3 hic ergo fecundo paftquam ad ejus fe.
pulcrum venit, lumen quod amiferat recipere meruit.

Haec de miraculis patris noftri breviter vobis explicavimus. Dicuntur etiam
praeter ea multa, quae ideo non creduntur, quia a contemtilibus perfonis referun
tur. Valete*.

De eledione vero clariffimi patris noftri domni Hugonis abbatis, canticum *h»v */?*<>
novum cantantis, fi cupitis noffe , fciatis illum fecundum almi patris Benedidi
imperium eledum efle, omnique fapientia & eruditione praeditum, ac morum
^probitate, utilitate ,honeftate fubnixum, abbatiaeque honorem invitum accepif-
le, lacrymando fcilicet & judicando fe indignum effe tali honore. Denique a Bur¬
gundionum principibus& Arvernorum, immo & a fummo Pontifice fandae Apo-
ftolicae fedis valde diligitur, honoratur, attollitur ■ & quicquid in praedecelforis
fui erat ditione, ei conceditur ,& donatur.

Jodfaldus obfervat beatum virum in extremispofit um fratribus ab eo fcifcitanti- 0c j ilo e[f(S
bus, quis in ejus locum manafierii regimen ejf °.t fufcepturus, ab ejus quippe nutu tioni* iiber-
omninopendebant,refpondiJfe,fe hanc rem inDei difpofitione& fratrum eledione prov

committere. Verebaturfortajf'e beatus pater, nefi ipfefuccefforem fibi defignaret,
res in exemplum traheretur, eoque tandem deveniret, ut abbates Cluniacenfes non
fratrum eledione,quod tamen adeo diferteprafcribit beati Legislatoris Regula, fed
ejufmadi defignationibus crearentur. Qui enim Cluniaci beatum Odilonem prae ef¬
ferant abbates omnes, aut a pracejforibus fuisfuerant defignati, aut certe veluti in
fubfidium ab iis adhuc viventibus in regiminis confortium adfumti.lt a Bernani fuc-
cefiit Odo, Odoni Aymardus, Aymardo Maiolus, uti facula fuperiori pag. 51 j. pro¬
batum efi in ejufdem Aymardi Elogio. Et tandem Odilonem eodem modo fanili Ma-
ioliprimum collegam , tum fuccefforem fuijfe nemo efi qui pojfit inficiari. Ceterum
Jodfaldo fuffragatur Udalricus,qui libro 3. Confuetudinum Cluniacenfis rponafie-
rii capite 1.exponens qua ratione ad abbatis eledionem procedendumfit,e a qua pofi
fandi Odilonis obitum in beati Hugonis eledione contigerant, in exemplum his ver¬
bis enarrat: Beatus pater Odilo rogatus in extremis fuis quid fibi de fucceflore vi¬
deretur,non adquie vit ad hoc quemdam nominar e.Subjungit tamen aliquot e ma¬
joribus & probabilioribus perfonis monafierii a beato fene fuijfe defignatos,quorum
judicio aefuffragiis ceteri fi are poffent; & quidem, ut idem audor prof'equitur,cum
Prioj 0 laufir alis primus omnium Hugonem, qui tumeratprior, nominaffet, cetero
omnes unanimi eonfenfu hanc eledionem comprobarunt. Id fortajf e innuere voluit
audor Chronici Malleacenfis, qui ad annum 1048. ait, Odilonem infenedute bona
annos y6. [legendum 8d.] natum quieviffe, in cujus locum, inquit, juffu fuo, & ele-
dione omnium fratru,ordinatus eftHugo nobilis paftor,vit§ merito non diffimilis.

12 5.C um veroJodfaldus difertis verbis fcripferit,beatumOdilonem ipfis Janua - Annus,
rii K alendis anno 1045?. excejfijfeex hac vita, nullus e a de re remanere potefi ambi- * nort » s *
gendi locus . Qui vero, eum anno 1048. obiijfeferipferunt, aut annum apafchate in-
cppijf ? cenfendi funt; aut certe, cum in ipfa node, qua inter utrumque annum me¬
diafuit , beatus abbas exceff irit, alii dieipracedenti, qui extremus erat anni 1048.
alii fubfequenti, qui primus erat anni 1045?. ejus obitum confignajfe videntur. Et
quidem cum ,Jbdfaldo tejle, die dominica obierit Odilo , ejus mors neceffariocon-
fignanda efi anno 1049. qui ipfe revera a die Dominica exordium fumfit. Nulla
it em efi difficultas circa tempus quo beatus vir Cluniacenfi monafierio praefuerit .
qui enim nonnifi quinquaginta fex regiminis annarei tribuunt,computant eos a bea¬
ti Maioli obitu, quamvis, ut fufius fupra expofuimus ,J'altem biennio antea, in «*>
naflerio C luniacenfi nomen & officium abbatis impleverit .

126. Porro liget ipfifmet K alendis Januarii beatus Odilo exceff erit evita, ejus

1 Ad a SS, O, B, Tom, VIIL Pp tamen Dies *

Digitized by

Google

594 ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

an.chr. tamen fafiivitas in diem fequentem transi at a fuit, quod fcilicet ipfo ejus obitus die
1049 CircumcifionisDominica feftivitas ageretur.Id veropaullopoji ejus mortem fadum
1. Jan. f u ’ t jf e colligimus ex Udalrici libro 1 ,C onjuetudinum C luniacenfium capite 47. ubi

Feftivit« , JUe ait depofitionem fandi Odilonis tam cari fan&i & tam familiaris y fecijfe, ut
dies 0Clava natalis JanCli Stephani folam haberet commemorationem.eum una tan¬
tum antipbona & una colleCta f Unde Henricus Cluniacenfis abbas in Jlatutis, ini¬
tio jaculi decimi quarti editis, potius antiquam confuetudinem firmaf)e dicendus eft
quam de novo infiituiffe , fi a tuendo, ut deincepsfefiivitates fandi Odilonis , Hugo-
nis , Odonis & Maiolifub ritu duplici celebrarentur,' Et certe tantafuit erga fan¬
dum Odii ovem C luniacenfium animi propenfio, ut ftatim pofl ipftus mortem, ejus
fecerint fimul cum aliis monafleriipatronis fpecialcm commemorationem in illis
precibus, qua vulgo fuffragia fandorum appellantur. Idifpfum teflatur Udalricus
libro 1. jam laudato capite 5. Habemus in Bibliotheca Cluniacenfi coi. 328. hy¬
mnum & orationes , qua in ejus fefiivitate antiquitus recitabantur, & in ejus Mijfa
prater tres orationes canfuetas, adjicitur quarta fuperpopulum recitanda. Adeo ce¬
lebre jam tunc erat apud omnes fandi Odilonis nomen,ut anno j 06 4. capella in ejus
honorem conftruda fuerit.Id dtfcimus ex veteri Chartarioyjuod vivente fando Hu-
goneconfcriptumefl, ubi in Charta < 58 p. Acbardus epifcopus CabilonenJis anno
I o6\. Indidtone 2. feria 6, luna 2 3. Nonis Decembris dedicajfe memoratur capel¬
lam in honore beata Maria & dulciflimi patris Odilonis, in loco dido Alacarmeda,
in parochia C idanis.In defdd us eft tantus populorum concurfus ad illud oratorium,
in denfijjima licet filva fttum , ut cummultifuam fedem ibifixijfent, neceffartum
fuerit pojlea parochiam ibidem infiituere. Odilonem inter quatuor fandos C lunia¬
cen fis monaflerii abbates recenfet Gaufridus Vofienfis prior in Chronicofui mona-
jlerii cap.%\.cujus fefiivitatem in Claromontenfi ecclefia celebrariprocuravit Odi-
lo de Mercorio , nofiri , ut jam diximus num. ^.jandi Odilonis confanguineus. Jpfa
Necrologii verba huc referre vifum ejl ex Qucrcetani notis ad Bibliothecam Clu-
niacenjem coi. <Jp. 4. Nonas Januarii, O&ava fan&i Stephani, & Odilonis abbatis
& confefforis, pro quo fefto librando Odilo de Mercorio canonicus Claremonten-
fis & praspofitus Brivatenfis promifit quadraginta folidos cenfuales, aut reddere
fomel quadraginta libras, & debent librari in miffa $c in velperis diei fefti. Cetcrit
Martyrologia vulgata Odilonis memoriam celebrant 1. Januarii, aut certe diefe-
quenti, quod in aliis obitus dies, in aliis vero depofitionis,feu potius ejusfeftivitatis
memoria indicetur.In Martyrologio fandi ArnulfiapudMeftas 2.Kalendas Janua¬
rii Jit Odilonis commemoratio. In Necr.ologio autem Remenjis ecclefia \ipfa die
lendarum Januarii laudatur Oydelo abbas ,fimul cum Vvillelmopariter abbate ,

XIV. Odilonis facr» Reliquias, & earum Translationes,

tjsw fe-puU
cmm.

Translatio,

127 Sacrum beati Odilonis corpus inSilviniacenfis monaftemybi ipfe de fundus
efi,ecclefi§ navi prope fandum Maiolum depoJitum fuit. Vifitur etiamnunc ejus tu¬
mulus , licet f aeree exuviee a multis retro faculis exinde elevata fuerint & publica
fidelium venerationi expofita. Certe Ji fides ejl libro Anniverfarior um S\lvini aci,
quem Gaufridus C boleti ejus loci Prior anno 105 3 .fieri curavit, Petrus Damiani ,
proin de que pauli0 pofl beati abbatis mortem, ipflus corpus e terra levatum primus
tranflulit , Ibi quippe legitur: 8. Kalendas Februarii officium fiat plenum, ficut
de abbat ibus Cluniacenfibus, pro Petro Damiano epifeopo, qui corpus beati pa¬
tris noftri Odilonis releva vit,& in loco in quo nunc requiefeit, mira devotione
collocavit. Refe&ionem fratrum procuret Sacrifta. Confentit ejufdem loci Necro-
logium,ubi Satem Kalendas Februarii depolitio domni Petri Damiani epifeopi re¬
colitur , Apud Sauff num in Martyrologio Gallicano recolitur die 3. jW/w Refera-
tio corporis lan&i Odilonis abbatisCluniacenfis. £j)ua verba Bollandiani ad eam-
dem in Pratermi[Jisadoptarunt , Clemens ^,.(7 Honorius item 4. qui Romana ec¬
clefia labente Jaculo decimo-tertioprafuerunt, teflantur in Bullis , qua habentur
in Bibliotheca Cluniacenfi coi. .30 9. corpora fandorum Maioli& Odilonis, qua
in ecclefia Silviniacenfi requiefeunt, multis miraculis fuis temporibus corufcajfe,
fed nihil habent de fandi Odilonis translatione, quamvis beati Maicli elevationem
approbent , quodforte jam dudumfadafuiffet , j 28. Alia

Digitized by

Goo

;ELQSIUM S. QDIEONJSABBATIS • , 5P5

j j 8r ^jia tamen beat i Odilonis reliquiarum translatio perati a fuit aRogerio ar- ann. CH
tbtfpfwft Bituripenfy.quamquidem^eonvenienttbus ea occafione ad monajlerium L04.9
Silvinia<$nfe compluribus opijbopis & abbatibus , follemnemfuijfedifcimus ex in - '• J an<
fixumnto veteri , quod in Bibliotheca C luniacevfi habetur .

I 39, Q lemmifaxtUS) quo mandante ifia T ranslatio fattafuit y Indulgentias con *
cejjit iis , qui Silviniacenjetn eeelejiart mviferint diebus fefiis fan t} orum Maioli,

Odilonis & aliorum quos recenfet , item & die Translationis beati Odilonis ; ex qua
quidem fpecial* TramlatioUis memoria colligimus eamfuijfe ceteris celebriorem .

Verum cum hac Bqlla^dafa fit y ut quidem habetur in Bibljotheca Cluniacenfi coi.

^12, anno 11. Clementis , id ejl ara vulgaris 1343* aut de alia Translatione ab ea
quam ipfefieri mandaverat loquiturpontifex y quod non efi verifimile y aut injlru -
mentum R ogerii biennio fait em pojl fattam translationem datum fuit; aut denique
error in Bulla notas cbronologieasirrepfit . Certe littera Aymonisprioris , quibus
fidem facit unam e beati viri cojlis C arnotenfibus canonicis datam fuijfe fianc tr 3 s-
lationem anno pariter 1545. confignat. Has litteras huc integras proferimus ex
fchedis V.'C.AntvniVvionisHerovallii ,

1 30, Ceterumfaera reliqui* beati Odilonis etiamnunc in ecclefia Silviniacenfi
a nofiris Cluniacenfibus religiofe aJfervantur y corpus quidem in fcrinio y quod ejl fu-
per altare ad eeclefia. odeum y e regione fcilicet alterius altar is y quod ad ajfervandum
beati Maioli corpus conjlruttumfuijfe alias diftum ejl , Eorum vero capita in thecis
Jeparatis inclufa funt , qua in jocundo adventu Car oli Ducis Borbonienjis & Al~
vernia deferri fecit Gaufridus ejufdem loci prior , cumprime anno 1434. Princeps
ille Silviniacwm advenit y ut ex mjhumento publico ea de re fallo patet , quod in Bi¬
bliotheca Cluniacenfi coi. 312. editum ejl « Is. ejl , ut quidem mihi videtur , Gaufri- Luter* te-
dus C holetifie quo jam diximus y qui capjam adfandi Odilonis corpus recondendum , £” nonialls
0 " aliam pro ejus capite cum armario fieri curavit ,

L I T T E R A TESTI M O N I A L I S C Q S T JE
fandi Odilonis Confejforis Abbatis Cluniacenfis
Canonicis C arnotenfibus concejfa ,

V Enerabilibus Patribus & dominis domnifque 8 c amicis carifTimis, dominis
Decano ceterifque Canonicis CarnotenftNos frater A v m o de fan£la Ge-
ranna humilis Prior Prioratus Silviniacenfis, totufque ejufdem loci Deo devo¬
tus Conventus, faluwm in eo qui eft omnium vera falus, Cumpei* reverendum
in Chrifto patrem ac dominum dominum R, perauffion» divina Arehiepifcopum
Bituricenfem, adjun£lis fecum nonnullis Ej>ifcoj»s, Abbatibus, Clero ac popu¬
lo pro majori parte totius patri*., ..,ad di^umPrioratum confluentibus, &ipfis
prsefentibus, fecundo f4u$&eafo.Apcilis&BBQ Domini milkflmo trecentefimo
quadragefimo-quinto, corpus pii ac gloriofiflimi Patris noftri beati O d t l o n i s
ad laudem totius curiae Paradifi, & ejufdem fan£UfoUemnitatkcum Uladevotjop
ne, honore & reverentia qua decuit relevavit, qua revelatione completa, vefle 4
rabili!&difcre.to viro domina,Stephano Rogerii concanonico veftro ac Officiali
Bituriceriift nos humiliter cum magna inflantia fupplicante,quatenus de reliquiis
fan6liffimi f^rporjs pfsdi&i vobis mittere vellerausi; cui fupplicationi annuentes
i n quantum nobis Altifllmus defuper mini ftravit, unam de coftis praefati fan&i
Odilonis per ipfuin veftro fanfliffimo Collegio diiximus deftinandam, quam in
veftro Capitulo cum magna reverentia 8 e faUemaitatd reeepiftis;ordina-re ac fta-
tuere proponentes, quod tam in veftra Ecclefia cathedrali, quam in tota dioecefi
faceretis ejus feftum translationis ad exaltationem ejufdem fan£U jugiter cele¬
brari : dum tamen per noftras patentes litteras teftificaremur di&am eoftam edu-
xiifede corpore ejufdem fan£li, prout hscottmia inlitterfe veftris nobis deftina-
t is vidimus plenius contineri. Devotioni veftr*, domini carifiimi, cuiinquan- '
tum poffumus & debemus , fuper tam ^evota & follemni receptione diftafum
rei iquiarum regratiamur, fignificamus per prxfentesdi^lam eoftam per praefa¬
tum dominum Stephanum-Rogerii Canonkam veftrum vobis iradkam, de cor¬
pore beatiflimi Odilonis extraflam fuiffe ,• & vobis per eum deferendamin pr*-
AdaSS.O.B. T om. VIII. Pp ij feptia

59< s ELOGIUM S. ODILONIS ABBATIS.

■ann.ch. fentia plurium fide dignorum fuiffe commendatam quapropter vobis cum devo-
1 ° 4 P ta precum inflantia fupplicamus, quatenus feftura translationis ipfius facere ve-
«. Januar. j it £ j n ecc j e f ja veflra, & in tota dioeceft Carnotenfi celebrari aniuiatim.

In cujus rei teftimonium figilla noftra in his prafentibus litteris duximus ap¬
ponenda . Datum inPrioratu noftro prsedi&o, die vicelimafecunda menfis Julii,
anno Domini millefimo trecentefimoquadragefimofeptiiiio.

INCIPIUNT CAPItULA

V I T -fi S E Q.U E S ! T I *. "

T\Rologus Jotfaldimonachi adStephanum Pontificem.

JL Item Prxfatto vel deploratio ex tranfitu ejufdcm Patris.

De generis ejus nobilitate.

C aput I. Qualiter Deo militare cfperif in fua ipfuts pueritia,

II. Qjiomodo Maioli fandi fi conjunxerit focictati.

III. Qualiter deferuii hujus fieculi pompam. •

IV. Qualiter Janftus Maiolus illum elegerit fuccefforem /ibi . .

V. De habitu corporis ejus , & quod nibil in eo fucatum vel affedatum fuit.

V I. Qitod in eo quatior virtutes principales refulferint.

VII. De jufiitia , vel quod a Pontificibus , Regibus , Ducibus , vel Imperatoribus maximo fuit
anibre diledus.

VIII. Quod in pauperes munificus fuit .

I X. Qualiter binis pueris jam defundis indumenta praflitit, vel fepultura eu tradidit.

X. De clerico contagio lepra maculato .'

X I. Quam hofpes fuit t & quam plurts diverfit enatis diverfi generis Chriflo acquifivk ■

XII. De fortitudine .

XIII. De temperantia, & renovatione fuorum locorum.

XIV. De tranfitu ejus , quomodo tertam ejus beatus fpiritus deferuit ■, calofque petivit .

XV. Commendatio anima •

XVI. Qualiter fandus vir apparuerit cuidam monacho. ''

X VII. Z3e fimili vifiont.

CAPITULA LIBRI SECUNDI.

Caput I. Quomodo quondam puer liberatus fit divinitus a gravijffima infimitate.

II. De caco illuminato.

I II. De aqua in vinum converfa.

IV. De furto apud Papiam invento ,

V. Item de alio fimili furto.

VI. De tranfmcatione profundiffima Ticinenfis aqua t & aceenfione lucerna.

VII. De fimili miraculo.

v III. De paucis pifciculis plurimis re fidis.

IX. De exuberatione vini in parvo vafeuto in monte Aventino.

X. De quodam homine a febribus liberato.

XI. De utribus in ufus pauperum evacuatis , & iterum divinitus impletis•

X 11, De vafe vitreo confiado & folidato.

XIII. De quadam vifione eujufddm Eremita.

‘XI V. De revelatione domni Benedidi Papa .

X V. De quodam puero ab infirmitate gutturis fanato.

XV I. De libris & aliis fupelledilibus aqua infidis <5* minime lafisi

XVII. De quodam puerulo monacho a gravijffima infirmitate liberato.

XVllLDe libro & vafts repertis .

XIX. De quodam potente a dolore oculi liberato.

X X* De clerico a morbo brachii curato.

XXI. De quodam mente capto five damoniaco fanato.

XXII. De quodam muto Janato. L

XXIII. De quodam parvulo vqfctdo a vino exinanito , & virtute SanBi pofbmdum pleno rtr
ptrto.

CAPITULA LIBRI TERTII.

Caput I. De quadam puella infantt , fitrda & muta fanata.

XI. De homine findo & muto liberato.

III. hem de alio muto.

IV. De quodam paralytico fimul & muto curato*

IV. De prefbyttro mu\o.

V I. De caco illuminato.

VII. Item de caca fanata .

VIII. hem de alio caco illuminato

\ X. De quodam infimo ad mentem revocato .

X. De quodam paralytico.

XI. De hydropico liberato.

XII. Item de alio hydropico.

XIII. De quadam contrada fanata. *

XIV. hem de alia fimili modo fanata.

XV. De quadam paupercula fimili modo curata. ■ -

XVI. De quodam captivo a vinculis liberato.

XVII. De quodam mente capto fanato.

Digitized by

Google

5 97

S. ODILONIS ABBATIS.

NCJPIT PROLOGUS JOTSALD
monachi ad Stephanum Pontificem, de vita
& virtutibus fanfli Odilonis Abbatis.

ANN.CH
104P
]. J»n.

R Everendiffimo Patri Stbphano, fecundo fui nominis interpretationem
pontificali gloria coronato, ultimus fervus fervorum Dei, nomine tantum
monachus ,Jotsaldus, quicquid in utraque vita jocundius. Antiquorum phi-
lofophorqm ftudia fcriptis & monumentis extulerunt priorum fuorum laudes &
memorias, talibus indiciis fperantes fe facere immortales, quos noverant fuiffe
mortales. Deinde gradu fecundo regula ecclefiaftica, tanto dicendorum materia
fublimior, quanto lpei certioris direflior, fanflorum virorum prasclara defcribit
opera, utfuccedentes & futuri habeant femper quorum fequantur exempla;
totumque ad illum referatur, a quo virtus & prudentia datur, a quo etiam de¬
rivatur fortitudo & fapientia. Ad horum formam ego, quantillufcumque homun¬
cio , nutritus magni Odilonis magifterio, informatufque beneficio, quemad- Auftor Q
modum Hieronymus de Blaefilla 8 c Nepotiano, epitaphium a quoddam volui de dilonis di-
morte virtutibufque ejus infcribere, & veluti flores ad fepulcrum ejus fpargere, fcipuius,
qu* introeuntibus praeftent aliquid fua vitatis & gratiae ,redoleantque fecundum
fui fpeciemquantuloqumque odore. In hoc vero devotionem animi mei offero, &
altiora defcribere volentib us materiam praefto, non occafionem agendi id melius
fubripio. Quod opus tibi, fanfle Praefui, ideo mittere difpofui, quia te nepotem
ipfius, & per illum ad facerdatii gloriam accerfitum novi .* confidens tuo compla-
cere judicio quicquid in laudibus ejus defcripferit cultus vel incultus fermo, OdiioniT

Item Prafatio vel deploratio ex tranjitu ejufdem Patris. ,,efos '

Q Uis dabit capiti meo aquam,& oculis meis fontem lacrymarum, & plorabo
defolationem, non unius hominis, neque duorum vel trium, fed multorum
populorum pramifcui fexus, divertes conditionis, diverf» artatis, diverfi ordinis!

Plorabo, inquam,vaftitatemnobiliflimacongregationis,amptefamilias,defti-
tutas dormitione fui patris Odilonis:de cujus vilceribu§,de cujus magifterio & vir¬
tutibus, quafi quibufdam vineulis & funibuwreligata dependebat,8c,ut ita dicam s
indiffolubilibus amoris nexibus complexa ft)ftentabatur. Quid agis graviffima-
rum lacrymarum excitator, & tantae calamitatis delator * ? Erumpe & clama in
auribus promifeuae multitudinis, dicens: Quomodo deceffit miferorum adjutor ?
Quomodo filuit maerentium opportunus confolator ? vel quo abiit plurimorum * mjf. z. do¬
ni onachorum defidcrabilis auriga, inriuraerabiliumque populorum diferetus mo- (olator •
derator & reflor ? O quam incertus humanae conditionis ftatus, o quam mutabilis
rerum mortalium curfus / Dura putavimus eum effe nobis in communi vita fo¬
rium,tenemus defunflum;& quem fperabamus praefentem,dolemus abfentem.Si
tamen dolendus eft, qui dolorem e vafit; fi lugendus eft, qui de luflu ad gaudium,
de tenebris ad lucem, de poena ad requiem, & de morte tranfivit ad vitam.

Quid agimus anima ? Quo nos convertemus? Si intemperantius exaggerare dolo¬
rem coeperimus, timeo ne aries mentis re verberetur,& id quod de virtutibus ejus
volumus infcribere, immoderato dolore perturbati, minime profequamur. Sed
primo de carnis ejus nobilitate, quae in titulis Sanflorum virorum pro additamen¬
to laudis ponitur, dicamus; & poftmedum fenfim per veftigia virtutum ejus ince¬
dentes, qoafi quibufdam gradibus ad iteratos lugubres luflus funeris veniamus.
Praecepta rhetorum funt, ut majores ejus qui laudandus eft memorentur, & eo¬
rum altius gefta repetantur; ficque ad ipftun per gradus fermo perveniat, quo
videlicet avitis paternifque virtutibus inluftrior fiat, Se aut nondegeneraffea
bonis, aut mediocres ipfe ornafle videatur. Nos carnis bona, quae femper &
ipfe contemfit, in animae laudibus non requiramus; tamen quia non de me dio
eris nobilitatis fanguinedefeendit, quod pofliimus in laudibus ejus affumamus.

Exftitit patqr ejus inter proceres Arvernorum nobiliffimus, vir in armis ftre- pareat»,
nuus, pofleffionibus & divitiis locupletifliraus, in confilio providus, & in omni
morum honeftate fuo tempore nulli fecundus: qui etiam privilegio aufloritatis &

Atta SS.O.B.Tom. VIII. Pp iij gratiae,

* Sic etiam O cillo jple Jibrum de yit» AdeUjeidis imperatricis Epitaphium vocat» Hieronymi exemplo.

Digitized by

Google

55)8 VITA .

ann.CH. granis j Major Beraldus vocabatur ab omnibus. Fidei virtute ita praeci-
1 ° 4 9 puus, ut quod alii difficile facramentis, hoc ifte inviolatum cuftodiret fimplici-
i. j*nuar. k us ver bj s # L or |g e f e habebat a£lus aliter ejus & habitus, quam modo videri pof-
Bt in quovis Principe quilibet aftionis modus. Fuit illi uxor ,Girberga no¬
mine , non degener natalibus & moribus. Quae quantae continentiae, quantae,ca-
ftitatis, & cujus voluntatisfueritfub marito, poft mortem ejus omnibus fuit in
aperto. Nam relicla patria, relictis propinquis & filiis, & magnis fundi polfef-
fionibus atque di vitiis, tamquam alia Paula, fecuta eft Chriftum,& apud mona¬
fterium a fandti Johannis Auguftiduno pofitum,fan&imonialium fufcepit locum,
& religionis habitum.Quam laudabile ibi duraverit propofitum , quamque dulcis
& utilis omnibus ibi deinceps ejus vita fuerit, <k quamgloriofo exitu vitam finie¬
rit , paucis quae fupererantcum gemitu narrare audivi. Fuerunt denique iftis alii
filii potentes 8 c nobiles, & in fuo ordine quantum ad mundanam gloriam nulli in¬
feriores . Qusedam etiam non praetereunda filia, nomine B11 s m o d i s, abbatiffa,
quae in fan£ta virginitate, no6te & die Deo ferviens,prope centenarium explevit
annorum numerum. His ita breviter defcriptis, ad illum quem celebriter com¬
mendat nobilitas mentis, & celfitudo generis ftilura vertamus.

IN NOMINE DEI SUMMI INCIPIT

vita ejufdem Patris.

ii.

S Maiolo
carus %

caput.i. T GiturOdilovirbeatiffimus, nobilitatis ftemmate procreatus, interiplapri-
Odiio puer X mordia tamquam alter Ifaac Chrifto confecratus, & Bri vate * apud fanftum
* Brtmie', Julianum gloriofum martyrem clericali forte eft donatus. Deleflabatur in ipfa
pueritia, humilitate, caftitate, innocentia & puritate, & prout tetas admitte¬
bat , mifericordiae operibus infiftebat. Superabat costaneos lapientia & moribus,
ita ut jam non puer, fed fenex maturitate, non tempore, ab omnibus putaretur.
Decuriis itaque puerilibus aiinis,ubi robur juventutis fuccedere coepit, tacitus fe¬
cum deliberat, ut ALgyptias ollas defereret, 8c per media mundi difcrimina ter¬
ras repromiffionis intraret. Jefu bone, quam fuavis tua vocatio, quamque dulcis
tui fpiritus infpiratio! qui mox ut mentem pulfaverit, aeftus fornacis Babylonis
in amorem transformas csleftis patris. Ecceenim cor noftri juvenis, dum fubi-
to pulfas, mutas, & in veros amplemus Salomonis mirabiliter accendis.

Certe dum talia meditatur in animo, magnus ille*M aiolus per totum psne
mundum famofus, Arvernorum fines ingreditur. Et di vina difpofitione is de quo
loquimur, ante eum adducitur > qui confiderans in eo prsftantem elegantiam
corporis & nobilitatem generis, magnum quiddam & divinum oculis interioribus
in eo prsvidens, totus in ejus amorem inlabitUr, & viciffim inter eos ignis divi-
ns caritatis magis] magifque accenditur. Fit inter eos familiare colloquium, ju¬
nior feniori fuum prodit defiderium: fenex ut prsmeditata perficiat, modis qui¬
bus potuit junioris inftruitanimum.

His ita inter fe difpofitis, fenex ad propria revertitur, follicitudo juvenis ad ea
perficienda qus coeperat, prsparatur. Non multis itaque interje£lis fpatiis, no¬
vus miles,tamquam Benediftus Romuleas,deferit& ille Brivatenfes feu Anicien-
fes*arces. Defpicit patrias opes, propinquos & fratres,& quafi antiquus Abraham
de Ur Caldamrum egrediens, Cluniacum quafi quemdam terrae repromiffionis
requirit introitum, & veteri iterum depolita farcina, monachicum fufcipit indu¬
mentum. Jefu bone/quam jocundum erat tunc videre ovem mundano vellere
detonfam de lavacro baptimatis iterum alfcendentem, cum gemellis foetibus
dile&ionis utriufque procedentem, nihil fterile fecum portantem, nihilque
vanum medirantem/ jam fumto habitu videres noftram ovem inter alias primam
opere, extremam ordine, aternae viriditatis pafcua requirere, lucernarum mini-
fteria concinnare, infantum cuftodiendorum excubias obfervare, pavimenta
verrere, & quasque vilia officia humiliter peragere. Sed non diu latuit margari¬
ta , non diu potuit occultari in privato loco fortis athleta.

Evo-

iii.

Cluniacum
fic;dit.

* ie F uy

a. Subftftit etiamnunc antiquum illud monafterium, quod fub-B. Marixtitulo a Brunichilde funda-
tp S. Gregorius privilegio donavit. Alii tamen cenfent monafterium a Brunichride conditum illud efle ,
quod hodieqite fub S. Andochii nomine celebre eft. Utrumque eift Ordini Benediftino adftriftum.

Digitized by

Google

S. ODILONIS ABBATIS.

/99

Evobtisipoflhjecfere quatuorannis, fandus Maioluspofl multos pro Chrillo an; chr.
defudatoslaboECs* i dc tenebris- Aigypti egreditur, tranfitoque maris periculo * °49
Jerufalem/ingreditur, atque in aeterna pace a Chriflo collocatur. Inflante vero 1, ^ t '
mortis articidodomnum Odilonem fibi fucce florem eligit, atque proprias oves
Domino & fibi reliquit. Qui reludans, & ukra quam credi poffit invitus, com- Maio!onb°
muni omnium voto, communi omnium fententiaad injundum officium ordina- *>“
tur 5 & tamquamalter Moifes Dei popuiopraeficitur. Quid agis Deo dileda ani- m '
ma ?. Quidreludaris ? Quid adhuc vis flare pofl parietem, & refpicere per can-
t;elios & feneflr as A Egredere jam ad diffufam lucem, egredere. Loquitur tibi
fponfus tamquam ad fponfam, in Canticis canticorum: Surge , propera , amica o *m. ».io.
mea , formofa mea , & veni ; videlicet aperte dicens: Surge de ftratu quietis ,in &
quo tuimet foliuscuram agere quaeris, propera & veni, ad impendendam etiam
proximis curam falutis, per fludium fedulae praedicationis. Oftende mihi faciem
tuam, fonet vox tua in auribus meis. Vox enim tua dulcis, dc facies tua decora.

Sufcepto itaque regiminis officio, magis ac magis fandorum conformabatur exe-
plo , & in omnibus caelefli adornabatur magifterio. Praelucebat in eo quoddam
infign e documentum, quod fubjedis imitandum effet & timendum: & qualis ef-
fet interius, relucens in eo gratia declarabat exterius. Habitus enim mentis, ut
ante nos didum efl, in corporis flatu cernitur. Et quia ita efl , nunc de ipfius
corporis pofitione pauca dicamus.

Erat mediocris in eo flatura. Vultus ipfe plenus audoritatis& gratiae; man- v
fuetis hilaris & blandus , fuperbis vero & offenfis , ut vix fufferri poffet, terribilis . Exterioris
Macie validus j pallore ornatus, canitie decoratus. Oculi illius velut quodam
fplpndore fulgentes, intuentibus& terrori erant & admirationi, lacrymisaffi- F 0
dui, quia faepius aderat virtus compundionis. Renitebat etiam in ipfius motu,
geflu , inceffu, fpecies audoritatis, pondus gravitatis, tranquillitatifque ve-
ftigium. Occurfus illius quafi quidam gratiffimae jocunditatis radius, & infolitae
delegationis ventus. Vox illi virilis, & ita plena decoris, ut mentes audientium
non mediocriter demulceret dulcedine modulationis. Sermo illius plenus fuavi-
tatis & gratis, prout ratio caufarum fe habebat, medie temperatus: nec modum
progrediens loquendi, nec minus pro tempore improvidus differendi. Nihil in
e o fucatum, nihil affedatum; fed natura mirabiliter reddebat eum corporis po¬
litione , & ordine vitas quadratum : quamvis, fecundum beatum Ambrofium,
in pulcritudine corporis locum virtutis non ponamus, gratiam tamen non exclu¬
dimus. His vero omiffis, ad compofitionem morum ejus, quibus per divinam
gratiam adornatus exflitit, redeamus.

In quantum humana aeflimatio fe habet,quatuor in fando viro principales non vr.

mediocriter relucebant virtutes, prudentia, juflitia, fortitudo & temperantia. I P fius vir *
Prudentiam philofophi definiunt in veri invefligatione conliflere , & fcientias e ’
plenioris cupiditate: quo genere virtutis ita enituit, ut non diebus neque nodibus
a veri invefligatione ceffaret. Semper ei liber divinas contemplationis in mani- Lefiionis
bus, femper ei fermo de Scripturis affiduus, & ad aedificationem eundorum la- afl!duit “ ♦
bor continuus. Ut Hieronymus Euflochium inflruit, faciem dormientis inter¬
dum pagina fanda fufeipiebat; evigilantem iterata ledio recreabat. Nihil ei
an hac vita dulcius, nihil amabilius fuit. Ledioni oratio jugis fuccedebat. Qui
gemitus, quae fufpiria, vel affluentia laqrymarum, & praecipue in illo fando
lacrificio Agni immaculati erat, Spiritus-fandus audor ipfius muneris & gratiae
novit. Rem miram didurus fum, & certe veram. Cum faepius illum pfallentem
in flratu fomnus exciperet, tamen pfalmus ab ore dormientis non recedebat, ut
fi nefeires, vigilare eum putares. Evigilans vero ita pfalmum cum feflinatione
arripiebat,quafi non intermififfet.Loquebatur credo tunc cum Sponfa inCanticis
canticorum. Ego dormio & cor meum vigilat.In feripturis quam fuerit eruditus, &
in fermone facundus, quamque etiam in reda fide catholicus, teflantur fer-
monesejus, & multiplices epiflolae, quas, tamquam favos dulcedinis pinguif-
fimae,videas redolere odore prudentis eloquentiae,decoreque fuavitatis & gratiae.

Juflitia efl, ut volunt philofophi, quae fuum cuique tribuit , alienum
non vindicat , utilitatem propriam negligit, ut communem aequitatem '««ptui.

A Cia SS. O. B.T om. VIII. Ppiiij cuflo-

j. *

VII.
Quam om.
nibus fuerit

Digitized by v^oOQie

ANNf.CH.

IO4.9

<■ Jan.

Regiiwi.

Pontifici¬

bus.

In Italia.

Oificiofus
in omnes.

6 lo VITA

cuftodiat. Haec omnia in illo non mediocriter, fed profufe noveris reluxifle. 0 -
mnibus enim aetatibus, perfonis, & conditionibus, prout juftitias fuit debitum , ho¬
norem exhibuit :& omnibus ita fe gratum prfbuit, ut non aliter quam angelus, fi
ita dicendum eft, immo quia ita dicendum eft, eundis carus exftiterit. Principi¬
bus & poteftatibus Chriftianis, fecundum apoftolicam fententiam, in nullo reiti-
tit, fed ita amicabilem & officiolum fe reddidit,ut tamquam alter Jofcph ab Omni¬
bus amaretur, & celebriter veneraretur. Concurrat in hunc amorem Rotber-
tus rex Francorum; accedat Adeleida mater Ottonum; veniat H e i N r i-
cus imperator Romanorum ; interfintCoNRADUs &Hbinricus, vide¬
licet pater & filius, Caefares & ipfi nobiles invidi: quorum omnium amicitiis ,
officiis,& imperialibus muneribus ita magnificatus eft, ut fibi & illis corunym &
anima fuerit. Quid etiam Stephanus rex Hungrorum, fi ve S ancius rex,
Hefperidum populorum, qui quamvis eum prasfentialiter non viderint, tameri'
ad famam fanditatis ejus intercurrentibus legatis & reciprocis litteris, adftrin-
xerunt illum fibi beneficiis & copiofis muneribus, commendantes fe humiliter
orationibus illius & fuffragiis. Fuit etiam in remotis partibus occidentalium alter

5 a n c 1 u s Pampulanorum epifeopus, qui ita fibi in amicitiis adhaefit, & copio¬
fis muneribus delervivir, ut ad eum etiam de tam longinquis regionibus veniret,

6 monachum fe ab eo fieri decerneret: quem in tantum dulcis memoriae Odilo
dilexit, ut etiam moriens de eo mentionem faceret, & poft mortem fuam ad eum
vifitandum, cum exuviis veftimentorum fuorum duos fratres mitteret, qui illi
finem vitae fuse nuntiarent, & antiquam amicitiam fibi mortuo conciliarent a , &
rurfum eamdem viventibus renovarent. Non praetereundi funt etiam illi Domi¬
ni facerdotes & apoftoliciviri, Silvester, Benedictus, Johannes,
& in ultimis piae memoriae C l e m.e n s , quorum gratiam ita promeruit; ut tam¬
quam ex fratribus unus exftiterit 4 Quae enim perlona undecumque locorum non
cuperet habere Odilonem tamquam alterum Salomonem amicum & patrem,
& pro fe apud Deum intercefforem ? Gaudebat Italia cum Odilonis aderat prae-
fentia, & praecipue familiaris fibi Papia, cujus prece & indultria, temporibus
Heinrici & Conradi imperatorum liberata eft ab excidio gladii, & periculo in¬
cendii. Laetabatur etiam urbs Ronu, mundi domina, tanti viri conturbernio,
frequentata faepius fandorum Apoftolorum amore & defiderio. Officiales etiam
& clerici, fi ve monachi, ita fibi adplaudebant venienti, ut tamquam de fuis
cariffimum fratrem haberent amore vehementi. Haec ideo in partes juftitiaepo-
fuimus, ut aperte monftraremus illum proprium cuique tribui fle: & idcirco o-
mnium gratiam & amorem promeruifle, & ut etiam omnibus declararetur, quia
necefle erat ut quem Deus perfuderat gratia, ab omnibus amaretur. Beneita-
que de eo omnes in commune fenferunt, quia ubique eundis & amori & honori
fuit. Jam vero de inferioribus feniores honorabat ut patres, juniores ut fratres,
anus ut matres, virgines ut forores ; omnes tamen sftimans fibi fuperiores, eun¬
dis in commune prabebat familiare confortium, & falutare conloquium. Nulli
onerofus, nulli importunus, nullius honoris cupidus, alienum non vindicabat,
immo magis quod fuum erat, hilariter alteri concedebat. Utilitatem propriam
negligebat; ut communem aequitatem cuftodiret. Benevolentiam illiberalita¬
tem , qua: etiam & ipfe parte s funt beneficentiae, five juftitise b , ita retinebat,
ut in eis noftris temporibus in fuo ordine fingulariter folus reluceret. Omnibus
enimin commune volebat benefacere: fed quibus poterat liberaliter liberalis
exfiftebat. Plus gaudebat datis quam acceptis, fciens illud felicitatis, iftud indi¬
gentis effc, & fecundum dominica Veritatis fententiam, beatius efie dare quam
accipere.

In pauperes ita m unificus erat, ut aliquando non difpenfatorem fed profufum
largitorem videres. Etenim magis deledabatur in faciendis eleemofynis, quam
alius gratulari poffit in aquirendis pecuniis. Et' quid d icam ? Catcomm baculus,
efurientium cibus, fpes miferorum, folamen lugentium fuit; & quid dicam ? Mi-
fericordiae vifceribus ultra quam dici poflit affluebat, & quantum in fe erat, nul¬
lum

* Hzc veri». & rurfum tumdtn vnnutiiut rtutvurtut, defunt in mlt t.

b Sic mff 1. At Thuan. cutn edit. BtntScmtium purus funt frt.

Digitized by

Google

S. ODILONIS ABBATIS. 601

lumabenefick» mifericordia excludebat. Etficut in epitaphio Sabiniani papae
legitur,-

Hic hominum vita blandofermone removit:

Nec culpis judex , fed medicina fuit .

Erat certe in hac virtute in tantum diffufus, ut ab imprudentibus in officio huju-
fce virtutis dijudicaretur nimius. Sed ille ad hocobje&um eleganter,, alludere fo-
„ litus erat. Ego, inquit, magis volo de mifericordia mifericorditer judicari,
„ quam de crudelitate crudeliter damnari. Ut enim ait Ambrofius: Bonus * eft
mifericors homo, qui dum aliis fubvenit fibi confulit, & in alieno remedio vulne¬
ra fua curat. Agnofcit enim fe effe hominem, qui novit ignofccre: & vias Chri-
fti fequitur, qui carne fufeepta, maluk in hunc mundum redemtor venire quam
judex. Unde&ifte vir fanftus, ut praediximus, malebat effe culparum medicina
quam judex* At hoc aliquotiens quod offerebatur, libentiffime accipiebat, ut ha¬
beret quod pauperibus diftribueret. Implebatur femperin eo quod dicitur in E-
vangelio: Omni habenti dabitur , & abundabit . Vidimus enim multotiens marfu-
pium illius ita exinanitum,'ut quod daret fratribus non haberet, cum fubito ex in-
fperato veniebat fibi fufficiens benediSio^ande fedaretur petentium vociferatio.
Et ne generaliter haec profequendo, e jus aliqua mifericordiae opera fpecialiter
ignorare videamur, quaedam hic funt inferenda, fatis memoratu digna, quae fi¬
dem praebeant etiam his quae nominatim non funt ponenda,

Quodam tempore cum ad fan&um Diony fium Parifius pergeret, & per publi¬
cum iter incederet, offendit duos pueros famis & frigoris lupplicio occubuiffe, &
fub oculis omnium,diftu miferabile / nudos & infepultos in media via jacere.Erat
enim eo tempore fames valida, quae fui magnitudine paene totas Galiiarum five
Aquitani» opprefferat provincias. Compunftus itaque vir fan&us tali horrore,
equo defilivit, fubftitit, polinclores mercede quaefivit. Lanea vefte, quam vul¬
go flaminiam vocant, a dorfo abftra&a, illorum nuditatem propriis manibus co¬
operuit j fepelivit, debitum mortuis obfequium perfolvit, ficque coeptum iter te¬
nuit . Si Martinus per totum orbem celebratur in dimidia tunica pauperi divifa;
cur non & ifte fecundum fui fpeciem celebris habeatur in tunica integra, non uni
vivo, fed duobus mortuis data? Multa proferri poffent fimilia, nifi fuccumberent
noftraeparvitatis ingenia. Sed tamen ne filentio premantur, omnia, tunc tali
temporis, & deinceps per multos annos incumbente miferia, in ufus pauperum
confregit plurima vafa ecclefiaftica, & ornamenta infignia, inter quae etiam im¬
perialem H e i n r i c i imperatoris coronam; indignum judicans talia denegare
pauperibus Chrifti, pro quibus effufus eft fanguis Chrifti. In thefauris Ecclefiae
pauperibus datis, divinis & humanis oraculis Laurentius praedicatur mirabilis.cui
licet iftum aequiparare non audeamus; tamen cun&is quos vidimus moderni tem¬
poris hominibus ( quod fine praejudicio cujufquam dixerim ) in fuo ordine in hac
virtute praeferimus . Confuluit quibus potuit, & quibus per fe non valuit, alios
ut mifererentur rogavit. Cum enim nonfufficeret tt acerb» famis praedi£fis tem¬
poribus omnium miferiis fubvenire; vidimus eum vicos & ecclefias quas potera t
circuire, ad eleemofynas; faciendas; Principes a , divites, mediocres fuadere,
dulcibus fermonibus ad mifericordiam provocare ,eiufq; inde pleniffimam pecca¬
torum remiffionem libera voce de caelis rcpromittere.Ita vir fan&us quos non fuf-
ficiebat alere fumtibus, juvabat apud illos quos poterat fermonibus mifericor-
diS fuadentibus. Certe tali confultu multa millia pauperum cognovimus famis &
mortis evafiffe periculum. Nullius miferiam praeterivit, nullius neceffitatem de-
fpexit, nullius infirmitatem exhorruit.

Denique quidam fanftae Dei genitricis Anicienfis ecclefiae clericus, fecundum
carnem nobiliffimus, leprae contagio maculatus , privatum fibi veluti tantae cor¬
ruptioni

• Huc dubia procul revocanda eft beati viri epiftoia ad Garfism regem, edita tomo 2. Spicilegii, qua
vir fandus pii Principis implorat opem, tempore famis. .

ANN.CH.

10 45>

1. Jan.

* mjf. bo¬
num .

M*ttf; I J.
Ii .

IX.

Pueros mor¬
tuos vellit
& fepelit.

Tempore
famis vafa
facr 3 com.
minuit.

Leprofum
invifit.

Digitized by ^3 ooQie

601 . : :■ ; V/ ly T A;. .. .

an.chr. ruptionineceflarium juxta Ligerim a fluvium quemdam elegerat.lpcummona-
104P fteriolo,quod dicitur Volta,contiguum,quoadveniens Dei famulus \ & hoc agno-i
1. jaa. f cens infirmo compatitur, folatiari /lji in quibiis necefle erat, fratribus imperat .
Requirit vero ipfe miferabijis fanfti 'viri privatum conloquium, & ut ad fe acce¬
dat , humiliter rogat per internuntium . Quod fan&us facere non recufavit, reV
colens dominicae humilitatis exemplum, qui etiam non rogatus venire voluit ad,
Auftor te C cnt d r i ()n i s fervum, Dum vero ad eum per venitur, illius non exhorrefcens mi-
fti«. " feriam, nobis qui videbamus valde mirantibus, in ofcula ruit,amplexatur j&diu,
cum illo familiare conloquium participatur. O virum per omnia laude dignum!,
qui magis in homine naturae diligebat praerogativam, quam alicujus morbi expa-
vefcebat accidentem miferiam.

x r Infufcipiendishofpitibus fefl-ivuserat 8 c jocundus. Nihil umquamfibideeffe, .
au* »ir. liberalis confidebat animus,fed in abudantia benedi&ionis Chrifti omnibus largi-»
ter erat profufus. Munditiam,integritatis ita inviolabilem cuftodivit,ut Spiritusr
fanfti mereretur fieri domicilium, & caftiflimae puritatis receptaculum. Humilir
tatis etiam tanta in eo fuit perfe&io, ut ne ad modicum quidem notaretur in il¬
lo fuperbise veftigium . Innocentia in illo non mediocriter reluxit. Exfuo affe&u
penfabat omnes; & ficut ille erat alienus a felle malitiae, ita etiam teftiraabat
aliosjnullius doli pefte corrumpi pofle. Honeftatis decore ita pollebat, utino- r
inni fua aftione hujus virtutis pulcritudine, tamquam cujufdam fulgoris refplen-
deret lumine. Nihil enim inhoneftum, nihil indecorum illa fan&aanima vide¬
re, vel audire volebat.Veritatem corde retinebat,& ore proferebat,.- mendacium;
vero tamquam peltiferum morbum,modis omnibus cavebat. Humana etiam lau¬
dis fa vores non requirebat,neque gloriam fuam in ore hominum ponebat. Sfqua-
do vero a confratribus vel Epifcopis more ecclefiaftico officiofis obfequiis fufqi-'
piebatur vel honorabatur, teftor Jefum advocatum anima ejus, quia talia parvi
pendebat , &veluti quoddam nullius momenti pracium computabat. Tathe^
quia hoc fine fcandalo plurimorum declinare non poterat, exterius quidem frar
ternum obfequium fufcipiebat, fed interius a propofito humilis rigoris non difce-
debat.Conventus fratrum fortiter tenuit donec ad ipfa mortis extrema perveni t ,
O quam jocundus inter alios procedebat,quam feftivus in illo fan&o choro medius
Rabat,a dextris & a finiftris profpiciens coronS novella plantationis,memor illius
verficuli Davidici carminis Filii tui ficut novellae olivarum , in circuitu menfa
' Et quanto magis augebatur numerus fratrum, tanto magis quibufdam fignis

& certis indiciis declarabat fui animi gaudium. Et quia multotiens videbat qui-
bufdam id oneriefle, folitus erat dicere: Nolite fratres in augmentatione gregis
„ contriftari. Cujus enim nutu & vocatione congregantur, ejus providentia 8 c
„ miferatione gubernabuntur.Multorum enim monachorum pater exftitit,quos
„ de diverfis conditionibus ,diverfis atatibus & temporibus Domino acquifivit.
Alios namque in pueritia, alios in juventute, alios in feneftute accepit: &
quamvis diverfis ad eum venerint temporibus,tamen fub una moderatione difcre
tionilque virtute, materna caritate, paterna follicitudine fovit, nutrivit, &
ex multis partibus difparibufque moribus in unum corpus collegit. Quocumque
exibat,quocumque procedebat, tanta fequebatur eum frequentia fratrum ut jam!
non ducem & principem, fed re vera putares eum elfe Archangelum monacho-'
rum. Hoc enim nomine cenfebat eum appellandum in fu is fermonibus & epifto-
lis Fulbertus illefibipraecordialisamicus, Carnotenfisepifcopus, in fan- f
ftitate laudabilis, in fapientia mirabilis, in cujus morte ftudium philofophias in
Erancia periit, & gloria facerdotum pane cecidit. , ■ ■

XII Jam de fortitudine animi ejus, vel corporis pauca di&uri, etiam virtutis illiu s .

defini.,

■m Sic habent codd. m<T. Crifpeienfis & S. GeVrnani. At in Thuaneo legirur juxt* Al ierim , quo no¬
mine defignaretur Elaver, vulgo CAli/r, cui infidet Volta, locus obmonafteriumabipfoS. Odilone ibi con¬
ditum- celebria; & quidem idem codex habet infra euipu^trit , quod <&>e. pro mmufleriolt quod. Favet Bi¬
bliotheca Cluniacenns, ubi in hac iplii Vita legitur, juifta Alexim . menufttrt*. Bollxndus exvete-

ri cod. mf. S. Maximini habet quidem mmafierio, fed tamen Ligtrim fluvium appellat. Unde ledioncm,
quae exhibet Ligerim praetulimus. Nam praeter Voltam illam ^elebretn, quam modo laudabamus , ad Fla¬
verim fluvium , haud procul ab urbe Anicienfi diditam , invenimus in tabulis geographicis paullo infra '
eamdera urbem locum l» Vdtt nominatum , fapra Ligerim fitum , quem hic indicari fufpicamur . Certe
ibi tunc fortaffe erat exiguum aliquod monaftenutn , quod auftor nofter meuufieriohtm appellavit.

Digitized by

Google

S. O D I L O N I S ABBATIS. 6o 3

tionem, juxta veterum asftimationem adhibere debemus. Fortitudo eft animum ann.ch.
fupra periculi metum agere nihilque nifi turpia timere;tolerare fortiter advcrfa, 1 °4P
vel profpera. Hac itaque fretus virtute, quam fortis fuerit in repellendis inimi- *• J anuv -
eorum infidiis, quam patiens in tolerandis, di£lu videtur difficile. Cerneres in
illo hoc privilegium patientis: quia his qui lseferant, tamquam alter David, ma¬
jorem rependebat beneficii gratiam, & his qui oderant potiorem confervabat be-
nivolentiam.Non valebant hunc adverfa dejicere,nec profpera elevare.O quan¬
tas infeftatiohes, & quam graviffimas infeftationes a domeflicis & extraneis ipfa
fanfia anima fuftinuit ; & praeter has, quam duras corporis p$nas in jejuniis, in vin . au(k
vigiliis, in orationibus ipfe fibi adfeivit, & quod jam libere dicendum eft poft na- ritas.
vigantis felicitatem, quibufdam vinculis & nexibus ferreis,folo Deo tefte, mem¬
bra fua ita damnaverat, ut vix humana caro hoc tolerare potuerit. Cilicium ei
iemper afperrimum interius adhaerebat, defuper vero mediocri & communi ve¬
lle indutus apparebat. Multiplices etiam & diverfos labores fuftinuit pro pace
ecclefiarum, pro ftatufuorum locorum, pro utilitate proximorum; & propriis
periculis quaefivit tranquillitatem univerforura. Scis & tu mifericors & miferator
hominum Jefu-Chrifte, ad comprobandam ejus patientiam quam graviffimos do¬
lores & acerbos cruciatus dederis fibi in occulto:& tamen in his inviftu tenuit ani¬
mum,tamquam bona terra fru&um reddens in patientia, dicens fe majora mereri
quam patiebatur fupplicia. Animarum Redemtor Domine,quiad hoc percutis ut
lanes,ad hoc mortificas ut vivifices,fecundum multitudinem illius praeteritoru do¬
lorum fuccedant fibi confolationes tuarum fanitatu & laetitia cadeftium gaudioru.

Temperantia, quae ultima in catalogo propofitarum virtutum eft , in fui defi¬
nitione modum & ordinem fervat eorum quae dicenda funt, vel agenda. In quo xiii>
virtutisofficiotantum valuit, ut in omnibus aflionibus & imperiis modum tene¬
ret , ordinem fervaret, & diferetus mirabiliter exfifteret. Jejunia in aurigae mo¬
dum, fecundum beatum Hieronymum, pro laffitudine & viribus corporis mo- q U 3 „,
derabatur: & fic appofita quaque libabat, ut & fuperftitionem fugeret, &conti- derutu tue,
nentiam refervaret. Cultus ipfe nec mundiciis, necfordibus notabilis erat Gra- nt '
vitatem morum hilaritate frontis temperabat. In corrigendisrvitiis pro modo &
tempore fe verus, in remittendis gratiofus,& in utroque aequa lance libratus.Hae
vero quas propofuimus in eo relucebant virtutes, & iri has concurrebant ceteras >
omnes. Tota enim cerneres in ilio exempla virtutum. Ita in fingulis eminebat,
quafi ceteras non haberet / ita omnes retinebat, ut nulla deeffet: ita etiam affabi¬
lem fe & benivolum fubje£lis exhibebat, ut magis vellet diligi quam timeri, ma¬
gis prodeffe quam praeeffe. Quis umquam de hoc viro quod difpliceret audivit ?
quis audivit ut crederet ?quis credidit ut non magis fe ipfum malignitatis & infa¬
miae denotaret ? Ipfe enim fibi aufloritatem dabat, qui in omnibus filis aftibus
vel a&ionibus euformis & compofirus coram Deo & hominibus apparebat. Et
praeter hfc int eriora,fuerut in eo extrinlecus gloriofa ftudia in sedificiis fanftorum
locorum conftruendis , renovandis, & ornamentis undecumque acquirendis. De-
monftrat hoc Cluniacas fuus principalis locus, in cunflis aedificiis interius & exte- '

rius, praeter parietes ecclefite, ab ipfo ftudiofe renovatus; & ornamentis mul¬
tipliciter adornatus: ubi etiam in noviffimis fuis clauftrum conftruxit, columnis
marmoreis ex ultimis partibus illius Provinciae,ac per rapidiffimos Durentiae Ro-
danique curfus, non fine magno labore adve£lis mirabiliter decoratum .* de quo
folitus erat gloriari, ut jocundi erat habitus, inveniffe le ligneum, & relinque¬
re marmoreum, ad exemplum Oflaviani Caefaris,. quem delcribunt Hiftori®,

Romam inveniffe latericiam a , & reliquiffe marmoream. Inccepitetiam cibo¬
rium fuper altare fanfli Petri, cujus columnas veftivit ex argenta cura nigel¬
lo b, pulcro opere decoratas. Jam vero de omnibus monafteriis fuis/ quid
Pateniiacus c obDei-Genitricis amorem, fibi dele£tabilis locus/Romanum

i' mona- Mnnafteria

- — . . ■ ■—■ — - - - — - - -—----- ab eo re ftau

* Sic codex CrefpetenGs, alius cum Bollando ligatam. Noftra leftio videtur melior, quod «uftor rata,
videatur alludere ad augufti Cfkris di&um de urbe Roma, h Sic mfl. pro quo Bollandua legit jagello.

c Mouafteria aliunde nota fu (lorea non exigunt hic notationes. Paterniacum & Romanum in dioecefi
Laufinneafi (ita Odilo ab Adhelaide habuit. Carus-locus in pago Matifconenfi (itus, datus eft S. Odoni
a Roberto epiicopo Valentia; & Edvvardo ejus germano. Amberta, ad .pagum JLugduneniem pertinet, ad
Arvenos vero Rivis, vulgo ituc, & Celfmix». SaucilUnget . Silviniacuni, Somigini , apud Borboaios, Fir¬
mitas, U Ttrte, prioratjis Silyiniaco fubje&us, de ceteris alias di&um eft.

Digitized by u ,3 ne

<504 VITA

ann.Ch. monafterium afundo conftru&um,locus fan&i Vi&oris Genevenfis, praeter fuam
104P antiquam & nobilem ecclefiam ex toto etiam fuo tempore conftru&us; Carus-lo-
t, ]m, cus> Amberta valde celebris ecclefia, Rivis ex toto, Celfinanias, Silvjniacus,
translata Firmitas,monafterium fan&i Saturnini, apud Papiam fan&i JVIaioli no-
biliflimus locus ;& praeter haec di verlarum ecclefiarum multiplex numerus.* haec
omnia illius induftria fuo tempore in aedificiis, in pofleflionibus 8c ornamentis ara-
r ea ft pliffime dilatata creverunt, Conftruxit etiam in ultimis vitae fuae in praediolo ge-

0*. nitorum fuorum quoddam monafterium, Volta* a revolutione aqua circum-cur-
* te yuot ,. rent j s nuncupatum, ftudiofo opere decoratum, quod de redditibus fuorum anti¬
quorum & parentum, prout potuit, ad ferviendum Deo hereditavit, & compe¬
tentibus libris, vel ornamentis decenter adornavit. Si inimici fubfanaverint, vel
amiqi reprehenderint me haec fuperflue pofuiffe; noverint profe&o, noverint haec
omnia ad virtutes animi ejus fpe&are, & pro talibus patrocinia Sanflorum felici¬
ter promeruilTe, atque coronam beatae retributionis jam a Domino percepiffe.
Quid jam agimus anima ? Cur tam prolixas circumlocutionis moras inne&imus ?
Sic differre volumus mortem & vitam facere longiorem, quali timeamus venire
^ ad ultimum • Manet adhuc illa fententia primo homini data: Terra es,&in ter-
ramibis. Quotquot poft hanc venerunt, omnes praeterierunt, & mortis legem
perfolverunt. Mortui funt Patriarchas, Prophetae, & Apoftoli, Reges, Impera¬
tores , Principes, majores minores: quotquot habuerunt initium nafcendi, ha¬
bent conditionem moriendi/excepti funt Elias 8 c Enoch,& ipfi in fuo ordine,tem¬
poribus Anti-chrifti morituruMoritur Filius Dei,aliter nos^liter ille: ille potefta-
te, nos conditione; ille voluntate, nos neceffitate, quamvis & ipfe neceffitate,
quia pro noftra liberatione. Nifi enim ille moreretur, nos non refurgeremus/
moritur ille, ut nos poft mortem vitam fperaremus aeternam.

In extremis itaque vitae fuae felicis memori? Odilo per quinquennium novis ite-
xiv t rum & graviffimis cruciatibus coepit vehementer affligi.Qui cum jam mortem vi-
c { nam fentiret, fan&orum Apoftolorum limina adiit, eo voto, ea fpe, ut ibi fub
ferglt ' tantorum Apoftolorum proteftione debitum mortis exfolveret,ficut femper in vo¬

tis habuerat. Sed quia non eft in hominis poteftate vita ejus, aliter fe res habuit,
quam fperavit. Manfit itaque ibi per quatuor menfes, graviffima corporis deten¬
tas infirmitate. Aderat fi tu dulcis memori* Clementis pap*, de quo fupra
memoravimus, defiderabilis coniocutio, &apoftolic* reverenti* benedi&io:
frequens etiam monachorum & clericorum grata vifitatio, inter quos ftepius re vi-
1 'ebat domnus Laurentius archiepifcopus de Malfia a , vir per om nia fan&if-
ftmus, in feripoaris utriuCque lingu*, gr*c* videlicet & latin*, facundiffimus,
iftiufque noftri Patris famUiariffimus .* quorum uterque animus conglutinabatur
individui amore Spiritus. Poftqaam vero contra fpem convaluic,fultus fandorum
Apoftolorum fuffragiis, & munitus benedidionibus apoftolicis ad propria rediit ;
Cluniacum venit ,& ibi per totum fere annum femetipfum, in quantum infirmi¬
tas conceffit, jejuniis, orationibus 8c vigiliis vehementer afflixit; Fratres ibi ma¬
nentes & fupervenientes piis exhortationibus inftruxit,& velocem fui corporis de¬
politionem imminere pr*dixit.Decreverat poft h*c ut monafteria fua 8 c cellas cir-
cuiret, fratres vifitaret, paternis admonitionibus inftruendo ad meliora provoca¬
ret, 8 c fic demum quocumque fecederet, ibi fuam follicitus vocationem exfpeda-
ret. Hoc opere incoepto, Silviniacum venitur, quo pr*deceffor fuus fandus Ma-
Siiviniaci iolus moritur, & fepultus requiefeit. Ibi itaque non paucis diebus commoratus,
*««««• cuminftaret jam Ad ventus dorainic* Nativitatis, & ipfe tamquam vox pracur-
rens, de die in diem populo tant*feftivitatisgaudiainfuafermone publice de¬
nuntiaret, fubito illi fui diuturni cruciatus, 8c antiqniflimi dolores fimul ad vi¬
talia congregantur, & de ejus vita, heu, pro dolor, defperatur J Uteftec-
ciefiaftic* confuetudinis, fratres cum pfalmis ante eum veniunt, fecundum apo-
ftolicam fententiam oratio jfidei fuper eum celebratur, myfterium vivifici cor¬
poris & fanguinisfumitur, pax fratribus prabetur, & ad ultimum illa fa lutifera
crux noftr* redemtionis, & immago crucifixi Domini noftri ad orandum prafen-

tatur.

m Legendum dt Amalphis, Qc quidem Petrus Damiani habet AmaldtmnHs . I, eft Laurentius Amat-
phitanus archiepifcopus, qui ex monacho Benediftino hujus ecclefia* antiftes factus , eam egregie admini-
ftravit ufque ad annum 104$. quo, ut ex cap. 17. infra difeimus, obiit.

Digitized by

Google

S. ODILON 1 S ABBATIS. do 5

tatur. O domine Jefu / in illa hora quae fufpiria, qui gemitus fuerunt /quae recor- ann. ch.
datio & cohfeffiodeli&orum, quae glorificatio fcuar majeftatis, quae invocatio tui 1049
nominis, & qu« memoria tuae paffionis, & noftrse redemtionis /Ita enim fufpenfis *: J 1 *
oculis,& lacrymarum imbribus plenis contemplabatur,& compatiebatur tui vult
tus imaginem, quali iterum te videret crucifigi & mori. Aditabat tibi totus fu-
fpenfus cum Maria matre , pertranfiebatque animam illius acerrimi com-
punftionis gladius. Nefcio corporeis an incorporeis oculis refpiciebat e latere ini¬
micum infidiatorem humani generis,qui nec ab ipfo Domino conatus fu® fraudis
abftinuit,contra fe itare. Videres illum,& libero clamore audires quibufdam ter- Ejus in dis-
ribilibus contradi&ionibus eum increpare,& ut a fe longe recederet,imperialibus ^‘ n lli '
„ verbis jubere. Et ut verbis ipfius loquar: Tibi, inquit, humani generis inimi-
„ ce, interdico per virtutem Domini mei Jeiu-Chrifti, & per vexillum fanftas
„ crucis,averte a me machinas tuas,occultas & apertas infidias,quia crux Domi-
„ ni mei vita mihi,mors tibuCrux Domini mei mecum eft, quem femper adoro,

„ femper benedico,& nunc in manibus ejus fpiritu meum commendo.His ita ex*

„ pletis,appropinquabat jam follemnitas dorainicp Nati vitat is, in quibus diebus
follemne fibi in vita fua fuerat, u t magis gratiofus & officiofus appareret. V igilia Nati vita¬
vero adveniente, in capitulo cum fratribus procedit nuntium caeleftis oraculi &
ventura feftivitatis auoitrgenuafleftit,adorat,orationem terminat. Poft hac tam mce wra ' ’
ieftive & luculenter, ut numquam melius ante in vita fua fecerat ,fermonem per¬
orat,de fua morte dolentes fratres confolando relevat, de Dei mifericordia fpera-
re poft mortem fuam denuntiat, deinde cum illis gaudiis tantafeftivitatis interef-
■fe follicitus procurat. Sed quia jam pane exanimis in majori ecclefia fanfti Petri,
quo conventus fratrum conveniebat, intereffe non poterat in ecclefia Dei Geni¬
tricis & VirginisMaria,aliquibus fratribus fecum detentis, quafi quidam feftivus
pracentor, pfalmos & antiphonas imponebat, benedi&iones dabat, & quaque
officia tanta feftivitati congruentia, oblitus corporea infirmitatis, latusper-
folvebat. Jocundus enim & feftivus, feftive, non jam per fpeculum & in anig-
mate, fed facie ad faciem, Dominum venientem fufcipere volebat, & ad hoc
toto de fiderio fufpirabat. Erat certe follicitus valde, ne minus imparatum fe in¬
veniret jam imminens divina vocationis exitus. Viribus itaque corporis ex toto
pane deficientibus, per totam follemnitatem bajulorum manibus per lingulas ho¬
ras dierum ac noflium, & celebrationes Miflarum ad ecclefiam defertur,vi vificis
femper myfteriis recreatur, & diem fua vocationis circa feftivitatem dominica
CircumcifioniS imminere pro certo teftatur : memorans illius perfeSiffimi viri
domini V villblmi abbatisDivionenfis in eadem fan&aCircumcifione obitum,
qui propterea eadem die coronam accepit divina renumerationis, quia femper
pie compatiebatur tenera vulnera Dominici cruoris, videlicet fecundum Hiero¬
nymum, injuriamCircumcifionis. Simili modo & ifte in humanitate Salvato¬
ris, eamdem habebat qualitatem aife&ionis .igitur utrique uno eodemque afficie¬
bantur pietatis genere, fimiii quoque de hoc mundo vocantur follemnitatis tem¬
pore , non difpari etiam in calis refulgent claritate. Fuerunt enim inter fe, dum
viverent, amici indifTolubiles, in fan&a profeffione aquales, & in omni morum
boneftate non difpares. Sufpenfus itaque tali cxfpe&atioue, totum illud tempus
pane fine cibo & potu tranfigebat. Et mirum in modum rem privatam & commu¬
nem, ac fi nihil pateretur, difponebat, & de corporis fui compofitione vel fe-
pultura latus & alacer, quomodo fieret, commendabat. ,

Advenerat fan6ti Silveftri pontificis feftivitas, & vigilia exfpefilata Circum- Inextremi ,
cilionis, cum fubito ante lucemmagis ac magis urgeri coepit ad extrema mortis. as i t .
Myfterium corporis & fanguinisDomini cum feftinatione requirit,fideliter agno-
fcit, devotus fumit: iterum crux adoratur, iterum diabolus repellitur, & nffc ad fe
funeftus propinquare audeat, imperialibusverbis iteratis prohibetur; Succeden¬
te vero die, contra malignorum fpirituum iliufione s, cogitationumque peffima-
rum incurfiones, profcuto fidei Symbolam coram omnibus legitur: Auguftinus
exponens introducitur, intente auditur, in fermone etiam cum adftantibus repli¬
catur . In longum diem le&io prolongatur, atque in ultimo certamine pofi tus ani¬
mus,in virtute fidei folidatur, morfque inter hsec paullatim clauftra camis irrum-
, pens

Digitized by 3Qie

ANN.CH.

ia Z9

J. J*n.

Pacifico

obit.

Ejus «*fe-.
quis.

XV..

Auftor pro.
ejus roquie
orat.

* mf. i.,
vellet.

XVI.

S. Odilo
apparet mo.
nacho cui¬
dam.

606 VITA

pens ingreditur, Fratres ante eum venientes dcnuo falutantur> paternis exhorta¬
tionibus &benedi£tionibusinftruuntur, muniuntur, & ut de vocatione fuafolli-
cieifint, admonentur. Confultus de fucceffore: Hoc, inquit, in Dei difpafitione &
ekfiwne Fratrum committo. Poft hatc ad vefperum dies trahitur, vefpe runa e®-
cia a fratribus perfol vuntur, k ipfe bajulorum manibus ante fandum altare Dei
genitricis Mari* cum le&o defertur. Rem miram J pfalroos imponit,cum pfellen-
tibus.moriens pfallit: & ficut ad tale fpe&aculum doloris, cum a fratribus in iri-
ftitia mortis ejus politis aliqua pfallendo negliguntur, ab illo emendantur; & f
quod ab illis oblivifcitur, ab illo recordatur. His expletis, uc fratres exirent in¬
nuit, & ipfe aliquamdiu in oratione manfit, Poftmodum quando voluit, ad: do¬
mum reportatur. Quidnam ageret Conventus fratrum follicitus requirit. Erat e-
nimfabbatum. Nox jam interveniebat, k ipfe de mandato abluendorum pedum,
ne hom prolongaretur a fratribus, follicitus erat. Curo inter ifta fpiritus e jus in
mortem refo!vitur,fubito p*ne exanimis redditur, inter manus tenetur: cilicium,
a fratribus feftinanter in terra fternitur, cineres fparguntur> &fan£lum corpus
fuperponitur. Tandem refumto fpiritu,ubi effet, quemdam fratrum fuse fe ne elu¬
tis bajulum, nomine B er nardum, requirit. Quodicen te, Domine in cinere,
& cilicio, Deo gratias, refpondit. 'Deinde fi infantes & conventus fratrum adef-
fent, follicitusinterrogat, Cui cum refpcmfum effet,omnes praeftoadeffe: tan¬
dem refpiciens crucem adftamem,vifus oculorum in illam dirigit, k motu labio¬
rum quadam ultimas orationis verba fub. filentio profert. Et ita fine ulla concuf-
fione corporis, k fine aliqua habitudine incompofitae affectionis, claufis oculis in
paoe quievit .Corpus ejus a Fratribus,quibus ipfe jufferat,8c quemadmodum or¬
dinaverat, lavatur, aromatizatur, ccunponitur, ingeftatorio fibi confueto colr
looatur; ante fandum,altare ade cckfiam defertur,& per triduum propter fratres
undecumque adfepulturam concurrentes refervatur. Jam vero ad exfequias fu¬
neris e jus, non dico folum villa, fed p*ne tota provincia venit. Videres hi oc alios
dolore., hinc alios gaudere, & tamen omnes flere. Flebant alii pras gaudio tanto
donati patronoiflebant alii prae dolore tanti Patris deftituti folatio, jam vero pofl;
triduum,expletis demore exfequiisycum magno, pfallentium choro, difcipulorum
fuotura manibus ad fepulcrum in eamdem ecclefiamdefertur,& decenter in locu¬
lo novo de petra ea«ifo,utdecebat,fepelituriDeCefiit vero, vir.fao&us no&eCir-
curacifionis. Domini noftri Jefu-Chrifti, in prima vigilia no61is, qu* etiam Domi¬
nica habebatur, ptatis fup annoQfitogefimo-feptimQjordinationis vero quinquage-
fuuo-fexto,anno etiam Dominica Incarnationis millefimo quadragefimo-nono.

Nunc jam, Domine Jefu, illius animam tibi commendamus, quemdefun-
Sum tenere non poffuraus. Gaudemus quia tale munusex te habuimus: dolemus
quod tam cito amifimus* Abfantiam ejus ferre non poffumus: fed inhocconfo-
laraur, quia effetecum euro fpemnus. Cur enim, Domine, non tecurn fit ibi ^
quihic numquam voluit a te feparari ? Quis umquam illo magis te dilexit ? Quis
illo magis te fecundum fuma velle re poffe glorifica vit ? Pro te cum dolentibus do¬
lens. exftitit, foro te multos labores fuftinui»; pro te pauperibus multa nvro-
ftravic. Et quid dicam, Domine? Eicet fangumem pro te non fuderit, ta¬
men martyrii fr»8u non carebit: quia hoc fi neceffe effet totis viribus ferret * ;
& quia hoc effe non potuit , ipfifoidiumrni cruciatus ,& labores paflionibus San-
6lorum tuorum reddentur «quales. Si quid, Domine, virtutis k grati* in eo
refulfit, totum de tuo k fuo fuit, de tuo per gratiam, de fuo per' voluntariam
obedientiam • Tua gratia prsgeffit, illius operis effe&us.fucceffin * jam anima¬
rum fan£larumfufqep«or, Fili Dei Jefu-Chtifle, laborum illius fis perpetuus re¬
munerator, k fis noftfi in ilio.k per illum clementiffimus confriator, qui vivis
& regnas in f»c.ul.af*euk>rum j /amen.

Eadom vem no&e , qua vir fanftus diiceffit, quidam frater, Gregor frus,
nomine, .Ninivita -? natione , fimplicis natura , & innocemiffimae vitat ,
illo, ficut diximus, in ecclefiam deportato, laJfitudine k infirmitate gra¬
vatus» ad proprium ftratum in eamdem domum, in qua fan&usobierat,
rediit » k fe quieti dedit, qui necdum in fomnum plene refrhitus, eum*

.* dem

4 MlK x. Nineviia . An a Ninivia Flandriz opido, medio inter Bruzellas ffc Aldenardam in comi¬
tatu Aloftenfi ? Petras Damiani apud Bollandum habet Juvtiut».

Digitized by

Google

S. ODILONIS .ABBATIS, 507

dem Patrem fibi adftare vidit. A t ille pr*fumtibili voce: Quid agis, inquit, do- an. chr
mine ? Ipfe vero: Bene, frater, & optime,. refpondit; nam Dominus meus Je- 1049
fus-Chriftus per femetipfum dignatus eft venire ad fer vum fuumded in hora me* ’• J‘ nuir ‘
difcefiionis ibi in angulo ,oftendebat autem quafi digito lpcum, vidi crucem & val¬
de terribilem figuram, quae me fui horrore & ingenti deformitate terrere voluit:
fed Domino mihi praefente , nocere non potuit . Haec dicens receflit . Frater vero Auftor te-
inde furgens, quae audierat & viderat fratribus, qui ibi tunc aderant, & nobis poft- *“*
modum in veritate narravit.

Succedente vero Quadragefima domnus Laurentius archiepifcopus, de x v 1 r,
quo fupra diximus, Romae moritur. Aderat devotus in exfequiis.ejus quidam ai«™ vi.
clericus, A l b e ro nomine, natione Teutonicus, genere nobiliffimus, patri 40 '
Odiloni dum viveret familiarilfimus; qui cum domno Papa Ljsqne, fibi pro¬
ximo parente, Romamadveneratea tempeftate, Is itaque, memorato Archie-
pifeopo defundo & ad.ecclefiam deportato, laflitudine cogente, fefopori dedit
in quodam ejufdem ecclefi* angulo: cum fubito adhuc p*ne vigilanti Qdilo vir
be atus apparuit. Cui cum ille tremens & pavidus amicabili voce diceret: Do¬
mine quando huc, & cur advenifti? Ad exfequias ,inquit, fratris noftri dom¬
ni Laurentii archiepifcopi veni: quibus expletis, hinc recedens quin viderem te
praeterire nolui. Hisdiclis, vifiodifparuit. Ipfe vero poftmodura haec nobis &
pluribus aliis in veritate narravit,

Epitaphium jam terminetur, ne mentibus audientium longae orationis fafti-
dium generetur. Verum tam en in calce fermonis compendiole dicatur, Odilonem
ex multo tempore terminum vitae fibi optaiTe, fed fecundum Apoflolum, fubdito-
rum cogente neceffitate, per Dei gratiam tam diu in carne manfifle, Erat certe
praefens vita fibi taedium ,&mori lucrum. Ufque ad effufionem lacrymarum mul-
totiens dolebat coaetaneos & juniores fuos praecefliffe, & fe dolorum videre mife-
riam fuperftitem remanfifle. Videbatur fibi inter alios effe peregrinus, quia pau¬
corum illi diferetus & moderatus confentiebat affectionis habitus. Compungeba¬
tur faepius, quia de mundo paene receflerat totius honeflatis decus, & ingenitae bo¬
nitatis virtus. Heu me 1 quia incolatus meus prolongatus eft, cum D&vid fre¬
quenter canebat, & fecundum Apoftolum difloivi & cum Chrifto efle multo me-
lius eligebat. Quia ergo jam receflit ut voluit, Indius funeris ejus cum fermone
claudatur, & requies ejus in Jerufalem omnibus diebus iterum atque iterum im-
precetur, & per omnia faecula faeculorum repetatur, Arnen.

Odilo cum Chrifto tu vivas femper in alto:

Odilo perpetuam capias tu fan&e coronam *

Odilo virgineus temet praecedat & Agnus .* . .

Currere poft valeas, laetus veftigia tangas,

Illius unguenti pleno perfufus odore,

Quo recreat mentes * diffufo nomine fandas, i.am-

Quo caput ipfa Dei perfudit odore Maria, n»'. ’

Ex fe peccatrix, divino munere felix.

INCIPIT PROLOGUS
in libro fecundo.

I N fuperiore libro, vel potius denominato epitaphio, de moribus patris Odilo-
nis,& animi virtutibus, etfi non ad pknum, tamen fecundum quod potuimus
diximus. Signorum vero inquifitoribus, & meritum cujufque in miraculi novita¬
te a met ientibus id dicendum eft, quia divinae diledtionis praerogati va pon itur,
non in oftenfione fignorum, fedin perfedfione virtutum« Neque enim miracula
vel figna nos Deo commendant, fed virtutes operum perfejftos e fle demonftrant.

Cum & Judas fimulcum Apoftolis figni fecerit, & reprobi in die judiciiforis a re¬
gno exclufi, dicant .* Homine , nonne, in tf omine tuo prophetavimus , in ruo no- 7 '

mine

0 Cod. S. Cenn. Mirstttlit ntvitst*m%

Digitized by

Google

6 o8 VITA

ann. ch. mine multa figna fecimus ? Et ipfe Dominus in E vangelio fan&is Apoftolis a pra-
1 dicatione redeuntibus dicat: Nolite in hoc gaudere , quia dcemonia fubjeftafunt vo-

1 • his: fed in hoc gaudete , quia nomina veflra fcripta funt in calis. Cum ergo haec ita

lue io m ^ nt > vanum P ro magno ducere, quod conltat reprobos aliquando cum eleflis
’ habere.Tamen ne nofter Odilo ab hac etiam gratia excludatur,dicenda funt pau¬
ca de multis, qua Dominus nofter ad laudem & gloriam fuarn, & ad illius meritu
hominibus commendandum, ante mortem, & poft mortem dignatus iit demon-
ftrare.

INCIPIT LIBER SE C U N D U S.

I N exordio vero virtutum ejus, dicendum eft quid illi contigerit cum adhuc
puer effet: quod ne cui videatur incredibile, ab ipiis agnovi, quibus ipfe foli-
tuserat narrare. Dum ad huc puerulus in domo patris nutriretur , antequam
etiam fcholis daretur, contigit ut membrorum omnium pane virtute privaretur,
infirmjs' ,er incedendique vel per fe movendi ei poffibilitas negaretur. Accidit vero quadam
mire^M, die familiam patris ejus de loco ad locum mutari, & infantem [fub cuftodia nutri-
,ur ' cis fervulorum minifterio bajulari. Cumque in medio itinere ad quamdam
ecclefiam in honore Dei Genitricis Mariae confecratam divertiflent, depofuerunt
puerulum cum farcinulis ante oftium ejufdem ecclefia. Erant autem domus adja¬
centes eidem bafilica,in quibus necefle erat illis quaedam vi&ualia quaerere.Dum
vero diutius in his implicarentur, videns fe puer folum reli&um i infpiratione di¬
vina attra&us, coepit tentare fi quo modo ad oftium poffet accedere, & ecclefiam
Dei Genitricis intrare. Itaque virtute qua poterat, manibus & 'pedibus reptan¬
do, oftium attigit, ecclefiam intravit,{ad altare ufque pervenit, pallam altaris
inanibus arripuit; deinde fummo conamine brachiis in altum {protenfisfurgere
¥ conabatur, fed nodis diu male ligatis retinebatur. Vicit tandem * divina virtus,

me»?* t<V redintegrans pueri languidas artus,atque mirabili modo Dei Genitricis interven¬
tu furgit, & ftat fuper pedes fanus, & in circuitu altaris hac illacque difcurrit.
Clientes vero poftmodum ad farcinas redeuntes, & puerum non invenientes, mi¬
rati valde coeperunt illum ubique locorum requirere: & non invento, nimis in¬
ter fe conturbati, tandem cafu ecclefiam introeunt, vagantem & difcurrentem
per ecclefiam confpiciunt, divinae virtutis potentiam recognofcunt, puerum lae¬
tabundi in ulnis accipiunt, quo tendebant perveniunt, atque parentibus incolu¬
mem & fanum cum magna laetitia reddunt. Oftendebat jam Dominus in puero,
quam gratus & acceptus fibi deberet effe in futuro, quem necdum paene loquen-
tem, vel aliqua difcernentem, mifericorditer liberavit a tantae contraSionis viri¬
culo . Erat autem praefagium Dei Genitricis ecclefia, quam ipfe dum ad liberam
fcientiain & aetatem pervenit, omnibus votis dilexit, coluit, atque pro viribus in
omni vita fua glorifica vit. Refertur etiam quod jam adultus aetate, in ecclefiam
n, virgini fimili modo in honore Dei Genitricis confecratS intraverit, & nullo alio nifi Deo
feyom ‘ tefte,femetipfum collo mancipatum eidem altari tradiderit dicens: O piilfima
Virgo & Mater Salvatoris omnium faeculorum, ab hodierna die & deinceps me in
tuo fervitio habeto, atque in omnibus meis caufis, mifericordiflitna ad vocatrix,
mihi femper adefto. Poft Deum enim a modo nihil tibi praepono, & ultroneus in
aternum meipfum, tamquam proprium fervum, tuo mancipatui trado. Haec de
pueritia ejus di&afufficiant, mine Veniendum eft ad illa quae jam inperfe&iori
atate pofitus ,& regimine abbatiae decoratus, Domino cooperante fecerit. Ve-
Au ru m P^ ur ^ ma <l uaB * n prima fronte di&urus fum ipfe non vidi, fed duobus mona-
£<!«•• ^ chis ejus ,Petro videlicet monafterii fan£ti Maiali, quod apud Papiam eft, pra-

pofito, virofcilicet religiofo ,&Syro« cujufdam monafterii abbate, per adno-
tationem fratris B © s o n i s , mira fimplicitatis & innocentia monachi, ficutro-

t a veram dura hoc opus inciperem, referentibus agnovi. Fuerunt enim pra-
ifili fratres probabiles viri , patris Odilonis admodum familiariffimi, fecre-
torum etiam illius in pluribus confcii, & itineris vel lsboris permulta tempo¬
ra focii. Quapropter ea qua ab illis referuntur, tanto credibilia funt, quan¬
to illos certiffime conftat narrare illa, qua oculis viderunt, auribus audierunt,
manibus etiam tra&a verunt, atque ut certo tempore nobis & multis nota fierent,

___ ' pru -

* Aliqui codd. habent Sj/rmt. Hic porro eft Syrus abbas, qui vitam S. Maioli in litteras retulit.

Digitized by L.ooQie

S. O D I L O N I S ABBATIS. 609

prudenti a memoriae commendaverunt. Ideo vero hanc noftram relationem pro- ann.ch,
babilium virorum teftimoniis cingimus, ne ab aemulis gratia cujufquam falfaadu- 104P
lationis h®c finxiffe judicemur. Sicut enim Gallus in Sulpicii Severi & Pofthumia- *' ^
ni dialogo refert de Martino, non indiget, ut mendaciis afferatur Odilo, quem
Chriftusjam, ut pia fide credimus, glorificavit in caelo, atque diverfis virtu¬
tum fignis, celebriter commendat in mundo. Abfitenimmenifi vifa& exper¬
ta , & a fid.elibus perfonis live idoneis te ftibusr elata, de tanto viro aliquid men¬
daciter fingere vel narrare.

Exiens quodam tempore beatiffimus pater Odilo a Cluniaco celeberrimo loco, Ii-

devenit ad quemdam fui juris locum, non longe ab eodem monafterio fitum, no¬
mine Beforniacum *. More fibi confueto ecclefiam petiit, utChrifto Domino^
perfolveret vota orationum; inde fe domum recepit, quae ipfi ecclefi® contigua
videtur. Accenfo autem igne, quia frigus erat, cf pit fedendo gelidos artus calefa¬
cere .Poftmodum vero oculorum orbes hac illacque volvens, canfpicit eminus
puerum, cujus faciei effigiem pulcra manusfuperni Opificis decoram effecerat. _
Interrogat quis effet. Aiunt circumflantes .• Servitutis vinculo in veftro, do¬
mine, fervitio adnexus tenetur. Et fan&usv Quomodo, inquit? Filius eft,
inquiunt, villici veftri, qui licet videatur decorus adfpe&u, caret tamen oculo¬
rum vifu. Tacuit Deifer heros, & animum ad fpem reformans, Altitonantis cie- _
menuam tacita prece invocat. Et advocans parvulum, damnatis caecitate ocu- f um obci-
lis fignum imprimens dominicae crucis,quae natura minus dederat, virtutum Deo net •
cooperante, ilico accommodat. Moxque videntem remittit ad propria ovantem.

Amabat enim pueros, non lafciviam feftans, fed aetatis innocentiam pie in illis
amplexans.. talium efl enim regnum calorum. Quis loquetur magna¬

lia Dei,fratrescariffimi?Cernimus namque impleri veridicumdiftum Chrifti: t
Qui credit in me , opera qua ego facio & ipfe faciet. Egit quidem fimile opuspo- , 4 .
tens Salvareris dextera, commorans in carne humana/ & nunc eodem infighi J oUn -
miraculo fervum fuum magnificare dignatus eft in noftri temporis aevo, ut faci- * 6 '
lejquis perdifcere queat quanti aeftimandus fit qui opere confimili, Domino fse-
culorum Rege cooperante, meruit fublimari.

Degebat aliquando fan£lus Odilo in quodamfuo coenobio, quod nuncupatur m.
Aurea.vallis, loco fcilicet religiofo, & fratrum illic commanentium fanftitate fa-
mofo. Aderat ille primus dies jejuniorum, qu® Domini Pafcha pr®cedunt,in quo num vu 3
& cineris fuper capita impofitio fufcipitur, & arduae incceptio abftinenti® a fide¬
libus inchoatur. Dei itaque cultor confuetum morem explere cupiens, cum jam
hora diei nona fratres, modico cibo perGepto, le&ioni vacarent, clam cinere
impleto pugillo confedit ad menfam, & coepit fecundum Pfalmigraphi diftum,
pane fimul cum cinere feffum corpus reficere. Innuit vero cuidam fratri, ut libi
aquae potum deferret, quo imbecilles artus arido edulio fuftentaret. 'Attulit il¬
le quod jufferat. Ut vero applicuit labiis, ecce faporem odor aquae contulit vini.

Subftitit ille , & quafi ignarus, iterum fratri ut aquam deferret, innuit manu.

Qui miratus, fe aquam obtuliffe fignificavit. Tandem evacuato vafe, iterum
idem aqua plenum detulit Patri. Attigit ille fummotenus ore,' denuo vinum pro
aqua cf pit redolere. Vir ergo beatus Dei pietatem erga fe perfentifcens, hu¬
mili devotione quod Deus miferat fumere non recufavit. Ecce.. in Cana

Galile® convivantibus de aqua vinum exhibuit. Nunc vero famulo fuo fponte
fe atterere volenti, pallentem lympham in vini faporem convertit. Quali vero
cordis jubilo, vel qua mentis fiducia aeftimandus eft tunc tripudiaffe, cum ita de
fe Deum curare cognoviffet ? Potuit tunc Pfalmiftae verbis concinere: Dominus
follicitusejl mei , vel ficut alibi dicitur: Dominus curam babet mei.

Eo tempore quo Heinricus rex ad arcem Romani imperii feftinabat, ut j y.
de regno ad imperium 'promoveretur, comitabatur cum eo beatiffimus Odilo,

& gloriofiffim* Virginis adorandum partum utrique celebraverunt apud Papiam
ditiffimum Itali® opidum. Expletis itaque illius dieifacris hymnorum officiis,
confedit fenior cum fratribus ad menfam ut fumtis ciborum dapibus, amiffas re.
aiIbla SS.O. B»Tom.V III. Q^q voca.

* Avulfo hic in codice noftro S. Germani folio, hiatus, qui interdum occurrunt inThuaneo ufque
d cap. j, fuppieri non potuerunt.

Digitized by

Google

6io

VITA

eccle

It a<(

Item
alius.

ann. CH vocarent vires. Eram autem difcumbentes multi, atque obfcquentes non pauci:
104 9 inter que» quidam fraudis pofieflorfe velle pbfequi fimulans, captabat oculis
'• l 011 ’ quomodo aliquid quiret furari. Cernens igitur mappam operofam fuper viri Dei
menfam, illeflus cupiditate letifera anhelabat patrare, quod cupiverat iniqua
Fur divini. mente.Poftquam ergo exempta eft fames epulis,menfaeque funt remotae; aliis lua
tu« punitur. curantibus, ille malignus caiu repertam mappam fubito rapuit, & difceflit fefti-
nato, gaudens de inventa praeda, & ignarus quanta fibi in proximo futura erant
membrorum detrimenta. Altera vero die hora competenti appofita roenfa, re*
quiritur quod deerat. Orto inter clientes de amiflfa mappa [querelarum murmu¬
re , dapfiiis Pater hoc parvipendens, Afferte, inquit, aliam, & ne tale aliud ulte¬
rius accidat, folliciti eftote in pofterum.poftmodum beato viro fimulcum

Rege, malignus ille rem male fublatam detulit in forum venalium rerum; fed di-
ftrahi nullo modo potuit, quia hoc ille iniquus poffidere non meruit.Semel,bis ter-
que fruftra conatus, tandem rubore frontisconfufus cafam repetit inanis: & ecce
divina ultio fceleftum facinus in injuriam fui fervi perpetratum extemplo vindi-
cat.Subito enim manibus pedibufque arefacis,mifer & miferabilis fimul cum fur¬
to fanfli Maioli * defertur, in terram ponitur, mappa vero furfum appenditur.
Fit condurfus populi, conftipatur ecclefia multitudine innumerabili, meritum
Odilonis quale fit agnqfcitur, 8 c beatus Maiolus ut opem mifero ferat omnium Vo¬
tis exoratur. Tandem divina pictas inolitis miferationibus miferum erigit, bra¬
chia manufque nativo humore perfundit, bafes ejus & plantas confolidat, ifque
eum omni populo Deum magnificans, ad propria remeat.

Alterius etiam furis effera mens fimile direptionis damnum fupradi&o Patri
* inferre molita eft. Morabatur namque jam fatus Pater in denominata Papia ci¬
vitate ,cum ecce in una noftium quidam fur ingreffus ftabulum equorum, abegit
unum, quem pr* ceteris perfpexerat optimum, & cujus tergo vir beatus federe
folitus erat, Sed quia in eadem urbe non folum homo Dei, verum etiam quae fui
juris erant nota videbantur ; veritus ibidem morari, confugit ad Laudenfe opi-
dum, ut illic de venditione equi cupitum acquireret pretium. Verum quia Deus
femper fuorum curam gerit, omnium cernentium corda ita obftrufa funt, ut nul¬
lius ad emendum adhiberetur convenientia. Quod cernens ille malivolus, taftus
p^nitudine cordis, & pervidens fe nequiter egifle, confeftim reddit ad locum fu*
fraudis confcium, & maerentibus famulis repraefentat equum fraude fubduflum.
Nuntiatur hoc viro Dei. Agit ille grates fummo rerum opifici, & ne quid mole-
fli* inferatur latroni, imperiofa prece fxvientium mitigat voluntates. Non enim
erat avidus vindiflx, fed nimia cordis benignitate, bona pro malis femper /lude¬
bat recompenfare. Secundum beati Pauli Apoftoli, qui vas eleflionis dicitur, ad¬
monitionem , nulli malum pro malo alicui volebat umquam reddere, ied omni¬
bus in comnibus in commune benefacere.

Ea tempeftate, qua regnum Italis quidam nobilis Arduinus* arripuerat,
& ille magnus Heinricus, inter ceteros clariflimus, regni monarchiam con¬
sentientibus Itali* Principibus, jam in eodem folo Italico pofitus affeflabat; fu-
pradiflus Pater tranfiens per Italiam, devenit ad quamdam aquam, qus moenia
ymbatuT P r£B terfluens, ab auftrali parte, mutuato a fe nomine dat vocari Ticinum.

' Hanc ergo feftinanter tranfire cupiebat: fed navigium deerat, quo tant* altitu¬
dinis flumen tranfvadari poflet. Confidens itaque de Deo, cui tota mente adhx-
rebat, vocat unum ex famulis, cui nomen V volveno, & in nomine Domini jubet
eum per alta fluminis haud dubie incedere. Mirum diflu / fed tamen omnia pof-
fibilia funt credenti. Obedivit ilico famulus, & fubfequitur poft eum dominus,
& ita cum omni comitatu abfque fubfidio cymb*, fine aliqua Ixfione, Chrifto du-.
flore ventum eft ad ripam ulteriorem. Impleta eft tunc prophetia fanfli Abacuc
dicentis: Viamfecijli in mari equis tuis , in luta aquarum mu harum . Quid vero
mirabilius, vel laude dignius videtur ? Quondam populus Ifraeliticus inter di vi-
fiones maris per ficcum tranfivit: nunc vero beatus pater Odik> fuper ipfas andas
*quoris viS fulcavit * Sed quia utrumque Dei munus eft ,de utroque a nobis Deus
magnificandus eft. Hoc cernentes qui ibi aderant, putaverunt confuetum aqus

tran-

* De hoc egimus fupra pag. 310.

VI.

iit.

H»b4c.

IJ-

Digitized by L.ooQie

S. ODILONIS ABBATIS. 611

tranfitum, & affcenfis equis id tentare conati funt.* fed priufquam prima veftigia
fonipedum ripam tangerent, p*ne fubmergerentur,nifi confeftim retroafli gra¬
dum preffiffent. Vifo tanto miraculo, unus ex circumflantibus accurrit ad genua
fanfti viri, orans ut hofpitio fu* domus uti dignaretur: cui vir beatus libenter af-
fenfum dedit, vergebatur enim jam dies ad oecafum. Veniens itaque cum fuis ad
domum, & caritate illius hominis refe&us, dormitum perrexit. In noftis vero me¬
dio , jam beato viro foporato, repente ventus adfpirans per rimas domus qu* pa¬
tebant, fuo flatu lucernam exftinxit.Expergefa&us cubicularius qui ante eum cu¬
bitabat , nomine Deodatus, atque exterritus,doluit tenebras irrepfiffe,ubi fe lu¬
cem meminerat reliquiffe.Exfilivit a leftulo, & nefciens quo lumen pateret,fum-
ta fidei audacia coepit Deum orare, dicens.* O lumen divinum, qui totum illuftras
mundum, audi me immeritum *, & per Qdilonem tuum depelle ab )iac domo
horrores tenebrarum. Nec mora, lux ab aethere fufa illum laetitia &; fecuritate,
& domum luminis perfudit claritate. Et ne cui ifta incredibilia videantur, o vi¬
ri fideles & Chriftiani fratres, Creatoris eft miranda potentia, qui devotos ejus
animos cernens, taliter illum glorificare voluit, ut lu* meritorum ipfius per or*
-bis climata diffundere tur.

Memorialis dies di vinae vifitationis& humanae falutis, fefti vitas videlicet do¬
minicae Nativitatis appropinquabat, & fan£lus Dei Odilo primos dies Adventus
'Dominici apud Paterniacura,dele6labile fibi coenobium,celebraverat. Inde gref-
fum movens,& per montana paullatinritetfaciens,pervenit ad quemdam vicum,
nomine Leodium *, ubi conficitur fal, humanorum ciborum condimentum. Fe-
ftinabat enim pio defiderio beat* Virginis partum apud Cluniacum, virtutis &
religionis habitaculum,celebrare. Advenerat autem domnus P e t r u s ab Italia,
& in ejus obfequium gradiebatur, in cujus folatio valde pius Pater gratulabatur .
Hofpitati igitur in pr*di£to vico, pr*cepit fenior fuis, ut effent diluculo parati,
& primo mane proficifceren tur,ut diurna itione*pera£la, poflint attingere ad rao-
nafterium fanfti a Marcelli. Imm inebat namque ille dies quart* feri*,in qua 8c
follemne jejuni, & eleftio Dei Ma tris in Ecclefia pr*conatur b. Illic ergo cupie¬
bat feftivum c*leftis oraculi legatum beat* Virgini dire&um audire pariter 8c ce¬
lebrare . Fafto itaque mane carpebant iter, cum jam c*lum nubibus pr*te£lum
diffunderet terris immenfitatem imbrium, impelleretque incommoditates aura¬
rum c: fed fortem viri Dei animum a flatu fuidefideriihsc afpera revocare ne¬
quiverunt . Quinimmo confortabat focios ne animos frangerent, fed jViam con-
ftanter explerent. Qui enim non patiebatur vinci a voluptate, invi&um fe pr*-
flabat a labore, quia manebat liber ab omni animi perturbatione. Laboriofo igi¬
tur itinere cum plurimo lpatio diei confe&o,venerunt ad quoddara flumen, quod
ita intumuerat, ut ultra litoris terminum protenfum intranfmeabile videretur.
Comites vero circumcirca difcurrentes, & plurima conantes, meabilem tran¬
fitum minime reperiebant. TuncChriftifamulus fpem in Deum ponens, vo¬
cat unum ex famulis, nomine Arbaldum . Videtur , inquit , mihi per hanc
partem fluminis ineffe curfum meandi. Ergo in Dei nomine fec urus ingredere,
& experiendo difce utrum & nos queamus tranfire. Ille nil’ moratus, agit im¬
perata, tranfit flumen, & allabitur ad ripam ulteriorem, & emiffa voce cla¬
mat, fe omnes fequi polfe. Et fenior: Non, inquit, fed te ad nos oportebit
redire. Tranfvadavit ille iterum interventu Patris, *quoris evadens periculum.
Praecede ergo, inquit, nos in nomine Domini. Ad lineam itaque cun&i ingre-
dientes, tranfierunt gurgitem vaftum, aquis ufque ad partes femorum irrigati:
viro autem Dei,ficut teftati funt qui adfuerunt,neque ufque ad corrigiam calcia-
menti aqua potuit diffundi. Ex infufione itaque aquarum, n imioque algore con-
ftriftiomnesfocii, tandem profunda no&e venerunt ad locum diu flagitatum,
eximii martyris Marcelli honore dicatum. Fa6la oratione petierunt domum, &
fedentes circa ignem copiofum, alii fe calefacere, pars coeperunt veftes muta¬
re. Quorum gravem laborem cernens dulciflimus Pater incaluit corde, &; di&is
amicis afflifta peftora mulcet.

A Ei a. SS. O. B. T om. VIII. Qq ij O quon-

* Hoc monafteriutn litum eft iu fuburbio Cabilonenli.

b Feri» quarta 4. temporum', in hebdomada tertia Adveutus, qua fcilicet legitur Evangelium Mi/fnt
'tfi Angolus Cabritl &c.

e Alter codex, itnflerttjut in comme iit nt it nHrnrum.

ANN. CH
LO49'

1. Jan.

* al. eoi.

miferum,

VII.

* Lttn I*
Sannier .

* mf diur-
natione.

Digitized by LjOOQie

1049

i. Januir.

O quondam fortes per multa pericula fratres/

Ne veftra veftris frangatis peHora rebus,

Per varios cafus per tot difcrimina rerum
Tendimus ad regnum cadi, fedefque beatas.

Durate, & h*c olim meminiffe juvabit.

Credite meas parvitati^>eataDeiMateryob cujus obfequium conveniftis^hujus ve-
flri laboris erit pia remuneratrix.Poft hasc cibo fumto feflbs artus fomni quiete re-
focillarunt.In craftinum autem completis officiis ecclefiafticis,omnipotentis Dei
dono,cibo & lsctitia corda fratrum imple vit,ac de inde Cluniacum pervenit.
yjjj Lutecias a Pariliorum proximum eft roonafterium , fan&i Dionyfii martyris'
gtoriofi corporis honore praclarum , qui locus a Francorum regibus HugoneSc,
Kotberto,viroDei Odiloni fuerat commifliis,ut monachali ordine & do&rina re¬
gularis vit® proveheretur in melius.In quo coenobio aliquando Deifamuluscom¬
manens, vit® pabulum & falutis hauftum facundo ore luis auditoribus miniftra-
bat.Quadragefimale tempus effluxerat,& dies myftic® coen® necnon^c falutifer^
paffionis Chrifti defierant, cum lux laetitiae, triumphus videlicet Dominic® refurv
re6lionis,mundo irradiaret.Efus vero pifcium in tanta diei follemnitate patri fra-.
tribnfque deerat.Gerebat tunc officium pr®pofitur* fenior Ivo,amicabilis homo,
qui bene meritum Patris obfervare & colere ftudebat,quique valde mfftu geftiens
animum quod fterilitas aquarum fibi non pr®beret affluentiam pifcium;a&itabat
ehim ut undecumque adquireret ejulinodi edulium, fed qu®cumque agitabantur
minime ad profe&um proficiebant. Divina enim providentia id agebatur, ut in
pifcis miro, nova feftivitate novus hofpes gurgitis novo etiam homini, fecundum Apoftolum
modo ca- fpiritu mentis fu® de die in diem renovato, Dei munere mitteretur. Subipfoita-
ptus ’ que magn»dieicrepufculo, completo a fratribus celebriter matutinali officio,
]>r®di£!us Ivo fidem poffidens in Deo, de meritis Patris prsfumens, movit gref-
fum ab ecclefia, & ad famulorum tendit habitacula. Pileandi gnaros vocat,
multa cum eis conqusritat, fuper capiendis pifeibus multa inculcat, nunc pium
Odilonem veniffe,nunc diem Dominic® refurre&ionis adeffe, nunc fratres melo-
diarum cantu fatigatos fore. Imperat demttm in Chrifli virtute,ut Sequanam flu¬
vium retibus expetantrlte,inquit, & meritum Odilotiis interpellate, nomenque
Chrifti invocate : credo enim quia non fruftrabitur fpes veftra. id fine mora fidif-
fima clientum turba dant fluvio rete; fluvius ex improvifo reddit pifcem magni¬
tudine enormem, vocabulo fturionem, inqua fluminis gurgite hujus generis pi¬
fcis vix umquam ferebatur a pifcatoribus captus effe. Redeunt ergoonufti qui
abierant vacui. Pr®fentatur novus pifcis, quem nonpradi&us fluvius dare lo-
lebat, fed Chrifti largifl ua manus fuo fervo direxerat. Quod videlicet inopina¬
tum miraculum in tanta admiratione eft afan&o patre habitum, ut etiam infan¬
tes fchol®,quibus erat in vifus & incognitus tant® enormitatis pifcis ad vidend um
venire praciperet, & ad glorificationem Dei omnipotentis fuper hoc beneficio
feniores cum juvenibus & pueris magis ac magis accenderet. Agitur dies fblle-
mnis pro gloria Dominic® refurreftionis. Latantur heroes novitate rei peraft®
meritis tanti viri .

Eft prope’fan&um Dionyfium monafteriolum in honore fan&i Martini b con-
fecratum,& vulgariter ad publicam Stratam di£him:in quo videlicet loco fratres,
qui in pradifto fancti Dionyfii monafterio caufa infirmitatis vel fatigationis ma¬
nere non poffunt, aliquando fecedunt. Quadam itaque die vir fanftus fatigatus
adveniens,monafteriunj declinans,caufa repaufatlonis illuc divertit, quod agno-
fcentes illius monafterii majoris procuratores,mittunt fibi quaque neceffaria/ed
de pifeibus, nufquam enim reperiri apud eos valebant, valde parva munufcula.
Interea dum vir Domini privatam requiem fe: putat habere, ecce fubito , ficut ad
eum femper frequentia monacharum quocumque locorum veniebat, credo duo

» Hic ufque ad hatre verba tanti viri habemus ex unico cod. S. Germani.

b Sublidit hodieque ecclefia S. Dionyfii de Strata, vulgo , famt Btnys 4 e V ‘Eflnt ubi vifuntur vetu-
ftHfim* (epulcra- SS. Duanyfii. & fociorum. Nulli ibi habitant monachi, quamvis reditus pinguifiimi finr,
qui a Priore commendatario percipiuntur. Juxta hanc eeclefiam alia habetur parochiali titulo infignita ,
fub (anfti Martini patrocinio.

Digitized by V

Google

s. ODILONIS ABBATIS. 6 i$

Abbates cum pluribus'monachis accedunt. Quos cum gaudio fufcepit, & in lon- an. cHit.
gum cum eis fermonem protraxit, atque ad ultimum ut fecum pranderent, in- 104p
vitavit. Accedens vero ad coquos & infertores ciborum, inquirit quid habe-
rent, unde fuos quos invitaverat holpites reficere poffet. At illi cetera quidem ut- tipiic«t*.
cumque fe habere, de pifcibus vero pane nihil effe, quod tanta multitudini vale-
reit fufficere. Pueri, inquit V ir fanftus, illi veftram fuper hoc foilicitudinem com¬
mittite , qui de quinque panibus & duobus pifcibus quinq; millia hominum valuit
fatiare;& ita nobis hofpitibufque noftris plenilfimam refe£ionem praparate.Hfc
dicens abfceffic.llli vero quod juffum fuerat,diligentius ut polfunt procurarunt •

Quid morer ? Ventum eft ad menfam, omnes ordinata fede recumbunt. Mira di-
fturus fum, ficut in veritate teftantur qui prafentes fuerun c; dum a coquis pifces
miniftrantur, & ab infertoribus ad menfam fratribus inferuntnr, ita in manibua
comedentium, fi ve miniftrantium illa parvitas pifcium vel aliorum ciborum coe¬
pit excrefcere, ut abundanter & fuperabundanter omnes inde haberent, & multa
fervitoribus remanerent. Tandem finito con vivio:Pueri, inquit vir fan&us,par¬
va promififtis,& multa dediftis. Famem timuiftis, & fuperabundanter refeciftis.

Tantum videte ut de plenitudine noftra refeftionis vobis aliquid fervetis. At il¬
li nimia cordi slatitia exhilarati, refpondent.' Adhuc, domine, nobis multa fu-
■perfunt, qu® nobis & aliis, fi fupervenirent, fufficere polfunt. Et fi deinceps ve¬
li; ra fanciitas aliqua fuadere voluerit, ad credendum in cordibus noftris nulla dif¬
ficultas erit. Ecce enim contra fpem naftrae Pufillanimitatis contigit, quod veftra
de Deo prxfumens fiducia repromifit*. Ad h®c vir fanftusiNonhxcj inquit, mea * c »d.
fides ,,fed veftraobedientia ,& meritum hofpitum noftrorum promeruit, ut.quod
fumfimus pro caritate, divina operante benedi£ionc, valeret nobis omnibus
fufficere. Verun tamen nobis & vobis in illo fpes eft femper ponenda , apud quem
omnia funt poffibilia quas hominibus funt impoffibilia.

- Huic etiam non diffimile miraculum alio tempore contigit e venifle. InRomu- ix.
lea urbe, quae fui magnitudine & formofitate, necnon & apoftolica-dignitate ar¬
cem totius retinet orbis, re v erendus fenior Odilo uno in tempore morabatur.Ha-
bebat. autem hofpitium in monafterio facrae puerper® Virginis, quod eft liram in
Aventino monte /*, qui prae ceteris illius urbis montibus aedes decoras habens, &>
fuae politionis culmen in altum tollens, aeftivos fervores aurarum algore tolerabi-.
les reddit ,& habilem in fe habitationem facit. Ovibus autem fpiritualibus intra,
fepta ejufderh coenobii accubantibus miniftrabat vit® pafcua abbas quidam, A k-
mo nomine,beato viro fpeciali adnexus amore.Una igitur dieru veniens domnus
Odilaad menfam interrogat, an tale virtfi in promtuhaberet,quod fu® imbecilli--
tati accommodum foret. Intimant hi quibus cura erat commlffa, minime hujuf-
modi habere, quod fi bi utile valerer effe. Con vcrfus autem homo Dei ad prafa>-
tum abbatem, qui fuo lateri affidebat: O, inquit, bone vir, fi habes quod polfit
effe utiilimum, confer inde mihi caritativum fubfidium. Ille hilari .vultu placi-
doifueanimo jubet ilico afferri quantum elfet fu® voluntati. Tunc Pater: Hoc VJmim
noftrumvafculum licet videatur exiguum, modo deferatur plenum. Studebat multiplica,
enim in Tuis femper effe largus, in alienis vero parcus. Allatum eft modicum vas
mero plenum , pr® fe ponit; & coepit more pincernar illud expendi fibi & Abba¬
ti juxta recumbenti, & quamdiu prandium moras habuit, uterque prnut libuit
haufit. Alii vero fratres, qui erant vegetiores ■ viribus, alterius liquoris ute¬
bantur potu , cui tamen rion inerat fimilis faporis guftus. Jam epula: defecerant,

& a menfa furgendum erat, cum illud vas, velut ineochauftum, videbatur ad-,
huc retinere meri pufillum. Tunc ver® pietatis amator blande fubridens: Non,
inquit, fratres mei, integram cari patem erga vos modo habui. Accepto confe-
ftim parvo holo-vitreo infudit merum, &fingulis pro benedi&ione largitur po¬
tum. Accidit tunc res ftupenda.Cum enim effentfratresfere duodecim, hauftisfe¬
cundum numerum poculis, vinum ilico ultra fluere defivit. Lxtantibus vero in¬
ter fe fratribus, &quod ^evenerat ftupentibus ,'prudentiffimus fenjor infit .vHo-.
fpes ifte nofter uberibus eximi® dileftionis abundare fecit in exiguo vafevinunr
prxftit® caritatis.Ita opus per fe divinitus fa£tum, alterjps religione atteftabatur
Atta. SS. O. B. Tom. VIII. Q_q i i j aai-

• Ibi educatus fuit fub avunculo fuo abbate Hildebrandus, poftea,Otegorius VII> papa, ut in ejus
Vita dicitur..

Digitized by ^.ooQie

di4

VITA

Janua.

* Turin.
Febricitan¬
tem nefci-
ens fanat.

XI.

vJtres mira-

an. chr aftitatum, Excellebat enim in ilio pura humilitas, per quam, ficut Apoftolus di-
1 ° 4 9 eic, omnes fibi fuperiores fcquc inferiorem arbitrabatur.

Inclyta poft harc Urbe reli&a, incedens per aggerem publicum venit ad Tauri*
nenfe * opidum, ubi quidam patiens ardores febrium per abhuioocm mannum
ejus orat Ubi dare remedium. Occulte igitur a miniftris obtentum recipit infirmus
fine mora fan&itatis beneficium, collaudans xremi Patris unicum Dominum Je-
finn-Chriftum. Sed ne ad aures Patris perveniretur , alto fiientio ah omnibus
occultatur,

Inde adAlpes Jovinas tendens, jamque arduum iter confccndensyobviat egeno*
^ rumturbavquaB tocafimul ftrepebat,ut praeberet ftipemneceffariana. Ilicomunifi-
eulo repleti. ccntiflimuspater juifitexinaniri utres vino, & egentiumdaridefiderio: & ftatim
hoc fine dilatione perficitur. Non multo poft aderat competens hora, qua cibi
perceptionem exigebat fragilis natura. Difcumbunt itaque cun&i * Aecce utres
vino vacui, repetiuntur falubri liquore pleni. Obftupefcunt omnes, & pro tanto
munere divinae majcftati perfolvunt follemnes gratiarum a&kmes.

Cum in Pannonia fimul cura domno abbate Hugonb a efTem, quadam dic
XII< cum venerabili viro Richardo epifeopo, patris Od donis nutrito Si monacho,
coepi de virtutibus ejufdem Patris conlocutionem habere, & ego illum, fi qua
AuAorisdi nollet, ut mihi panderet, follicituseram inquirere. Fuit enim fibi ipfeEpifco-
ligentia. ' pus valde farailiarifliraus, & per multa tempora fuorum fecretorum confcius, itt*
nerifque vel laboris focius . Erat vero inter alia mentio de vafe quodamconfra*
&o,&orationibus Patris, ut fertur, canfolidatq: unde ego adhgc incertus , ab il?
lo rei veritatem inquirebam fofiicitus. At ille * Recolis, inquit, firater , illam con¬
tentionem A l b e r i c i epifeopiCumani b , quam habuit cum O d t l o n b * fe*
- nioris Odikmis nepote, de Abbatia Bremetenfif Et ego.* Recolo certe A bene
reminifeor. Dum illa) inquit, contentio effet* quadam die egoApraedi&us E*
pifeopus in via fimul pergentes, & de multis ad in vicem conloquentes, inter ce*
tera coepi eum arguere,cur fnpradiflamabbatiam injufte fibi przfumfiifet acqui¬
rere , cum fciret illam, primum ab imperatore C o n r a o o traditam eUc przdi-
patris Qdiionis ordinationi: A inter alia ei coepi opponere £an£litarem viri, A
quia multum audiebamur ab illo laudabilia fieri, inter quz etiam fama erat de re¬
dintegratione cujufdam vaiis vitrei confragi. Hoc inquam me, refpondit Alberi-
cus,meltus quam te fcire lateor j A quia te cx hoc isse crtum video, ne deinceps fis
dubius, audi veritatem apertius. Et ego; Libenter, inquam, audiam, A dili¬
gentius animo recondam. At ille: Quodam tempore , ille tuus fenior, quem di¬
cis , A abbas r ad curiam H e i n r i c i imperatoris mei fenioris venerat; A dum
ibi maneret, acciditquadam dic utinmenfa Imperatoris vas predofifiimum vi¬
treum Alexandrini generis d cura pigmentis tritis ante eum poneretur. Ille vero
advocans hic&Landulfum*, pofteaTaurinenfemepifeopum, praecepit ut
* m f Lain jipfum vascum pulvere pigmentorum ad menfam fenioris Odiionis deferremus,
daauiii, ^ e j gratia corpores faluris daremns.Nos vero,ficut Imperator /ufferat, vas detu¬

limus , coram Abbate ex parte Cadatis pofuimus, A ficut decebat, humiliter in¬
clinavimus . At ille humiliter recipiens, vale retento , praecepit nos redice , 8 c
tempore conftituta iterum pro vafculo repetendo redtre.Nobis vero redeuntibus,
ficut humanae cunofitaiis e fi novas & inconfuetas res libenter velle mfptcere^cce-
perunt inter fe monachi vasmanibus artreflare , alter alteride manuad manum
tradere: cum ecce de manibus vas labitur., &, ut erat fragile , lakendo coofrinr
gitur. Quod agnofeens vir Deo amabilis, non leviter contrifiatus ait : Fratres
non bene feciftis, quia pro- tali veftra neg figentia , juvenibus clericis, fub quorum
cufiodiavasa vobis confra&ura pofitum erat, gratiam Impetatorisfortafie ab-

> ftuliftis.

V.r; vitrctl
fr.idum r e.
dnuegrar.

» Cod. S. Gertmmi, ftmtre Hkgmt ahb+H'

. b Id eft Comenfit. qui fiepius Qumaous dicitur. Nam mm* Cumana» ia Campania Italica epilcopos
nullus. Albcricus occurrit. At Albericus Comen fis e pifeopus celebris eft, qui novum. Cathedralem eeclefiam
a fundamentis exftruxit, retere, quar erat extra civitatem, monachis Benedi&inrt attributa, qine poftnto.
dum ad; Ciftercienfes tranfiit, ac tandem in commendem tradit* nullos nunc habet monachos, *e(b» U-
ghello tomo j. Italis facrat, ubi ex chronico Novaliacenfi concentionis hic memorat* hi floriam refert De
abbatia Bremerenfi , quam none Ohvefnr monachi pofttdenr, plura Idem aodor. Videat Lubmum in No¬
titia abbatiarum Italiae... ......

t Mf. S. Germani. Ili* tum , ipumdim fmm <$> fanAntu
d Ideni. tum &t.

Digitized by

Google

S. ODILONIS ABBATIS. 61 j

{luliftis.- fed ne illis daemum eveniat qui immunes funt a culpa, accedamus ad ec-
clefiam, & Dommi fuper hoc imploremus mifericordiam. Ad cujus imperium ad
ecclefiara concurrunt, pfalmisS? orationibus incumbunt, & ne nobis inde inno¬
centibus damnum e vernat, unufquifque pro nobis follicitus exorat. Finita vero
oratione, vir fanflus vas fibi confraftum prasfentari jubet, oculis infpicit, mani-
bus attre6iat:& ecce nihil rupturae vel confractionis recognofcit. Indignatus vero
circa monachos; C^uid^nquit, vobis, fratres, videbatur? Credo certe vifus vefter
nefcio qua caligine detinebatur. Fingebatis fallaciter fra&uratn vafculi, cum ec¬
ce inde nulla confpiciantur Cgna periculi. Fratres vero hzcvidentes, attoniti
(lupo re miraculi, nihil inde audebant loqui. Poli haec tempore conftituto,
ego cum focio proVafe repetendo venimus; $c a bajulo illius requifi vimus. Qui
advocans tne in partem vas reddidit, 3 c ut Imperatori pro magno munere redde¬
rem fuafit. Quem percunCtatus cur talia diceret, per ordinem cunCta quae accide¬
rant ,narravit. Ego vero gratulabundus cura focio redii, Imperatori quae agnove¬
ram fub fi ientio retuli, & fuper hoc miraculo magno illum replevi admirationis
gaudio,& infolitf delegationis juhilo.Supra modum enim eum diligebat,illiufque
confiliis humiliter adhatrebat.De quo etiam talia agnofcens,magis ac magis omni
veneratione dignum habebat.Haec ita mihi Albericus ecclefiaeCumanae epifcopus
in veritate narravit,quae etiam a pluribus aliis perfonis vera e fle pro certoagno vi.

Retulit mihi etiam domnus Richarpus epifcopus quamdam viflonem, quam
& ego quondam audieram ,fed tunc animo minime retinebam. Quodam tempo¬
re , inquit,vir quidam religiofus de pago Rotenenfi * oriundus ab Jerofolymis re¬
vertebatur. TranGens autem mare, quod a Sicilia verfus ThelTalonicam proten¬
ditur , pertulit cum pluribus aliis gravifiimum ventum in medio poGtus, qui na¬
vim impellens, appulit ad quamdam infulam Gve rupem, ubi quidam fervus
Dei reclufus manebat: ubi aliquamdiu tranquillitatem maris exfpe&ans praedi-
Qus vir commoratus, c?pit cum illo fervo Dei de multis conlocutionem habere.
InquiGtus vero a viro Dei unde genus duceret, Aquitanu fe efie refpondit.Tunc
idem homo Dei fcifcitatus eft,G quoddam monafterium, quod nominaretur Clu-
niacum, & Odilonem ejufdem loci Abbatem noflet. At ille refpondit: Novi, &
bene novi; & hoc quare percunfteris fcire cupio. Dicam tibi, inquit, & ut ani¬
mo recondas quae audieris admoneo, Vicina loca funt nobis, cxfemetipGs, ma-
nifefto Dei judicio, graviflima eru&antiaignis incendia,'in quibus animae pec¬
catorum ad tempus ftatutum diverfa luunt fupplicia. Sunt vero ad eorum iem-
per renovanda tormenta multitudo daemonum deputata, qui eorum poenas de
die in diem reftaurantes, intolerabiles magis ac magis exaggerant dolores .* quos
tamen iaepius audivi lamentantes, & non parvam querimoniam facientes, quia
orationibusreligioforum hominum, & eleemofynispauperum, quae Gunt per
diverfa loca fan&orum, multotiens per Dei mifericordiam ab eorum poenis libe¬
rarentur animae damnatorum. Inter cetera vero mentionem & maximam queri¬
moniam noveris illos praecipue fecifle de il la CluniacenG congregatione,& ipGus
abbate. Quapropter per Deum te admoneo, G ad tuos cum prolperitate habue¬
ris reditum, ut haec omnia quae a me audifti nota facias przdi&ae congregationi,
& exmea parte denunties, quatenus magis ac magis infiftant orationibus, vigiliis
& eleemolynis prorequie* animarum in poenis pofitarum, ut per haec gaudium
multiplicetur in caelo, & damnum Gve lu&us inferatur diabolo. Regreflus ita¬
que vir praediftus ad patriam, haec per ordinem fanfto Patri & fratribus nuntia¬
re ftuduit a: quod audientes, admirationem non parvam cum maxima cordis
laetitia fumferunt,Domino gratias agerunt,orationes orationibus addiderunt,ele-
emofynas eleemofynis appofuerut,& prorequie defun£lorum inftanter laborare
ftuduerunt. Hac igitur occaGone fancius Pater generale propoGtum per omnia
monafteriafuaconftituit, ut Gcut in capite calendarum Novembrium feftivitas
agitur omnium San£torum, ita etiam in fequenti die memoria generaliter agere¬
tur prorequie omnium fidelium animarum ;privatim& publice Miflz cumpfal-
mis & eleemofynis celebrarentur, omnibus fupervenientibus pauperibus elee-
mofyna multipliciter daretur: quatenus per hzc ja&uram fibi provenire magis
A&a SS. 0 , B. Tom. VIII. Qq i i i j ac

* Cod. S. Gerra. Rtgrtjfo i tu jus viro prtdiSo . . .. frutribus, ut relipofit viris nuncistum-1?•

ANN.CH.
104P
i. Juu

XIV.

* it Rodet*

Orationes
Cluniacen-
fiam pro.
defundis.

* Tbuau .
redemtio-
ne.

Inftitutio
coram. de>
fundorum.

Digitized by booQie

616 vita:

ann.ch. ac magis doleret adverfarius, & e contrario gratularetur lub fpe mifericordiae in
104 9 hoc laborans Chriftianus.

xiv.' Cumf em P er obfervare vifiones&fomnia vaniflimunifit, tamen plerumque
fides adhibenda eft: his qua: eveniunt divina dilpofitione, aut manifeftationepr^.
teritarum rerum, aut oftenfione futurorum. De his habemus tam in veteribus,
quam in novis tot exempla, pame quot volumina. Quapropter huic noftro operi
inferere dignum duximus, quamdam vifionem memoratu dignam, multis adhuc
viventibus luce clarius cognitam, per quam conjicere poffumus, quantam apud -
Deum is, de quo fermo eft, adhuc in mundo fuperftes promeruit gratiam. Praee¬
rat quondam Apoftolicas fedi fenior Benedictus*, in Romana nobilitate
praecipuus, prudenti ingeniofollertiffimus, & quantum ad mundanum culmen
attinet, urbanis caufis aptiffimus: qui beatum Odilonem clara affe&ione dilige¬
bat 8 c fummo ftudio exco!ebat;& quoties arcis Romanae mgniis fui prefentiam vir
beatus intuliflet, larga liberalitate neceffitudinum juvamen exhibebat. Hic ergo
mortalis vitae curriculo jam decurfo, corpus terrae animam fuperna: remifit pote-
ftati. Regimen vero fedis Apoftolicae adeptus eft J o h a n n e s , fibi affinis car¬
nis germanitate. Multum tempus effluxerat cam praenominati Praefulis anima ?
non adepta lucis aeternae confortium,luebat pro commiffis poenale judicium •• cum
ecce clementis Dei miferatio ad fignificandum beati Odiionis meritum, mani-
BeocdiUos feftare voluit & poenam illius hominis, & donum fuae immenfas pietatis. Appa-
viii. papa IU] [ t namque fpiritus jam di£li Praefulis in revelatione J o h a n n i b Portuenfi epi-
uv pmgat<K £ co ^ q ^ ^ a jj; s d uo bus, quorum nomina non recolo, indicans eis quae circa fe gere¬
rentur : quia videlicet non fplendore lucis, fed poenarum teneretur in umbris.
Monet itaque ut eant ad fratrem, & ocius pio Odiloni legationem dirigat: ipfxus
enim fuffragiis deftinavit fuperna cenfura illum eripi a tormentis. Recedentibus
ergo tenebris, hujus vifionis confpe&ores Papam adeunt, quae injun&a fuerant
fibi edicunt. Talia Praefui audiens, & multum de fratre condolens, rumpit mo¬
rulas omnes, & pugillarem chartam fecundum tenorem vifionis defcriptam, per
praedi&um epifcopum Johannem beato viro dirigit. Nec mora, fidus legator
viam arripiens attigit Papiam, & pertasfus itineris labore, domno Petro cel¬
la beati Maioli praepofito, quae revelata vel praecepta fibi fuerant, aperit; cum¬
que oppido expofcit, ut ipfe hujus caufae velox internuncius effe ftudeat. Ille im¬
piger bullatam epiftolam fan&iffimo Patri tranfmittit, 8 c contigit divino nutu,ut
ifidem Dei fervus Cluniaco reperiretur. Delatam itaque epiftolam perlegens,
convocat nobilem monachorum fenatum, & feriatim cun&a perorat. Aperit pro¬
funda fapientiae fuae multaque replicat, & ne talis legatio parvipendatur, exorat.
Dein praecipit ut libamina precum & dationes eleemofynarum pro generalis Prg-
fulis liberatione follemnker peragantur. Sufcipiunt ergo feniores gratanter onus
Cfuniacen. leve caritatis,publicb & privatim aures pii Conditorisdevotis precibus appellant.
bu^iibcn- 1 ' ^ec tantum in eodem cgnobio,fed ubicumq;fratrum coetus manebat diffulus,pra¬
ta». cepto Patris fimilis perfolvitur famulatus.Jam praefixi terminifpatium compleba¬

tur , cum tot preces & oblationes, atque eleemofynarum largitates aditum divi¬
na benignitatis penetraverant. Unde & libuit fuperna clementia haud dubio
relatu id propalare. Erat in Pralibato coenobio quidam fenior, nomine E l d e-
bertus, nobilis carne, nobilior fpiritu, miniftrans egenis eleemofyna fub-
fidium, cui talis vifio per foporem revelata eft. Videbat namque quamdam
perfonam decore confpicuo cum multo agmine candidatorum intrare monafterii
clauftrum, &ufquead capitulum, ubi domnus Odilo cum facro fenatu refide-
bat, perveniffe, & ad ejufdem Patris genua caput humiliter flexifle. Cumque
frater ille requireret, quasnam illa fulgida effet perfona, didicit domnum Be-
nediftum papam Romanum, primas fedis epifcopum, referentem gratiarum
a&iones pro fua liberatione, quod domini Odilonis& fratrum interventu imma¬
ne chaos evafiflet ,& ad fupernam beatitudinem evolalfet. His vifis expergifcens

fra-

• O&avus fcilicet, cujus frater ac fucceflor fuit Johsnnes XIX. feu XX. ambo filii Gregorii comi-
ti* Tufculani , tefte Leone Marficano in lib. 1. Chronici'Cafinenfis cap. 17. Adi Baronium ad ann. 1014.

b Hanc hiftoriam refert Sigebcrtus in chronico ad annum toay. fed cum multis mendis. Id tamen
obfervari velim quod dixerit, pontificem a fenis infernalibus Odilonis interventu fuifle liberatum, quibus
yerbis nihil aliud quam piaculares purgatorii flammas dcfigoare voluit.

Digitized by

Google

s. O D I L O N I S ABBATIS, 61 7

frater afomno, & tenaci memoria vifa& audita retinens, die relucente cun£la an. chr
per ordinem narrat. Tripudiat tunc facer fenatus, & cum pio Patre .aeternae maje- 1 ° 4 9
flati perfonant vota jubilationis . Palam conftat omnibus quantum venerabilis *’ f anMr *
Odilo de individuae Trinitatis gratia poflit, per quem uterus mortis raptata
praeda potuit evacuari. xv.

Quodam tempore dum idem vir fan£lus apud Paterniacum moraretur, erat ibi Tumorem
quidam puerulus monachus nomine Rodulfus, quem illa fatis horrenda infirmi- ®“" uns u '
tas, qus in illis regionibus multis accidere folet in gutture, ita deturpaverat , ita
dehonefta verat, ita e tiam vocem pane intercluferat, ut in illa parte corporis,
non jam fpecies efle gutturis, fed quadam videretur intumefeere peftis. Mifer-
tus itaque vir Dei tanta calamitati, puerum ad fe evocat , manibus locum tumo¬
ris attre&at,fignumcrucisfuperimprimit,falutatiaquadam verba fimul dicit,8c
iit abire per mittit. Mirum in modum ille tumor, ficut in aliis poftquam & femel
affecerit dies folet crefcere, ita verfa vice in illo ex tunc coepit e vanefeere, &
in priftina m formam deturpatum guttur redire, & ufque in prafentem diem op.
tata fruitur fanitate.

In locis Jurenfibus Nantoatis eft monafterium, fan£lo Patri ad componendum xvi,
regularis vita flatum a Gisleberto comite traditum. De hoc quadam die egref-
fus, iter agens ad urbem Genevenfem, hora jam diei tertia incumbente, tranfi vit
fluvium per eadem montana difeurrentem . Mulus autem fuarum rerum porti¬
tor , qui le&ulum hominis Dei ferebat fimul cum libris , abfque du£lore tranfiens,
devians a publico vado, per profunda fluminis jam coeperat mergi. Concurrerunt
. omnes, levatis in altum vocibus, conantes opem ferre pereunti. Animal autem
valido conatu ab aqua emerfum, ad ripam pervenit, capite protenfo. Currens
vero unus ex famulis extendit manum, ut capiftrum arriperet, fed nequicquam. eduam.
Mutum namquej animal nihil intelligens, iterum retroa6lum natando pro pro¬
funda ad alteram ripam ejeftum eft, nihil de fe dans videndum, prjeter folum
caput. Ecce autem magnanimus heros per plana incedens veniebat. Intuens
vero quae gerebantur, nil mortale fonans, cygneum caput pileo operiens ante¬
tulit greflum, coeptumque iter progreditur. Inter alios vero qui hujufmodiflu-
6luatione agebantur, pracipuefeniorP etr u s anxiedifeurrebat, cuifollici-
tudo difponendarum rerum Patris commifla erat /z, hic exclamavit cuidam, ut
captato ingenio propius accederet, fiquoquomodo animal capere poflet. Qui
nihil moratus, protenfa manu capiftrum arripiens, forti adnifu educit mulum
ab aquis. Concurrunt cunfli, perniciter equis defiliunt, & exonerato fauma-
rio perferutantur erutam ab aquis Patris fupelle£tilem, lectulum fcilicet ipfius at¬
que libros. Quaj omnia Deo tefte & his qui interfuerunt, ita inta£la ab aquis re¬
perta funt, ut nullum veftigium infufionis in eis appareret.Mirantur cun£ti prae
gaudio, Deumque magnificant, & tanti viri merita laudibus extollunt. Onera¬
to rurfum mulo, ovantes fubfequuntur feniorem ,&domnus Petrus anticipans ce¬
teros Patri quod acciderat refert. Qui leviter indignans: Quid, inquit, dicis?

Num aliquid aquis immerfum poteft videri non madidum? Confe&o itaque itine¬
re , die jam decurfo, receperunt fe in cujufdam villulae hofpitium. Tunc juflit fibi
afferri libros, & cetera quae de aqua fuerant abftra£la, mantilia fcilicet ac manu-
tergia: quae ficut femper ad utilitatem, ita & tunc fine damno aquis reperta funt
madida. Tunc vir benigniflimus Deum conlaudans, fratribus fic coepit loqui c
O fratres dilefti, cernitiscirca nos miram Dei noftri pietatem ? Certe quae recu- '

perare non poflemus, fi aquis intingerentur, ea confervavit inlaefa; quae vero abf¬
que damni diferimine poterant intingi, ipfa paflus eft madida fieri. Ita {nihil fi¬
bi , fed totum Deo qui in illo & per illum operabatur, fideli corde tribuebat. Ex¬
cellens enim erat animus, & humana contemnens; nec defiderabat gloriam quafx
mercedem rerum geftarum.

- Quia vero de Nantoacenfi monafterio fuperius memoriam fecimus, dicendum
elt nobis etiam quid ibi aliquando contigerit evenire . Quodam tempore cum morbo i a -
ibifanftusPater advenit, puerum nomine Gerardumreperit, quemilladete- bor3ns fa_
ftanda infirmitas caducae paflionis ita de die in diem vexabat, ut ineo nec vox,

nec

» Cod. Thuan progreditur. Tunc domnus Petrus qui prefens uder ut, exclamavit.

Digitized by c.ooQ[e

<Ji8

VITA

. Jatiuar.

XVIII,

ann.ch. nec memoria, nec aliqua membrorum officia remanerent, paene; a> mortuojam
1 ° 4 9 nihil diibret. Tali calamitate vis Dei compun&us, fratribus ut pro eo Dommura,
precarentur rogavit; ipfe adfart&um altare Miffam celebraturus accedit, ut-
intereffet infirmos pracepit , divinis myfteriis. refecit , aquam fea&ifica-
tatn,ut fibi moris erat, ex calice fanSi Maioli bibere compuKt.Nec oiiMrajinfiro^
rate fugata falus optata fuccedit, & ufque in diem prafememin fupradi 61 o homi¬
ne integra -perfeveravit. ■

Gradiebatur aliquando verus De i amator Odilo per Alpes jurenfes : & Cubito
equus multis oneratus farcinis lapfus, per devexa montis ufque ad profunda vallis
vibusdeper' i ntcr afperrimos fcopulos dilabitur. Ruunt prapeipites Alobroges fr uftra niten-
ditu*. tes, & ultra vires aliquid conantes. Tandem poft multos animi conatus, reper-
v to equo fano, & aliquanta de farcinulis, cognofcunt decffe librum Sacramento¬
rum aureis litteris feriptum, cum vitreis vafculis anaglypho opere formatis.Quae
res non parum viri Dei maftificavit animum, verum cum his qua; repererant>cf-
pto itinere gradiebantur. Ad vefperafcente autem die, de venerum ad quamdam
cellam fan&o Eugendo abbati jure fubditam, ubi honorifice a fratribus illic ma¬
nentibus fufeepti, poft exhibitam humanitatem quieverunt / Defluebat autem
imber copiofus nivibus commixtus; Vir autem Domini intimat fratribus, quas
fibi acciderant, fumma exponens prece, ne pigritarentur ad eadem loca feru-
tanda accedere, fi forte auratum librum reperirc valerent. Illi vero mente prora-
tiffima fpondent fe exfequi ejus mandata. Quis enim tanti viri precibus non ac-
quieferet, cui etiam Deus nofter plerumque, ut ita dicam, obfcqui videbatur.
Aurora itaque apparens miflos dirigit, dies fubfequcns ad loca deducit a y librum
perditum cum vafis requirut:fed ipfo luo labore diutius fatigati fine fru&u ad pro¬
pria redeunt,Erant montes & cirefijacentes colles tanta defitate niviura cooperti,
ut fpes nulla fupereffe videretur ulteriuspraediftas res recuperandi. Interje£tis
itaque fere duobus menfibus, cum jam hiemis afperitas pradi&orum montium &
collium evanefccndo faciem denudaret, & de perditis rebus pane jam nulla me¬
moria effet, quidam presbyter, nomine Ermendrannus, locum in quo pradifta
xes perierant cafu adiit, oculorum orbes huc illueque deflexit;& egee contra fpem
librum reperit, quem Chrifti prote&io a nimbis & diuturnitate nivis inta&um
•meritis patris Qdilonis fervavit. Vafa enim fana invenit, qua; Dei noftri pietas
ne frangerentur protexit. Tollens itaque ea qua in venerat, Gauzeranno abbati
S. Eugcndi confignavit,& poftmodum juffione ejufdem pradi&us presbyter Odi-
loni patri du ad illasjurcnfiu partes rediret latus & alacer reddidit.-qui quanto ge-
ftierit gaudio, ex immenfis Deo laudu fufis praconiis qui vult dinofeere poterit.

Aliquando dum tanfiret per pagum Genovenfem & caftrum Albienfe quidam
fenior, S i e b o d u s nomine, dominus ejufdem caftri, ampla perfona, non par¬
va poteftas, ad efi acceflit. Huic quadam die fub arbore jacenti fortuito cafu par-
t icula corticis ceciderat in oculo .• qua ita turbaverat, ita corruperat ejufdem
bri officium, ut nec expelli, nec aliquod inde remedium invenire poffet. Fuge¬
rat fomnus ab oculis, faftidiebatur cujufcumque generis cibus, nullufque fofpita-
tis inveniebatur locus. Cognofcens itaque vir fan£lus caufam tanti periculi, &
condolens viro fibi fatis familiari, feorfum illum accipiens, fuper locum doloris
lignum imprimit fan&a crucis cum infufflatione oris & virtute orationis, fpon-
dens fe, dum veniret ad hofpitiura, pro illo facrificium offerre falutifera oblatio¬
nis . Nec mora, fanfto recedente, fomnus diu negatus pr*di£tumj hominem dor¬
mire coegit, e vigilanfque particulam corticis ab oculo cum quadam lanugine de-
du&am invenit,8c prateriti doloris moleftiam non fcnfit.Mox eti$ cibum omnino
faftiditum requirit, cum defiderio fumit, fuaque liberationis caufam pra gaudio
per internuntium viro Dei apud Silvigiacura *, quo jam pervenerat, innotefeit,
gratias agit, & deinceps eum in magna veneratione habuit.

Quodam etiam tempore dum a Roma reverteretur, & Lucas b caftro hofpita-

retur

_____, ____ >

d Sk codex S. Gerihan. At Thuaneus, fere ut Petras Damiani ia altet» Vita cap. 13. fic habet. Ad Ice*
dodueit • auratum librum rtporiunt, quem Cbrifti proteSi0 a rurabit iut oS u m ftrvaverstt: vcf* fasta inve¬
niunt, qua Dei noftri immenfa pietas ne frangerentur, protexerat. Confeftim igitur inventu tollentes, repedant
ovantes, & e* Patri confignant . qui quanto geftivit gaudio , tst immenfis Deo laudum fufis protensu qui
volet dignefeere poterit.

b Hic defig natur Lucz civitas nobilitfiraa 8c ducalis in Etruria, vulgo Lucuet.

Inta&uw*?-

peritur,.

XIX.

Oculus as
ger ia natus.

rsc

XX.

Digitized by

Google

S. ODILON 1 S ABBATIS. 619

retur, cuidam fiuifii Martini Turonfenfis canonico, Ar c h 1 m B A lx> o nomine, ann. ch.
letale vulnus in brachio cxctd verat,, qtiodfibi non jam languorem., fedipfam 1.049
mortem paene interminare videretur. Accedit itaque ad fandum,& tanta necef- *• J an *
fi tatis oftendit pericuium^At ille qtufi Jwc fe videre diffiniulass, latenter propria
manu tangit brachiam/an£x crocas implorat pr&fidl»m,& fuper vulnus ejufdent
crucis impreffit fignaculum .• ficque a fe dimittit, & ut caute praevideat praxipit.

Mirum in modum dum recedit Stlocum vulneris videre vel tangere voluit , nulla
figna prseteriti doloris necinvenit, nec fenfit. Attonitus vero ftupore miraculi ad
hominem Dei regreditor, qu* fibicontigerant palam facere voluit. Sed Dei fer-
vus ubi hoc praevadit, indignatus valde, illum nec quicquatn pafTum fuiffe, nec
qdiddiceretfcire, objurgavit. Itaenim timebat rumwes hominum, tamquam
lerahr venenum, & quaupeftifcrum malum fic fugiebat vana laudis appetitum.

Cum * quodam tempore apud monaflerium fuum, quod Volta nominatur,mo- De c*me a .
raretur, 8 c murus eccleuae adhuc imperfe&tis confummaretur, contigit ut quadam t “ ,,s fa,u -
die dum miniftri operisoperi complendo infifterent, deambulatoria ubi flabant,
retortis cum quibus ligata erant ex nimia vetuftate ruptis, deorfum ruerent, cum
quibus camentarii ex altitudine muri ad terram ceciderunt, & collifionis mem¬
brorum ....

Alio tempore cum ex partibus XJltrajuranis Nantoatis, de quo fupra diximqs, xxi.
cum eo adveniffemus, quemdam juvenem militem,nomine Mainerium, men¬
te captum, a propriis fervulis ibi addu&um invenimus: qui rejefta militia, omni-
que cura privata vel publica poftpofita, huc illucque mifer nudus nifi teneretur
oberrabat,incognitas voces emittens,fine cibo perleveram, &, ut talibus confue-
tudo eft,nufquam tutam fedem,nullam habebat requiem. Mifertus itaque homo
Dei tantse calamitati, & condolens gratiffimae juventuti, cum fratribus in terram
ante altare fan&i Petri proftemitur, pfalmis infiftit, patrocinia fandorum cum InGnus
letaniis requirit; deinde fingens ad vexatum accedit, aqua fan&ificationis afper- ritur *
git, bibere cogit, Scfic recedere permittit. Ppft hac fan&o recedente, ipfe jam
ron infirmus, fed fenus; non ligatus, fedhber; non ccSa&us, fed voluntarius,
Cluniacum ufque profeqnitur, gratias Deo & illi pro recuperata fenitasc reddi¬
dit, vota caritatis munera pifeium detulit, ficque ad propria rediit. Sequenti
etiam anno eum ibidem requifivit, fed non invento, Silviniacumdie qua fan-
ftus obiit, & ipfe advenit: triftis 8c, maerens ejus exfequiis interfuit, quia vi¬

vo non potuit, dcfunfto pro fua liberatione iterum atque iterum gratias egit.

Abbas quidam reiigiofus de Brolio * monafterio,nOminc G1 a » B R t u s,quem- XXIf
dam nepotem habuit militem flreftnum, nomine Gauzfredum, qui ex multo tem- * el^u.
pore officiam lingua amiferat, audiendi tamerf efficaciam & prudentis fenis, me- ^Ti
Hiortam,quemadmodum de Zoe uxore Nicoftrati legitur, non mediocriter retine- queiiam.
bat.Hic per vifionem admonetur^it ex aqua qoafan&us manus abluebat require¬
ret, & eam bibenda deinceps effeSum loquendi recuperaret. Qui mox familiares
miniftros ad vocatpitcuraque fepit, utcumque valct v qo« volebat manibus innuit,
non fine magno tamen labore innotefeit: & Sifviniacmn, ,qubSanSus tunc mane,
bat, ad hoc obtinendum pro eo praediSus Girbertm dirigit, fuafifque quibufdam
viri Dei miniftris, fidele furtum perpetratur , aqua latenter manibus ablutis fub-
ripimr ,fub occaficne.... calicis fan£h Maioli ab ipfe viro Dei fign&ta altera aqua
fuperadditur, & fic infirmo tranfmitticor. Quam accipiensjnutatisprius veftibus
in ecclefiam ingreditur,orationi incumbit ideindd cum furama veneratione aqu&
fumit, & fumendo priftinse vocis officiam mox adlnttegrum recuperat, loquitur,
atque non jam manibusinnuit, fed ex ordine quae, viderat verbisenarrat, & Deo
gratias pleno ore,pleno voce laetus proclamat.

Omnipotens Dteus remunerator & glorificator fidelium fuomm ,fe in hac mw- xxm.
rali aerumnofaque vita pro fcire &poffe glorificantium! per fibi fidelis d ile ftiqUd
famuli patris Odilonis in hacce convalle lacrymarnm coram hominibus conficen*
tw Sc glorificantis merita, inrer aha plura praclara prcarfus atque memoranda

' ' mira!'

. ’ : j'. (

■ -.J .— * -*“ ‘ J A _L. 1 1 1. . M . i . 1 . t ~ L..1 i ^ . i > , i : 1- i- ■ -t i— - 1 ■ »

*■ Ia tod. Geroi. habetur hoc capitulum quod dceft ia Thuanqp, fed imperfedum cft , avulfis c co>
dice reliquis foliis.

Dicjitized by

Google

'**? V I T ; . o

an»CH. miraculorum figna, quoddam valde jocundam, atque;mirificum rvirtutisopus,
1 ° 4 9 hic etiam eum glorificando, operari eft dignatus. De quo ne.quifquam,quia illud
'' fcripto tradere fuecedentium memori* fufcepimus, dubitare queat, habemus &

proferimus veracem fidelemque, quae hoc narrat, perfonam, ad hoc adflipu-
landum iic idoneam, ut conflet luce ciarius, quia Js qui hoc refert, & hujus Deo
dilefli Patris efl monachus,& homine propriavocitatur An ra l.o uls , atque ipfe
folus cum alio quodam laico homine hujus tunc rei geft* fuit oonfcius. Quodam fi-
Quidem tempore ifdem vir Odilo rediens a Francia, & Cluniacum. totius religio¬
nis locum feflinanter expetens, eidem jamdi£lo fratri apud quamdam ecclefiam

* quas vocatur Tolonnis *, cui obedientias caufa praeerat, eftque juris monafterii
quod vocatur Aurea-vallis, commoranti, improvifus & inlperatus fupervenit.
Quidam tamen ex fratribus beatum virum comitantibus, nomine Vvaroerius,
ipfum Patrem comitefque parvo praecurrens fpatio antecelfit, & adveniens
patrem Odilonem adeffe nuntiavit. Qui jam fatus Adraldus miratus&pbftupe-
fa&us, primo non credidit, poft triftis &marens, & quia fufceptioni ejus non fe
praeparaverat, miferum fe clamans expavit. Veruntamen confortatus in Domi¬
no refumfit vires & miliis circumquaquepueris domus ad quaerendum necpffaria,
inflabat, proutanguftia temporis permittebat, praeparare quaeque erant tanti
Patris fufceptioni congrua. Inter haecdile< 61 usDeo & hominibus pater Odilo ad¬
veniens , ab eodemipfo fratre gaudentes admonendum& jocundefufcipitur,a-
Tnabiliter & affe£luole exofculatur & ample£fitur: fed tamen humilis &.Iummifla
querela & objurgatio de fuo adventu.fic infperato minime pefdonatur. Sed ad h^c
ifdem dulciflimus Pater dulci & fuavi, ut fibi moris erat, alloquio coepit &le
'excufare , & ipfi latisfacere: occafione temporis & loci dicens hoc contigiffe ,
feque illuc nequaquam fumtuofum apparatum quaerere. Et quia ipfoanno fteri-
1 itas vinearum nimis carum reddiderat vinum, ejufque nifi locupletioribus fub-
traxerat ufum; providus & moderatus Pater ne fratrem gravaret, emere fe vi¬
num dixit, fed protinus eidem ipfe ob hoc non leviter indignatus contradixit.
Qua, inquiens,fronte,hoc.vos,domine,, in domo v?ftra patiar,agere? Ven¬
tum itaque ad prandium,Scribis eidem Patri fuifqjue omnibus largifliroeiufficien-
terque, prout difcreto ordini eorum congruebant, appofitis, vinum etiam de
parvo fingularique & pleno emptu vafculo profertur. At difcretiflimus Pater mo¬
nachis fcyphos geminari, ceteris vero femel praecepit.dari. Sed ftatuta menfura
exceditur, 8 c abfque ulla aftimatione cari prfctii potus large omnibus prafietur.
Poftquam autem fumta epulae menfaeque funt remota, fuccedunt grates & lau¬
des caritativa refe£lionis a dulciflfuni patris Odilonis gratiofo atque mellifluo,
ore. Succedit igitur nox diei, & Pater Odilo inibi laxabat membra quieti. Mane
verofaflo, inde eum proficifcentem frater Adraldus aliquantuium.prpfequitpr:
fed ab illo redire juffus, moxut domum fuam fubintravit, vocato difpenfatore ;
julfit eum citius quantum in vafculo remanfiffet vini diligenter confiderare, fibi-
que renuntiare . Is itaque famulus & juffis obtemperans, curiofius vas adimat,
offenditquecontrafpemr &[quodeft di£fu mirabile ] plenum,,quod credebat,
ex maxima parte exinanitum. Invadit formido hominem, & ftupidusdehoc
aliquamdiu fecum-cogitationes verfat , fed tamen re verfus in ventum indicat.

, Res fratri vifa efl auditu incredibilis, & hanc referens infanienti fimilis. Parvi¬
tas denique vafis, & numerofitas multitudinis illud exhaurientis fuadebat valde
parum fupefeffe in illo refiduiliquoris. Attamen itur, 8 c oculorum fideliori mi-
nifterioresdifcutitur, & ita efle deprehenditur. Tuncgeminatur ftuppr mixto
timore talia cernenti, qua nii aliud prius illum dicere fubmonebant, quam,Mi¬
rabilis Deus in fanri is fuis. Vere enim mirabilis, vere omnipotens, vere mi-,
fericors Deus in fanftis fuis, qui illorum munda & fincera mente augufliffimum
fibi palatium ftptuens, ibi refidet, ibi regnat, indeque difponit multa & ma¬
gna, & ait mirificaprorfusfic non imitanda.

■ Multa fimilia,fi*notaremur.diligentius,de ejuspoflent defcribi virtutibus.Mul-
tum enim per Dei gratiam in talibus in occulto, pofuic, qua numquam ad publi¬
cum venire voluit, & maxime in febricitantibus, quibus femper fuccurrebat cali¬
cis fanftiMaioli fi gnaculo, dicens talia nonfuis, fed ejufdera pradi&i Patris fieri

1 ' ■' • meri-

Digitized by

Google

S. ODILONiS ABBATIS. 621

meritis, cum re vera dubium non effct, difcipulum in talibus cooperatorem effeA n n. ch

magiftri virtutibus, 104.9

1. Jan.

INCIPIT LIBER TERTI U S.

I Taque de his quae dum viverer geflit, pauca de multis diximus, ficut nos ipfi Miraculj
quadam vidimus, & ab idoneis teftibus alia etiam veraftuffc pro certo agnovi* poft mor.
musznnnt de his quz poft raflrtff per illum Dominus operatur, ficut veracium te-
ftium affirmatione comperimus,quae poffumus, Domino annuente, loquamur.

In fundo Longovernis nominato, Silviniaco prope quatuor miliariis contiguo, caput 1.
erat quadam miferabilis mater ,qua filiam habebat tribus palfionibus obnoxiam, Inf - an3i mu .
mfanara videlicet y furdam &; mutam. Hac tertia admonetur in foratus a quadam ta &
fatis formofa & jocunda perfona, ut Silviniacum pergat, filiam fecum deducat; 6 “ atm '
fepulcrumfenis ( fe autem ipfum efle dicebat ] noviterfepultirequirat, &;in¬
ter eundum videbit quid fibi contingat. Ter itaque per tres confequentes 00-
£tes, ficut diximus, admonita dat fidem verbis, & illo cum filia pergere coepit.

Inter eundum vero,antequam ad locum deftinatum venirent, portentum vifionis
compleri coepit. Nam quamdam praetereuntes filvam, praedi£lo loco Silviniaco
videlicet , fatis contiguam, filia ex multis annis furda & muta •• Mater, inquit,
mater, hinc audio magnos fonitus tintinnabulorum. Dicebat autem de Campa¬
nis monafterii quas audiebat. Hic vero cerno fimul &; audio boves & fonitus col¬
lo pendentium cy mbalorum. Mater his auditis ligna vifionis recognofcit, ad fe¬
pulcrum ufque deducit, pro pofle oblationem obtulit, gratias egit, deinde cum
filia faha ad propria rediit.

Succedit & huic aliud non diffimile miraculum. Nam de illis vallis Alpibus ir
interioris Aquitaniae venerunt ad fepulcrum viri Dei duo juvenes, quorum alter item furdus
erat furdus & mutus, fed ut curaretur ab altero fuerat addu£lus . Introgreffis vero * ,nutus *
ad fepulcrum, qui fanus erat, ex aqua qua beati Patris membra, lota fuerant, da¬
ri fibi petiit, & accepta in auribus focii infudit, bibere coegit ; &ficad hofpitium
( erat enim vefperum) uterque fecedit. In crallinnm vero, qui pridem furdus 8c
mutus fuerat, audiens & loquens cum oblatione in manu ad fepulcrum rediit, pro
fua liberatione gratias plena voce reddidit, & fic ad propria repedavit,

Sub eodem tempore ex pago Bituriqenfi quidam mutus ad venit, qui, ut poft- Jir
modum referebat, a fepteroannis ex toto amiferat efficaciam vocis. Hic etiam ad Item mu-
fepulcrum de mifericordia Dei przfumens accedit, ex multis annis, ut praedixi- tus *
mus, perditam loquelam recepit, quid fibi contigiflet omnibus enarravit, & lae¬
tus receffit. Ad comprobandum vero utrum vera effent an non quae dixerat, cum
illo quidam curiofi curiofum quemdam mittunt,qui diligenter haec a vicinis & ve¬
racibus teftibus inquireret. Qui haec ita efle inveniens, fe nobis obtulit aflertorem
veracem & idoneum teftem.

In pago Nevernenfi & in caftro Dizetenfi paralyfis languor quadam hominem
ex una parte totum damnaverat, & fermonis loquelam penitus abftulerat. Vici- PanJyiicu*.
norum itaque amicorumque nutu & auxilio ad memoriam fan£li Patris acceffit ,
membrorum fanitatem ex integro recepit,linguam ad loquendum diflolutam pro¬
meruit , Deo gratias egit, & fic ad propria repedavit« Erat vero pluribus notus,
qui hzc ita fe habere fuis affimant aflertionibus.

Ex pago etiam Bituricenfi & de caftro Bridorenfi prelbyter quidam mutus ad v.

fepulcrum viri Dei accedit,reddi fibi quod perdiderat humiliterproftratus in ora- ra r u e tus y . ter
tione petiit: fed dum diutius preces fuas differri vidit, domum regredi ftuduit.

At ubi pervenit, mox quod diutius quaefierat accipere meruit: Cientium in ver¬
ba refolvit, & fe haec promeruiffe Domini virtute, & patris Odilonis interceffio-
ne libera voce narravit. Hoc ita verum efle mercator quidam dives, nomine Sa¬
lomon, & plures alii fatentur fua aflertione.

Quidam fenex ex toto privatus lumine, cum fe deduci faceret a puero ad Patris vi.
fanftiflimi urnam,antequam attingeret limen oftioli illius cryptae qua fan&us re- C * cus ‘
quiefeit,lumen amiflum recepit,du&oremque fuum jam illuminatus & velox prf-
ceffit, atque in terram ante fan&um fepulcrum proftratus pro concelfo fibi lumi¬
ne gra-

Digitized by booQie

ANN CH.
104P

,1, Jamiar.

‘VII.
C,?ca,

VIII,

ItemCecuf.

'Amans fa-.
natur,.

I:sngui<lus
vires, r.vi-

pir>.

xr.

Hydropi*
tu.' fauatur.

XII.

Item alius.

6 2* VITA

ne gratias egit, 8 c gaudens recellit. Erat vero tunc fabbatum ante Ramis-palma-
rum feftum.

Ex caftello Lucii-montis quaedam femina caeca ad limina fan&i Patris e ft addu-
£la: quae diutius ibi perfiftens, & in oratione perfe verans, dum vidit quafc petebat
in longum libi differri, jam defperata ad propria cupiens regredi, ad fepulcrum
iterum accedit, & licentiam redeundi a fan&o coepit cum lacrymis deprecari. In¬
ter haec verba, profundaque maefti cordis fufpiria, oculi male claufi aperiuntur,
lumen ex infperato mox redditur, & ita domum propriorum , non aliorum oculo¬
rum intuitu revertitur.

Alius etiam quidam veteranus Turonenfis urbis indigena, oculorum privatus
lumine, admonitus per vifum, du£lu cujufdam fuae filiae fepulcrum fan&i Patris
ftuduit invifere .• qui veniens ex aqua, qua fan£ti fuerant membra abluta, quaefi-
vit & accepit, oculis tenebrofis infundi fecit, ut fibi redderetur lumen ora vit.Et
quia jam nox inftabat, inde recedens, hofpitium & fubfidia vi&us [erat enim pau¬
per ]requifivit, &nufquaminvenit.Sine cibo itaque&hofpitiototamnoftent
pernoftavit. In craftinum vero ad fepulcrum feftinus rediit, ftatimque vifum re¬
cepit , & laitus Deo gratias magnis clamoribus inclamare coepit. Erat autem ec-
clefia plena hominibus, presbyteris & clericis Miffara celebrantibus. Ad tale
fpe&aculum omnes cucurrerunt, rei veritatem agnoverunt, cunfti in com¬
mune Deum benedixerunt,atque pro tam evidenti raanifeftoque miraculo fimui
cum paupere gratias egerunt.

In burgo Sil viniacenfi, quo fanclus requiefcit ; erat quidam mercator, nomine
Rainaldus, qui propter diuturnum & graviflimum languorem penitus memoriam
& fenfum amiferat. Hunc fratres & parentes ad fepulcrum tanti Patris coeperunt
deducere: fed ut figno fanfte crucis fe muniret, vel peftus tunderet, non po¬
tuerunt fuadere .Venientes itaque ad fanfti Patris memoriam, quoddam obla¬
tionis munus pro infirmo fuper fepulcrum offerunt, & cennfum denominatum
omnibus annis vitae fuae perfolvere fe promittunt. Hoc itaque pa&a, qttem ad¬
duxerant amentem & infanum, jam memoria valeptem & ex integro fanum ad
domum reducunt.

In burgo Autifiodorenfis civitatis quidam ruricola, nomine Rainaldus, mane¬
bat . Hic a renibus deorfum omnem vim membrorum amiferat. Auditis ergo vir¬
tutibus lignorum quae fiebant ad fepulcrum tanti Patris, in plauflro fe poni fecit,
& ad limina fanfta a fratribus & u^ore duci praecepit. Qui veniens & fepulcrum
fan&i Patris accedens, ex aqu^t faspitrscli&a dari fibi petiit,languida membra la-
vit, & ut fibifanitas redderetur devotus exoravit. Poft haec paullatim dolor a
membris abfceffit, falus optata redit, & magis magifque de Dei prefumens bo¬
nitate, & tanti Patris confidens in terceffione, ad propria fe reportari fecit. Non
multis interje&is diebusnon jam vehiculo, fed firmis incedens veftigiis ad limina
fanfta regreditur, pro reddita fanitate gratias egit, vota obtulit, fuae curationis
indicia omnibus manifeftavit, & fic ad propria rqceffit.

In Comitatu Flandren fx, & in burgo venerandi patris Otmari, quidam juve¬
nis clericus, nomine Geraldus, manebat, qui hydropico morbo ita affligeba¬
tur , ut neque cibum, neque potum fine magno dolore fumere valeret: ita ven¬
ter intumuerat, ut cutis fupra modum extenfa paene rumpi videretur, flare vel
federe fine maximo periculo non valebat, incedere etiam vix poterat. Et quid di¬
cam? omnium membrorutn officiis ita carebat,ut melius fibi mortem quam ipfam
miferrimam vitam optaret. Hic ergo nutu divino Silviniacum cum magno labo¬
re advenit, ad fepulcrum fan£fi Patris fe introduci petiit, ad orationem in terra
procubit,fe de longe veniffe flebili voce conqueftus, ut Sanftus fibi miferio opem
ferret cum lacrymis rogavit. Nec mora, rivum concreti fanguinis ibide dum ora¬
ret , ab interioribus per os, videntibus cunftis, evomuit: & inde furgens, nutibus
& verbis fe fanum fore exclamavit. Oftendebat autem, veftimento furfum col-
le&o, rugas cutis prius extenfas, nunc vero inflatione recedente vacuas remanfif-
fe. His ita pera&is ad propria gaudens repedavit.

Jampridem etiam quidam fenex vulgaris, ibidem a firaili Uberatus fuerat
morbo.

In extre -

Digitized by

Google

S. OIHLONIS ABBATIS. <f 2 ;

In extremo confinio Auguftidunenfi Molinis * eftcaftrum, fuper Aleris *flu- ann.ch.
vium litum. Ibi quaedam juvencula jacebat fub folario Ermengardis nobilif- 104 p
fimae matronae. Haec ex multis annis membrorum ufum ita perdiderat, ut nec *• J*nu«.
incedere, nifi portaretur, ufpiam valeret. Haec igitur in fomnismonita, ut ad
memoriam fan&i Patris pergeret, a vicario ejufdem matronae nimiis clamoribus * rAUi "-
& importunis precibus extorfit, ut fe vehiculo imponeret, & Silviniacum dedu-
ci faceret. Nec mora dum illo pervenit, & ad fepulcrum fanfliacceffit, fefe-
que in orationem dedit, membrorum officia redintegrantur, & qua; contra&a ve¬
nerat erigitur, cum ipfa Deo laude^ ab omnibus qui eam noverant redduntur.

Pofthaec regredi illuc unde venerat coepit, fednefcio quo occulto judicio, ante
quam veniret ad extrema villa;, iterum debilitatur. Iterum aliorum manibus
ad fepulcrum reportatur, atque iterum Dei Omnipotentis miferatione & patris
Odilonis interceffione priftinse fanitati redditur .* fed nequaquam ulterius extra
villam egreditur, nec terminum fuae debilitationis denuo tranfire conatur,

Quidam mercator, nomine Rainaldus, ibidem apud Silviniacum degebat, xiv.
Hic habebat filiam debilem cruribus, invalidam 8 c ad fupplementura doloris ex ^ e e f c a lt wn ’
fuperiori parte corporis. Hanc itaque ad tumulum fanfti Patris deferunt; at ubi
delata eft, mox fe erigere & paullatim incedere coepit, &tamdiu ibidem ftetit,
donec ex integro effe&um ftandi vel incedendi promeruit.

Altera mulier paupercula ibi tunc aderat, fimiliter ex multo tempore'toto xv.
corpore debilis, quae & ipfa eadem die in confpe&u multitudinis vigoremobti- ,no *

nuit integra; fanitatis.Sanftorum enim Apoftolorum Petri & Pauli feftivitas tunc er '
advenerat, & multorum populorum ibidem turba confluxerat. Qui videntes uno
eodemque tempore hzc tria fupra feripta miracula fieri, repleti funt ftupore ve¬
hementi. Fit itaque ingens laetitia, currit per aures cunctorum miraculorum
volitans fama. Hominibus promifeui fexus ecclefia completur, diverfis &im-
menfis clamoribus concutitur. Pfallebant Monachi cum Clericis in'jubilo, ad
caelum ufque populi voces dabant prae gaudio, tantae novitatis ftupefa&i miracu¬
lo . Chriftus in ian&is fuis femper mirabilis ab omnibus praedicatur, & quantum
fervus fibi fideliffimus de ejus gratia poffit, certis indiciis manifeftifque fignis de¬
claratur , & cunftorum ore celebratur.

Quidam miferabilis a quodam perverfohomine captus compedibus artatur, xvi.

& ut diligentius cuftodiretur arca recluditur, faxorum acervus defuper congeri¬
tur, feracula firmantur, & ita mifer per longum tempus [tenetur. Verum ille Captivug
captivus in Deo fpem retinens, de illis abditis tenebrarum Deum, cui obfcura evadit.
funt manifefta, lupplex exorat, & patrem Odilonem intercefTorem advocat, ut
fe inde ejiciat, & liberum ire concedat. Inter hsec verba fuse petitionis, fentit
& audit quamdam perfonam ad arcam accedere, & fe inde ut exeat, inclamare.

Mox virtute divina faxorum acervus huc illueque difpergitur, feracula refiliunt,
compedes folvuntur: & ita incarceratus liber & abfolutus de tenebris ad lucem
procedit, gaudenfque ad fepulcrum fan&i Patris quantocius venit, &qusefibi
contigerant certis indiciis omnibus enarravit.

Alius quidam fanftiMaioli monachorumque proprius ruricula, nomine Rot- XVIL
bertus, habens uxorem & filios, in amentiam totus verfus fuerat. Hunc totis fit
viribus repugnantem filii & parentes violenter ad memoriam fanfti Patris addu¬
cunt, oblationem pro eo offerunt, & mox mente & corpore falvatum domum
reducunt.

Hl-

Digitized by uooQie

ANN.CH.

IO4P ** * Y ' a f*i ■* ***** t* »*** if rf* “ jt * *■-,***•* - ♦ r « «♦ «< — d* - »«<fc»«■< >.4.» tlt Mi.»« nJfc»

t Ottob, __ _ . _ .

HISTORIA DEDICATIONIS

ECCLESIjE SANCTI -REMIGII
.APUD REMOS.

Atj&ore Anselmo ejufdem loci monacho & squali.

OBSERV^lTIOHRSTRsEVl/E.

Dedicatio- j, XT OH. femel jm his in -Afris de percelebri archimonafkrio fanfri Remigii apud Remos
nis c$le{>r\- \ fermonem fecimus j verum nulla hafrenus occafio occurrit, qua ejus dignitatem adeo

ta5 * commendor it , quam e) us bafilica Dedicatio, a beato Leone Ig. fummo Pontifice fafra. Htbil

• omnino pratemifitfanfriffimusTapa, ut em redderet celeberrimam - eopracipue animo inGallias ac¬

cedens, ut fummm animi religionem, qua erga beatum Remigium tenebatur, palm coram uni-
verjb orbe teftatm faceret. Vnde indifra Synodo, quam in eadem bafilica habuit, Epifcopos ,
aliofque utriufque ordinis Trimores invitavit, ut ad hanc celebritatem convenirent. Et licet
quorumdam malevolorum invidia. Rex Er ancorum rebellibus comprimendis intentus, huic fol-
lemnitati prafens non adfuerit, tanta tamen ad em convenit omnium ordinum multitudo, ut
vix em platea urbis mpliffima, & bafilica frequentes capere potuerint. Huc ex omnibus fe¬
re Europa nationibus homines conveniffe, prpter alios aufrores, Vvibertus archidiaconus, qui bea-
■ 1 (i Pontificis comes individuus fuit, difertis verbis affirmat. Ham prater Italos & Germanos ,
qui ibi frequentes adfuerunt , fic de aliis populis loquitur libro 2. cap. 4. Vita fanfri Leo¬
nis’. Invitatur, Leo papa, ab Herimaro abbate venerandi ccenobii fandi Remorum Ponti¬
ficis, ad confecrandam ecclefiam in ejus honore conftrudam: ubi non eft didu facile, quanta
multitudo a finibus terrae ,Hifpanorum, Britannorum, Francorum, Anglorum advenerit ejus
invifere prefentiam. In qua praefentia adfuit etiam non modicus caetus Pontificum.

Ab Anfel-. a. Hanc follemnitatem data opera deferipfit Anfelmusmonachuse\ufdem coenobii fanfri Remigii,
mo deferi- juffu Herimari abbatis, in libello fingulari ea de pe edito fub titulo Itinerarii papa Leonis, in quo
amnia qua prafens viderat & audierat fingillatim exponit. Hu)us au fr oris meminit Trithemius
libro de feriptoribus ecclefiaflicis , quem in Scripturis divinis exercitatffimumfuiffe, & aliaopufcula
prater Itinerarium edidijfe feribit. De Itinerario autem fic habet: Congeflit in unum volumen
gefta Leonis Papae IX. per Galliam in Conciliis & conventibus fada; ut notificaret quanta
audoritate Remis, vel in aliis urbibus Synodum celebraverit, quanta induftria &fubtilitate
examinaverit caufas ecclefiafticas, quave diftridione peccantes correxerit, quomodoque ei
virtus divina cooperata fit, &c. Hac mutuatus eft Trithemius ex Sigeberto, qui eadem omnino
verba habet in libro de feriptoribus ecclefiaflicis. Ejufdem quoque, poft alios aufrores vulgatos,
meminit Marlotus Tpm. 2. Hiftoria Remenfis, inter viros illuftres, qui Remis fub Gervafioar-
ebiepifeopo claruerunt. Torro idopufculum jm per partes ferne editum, hic, & quidem integrum
ex Remenfibvs manufcriptis edere vifum eft, ne tanta celebritatis, & fortajfe omnium majoris
qua in ecclefiarum dedicationibus umquam fafra fuerit , deferiptio in his liciis defideraretur.

-Atii sucto- 3 - Trater utnfelmum alii quoque feriptores bafilica Remigiana dedicationem, & concilium
«s, ibidem habitum feriptis fuis celebrarunt, Vvillelmus Gemmeticenfis libro 7. hiftoria H ormanno ’
rum integrum caput 15. ea de re habet, ubi quedam de Ivone Sagienfiepifcopo narrat, que in
^tnfelmi opufculo relata non funt) que ideo hic vifum eft proferre. In illo tempore fandus Led
Papa Gallias expetiit, ecclefiam fandi Remigii Remenfis epifcopi confecravit, ejufque cor¬
pus in ecclefiam nuper dedicatam tranftulit. Tunc Remis idem Papa grande Concilium te¬
nuit, & defides Epifcopos vel Abbates acriter redarguit, inter quos, ut dicunt, propter
combuftionem ecdefiaelvoni dixit.- Quid fecifti perfide? Qua lege damnari debes, qui ma*
trem tuam cremare aufus es? Eloquens Ivo palam confeffus qft f e quidem malum feciffe ,
led ad hoc fcelus agendum fe graviter coadum fuiffe, ne deteriora nerent a fcelerofis fuper
filios Ecclefiae, Deinde poenitentiam fecundum fagacis Papae juffum accepit, ac de refti-
tuenda landi Gervafii ccclefia operam adhibuit. Igitur Apuliam, & inde Conftantinopolim

perrexit.Reverfus autem Sagium, ecclefiam tam magnam coepit xdificare, &c. Hpn

tamen malitiofe ecclefiam fuam incenderat Ivo, ut ex cap. 13. e\ufdem libri pateti fedcumeaa
feditiofis occupata fuiffet, incenfa funt vicina domus, & flante vento incendium adeo exarfit, ut
ecclefia quoque fimul cum illis cremata fuerit. Meminit ejufdem dedicationis, & concilii eaoc-
cafione habiti Ordericus Vitalis libro 5. Hiftoria ecclefiaflica, ubi obfervat prefbyteros rx eo tem¬
pore confuetudinem arma deferendi fenfim abjecifte . Tunc, inquit, ibidem generale Conci¬
lium tenuit, & inter reliqua Ecclefise commoda quae inftituit, Prefbyteris arma ftrre, 8 c
conjuges habere prohibuit. Exinde confuetudo letalis paullatim exinaniri coepit. Arma qui¬
dem ferre Prelbyteri jam gratanter defiere, fed a pellicibus adhuc nolunt abftinerc, nec pu¬
dicitiae inhaerere. Mirum autem eft nihil de prefbyteris concubinariis haberi inter canones concilii
quos Anfelmus retulit, nififorte de iis intelligatur canon adverfus inceftuofas conjunfrioncf pro.

■situs n

Digitized by

Googl<

[

HIST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGII. <5;5

latus . Certum eft tamen eo in concilio prefbyterorum conjugia prcfcripta fuiffi,~quod alii etiam ANN.CH.
auflores prater Ordericum obfervarunt. 'Ham Mbericus in Chronico obfervat, fanSi Hugonis io^p
Cluniae enfts abbatis conftlio papam Leonem in Concilio Remenfi prefbyterorum conjugia prohh z.o&ob.
buiffe. Et quidem Raysialdus abbas Hezeliacenfis invita ejufdem /anili Hugonis fer ibit, beatum
Leonem ob hsrefes Simoniacorum & Nicolaitarum a Gailiis exftirpandas Remis Synodum
celebrafle. Et in altera ejufdem fanfti Vita, quam Hddebertus Epifcopus Cenomanenfts Tontio
abbati Cluniacenfi nuncupavit, refertur Leonem nonum Remis Synodum celebraffe generalem,
ac eo jubente, ibi Hugonem babuiffe fandam & plenam grati® orationem, qua & ^imo*
ni aci e male comparatis expulfi funt dignitatibus, & de facrario Domini fomiettores in¬
hibiti funt facerdotes . De hae autem Hugonis oratione in Remenfi Concilio habita loquuntur
etiam alii ejus vita feriptores , fed nihil quicquamex eafupereft. Ceterum ante hos auBoresHer-
mannus Contra&us in chronico fuo jam notaverat Papam Leonem autumnali tempore Syno¬
dum magnam Remis cum Galliarum Epifcopis habuifTe.

4. Sed illufirius eft fragmentum libri fundationis mmafterii Rasnefienfisin Mnglia, quam ut a Etiam A
nobis proterminatur: ex eo quippe difeimuspapam Leonem, non folumOallio, fed etiam altatum g ii.
gentium Epifcopos ad Concilium Remenfe convocaffe : unde nonmirum eft, fiyaffimavetuflisau¬
sioribus Concilium generale nuncupetur, fragmentum iftud edidit Spelmannus tomo i. Conci¬
liorum jI nglicanorum ad asinum 1049. ubi fle habetur. Ada funt haec , poftquam fupra
didus abbas Rameftenfts Alfvvinus repatriavit, revertens de magno Concilio quod Remis a
Leone Papa anno Verbi incarnati 1049. celebratum eft, quo miUi fuerant honorabiliter a
rege Edvvardo Duduc epifcopus * , Bc ipfe Alfvvinus Ramefix, & Wlfricus de fando , .

Auguftino abbates, decreta Chriftianitatis, qux ibi a fandis Patribus ftatuebantur relaturi. l ”'”'
Nec (ilentio praetereundum, quod memoratus abbas Alfvvinus in memorato concilio Re¬
menfi tantam in oculis domini Paps Leonis gratiam invenit, ut ad preces ipfius & inftan-
tiam, Ramefenfem ecclefiam liberali protedionis Apoftolicx dono privilegiatam , & jura
ejus & poflelfiones, tam habitas tunc, quam in pofterum juftx acquifitionis titulo haben¬
das, audoritate fuarum litterarum, r contra malignantium infeftationem communiret. Ex
hoc autem fragmento difeimus nomen Duduci feu Dudutonis, qui concilio Remenfi cum duobus
abbatibus jlnglis mittente Edvvardo Rege adfuit. Hic Duduco inter Vv^fenfes antiflites de v
cimus-quartus numeratur , quam fedem amplius vigmti-feptem ausus, tenuit. Porro et fi Rogerius
Hovedenus in parte priori Annalium referat ab Edwardo Mnglorum rege abbates duos ad Sy¬
nodum Rgmenfem miff osfuijje , nihil tamen habet de. Eptfcopo cum iis miffo > obfervat autem Pra-
fc filum Roma qliofque Vrbis Primares Leonem i» hoc itinere comitatosfuiffe. Hac funt ejus verba;

Eodem anno, inquit, id eft 1049. Leo Papa rogatu eximix religionis abbatis Herimari,
in Franciam venit, habens io comitatu fuo Pr®fcdum, & digniores quofque Romule® ur¬
bis,, & fandi Remigii Francorum Apoftoli monaflerium Remis conftitutum maximo cum
honore dedipavitj & poRmodum in ipfa urbe magnam Synodum Archiepifcoporum , Epi-
fcoporiim, Abbatum, fex diebus celebravit; in qua Synodo fuit Aldvvinus Ramefigenus,

& Abbas monafterii fandi Auguftini, a rege Anglorum Edvvardo illo miifu$ . Hac in Sy¬
nodo divinam religionem nimium tepefadam ftudiofe reparatam fui Re teflatur , qui ei inter¬
fuerat Odalricus, prapofittus ecclefsa Rpmenfts, in fuo Teftamento , quod penes sios ex codice Re-
menfis ecclefia mf habemus.

odlii denique aufitores Dedicationem ecclefia fatiSi Remigii paffim feriptis fu is celebra- Feftamfsf!.'
runt, quos firsgillatim recenfere nimis effit operofum. jit hic omittere non iicct,.ea occa fiant Remipi
fefiftm fauBi Remigii , quod jam antea Kalendis OQobris celebrabatur , follemnius exinde eva- foJIemne »
ftffq, cx praferipto beati Leonis: qua in re ftnfiltffimus Pontifex antiquam ecclefia'Francixa in
fuum uipoflolum religionem, qua fartaffts ob bellorum tktnulrus nonnihil imminuta fuerp», in
prifhnum vigorem revocavit, data ea de re Bulla, quam jtnfeimnt nofter in opstfculi fui.fisse
inferuit. Herum cum in plerifque Galliarum locis iterum tepuiffit erga fanfihffiss.itm antlflitem
hac prifea veneratio, rurfus excitata eft Decreto comitiatum generalium Cleri Gallicani, quod
agente piijfimo .antiflite Felice Plalardo>Catalaunenfium epifeopo, Rentestfts provincia legato, did
xj. menfis Martii anno 165,7. editum eft. ^ttque inde data funt, nomine Cleri Gallicani, lit¬
tera ad. unk/erfos epifcopos, quibus innotefeeret ftatutum fuiffe, ut in univerfo Galliarum regno
beati Remigii feftivitas fub duplici ritu celebris haberetur . Has 1 litteras, fitmul cnm privilegia,
altans Rersiigiarfi, inferius, integras exhibebimus. , T ... ...

6 . Ceterum non modo beati Remigii feftivitas ex Leonis decreto inde follemnis fuit, verum. £t
etiam & ipfum. feftum Dedicationis fcilicet anniverfarium, quod prater Martyrolcgia Rmenfta , t i on i s .
alia ttiam externa commemorant. Hoc Ferrarius in catalogo generali omnium, fan&ormm ad diem
fecundam Ofhobris inferunt: ficut & jindrtas Saufaius m Martyrolcgia Gallicano , Hugo Me-
vardus ut Bencdi&ino, BuceiUinus in Menelogio, &c. .1

PROLOGUS IN DE DIC ATI ONE

Ecclefia beati Remigii ^.emenfis.

1. T"\Ilbctis in Chrifto fratribus fub beati Rbmigii tutela Deo militantibus,

I J fubfequentis audor opufculi magnam mcircumfcrrpt* dulcedinis multitudinem
quam timentibus fe rcpromifit Deus . Cum vita noftra fuper terram tentatio fit,
quia vetuftatis deprimitur pondere , ad novitatis gaudium fufpendi debemus in caritatis
j 0 a SS. 0 . B. Tom. VIII R. r celfi-

Digitized by

Google

6%6

HIST. DEDIC. ECCLESIA S: REMIGII.

Baliliei S.
Remigii ab
Hincmaro

dedicat*.

ann. ch. .ceJfitudine , quam Deus commendavit in nebis, in unigeniti Fili fuihumiiitaee; quapropter
104P ex imperio domini abbatis HbriMArI feriejn Dedicationis hujus famSri&mi Heris
t.Qdob. eodcfis (ikntio non patiar oblitterari . Sed quoniam a hwtx recordati00is Papa nono
JLkohb, Deo audore, fa£ta eft, eo magis dignam litteris indam pro modulo ingenioli
mei. Unde in primis paucis prxlibabo, quorum induftria conftru&a fuerit anterior scckfia,
J$c ex cujus caufa jam prx vetuftate ruinam minitantis, haec qux nunc, Deo propitiante,
fubfiftit, fumfitque exordii. Additur etiam, ut quia ex hujus dedicationis oecafione a rai-
jiiftris diaboli multa excitata funt fcandala, & poftea ex Synodo ab eodem Papa ibidem
celebrata, multa provenerunt utilia . Deinde in fine hujus opuiculi fubjungam qua per
pretiofum Francorum patronum Rs musium aut vifu aut auditu didici foftipfam dedica*■
donem fa&a miracula. Vos autem fratres, quos finccrx devotionis fervorum unanimiter in
dmmo habitare fecit divina... hoc quantulumcumque obfequium fratema excipite benevo¬
lentia: nec in eis tantum venufti cuicique fermonis gratiam confiderabitis. Unde non vos
pigeat hoc aliquando legere, quia licet aurea & argentea vafa in domo Dei veftri habeatis <
plurima» cx quibus hauritis grandiloquia, & dulciflua fandi Spiritus poculat tamen inter¬
dum hxc, quamvi^ do fidili vafe, vos recreare poterit equa.

INCIPIT NARRATIO.

*. Afilica igitur gloriofi confefforis Chrifti Remigii corpore infignita , qux ufque ad
O hxc moderna perduravit tempora , Remenfium quondam Archiepifcoporum ftudio
inchoata, & a venerabilis memoriee Himcmaro eorum fucceffore confummata , anno
incarnati Verbi odingentefimo quinquagefimofecundo ab ipfo eft dedicata. Qux quidem
non adeo operofi aedificii folidata eft monitione, quoniam barbarx nationes per id tempo¬
ris hanc infeftantes provinciam , frequenti incurfione praefatos Prxfules ab hujufmodi
prxpediebant intentione; unde intra centum quinquaginta & duos annos tanta eft attrita
vetuftate , ut jam ad cafum propinquans reparationem fui videretur exigere . Anno vero
A..aiiuBti- dominicae Incarnationis millefimo quinto , poft reparationem autem raonafttcx religionis
pit Aicar- Hugonem pfeudo-epifcopum inibi fedara lexagefimo-fecundo, ab Arnulfo ar*
dus ’ chiprafule eidem jpeo ordinatus eft' A ir ardus abbas , poft Hincmarum a , prx-
cipux bonitatis virum 9 t in ccenobiali ftrenuum, ordine icxrus. Qui Airardus cum fagaci
intenderet animo plures dominici gregis paftores fua state per Gallias enituifle, qui ecclo-
fias fuas ex vetuftate in potiorem ftatum ftuduerant reformare, deliberavit & ipfe operam
'adhibere in ejus qux fibi commiffa erat renovatione. Quapropter viris , qui arohitedurx
periti ferebantur, afeitis futuri templi fabricam ex quadris lapidibus erigere coepit a fun¬
damentis, multo quidem operofiorem illis quam praenotatum eft in gallico Regno renova¬
tas, & ambitiofierem, ideoque fibi & illius svi hominibus inconfummabiiem. Nam ubi
per viginti &odq fere annos paftorafe officium adminiftravit, fenioconfeduscceptoque ope¬
ri finem non imponens Vita decefflc.

3. Hujus ergo tempore ad beati Remmii tumulum divina virtus fe plurimis deelanvit
miraculis, quorum duo quaedam, qux ego puer eonf^exi , huic narrationi inferere operg
pretium duxi. Debet enim diledio veftra veniam dare, fi prster ea qux promifit Prologus ali-

2 ua interferam, qux tamen fi fciatis non fit inutile. In villa fandiDionyfiimartyris, qux
icitur Curtis fuperior *, erat quidam mendicus occulto Dei judicio tantxcalamitatis infor¬
tunio preilus, ut pedes illi ambulandi fubfidium denegarent, & calcanei ejus retro inflexi
natibus quafi naturaliter inhaererent. Unde ficut aliis contradis mos eft, non valensfefe per
terram fcabeHis ad mendicandum trahere, vehiculo quodam per fanda loca tam petendx
quam recuperands falutis gratia afuo circumducebatur fratre. Qua derefa&um eft,
ut etiam ad fape memorandi prote&oris noftri Remigii bafilicam deduceretur, & in hora
qua fac» Mifiarum follemnia celebrabantur , ante fandum altare ab eodem germano fuo
deportaretur. Cumque jam a miniftris illud ineomiptm» perciperetur epulum, ab illo mi-
ferationum indeficiepti fonte falutis emanavit donum. Calcanei a pofteriaribus, quibus im«
padi erant, in momento coeperant avelli, qifquc ad congruum divino nutu redeuntibus or¬
dinem ad indicium miraculi inde effluxerunt fenguinum rivi. Qux Dei magnalia fratres qui
adierant confiderantes, fignis pul&tis, operatrici majeftati devotas concinunt laudes.

4. Accrefcic devotioni devotio , & omnipotentis virtus diiedi fili Remigii merita reci-
pno» declarat miraculo. Poftquam enim foper pedes paullatlm firmatos idem conftititpau-
por, occo fcabelhihs trahens fide contradus adveniebat alter, qui comperta Dotainieioperis
novitate fuper invalido, ingreffas eft properanter, ut & ipfe mereretur perfhii reoiperatf
lutitatis emolumento. Nec dumus cafia fpes properantis exftitits fed antequam ad fandi
perveniat fepulcrum, optata falus adfuit 1 nervi fub genibus, qui jamdudom retradi diri*
guerant, extenduntur, otficio pedum diu infueto qui acclinis ad venerat, fe fuperna gratia eri-
geate nititur, fc apte fecros iiflus Vtus per cujuk. intfrvenium fibi falus proveniebat gratias
adurus ingreditur.' Hgc videns fratrum conventus divinas ingeminat laudes, & qui m vi¬
cino pofiti ea audiunt , ad tam jocuhdmii fpe&aculum confluunt alacres. Duos inopes
paullo ante corruptionis humane miferia licet aifpari compeditos illic expeditos a.fpiciunt;

inde*

» Is eft primus abbas regularis anno £74. eleftus, cum antea Rernenfes pontifices /idmui archiepiftopi
eflent 6c abbates: quod tamen a prima inftitntione alienum em. Nam Epiphanius abbas fandi Remigii
tempore i^gidti stchiepUcopi memoratur a S. Gregorio Tore» lib. to Hiftorhe Franc. eap. 19. De
Hincmaro aftum eft Szculo fupeiiooi ad ann. 967.

Vr*« -

Digitized by

Google

HI ST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGU. 6zy

itideque Deum in fandis fuis mirabilem collaudantes ad fua laeti redeunt. Eorum autem ANN.CH.
unusi qui majori exemtus erat infortunio, intercefloris fui amore agglutinatus praecipuo , uf. 104.0 '
que ad mortem in monafteriiobfequiis perfeveravit: alter vero piftoribus folatiura aliquanto oftoh.
tempore exhibens, tandem difceflic , ,

5. His igitur omiffis, ut ad propofitae mirationis ieriem redeamus,, abbati a Airardo, ut
praefatum eft, vita exemto fucceffit TufippBttigus , a Vvibonb Remenfi archiepi.
fcopo ibidem, ordinatus. Qyi cum plurima ecclefistftics utilitati profutura decerneret difpo-
nere, deliberavit reparationi ecclefisfusx, quam .fuusprsdecefTor inccqperat, manum per-
fcdionis imponere. Verum quia grave nitpit & inexplebile (ibi illud erat incoeptum , deli. Tertiem
beratio quoque fua, fi id intenderet implere,. videbatur non habitura «ife&um. Quocirca TheodorU
eorum qui inter fibi commiffos prudentiores habebantur, & femorum Remenfis provind» cus ’
confilio ufus, difficulter aggreffus eft inchoatum diruere opus: quo pxne diruto, & funda¬
mentis quibufdam relidis, quae architpdi.s vifa fupt neceflaria fore futuris aedificiis , divi*

nam domum cfpit faciliori quidem ftrudura.,, f?d non indecentioreconftruere, utafpedum
adhibentibus facile eft cernere. Qua inempta feliciter anno quinto fux. ordinatipnis, accen*
ii funtplures catholici viri .fervore divinae religionis, ut pro facinorum fqorum abolicione pa¬
rentumque fuorum, quorum, corpora ibi humata erant, .requie,, pro ppfie ad id opus con¬
digna fubfidia ftuderent fuppeditare. Nonnulli etiam de ecclefiaftica familia fuurn auxilium
promta impenderunt benevolentia, fuifque plauftris & bobus, tantis incoeptis competentia
advexerunt onera; ficque fundamentis in quibus locis npn erant locatis, & columnis ex
diruto priori aedificio competenter difpofitis, arcus .fuper eas diligenter voluti confurgere, &
bafilicx fabrica inter manus artificum coepit clarefcere. Tunc jam veftibulorum parietibus
undique eredis, & interioris tempii faftigiis altius elevatis, vctufta ecclefia ab Hincmaro
archiepifcopo, ut didurp eft, antiquitus dedicata, eft everfa funditus; & vilis interim tedi
coopertoriolum fabricatum fuper chorum fratrum, ubi abfque inquietudine ventorum &
pluviarum. divinis pollent vacare laudibus. Supra fepulcrum vero beati Remigii crypta,
conftruda .eft, licet parva, ideoque toto corpori fuo incongrua, pulcre tamen columnis &
arcubus fulta. Prxfaius namque Abbas affidmjs hortator affiftens,, conabatur fummopere,
quatinus idem opus ad fummam perfedionis confurgeret fus vitx .tempore, maximoque
aeftuabat defiderio, ut Papa Romano, fi quomodo valeret, in Qallias evocato, illud con- j

fecrari facejet apoftolica benedidione. Quod licet ex affedu pix voluntatis proceflerk, divi- • ■

na tamen «jifpofitio hoc differens, ejus fucceffori peragendum refervavit. Nam morte im¬
matura prsveptus diem claufit extremum, maeroris maximi fe diligentibus relinquens infor¬
tunium, expletis in regimine monafterii annis undecim-, * 8 c menfibus odo; qui cum de-
duda a proavis polleret generofitate, morum etiam, vigebat eximia nobilitate, libi reveren¬
tiam exhibentibus, fe praecipua humilians lenitate, fubditos fuos &c maxime fandx reli¬
gionis amatores devota excolens devotione, quibufque magnis, & minimis <affabilis: ideo¬
que quam plurimis Francorum proceribus amabilis, honorem ecclefis fibi creditx pro pofle
exaltavit, & exaltare voluit. Sed quoniam occafto mortis interveniens effedum pix volun¬
tatis abftulit, ejufdem loci prepositum, Hbr.imar.um nomine, adhuc vivens * fibi * Mari, ju-
fuccefforem delegit: ipfum quippe, quod habuerat in defiderio credidit adimpleturum ftre* yenem.
nue, qui fibi adjutor & cooperator exftiterat ante omnes in prefati operisexfecutione,ma*
ximaque fuppeditarat fubfidia ex reditu villarum fux commiffarum providentis. <

6 . Hic ergo loco defundi Patris fubrogatus fratrum psne omnium unanimi fententia, Qj, am
ordinatu memorati Vvidonis Remorum archiprxfulis, non diu paffus eft interruptum pen- ficit Heri*
dere memorabile coeptum fui antecefforis ; fed primo quidem dexteram bafilicx crucem, marus.
maxima ex parte jam inchoatam, & finiftram nihil adhuc prxter fundamenta habentem,

cum cocleis , quibus ad fuperfora effet affcenfus , fecit fdificari. Crypta autem qus fuper
beati Remigii fepulcrum conftruda fuerat, quia, ut fuperius relatum eft, prx parvitate
fui, alterius operis incongrua videbatur, dirui, & aliam eminentiorem fecit reftitui. Dein¬
de trabibus de faltu, juxta OrbaciS monafterium fito, advedis, faftigia ejufdem confequun-
tur templi, ficque decentiifima b domus tota apparuit in partibus fuis.

7. Quapropter idem abbas Herimarus cum quibufque lapientibus Remenfis provincis Eamque a
prudenti cfpit tradare confilio, quatinus eamdem apoftolica faciens confecnri benedidio- Pa P?«mfc-
ne, ut fcilicet prsdecefloris fui devoto fatisfaceret defiderio, cui ut facultasnon deefietop-

tata peragendi, oportunitatem temporis obtulit dignatio divinx difpofitionis c. Defundo
fiquidem Papa Damafo, qui in civitate Brixenorum, qux eft in provincia Hyftris, fuerat
epifeopus, & in apoftolica fede inthronizatus, triginta folummodo ibi vixerat ^iebus; Ro¬
mani, legatione de ejus obitu ad imperatorem Hbnricum direda , petierunt ut eccle-
fix paftore viduatx ab eo fubrogaretur alius. Qui fuper hoc negotio Epifcoporum &Opti-
xAfta SS. 0 . B. Tonu VIU. R r i j matum

» Airardus obiit anno ioj 6 . ex Marloto, Theodericus ejus fucceflfor >048. cui fiicceffit Herimarus.
Horum epitaphia etiamnunc vifuntur in monaftesio Remigiano, qus videfis edita apud Mariorum Tomo
1. Metrop. Rem. lib. j. cap, 14.

b Hanc ecelefiam iterum auxit'Petrus abbas, Cellenfis vulgo didus, qui poftea Johanni Sarisberieufi
Carnutenfi epifeopo fufledus eft. Id a fe fufeeptum teftatur in epiftola ad Fratres deMonreDei. Cardina¬
lis Lenuncurtius nonnulla item adjecit, ficque ecclefis moles ex variis additamentis in ampliftimsm bafi.
licain, qualis nunc cernitur , coaluit.

, t H«e fufius referuntur in vita S. Leonis infra ad annum iof4.

Digitized by L.ooQie

6 i 2 HIST.DEDIC. ECCLESIAE S. REMIGII.

ANN.CH. anatum impetii fui qu&rens confilium, invenit mtW ceteros domnum Brunonem Tul-
IOAp Jeftfem prsfulem ad idem officium fubeundum «fle idofiCuM , utpote qui itatis matUri*
j. oaoh. tetu , Morumque & fcientia claritudine videbatur cfiftfpiCufis , fibfque fartgUlRis affihifate
proximus. Unde apoftolicx dignitatis ei adjudicata funt infignia, juffufqiie ab Augafto ,
Ut ad hac fecundum ecclefiafticas fondififies fuftipiertda , R Omaha inVlfcrrt fflhefUfr; fed
quiafoliemnia immittebant Nativitatis Dominica, hric cum clero, eujiiS foerat paftfet, llif-
pofuit celebrare, eifque celebratis quo erat pWICepfU» ibire. Hujus itaque Pdfttificls noti*
tiam in colloquio, a prafoto Imperatore & Francorum Rege, de pacis & tttfiiciti® confir¬
manda gratia , ante non multum tempus habito, memoratus abbas Htrim&rus fixerat eoo-
fecutus, a quo etiam promiflum icceperat, quod in proxkflO quadrigefiirtali jejunio beat!
Remigii fepulcrum abfque equi folatio foret expetiturus s quia culn ebrtlmdem Regum
aliquando fomiliarie ab invicem perferetis mandata, pef contiguam regionem tranfierie, ip-
fius findi locum orationis gratia invifere neglexerit. Quod idem Abbas ftgaCiter recolens
animo, fua dirigens fcripta illi luggerit, ut quoniam jprO delibato libs Apttftoltei primatus
officio, Romam ire difponit, fi quando ad COgnatOS fines, certo eCclefis revocetur CrfiOlu-'
mento, non fiat irrita Francorum Apoftok» ab eo foda proffiiffid. Mittit veto ei iti munere
vas ad bibendum idoneum, intus & exterius auro decefitUBme decoratum, infinuans ei de
Quod pro- ipfius fandi coclefia dedicanda fuum cum petitione defiderium . Ad hae idem Epifcopus
mittit Leo»benigne refert, quia etfi alia nulla fe revocet ecclefia utilitas, vel pro fok» amore fandi Re¬
migii reverfurum ad Gallias, 8 c ejus bafilicam dedicaturum, fi divitia annuerit benignitas.
Celebratis ergo in fede civitatis Leucborutn duobus dominicos Nativitatis diebus, in tertio
clero fua valefociens, iter capere Romam ducens aggreditur. Quo perveniens, cum fovore
totius populi honorabiliter excipitur, apoftolicvque dignitatis infulis infignitur, in hypa-
panti Domini in cathedra beati Petri inthronizatur, & Lio Papa, Romano more, nufl-
COpatur, Hic digne admihiftrans qtiOt fui funt offidi, inftanterqu* difponerts quosque Vi¬
dentur accommoda divina religioni , Quadragefimalis temporis explet jejunia, fucceden-
liaque dominica Refurredionis ibi celebrat foliemnia: quibus elapfis. Synodum convocat
Epifcoporum Italia, & ibi qualibet perverti in eorum epifeoplis pullulantia aut corrigit,
aut horiatur corrigere,

.QuiiaGaU •» Aliquanto autem temporis interlabente curriculo, Gallicum revifere folttm, tam beato
lias venite Remigio fida promiffio, quam orthodoxa fidei, ifl illis partibus adeo tepefoda, perfaadet
intentio. Unde a Romanis expetita licentia, pav quafiUm Latii urbes iter agens, in eis ritui-
ta difponit ecclefiaftica hontftati congrua, tandotflqoe adit imperatorem Henricum, in re¬
gione commorantem Saxonica. Interea memoratus Abbas, defiderii fui compotem fe fotu¬
rum ex ipfius Ripa certus poiKcitationt, Regi Francorum Laudumxm venienti ooatrrk in
Pentecoftes folkmnitate, ejufque confilmai & favorem expetit de prxfito templo Apollo-
lica confccrando benedidione, monens & poftulans, ut his agendis fuam prafentifftt exhi¬
beat, & Epifcopos regnique fui Principes focum intereffe ficiatt cui idem Rex ad prafens *

* */. preces.- mente benigna annuit, feqee, nifi alieujus impedimenti inter Ce (Ierit oafus, tant# feftivitati
affuturum afferic. Ex quo promitte Abbas latificatus revertitur, rndeque Papa Coloniam-
Agrippinam cum Imperatote advenienti, ki apoftolomm Petri St Pauli natalitte fit ob¬
vius, s quo adventus fui ad Remenfe fidum , gerendammqae ibi rerum tempus & ordi¬
nem invefligat diligentius. Ille vero libi notificans pandk quomodo prius deliberaffef, ue
odava die ab /pfios findi ftftivirete, qu£ in Kalendis Odobrit habetur Celeberrima, illo ve¬
niret, 8 c ipfius monafterium dedicans, poftea ibidem ex Epifcqpis Gallia congregatam Sy¬
nodum celebraret. Qua femefltfo mutata, ad cumdem locum in foUemnisate fandi Mtebue-
lis Archangeli fe venturum, 8 t in ecclefia beata Mari# Remis Mi (forum facra m eadem
dic memoret edebraturum ; feftum vero gloriofi patris Remigii, preciofi corporis ejus ele¬
vationi , & fubfequentem bafilic* confecrationi, ceteros deinde tres Synodi deputat Cele¬
brationi. Quibus auditis, ad fuum coenobium rediit Abbas, fua que fcripta perPranefomei-
que contignas direxit provincias, invitans finda Ecdefi* fidelis, ac ad> tanti gaudii parti¬
cipationem concurrent mente promtiffima, tam pro amore & veneratione ejufdem Patroni
fui, quam ut benedidione muniri mererentur Apofteiiea . Ceterum Papa Colonia digfefi
Synodm» fi», Tullum ki Exaltatione dominica crucis venit, indeque circum jacendum regionum
Remiscete. Epifcopis & Abbatibus litteris fax addoritatis mandari praecepit, ut in prsfixa die fibi
biandan, occurrerent, ad Synodum celebrandam in bafilica prafoti Francorum Apoftoli; #t per quem
lnd,CK * orthodoxa fidei inhiati funt rudimentis, in ejus pratentia confequerentur reparationem te¬
pefoda in fe divina religionis. Hujufmodi itiandatif gratulatur pia fidelium devotio, praepa¬
rans fe ftudiofe ad implendum quod ex apoftehe* dignicatis fibi' promulgatur edido.

Quam invi- j. Venenatus autem ferpens, qui ab exordio mundi ad humani generis inhiat przci-
di impedi- pinum,, tam falutari propofito commenti fui nititur opponere obftaculum. Ad-complendam
enim perfidis iux voluntatem, quoldam potentes laicos excitat , qui mceltis conjugiis
operam dando, & aliorum criminum nefiriis ufibusfe implicando, violatores erant honefla-
tis ecdefiaflicai ideoque verebantur reatuum fuorum latebras in lucem prodere. Sed &
nonnullos- Epifcopos Se Abbates illts adjungit, qui in ovile dominicum aliunde, non per
oftium irruperant, &in ecclefiis fuis Catholicorum Patrum fan&iooibus contraria quadam
pullulare permiferant* qua condida fynodi examinatione refecintii fflarlifeftari metuebant:
ut enim lcriptum eu: Omnis qui male agit y odit lucem , & ideo peccatis fuis magis magifquc 1
occqlationis adbibet obnubilationem . Tanta itague perverfitatis viri incentoris fuis callida

fogge*

Digitized by

Google

HIST. DEDIC. ECC^ESLE; 5 . REMIGII. 619

fuggeftione inftrudi, Regi Francorum fuggeruht regni fui decus adnibilari, fi ia «o Roma- aNN. ClL
ni pontificis audoritatem dominari permitteret} vel fi eidem, utdecreverat, occurrens prx- 104.0
fenti® fu® favorem, ad cogendum concilium exhiberet. Addunt etiam quod nullus ante- a Oilob.
cefforum ejus id reperiatur aliquando conceffiffe, ut ob fimilem caufam in Franci® urbes
ingreffus pateret alitui Pap®: his vero agendis pacis & tranquillitatis congrua funttempora,
regni autem ejus flatus fit in perturbatione non modica , quibufdam viris potentibus aomi- ,

nationis ejus jugum detredantibus, terrafque & caftella quxlibet ab ipfius ditione abalie¬
nantibus . Quapropiter regi® dignitati ferunt congruere, utilitati reipublies fua lapientia
confulere a, potius quam fynodis intendere} Principes fuos & totius exercitus fui poten¬
tiam commovere in rebellas , ipfos etiam Epifcopos & Abbates,.penes quos maxima pars
facultatum regni efl, cenfeht immunes hujus expolitionis efle non debere. Ante alios Ab¬
batem fandi Remigii, quem quafi de rerum fuarum abundantia prxfumentem, pro vanx
glori® amore, ad monafteriura fuum confecrandum calumniabantur Romanx Urbis pon¬
tificem evocaffe. Hac igitur verfipelli perfuafione Rex emollitus, & ab honeflo propofito
ad fedudionis devia flexus, Papx per Silvanedenfem mandat epifeopum , fe fuofque Pon¬
tifices cum Abbatibus cogi ad comprimendam pervicaciam fibi refiftcntium, idcoque non
poffe occurrere ei in prxhxo termino ad peragendum Concilium . Unde adventum fuum in
Franciam in aliud tempus differat, quo, abfolutus hujufmodi negotiis, eum debito cum
honore fufeipiat. Ad hxc Papa remandat, promiifionem beato fedam Remigio nequire fe
irritam fecere, fed ad Bafilicam ejus dedicandam procul dubio venturum, ubi fi qui divina Pontifex
religionis amatores convenerint, cum eis fynodi rationem fe fetetur habiturum. Cujus man-“P 11 * m ’
dati ad Regem relatione perlata, ipfe tamen iter in rebelles aggreditur , coada in unum cns ’
ingenti exercitus fui militia. Sed & Epifcopis & plerifqne Abbatibus contra voluntatem
fuam illo euntibus, illis etiam perverfis ecclefiaram redoribus ad id negotium ultro fe inge¬
rentibus, qui ut fummi Paftoris Vicarium adus eorum examinare venientem pollent emi-
gere, eamdem expeditionem exitiali techna «laboraverant ftruere. Adducitur cum eis &
memoratus Abbas fandi Remigii, mxftus admodum & gemens, quafi non eflet vifurus
effedum defiderii fui. Sed divin® confolationis ejus mxrori non demit potentia. Vix enim
tmius diei & dimidii itinere confedo, indulta eft ei redeundi licentia: qui reverfus celerri¬
me Romanum Antiftitem adhuc Tullo remorantem expetit, eumque pro regiis mandatis ,
jam diu conceptum propofitum non permutaffe cognofcens, gratulabundus ad monade-
rium rediit, inflanter prxparare fatagens qux tanti Patris confluentiumque filiorum fend®

Ecclefix forent necelfaria conventui. Jam quippe dierum prope erat terminus , qui fupra-
didx difpofitionis completioni fuerat attributus.

ta Denique domnus Papa a Leuchorum urbe digreflus, iter ad Remenfem ducens ur* Remos ve-
bem arripuit, & in opportunis locis,fingulis quibufque nodibus manfione accepta, in vi- nit.
gilia feftivitatis fandi Michaelis ad Curmolenfem b villam venit •• cui prxfetus Abbas ibi¬
cem obvius fedus, quxeumque neceflarius expetiit ufus, illi omnique comitatui ejus a£
fluenter fuppeditavit. Die vero fequenti ad fandum pervenit Remigium, Archiepifcopis
tribus comitatus, Trevirenfi videlicet, Lugdunenfi , VefontiOnenfi , aliifque viris hono¬
rabilibus} inter quos erat Johannes epifeopus Portuenfis, & Petrus Ecclefix Romanx dia¬
conus, & ipfius Urbis prafedus. Hic protinus conglobatur in unum tota fratrum congre¬
gatio, & cum eis * Abbatum, Monachorum , Clericorum , qui jam ex multis confluxe- * «/. ecun-
rant partibus, innumerofa * concio: ex quibus omnibus in atrio bafilicx difponitur decen-^ is *
tiffima procelfio, epifcopis tribus, Silvanedenfi videlicet, Andegavenfi , Nivernenfi , lon- ro j^ numc '
ge digeflos ordines antecedentibus, textumque Evangelii cum aqua benedida & aromatum
odore ferentibus. Sic ergo difpofiti Papam advenientem fufeipiunt, cui Ecclefiam introeun¬
ti, Refponforium Latentur ceti , cum digna modulatione concinunt : & dum ante Altare
fand® Crucis orat, aliud Refponforium, Summe Trinitati videlicet, concinentes finiunt.

Progreffo autem eo ufque ad altare fandi Chriftophori, & ante venerandi Francorukn Apo*
ftoli fepulcram orationem explente, iterum Hymnum Te Deum laudamus , confona vocum
jubilant vociferatione. Qui tamen in fede fibi decenter apparata paullulum «fidens, adftan.
tes lxtificavit benedidione apoftolica: & exinde egreffus, ab eifdem pfallentium choris cum
divinis laudibus deducitur ufque ad civitatis e mfnia. Cui Remenlis clerus cum Archic-
pifeopo fuo, aliifque quibufdam obviam procedens Epifcopis, perfpicu® proceffionis nu-
merofosdifponit ordines in atrio d fandi Dionyfii martyris, ubi ad tanti Pontificis fufeeptio-
nem competentia concinens cantica, ufque ad ecclefiam fandx Marix illum comitatur Mi/lam ii»
cum maximx jubilationis gloria. Illic vero ante fand® crucis, & ejufdemDei Genitricisal- majori ce¬
taria, completa oratione, in archiepifcopali aliquantulum refedic fede, Archiprxfule Re- fkfi* «ie.
mfenfi ad ejus dexteram, Trevirenfi autem refidente ad finiftram. Deinde miniftris altaris brst ’
prxparatis, quibufque pro officiorum congruentia, & ipfe facerdotalibus redimitus infigni-
bus proceflic ad Miflarum celebranda follemnia. Quibus expletis, & adflante populo Apo-
ftolica benedidione munito , prxdido Remorum archiepifeopo, fibi fuifque neceflarius
fumtus fuppeditante , refedionem percepit in majori palatio juxta ecclefiam fito.

<AUa SS. O. B. Tm. pIlL R r iij xi.Dio

. * Edit. reipuUiia fu* fnpienttr conJuUrt.
b Vicus eft vulgo diftus Courmeloy.

e Tunc quippe monafterium S.Remigii extra urbis moenia erat, nunc a trecentis circiter annis, dilata¬
to urbis pomerio, in eo inclufum.

Digitized by v^.ooQle

6^o

HIST. DEDIC. ECCLESIAE S. REMIGII.

N.CH.
°4 9

Odtobv

Alter* die
redit *dS,
Remigium.

«/. aliud

Terti*, die.

Defert cor:
pu^ fanSi
Remigii.

ir. Die autem fubfequenti, metuens ne prspediretur frequentia circumfluentium populo
rum, duobus tantum comitatus capellanis , dum nodurns a fratribus explerentur vigilis
ad fandum remeavit Remigium ; fodoque fibi balneo, lotus efl: & tonfus, utpote qui im.
minentem tanti Patris follemnitatem in craftino celebraturus , transferre difponebat tam
pretiofs gemms venerabile pignus, & praeparata fibi quadam domo contigua ecclefis, illic
fecretum remorandi expetiic, quia metuebat ad publicum procedere. Ad fepulcrum enim
Sandi, quafl ex toto orbe excita tanta hominum confluebat numerofitas, ut introeuntibus
fpaciofi templi vix fufficeret capacitas. Advolabant enim tam ex vicinis quam ex longin-
quis regionibus promifcui fexus innumerabiles, effundebat afpera Francia ad honorem glo-
riofi Apoftoli fui villanos, opidanos & cives: fed & Gallia pzne ex omnibus fuis partibus
huc tranfmittebat populorum millia. Inter quos accelerabant Epifcoporum , Abbatum,
Monachorum, Clericorum generofa agmina. Ignobilis nobili, aut inops cedere nefciebatdi¬
viti , fed omnes una conglobatim concurrebant intentione devota, buitoque csleftem mar¬
garitam continenti dulcia imprimentes ofcula, oblationum fuarum quifque pro pofTe offc-.
rebant donaria. Qui vero conftipatorum violentia repulfi propius accedere non valebant,
heu, quantum gementes fe defiderii fui. effedu privari, de longe projedis muneribus qus -
attulerant, quafl lapidibus, Sandi fepulcrum pia devotione obruebant. Efl: autem ante fores
ipflus bafllics quoddam fpatiofum atrium, in quo quotiens denfitatem fui perpeti non
poterat, frequentia tantorum fe explicabat ccetuum , eo duda aviditate cernendi ipfum beati
Petri Vicarium: poft beati enim Remigii captatum fuffragium, ad hujus fummopere inhia¬
bat afpedum. Qui ut magnanimo deflderantium fatisfaceret affedui, eminentius folarium
domus in qua remorabatur petens, unde & adftantes contueri, & ab eifdem confpici, &
loquens. poffit audiri, Apoftolica benedidione eos Istificavit ; hifque recedentibus, & aliis
fubinde atque aliis illud * atrium catervatim replentibus, ter in eadem die , fuce exhorta¬
tionis monita impertiens falubria, liquido patefecit quae vitanda, quaeque ad falutem ani»
marum fuarum fibi forent expetibilia. In eadem denique domo facra myfteriafibi fecit cele¬
brari, quia non dabatur ufpiam locus oportunus ecclefiam introeundi, nec ipfi fratres, prae
importunitate plebium , folitum illic penfum divini valebant perfoivere officii. Adveniente
interea node, nec tamen confluentium rarefcente, fed magis magifque crebrefcente copia,
domnus Papa metuens, ne in facris vigiliis Deo famulantes importunitate plebis prspedi-
rentur exfequi divinae fervitutis follcmnia, tum etiam ne fibi preciofi corporis fandi ipflus
transferendi, ecclefixque dedicandae inhiberetur copia, delegatis clericis fuis, cjufdem loci
memorato Abbati fpatiofitatem templi praecepit penitus evacuari, obferatifque diligenter fo.
ribus, omnibus intercludi facultatem introeundi; praecepit etiam ex fua parte hoc populis
annunciari, ut ad horam fecederent, & abfque ulla fui impetus inquietudine follemnes il¬
lius nodis excubias, cum digna devotione, a Deo militantibus celebrari Anerent: fe procul
dubio die fubfequenti eorum defideriis promittit fatisfedurum, & thefaurum defiderabilem,
quem quaerebant, illorum confpedibus expoliturum; fi vero mandatis detredarentannuere,
infedo negotio, propter quodaaveniffet, receflurum fore. Quod cum tandem maxima diffi¬
cultate fuiflet obtentum, pleraque tamen numerofitas populorum cum copiolis luminaribus
deforis excubans, ejufdem pollicitationis praeflolaretur eftedum, cereorum ubertate quafl
multiplici fideram fplendore interius irradiata ecclefia, Deo fervientium chori in canticis
fpiritualibus decentiffime illius nodis exegerunt fpatia.

sa. Mane autem fado, fufceptus efl: a domno Papa intra ecclefiam fandus martyr Corne¬
lius, quem cum aliis fandorum pignoribus Compendienfes clerici illo detulerant, pro mul.
tis violentiis,*quas ecclefia fua patiebatur a quibufdam malefadoribus. Circa horam,deinde
tertiam, redimitus idem Apoftolicus infulis facerdotalibus, ad gloriofi patris Remigii fepul¬
crum procedit cum thymiamateriis & crucibus , fodatis fibi Archiepifcopis quatuor, Re-
menfi videlicet, T/everenfi, Lugdunenfi, Vefontionenfi, cum quibufdam aliis , fed & ip-
fius loci Abbate, domnoque Hugone venerabili patre ccenobii Cluniacenfis, & illius or¬
dinis plurimis: cum quibus letania foda, & fuper fandum corpus non modica thimia-
matum accenfa fragrantia, cecinit Refponforium Dirjgatur oratio mea , quo cum verfu
expleto, feretrum fandi, ut praeparatis inftrumentis aptatum ad ferendum redderetur habi¬
le, a fuo loco paullulum removit, & Antiphonam Confeffor Domini Remigi , decantavit.
At ubi competenter prout res exigebat difpofitum fuit, ipfe ante alios cum praefatis Archie¬
pifcopis & Abbatibus fu pp® fi tis humeris illud devote lacrymans extulit, & Refponforium,
Ifte e(i de fublmibus , inchoavit: cujus vocem fubfequentes chori pfallentium , ovantes
erumpunt in jubilationis tripudium , praeque alacritate cordis. O quantorum ora manan¬
tium rigavit redundantia fletuum! quantorumve mentes ad tanti Patris captanda fufifra-
gia funt compundae in fufpiria beatorum gemituum! Tradens autem domnus Papa eum-
dem pretiofum thefaurum fe ultro ingerentium votis, ab inquietudine turbarum feceffit in
oratorium fandae Trinitatis, quod ad meridianam plagam infra ambitum ipflus ecclefis
decenter conflrudum erat, Harduini a cujufdam loci illius coenobits Audio , continens
Dominicum fepulcrum eleganter imaginatum , inftar illius Jerofolymitani, in quo noftra
requievit falvatio . Hoc igitur Treverenfem archiepifcopum in fui praefentia eadem die
confecrare fecit, ex confenfu praefeti Remorum archiprxfulis, multorum ibi fandorum col¬
locatis reliquiis. Denique monafterii foribus patefodis, ubi illa cxlcftis gemma defidc.

ran.

» Hic iub Ludovico Pio imperatore floruit, de quo vide Frodotrduin lib. a. Hiftorix Rem. cap. 1 9- &
Marlotum Tomo i. Metropol. Rem. lib. 3. cap* a.

Digitized by booQie

H 1 ST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGII. 6 3 r

rantium populorum eft expofica obtutibus. Tura vero cerneres promircuum vulgus prs aK t N. CH
minia exfuitatione manibus plaudere, innumeros in divinas laudes gratulabunda vocifera* lO^p
tione : erumpere, potentes, impotentes, nobiles, ignobiles, quemque pro fois viribus fum* 2 . Oiiol.
mopere niti, ut tam optata gaudia propius mereretur contingere . Magna fides , magno
procul dubio remuneranda prxmio, qux ne tanti reddatur expers emolumenti, nec immi¬
nentis mortis revocatur periculo. Quidam enim prs nimia fui defiderii feftinatione praecipi¬
tes, dum inter conftipatos cuneos corruunt, non valentes refurgere, fuifbcati & conculcati
intereunt. Rapitur & jadatur potius quam portatur pretiofi corporis theca, tot millium
undique propellente frequentia, velut navis squoreorum flu&uum hac & illae agitata vio¬
lentia : nunc hi, nunc illi extorquendo fibi felicia vindicant dona; & ut paucis multa con.
eludantur, nec longis ambagibus luentium deficiat intentio, toto interfticio quod civita¬
tem & caftellum ipfius fandi interjacet, tam jocunda agitatur contentio Adeft Remenfis
clerus cum civium multitudine, Apoftolum fuum ad propris urbis moenia elaborat deve- coi .p" u ^ d ‘
- here, quem vix ab hujufcemodi impetus denfitate avullum, fands Dei-Genitricis infert ec- ecclefiam
clefiae a , ut cui vivens in corpore dignis laboribus vitx prxfentis multa comparaverat Cathedra-
cominoda, catholicxque religionis competentia addiderat infignia, huic vel unius nodis
morula exfultationem fimul & fandificationem fiiorum oflium exhiberet prxfentia. Collo¬
cato ergo eo fuper fands Crucis altare, Archiepifcopus Vefontionenfis ad altare beats
Maris procedens, MifTarum follemnia cum eodem clero de ipfius gloriofi Patris celebra¬
vit feflivitate. His autem expletis, dum concurrentium devotio magis & magis agglome¬
ratur, diei interea elapfo curriculo, nox fubfequitur ; cujus tamen caligine bafilicx illius
adyta nullo modo fiunt obfcura. Tot gratulabundi conventus, fuum quodammodo diem prs*
ferentia, undique micant luminaria. Monachi ibidem circa patronum fuum Istis invigilant
excubiis, & matutinalem explent curfum cum duodecim Ledionibus & Refponforiis fuis.

Poft quos eafdem Vigilias lollemniter peragendas Canonici fufeipiunt, & cum novem ,Le-
• dionibus matutinorum officia confummantes, ufque ad lucem protrahunt . Qui fiido ma¬
ne Primam, Tertiam, Miflamque cum Sexta hora, ante folita decantantes tempora, vene-'
rabile cqrpus cum divinis laudibus efferunt a beats Dei Genitricis ecclefia. Quod in circuitu
civitatis cum jocunditate deportantes, congruas {lationes per prxfixa faciunt fpatia. Cum¬
que ad eum locum ventum effet, ubi quondam fuerat porta, antiquo Patens nuncupata vo¬
cabulo, per quam idem fandus hoftem humani generis in eadem urbe vifibilibus ignium
debacchantem exterminiis, adhuc in carne vivens orationibus expulit} illic cofdem pretio*
fos artus deponunt, 8 c ipfius miraculi memoriam digna devotione, & canticis fpiritualibus
agunt. Ad cujus fadi memoriale ibidem bafilica moderno cft conftruda tempore, quam
quidam fervus Dei b , Constantius nomine , fuis impenfis eleganter compofuit, &

Dei famulos ad ejus obfequium, quot potuit, dum viveret aggregavit, & in honore fands
Maris Magdaleps, fandique Remigii confecrari fecit.

ij. Cum itaque agitur illa circuitio extra civitatis m$nia, domnus Papa, convocatis
Epifcopis intra dedicandi monafterii abdita , fingulis lingula ad confecrandum delegavit f 0 c ^ ( , a
altaria. Remenfem vero archiepifeopum ternam circuitionem, cum crucibus & fandorum tul '
reliquiis, fecundum ecclefiafticum ordinem, exterius conftituit agere, ibique confecrationis
officium adimplere : ipfe vero cum libi neceflariis remanens interius, divini tabernaculi fan¬
dificationem ft renue diligemerque cxfequitur. Poftquam igitur eo deventum cft, ubi fecun¬
dum orthodoxorum Patrum decreta, pignora fandorum , & facra qusque debent intra
dedicatam ecclefiam recipi} prsfiti Canonici, ut didum eft, deportato corpore beati Re-
migii per gyrum urbis, & caftelli, eique adjacentis municipii, pervenerunt cumeo ufque
ad portas monafterii, ubi tot millium excreverat frequentia, ut prs eorum denfitate eidem
glorioio Patri domum fibi prxparatam introeundi intercluderetur licentia. Ipfe namque Papa
eafdem januas vetuerat referari, ne impetus cum eodem fando irruentium, & fibi diferi-
mini, & impedimento ceptx dedicationis foret confummationi . Quocirca aliquod diver¬
ticulum quo valeat intromitti perquiritur, tandemque vix a turbarum inquietudine abftra-
dus, per fencftram qus eft fuper fands Trinitatis oratorium demittitur: quem domnus
Apoftolicus, cum maxima devotione & canticis fpiritualibus receptum, non ad prsfens in
proprio loco repofuit , ied fuper principale altare, quod in honore apoftolorum Petri &;
pauli, Clementifque & Chriftophori martyrum, & beati Remigii confecrarat, collocavit.

Et cujus rei gratia hoc facere decreverit, dignam memoria rationis fententiam fubintulit:
videlicet, ut evidens & confpicuus omnibus appareret oculis in celebranda fynodo, in qua, fi
quis erroneus aliquid frivolum , vel ecclefiaftics religioni adverfum adferere prxfumeret,
erga hunc vir Dei illius virtutis potentiam per fui corporis prslentiam exhiberet, quam
adhuc in mundo vivens erga Arianum hsreticum exhibuit, cui in conventu epifeoporum
Catholica fidei lucem nebulofi dogmatis umbra obnubilare molienti, ad adventum fuum,
divina virtute officium vocis extorfu: fed paullo poft cum humili fatisfadione reatum fuum
agnoicentem, animx corporifque eumdem fanitate donatum, ad filios adoptionis tranftulit.

Qus perorantis Papi intentio ex fuperno inftindu procedens, effedu nullo modo caruit,
velut hoc opufculum loco fuo declarabit. Hac ergo de caufa fic locato beati Remigii cor-
vdfta SS. 0 . B. Tom. VIlL Rr iiij pore,

* Ea eft raetropolitapa beats Maris ecclefia, quam compluribus prsdiis ditaverat fanftus Antiftes.

b De hoc Conftantio canonico vide Chronicon Virdunenfe Hugonis abbatis Fiaviniacenfis , ubi multis
laudibus effertur. Ejus hortatu S. Hugo in ipfo concilio orationem habuit contra Simoniacos & presby¬
teros fornicarios, ut in ejjufdem S. Hugonis Vita habetur. Ceterum ecclefia quam sdificavit, hodie obti¬
nent Milites Melitenfes> in cujus porta majori fupereft vetus infcriptio tempore fundationis pofita.

Digitized by uooQie

6 32 HIST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGII.

ANN.CH. pore, univerfis * agminibus epicoporum, Abbatum, Monachorum, Clericorum, per choro»
104 p decemiffime difpQfit», Miflarum follemnia idem Pontifex ex Dedicationis celebravit fefti.
t. Gdolj- vitate: ledoque Evangelio , pulpitum confeendens exhortationis fermonem fecit *d cir-
t cumftantean populum, .qui plurimus, monafterii, ut di&um cft, foribus obfcratis, per fc.

rofis Um< * nt ^ ras irrumpendo fibi fecerat aditum: ad quem inulta ex ipfiu* tepnpli fendificaeioweon.
r °“ S cionatus utilia, diem illam celebrem etfe praecepit per Remenfis epifeopii confinia, aoaefie.

matis poena.damnans illos amnes, qui ad eumdem locum hujus follemnitatis gratiis per
fingulos annos confluentibus, vel indo redeuntibus, alicujus impedimenti irrogarent incom¬
moda . Conftituit etiam, uead akare, quod, ut profatum cft, inhonore apoftolorum Petri
Privilegi- & Pauli, Clementi* St .Cheiftophori martyrum, gloriofiquc corvfefloris Remigii confecr».
fana^Re** vertt » non indiferete a quibufque , ficut hadenus, focro-fanda myfteria agerentur, fed
m?gii. C ' fecundum morem Romana ecclcfiac, feptem tantummodo feccrdotes, _qui in illa congrega*
ticrw digniores haberentur, ad hoc officium deputarentur, foli Remenfi archiepifeopo,
ipfmfqtK eoenobti Abbati, ibidem Miffas agendi potcftate coliata, & cui idenj abbas daret
licendam, certe interdum rationis exigente gratia; necnon ciero Remehfi bisiO anno, feri»
lcilicet fecunda. pafchalis fefti, & vigilia AfTccnfionis Dominicae, quando follemncs illic
ftuiones ex -antiqua faciunt traditione. Hxc decreta ne aliquando irrita fierent antiquita¬
te temporis, litteris mandari 0, eafque fignari figillo fu* prxeepit audoritatis. Deinde me¬
moratum populum, fecundum inftitutionis ejus verba publicam de peccat» fuis confelfio-
nem agentem, abfolvit , explicitifque divinis officiis Apoftolica benCdidione fandificans
iilum dimifit. Pontifices autem , ccenobiorumque RedOres, & ceteros faori Ordinis mini*
feros, qui ibi aderant, ad eumdem locum crafeinoju&t reverti, ut. cum illis haberet ratio»
nem, quam condixerat. Synodi,

PR|MA DIES SYNODI.

Synodus in 14. Die vero altera, qtlx eft quinto Nonas Odobris, congregati funt in memorata bafi*
iK^habt^' *’ ca 5 Ep*fe°pi videlicet numero Viginti, cum quinqnaginta fere Abbatibus, & aliis cccle-
tuT. 3 C " flaftici ordinis eompltirimis. tibi rtatim vetus querela inter Remenfis & Treverenfis archie-
pifeopi clericos efe renovata: his adferuentibus quia Remenfis Primas b efsetin Gallia, ideo-
Remenfis < T ue *U» difoofitio competeret Synodiea: e contra vero illi archiepifeopo Treverenfi eamdem
Archicpi- dignitatem conabantur adfcribere, primamque fedem poft Romanae ecdefi® prxfulem in
fcopi -.vima- celebrando concilio adquirere. Domnus autem Papa non arbitratus opportunum tempus,
yism Gal-q UO his rationibus imponi valeret congruus finis, fed potius metuens hujufmodi controver-
• fiam prorumpere ad feandalum contentionis; in modum coronae lediiia Epifeoporum difpo-

ni, fc in medio eorum fuae fedis fuggefeum praecepit locari, cujus ordinationis modum ex
arbitrio Remenfis archiprxfulis fanxit adminiftrari ; qui convocatis Archidiaconis , & qui.
bufque cleri fui praecipuis, cum eorum confilio, in modum,ut didum,eft coronx, pontifi¬
cum fedilia, &c in medio ejus apoftolkrx fedis apparari fecit infignia. His ita difpofitis, dom¬
nus Papa fecerdotalibus quafi ad celebrandam Miflam infulis redimitus, procedit, ex ora¬
torio fandae Trinitatis ctim crucc & Evangehi libro, antecedentibus eum lacri ordinis mi*
niftris, fexque alii coram eo procedentes, ante fandum altare ex integro cantaverunt Anti*
phonam Exaudi nos Domine', qua expleta cum pialmo, & Gloria , archiepiicopus Treve-
renfis letaniam fecit, eaque finita, conventum Diaconus, Ut ad Deum preces effunderet,
admonuit, & fic tempori congruentem domno Apoftolico orationem dicente, ledum eft
Evangclium, Dixit Simoni Tetro lefus: Si peccaverit in te frater tuus. Poft bxcconfederunc
omnes, ordine quo Remenfis archiprxful diipofuit, domnus quidem Papa in modio, uc
Synodi dif- e ft } chori, verfo vultu ad feputcrum beati Remigii, ante ocnlos autem ejus, ad

1 ’ orientalem plagam, * Remenfis in dextera, * Treverenfis vero in parte refedit finiftra. Poft

* VVido. Remenfem deinde fecundum (iibnotatum ordinem refederunt Beroidus Suelfionenfis, Dro.

* Eberhar-g Q Morinenfis, * Rollaadus Silvancdenfis, Adalbero Mettenfis; ad meridianam autem pia-
♦Ii. Frol. ? am »' Aylcnardus archiepifcopus Lugdunenfis , Hugo Lingonenfis, Joffridus Conftantien-
Jandus. fis, Ivo Sagenfis , Herbertus Lifoienfis , Hugo Bajogacenfis, Hugo Avringenfis, Theode-

ricus Virdunenfis; ad feptemtrionalem vero plagam , Hugo Archiepifcopus Veforrtionenfis,
Hugo Nivernenfis, Eufebius Andegavenfis , Pudicus c Nannetenfis , d Epifcopus Anglo*

rum,

* Hanc bullam habes infra.'Porro idem Pontitex fimile privilegium'conceflit Altari majoris ecclefix
Colonienfis, ubi feptem illi presbyteri appellantur Cardinales, quod & a Remigianis noftris obfervatur.
Hxc autem rerum dilpolitio a Pontifice ordinata hodieque in balilica Remigiana fervatur religiofe.
b Remenfem ecclefiam omnium regni ecclejtariem caput appellat Gerbertus-. Earnm matrem appellat Ca-
. rolus rex. Alii aliis verbis infignes fedis beati Remigii, Regiunfie gentis noftrx Apoftoli 8e patroni, przro-

gativss expreflerunt. Remenfis Archiepifeopi e (Te totius Gallix epifeopos ad concilium convocare feribit
Manafles in epiflola ad Gregorium VII. papam: quem diadema regni drc. poffidere fetetur Yvo Carno-
renfis. Unde ex S. Bernardo, coronam regii capiri, quod ftngulis feftis tunc fieri folebat, ubique Galba¬
ni m in ecdefiis quibufeuinque imponebat ex fedis fux privilegio. Dux cruces eum fem per prarcedebaV, ex
veteri Remenfis ecclefix Rituali. Primatum Remenfi ecclefix in uaiverfas Gollias a beato Petro collatum
fuifle feribit Fulco Hincmari fuccellor, quam dignitatem alii *d S. Remigii vicariatum Apoftolicum ma¬
lunt referre. Hodie Remenfis antiftes S. fedis Apoftolica* legatus-natus fic Galliarum Belgicarum Primas
nuncupatur, fic inter regni proceres Primi Francix Ducis ac Patris titulo ac prxrogativis gaudet.

c Mirum eft Sanimarthanos hunc Judicum in Epifeoporum Namnetenfium catalogo omififie, de quo
tamen prxter Anfelmum noftrum alii quoque feripferunt. Vide qux de illo ex Chronico ecclefix Nam-
netenfis refert Petrus Ledaub in Hiftoria Britanix cap. xx. ubi eum Gualterii Epifeopi filium dicit. Idem
h. b:iur infra num. 16.

d Duduco fcilicct 'pifeopus VVellenfis, ut in obfervatiombus prxviis annotavimus.

Digitized by

Goot; le

HIST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGII. 633

rum, & Iohannes Portuenfis. Poft quorum terga in modum fimiliter coroo® refederumAb- ANN.CF.
bates hoc ordine: domnus fcilicet Abbas, fandi Remigii Herimarus, domnus Hugo Clu- 1045)
nitcenfis, Sigefridus Gorzienfis, Folco CorbienGs, Robertus Prumienfis, Rainaidus fandi ». Oflob.
Medardi» Girvinus fandi Richarii, Godfridus Verzelliacenfis, Arnoldus Pulta rienfis , Ro-
dulfus Mofomenfis, Oylardus Cathalaunenfis, Milo Dervcniis , Norgaudus Altvillarenfis ,

Albertus fandi Theoderici, Stephanus fandi Urbani , VVlfricus fandi Auguftini Cantu»-
rienfis, « Alvvinus fandi Beneaidi de terra Anglorumj deinde ceteri qui, ut fiiperius rela¬
tum cft, fimul fuerunt numero fere quinquaginta. Qtiibus ita refidentibus, imperato filen-
tio, ex praecepto domni Papae furrexit Petrus (and® Romans ecdefis diaconus, expedito Quid «nea
fermone proponens de quibus in eadem Synodo fermo effet habendus. De mukis videlicet * raftan '
illicitis, que contra Canonum inftituta.in Gallicis finibus exercebantur: ideft, de fimoniaca dum '
hsrefi, de minifteriis ecclefiafticis, & altaribus qus a laicis tenebantur, de pravis confue-
mdinibus qus ab eis in atriis eccleiiarum accipiebantur, de inceftis conjugiis, & eis qui
legitimas relinquentes uxorts, adulterinis iterum nuptiis implicabantur, de monachis 8c
clericis a fanda popofito & habitu recedentibus, item de clericis mundiali militi® (luden¬
tibus, de rapinis, pauperumque injuflis captionibus, de Sodomitko vitio &quibufdara ha-
refibus, qu® in cifdem pullulaverant partibus. Quibus propofitis admonuit omnes qui ade¬
rant, ut inde fecum prudenti deliberatione tradareflt confilium,qu® cum opportuno adju¬
torio domno Pape praeberent, quomodo hxc zizania divina legetis femen fuffocantia ex-
ftirpari valerent. Poli hsc ad Epifcopos converfo fcrmope, commonuit illos fub anathe¬
mate Apoftolics audoritatis, ut fi quis eorum per fimoniacam hsrefim ad facros ordines
perveniffet, vel prsmio quemlibet ad eamdem dignitatem promavifTet, publica confeffione
patefaceret. Primus ergo TrevireaGs archiepifcopus ad hsc verba furrexit, feque nec ali¬
quid dediffe, vel promififfe pro adepto epifeopatu, neque alicui facrosordines vendidiffe re»
fpondit. Deinde Lugdunenfis & Vefontioocnfis fingentes ab hujufcemodi culpa prbfclfi fbnt
fe effe immunes. Tunc praefatus diaconus adRemenfemarchiepifcopum fc converrit, &quid
de his ex quibus a ceteris fada fuerat purgatio ediceret, requifivu. At ille furgens inducias
petiit ufque in craflinum, dicens fc privatim velle loqui ad domnum Apoftobcum > cum-

2 uc dat® fuiflent, ceteri omnes furrexerunt in ordine, facundum verba priorum purgantes
i ab hujufcemodi'fufpicione, quatuor tantummodo exceptis , Lingoocnfi fcilicet, Nivcr-
nenfi, Conftantienfi, NamnetenGj quorum caufa eo die ad difemiendum relida, Diaconus
ermonis curfum ad Abbates qui aderant vertit, eofque ne forte & ipfiin ovile dominicum
aliunde, non per oflium introiffent, confiteri ammonuic. Primus fandi Remigii abbas Heri-
usa rus furrexit, fcque ab hujufcemodi culpa congrua refponfiooe purgavit t deinde domnus
Hugo Cluniacenfis fubfecutus, hanc purgationis fu® rationem fubmtnlit , dicens : Pro Hugoni* „
adipifeendo abbati® honore, Deo tefle, nihil dedi, vel promifi, quod quidem caro voluit, ^'humilt'
fed mens & ratio repugnavit. Pofl hunc fe quidam congrue excufare ftuduerunt .... alii ve a,,
ro nihil refpondentes, reatum fuum occulere, quam patefacere maluerunt. Tunc Lingo-
nenfis epifeopus furgens, fuper Abbate Pultarienu dicecelaneo fuo plurimum eft conquaftus,
quod videlicet in faetore luxuri® vivens, pluribus fiagitiis inferviebat, beato quaque Petro ,
cjufque Vicario, Romanx fcilicet ecclefix Pontifici, cujus abbatia illa erat, debitum cen-
dum quotannis perfolvere detredaverat j & inde excommunicatus Mifiaram (aeramenta ce¬
lebrare prsfumferat, excommunicationi que adhuc fubjacens eidem Synodo intererat. Qui
difcuftus, nec ab objedis fc valens expurgare criminibus, ab honoris fui eft dignitate depo¬
litus. His ita diffinitis, edidum eft fub anathemate au&oritatis Apoftolics, ut fi quis a (fi¬
dentium, quempiam univerfalis Ecclefix Primatem prxter Romans fcd» Anrifthem effe
a flerem, ibidem publica /atisfadione patefaceret. Cumque ad hxc univerfi reticerent, le¬
dis lentendis fuper hac re olim promulgatis ab orthodoxis Patribus, declaratum cft quod
fblus Romans ledis Pontifex univerfalis Ecclefix Primas effet & Apoftoficus. Poft hsc dom¬
nus Papa fub excommunicatione prohibuit, ne quis abfque fui licentia recedent, antequam
tertia lux caofummaretur in celeoratione Concilii 1 ficque jam node propinquante conven¬
tum dinufit.

SECUNDA DIES SYNODI.

19. Sequenti autem die ad memoratam bafilicam cum Abbatibus & clero convenien¬
tibus Epifcopis, domnus Papa cum quihufdam eorum feceflit in oratorium fand® Trinita¬
tis, ubi dum cum eo confelfionis fu® privatum colloquium Remenfis habuiffet archiepi¬
fcopus, & de ecclefiaftic® religionis profedu tradatumeffet diutius, ep ordine quo &tranf-
ada die , Apoftolicus inde proceflic , didaque Antiphona , & letania fada a Treverenfe
archiprxfule, Evangelium ,Omnis arbor bona , Diaconus legit. Univerfis deinde fuo loco re*
fidentibus, Remenfem Archiepifcopum ut de fimoniaca hsrefi, de qua befterrrts obtinuerat A . r
inducias, rationem redderet, pr®fatus admonuit Cancellarius impetens etiam eum de multis Rem en {i »r-
qu® fc, fama vulgante, comperifle afserebat criminibus. Ad hac Archiepifcopus furgens, cfaiepifcopo
ut fibi confiliandi facultas concederetur expetiit: qua impetrata, Vefonrionenfem , Sueffio-
nenfem, Andegavenfem , Nivernenfem, Silvanedenfem, Morinenfem Epifcopos convocans,
cum eis myfterium habuit confilii fui'i indeque reveritis, ut caufam fuam Silvane-
denfis peroraret, a domno Papa obtinuit. Surgens autem epifeopus Silvanedenfis, eum-
dem Archiepifcopum rcfpondit non effe reum fimoniaca herefis. His auditis, Apoftolicus
^_ , posce*

» Alvvinus abbas Rainefienfis in agro Huntidonenfi, cujus ccenabuecclefiam in honorem B.M. omnium SS.

V. & S. Benedfcfi confccrarunt S. Dunftanmarchiepifcopu: Cantuaricnfis,Sc S, OfvvaldusTboracenfis, an. 974.

Digitized by v^.005 le

< 5 3 + HiST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGII.

ANN.CH. pracepit, ut hac ita effe facramenro’ probaret Archiepifcopus, mandans etiam recitari fen-
104.P tentiatn, qua Maximum Salonitanum epifcopum, ex fitnili culpa notatum, pari modo fe
». Oaot>. i n< I e purgare beatus Papa fanxit Gregorius. At ille canonicas inducias inde poftulavit, feque
poft earufn expletionem, quod ratio purgationis pofceret, peradurum fpopondit.- Quibus'
ei conceffis, ftatutum eft, ut medio Aprili menfe Concilio «, quod Romae- celebrandum
erat, intereffet. Cetera vero qua; ei objeda funt, quia legitimi accufatoris videbantur dela-
De Abbatia tione carere, decretum eft ad prxfens indifcuffa remanere. Sic igitur hujufmodi diffinito ne*
Peri en fi. gotio, fuper abbatia Dervenfi domnus Papa conqueftus eft, quia Tullenfi fubtrada fue¬
rat epifcopio, &. hanc ad ipfius ecclefix pertinere poffeffionem , per privilegiorum , quae
inde habebat, demonftravit recitationem: e contra : Remenfis archiepifcopus abbariam illam
refpondn fui juris potius effe, & antiquioribus privilegiis ecclefix fu* fe teftificari va-
Iere. Papa vero, quia in prxfenti non erant eadem fcripta ex quorum ledionevaleret hxc
controverfia- finiri, juifit ea interim in archivis Remenfis ecclefix perquifita, in craftino in
medium afferri. Tunc Turonenfes clerici per Lugdunenfem Archiepifcopum querelam intu¬
lerunt fuper b Dolenfi epifcopo Britanni* , qui fe cum feptem fuffraganeis a Turoncnfi ar-
pe epifcopo chiepifcopio fubtraxerat, fibique Archiprxfulis nomen contra fas vindicaverat. Qui ftatim
Doiienfi. cx audoritate Apoftolica vocatus eft ad Concilium, quod, ut praefatum eft, mediomenfo
Aprili, Rom® erat celebrandum, ut ibi rationis hujus agitaretur judicium. Poft haec me¬
moratus Diaconus in epifcopum Lingonenfem invehitur, eumque epifcopalem dignitatem
DeHugone per fimoniacam hxrefim obtinuifle, facros ordines vendidiffe, bellica arma contra fis feren-
J.ingoiienfi. do homicidia perpetrafle, alieni matrimonii jura violaffe, in clericos fuostyrannidem exer-
cuiffe, Sodomitico etiam flagitio pollutum efle criminatur. Quibus verbis fidem praebebant
plurimi delatores qui aderant, inter quos quidam clericus afferuit, quod fibi adhuc laico
conjugem fuam violenter abftulerat, & poft perpetratum cum .ea adulterium y monacham
fecerat. Affuit & Presbyter quidam, fe ab eodem epifcopo conquerens captum, & fatelli-
tum ejus fuiffe poteftati traditum, qui eum multis fuppliciis excruciantes, quod fceleftius
eft, clavis acutiflimis genitalia ejus confixerant, talique violentia ab eo decem libras dena¬
riorum extorferant. His auditis, Epifcopus confiliandi licentiam petit, qua impetrata, Ar-
chiepifcopos Vefontionenfem & Lugdunenfem accerfit , eifquc credens arcanum confiiii
fui, petit ut fibi fint caufidici: fed qui cum tantis flagitiisforet implicitus, in oculis akc-
rius magis quam in fuis trabem videns, fratrem quamvis culpabilem in hcftcrna Synodo
criminatus fuerat, ejufque ad damnationem & ipfe merito damnandus afpiraverat, non
folum fe ab objedis nequit excufare criminibus, led etiam ejus caufidico, ne ad fui defcn-
**L motus, fionem quicquam proferre valeat, lingux munus * adimitur divinitus. Vefontionenfisquip-
. pe epifcopus, dum fufeeptum ejus negdrium perorare, & ad excufationem criminofi incon-

Vefontio- 8 rua quaedam decerneret proponere, infperato fibi fuffragium vocis divino fenfic denegari
neniis divi-numine. Procul dubio Magnus pater Remigius ob hoc ipfum, ut prxdidum eft, ante con-
nituiobmu- fpedum Synodi expofitus, a beatae fidei Papa etiam hic ejufdem virtutis enituit potentia,
tefeit, quam olitn, dum adhuc peregrinaretur in terris, Ariani illius exinanivit molimina. Tunc
enim haereticum adverfus catholicam fidem blafphemias deliberantem garrire, ne conata
perageret, fed potius refipifeendo fidelis fieret, filentio condemnavit; nunc autem virum, li¬
cet fidelem, ne fceleratum defendendo delinqueret, ufu loquendi privavit. Et revera divi-
nx fublimitatis incomprehenfibilis virtus in utroque hoc fido mirabiliter enituit, qux &
ibi gloriofx animx, licet corporei adhuc involucris feprx , tantum poteftatis contulit, &
quanta eam jam bearificaverit gloria, nunc circa ejus exanime corpus patenter oftendit.
Poftquam ergo prxfitus' Vefontionenlis epifcopus a fuo conatu tali miraculo fe prohiberi
cognovit, Lugdunenfi ut fui vice fratris caufam peroraret innuit. Qui furgens ait eumdem
Lingonenfem epifcopum confiteri, quod facros ordines vendiderit, & memoratam pecuniam
ab illo presbytero txtorferic, fed fuppliciis quibus afferebat cum excruciari non fecerit,
cetera vera qua fibi fuerant objeda hunc penitus denegare afferuit. His didis, domnus
Papa videns eadem die non poffe ad plenum hujufmodi negotium ventilari, jam enim nox
inftabat, quod in canonibus de facrorurn ordinum venditoribus fit decretum, juflittantum¬
modo recitari • ledaque fententia ad prxeeptum ejus ex Concilio -Calcedoncnfi , capitulo
videlicet fecundo, foluta eft Synodus, dilato ufque in craftinum hu.us rationis judicio.

TERTIA DIES SYNODI.

itf. Mane autem fido iterum ad eumdem locum Epifcopi convenere cum Abbatibus &
ceteris Ecclefix ordinibus, ad quos domno Papa procedente, non eft cantata Antiphona,
Exaudi nos Domine , ficut heri & nudiuftertius, fed ad ejus adventum Clerus decentiffime
cecinit hymnum, Veni creator Spiritus . Quo completo cum Antiphona de fando Remigio,
Letania fida eft a Vefontionenfi Archiepifcopo, poft quam de Spiritu-fando colledam
Iterum tra- <jixit domnus Apoftolicus, ficque. ledum eft Evangelium, Ego funi paflor konus . Cumque
univerfi confueto refeaiffent ordine, fupradidus Romanx ecclefix Diaconus ait, confcquens
eonenfis. c ^ c > obi hefterna fynodus fuerat terminata, ibi rationis fu* iteraret initia, a Lingonenfis

videli-

« Widofedem fuam ufque ad mortem retinuit, quae contigit anno io* fepultufque eft in ecdelia S. Remigii.
i Hanc coarroverfiam, qu* tot feculis agitata fuerat, finivit tandem Innocentius III. Papa, celebri de-
creto, quo Dolentis & atii Britannis minoris Epifcopi Turonrnfi Metropolitano aflerti funt . Hujus con-
troverfi* Aft* a nolito Edmundo Martene recens typis edita funt in nova Colleflione veterum feriptoruiu •

Digitized by

HIST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGII. tf 3S

videlicet epifcopi caula. Qui requifitus & a fynodica examinatione fe fubduxiffe repertus, ex aNN.CH
parte Dei & beati Petri Apoftolorum principis, cjufque Vicarii qui prxfens aderat, ab eo* io .q
dem Diacono tertio eft vocatus. Diredi funt etiam epifcopi Silvanedenfis & Andegaveniis u oftob.
ad illius hofpitium, ut fi forte eum ibi reperirent, revocarent ad Concilium. Qui dum im
perata accelerant peragere, ipfius Referendarii allocutio fit ad illos, qui nondum fcafimo-
niaca hxrefi debita putaverant refponiione. At Nivcrnenfis epifcopus furgens, pro|fuoepi-
fcopio plurimum pecunjpe confeffus eft a parentibus datum fuiffc, fe tamen ignorante, eo* *
que adepto, nonnulla ecclefiafticx religioni contraria commififfe: unde afferebat divinx ul- *gj t u’ r wu 3
tionis vindidam pertimefcere ^-Ideoque , fi domno Papae & prxfenri conventui dignum
videretur, idem officium velle dimittere, potius quam in ejus retentione animam fuampel-
fumdare. qux ubi dixit, paftorale pedum ante pedes ipfis Apoftolici pofuit. Ille vero tanti
viri flexus devotione, favente fynodo, eumdem, quod abfque confenfu luo eadem pecunia
data fuerit, facramento comprobare fecit , ficque illi per aliud pedum minifterium epi-
fcopale reddidit. Interea allatum eft coram privilegium Remenfis ecdefix de abbatia Der* Et abbair*
venfi, ex cujus ledione comprobatum eft eam pertinere ad jus Remenfis Archiepifcopi. Dervenlis -
Redeuntes denique qui miffi fuerant ad revocandum Lingonenfem epifeopum , nnntiave- Hugo Lin-
runt eum facinorum fuorum metuentem difcuflionem fugx arripuiffe prxfidium . Tunc ex gonenfisex.
prxeepto ipfius Papx, ledx funt fententix fuper hujufcemodi re promulgatx ab orthodoxis communi-
Patribus: ficque univerfi Concilii judicio, excommunicationis eft poena damnatus a. Quod cttur ’
audiens Arcbiepifcopus Vefontionenfis furrexit, & quomodo pridie eumdem reum excufare
nitens, ex divina virtute per beati Remigii meritafilentio condemnatus fit, patefecit coram
eodem conventu, latis devote veniam petens, quod ejufdem miraculi novitatem eo ufque
negjigenter celarit, Hic ex pia devodone, & alacritate cordis, domnus Papa in lacrymas
compundus, fic 'ait: Adhuc vivit bsatus Rbmigius. Tunc ex prxeepto
ejus omnes furrexerunt & cum eo ante ejuidem fandi lepulcrum proftrati, Antiphonam
SanUe Remugi , ex integro devotilfime cecinerunt. Poft hxc furgens Conftandenfis epileo*
pus confelluseft, fe ignorante, aquodam fratre fuo emtumfibi epifeopium fiiiffe. Quoacum
refeiffet, ne contra fas ordinationem illam fufeiperet, voluiffe aufugere: fed ab eodem vio¬
lenter captum, epifcopali contra voluntatem fuam dignitate effe donatum. Quod facramen¬
to comprobare juffus, nec renuens, fic judicatus eft fimoniaex hxrefis non incurrifle faci¬
nus. Accedens denique Namnetenfis, confeffus! eft genitorem fuum Epifeopum fuiffe fux Et N.im ne¬
ci vitatis, & in ejus vita donum epifeopii fe percepilfe, mortuoque illi fubrogatum per lar* tenfis depo-
gitionem pecunix . Quapropter judicio fynodi, fublato anulo & paftorali pedo, privatus mtur '
eft pontificali minifterio, condonato ei , intervenientibus Epifcopis , tantummodo prelby-
teratus officio. Eorum igitur caufa tali modo determinata, commonuit domnus Papa Archic-
pifeopos qui erant in prxfentia, ut fi quem fufiraganeorum fuorum fimoniaex pcftis effe
reum fcirent, coram omnibus notificare non renuerent. Quibus id omnino fe fciredenegan¬
tibus, habitus eft fermo de epifcopis, qui invitati ad eamdemfynodum venire noluerant, nec
aliquod inde fux. excufationis feriptum illo tranfmiferant . Unde competentibus ad hze
Patrum recitatis fententiis, poena damnati funt excommunicationis, cum omnibus illis, qui
ipfius Papx formidantes adventum, hac de re profedi erant in expeditionem Regis. No- Q?j Sy-
minatim vero Senonenfis archiepifcopus, Belvacenfis, & Ambianenfis epifcopus; fed 8c ab- - um ve *
bas fandi Medardi, quia abfque licentia recefferat a conventu Concilii. Excommunicatus rantexconu
eft etiam fandi Jacobi archiepifcopus Gallicienfis, quia contra fas fibi vendicaret culmen municati.
Apoftolici qominis. Poft hxc petentibus iis qui fandx religionis amatores ibi aderant, plu¬
rima fandorum Pa tum decreta , qux jam per incuriam pro nihilo habebantur, prxeepto fux
audoritatis renovavit; & multa qux in Gallicana ecclelia exercebantur illicita, ne fierent
ulterius, fub anathemate prohibuit , videlicet. Antiqui e*.

Ne quis fine eledione cleri & populi ad regimen ecclefiafticum proveheretur. non« con-

Ne b quis (aeros Ordines, aut minifteria ecdefiaftica, vel altaria emeret, aut venderet: “ mitl *

& fi quis Clericorum quidlibet eorum emiffet, id cum digna fatisfadiooe Duo Epifcopo
redderet.

Ne quis laicorum Ecclefiafticum minifterium, vel altaria teneret, nec Epilcoporum qui¬
libet confentirct c.

Ne quis in atriis Ecclefiarum, prxter Epifeopum & ejus miniftrum, quaslibet confuetu-
dines exigere prxfumeret.

Ne qujs pro fepultura vel baptifino, five pro Euchariftia, aut infirmorum vifitatione
quicquam exigeret.

Ne quis Clericorum arma militaria geftaret, aut xaundanx militix delervirct.

Nt quis Clericus vel laicus ufuras exerceret.

Ne quis Monachus vel clericus a fuo gradu apoftataret.

Ne quis cum aliquibus facri Ordinis iter agentibus violentiam ullam inferre auderet.

Ne quis pauperes homines rapinis vel captionibus vexaret.

Ne quis 'mceftuofx conjundioni fe copularet.

Ne quis legitima uxore derelida, aliam duceret.

Et quia

* De ejus poenitentia & morte vide vitam S. leonis lib. t. cap. 4. infra ad annmri 1054.
i. Hunc canonem nonnulli in duos partiuntur ad hxc verba: £t fi quis clericorum, &c.
f M(. Remig. conftntirint . fiaron, tpifeoporum f* ihu couftntirtnt , vel f uis iit ttnftntirtt*

Digitized by L.ooQie

6 S 6

H1ST. DEDIC. ECCLESIA S. REMIGII.

ANN.CH

1045?

t.Odob.
* Engelrni,

Papa refert
corpus fani
ftiRemigii.

* capi.

tolium ,

*■ *l. nnme-
*o fiv

Et quia novi hiretici in Gallicanis partibus emerferant, eos excommunicavit, illis addi*
tis, qui ab eis aliquod munus vel fervityim acciperent, aut quodlibet defenfionis patroci¬
nium illis impenderent.

Pari modo damnavit & fodomitas. Excommunicavit etiam Comites Angelrai *, & Eu-
ftacium propter inceftum, & Hugonem de Braina, quia legitimam uxorem dimiferat, &
aliam (Ibi in matrimonio fociavcrat . Interdixit & Balduino Comiti Flandrenfi, ne filiam
fuam Vvillelmo Normano nuptui daret, & ei ne eam acciperet, Vocavit etiam Comitem
Tetbaldum, quoniam fuam dimiferat uxorem,* vocavit & GozfridumAndegavonfem ufque
ad fynodum Futuram Moguntix, ibi excommunicandum, nifi relaxaret quem captum tene¬
bat domnum Gervafium, qui tunc erat praefui fedis Cenomannicx j poftea vero ab ejuf-
dem tyranni poteftate exemtus, Vvidone Archiepifcopo defundo, a Rege Francorum Hen-
rico fubrogatus eft a ad regimen Remenfis ccclefix. Excommunicavit denique illos, de
quibus proclamationem fecerant Compendienfcs clerici , propter quorum injuftitiam illuc
detulerant corpus fandi martyris Cornelii; eos quoque, qui ab eadem fynodo redeuntibus
aliquid inferrent impedimenti. Privilegium autem quod fecerat fando Remigio, ibidem i»
confpedu omnium recitatum confirmavit, & conftituit omni tempore, ficut feriptum coni
tinebatur, inviolabiliter confervari, ficque data benedidione Concilium folvit.

17.. Hujufmodi ergo ordine beati patris Remigii devotus Romanx fedis Pontifex quar¬
tam celebravit Translationem, & feliciter fexto Nonas Odobris confummavft divinx do¬
mus fandificationem: quam etiam, ut declaratum eft, trium dierum continuatione, infigni-
vit celebratione fynodi, millefimo & quadragefimo nono anno feliciffimx incarnationis Do-
mioi noftri JefuChrifti. Quapropter ut deliberaverat, ex divina difpofitione compos effe-
dus defiderii fui, die fubfequenti poft expletionem fynodicam, venit in Capitulum * fra¬
trum, feque eis innotuit fuum velle accelerare reditum: unde fpiritualibus illos demulcens
colloquiis, focietatem eorum & devote petiit, & accepit, fuamque eis humiliter petenti¬
bus ipfe largitus eft, & proftratos ad publicam confeffionem abfolvit, & ex ordine omnes
deofculatos Apoftolica benedidione fandificavit . Poft hxc egreffus , Epifcopos & Abbates
ceterofque ecclefiaftici ordinis qui nondum recefferant convocavit, & cum eis ecclefiam in-
grelfus, Miffarum follemnia celebrari fecit: quibus expletis, ad fandi fepulcrum quod, ut
didum eft, fuper altare fandi Chriftophori, poft bafilicx dedicationem collocaverat, cum
humili devotione acceflit, ibique oratione completa, illud fuppofitis humeris devote inde
extulit, & in ftatione fibi decenter apparata, cum divinis laudibus repofuit: Ubi iterum
asque iterum cum lacrymis fe profternens, tandem inviam fuam exiit, & ufque ad Caftelli
aditum comitatus cum canticis fpiritualibus a fratribus, & innumerofo * conventu populi,
omnibus valedicens recedit. Recedens autem inde ad fui laboris recompenfationem retulit
frudum magna mercedis, in arcano fcilicet devoti pedorisignem prxcipux diledionis, quo
ab ifto tempore erga eumdem gloriofum patrem Remigium magnopere dinofeitur flagraffe,
ut idem ipfe fatetur in quadam epiftola direda poftmodum epifeopis Francix , quam fuo
loco 'in fubfequentibus curabimus ponere. Ex qua gratia etiam alterius gratia adeptus eft
emolumentum, cum ei divina virtus, de quibufdam, qui ei impedimentum advenienti in
Gallias conati erant inferre, ultionem prxftitit, per ipfius fandi, cui fuerat famulatus, me¬
ritum. Nam, ut multos prxtermittamus qui ei fuere contrarii, GibuinusLaudunenfis Epi-
fcopus, & Hugo de Braina-caftello, qui inter ejus derogatores quafi figniferi exftiterunt,
eodem anno ignominiofa morte vitam finierunt. Iiic enim, quia exitialem technam, utApo-
ftolicam devitaret prxfentiam Regi fuggeflit, & hanc maxima parte cleri fui devote expe¬
tente, ipfe a fua fede longe aufugit, nec Dominici corporis Viatico, a milida fua fandi-
ficatus, nec ab eodem clero fuo confolatione vifitationis in extremis refocillatus, divino
judicio extra fines epifeopii fui folus obiit quafi peregrinus. Alter vero, quia caput Miniftri
Chrifti fe abfeiffurum fuerat minitatus, orc facrilego quo impia verba protulerat, hoftilis
gladii abfeifione eft mutilatus.

18. Dignum eft ad pofterorum memoriam aliud miraculum fupradidis addere» quod di¬
vina potentia in manibus hujus Pontificis operata eft, ex ea qua erga Patronum noftrumfla¬
grabat devotione. Anno enim fecundo poft expletionem eorum qux prxmiffa funt, cum
Romx moraretur, cafu accidente per pincernx incuriam, vas illud fradum- eft quod fibi
datum effe a prxfato abbate Herimaro in primordiis hujus opufculi memoratum eft: quod
ubi pro certo agnovit, aliquantum graviter tulit: licet enim multa haberet pluris pretii, prx
ceteris tamen iHud diligebat, quia in initio Apoftolatus fui, ex parte fandi Remigii fibi
miftiim afferebat, ideoque ad bibendum fupra cetera qux erant in obfequio ejus , illi deie-
dabilius effe folebat. Dum ergo cum fpiritualibus quibufdam viris qui ei prxfentes erant,
placido, ut femper erat, vultu, de eodem damno conquereretur, &. aurifex peritu» refi¬
ciendi hujufmodi fraduram ab eo perquiri prxeiperetur; quidam eorum alludente», feria
& alacri refponfione dixerunt, quod fandus hic, in cujus ulud tantopere ampled-baturde¬
votione , tanti effet apud Deum meriti , eut idem vas integrum fua reformare: intercelfio-
ne. At ille nihil fe inde diffidere cum fpitituali jocunditate refpondens , ejuAjue virtutes
multiplici fermone exaggerans, vas fradum fibi deferri prxeepit. Quo delato, avulfam inde
particulam fuo loco repofuit, & quafi aurifici ad reficiendum refervaretur, fignum tamen
crucis ut fertur ei caute imprimens recondi juftit: quod in craftino velut caufa reficiendi
coram delatum , ita operatione divina integrum eft inventum, ut nullum in eo fradurx
____ poffet

m Ecclefiam Remearem egregie adminiftravit ab anno iof j ad 1067.

Digitized by

Google

HIST. DEblC. ECCLESIA S. REMIGII. 6tf

{j&ffit feperiri Ciftigium. Hoc itaque videns venerabilis Papa, Det omnipotentiam Collauda* ANlR CH.
vit, k hujus miraculi novitatem meritis beati Remigii aafcripfit, per Cujus interteflfUm lo±g
fidei ejus efficacia id t^tinere meruit. Ne autem e* hac relatione arguamur mirtdacii, ideo* ».6<Sob.
que frivolum habeatur hujus feripti memoriale, proterimus tres idoneos teftes, qiHfrUm ju¬
dicio * id nobis poftntodunt contigit agtiofcCfe: Hugbnem videlicet NivemeWCnf epifeo- *“® oris
pum, & Hugohem Remetifis eCcleOTrfiSscbnum, Sc quemdam Clericum, Aylfeftardi quoti ind;
daffl Lugdurienfis Archiepifeopi capellanum , nomine Benedidum : quorum duo primi, cio '
Concilio ab eodem Papa , ut moris illi erat, qUihto-decimodie poftdominicamRcfurredio.
dem RotAi habito, interfuerunt, ft quod retulimUS, ab his qui praetentes Viderunt/ id vd-
rt fa&umeffe didicerunt; tertius verd cum donfino fUo pfsfefcns intfcrfuk, Si qrtdd Videndo
comperit, flobis poft aliquot anrios feifeitantibus indicavit, a Vir denique venerabilis fepe
didu® Apoftelum noftrum, eo magis ferventi excolens diledione, eumque fumtfiopere de-
fiderans honorare, & illius monafttrriufn fua Sludoritate nobilitare, epiftofrrn ejlis laude re*
fertam direxit fanda* Ecclefix fili» in Franciaconftitutis, qda decrfeVit apud eos Haberi ce¬
lebrem ipfius fandi Civitatem, quaef recolitur Ralendas Gdobris. Plurima etiam ad ecde-
fiafticam utilitatem pertinentia, quae in praefata Synodo in ejus bafiKci habitatradavdiat,
juflit apud eos capitulatim digeri, & inter orthodoxos Canones numerari : cujus epiftolf
textum, qiiia ordo narrationis videtur exigere, huic operi dignum judicavimus infererc .

Hujus vero exemplar hujufmodi eft,

Epijlald bedti Leonis papa.

L E6 Epifcopus, fchriis fervorum Dei, fratribus & filiis catholicis per univerfum regnum
Francorum cbhflitutis, falutem & Apoftdicam benedidionem . Compertum caritati
veftrx credimus, quod pote confecratioriem nbftram , illam videlicet qtia benignitas Dei
humilitatem noftram fandae Romanae ecclefix prxeffe voluit, Germaniam , Galliairique
vifitaVimus, ac Remorum urbem adeuntes, maximo voto St fumma devotione ECclefiam
beatiRsiubii, ut longC ante defideravimus, Deo annuente, & ejufdem landifllmi viri
patrocinantibus meritis, cum magna gloria dedicavimus, atque pote confecrationem ecCle-
fix in Vadem Syrtddarrt celebrantes, pldrirfra ad utilitate® chriftiand: Religionis hecetlaria,
confriio coepifcoporum noterorum, aflerffu etiam & laude cleri & populi, quorum innu¬
mera multitudo dd tantx devotionis celebritatem confluxerat, flatuendo confit* mavirrius .*

3 ux omnia capitulis digefia inter Canoties Haberi prxeepimus, k potiti in omnibus Syno-
is quas habuimus, idipfum confirmare citfavitmis. Et quoniam ffeatiffitfmtn Re^IGIum
gentis Francorum prrXaicatorefti & ApdftblUrn fcimus, vdidati & hbftora W illuni quem
Dominus itt terris & in cXlo thirificaVit, prout pbffilrfius, debettluS: pWsfertirti curti fcnhper
iri noftro pedore inde ipfius amor ferventius arceat, quod pfdidfiflimurti borpiiS ipfius
fandiffitrti Viri ptbpriiS manibus transferentes irt lociim fibi prXpardtilm, rturaqud ptilcritu*
ditte exquifiti operiS decofatuni rtpbfuimus. tfnde V<ftrdrti adrtiondit Volumus' dilediortefn,
iit ficut nos in ejUS obfequiiS perperiditis grdtuldri , ita & vos cartfd ftofiridmoris, maiinftfc-
que ex debitb paterfri honoris, foilemnitattra ejus , qux eft Kalendas Odobrfs, celebrem
habeatis: quia etfi iliis non eft Apoftdlus, tamen Vbbls eft: riaffl primkiaf Apdftbiatiis ejus
Vos eftis in Domino. Hunc itaque honorem Patri & Apofidlovcftroeitfibete, ufjuXtapro*
rfliffum Dbmirtii longivi fuper terram vivete, & ejufdem Fatfis precibuS iternxbeatitudittis
fciicitaterti mereamini poffiderc. Valete.

Privilegium altaris-ma)orh ecclejin fdnfti Adttiigif Rdfnifijls

L Eo epifcopus fervus fervorum Dei, Ha&IidARb abbati, k omrti Congregationi
monachorum fandi Remigii perpetuam falutem. Divinx bonitatis non immemor Sc
ingratus, qux fua gratia hnmilitatem meam in fede apoftolica fandx Romanx ecclefix fu-
blimavit, ne mea neghgentia mihi diferimen, ecclefiarum autepi faciat ruinam, Ecclefias
qua nofiro Apoftolatui fubjacent, catholice ordinare, regere & emendare, necnen apoftolic*
audoritate immunei & liberds facere propofui, fi fandi Spiritus benignus fcvor mihi ah*
nueric. Ubde ex debito noftri Apoftolatus, poft aliquas ecclefias, quas zelo fuccenfus cari*
tatis vifitavi,' & divina mifericbrdia irte prxveniente, at potui entendavi: ad hanc beati
Remigii ecclefiam dedicandam , de ecdefiafticis etiam caufis tradaturus, & definitu*
rus adveni; confidens fandiflimis meritis ipfius adjuvari ad Obtinendam Dei mifcricor*
diam, fi aliquid dignum & memorabile egerim ad ipfius honorem & gloriam. Hac igitur
dedicata ecdefia, placuit huic idonea & laudabilia audoritatis & noftrx vifitationis relin¬
quere monumenta. Deliberamus itaque , & coram hac fanda fynodo promulgamus, fta-
tuimus, & confirmamus, ut hxe ecdefia hoc privilegium noftrx audoritatis fupra ceteras
Fraucix ecclefias habeat, quatenus nulla ecciefiaftici ordinis magna vel parva perfona in
hec altari quod confecravimus i Miflam celebrare prxfumac, nifi Remorum archiepifcopUs,

Sc hujus loci Abbas, &? cui licentiam concedet; permifla eadem licentia Canonicis Renari*
fis ecclefix bis in anno, in Pafcha fcilicet &mRogationibus, feptem- Presbyteris legttirais,-
ad hoc officium deputatis, quos & ferentia ornet, morum gravitas, & vicx probitas com¬
mendet . Prxteres quia hac ecdefia ab iniquis pervaforibus graves & multiplices fuarttm
rerum eft pafia injurias, ne quifquam amodo villis beati Remigii quas poffidet, vel poiB*
_____ debit ,

» His adde Vidorem III. lib. 3. Dialog. Brunonem Signieafem, VVibertura, Scc.

Digitized by ^.ooQie

6i 8 HIST. DEDIC. ECCLESIAE S. REMIGII.

ANN. CH. dcbit, aut hominibus intra v?l extra ipfas villas pofitis , graves confuetudioes imponat Sc
1040 iniquas, audoritate beati Petri Apoftolorum principis prohibemus, & qus hadenus injufte
*. Odob. fuerjnt impofitae, eadem fanda Sc inviolabili audoritate, ne ulterius fiant interdicimus,
fervata hac in omnibus audoritate, ut confuetudines qua? jufte. ei antiquitus funt conditu*
' ts, ratae permaneant & inviolatae. Hoc etiam noftra audoritate confirmamus, quodVvioo
Remorum archiepifcopus partem quam in mercato habebat , quod arat 12. Caleod. No-
vemb. beato Remigio noftro obtentu donavit, ea conditione ut nemo in ipfo mercato quin¬
que denariorum pretium per violentiam auferat, nullus nifi hujus loci abbas, aut cui ipfe
juflerit, ibi quicquam accipiat. Nullus ad idem, mercatum convenientes, quod 12. Calend.
Novemb. ftatuimus Sc promulgamus, veniendo & redeundo esedat, impediat, aut per vim
eis aliquid auferat • Statuentes fub divini obteftatione judicii , jit qui hoc privilegium fands
Romani ledis violare prxfumferi t, sternam damnationem incurrat. Sub eadem etiam ob-
teftatione , noftro precatu Sc pr$feti Archiepifcopi voluntario aflenfu, remiflus eft ecclefis
fumtus, quem in fefto fandi Remigii accipiebat Remenfis archiepifcopus. Datum 3. No¬
nas Odobris per manum Petri diaconi Bibliothecarii & cancellarii fands apoftolies fedis,
anno domini Leonis j>. Paps j. Indid. 3.

. Epijlala cleri Q allicant pro renovanda fandi Remigii fejlivitate,

U Niverfis per Gallias Epifcopis, Coetus Ecclefis Gallicane falutem in Domino. Cum
fandi Remigii archiepifcopi Remenfis feftiva celebritas tum Ecclefis Gallicans
cpnciliis, tum fummorum pontificum decretis. Regumque noftromm capitularibus lucu¬
lenter per tot fscula fancita fit: attamen illud lugendum accidit, ut qus magis vetuftate
commendanda fuerat, frigefccnte populorum pietate obliterata vel fere fileatur, aut faltem
tanti Francorum apostoli rt doctoris non condignis honoribus ce-
lebrata memoria vilefeat. Ille enim, ficut optime novit caritas veftra, quafi fecundus Sil-
vefter, fubdita Christo Regi mortali purpura, CHLopovpuM noftrum, tamquam
noftum Conftantinum, abjedis inanibus diis docuit adorare quod incenderat, & incendere
quod adoraverat; ac demum miraculis atque dodrina ad fidei commynionemaddudiscum
Principe populis, 8 c idololatriae lepra? nempe veteris, falutari lavacro abluta Francorum labe ,
hujufce Chriftiarti regni fub Chriftianiflimis Regibus dedicavit Chrifto primitias, & Eccle¬
fis fus primogenitos peperit atque defenfores. Cumque gauderet Graecia, quodfolahaberet
Principem legis noftrx, non deefle & reliquo orbi claritatem fuam oftendit, effulgurante
fiquidem occiduis partibus in rege non novo novi jubaris lumine. Certe fi quando ante ocu-
lps pofits vicinarum gentium in fide ruins patronis cslitibus fecere fupplices, quodobfequii
genus erga fandum Rbm igiu¥ apoftolum fuum non prsftabit adunatis enixius preci¬
bus Francorum pietas, cum, pro dolor! a finitimis regionibus dilatato hsrctics pravitatis
incendio, ulcifcente peccata Numine, propulfeta recedat religio^ Quapropter hortamur ca¬
ritatem veftram, ut ad honorem fando Rbmigio die prima Odohris follemniori ritu,
exhibendum , excitata fufiditoram veftrorum devotione, collaboremus unanimes & nos
tanti Prsfulis exemplo, qui tefte Hormifda agebat fummi documenta Pontificis, dum &
prsdicanda faceret, & ea infinuarc non differret: fedulo in id incumbamus, Sc operantes
jyftitiam qus vincit regna, & nos omnes falvos ftciamus& eos qui nos audiunt. Parifiisdie
22. Maii 1677. Vobis addidifHmi fervi & confratres archiepifcopi, epifeopi, & ecclefiaftici
viri in generalibus Cleri Gallicani comitiis congregati . Claudius archiepifcopus Nar-
bonenfis prsfes. De mandato reverendi Almorum acilluftrifftmoruixi archiepifeoporum totiuf»
que ccetiis ecclefiaftici Cleri Gallis nomine congregati, Henricus de Villars a fecrctis, Jo«
hannes de Montpezat de Carbon a fecrctis.

“VITA S ALFERII ABBATIS

"* Apr ' CAVENS IS PRIMI.

Auflore Abbate Venufmo Anonymo fubaequali.

Ex Surio & Bollando.

OBSERVATIONES P R jE V I /E.

A CTA quatuor primorum Abbatum Cavenftum , Alferii feu Adelferii , Leonis , Petri , &
Conflabitis , litteris continenter mandavit procedente faculo duodecimo Anonymut quidam ,
ex Cavenfi monacho Abbas Venuftni fanda Trinitatis canobii , quod in provincia Bafllkata ,
in confiniis Apulia & Lucania pofttum , Cavenfi fub)edum erat . Is in narratione de
rebus geflis "Petri abbatis , Simonem Cqvenfem , qui Conflabili proxime fucceffit , Abbatem
fuum vocat ) ibidemque fe ex Cavenfi monaflerio ad Venufmum fuifje translatum memo¬
rat .

Digitized by

Google

S. ALFERII ABBATIS. 639

rst. Vitam Alferii ex fraditio auUtre bis fubjicimus , aliis in fequentes tomos rejeftis . dite- anN CH.
teris» Petri & Conftabilis vita apud Bollandnm videri poffunt. "Petri quidem, ex Albate epi- jo< 0
fcopi Policaflrenfis ad diem 4. Martii, Conflabitis vero ad 17. Februarii. Js> Ap „

2. Alferii quadam miracula retulit ejus difcipulus Vitior tertius in libro tertio Dialiorum
de miraculis fantli BenediSi, qui Dialogi cxftant in tomo fecundo Suculi 4. De eodem etiam
qgunt Gononus, aliique recentiorts. Vrater hos Chronographus Cavenft Anonymus ab Vgbello
editus tomo 7. monaftcrii originem, ejufdemque Alferii & aliorum Abbatum fafta compendio
defcripftt, cujus quadam fragmenta identidem referemus. Ad hac Anonymus quidam ineditus
quatuor primorum Abbatum gefla breviter commemoravit, qua ex mf. codice fantli Pauli Roma
habuimus, fi quid mbis obfervatione dignum occurrat, in notults referemus. In brevi Chronico ad
cytlos pafcbales , Alfrii obitus ai annum 1050. notatur his verbis: Domnus AdelfcriuSabbfts
tnanafterii fandf Trinitatis obitus. & in Kalendario pervctnflo: Prid. Id. Aprilis , depofi-
tiodomni AHerii abbatis. Colitur ejus fefiivitas in eodem nmafierio ad ipfum diem,

5. Originem monaflerii Cavenfis ad annum 980. revocant plerique omnes poft Chronographum
Vghellianum, & Anonymum ineditum, qui de quatuor abbatibus fcripfit, cujus hec verba
Junt, ubi de Alferio abbate. Ejufmodi igitur oraculo Pater fandus in triplici radio*, & uni¬
co lumine. Trinitatis deific$ unitatem, unitatifque trinitatem intelligens, in eodem loco,
qui MetellianiCava dicitur, circa annum Domini nongentefimum-odogefimum ad ejufdem
Trinitatis honorem monafterium ecclefiamquo conftruxit: unde innumeri per Dei gratiam
viri prodiere fan&i&mi, innumeraque monafteria per omnes mundi partes, ubi Chriftiana
religio viget, inftimta fumfere. Exfiat in archivo Cavenft primarium & authenticum Vvai-
marii utriufque , patris & filii , diploma de donatione crypta ac fundi fanda Trinitatis Ca•
venfis, datum de menfe Martio, o&ava Indi&ione, 37. principatus Guaimsrii patris, 8c
7. anno principatus Guaimarii filii ejus. Cui diplomati affixum efl figillum cereum , referens
ex una parte dimidiatam Vvaimarii figuram cum corona claufa in capite, fub hoc lemate,

VVaimak tus princeps : ex dia vero parte manum protenfam , medio digito ad pol¬
licem reflexo, cum eadem inferiptione: quod nufquam invenimus fattum in figillis affixis , qui¬
bus adverfa pars ( contra quam in pendentibus ) nulla figura, nullove charaftere tnfignita ef¬
fit fedet. is erat Vvaimarius IU. princeps Salernitanus, Jubtujus principatu fitum erat Cavenfe
monafterium haud it a procul a Salerno, in Alpibus Apenninis, in loco horrido, & intra rupem
excavato , unde & Cava nomen accepit. Peregrinius ait eum cum jobanne patre fuo fedifje
anno 988. Indiftio 8. in pradiSo diplomate coharet cum anno 1025. qui primus conditi mo¬
naflerii affignandus videtur. 'HumerantUr a Chronographo Vgbellsario 120. monafteria Cavenft
fubjeSa. Bcclefta omnino 333. diverfis in locis, tam irt regno Neapolitano, quam in Sicilia
ic in ipfa urbe Roma pofitf. Baronius ad annum 1092. refert diplmaVrbani II* dotum, poft
dedicationem ab ipfo fodiam ecclefia Cavenfis; que in diplomate eximit a jure dimcefaul Saler¬
nitani arcbiepifcopi eteleftas omnes a Cavenft monafterio pendentes, Ibidem biftoria monaftcrii ab <

Alexandro Rodufo monacho Cafirtenft feripta laudatur.

4. Anno 1397. Bonifacius IX. Cai/enfem eccleftam in 'eathedralem erexit, & eplfcopatus tu
tulo infignivit. Mkc monafterium datum in conienddni annum 1497. quo Oliverius Carafa com-
mendam ipfim Patribus Congregationis Cafinenfis reflituit. Tandem anno 1513. eplfcopatus in
urbe Cava, qua altero a coenobio milUari m valle amauiffima fita efl, inftitutus fuit , ubi
etiam n unc perfeverat » translata in epifeopum ejufdem urbis jurifdi&ione non modo fpiritali,
fed etiam temporali , qua ad id tempus utraque ad monafterium pertinuerat ; fed retenta in alia
loca ddetn eanobio fubjeda utroque poteftate.

PROLOGUS AUCTORIS

1. Q*I juxta divinae fententiamVeritatis, lucerna ad hoc accenditur, ut fu.

per candelabrum polita, lumen domum intrantibus praebeat; beue pro¬
latae fententiae virtutem exfequimur, fi fandorum virorum exempla ad mino¬
rum formam altius fuble vernus.Ex alto fiquidem faae re velationis,ad inftar ignis,
q&o longius lumen proferunt, invitare eos quos iHuftrant, melius poflunt: ma¬
gna autem cura fiierint & nefeiiintur, magnum q\iod habent lUmen non profe¬
runt : quia in imis locis 8c abditis occultantur. Et fortafle idcircoabfeondi fub mo-
di<J lucerna dicitur, quia ii, qui fan&orum lucidam con verfationem fciunt, pro
peffe&a menfura illorum, quam contin et, modii nomine defignantur. Ex in¬
feriori vero parte exprimentur quahdo fcita abfeondunt, quia per meritum in
imo & abjefto loco fe conftituunt. Hinc etiam feriptura facra denuntiat, dicens i
<gui abfeondit frumenta , maledittus erit in populis . Quid enim frumentorum no- 1 .16

mirie, nili fan&of um exempla figurantur ? Ex omnibus quidem granis excellen¬
tior cibus eft. Excellenti aergo fafta perfeftorum frumenti nomine defignantur:
quia quo dulcius haec fidelium mentes percipiunt, eo plenius velut de ele&iori ci¬
bo fatiantur. Si ergo maledicitur, qui frumentum abfeondit „caute vigilandum

eft,

Digitized by L.ooQie

o VITA

ann. CH. eft, ut ad quemcumque fidelem mira fandorum fa£ta pervenerint, hzc pr*di-
1007 candoproferat, ne maledicum incurrat; & occultando in imo fit, qui expo-
IO ' ^ uI ' nendo fieri luminis candelabrum fublime poteft. Unde etiam in EvangelioDo*
lue 1* ii winus dicit.* Si in alieno fideles nonfuijiis , qua vejira funt quis dabitvobis ?

2, Ego igitur tam his & hujufmodi territus, quam etiam audientium profefh-
bus invitatus, venerabilium Patrum, A l f e r i i videlicet, Leonis, Petri
atque Constabilis Abbatum Cavenfium vitas atque miracula fcribere pro¬
polin: ut'quia, auftoreDeo, idem Cavenfe coenobium magnas religionis eft,
£w«nfibus jamque ejufdem religionis Ordo longe lateq; diffunditur,ii qui eorum lequuntur
tur^olne i n fti tut i° nem i exemplis atque miraculis accendantur. Quod profe&o vobis hu-
ftica e*em- julmodi, Fratres, fpecialiterc^nvenit, quos impolito pio religionis onere, ad
Ordinis eorum normam redegimus. Valde enim devotius poft illorum veftigia
curritis, fi aperte cernitis, quia qui vos laborando prsecefferant, de labore luo
jam ad aeterna gaudia pervenerunt. &fe quoque quia hoc deceat, nulli veftrum
dubium eft: ut qui de clauftro illo, velut terra promiffionis egreflus, in longin¬
qua regione pafcendos atque multiplicandos fufcepi greges, virgas exemplorum
vario cortice inftituendis proponam: quatenus ii, qui ex vobis per divinam gra¬
tiam foecundantur in fpirituali lobole, non fofum perpetua camis incorruptione
fint virides, fed omnimoda virtutum varietate fulgentes. Sed quia in uni verfa-
libus fcriptis noftris verboru quibufdam obftaculis aemulorum acceffus obftruere
folemus, opufculi hujus tenerum fitum nullis reprehenfionum fpinis obducimus,
quia cumdomefticis noftris de rebus notis fraternis affe&ibus fabulamur. Ad
quod nimirum opus priorum noftrorum non modico rubore fuccendimur, qui de
Auaor ad. fuis agere, quod alii fecerant noluerunt. Victor namque Romanae Ecclefiae
Ti» 1 *'tdH' f ummus Pontifex, cum adhuc illi monafterio, quod a fan&iffimo Patre noftro Be-
maruunv hedi&o in Cafino monte conftruflum eft, in venerando habitu prspeffet; in li¬
bro , quem de fan&orum miraculisfcripfit, viri venerabilis Alferii mentionem
fecit, ejufdem fe fe familiarem fuiffe afferuit, & ipfius quaedam miracula, ita
ut ab eo fuerant gefta, narravit . Vir quidem fan&us, dum fubje&orum animas
ad cfcleftem patriam fuccendere per exempla meliorum fatageret, ea quae ad eo¬
rum formam producere voluit, & prope & longius quaefivit * Quid ergo nobis de
noftris agendum eft, fi ab aliis, jam $c miris extolluntur laudibus, & fcriptorum
memoria celebrantur ? Quia vero praefatus Pontifex quaedam, non omnia, hujus
viri venerabilis miracula fcripfit, & pro ejus reverentia fcriptura ipfius au£lori-
tatem operi noftro praemittimus, & pro aedificatione audientium plura, qug eum
e* ftoio- vel tunc. latere potuerunt, vel poft ejufdem obitum funt gefta ,fupplemus. Quia
item nova fcribendi tempora contemni folent,fidem di&orum relatoribus, non
fcriptis leftor adfcribat: quia etfi ifto tempore fcribimus, ea, qu^ ab antiquis
monafteriifenibusfqnt nobasdifta, narramus ^ '* .

VITA INCIPIT,

. ... -» /

ciiSmif 3 * T Ir ergo Domini Alferius ex Salernitana civitate oriundus a fuit .• in qua
135011 ’ . V cum bonis polleret moribus, & litterarum (cientia-apprime eruditus

enitefceret, principi ejufdem civitatis magna familiaritate epi)jufl$ps eft > & in¬
ter primos palatii fui ingenti cum honore JTufceptus,. Quodam vero tempore ,.
cum res exigeret, ut a praffatdA principe ad Regem Germania nuucii mitteren¬
tur , probitatis fua merito vir venerandus eligitur, & in Gajlias pro perficien¬
dis principalibus negotiis apocrifiarius deftioatur: quod tamen non tam humano
judicio decerni coeperat,quam divino:ut is videlicet, qui jam magnus in calorum
regno cenfebatur,ad alia tenderet,& ad alia perveniret:aliudappeteret,fed aliud
obtineret: dum qui terrenis innititur, fpiritalibus atque cadeftibus fublimatur »
Apud s.Mi- 4. Nam ubi ad ecclefiam beatiMichaelisde, Clufa venit, gravem corporis va-
ciul^gro* lctodinem incurrit: qua impellente, legationem mutare placuit, & negotia ho-
Mt - minum

m Nempe ex fpeftabili Pappacar bonum familia, quae a Longobardorum languine trahebat originem, ut
diftrtis verbis legitur in Chronico Cavenli, & apud Anonymum.
b Buimaxiuin principem vocat Anonymus ineditus, qui dc quatuor primis Abbatibus faipfit.

Digitized by

GooqI(

S. ALFERII ABBATJS. 6 \i

minum imperfe&a relinquere, ut ad divina fervitia perfe&us 8 c integer pertinge- ann.ch.
re meruiffet. Mortis ergo, ut putabat, feftinatione perterritus, faeculo renuncia- i050
re propofuit, & id quod reflabat vitae, in omnipotentis Dei fervitio confummare. **• A P r -
Vir autem vitae valde venerabilis Odilo a Cluniacenfir abbas, forte tunc ad idem
coenobium venerat:quem cum plurimum rogaret,ut habitum fibi fanSae religionis
imponeret, Cluniacum deduftus eft,ibique quod pie portula vit obtinere prome- Cluniaci fi
ruit.Vir ergofan&us, poftquam religionis habitum fumfit,omnem illam ftrenui- monachus !
tatem faeculi ad divina ftudia convertit. Cfpit enim magnis defideriis fuperna
querere,qui folebat ingenti Audio ftrenuus pro temporalibus apparere. Sasculum
igitur tota intetiane fugias, in brevi tempore adeo profecit,ut ad fan£t§ converfa-
tionis arc£ pertingeret, 8 c culmen perfe&ionis magnis laboru meritis obtineret.

5* Qui cum plurimum temporis in fecretiari clauflri converfatione perageret, R evocarur
licet valde effet acceptus fratribus, quamquam patri monafterii fatis carus, ta- “ patru '"’
men memorato Salerni principe obtinente remittitur, 8 c ejufdem civitatis fere
omnia monafteria ei regenda committuntur. Sed vir fan&us internae quietis
fplendoribus afluetus, exteriorum negotiorfi tenebris diu prapediri noluit.Dimif-
fa quippe civitate,longe in excelli montis latere,cuiFeneftra vocabulu efl,quietis
fuae locum fubiit,primufq; prae omnibus Mettelliani-Ca vam b monachorum man- cavam in-
fionem fecit, &, ut aperte jam cernitur, omnis noftrae multitudinis feminarium “i» 1 *
fuit. Velut granum ex grano illo frumenti Evangelici, dumperfefta contem-
piatione terrae viventiu mundi omnibus ftrepitibus obiit, multum imitantium fe
fru&um dedit. Ibi itaque ingeritis & terribilis fpelunca fecretis re politus, folus
foli Deo vacans, folique placere defiderans, dum mundi gloriam fugit, ad laudis
fuse prseconium vicinarum urbium fere omnium linguas movit.

6 . Coepit itaque nomen fan&itatis ejus haberi celebre, 8 c tantae opinionis fa¬

ma longe lateq; dilatari. Et quia fan&orum perfe&io major efl meritis, quam ore
hominum referri poffit; Pater fan&us non folum fortia exercuit, fed etiam rnira- f ,

culis corufcavit: at quos fama alliceret, miracula folidarent. Coeperunt ergo trahi!,
nonnulli faecuhim relinquere, & ejufdem femagifteriofub jugare. Inter quos &

vir venerabilis Leo Lucenfis, &Desiderius Beneventi nobilis, ad aemulan¬
dum pia virtutis ejufdem ftudium,fe ejus magifterio fubdiderunt. Quorum nimi¬
rum ait er poft eum Cavenfi monafterio prffuit, alter fanftt Benedi&i montis
Cafini abbas conftitutus, dehinc in totius orbis culmine, videlicet Romanas ec-
elefias pontificatum fublimatus efl *. *viaoriil

7. Sed humani generis inimicus fan£li viri fucceflionibus invidens, cum qua¬
dam die Salernum c euntem cerneret, fuper excelfae rupis verticem fe obvium udatur,
praebuit,& jumentum,cui infidebat^exterrens, per immenlum montis praeruptum

in praecipitium dedit. Dejeflus itaque tantf rupis vertice cum jumento cui prae-
fidebat,ad litus maris quod eidem monti fuberat, non licut ruens cecidit, fed fcan-
dens quali deambulando perveniens ftetit, quia integer & illaefus apparuit. Qui
autem comitabantur eum, a multo fletu ad oram maris veniunt, fed incolumem
lati confpiciunt, quem lugentes invenire mortuum crediderunt. Sicque faftum
efl, ut antiquus hoftis fe tanta viri venerabilis virtute fuperatumerubefceret:
quia ejufdem gloriam auxit, quam exftinguere moliendo cogitavit.

8. Alio quoque tempore,dum quidam Salernitana civitatis viri irruentium la¬
tronum impetum fugerent, ad vicina Cella viri Dei loca pervenerunt .■ ubi cum
paufarefub rupe quadam voluiffent, ingens faxum de eadem rupe diffiluit, &
quemdam ex eis,Burellum nomine, conterens exftipxit: quem utfocii mortuum
atque contritum cernerent, ad viri Dei monafterium jam inclinato vefpere fe-
peliendum detulerunt quibus Pater venerabilis pracepit,ut no&e illa difcende-
rcnt, atque fequenti die ad fepeliendum, quem detulerant, redirent. In eadem

AftaSS.O.B. Tam. VIII. Ss vero

* Mendofe Hugo apud eumdem Anonymum Si Odilo abbas tunc erat, Cavenfis monafterii conditio
anno 980. non re&e polita eft.

b Ante Alferius collem, qui hodie' fnuSi Eli* dicitur, ait Aponyrous ,| incoluit ,'quam ad Metteliiani
Cavam fe conferret. Caula hujufce mutationis hxc fuit , quod quicquid in die artificum magifterio tohfur-
gebnt, neStu divinitus deftruebutur Mona fandi Elix vifitur in adverfe parte monafterii Cavenfis, inter-
jefto ftuviolo Seiano, qui Talliculam irrigat. Porro Mecelliani-Cavam appellatam ait idem Anonymus ob
adjacentem immanem cryptam, quam veteres Arfttiar» appellarunt.

r De hoc miraculo vide librum, j. Dialog. Visuris, relatum in fecundo tomo. Sacculi 4.

D itized by ^.ooQie

Futura pra;
dicit.

In his. nu
merum mo

<542 VITA

ann.ch. vero fpecu Pater fan&us jam oratorium conftruxerat, in quo poni feretrum juf-
I0 5 ° fit: &affumpto Leone *difcipulofuo, cujus fuperius mentionem feci in oratio-
«i. April. ne eat j em no & e vigilavit. Mane igitur fafto defun&i illius comites redeunt, fed
mirabili ftupore & gaudio, quem mortuum dimiferant, non folum viventem,
fed etiam incolumem receperunt.

9. Quadam item die fept em viri ad monafterium venerunt, quos poft asdifica*
tionis verba refici praecepit. Quod dum cellerarius perfici de vote voluiffet,fola,
quinque ova in omni cella reperit, ex quibus aqualem refe&ionem feptem viris
diftribui non poffe viro Dei nuntiavit. Hac autem Pater fao&us ad fe deferri in*
ftanter juffit, allata benedixit, &[quod valde ftupendum eft, nifi a Deo per
tanti viri minifterium fieret) ex quinque ovis feptem viris fingulis fingulapra-
buit.Quo nimirum viri Dei opere quanta fit etiS virtus caritatis agnofcitur,qua a
perfe6to in caritate velut condi incondita, & qua non erant elfe potuerunt.

1 o. Coepit etiam vir Domini fpiritu prophetia pollere, ventura cognofcere,&
cognita, ut rerum pofcebat utilitas, nuntiare. Quidam namque de vicinioribus
locis quemdam ad eum energumenum vinclum ferro duxerunt,fuppliciter depre-
cantes, ut ei manus imponeret, atque immundum ab eo fpiritum fugaret, qui¬
bus vir venerabilis refpondit, dicens: I lic non me vivente, fed moriente fana¬
bitur , Quod profe&o ita impletum teftati funt qui noverunt. Nam ubi Pater fan-
flusobiit, ab eodem obfeffo ad fepulcrum ejufdem delato immundum fpiritum
ejecit: quod ab omnipotente Deo difpofitum, ut obfefTum longiori poena purga¬
ret , & ut in ejus falute qualis fuerat fervi fui vita clarefceret. Vir quoque dupli-
ci-fulgore miraculi decorus apparuit, quia & futura praedixit, & curationem
quampromifit, exercuit.

1 1 . Venerando etiam viro Leoni difcipulo fuo atque aliis condifcipuiis pra-
nachorum ce P erat > ut P°ft e jufdem mortem in eodem monafterio plus quam duodecim fra-
Cav^nfimn, tresfimulelfenumquamdebuiflent: ne fi numerumpraedi&um excederent, fu-

ftentari de rebus monafterii nequaquam polfent: nam facultates ejufdem raona-
fterii tunc tantis folummodo fratribus vix fufficere videbantur.Sed cum jam fere
de hoc faecula elfet profe&urus ad Dominum, eifdem difcipulis vocatis ad fe ait:
Ego quod de numero fratrum conftitui, fecundum hominem dixi.* nam (quod
mihi Dominus revelare dignatus eft ] in hoc monafterio innumerabilis multi¬
tudo ad ejufdem fervitium colligenda eft. Qua de re 8c futura fratrum receptio
non ex praefenti inopia, fed ex copia futura penfanda eft :quia ille,qui eos ad re¬
gnum fuum congregat, temporales etiam fumtus largiter miniftrat. Hoc aute
„ quod vir Dei voce protulit, nos ftupemus in opere/quia omnipotens Dominus
in eodem monafterio & multos conftituit, & 1’emper largiter procuravit.

12. Eis quoque difcipulis dum laeta futura protulit, quae etiam eos manerent
Et fof mo- » ad verfa nuntiavit. Poft obitum meum, inquit, quidam in hoc ovile domini-

„ cum lupus ingredietur, pacem communem turbare nitetur. Sed turbari refu-
„ gite .* quia citius exftinguetur. Quod profefto ita faftum antiqui monafterii
fenes referre foliti fun t. Nam quidam turbine faecularium fultus, poftquam vir
fanftus obiit, monafterium irrupit, ejufdem fuccefforem expulit: fed paftora-
lem locum, quem impune fibi ufurpare fe credidit, divina ultione percuflus ,
ei, quem expulerat, liberum cito dereliquit,
virtutes 13. Haec ad nos de tanti patris vita atque miraculis pervenerunt.*non quod ifta

fuas oceuf- £ 0 j a f uer ; nt } f e( j q U j a f an ft us plura exercuit, quae humiliter occultavit. San&i et¬
enim viri cum magna faciunt, in quantum poffunt, latere cupiunt/quia in cae¬
lo, non in terra honorari concupifcunt .Sicfortaffe vir fandus & Ifta occultaret,
fi talia effent, quae latere qualitercum que potuiflent. Nam quod de excelfae rupis
vertice cadens laedi non potuit, quod viventem fociis reddidit quem fepeliendum
recepit, quod eo benedicente numerus ovorum crevit; rerum quidem immenfi-
tas erat,quae occultari non poterat.Et fortafle energumenum curare ideo vivens
noluit, ut tunc magnus in ejufdem curatione clarefceret, cum illic jam receptus
elfet , ubi favor ei minuere operis meritum nequaquam poffet.

14. Ceterum in quo laiere potuit, ad futurorum notitiam non pervenit.Nam

quo

K Et hxc ipfa ex ote Leonis fe aceepifle teftatnr ijiem Viftor III.

3 »

naflcrii

turbatio-

nem.

Digitized by

Google

S. ALFERII ABBATIS, 6 43

quo abftinentiarigore corpus attriverit, quibus vigiliis mentem extenuant, qui- ann. ch.
bus lacrymis quotidie calcftia flagitaverit; quam fortis fuerit in ad verfis, quam L °5°
tnitis in profperis • quo vigoremundum dcfpexerit, ad regnum cadefte quodefi- **• Apr '
deriorum fervore flagraverit: horum fle his funilium magnitudinis ejufdetn men-
fuca ad aliorum notitiam non pervenit. Sed ii modum vitee fle continenti® ejuf-
dem fcire non poffumus, colligere exoftenfise videntibus miraculis ejuidem pof-
fumus, quia in ufu quotidianae converfationis fibi valde improbus fle aufterus fuit.

Nam pondus carnis quis in illo tanto praecipitio iljafumfervaret, fi quotidianis
ferventibus atque igneis defideriis ie non quo tidie in caekflis vitae amore fufpen-
deret ; fle volare, ut ita dicam, defideriis totus igneus quando poflet,li non car¬
nis gravedinem per vim magnaabitmetuije leviaret ? Rerum numernm quomo¬
do augeret, ii fibi ipfe rerum ufus non potenter fubtraheret ? Poftremo de expul-
fione daemonum ab ipia Veritate dicitur : Hoc genus darmonumao» ejicitur , niji M4tfi p
ia oratione & jejunio . Liquet ergo, quia jejuniorum fe aufteritate contriverit, >s. •
qua orationum inflantia Peoimportunus fuerit, qui quando vellet, ejicere d®-'
monia poteflatem accepit. Item fi vigiliarum, orationum, leftionum fle fpiritua-
lium meditationum inflantia cordis puritatem confequimur,vir Domini, qui non
folum praefentia, fed etiam futura noverat,hpram doftorura omnium menfuram
non folum bonam,confertam,fle coagitatam/ed fle fupereffluentemhabebat.

15. Sed quid in praefeientia rerum tantam puritatem cordis ejufdetn afferimus,
qui ab his, a quibus optime notus eft, tantus afferitur, ut ipfum edam humani
generis Redemptorem in carae adhne politus videre mereretur ? Dicunt enim
quod ante fextum fui exitus diem ei Dominus Jefus-Chriflus apparuit, eique di- dicit,
xit: Die C«n®.me® venies ad me.Tunc Pater venerandus quanta laetitia fle gau¬
dio exfultaverit, quibus defideriis diem tantae promifftonis exfpe&averit, cogi¬
tando colligat qui poteft, quia dici non praevalet. Quonimirum die veniente,
impleviffe fertur omnia,. quae ad tam® follemnitatis miniflerium debebantur.

Nam Miffarum follemnia celebravit, fratrum pedes abluit, pauperibus donati¬
va diftribuit, fle conftimtodifcipulis Patre, Leone videlicet venerabili viro,
cujus fuperius mentionem feci, folam diei ccenam praeteriit,cui fu® vifionis epu¬
las Redemptor promifit. Vel fortaffis idcirco jejunus voluitde hoc mundo tranfi- £ e °“ m fu d c e *
re, ut regulari mandato fe fle moriendo fubjiceret, Quia enim direfti in via de ceabrem?
monafterio fratres jejuni redire praecipiuntur, qui inclinato jam diei vefpere je¬
junus ad Dominum tranfiit, ab iflius vitae decurfu ad domum caeleftem, quafi de

via ad cellam, venit.

1 6. Time quidem fratribus cum flatuto eis Patre ad refe 61 orium dimiffis, cel¬
lulam fpeluncae, in qua manere confue verat, intravit, fe in orationem dedit,at* Moritur di;
que inter orationum verba in Redemptoris manus ultimum fpiritum « tradidit. CtEn? '
Dubium quippe non eft, quod ad eum deducendum accefferit, qui ante fextum

diem hunc invitare dignatus eft. Quando enim illi beatae anina® egredienti de-
effet, qui numius pauilo ante fuerat ut exiret?Obiit autem vir vita valde venera,
bilis fenex & plenus dierum, cum fere centum viginti eflet annorum. Quodfa-
ne omnibus mirabile eft, ita fanus fle fortis ufque ad extremam horam mortis ex-
ftitit, utnecpratam decrepita aetate caligaret, nec aliqua debilitate defice- cum eflet
ret. Nam ufque ad extremum v it® fua tempus clariflime fle legit, flcfcripfit, annorera *
Miflas celebravit, 8comnepaftoralis fui ordinis minifterium valenter exhibuit. ,l °'
ficque, ut videre eft, tam vivendo, quam moriendo human* natura mole ftias
vicit.* fenefeens utique, vigoris fui defe6lum nefciefts.* moriens mortis aegritu¬
dinem non incurrens.

17. His ergo tantis donatus meritis talis afpicitur , ut illud ei quod de dile&a
Johanne ab eodem Redemptore noftro dicuntur,quomodolibet competere videa¬
tur : Sic eum , inquit, velo manere , donec veniam . Re vera talis erat,ut haberet
unde mercedis fummabona reciperet i fed^qUod corrigendum eflet non haberet, j t b Mn .
Habuit fiquidem quod ad aeternitatem ftarettfed non habuit quod cum humani la-**•
pfu s fragilitate deficeret.Sic ergo eum Dominus manere voluit,donec venit: quia
nimirum a fua incoeptionis initio talis fuit, qui egreffionis fu® tempore ipfius

AEtaSS. 0 . B, T om. VIII, _ Ss ij _ R edem.

0 Nempe die Coenx Domini, & quidem prid. Id. Aprilis, qui chara&eres anno 1050. conveniunt.

Digitized by

Google

•*

t>4*

V I T A

Miracula
poft nior
tem.

ann. ch. Redemptoris prsefentiam meruit. Cum autem fratres a refeftione furgerent,
I0 5 ° cellulam ejufdem intrantes, defun&um invenerunt, ita membris difpofitum, ut
F«tribu* r * or ^ns, non mortuos credi poflet, nifi taftus quid de eo jam faftum e flet indica-
mzrentibus. ret. Tunc quis masror & luftus fuerit fimul omnium, quis & quantus dolor & tri-
. ftitia fingulorum, dici lingua nequaquam poteft. Pater quidem l~an£tus abfentes
difcipulos habere moriens voluit, ut eis mxrorem fuae mortis auferre debuilfet.
Verum unde eis mitigare dolorem credidit, duplicavit, merentibus liquidem o-
mnibus,non folum quia tantus Pater obiit, fed etiam quia prefentes quos nutrie-
' rat habere recufavit. Sed fortalfe eorum ftrepitusre&ius vitaflecognofcitur, ut

fecrete orationis quiete,venientis Jefu majeftate liberius frueretur. Tollentes au¬
tem difcipuli corpus ejus in eodem fpeleo a circa oratorium, quod idem vir Dei
conftruxerat, condiderunt.

18. Haec autem de vita 8 c obitu viri valde venerabilis Alferii Abbatis, tam de
fcriptis Defiderii abbatis montis Cafinenfis, quam de affertionibus fenum mona-
fterii, in parvum libellum contulimus: nunc ad ea, quae poft ejufdem obitum in
eodem monafterio funt gefta, veniamus.Supra retulifle me memini, quia daemo¬
niacus ad fep ulcrum ejus delatus ut venit, a maligno fpiritu liberatus eft, quem
optimum pi&orem fuilfe afferunt. Et ne tantis beneficiis ingratus exfifteret, ec-
clefiam fan&ae Trinitatis, quam fuffraganeam b vocant, in fignum liberationis
fuae propriis manibus depinxit.

ip. Quidam praeterea frater erat in monafterio,Nicolaus nomine, vir quidem
valde religiofus, fed tamen malignis adhuc antiqui hoftis bellis expofitus: nam
quoties communicare difponebat,illud ei diabolica illufione contigebat, quod qui
patiuntur, ad 1 'acramenta Dominica accedere non praefumunt. Multis quoque
jejuniis & orationibus,fletibus quoque & confelfionibus probationis fuae caufas ab-
fcindere tentabat: & tamen liberari non poterat. Tandem falubri reperto confi-
lio, ad tumulum fan&i viri libi orandi confuetudinem fecit. Quadam vero die,
dum illic triftis oraret, atque a Domino carnis fuae munditiam lolitis maeroribus
peteret; ut folet maerentibus accidere, prae triftitia obdormivit: cui in vene¬
rando habitu Pater idem fan6lus apparuit, 8 c ab eo caufas tanti doloris inquifi-
vit. Cumque ille quid pateretur exponeret, fons vius ante ejufdem oratorii al¬
tare vifus eft furgere, in quo eum fenex venerandus depofuit, ia vit, & dixit ei:
-Vade, quia amodo jam mundus eris. Quod & ita fa&um eft: nam ex illo jam die
immundi fpiritus folita impedimenta non pertulit.

20. Anniverfaria depofitionis ejus follemnitas in monafterio agebatur, cum
vir vitae valde venerabilis abbas P e t r u s , de fratrum re&ione follicitus, per
omnia fere maris litora regioni proxima pifces quadi vit, & invenire non potuit.
Re verfi itaque funt qui milfi. fuerant,& ab ojnnibus illis maritimis nufquam pifces
invenire fe potuilfe referentes. Tunc admodum contriftari vir valde venerabilis
£§pit, quia diem praedecelforis fui qua cupierat caritate profequi non valebat.Sed
quod defuerat in anguftia temporis polito,ei cui jamDeus erat omniarin omnibus,
deelfe non pptuit.Die etenim illa fratrum coenam parer fanftus Alferius affluen¬
tem paravit. EgrelTus fiquidem Petrus venerabilis abbasde Capitulo, ante clau-
ftri januam cophinum plenum magnis pifcibus vidit: quem cum inftanter quis
depofuilfet inquireret, & invenire portitorem illius nullatenus potuiflet, mi¬
raculo quo fe vir fan&us oftenderat, ftupuit, & pifcationem illam patris Alfe¬
rii fuilfecogno vir.

21. Etut jam temporum noftrorum ad a£fa veniamus, Lucas monachus adhuc
fupereft, qui nobis in monafterio referre folitus erat , quia quodam die minutus
c , ex more monafterii extra chorum relidendi licentiamhabuir.Ibi itaque fedens,
cum non his, qua; in choro canebantur, intederet, fed opprelfus fommo graviter
dormiret, fenex quidam veneranda canitie fulgidus , hunc per oram cucul¬
is tenuit, & violenter trahere ad chorum coepit. Tunc motus Lucas monachus,

* cum

• Nunc Oratorium, ubi fanftiflima Euehariftia fervatur. Alferii tumulum hinc inde ambiunt Petri pri¬
mi & Petri fecundi abbatum tumuli.

b Sic infra num. zi. Caufa nominis incerta, nili fi fufiraganeadifta eft ob jurifdiftionemqux ipfi coni»
petebat, fpiritualem.

e Minuti dicebantur hi, quibus vena fe&a luerat.

Digitized by

Google

S. ALPHE Rri I ABB AT IS» rf 45

cum quis eflet, qui trahere monachos violenter auderet, inquireret; iiidivit, ann. ch, *
quia abbas Alferius eflet, cui omnia tamquam in proprio monafterio licerent. 1050
Cumque ille trahendo feftinaret, hic autem tardius fequeretur, quod ante alta- ,x ’ A r ril -
re ejufdem fuffraganeae ecclefiae veniret, eivifumeft. E vigilans autem, illic
feinvenit, ubi fe attrahi per fomnium viderat, veftimenta etiam, quas homo
Dei tenuit, exuta jam, &fuper humerum fibipofitareperit, quod vir fan£tus
fecifle cognofcitur, ut loco illi quem incolit, fe praefentem oftenderet, & negli-
gentium torporem ad divinae laudis ftudium excitaret.

2 2. Neque illud filendum puto, quod candela vitrea, quae fuper beati viri tu¬
mulum lucere confueverat, plerumque lapfa, in ejufdem tumuli faxa venit, &
non folum frangi non potuit, fed quandoque, ut erat, plena permanfit.

23. Coffus etiam monachus de lemetiplo referre folitus eft, quia difcurfione
mali humoris maxilla ejufdem vehementer intumuit, & intolerabili dolore den¬
tium coepit cruciari. Se deum quotidie languor ingravefeeret & arte medicorum
fentire remedia nulla potuiflet; ante fepulcrum fan&i viri fe projecit in oratione:
quo cum proftratus levamen tanti doloris devotis precibus impetraflet, ab ora¬
tione furrexit, & ftatim gingivae dolentis cutis crepuit, atque per illius vulnus
crepidinis emifla putredine, & faciei tumorem perdidit, & dentium dolorem.

24. Adeft etiam Petrus de Guardia monachus, qui efficaci aflertione quod in
fe etiam geflum eft teftari folet. Ea namque peftilentia, quas ante annos fere
viginti a in illis partibus vehementer populum vafta vit, praefatus monachus ma¬
gnis febribus tentus eft. Cumque ardor nimius febrium vires ejus excederet,ho¬
ra accenfionis b ad tumulum jam faepe memorati Patris confugit,firmiter credens,
quod tanto Patri commendatum febris invadere nequaquam poflet. In quo ni¬
mirum tutelae & confugii fui loco frudtum fidei fuae ita confecutus eft, ut ardentif-
fima febris eum relinqueret,nec ultra fan&o viro commendatu fatigare potuiflet.

DE SS* GERMANO PRIOR E,^ R

& aliis tribus monachis Taluerenfibus.

1050
j. Nov.

I. ELEBRISeratfeeculoundecimoineunteSaviniacenfis inLugdunenfi

V j digcefi abbatia ob regularem difciplinam, qua ibidem fub Durando abbate
ejufque fuccefforibus maxime 'vigebat. Id ex multis chartispatet, quibus varia mo-
nafterio donationes tunc t emporisfad a funt a viris nobilibus, qui monachorum ibi- "um. C '
dem fande converfantium precum fuffragia ambiebant.Gerardus comes Forejii an¬
no 1 007. Durando dedit villam Con^tacum & alia in agro T amant enfi,qui ad pa¬
gum Lugdunenfempertinebat. Encolimenfes vero comites aliquot monachos ab Ite-
rio abbate Saviniacenji obtinuerunt,quos in ecclejia fandi Papii de Bottavilla dig-
cefis Santonenjis collocarunt, ut femper, inquiunt ,pro ipQsfuifque confanguineis
illi Deum deprecarentur . Hos autem , ac eos qui ipfis fuccejf\tri effent, abbatia Sa¬
viniacenji Jubjedosfore voluerunt, quamdiu ipfa fub beati patris Benedidi Regula
perfeveraret. Celebrisfuit ejus ecclejia dedicatio, ad quam IJlo Santonenjis ,Ar-
naldus Petragoricenjis & Rabo Encolifmenfts epifeopi cum fuo MetropolitanoGo-
tafredo arcbiepifcopo Burdegalenji : prater abbates complures & monachos. anno
1027. convenerunt , ut ex publico ejus rei injlr umentopatet , quod in Bibliotheca
Sebujiana Gvichenonis, centuria 1. num. 62. integrum habetur .

2. lifdemferme temporibus ErmengardisJRodutpbiBurgundia regis uxor,mona- Sui >«® T *-
JleriU in villa T alueris excitavit, quod accerjitis e egnobio Saviniacenji monachis 1 erene *
inhabitandum tradidit, ea conditione, ut locus ijle fub Itherii abbatis fuccejf orum¬
que ejus jurifdidione remaneret. F undat ionis chartam refert G uicheno in probatio¬
nibus Hifloria Sabaudica, quam ex arcbivio Taluerenji huc proferre vifumejl .

Mundi terminum appropinquare ruinis crebrefcentibus certa manifeftant in¬
dicia . Ideoque 'oporteret unumquemque follicite perfiftere,quamdiu in praflen-
AdaSS.O.B.Tom.VIU' Sf iij tivita

» In Chronico ad cyclos pafchales anno io8f. fames f$> mtrtalitas magna notatur; fed non latis
haec cum Au&oris noftri tempore conveniunt, qui poft mortem Conftabilis, anno 1114.mortui, feribebat,
b Sic legendum, non afetnfimis, nempe hora qua febris accendebatur.

Digitized by

Google

CIRG.

I>05°

1. No v.

Germamis
Prior

6\6 D E- SS. G E B. M A NrQ^ ?R I Q R E, &c-

ajnn-GH. ti vmlinbftftity ut de: testenismepeanturaeterna, & de rranEtoriisaxjquirantur
fempkerna laborando nonlaeeflere.. Igitur egoERMy GARuiSjdoniiai Rodolphi
rc^caBjjajs JnMniHs,. prorremedio anima fenioris raeiflo dol p h i regjs,& pro
remediaanima mea v eonftriufi ecclefiamin honore fan£tas Maria? ad halxitatiA-
mm monachorum fan$iMartiniSavioiacenfis menaflerii ,& adregimen-ScJub-
jeQiionem Yterjiahbatis&fuccefTorumiilius,8c wilim-mm fratrum ibidem Deo
regulariter famulantium), in pago Albane nfe ,,ia villa, qua vocatur Talv veriis ;
cui loco expermiffione fen iorts- mei Rodolphi, per caniilium archiepifcoporunu&
epifcoporum,fcilicetL eodeg arie Viennenfis,& E m-i »n i$ Tarenta/ii, &
E R edbk r c 1 Gebennenfis, & P o n t 11 Valentinenfis, & comitis Umberti*
& aliorum qui ibidem convenerunt fideliam noftrorum , in dedicatione ecclefia
donanti ad vi&ualia fratrem, poteftatem de Dulfatis cum ecclefia&appendiciis
fn»s, & Marfiaciwn eum appendiciis fuis, & Vefonemcum appendiciis fuis„ 8c
poteffatem Marlenfem curaecelefia, &in- Verello tresmanfos, &inPoniaco
unum manfum, & unum manfura qui vocatur Ramponetus, §c manfum de Efcal*
vina, &c .finedata.

Hanc donationemfirmavit Redulpbus Ermengardis conjux , cujus ea de re prae¬
ceptum idem audor refert in Bibliotheca Sebufiana.

3. Dotato itaque Taluerenfi monaflerio,quatuor e fuis Itberius illuc deflinavit,
&c * «pii locumillumvita fand itate ac multis miraculis illuflrarunt.Hi fuere Germanus
ceteris ptafedus >&Rodulfusfrater , uter que presbyter y cum duobus diaconis ,7 'fi b-
mio fcilicet & Ifihmidone , quorum tam nota funt miracula , quantum ignota rerum
ab iisgefiarum feries. Germanum J erofolymamperrexife, ut ibi loca facra venera¬
retur fama efljndeque rcverfvm , in folitudinem feceffiffe,ubi pofi multorum anno
rUmcurriculayquain accurata Religionis Cbrifiiana monajlicaqueperfed tonis di-
fciplina tranfegit , de fu ad us efl.Ha ud minus pie ejus fedales ex hac vita migrarunt ,
quorum deinde memoria in vicina quidem regione celebris fuit ,fe deorum nomina in
fafiis fand orum generalibus reperirenon licuit. Corpusfandi Germani in ecclefia
ipfius nomini dicata religiofe r aJferyatur. Rodulfus pariter in prioratu,qui ab eo
notken fartitus efl, jacet • aliorum vero duorum reliquia in ipfo Xaluermfiprioratu
remanferunt. Loca qua finguli incoluerunt hadenus vifuntur, ab aliquot prioratus
monachis inhabitata, (f)uo anno quoque menfe aut die ad calos abierint non confiat,
inficientibus undequaque ad id edifeendum inflrumentis : nec ex annua ipforumfe-
fiivitate id colligi pote fircum ter in anno earum memoria celebretur primo- qutdtf fe¬
rta fecunda pofi Pafcha, eademferia poflPentecofien, ac ipfoKalendarum Novem¬
brium die, quo generalis omnium fandorum fefitvitas recolitur: faculo undecimo eos
‘Vtxijfe ex Ermengardis atate nobis conflat -

s. Franci- 4 * ^ eatt Germani corpus a fando Francifco Salefio,Gencvenfi epifeopo, ad cujus

fcnsSaiefuK dicecefim Xaluetenjis prioratus pertinet, e tumulo levatum fuit anno 1611. die
S Germani! N° vern bris vigefima odava: qua in celebritate concionem habuit luculentiffimam
de beati Germani meritis, incujfam populorum eircum adjacentium fidem laudans,
qui ab annis fexcentis viri illius fandi tumulum invifere & venerari numquam
dejliterant : qui quidem religionis cultus , nequidem inter hujus &pracedentisfa-
culi hareticorU tumultus,quibusGenevcnfis dioecefis attrita fuerat, intermiffus efl.

5. Nec minus in reformandis monachorum ibi degentium moribus, follic itus fuit
beatiffimus AntiJlcs,quos tandem pofi fuperatos multos labores , devo r at afque inju¬
rias a nonnullis male viventibus monachis illatas, ad meliorem frugem reduxit , ut
in ejus vita narratur. Id quidem pro virili , fedfruflra conatusfuerat pia memoria
Claudius Granerius , beati Francifci deceffor , qui ex ejufdem locipriore in fedem
Genevenfem evedusfuerat. At id beato Francifco refervatum a Deo fuerat. Cetertt
perflat etiamnunc regularis difciplina vigor in prioratu T aluerenfi , vulgo Talo-
ire, qui aSaviniacenfis monajleriijurifdidione Urbani Vili.pontificis maximi au-
dofitatefuit abfilutus , idque duplici diplomate, quorum prius Roma datum efl an¬
no 1632. alterum anno 162’/. Pojlmodum T'aluerenfe monaflerium abbati f ti¬
tulo audumf uit beneficio Clementis X. fummipontificis , dato ea de re brevi Ape-
Jlolico anno 1654. die 18. Julii, pontificatus anno 5. qua quidem littera anno
l6l\. Camberienfis curia fimatufconfuho confirmata fuerunt.

APPEN-

Eunonafte.
rium refor

Digitized by

Google

S. PETRI A B B. PERUS. 547

•" ANN. CH.:

APPENDIX AD I- PARTEM I0 °7

10. JuJ,

Saeculi 6 . Benecjiftini.

U LTIMA fanftorum hujus S oculi aSorum editioni imponebatur manus , cum Vitam beati
Petri Terufini abbatis , e codice mj. monaflerii ab eo conditi def 'criptam accepimus , cu¬
rante R. & eruditiffimo patre domno Erafino a Cajeta facri monaflerii Cafienfis priore , quare
eam , ut in Elegio ejufdem fantti hujus voluminis pag. <?j. polliciti fimus , hic exhibemus.

INCIPIT VITA $. PETRI ABBATIS
& Confeflbris.

T Emporibus O t t q n is fecundi Imperatoris, fuit quidam vir egregiae, ve- p “ ri . PJ*
nerabilifque vitae Petrus nomine ex Perufino Comitatu, ex Agelio- t«?pia*eiu!
ne videlicet pago, qui fex fere millibus diftat a Perufina civitate, exnobili Vin- atio &c>
tioliorum familia ortus, Dei per omnia plenus gratia, qui a primaevo fu? aetatis
tempore, juftiti? callem ingrediens Deo devotum peftus gerebat; quique cum
foiummpdo fex annoru eifet, etiam invitis parentibus litteras coepit difeere fcho-
larum utpote prudens clientulus. Quid plura ? Sacris ab infantia eruditus lit¬
teris, collum jugo Dominici fuppoluitfervitii, utpQte non illius ignarus E van-
gelicidi£li afferentis: Tollite jugum meum fuper vos,. & difeite a me, quia mi¬
tis fum, & humilis corde: jugum enim meum fuave eft, 8c onus meum leve.

Qui adhuc juvenculus bonis i ntentus operibus, ele&prum ut Dei fortem adeptus,
effeftus eft Clericus, & per omnes EJcclefiaftici Ordinis gradus in facerdotaji ad
ultimum dignitate, ut verus facer, eft elevatus. Erat fiquidem innocentia prae¬
ditus 5. aSionis munditia fulgidus, caftitate nitidus,longanimitate fpei,. 8 c ope¬
ris firmus ,obedientia fimplex; in prudentia ferpentem , ih fimplicitate colum¬
bam , eft imitatus, ficut Dominus luis difcipulis aiebat: Eftote prudentes ficut
ferpentes, & fimplices ficut columb? ; eratque fobrius, pudicus, providusper¬
fectum animal novi Teftamenti,oculis ante & retro plenum,, quem nec prpfpera
elevatum, nec adverfa umquam reddiderunt turbatum.. Quippe,ad fii? menti?
aditum non mollem cuftodiam, ut lsbofeth Sa.ulis quondam filius adhibuit,ledro-
bufto virilique diferetionis fenfu fui peftoris munivit iqgrelfiim • nec in inguine,
percuti valuit, ac pro,inde illum carnalis non proftravit delectatio:, quippe percu¬
titur , ut beatus ait papa Gregorius, qui carnis delegatione luxuri?q;forbetur vo¬
ragine * tota namque virtute aditus eft muniendus .mentis, ne infidiantes eain ali¬
quando hoftes foramine negieft? cogitationis necent.. Unde’$aIompnait: Qmni
cuftodia fer vacor tuum, quoniam ex ipfo vita procedit. •

2. Fuit etiam hic beatus Petrus vir eleemofynarum virtnfqpr?diriis, omnique, Ottonem
caritate plenus; fiefatagebat Marth? miniftcrium,ut.Mari?ad jDojiitni fedentis imp- mo *
pedes minime relinqueret defiderium. Fuit pariter fiic vir fandus amabilis Deo, net '
carufque hominibus. Potentum non formidavit aliquando pexfonas delinquente^
fed afperis pbjurgationibusdevios monendo ad grepaium,qups poterat , fanft ^re¬
vocabat Ecclefi?.-non ignorans delinquentes,non.tantum palpandos,fed etiam
pungendos efle ut refipifeant,Salomone dicente Verba Sapidntuin quafi ftimuli,

Bc quafi clavi in altum.defixi. Nam tempore quo fupradi&us Imperator' 0 t-
tofecundus, rediensRomam , fufeepta jam coronaPerufiam veriiiOret,illiufque
milites multa de vaftantes, ac cunela deprapdaptes, comprovinciales pjauperes ac
divites affligerent, vir Domini nullo umquam territus pavore' i nor epans' I mpers-
torem dixjt.-Rex excelfus &,c?leftis,o Impemfor,terrenum tibi ad.ijegendum,noH
deftruendum commifitregnum.Tu verp qqd^ubertiatqr,fed potius e?ejufdem re¬
gni diffipatar. Qui beatus Chrifti confeflor pauperum i pupillorum, atque vid.ua--
ru lacrymis permotus ac repletus, fupradhfto Ottoni Imperatori minaciter im¬
propera vit, dices: Oh mifer non vid.es quanta bona diffipari, 3 c de vaftari facis?Ne-
\cis quia redditurus es cora fummo judice in die judicii de omnibus ratioho ?Quare
non milericordiam, fed iram ejus mereberis, cum ante illam diftridle-judicandus
AttaSS.O.B.Tom.VIII. Ss iiij veneris.

Digitized by ^.ooQie

6+8 VITA

Ann. CH. veneris?Tunc eveniet tibi quod di£lum eft per Job prophetam loquentem de im-
I0O 7 pio, fcilicet: Divitias quas de voravit e vomet, & de ventre ejus abftrahet illas
,0 ' ^ Deus, quoniam confringens pauperis domum rapuit, &non ajdificavit eam ,
nec fatiatus eft venter ejus: Denique diftri£tus judex in judicio, non rapienti¬
bus, fed de fuo nihil tribuentibus diflurus eft.* Efurivi, & non dediftismihi
manducare; liti vi, & non dediftismihi bibere ; hofpes eram, & non collegiftis
me, & reliqua, quae habentur in Evangelio, pro qua culpa horribilis vox fub-
intonat dicens: Ite maledifti in ingem sternum,qui paratus eft diabolo, & angelis
ejus. Si igitur,o Rex,tanta poena multatur, qui non de fuo aliquid pauperibus de¬
dit , qua poena inferendus eris Tu, qui alienum, & maxime pauperum rapiendo
quaeris? Quibus verbis Imperator prius ira accenfus eum a fe egredi praecepit; fed
poft paullulum, auditis ejus continentiis, ac bonitate vitae eum regredi juflit, in¬
dulgentiam ab eo petiit, quam & recepit. Vir autem fanclus prudenter illum re¬
darguens, admonuit qualiter fanflam gubernaret ecclefiam, epifeopos & pres¬
byteros luxuriantes, verbumque Dei adulterantes emendare, fimoniacam la¬
bem &hsrefim damnaret & populum pie regeret, fceleratos, ac noxios jufte
judicans legaliter perderet. Qua admonitione roboratus Imperator de fuo illi
tribuens abfceifit in Domino melior faftus.

Monade- Wis vero temporibusepifeopnsquidam,H onbstus nominePerufinam

rium con. regebat ecclefiam, non longe autem a civitate ecclefia qusdam fita ad honorem
dn ' beati apoftoli Petri fuerat in loco diflo Monte-Calvario, in qua epifeopatum pri-

fcis fuiffe temporibus nonnulli dicunt, qus a paganis deftru&a fuerat, eamq; fan¬
dius vir resedificare fatagebat, ft fupradidlus Praefui fineret. Sed fatan* quidam
fuccenfi malitia, licut mos eft malorum, infidiari vitae bonorum,jam didlum Pras-
fulem accufationibus fuis contra Dei fervum incitarunt, afferentes eum fimula-
torem, & epifeopi criminatorem effe.Quod epifeopus prius audiens credidit,poft-
modum vero ex luggeftione malorum clericorum ia cognofcens didlum, eo ad fe
accerfito, rogavit, ut fupradidlam ftuderet resedificare ccclefiam, quam a paga¬
nis deftrudlam invenerat. Beatus igitur vir Dei gaudio gavifus magno, omnipo¬
tenti Deo gratias egit,quoniam congruum tempus ecclefise reaedificandae advene¬
rat .Tunc fidem Prafulis accipiens,quod in eodem loco monafterium confecraret,
accindlus fortitudine fah&i Spritus, adjuvantibus plurimis religiofis viris una
cumepifcopo profatam ref dificavit ecclefiam in honorem beati Petri apoftolorum
principis. Poft hac autem prsefatus Praefui ad fummum Romanae urbis Pontificem
Deifervfi deducens,prsedidlam ecclefiam cum univerfis,quse ipfius ecclefi® erant
illi commifit, ac dono dedit; ut ab illo praefenti tempore in futurum , & in fem-
piternumufque Romanus fummus Pontifex illam defenderet & regeret; atque
Abbatem ibi fecundum fuum velle confecraret ; ficque fanflus vir a Johanne
tunc fummo pontifice Romano regimen hujus fufeepit loci, & ecclefiae. Sed quo¬
niam prolixus fermo interdum faftidium generat, totam e jus piam vitam noftris
auribus pervulgatam, noftra non explicabit narratio; non enim volumus, nec
quidem poffumus, nifi pro audientium aedificatione, ea de illofcribere, quae novi¬
mus ; ad virtutes igitur fanftitatis ejus rtofter ftiluS vertat articulum.

4. Igitur poftquam monachus, & abbas fan&iffimus effe&us eft, utpotemor-
Muha p*ti- tuus vitiis & conciipifcentiis mundi, tribulationibus carnem fuam ampliori con-
tutx ftrinxit affiifHone, fciebat enim id quod dicit apoftolus,nempe quanto quis retri¬

butionis gaudium de aeternitate colligit,tanto graviora pro illo praefert tormenta,
nam caelefte gaudium hic tribulationibus feminatur,illic poftmodum retributione
- colligiturjhinc namque per Pfalmiftam dicitur .* Euntes ibant, & flebant; proti¬

nus mbjunxit: Venientes autem venient cum exultatione portantes manipulos
fuos;&,Qui feminat in lacrymis,in gaudio metet. Et Apoftolus: Si commorimur,
& convivemus, & per multas tribulationes oportet nos introire in regnu Dei.Igi*
tur hic fan£tus vir plenius hoc cogrtofcens, omni tempore vitae fuf tres per hebdo¬
madas je junabat dies,videlicet,fecunda,quarta & fexta feria: fiquidem ab adipe,
omnique pinguedine jugiter feabftinuit,pfalmodiae,& Orationi incenffanter infi-
ftens , obfervabat id quod dicitur: Sine intermiffione orate.Vino utebatur modi-
c o, ne laboris exercitatione fuccumberet, in diebus vero fanfls Quadragefimae,

licet

Digitized by

Goo< ’

S. P E T R I A B B, P E R u S, 6 \?

licet omni tempore illam cuftodiret, folummodo aquae fumebat potum. Ope- an.chr.
ratus eft autem per illum Dominus miraculorum virtutes plurimas, quas illis re- 1007
ferentibus, qui eas oculis viderunt, novifnus. ,a J uI *

5. Quadam namque die artificibus parietem jam di<Sf figpius ecclefi5 conftru£- Auftori»
tibus panis defuit. San&us vero vir prophetico repletus fpiritu dixit ad eos:Noli- .
te,dile£liffimi,folicitudinis anxietate turbari;adeft quippe omnipotens Deus qui
Moyfis tempore antiquos patres deferti itinere feflos manna cibavit, & in novo,
pariter Teftamento quinque millia hominum quinque panibus fatiavit cibo ; &
tempore gloriofiffimi papa Gregorii per beatum virum, Santulum nomine, uno
pane per decem dies alelre dignatus eft artifices; quod nobis fimiliter faciet. No¬
lite igitur timere. Hoc dixit, & protinus in urbem virum mifit, ut panes emeret,
qui tres folummodo panes inveniens, emptofque deferens rediit. Tunc vir Do¬
mini oratorium ingreffiis, manibus in cslum extenfis, fideliter Deum depreca¬
batur , ut fuis operariis opem dignaretur afferre panis. Extemplo ante ecclefi»
fores ignorati nunciantur adelfe homines cum equis, & frumento onuftos, inter¬
rogantes de viro Dei, cupiebant enim loqui illi. Gratias omnipotenti Deo fan-
£lus vir referens, ut hoc audivit, artifices pavit /ratribufque praecepit, ut hoc fa-
£tum, quoufque viveret, nulli dicerent; fed & ex ipfis artificibus unus, incaute
aliquandogradiens, coram virofan&o a cacumine parietis, qui in albitudinem
elevabatur, corruit: fed viri Dei munitus precibus, nullam pertulit l&fionem.

6 . Accidit etiam, ut dum in aedificio e juldera ecclefi» marmoream artifices co¬
lumnam erigerent, eaque retortis ligaminibus furfum in aere jam elevata eflet,
vinculis omnibus repente ruptisylapfum minaretur ad terram corrue ndi.Jamque
fpes falutis e jufdem coiumn» omniumque artificum recefferat, cum vir Dei figno
Crucis emiffo,columnam a terra fufpenfam,immobilem integramque ftare fecit.

7. Alio etiam tempore fanftus Dei famulus cum juxta Tiberis fluvium cum
aliquibus moraretur viris, qui molendinum in litore ipfius »dificabant fluminis ,
fubito trabs mir» magnitudinis per alveum ipfius 'eft vifa venire fluvii, qu» in¬
teritum pr»fato minabatur molendino. Tunc fanflus vir fafilo crucis figno tra¬
bem ab incoepto divertit itinere, ne moleftiam molendino, aut operariis illius
inferret aliquam.

8. Poft paucos etiam dies quidam viri, quoniam alveus pradi&i fluminis undis
valde excreverat, naviculam afcenderunt, utexillapartelitorisadiftam, in
qua vir Dei ftabat devenire potuiffent .* fed immenfa inundatio flu&uum navicu¬
lam e reflo itinere detorfit. Tunc viri illi verbis Dei famulum vociferantes in¬
quiunt: Famule Dei Petre, nobis orando fuccurre, quia perimus, miferere*
llico vir fan&us Chriftum invocans, virgam, quam in manu tenebat, eleva¬
vit , eifque porrexit; faSumque eft ut navicula qu» ante paullulum in prfcipi-
tium mergebatur, beati viri pr»cepto ad falutare litus dedufila, fbfpites & inco¬
lumes fuos depofuit viros.

p. Aliud quoque miraculum ab eo fa&um, viris fidelibus & veridicis narranti¬
bus agnovimus, quod hic fideliter cum reliquis fcribentes ponimus. Supradifius
namque epifcopus pixidem illi edriano ele&uario plenam quadam die ad fiervan-
dam dederat; fed ipfe mifericordia plenus,caritate (repletus,amqre Regis aterni
debilibus, & infirmis illud totum expenderat. Poft multos autem dies Prsful illud
requirens, ut cognovit quod vir fan&us hoc totum sgris concefferat, nimis ira¬
tus eft, mifitque nuntium, ut cito commendatum redderet ele£luarium .

Tu nc vir beatiffimus ingreflus oratorium omnipotentem rogavit Deum, quate¬
nus eleftuarium quod fuo pro amore affli&is expenderat, divina dignaretur vir¬
tute reddere, ad hoc ut eptfcopi animum turbatum pofiet habere placatum; cum¬
que poft paulluhim pixidem aperuifTet, invenit illam multo meliori plenam
quam antea fuiflet ele&uario. Confeftim igitur fanSus vir magno repletus gau¬
dio,Deo gratias referens , Epifcopo illud per nuntium mifit. Epifcopus vero ut
illud vidit, fatis miratus, ad Dei veniens virum diligenter inveftigans qu»fivit,
unde pr*di£tum ele&uarium prius expenfum,tam cito invenerit ita confe&um;
vir autem fanftus occultare cupiens,fed minime valens ? miraculum, ad pedes il¬
lius procidens, rogavit ut nulli umquam palam faceret faftum, quoufque in hac

vive-

Digitized by

<J 5 o V I T A

ann. ch. vi veret vita, quoniam Rex inquit omnipotens, ficut Bonifacio Terentinas eccle-
1 °°7 fiarprafuli,duodecim quondam, quos fimili modo pauperibus expenderat aureos,
M orando a Deo miraculofe impetravit, ac obtinuit, quos & proprio nepoti furenti,
cujus erant, reddidit, ut ejus iram infaniamque mitigaret; ita & mihi fecit de e-
le&uario.

10. Quadam autemdiehofpites admonafterii portas venientes eleemofynam
quasfierunt; tunc vir Dei accerfito cellerario prascepit dicens: Frater, hofpiti-
bus ne tardes dare eleemofynam ;fed vade & da illis panem & vinum, fi habes.
Ilie autem protinus fallaciter negans, dixit fe panes minime habere. Vir autem
fanftus per fpiritum illius mendacium agnofeens, cellarium ingrefliis, quinque
tantum panes in arca in venit, quos pro inobedientia illius canibus projici pras¬
cepit. Quos ut canes viderunt, concurrentes, & odorantes eos tantummodo*
proculque fugientes inta&os reliquerunt, quod vir Dei expendens, panes col¬
legit, frangenfque pauperibus dedit, monachumque fallentem Scinobedien-
tem vehementer increpavit, regularique difciplina flagellavit; & conferti ra
ante cfnobii fores quidam a quadam femina miffus advenit, qui triginta panes ,
& alia fercula fanfto viro fratribufque detqlit.

11. Sed & aliud maximum veridicis referentibus viris illud fecifle cognovimus
miraculum, quod minime Olendum arbitramur . Illis igitur temporibus quidam
Teutonicus Comes a Rege fuerat miffus, ut jufte, ac legaliter terram regeret,
judicanfque conftringeret, impiofque poenis affligeret, atque premeret; qui
Regi pareqs per omnia, fceleftos bene & viriliter noverat corrigere,latrones quo¬
que numquS patiebatur vivere, fed tali deprehenfos crimine,furcarum fupplicio
faciebat affligi. Die autem quadam duo deprehenfi funt viri,tali facinore iniqui,
quos prasdi&us Comes ligatos, mox fupradi&o praecepit damnari fupplicio ; fed
vir fan&us valde pro eis Comitem interpellans, ut non eos poenaliter perderet,
fed potius illis vitam concederet, audivithoc minime pofle fieri. Interea Ocea¬
no jam rapiente die occafus-incumbebat folis, ideoque fententia mortis pro fe-
quenti mane fuit illis pronunciata ac intimata, fan£lus autem vir illos condemna¬
tos ad cuftodiendum mane ufque quaerit. Tunc Comes juflit, ut fecundum illius
velle illi darentur ad cuftodiendum, tali fiquidem pa£to, ut illos fi perderet,
mortem quam ipfi debebant, fuo fubiret corpore. Quos vir fan&us eo tenore fu-
fcipiens,fuum illos ad hofpitium ufque deduxit, fatifque admonens, ut a tanta cef-
farent nequitia, pavit, verti vit, liberofque noele ipfa abire permifit: mane autem
fa£fo mifliim eft illi a praedico Comite, ut commiffos repraeientaret, ac redderet;
fin alias,poenam condignam,quae illis debebatur,ipfe fubiens expenderet.Oranes
autem noti viri Dei perterriti,, atque protali flentes fententia, una cum illo ad
curiam accefferunt/ Comitemque nimis turbatum adverfus Dei virum invene¬
runt: minabatur namque mortem illi pro dimiflis latronibus; fed cum mul¬
torum diftis comperiffet, quod per illum Dominus virtutes plurimas egiflet, ita
ut inter cetera virtutum infignia, fi figno fan8ae crucisaliquando panem benedi¬
ceret, nullatenus canes hunc poffenteontingere; quod Comes audiens, dixit
illum mortis fententiam non pofle evadere, nifi hoc fuis oculis fe vidente ageret.
Sed cum viro Dei hoc relatum eflet, ait: Ego ob hoc minime Deum tentabo , quia
feriptum eft: Non tehtabis Dominum Deum tuum. In inanibus ejus fum , qua-,
liter illi placet circa fervum fuumoperetnr. Tunc fideles & amatores viri Dei
fimul cum Comite, illo nefeiente, menfam parati fecerunt, panem fupeream
pofuerunt. Denique fervum ut benediceret [rogaverunt. Data autem a beato
Dei viro benediff ione,panes ilico canibus projecerunt,ut comprobareturquan¬
tis virtutum meritis fervum fuum Dominus decoraret. Confeftirn igituf ut canes
projeflos viderunt panes, concurrerunt, & adorantes, eos intattus dimifere ;
longeque ululantes abierunt, quod faftum Comes cum vidiflet, maxima dein¬
ceps eum veneratus eft admiratione.

• 12. Accidit etiam yUt die quadam caufa monafterii & obedientia fratrum cum
per quamdam incederet viam,mulier quaedam paupercula juxta iter illud degens
hofpitio, partus dolore periclitans, voces mittebat eximias: fed vir Dei pie¬
tate

Digitized by

Google

S. PETRI ABB. PERUS. 6 ^ k

tate commotus, fanfts crucis fa£lo figno ftiper domum ejus, feminam a paflionis ann. ch.
illius liberavit fupplicio. M007

multi viri utriufque fexus & statis, pro nimia illius fan&itatis benignitate & ho-
fpitalitate, fanftum comitabantur virum: pluviarum yero tunc grandis immen-
fitas, aereinnubibuscolleflo, eruperat; fed miro illius nutu qui facit magna,

& inenarrabilia, per totam viam, undavit Qomini cum futuentibus ibat, ufque
ad fupradi&a apoftolorum limina, ne una quidem plu vis gutta, quamquam ex
utroque latere proceftofa valde inn«flxia*ioineumheret, minime fuper eos ceci¬
dit, ficut temporibus Gregorii paps Cerbonjo Populonienfi epifeopo, & Ful¬
gendo Utricolenfiaccidiflfe legimus. '

14. IIsc& alia plura, & majora, vir fan&iflimus Petrus, abbas prsclarifli- ^Egront.
mus Sciens miracula, ante duodecimum,obitus fui diem >, vigilia, Ccificet apofior
IwuraPemSc Pauli, febre correptus elaaguit, omnis autem popuhisunacujn
epifeopo ad ejus concurrentes obitum, hanc prsdicationem ab ejus meruerunt
audire ore: Audite filii, ex uno patre editi, fratres dileftiffimi, admonitionis
verbum: in primis autem, fummum veftrum moneo facerdotem, magna, etenim
facerdotis gloria eft (ubjefkurum re&i,tudo, unde egregius Prsdicator inquit.'
Spesnoftra, gaudium & corona vos eftis mihi ante Domifkum* Debet itaque

cerdos & paftor fa&is implere, qus verbis docet, ficut de Domino ncftrojefu-
Chrifto legitur: Cspi t Jefus facere & docere; nam fi non fecit bona q^s loquitur,
implebitur in illo, quod per Pfehniftamdicitur: Peccatori autem, dixit Deus:

Quare tu enarras juftitias meas, & affumis Teftamentum meum per os tuum ? Tu
vero odifti drfc iplinam, & projeeifti fer mones meos poft te. Vos arntem fubj£6U ,
arca sterni teftamenti, fponfa Regisfuperni; vos membra corporis Chrifti,
terrorem extremi judicii ante mentis oculos veftros femper Jocate, ficut per fa-
pientiaradicitur;Inomni opere tuomemorarenovifluna tua, & in sternum non
peccabis . Habete vinculum dile&ionis & pacis; habete humilitatem ; humilia¬
mini fub potenti manu Dei, ut vos exaltet in tempore tribulationis; habete ca-
riratera continuam, & mutuam in vobifmetipfis, quia caritas operit multitu¬
dinem peccatorum. Viriliter agite, & confortetur cor veftrum, fpef antes in
Domino, & in potentia virtutis ejus, ut poflitis refiftere ad verfus infidias diabo¬
li, & ut coronam veftri certaminis a Deo accipere mereamini. His diftis, ocu¬
lis ac manibus furfum ere&is, commendabat fe, & omnem popphyn Domino, ?ie obut *
& ad ultimum perceptis Dominicis facramentis, fratribus pfallentibur , inter
orationum verba fexto idus Julii fpiritum emifit, receptus in sterna paradifi re-
quie, corpufque e jus juxta prafatam honorifice reconditum fuit eccle fiam* ad
laudem Domini noftri Jefu-Chrfti, qui cum Patre & Spiritu-fan&q, vivif & re¬
gnat Deus in facula fscylorum.

15. Recurfoautem unius anni circulo, poftquamyir fan^usohiit , ufeum E fcft
quanti apud Deum meriti effet, homines non lateret, Dei omnipotentia cun$a ^ uir
cognofcentis difponente clementia,plurimis virtutibus,diverfisq; mimenlis illius
declarata funt merita. Nam inter alia cum ejus anni verfarius minime cuftodiret

tur dies obitus, vehementiflimus repente ventus fufflavit, qui plurimas radici¬
tus arbores evellens dejecit, fegetemque multam devafiavit - Videns itique
populus tale miraculum, ftatuerunt, ut quolibet anno Anni verfarium ejus fel-
lemniter celebraretur, & fic ufque in hodiernam diemab omni populo ejus turau,
lus vene ratur, atque beneficia fpiritualia, operante gratia divina, devote po-
fcentibus miniftrantur.

V I-

Digitized by LMOQle

ANN.CH.

CIRCA,

1045

Nov,

'Amici ini*
W.

Latrones
mire con¬
vertit .

VITA $ AMICI MO N A C HI

C A S I N E N $ I S."

Auftorc Bernardo ejufdem Joci monacho,

Ex cod. mf. Caflnenfi,

ORSERVATI OH E S PR^YU,

V ITAM beati .Amici Caftnmfis monachi , quam loco fin dare non licuit , hic exhibere
vifum efly quod ad Saculi hujus medium pertineat. Hanc foculo 11. exeunte, aut certe
fequeutis initio fcripfit Bemaxdus monachus Cafmenfis, ut monet "Petrus diaconus capite 37. Ii-
fyri de vitis illuflribus Cafinenfibus. Pono et fi incertus fit beati Amici mortis annus , duo ta¬
men conflitui poffunt annorum termini , intra quos ejus obitus neceffario locandus efi. "Narrat
quippe Vito auttor num. 7. Amicum etfi abfentem , cqgnovifje Hugonis Farfenfis obitum , unde
concludimus eum adhuc anno 1039. quo re ipfa Hugo e vivis exceffit, fuiffe fuperftitem. Ex
altera autem parte certi fumus eum ai annum 1052. tum pertigijje , nam "Petrus Damiani in
opufculo 6. quod eo anno fcripfit , inter fanftos viros , qui a fimoniacis epifcopis ordinati fue-
ranty Amicum laudat jam defunftum, his verbis : Noftra aetate beati viri, videlicet Romul¬
ei us Camerfienfis, Amisus Ramibonenfo, Guido Pompofianus, Firmanus Firmen(is& com¬
plures alii fandae converfationis ftudio floruerunt, fuper quorum videlicet veneranda cadavera
ex facerdotalis concilii audoritate facra altaria funt creda, ubi nimirum divina myfteria,
miraculis exigentibus offeruntur. Jam itaque anno 1052. pro fan&o habebatur Amicus , ac
fupra ejus tumulum altare eredum fuerat. Cur vero Ramihonenfis 4 Petro Damiani appelle-
tuty divinare non licet , nifi forte Arabonenfis, feu Arambonenfis luendum fit, nam Ferrarius
in notis ait Amicum^ Arabonae in Piceno fuiffe fepultum y quo in loco , qui etiam , ut Lubinus
obfervaty dicitur Aratnbona, feu Monte-Melone, abbatia poftmodum condita fuit Ordinis Cifier-
cienfts. Idem tamen Ferrarius AveUana Amicum obiiffe dicit , ibique miraculis corufcaffe. Cer¬
te Vito auftor num• 7 - factum ejus corpus *» monafierio fanfti "Petri Avellanenfis conditum
fuiffe difertis verbis habet ■ Amici memoriam die 2. "Novembris celebrat Ferrarius , alii die fe*
quenti. MonachusCafinenfis 4 Petro Diacono loco laudato dicitur , ejr quidem circa hac tem¬
pora monafierium Atellana Cafino fubjcttutn fuit.

INCIPIT VITA ET OBITUS S. AMICI i

Sacerdotis & Confefforis. *

i. T).E a tus igitur Amicu s genere nobilis ortus in finibus comitatus Came»
iJ rinii, inopido, quod Martis vocatur, eft alitus, ac nutritus, qui lit¬
terarum traditus ftudiis, cum jam plenius eft inftruftus, facerdotii accepit gra¬
dum ; dehinc non multo poft tempore monafticum adeptus eft habitum. Coe¬
pit ergo de virtute in virtutem proficere, & fe ipfo quotidie robuftior exfi-
ftere. Perluftransautemdeferta vaftiflima,montis affcenfo vertice, expetiit
fpeluncam divina fibi providentia praeparatam.Mox igitur oratione fafta, crucis
fignaculo fe circumfignls,praefatam introivit fpeluncam ubi per triennium man-
fitabfque ullius hominis folatio, divino tantum fulciebatur amminicuk). Fa¬
ma itaque viri domini Amici crefcente, circumquaque ex omni parte homines ad
eum confluebant, vitae aeternae expetentes alimenta ab eo ; quorum non parva
multitudo, & hortaminibus largas in pauperes largiti funt eleemofynas,nonnui-
li vero fzculoreli&o Domini fervitio fe devinxerunt.

2. Interea dum quadam die ad comitatum pergeret Balluenfem in duos latro¬
nes incidit, qui confeftim ut eum viderunt, de mula cui infidebat, appropin¬
quantes Hlum dejecerunt. Ille autem dum eos perfpiceret fuper mulam ledentes,
poft eos clamavit dicens: Tollite, filii, vobifeum & noftra calcaria, quibus hanc
minare poffitis mulam, ut velocius pergere valeatis itinera. At illi pertinaci in¬
choata perdurantes malignitate, applaudebant fe lucrum non parvum reperiif-
fe, unde valde incedebant gaudentes. Vir aut£ Dei ibid£ paullifper fubfiftit, de-
pulfa omni a corde perpelli htijufce damni moleftia,& a propofita fe nequaquam

fubtra-

Digitized by

Google

S. AMICI MONACH, qASIN. 6 53

via. Cumque jam nimis fatigatus,aliquantulum a via dive&ens,fub arbore quie- ann. ch.
fceret;& illi pertinaci intentione abirent, de venerunt ad torrentem quemdam, C1RCA *

qui vocatur Vera: fed dum abfque aliqua ambiguitate fe trai>fire putarent, mula 1
cui latrones infidebant,divino ut credimus,ta&a verbere, medio fubftitit amne. 3
Illis autem latera ejufdem mulae nunc virgis & nunc calcibus fundentibus, jam
nimis fatigata, coepitfe fubrigere, & calcibus aquam pullare, donec in flumen
•eos decuteret: non autem eft tantum contenta mula illos a fe deculfifle, nifi etiS
eospoft deje&ionem in aquam calcibus fubrueret. Illi autem infelices ab unda
furfum elevati, fed ab eadem miferrima ratione aliquanto fpatio fuerunt appor¬
tati. Poftquam autem a fluminis evaferunt alveo, ad invicem conferebant, &
de hoc , quod illis acciderat admirabantur ; tandem intellexerunt idcirco hscfe
perpeffos fuifle, quoniam viro Dei Amico maximam injuriam feciflent. Mula
autem poftquam latrones dejecit, & conculca vit, re£lo itinere, quafi odore fi-
cut canis, poft beatum virum abiit. Veqiens vero ad Dei famulum, quafi ab ali¬
quo traheretur, & ipfa continuo a via divertens, atque ad beatum Amicum fefti-
na venit, & cum eo ftetit. Latrones etiam & ipfi arrepto curfu mulam infeque-
bantur, quam prius confequi nequiverunt, quam illuc devenerunt, ubi famulus
Dei quiefcebat Amicus; mula fiquidem tamquam applaudebat venerabili viro,
lambenfque pedes ipfius tamquam letabatur de latronum fe e vafifle dominio.

Quod videntes latrones obftupuerunt, & tunc tandem intellexerunt ipfum Dei
famulum efle Amicum. Moxque coram eo proftrati, cum lacrymis veniam poftu-
labant, fequc errafle, feque nequam geififfe profitebantur: quibus vir Domini
inquit: Ecce nunc, filii, quam prius rapuiftis, cum benedi£tione habetote mu¬
lam , tantum a perverfitatis abftinete rapina. At illi munus non acquieverunt fu-
fcipere;a furto aut? profefli funt deinceps cunftis,Domina annuente, temporibus
abftinere.Poft haec igitur vir Domini Amicus, eos ad fe propius accedere juflit, at¬
que indifla pf nitentia, illos quidem remifit ad fua,ipfe vero cf pt 5 pertendit viS*

3. Eodem tempore quidam miles iniqua fubripiente cupiditate, cuidam rufti- MiIes puni _ *

co rapuit folum quem poifidebat bovem: cumque rufticus ille pedibus provolve- tiw ob r*~

retur militi, atque ut fibi mifereretur oraret,& ille nullo modo acquiefceret;tunc puwm ‘
nimio exagitatus cordis dolore, quid ageret, quo fe converteret ignorans, ad fo
lum confugit beati Amici folatium. Erat fiquidem vir Deifan&us Amicus affli¬
gis valde compatiens, &fuperoppreffbspiageftansvifcera. Cum igitur ad vi¬
rum Dei pervenifletaffliftus, coepit eum rogare, ut bovem fuum fibi redderet.

Cognito autem beatus Amicus, quod miles eum ipfi extorfi flet, ad rogandum
prece fupplicifeftinus coepit abire: pervenit autem ad militem ; cumque illum
fuiffet intuitus, humiliter fatis illum ftuduit exhorare, atque exortari, quate¬
nus affli&o inopi bovem quem iniquS fubripuerat, miferans reftitueret. At ille
non folum fandis ejus admonitionibus minime acquievit, fed etiam obftinate atq;
pr*fumptuoferefpondit,dicens:NequeEpifcopus,neq;Presbyter,neq;monachus,
neque laicus, nec omnino aliquis mortalium, poterit unquam obtinere, quatenus
iftius hominis reftituam bovem. AudienshjecfamulusDominifan&usAmicus,
contriftatus,non tam damno bovis,quam periculo miferi militis,dixit ad eum prae-
fagavoce: Scito, homo miferrime, repentinam tibi imminere mortem, quo.
niam non es veritus omnes miniftros Domini parvipendere; ideoque, crudelis,
vita extorquetur a te hodie. Quibus ille auditis non folum contemfit virum Dei,
fed etiam irriiit. Exorto autem poft paullulum tumultu in eodem loco,dum puta¬
ret fe aliquid fortiter a&urum, accurrit; atque in eodem jurgio incaute agens
vulneratus eft, eodemque die, ut vir Dei praedixerat, merita obiit morte. Qui
autem viri Dei Amici cognoverunt fuper militem increpationem, eo defunfto,
inopi homini, quem perdiderat, reftituerunt bovem.

4. Cum autem moraretur idem beatus Amicus in territorio Efculano *, pro- Rupem
pe fluvium, qui nuncupatur Clarinus, longe femotus ab habitatione hominum, transferri
moleftum fatis vifum eft fratribus commorantibus fecum, quod nimis abeffent ‘
ab oratorio. Venerabilis namque beatus Amicus, omnia fa&us omnibus ut omnes ' ‘‘
falvos faceret, fratrum non fpre vit preces, licet diu relu&affet; tamen quan¬
doque prsebuit aflenfum. Repererunt fiquidem cryptam a Dei hominis cellula

ferme

Digitized by KjOC ie

AN. CHR
CIRCA

1045

j. Nov.

Homincn*.

lxfumftnai,.

Canis, erga
cum refe¬
rentia.

Mortem
Hugonis ab¬
batis Far-
fenfisabfens
agnofcit.

, VITA

. ferme feptera millia paffusdisjungam,quam decernebant oratorMcongruam fo-
;re. Ingreffus autem crypts vergens ad Orientem largum introeuntibus praebe¬
bat aditum, /edfaxum ingens imminens tenebrafam[ reddebat ]& deformem.
Beatus tamen Amicus invitans Efculanum epifcopum, dedicari fecit in prsdL&a
crypta altare in honorem fanfti Archangeli Michaelis. Cumque fscpiflime illuc
cum fratribus conveniret, &delociobfcuritate tra&arent, vir Domini , cum
virga quam manu gerebat, gyrum in circuitu prominentis rupis quodam die far¬
ciens , dicere coepit: Utinam fum mx Dei placeret potentis, quod hoc eminens
faxum fit abfciffum, & nobis facikm prsberet inceffum, & crypts confpicere-
tur lumen infufum, quatenus ad divina celebranda myfteria fupernslucisno-
bis nondeeffet lucerna» Quodifto, fratribus ante januam reli&is, ipfefeorfum
paullulum feceffit, & pro laxi hujus remotione, Dominum rogavit; divina au-'
tem pietas, ficut quondam exaudivit voces cordis precantis Moyfi, ita etiam,
nunc dile&i fui Amici. Intuentes igitur.illud poftea faxum quemadmodum bea¬
tus Amicus gyraverat cum virga, ingentem dedit crepitum, atque a fuo corpore
divifum, ante januam deorfura in terra cecidit; deinde fuper dilcipulos viri Dei,
atque maximam multitudinem rufticorum, qui ad prfdi&i loci venerant oppor¬
tunitatem; quique etiam jentaculum capiebant, iis omnibus confp icentibus,
ruinamque vitare diffidentibus, dedit terribilem faitum, & ufque ad ima val¬
lis cum fragore nimio ingentem traxit ruinam. Qui autem aderant, poftquam
infereverfifunt, ad fores cryptae properantes, confpiciunt locum illum, unde
laxum illud fuerat abruptum; & ecce apparebat planior atque politior omnibus
parietibus, intrinfecus & extrinfecus. Mons autem, in cujus corpore hoc ex-
ftat oratorium, Petra-Januae vocatura circummanentibus.

5. Cum quodam die idem venerabilis Dei Amicus celluif fu^ cum non parva
multitudine repararet parietes; dum ipfLraftici trabem traherent > minufque
caute, ut illorum moris eft, fe agerent, trabs quam attrahebant, fuper pedem
alterius tranfiit,quf mox & ipfa offa contrivit: qui confeftim acerrimo dolore con-
ftri&us j ingentibus Dei hominem vocibus inclamabat, ut illum faceret falvum.
Vir autem Domini ejus com patiens dolori, feftinus advenit, pedemque attriti
hominis, impreffo fan&s Crucisfignaculo, ambabus manibus adftrinxit; fta-
thnquedclore fugato, homnem fanum reddidit: iterumque illum fignans, di¬
cebat illi: In nomine Domini noftri Jefu-Chrifti, fili ecce fanus effeftus es ; va¬
de ad reliquum tibi perficiendum opus: qui continuo furgens, quafi nillaefionis^
habuiffet de [inchoato follicitus opere, laudans Deum, atque famulum ejus
Amicum, coepit abire.

6 . Alio quodam tempore, quidam illuftris vir alimoniam prsbebat fanflo
Dei Amico; dum panes, quos eidem Dei Amito dirigere deftma verat, apud
fe haberet, prsccpit fuo dapifero, ut canibus, quorum magna multitudine polle¬
bat, cibum tribueret. At ille parvipendens, incaute de pane Dei homini de¬
dicato cani projecit. Ille vero, ut canum eft aviditas, accurritutcibumacci-

J ere vellet ex panibus, atque in terram fe propria more extendens, circa eum-
em panem coepit mirari ;& lingebat, & non mordebat: quafi diceret & man¬
ducare fe velle, & tamen viri Dei alimoniam comedere non audere. Quamvis
enim animal brutum, malebat tamen divino monitu manere jejunus, quam fan-
£H hominis confumere cibum. Minifter autem hsc confpiciens, admirans retulit
univerfa domino fuo. Quibus ille auditis, illico intellexit hunc ex panibus fu iffe
domni Amici, cujus taflum refugiebat canis. Panis autem pare illa collefta, non
parva veneratione fervatur recondita. Cun&iautem hsc audientes, nam per
cunflorum ora haec fama volutabat, grates reddebant Domino, & fan&o Ami¬
co, fideli famulo ejus.

7. Quodam itaque tempore, cum idemfan&us Amicus apud beati Petri mo-
nafterium commoraretur, ubi nunc etiam, Domino provifore, facratiffimum
ejus corpus requiefcit, dum haberet idem virfan&usante ipfam ecclefig,quam¬
dam fuam cellulam parvam, in ea die ac no£le jugiter fan&is operibus exerceba¬
tur. In hac igitur cella conftitutus, prophetis inftin&us fpiritu, Farfenfem
quemdam abbatem , nomine Ugonem, venerabilis utique memoris virum

Digitized by

Google

S. AMICI MONACH. CASIN, 6 55

afpexit a medio excefliffe medis circiter noftis, in Dominica fcilicet Nativitate, ann, ch.
Pulfata autem cellulae feneftra, quemdam fratrum convocat, qui affiduus ejus CIRCA *
aiTecla fuerat. Rateri, inquit, frater accurre, 5 ? hanc chartulam Abbati, ce-
terifqueconfratribus in capitulo porrige, & pro domino Ugone Farftnfi abbate 3 '
eos orare commone. Hac enim no&e media, exceffit e vita columna maxima,

Quis, o Deus, benignitatem tuam non ftupeat / Cum etiam in omnibus vits tem¬
poris partibus prophetis non abneges monftrare prodigia. Longe enim femotus,

& cellula inclufus, quod corporeis oculis denegabatur, vifibus eft intuitus inte¬
rioribus ; quod non multo poft claruit: venientes namque quidam fratres, ejuf-
dem Farfenfis coenobii, nuntiaverunt fan&i Amici fociis fratribus pro abbate fuo
defunfto preces Deo caritative fundi; a quibus ,cum dataria mortis inquireretur,
itidem, utdi£lumfuerataSanflo, abeifdem fratribusintimatur.

8. Idem igitur Dei famulus Amicus pericufofum hominum fugiens afpefttom, Mir* ejus

antequam fanfti Petri monafterium adiret, vitam folitariam peregit, in mon- ^ftiaentir
te fcilicet, qui vocatur Taufenus, ubi per viginti annorum fpatia, nullo alio
viftu nili fungis aut pomisfilveftribusuluseft; itemque per quadraginta annos
tantaabftinentia maceravit corpus, ut neque pane, nequefomno fariaretur.

Quid autem de eleemofynarum largitate diceremus f cumfan&usvir Domini
Amicus omnia necelfaria erogavit / omnia itaque pauperibus erogavit, qui rti-
hil fibi retinuit. Prsterea eidem fanfHflimo huic viro Amico talis erat mos, ex
quo fan&i Petri Avellanenfis monafterium adiit, ut a feftivitate fan&i Martini
ufque ad Pafcha nullo alio viftu uteretur, nifi pane & aqua; in hoc quoque tam
parvum ufum tenebat, ut cuique credibile efle poffit,magis illud angelico, quam
humano cibo foveri.Denique Dominica quaque die tres tantum panes cellula fua
claufus a fr attibus accipiebat, ex quibus uno tantum contentus, duos eadem fe-
ria, qua alios tres accepturus erat egenorum ftipendiisminiftrandos reddebat.

Contigit autem ut ex oblivione fratrum bis diebus ftatutis panes non adminiftra-
rentur eidem Dei famulo Amico, quo intervallo omnipotens Deus, qui nura-
quam patitur fervos fuos male perire, delegavit Angelum fuum, qui & illum Dei
famulum, & caelefti alimento pavit, & quoufque fratrum vifitatio adfuit, cum
ipfoftetit. Poft aliquantum temporis vero, rememorati fratres introierunt ad
eum, pafcendi, vifitandique caufa; quos ut Dei famulus vidit, eo quod angelica
cuftodia privaretur, in illorum introitu vultu triftilfimo apparuit,

p.Item dum quodam tempore ifte fanftus vir Domini Amicus folitum iter
ageret cum quodam fuo difcipulo,& itinerum ipforum focio nomine Raterio, mo-
nafterii fanfti Petri monacho, poft comeftionem, dum micarum fragmenta in fuo
finu cerneret, vultu hilari dixit/ Utinam adeflent qui has micas comederent. Mox
ad hanc vocem hominis Dei, parvi volucres adfuerunt, & quod optaverat fan¬
dius, adimpleverunt,

I o. Alio quoque tempore idem vir Domini fanftus,ad quemdam prefbyterum, Difdpuii
gravi infirmitate laborantem, rogatus venit, Scmoxorationeproeo ad Domi-
num fufa, fanitati protinus reftitutus.Poft paucos igitur dies ipfe presbyter beata gnofciu
Dei famulo Amico unum par boum, equamque unam cum capribus ,ovibufque
numero quadraginta, ac pani brachia quindecim, Domino & fanfto viro gra¬
tias agens, fidei iter attribuit; quae omnia fanftus vir jam fuperius memorato mo¬
nacho Raterio tradidit, ipfique haec egenis difpertiri praecepit, qui mucrone
avaritiae percuffus panum fibi retinuit, reliqua vero ut fuerat imperatum, dif-
pendit, quod virum Dei minime latuit. Mox autem ut illum vidit, percunfta-

ri coepit de diftributione praedirarum rerum,quibus, &; qualiter erogaflet. Domi¬
ne, inquit, omnia ut mihi julfifti, expendi. Cui homoDeifenfit arridens. At,
inquit, de panno, quid? de quo tibi bracas fuere putafti? Quo audito, mona¬
chus ille valde erubuit, genibufque ejus, provolutus, veniam poftulavit. Cui
fanftus Dei Amicus poenitentiam indicens, ait: Vade’, iterumque pauperibus
pannum ipfum tribue, unicuique brachia dans quinque,

II .Interea caufa exftitit, ut pro utilitate monafterii domno Petro venerandae ^™{“ m
memoriae ejufdem loci abbate jubente, fornax calcaria conftrueretur:quapropter

Am icus pei famulus e monafterio egreflus ad locum venit, in quo praefatus Ab-
‘ bas

Digitized by booQie

*5 6 VITA

ann.ch. bas cum aliquantis Fratribus morabatur, ibiquefecundatuipfamcalcismachi-
circa, nam a (f e di t , quo in loco grandia robora rufticorum manibus per acclivia montis
1 praecipitata confregerunt quemdam molarem lapidem, qui grandiffimo impetu
corruens, videbatur ipfum Dei famulum Amicum totamque calcaria machinam
comminuturus. Sed mirum in modum, dum pracipitando ad hominem Dei per¬
venit, cum admiratione omnium, eximium faltum faciens, fine cujuslibet la>
fionetranfivit.

12. Presbyter quidam fuit in partibus Furconenfium, cujus vifcera impravi-
fo cafu ita crepuerant, ut omnia in unum cojle&a viderentur. Qui audiens opi¬
nionem fan&i viri Amici, nimium fidens; quodam die omnibus fuis ignoranti¬
bus, folus arripuit iter; & vix tandem per decem dies ad fan&i viri maufoleum
nimium fatigatus devenit. Proftratus igitur circa fanfti viri corpus, lacrymis
Sc precibus Domini mifericordiam & fan&i Amici inceftanter precabatur. Cir¬
ca pullorum vero cantum fratribus in coafta Domino laudem referentibus, ap¬
paruit fan&us Amicus eidem presbytero in vifione dicens, fuper tumulum fuum
iedens: Quid, inquit,habes, fili, & tantum cur lamentaris ? Et ille: Domi-
1 ne, inquit, tanta infirmitate, tamque turpi detineor, quod mallem mori ,
quam vivere. Et fan&us: Oftende mihi, inquit. In ipfam autem aegritudinis
oftenfionem applicans vir Domini Amicus, u t videbatur, albis indutus veftibus,
imprefftt tres fuos digitos, ex parte qua crepitudo inerat, ac impreflione in mo¬
dum apis aculei pungentis fafta abfcelfit. Mox presbyter ille a fomno exurgens
fanus & incolumis, Deo gratias reddidit, & fan&um Amicum fuae falutis au&o-
rem, femper miro coluit affe&u.

INDEX

Digitized by

Google

6 $7

INDEX HISTORICUS

PARTIS P R I M M

SlECULI sexti benedicunt

Littera (a) initium, pagina ufyuc ad medium; (m)mediunt ufque ad finem ; (,n) notulas

marginis inferioris defignat.

* Monajteriorum nomina & feries habentur fub voce Monafterium.

* Tjtpographicct natabula Italicis typis: di [Unguuntur .

■ A.

A States quomodo epifcopis fubje&i 31. no. Eorum viv¬
et paftoralis 31. 2. 91. 1 . Ia fendaliis celebrant 67. t.
Plure s fub abbate Guidone. 451. n»

aIbbatis-villa fit eaftrum. 444 -*

Abbo abbas Floriae 536.1. to. fufurrones , Scc. invehit
583. m. Ejus vita, Scc. 27. & f* 4 f>

ABrincenfes epife. Norgaudus 308. m. Hugo. 633.8
fictdemix . V. Scholae.

Achardus epife. Cibilonenfis. 594 a

Acbirdus abbas S. Germani Autifiod; 1 a. m

Adalbeco dux. • : 166. m

Adalbero epife. Lauduni. 580. m

Adalbero epife. Mettenfis 23. ftefl. 125. a. 291. m.
301. a.6.31 a

Adalbero epife. Virduni 166. a-. 166.461. a. 477. m. dici¬
tur Adalbertus. . 473. a

Adalbertus archiepifc. Bremz. 118. a

Adalbertus Pragz epileo pus. 65.71.259.2.11

Adalbertus epife. Senogalliz. 430.»

Adalbertus epife. Virdun. 24. m. 473.*

Adalbertus abbas Michelveldenfis. 411.0

Adalbertus comes. 309. m. 513. m

Adaldagus archiepifc. firemenfis. 116. m

Adaldagus epife. Ripenfis. 119.2

Adalpertus abbas Seunenfis. 20.o

Adalvvinus epife. Ratifponz. 15. m

Adam abbas Firmenfis. 156.2

Adatn monachus Cafini. 96. a. y 6. m

Adela comitifla. . 28.*

Adhelais imperatrix 550. m; 135. ro. Ottoois L uxoris
- pietas, Scc. <8o-m

Adelardus abbas S. Trudonis. 165. a. n. 501

Adelardus abbas S. Vitoni. 24.1n.472.1a

Adelberga-Ava aBbatiffa S. Mauri. 483.m

Adelbertus abbas. 369. a

Adelbertus abbas Lirinenfis. 546 . n

Adelberti Pifcarienfis elogium. 4 J 6 -*

Adelboldus epife. Trajedi. 84. m. 514

Adelheidis abbatiflz vita. 123. & fejf.

Adelmarus abbas S. Vitoni. 24.10.472.m

Adelrad rex Britannorum. 118.m

Adelvivva reclufa B. Popponis mater. 500. m. 501. m.
502. m. 507. a. 508

A demar i locus de S. Martiali. 18. m

Adonuifus epife. Firmanus. 156.m

Adraldus abbas Bremetenfis. 588.»

Adfo abhac Parentibus. »63. 1. ii 3.m

Adventius epife. Mettenfis. 26. m

A^duenfis ecclefiz focietas cum Chmiaco. 570. m

jCduenfes epife. Ermuinus, 564. m. VValteris 56». Scc.
iClfricus V. Alfricus.

AEpletius epife. Mettenfis. 2 j.t

j*Ethelredus rex Anglorum. 57.2

Agalifus rex Dertofz. 147-2

Aganus epife. Caruotenfis. 280.«

Ajpithenfis epife. Stephanus. »77. Sic.

Agelnothus V. Egelnothus.

Agjldrudis regina Burgundiz. 561.2

Apenoros mons Grzciz. 89. a

Agius epife. Aurelianenfis. 31.2

Agnes Augufta 311. a 563. a nuptiz ejus. 492.2

Agnes ducifla Aquitanorum. 163.2

Agundia iaudimonialis. 95.2

Aumarus abbas S. Auguftini Can tuariz. 108. n

Aimoinus feriptor. 27. m. 47.01. patriaSc mater. 49. m.
Ai nardus abbas Divenfis. 321. a

Aindricus epife. Laufanenfis. 571. m

Atia SS. 0. S. Ttm. V1U.

Airardus abbas S. Remigii.

Alaius rex Deniz.

Alara fluvius Saxoniz.

AJba facerdotale indumentum.
AiOa-regalis urbs Hungariz.,
Albertus epife. Comenfis , Cumanus.

626.01.6117

847-2
184.2
330.n1
552. m.n
614.2615

Albertus dux Saxoniz epife. Patavienfi*. 393. a. n

Albertus abbas Majoris-monaft. 591

Albertus abbas Miciaceiffis. 224.2.225. m.n. 237.10.238.2
Albertus,abbas S. Theoderid. 633.2

Albia fluvius. 117. m. »17. m. 184

Albienfis. epife. Atneliip.. 237. iu

Abingalz epifeopus s 302.2

Albtieus abbas Helmwardeshufen. 340. m

Albuino dicata vita & Godehardi»• 351

Aldebergenfis epife. Reinoldus. 3 6 5. a

Aldenburgi epife. Benno. 202.01

Alduinus abbas Angeriacenfis i 577.4

Aleis abbatifla. 123.2

Alexandrinum vitreum. 614.01

Alfeni abbatis Caveafis vita. 638. ftqq.

Alftici epife. Cantuariz gefta 55.Analiu1aGrammatico.57
Alfricus archiepife. Eboraci. 397. a

AffFvinus abbas Ramefis. 625.3633. a. n

Ahgernus abbas Cafioi. 89.2

Aliaardus abbas S. Benigni 304. m. 589. archjepifeopus

Lugduni. 629.10.630.633.634.635.636

Alir diaconus 88. m, Beneventi epifeopus. 89. a

Almanius monachus Cluniaci. 554.2

Almanzor Saracenorum rex . 151

Almeradus epife. Regienfis. 571-22

Alfonenfis epHc. Oliba. 277. m. Scc,

Altare fupra defundi corpus, 276. m. 249. m. 240. a.n.

Altaris fecretarium 16. a.. Altare gettatenum- 38. a.

Altaria an femper ad epifeopus pertineant. 39 a

Altffidusepifc.Hildelheim.186.188 a. 3604.01.360.2.416.ia
Altini Translatio. 024, g, feqq.

Alverat foror S- Adelheidis. 125. m

Alveus abbas Carnotenfis. 529.2

Alvinus abbas Hifpanus. Sf.a

Alvoidus epife. Schireburnenfis. 41. in

Alvvardus epifeopus. 118.a

Amalbertus abbas Fioriaci. 29.2.47-a

Amalfitan. archiepifc. Laurentiae. 604. Scc.

Amaiguinus vicecomes. 47.2.51.2

Amalricus abbas Lirinenfis. 574-a

Amandus epife. 79, m . 507

Ambiani epife. Fulco 308. Excommunic.636. Guido443.5ec.
Ambo iu ecclefia. g, 4

Ambrofii feriptum de SSL Gtfcvafio St Prorafio. 229. t
Amelius epife. Albienfis. 137.n1

Amelius epife. Seneeienfis. . 539. m

Amelius epife. Tolofz. 576.111

Amnicadi monachi gefta. 419

Amictis Ramibonenfis. >54* a

Anaftafii papz reliquiz . 185.2- 360. m

Anaftafius epife. Senonenfis. 235.2

Anaftafii epife. Strigoniz gefta. 65. & feqq.

Anaftafius abbas. 302.0

Anaftafius abbas S. Petri Vivi. 226.a.228.2

Anathema ad miraculi memoriam appeafain. 16. a. 22. a

Andegav. epifeopi S. Albinus m. a.Euftbiu<. 633. Scc.
Andegav. comiti Cenomanaeufis somitvuafubjedus. 1114
Andrez apoftali apparitio. 105.2

Andre» eremitz vita. 68. & ftqq.

Andreas epife. Perufii. 63. m

Andreas abbas Fruduariz. 310.01

Andreas abbas Miciaci. . x78.rn.279. tn

Andreas przpofitus mona Aerii C«puz. 87. m

Tt An.

Digitized by UjOOQie

«5 S 8

Index Hiftoricus

Andrras rer Hungarix. 113 ™

Angelranni abbatis vita. 4 39 *& f‘%f-

Angelranrius comes Pontivi. 44°- a

Angelus monachus Cafini pius. 93 ‘ m

Angeli fervans SS. fepulcra, * 19 ™

Angit» ibi a S.‘ Gregorio Regula Benedidina fnftituta
3j.m. litterae reftitutx »7- m per Gallos 35. m. fub
Danis. ioi,4d>»4

AnglixregesCeuvvines, Ines 6cc. ante Cmttonem. 393.01
Anianus epifc. Aurel.ij y.m.Ejuj bafilica 1 74-m.transl.57p.rn
Anicienfes epif.Stephanus 65 5.Scc.Petrus 6 5 5.a.Vvigo 365.»
Anno archiepifc. Coloniae. jtd.m

Anuus cenfus ex voto redditu; ad fepulcrp s.Symeonis.3 36.n1

Anfchatius.

Anfelmus archiepifc. Cantuarix
Anfelmus epifc. Aurelianenfis.
Anfelmus Eremita.

AnfeluiUs fcriptor.

Ansfredus abbas Pratellenfis.'
Ansfridi epifc. Trajed. Vita.
Ansfridifs comes Brabantix,

A nfufus epifcopus.

Antonius monachus Cafinas.
Apollinaris epifc. Sc mart. 73.
A ptattts epifc. Metentis .■
Aptenfes epifcopi, Theodoricus
fpiciu» Sc Caflor

1 lp.n

. 103.3aa.rn.3aa

3 I,a

ao6.a

6x4

32o.m

78.m

54*-*

pp.n

apparitio. 250.01.25 7
27.8

Stephanus 56. n. Au-

87.3.11

Aqua benedida 140. & pajftm. moribundo 163,2. exor¬
ciza ta 47. m. facrata. tom

Aquenfis archiepifc. Petrus. 533.n1

Aquilegix patriarca Vvolfgangus. 338.j$»c.

Aquifgranenfis palatii pidorx 5x5-. m. capella. 81.m
Aratoris reliquix. 483.n1

Arbo comes. 14.15

Archembaldus archiepifc. Senonenfis. 132.111

Archembaldus abbas Floriaci. »8.111

Archincus abbas Majoris-montis. 536.111

Ardericus epifc. Vercellenfis. »40.»

Arduini presb. Arimini Vita. 74

Arduinus rex Italix . 291.2.0293.a 308 a 309. 310.610

Arelatenfes archiep Raiambaldu?,Ponti us, Aycardus. 5 a 3 .<$»c.
Arelatenfe regnum. 85.3

Aretini epifc. Theodaldus 247. Scc. Immo feu Heren-
fredus , Guido , ConftantitJus , Gregorius , Bujanus ,
Gilillelmos. 148

Arfaftus epifc. Tetfordenfisi' 396.10

Argentin* urbs. 510.8.513.m

•Argentorsri epifc.Vvernherus. 36f. Scc.Vvillelmui. 366.m

300 m
119.120
a 360 ad 365.

391*

74»
73.n1
i 59 -a
615-a
139-»
613.ro
278.2
277-m
64 6.3.
»77.a.278.m
‘ 3J9-*
340.»
346X.33841
358.n1
6 33

Argrimus epifc. Lingonenfis
Arbu[» epifcopatu donatur.

Aribo archiepifc. Moguntix 201. m 346-
Obit 366.2. - archicancellarius.

Arimini epifc. Johannes 73. m Uberti duo.

Arimini comes Rodulfiis.

Ariftotelis elogium ex Philippo rege.

Arma presbyteris interdidi.

Armenus epifcopus.

Armo abbas Romx Montis-Aventini.

Ariialdus 'epifcopus.

Arnaldus epifc. Convenen&s.

Arnaldus epifc. Petragoric.

Arnaldus epifc. Magalonx.

Aruoldus epifc. Halberftatenfis.

Arnoldus abbas Helmvvardeshufcn.

Arnoldus abbas Herveldenfis.

Arnoldus-an VStx S. Godehardi audo*.

Arnoldus abbas Pultarienfis.

Arnolfus ex comite monachus - fcripfit de rebus S. Em'.

nietsnimi. 3. a. Ejus xtas. i6.a

Arnolfus abbas Herveldx. 365.2

Arnulfus archiepifc. Remenfis 42. m Reftitutus fcdi 43.
m. 44. a. 474. m. 6a<5. a

Arnulfus epifc. Turonenfis. 214.3.115.m.278.m

Arnulfut epifc. Aurelian. 29.38.40.2.176.1

Arnulfus alter epifc. Aurelianenfis. 19.n1

Arnulfus epifc- Mettenfis 27. m Ejus peccata remiffa. 76,1

Arnulfi abbatis Carnutenfis gefta. »79. & ftqq.

Arnulfus prior Brittanicx curtis. 301.rn.503

Arnulfus prior S. Zoili Carrionenfis. 578.2

Arnulfus comes. 16241'

Arfeniuspatriarcha Jerofolymit. i?3<a I34.135-n.150
Arvernenfcs ep.Stephanus556.m.Stephanus IV.Rento.575 m
Afconunni piratx. 117.10.118.2

Afnertus epifc. Ratifponx • 15.m

Athelbero comes palatinus. i8o.m.i8i.m

Athelbertusr abbas Hildesfaeimenfis; 340.n1

Atheldagus archiepifc. Bremenfis. 11540

’ Athelrousex epifcopo Vvellenfc«rchiepifc.CtnttMrix - 395.2
Athenulfus almas Cafini 91. a obit. 9141

AtholfiK abbas 'HelmvVardesbufem. 389411

Atrebatenf.epif.Gerardus 479.10: Rothadus, Erluinus 508.0
Astalx ,rqjiqni*. . 398.ro

Attilanusepifc.Zfmarx 54. m. gefta, . 74 -blScc.

Atto-eprfc.. Virdunenfis. V. Hatto.

Atto, pater Se filius, comites. 98.n1

Aufridi epifc. Trajedenfis vita. 77 - & ftqq.

Auguftenfes ep.Bruno 364.&C. Eppo 365. Sigefridus.i 92. Scc.
Auguftini vita 354. opus de Symbolo 605. m. Ejus brachium
Conventreix. 394. m 395.ro 396.8 397411

Aurelia reclufa apud S. Emmerammum. 5.2

Aurelian.epifc. S. Anianus 138.1. Arnulfus31. Scc. Odolri-
cus, 178. Scc. Manaffes 279.n Odelgerius 325.ro S.Theo¬
doricus 171. alii fxculo 1 x. Sc x. 31. ra
Aufpicius epifc. Aprenfis. 86.a.n

Aufhafia 475. a. Auftrafii. 491411

Auftricus epifc. Strigonix. V. Anaftafius.

Autifiodori epifc. Hugo 563. Scc. Vvillelmus. 138.2
Aycardus archiepifc. ArektenGs. 533.n1

Aymericus abbas Angeriacenfis. 177 *

Aymo epifc. Bellicenfis. 566.2

Aymo de S. Geranno prior Silviniaci. 595-111

Aymo comes. 304.*

Aylenardus. V. Alinardus.

Azelmus epifc. Hildesheimenfis. 373.n-375.1n

Azelinus abbas de Monte-S. Johannis. . S74-*

Azo abbas S. Benigni Divion. 197.n1

Azo prior Camalduli. 147.rn.276.ro.tt

Azzo monachus Cafini, pius. 94-s

i Abyltni* iBgjrpti. 331 .*

I Baduradus epifc. Paderbonx. 341.01.340.2

Bajoarix epifcoparuum inil 1 tutio 3 53. s. a S.Bonifocio. 9.1

Bajocenfes epifc. Ugo 30S. 111. 633. S. Vigor. 438.n1
Balderici epiftola de Ftfcamno. 31»

Baldricus epifc. Leodii 157.0. 159. a.n. 161. m. 478. m
525.3.m. 526.a. 527.n1. 519.8.-
Balduinus epifc. Trajedenfis. 8o.m

Balduinus abbas S. Vedafti. 51 8.a

Balduinus comes Flandi ix 60 477. m.479. m. Marchio6i.

rn.504.rn. 508.3. Alter, prioris filius 517. a. n
Balfamum Babylonis. 139.2

Bambergenfis epifcopitus eredio 196. a. 196. m. i6o.a.n
398. m 402. m 403

Bamberg. epifc. Eberhardus 364 Scc. S. Orto Scc. 398
Tiemo 407 Scc. Eppo. '3392

Sar caftri obfidio. 461.2 491. m 494. m

Barcinon, epifc. Guilebertus. - 2 77.2

Bardo archiep.Moguntix ^46.3 366.a-archicapellanus 348.2

Barnabas grxcus epifcopus.

Baronius emendatur.

Bafilieafis epifc. Theodoricus.

Bafilii regula.

Bafilius Cafini pfeudoabbas. -
Batua infula.

Bituricus epifc. Ratifponx.

Beatrix filia Hugonis Magni.

Bellegrad* civitas.

Bellicenfis epifc. Aymo.

Betlovac. epifc. (Drogo) excommunicatur.

301.2
395 .m
494.ro
I 37 .m
92.n1
509. m.n
15.n1
iS.m
488.a3i1.1n
566.a
S35.ro

Benedida abbatifla Thorenfis 79. m Ejus gefta 80. 81. a. 84. a
Benedidus VIII. Cafinuro vifitat 91. m Ejus dona 400.
m. Bambergam accerfitur 401. m. exful 115. m. Epiftdx
pro Cluniaco 5 70 Liberatur e purgatorio. 616 a. 616 m

S. Benedidi mors 45 a. tumulus 46 m. miracula 992.
ftqq. reliqui* Floriaci 30 a. fanat S. Henricum 398
m. Ejus translatio in Gallias 399 Ejus regula a S. Gre¬

gorio Anelis prxfcripta.

Benedidus abbas S. Arnulfi.

Benedidus abbas Cafxmarienfis.
Benedidus abbas S. Severi Claflenfis.
Benedidus abbas Sorx.

Benedidus monachus, martyr.

Benedidi martyris gefta.

Benefadorum nomina in Miflali fcripta.
Beneventi epifcop. Alix.

Benignus epifcopus-monachus.

Benigni reliquix, Scc.

Benno epifc. Aldenburgi.

Benno epifc. Patavii.

Benno epifc. Trajedenfis.

3(4

302.n1

Ji 6 .a

3013

3162.319«!

261 jt
68. d* ftqq.
6oS.a
89.n1
3011.305.1x1
199 a. 301
202.01
4 » 3*

Benno

Digitized by

Google

Prima; Partis Sssculi VI. Benedi£t.

6 SP

Bea&o abbas Hildesheimenfis, K>6 n

Benno dux 131«. Saxonum, 119*

Bmnopalis urbs Hildesheim, M3a.11

Beraldus epifc. Spoleti. 43 °*

Beraldus epifc. Sueffionenfis, 306 ra

Beraldus archidiaconus Se abbas, 3 ° 7 »

Beraldus abbas S. Stephani Divionenfis. 31° m

Berardus pius monachus. » 7 *»

Berengarius epifc. Helenenfis; »7701.178 s

Berengarius epifc- Virduni. 13.14a^ff60.476

Berengarius rex 3090. Longobardorum. 187.»

Beringerus epifc. Verdenfis. 189 m. Scc-

Beringerius abbas Columbenfis. 313.313 m

Bernardus epifcopus. 17701,1784

Bernardus epifc. Biterrenfls. »77 n»

Bernardus epifc. Confcraaenfis. 17701.178

Bernardus epifc. Tolofanus. 17710.1781

Bernardus abbas Belliloci 401. 41, & Soilemniaci 403,
tum epifc. Caturci. 41,567111

Bernardus abbas S Maximini. 5161

Bernardus abbas S. Vidoris, Cardinalis. Scc, 333m
Bernardi vitas audet emendatus, 3501

Bernardus dux 119a. dux Saxoni*, ■ 3393.341 3.354111

Bernarius Verdenfis epifcopus. ii 8 m,0.11910

Bernarius abbas Heryeldx. 355 a.m

Bernerius epifc. Meldenfis, 07803

Berno epifcopus Aurelianenfis. 313

Berno epifc. Hildesheimenfis. 113m.1t 74'

Bernvvardus epifc. Hildesheim. 351 n. 359a. 361. 3610.

365 m, 39801.381 m.38». 383. E^ts vita Sce, 177. «(<114
Beroldus epifc. Suefiion. 631 m.634 a

Berta uxor Arduini regi*. 3088.3101

Berta Roberti regis uxor. 135»

Berta audor Vitx S. Adelheidis.' 113 a.m

Berthgerus abbas Helmvvardeshufen, 339 m

Bertoaldus epifc. lullenfis. ' 194a.301.rn

Bertholdus epifc. Hildesheim. 3 80 a. 3 81.3 8» m

Bertholdus abbas Degarenfis, 3581

Bertholdus abbas Herveld*. 355 n

Betrada abbatifla Coloni*. 1133.1191

Bertramus abbas Stabulenfis. 504 m 511 m

Bertulfiis abbas Stabulenfis, 40401.511

Bertulfiis abbas S. Eucharii Trevir. 5141

Beztritus epifc. Hungarus, martyr. 553 a.n

Bibliotheca Hildesheimenfis. 1808.183 m

Biterrenf. epifc. Bernardus. 177 m

Biturieenfis archiepifc. Gauffinus 1 9.&C. Petrus Rogerii. 595
Blifmodis abbatifla. 533a.55710.598

Bobienfis epifcopi tus eredio. 39 8 m

Boemia a Benedidinis in fide erudita. 6f

Boleslaus dux Boemi*. 65.71 m.i 16»

Bonifacius archiep. Mogonti*. 801.1501.308.343.1
Bonifacius archiepifcopus Rufiorum martyr 35 9*. mona¬
chus Scc. ihii. 3601. martyrium. 34801.1663

Bonifiicit feu Brunonis martyris gefta. 71 a.647

Bonifacius dux Mantu*. 14 a.145 a.146 m.i 50

Bonizo abbas S. Petri Perufii. 63 m

Bononii abbatis Lucedienfia vita. 147. 6* fiqq.

Brandeburgi epifcopi Volcvvardus feu Folchardus. 374 m
Brantous epifc. Halberfiadenfis. 365»

Bredislaus dux Boemi*. 416.417

Bretnenfis ecdefia ad canonicos tranfit. H7n

Bremenfes archiepifcopi Libentius feu Lievizo 115, Scc. Od-
do 116 m. Unvvanus 338. Scc. Adaldagus . 1(7 Scc.

Bricii pueri Sc mart. translatio. 58. 6* fifj.

Brichtegus abbas Perfbrenfis. 3971

Bridvvaldus archiep. Cantuari*. 3951

Briegii regio. I73m.l76a

Brietbmerus epifc. Lichefeldeafi». 3971

Britanni in Anglia. ti8a

Brithmerus abbas Croyiandenfis. 3971

Britulii comites. 118 a

Britv valdi epifcopi Vviltonienfis gefta. 41 7 *. & feqq.

Britvvoldus epifc. Vvintonienfis; 41801.4178

Brivatenfis ecclefia. 555m.598a

Brixienfis epifc. Damafiis Papa. 617 m

Bruningus epifc. Hildesheim. 363 n

Bruno archiepifc. Coloni*. 78a

Bruno archiepifc. Trevirenfis. 339 m

Brunonis epifc. Sc martyr, elogium. 71.647

Bruno epifc. Auguftenfis. 36401.3(5 a.413 a

Brunoepifc. Hildesheim. 381 n

Bruno epifc, Tulli 617. m, V. Leo IX.

Bruno pius monachus.

Bnino imperium ambit.

Bujanus epifc. Arednus.

Buldus «pifc. Hungarus martyr.

Buliganus epifc, Firmanus.

Buila Alexandri II. de S. Symeone 150 m.

Bruno epifc. LinganenGs 189. ad 309, Ejus elogium •
Bruno epifc. Mersburgenfis.

Bruno epifc. Mindenfis.

JMa SS. 0. B. Tom. VttL

304.

416.n1
1981
147 m
653a.1t
>J4«n
Benedidi

VIII. Guillelmo Oivionenfi 305 01. pro canonizatio-
ne S. Synieonis 130. C*leftini III. {>ro S. Bernvvar-
do 113, Innocentii II. pro canonizanone S. Godehar.
di 381 m. Innocentii IU. de canonizari ane S. Chu-
negundis 410 m- Leonis IX. pro S. Symeone 150. pro
S. Remigio. 637

Barchirdusarchiep,Lugd. 571 a.jzi.archiqmcellarius 561 a
Burchardus Viean* archiepifcopus. 5811

Burchardus Vvormati* epifc, 515 m. 5 17 i. Ejus decretam.

Vita Scc. laudantur 513 a. 5171, decretum m£ a* m

Burchardus abbas Degarenfis. 358 n

Burchardus abbas S. Emmerammi, 11 m

Burchardi abbatis S. Galli gefta. 176,6*

Burchardus Ingenitus abbas S. Galli. 175 m

Burchardus fcriptor SauraUenfis. 1768

Burdegalx archiep. Gotatredtu 64 6 a. comes Quillelmus.47 a
Burgum S. Domnini. 14401.45101

Bufdavus ficlavorum rex. 1593.161 m

C AbiUntnfts epifc. Achardus 599 a. Gofridus. 309 m,
5631

Cadroe abbas Mettis. 151.198

Cadurcenf. epifc. Bernardus 40. Scc. Deus dedit. 567 a.m

Czleftinus III papa. ut 1,111.113

Cxleftini monachi libellus. 75%

C*n* Domi ai celebrandx mos. 14101

Calabricum bellum fub Ottone. J44a

Galvommttnfts pagus. 26 m

Camaldulenfis ordinis initia. <146.6* /cjf<

Cameraci epifc. Theodericus J6m. Gerardbs 4 4. Scc,
Camntina provincia. 1653

Campania comes Odo. 461.Scc,

Canadienfis epifc. S, Gerardus. 549.Scc.

Canon Mifiz. »06 a

Canonicae horx 983, eurfu* 1831. V. Officium.
Canonici libri Sc authentici prxter S. Scriptur. 50241

Canonizariones altaris eredione 154^ »403. 148 m. 447
m. Obtentu difficiles u 3 m. Sedi apoftolicx refervat*
381 m. In conciliis generalibus 381 a. Iis neceflaria

cum fanditate morum miracula. 411 a

Canti ». 114«

Cantianorum mart. reliqui*. 375<a

Cantuari» diripitur 102 m. 103 a. 107. ecclefia a niona

chis poflefla 115 a. n. Patriarcha tus 111m.Ii2a.113a
Huc transfertur S. Elphegus. 111. 6* fif f

Cantuari* archiepifc. Dunltanus 37. Scc. Britvvaldus ,
Athelmus, Egelgarus 395 a. Egelnothus 11 a. Alfri-
cus 55. Siricius 56.Scc. Uvingus 395. Elphegus,Lan-
francus 103. Scc. S. Anfelmus. 321. Scc,

Canutus feu Cnutus Danorum dux 11 o m. fit rex An-
glix 111 a. 6* figq. 394. 6* fi f?. Ejus pietas. 396 a 397
Carcafion* epifc. Giffiredus. 177 Scc.

Carnotenfis ecclefia reftaurata 396 m. Ibi reliqui* S. Odi-
Ionis. 595*

Carnotenf. epifc. Odo 40 m. Theodoricus 378 m. Scc.

Rodulfus, Fulbertus. 379. Scc

Carolus-Calvus imperator 299 a. Ejus codex Evangefior. 4 *
Caroli M. expeditio in Saracenos, 49*

Carolomanus rex fit monachus. 3531

Caroli-Martelli genus. 35*m

Cafimirus ex monacho rex Polonix. 589

Cafini abbates Sc viri pii fxculo XI. 87

Cajftla Haffi* urbs. 221 a.u

Caflianus monafterii Maffili* audor. 531 m. 535 m

Qajfinogilum palatium. 31 1.49

Caftor epifc. Aptenfis. 86a,n

C afiriduni vicecomitifia Hildegardis. 181 a

Qa(hi-The»dcrici urbs. ' 173 m.n. 175 m

Catalauni epifcopi Rogerus. 463.Scc.

S. Catharin* reliqui*, Scc. 3261

Cellerarius regis. i}6m

Celfus Ariftoteli fuppar. 1551

Cenomanica urbs 121 a. fubdita comiti Andegayeafi. 1 i 1 m
Cenomann. epifc. Gervafius. 63610

Charta S. Henrici pro Fruduaria 308 a. pro monaft.

Helmvvardeshufen 339. pro monaft. Nortvvaldenfi

413. a. pro monaft. Paderbornz 344. m. Conradi

pro Fruduaria 309. a. pro monaft. Pifcarienfi 429. a.

It 1 Hugo-

Digitized by L.ooQie

)

66q

Index Hiftpricu?

Jlugoni: regis pro Floriacenfibus gi Robertj regis pro
Fru&uam 309. m Henriei regis pro monsfterio Cffl-
tul* 44 ■ • Rodulfi regis pro monafiterio Beraeenfi 571.
p>, Sancii regis pro reformatione monafteriorum Hifpa-
pi* 177* 178. S. Stephani regis Hungar. pro monaft,
S. Martini 66. m. Cjiutonis regis pro monafterio Gla.
ftoniz 191- pw CroyJendenfibus 396,1». Ermengardis
jreginz pro Talueriis 646. Petri arthiep, Senpoeafis
pcc, pro monaft, S. Petri Vivi »37. a. S. Bernvvtr-
di de fundatione monaftetii HiJdesbsun- xox. Bruno-
nis epifc. lingonenfis pro Befua 306, fcc, S. Froila-
ni epifc Legioni? pro mpnafterio de Pomnos-fan-
<bos 34. Lambertf Lingonenfis epifc. prp Fru&uaria
310. liberti epifcopi Firmani 1 jrj. S. Meiavverci pro
monafterio Abdingoffeofe 346, a r Stephani epifc. Cia-
romont. pro Cbtvrjoco 373, in. Jheodaldi epifc. A-
retini pro CsmsMulo 146. m. Vyalterii epifc, ^Eduen.
fis pro monaft. Magabrenifi 370. Vvolbbdonis. epifci
Lcodienfis pro Gembjaeo 3x8, Arnulfi abixttis C*rno»
tenfis.xfcp, i». B. Gujllelmi pro fundatione monaft,
Fru&uariz 30 7. S, Odi Ionis pro Cluniacq 334.111 fun¬
dationis Volta; m- Ejus & Odifonis prioris pro mo-
naft- Celfinianenfi j 70. t. Ademari pro monaft. S.Mar-
de §ajciaco 376. Angelranni comitis pro mona¬
fterio Centuleofi 440, a Raynoldi comitis pto Julia,
co 5 74-a. Richardi II. ducis Nortmannias pro, mona¬
fterio Ceciul* 437, pi, Richardi comitis Normanniz
»8>. m. Helvifz pro monaft. Columbcnfi 343. 314.
Hi.ld?gardis vicecomitiflz Cafo^uni 2.81. Hilfiiindis
pro monafterio Thornenfi • 79-m

Chriftijinus,epifc. Patavii, 3144

Chriftina abbatifta Gandersheim, 187 a

Chriftj nominis invpcatio daemonem fugat, 100 tn

Chunigundis gugufta 4138. Ejus coronatio 19810,3613
pietas 340 *• 344 >», Vita 5 cc. 398. & /iff,

Chuno, Cono feu Conradus injp, S c rexBurguadiz, 367.n1
Ciceftrenf. epifc. Egelgarua. 395 a

Cincius Cardinalis, a11a.z17m.as3

Cinerum dies. 6093

Citienfis epifc. Hugo. 188a.191.1974

Citizenfis epifc. Hildevvardus. 3 6j,&c.

Clani chronico», 116. & ftqq.

Clari monachi gsfta. 416

Clarus Yieonenfis abbas, 4174

Claudius Granerius epifc. Geneva:, 647 m

Clementis papae relitjuix. 4x8 m

Clemens II. papa. 39801,6032

Clerici nodu divinum ofEcium perfolvunt, 933

Cii» mons. 973

Colocenfis epifc. Ansftafius. 67 m

Cojoniam delatum corpus S, Pantaleonis 4773. Ejus ec-
clefiz privilegium, 631 n

Colonis Archicpifc. S, Anno 310 m. Bruno 783 Ever-
gtrus 81 a. Henricus 39x3, Heribertos 16, & e. Heti-
uiannus 313 m, Pilignnus, xe j.fcc.

Columbinus, 144a.x13m.398m

Columbari» urbs. 167

Comentis epifc. Alberi(US, 614 n

Comes Palatinus. 336m

Commaclieafis epifc. Johannes. 447 m

Qemvttrceti caftri direptio. 4608,471 m.476a

Communio corporis 3 c (anguinis pomi ni 131 a. 107 m.

a Laico 100111. V. Viaticum.

Compendii palatium 4383. Clerici & c. 63101.6x61»
Conippftellz archiepifcopus «communicatus. 6x6a
Concilium /Enhamenfe 193 a. Anfanum 38x3. Aquif-
granenfe 34^3. Ariaccnfe 344 m. Aurelianis 171. 172
Calcedonenfc 39 3, Claroniontanum fub Urbano II,
321 ni, S,Dionyfii 31. 393. Francofordii 196 197.198,
199«. 5641». 363. Fridislarenfe 179 9. 1971». Gei*,
licenfe 363 a. Laterancnfc 139 a, Lateranenfc 308 a,
tub Benedido 138 m, 133 ni. Lcmpvicenfe II 3x6 a
leodienfe fub Innocentio II. 330 a. 381 m, Mogon-
tiz 361 m. 636 m- Palithi 193 a. 196. 197 m. 363
m. Remenfe fub Leone IX. 61 x. & ftqq. fub Ca-
lixto II. 382 m. fub Innocentio II. 330 a- 382. Ro-
mz 63 m. 191 a 634 Salegunftadieufe 3x6 a. 3x6 %
a. Selingeftadenfe 363 a. Trotmanni 83 m, Tuderti,
197

Confediio fada facerdoti 101, 11, a moribundo 84t, x6o
a, 263*, 493. alterna. 19m

Confeflor Arnulfus abbas, 318

Conffaternitas in honorem S. Godehardi. 39x2

Cono epifcopus. 362 m

Cono epifcopus Perufinus. 63

Cono abbas Bufcndorftenfisf 313 s

Cono abbas S. Vitoni. 456 a

Conradus S. Henrico fuccedit 404 m, Coronatur 364,
4323. Cafinum invifit 9x0. Ejus cum Henrico Franco¬
rum rege pax 313 dicitur Chuno» rexBurguadiz, 567
Conradus dux Lotharii regni* 24«

Conradus archiepjfc. Moguntiz, 223 a

Conradus ab Allenbaufem abbas Abdipgofieafcs. 3490»
Conradus abbas Helmvvardeshufcn. 33901

Conradus abbas Hrfdeshejmenfis. 408»

Conferanenfis epifc. Bernardus, x 77 ra, &t.

Conftabihs abbas Cava: 63 8 m. 640 a^epifc. Policraftri. 639
Conftantix in Gallia epifc. Jofiridus 633. Ugo, 3080)
Conflantia: jn Germania epifc. Ruodhardus, 179»

Conflantia regina uxor Roberti. XX7m, xtSm. 335$
Conftaptinopolitanus epifcopus Uiuverfalis titulum a*n-
hit. 4830»

Conftantinus epifc. Aretinus, 447 m

Cpnftantinus abbas Scandriliz. 3174

Conftantinus abbas & Simphorianj auftor vite Adalbe-
ronis II. epifc, Mettenfis. t;m

Conftantinus monachus i» Cafinum beneficus, 1801»
Conftantips canonicus Remeqfis. 6303,4

Cornelii papz reliquiz . 6x8 m,63601

Corona fufpenfc in templo 1844, fiiper aftgrc 242 a. ad
S& fepulcrum. 44 m

Cortram abbas Hibernus. 413.41 6 »

Cofmas monachus, 333004

Conyenenfes epifc, Arpaldus»77 m.Guillelmus. «784
Crefcentius Romae patricius 161 a. rebellio. 43801

Crucifixus in ecdefia 360 a-aquam e latere emittit 47oa,alius
benedicit orantem 474«. moribundo oblatus. 603,ea
Crucis particula celebris Hildeshemii, 236

Crucis tignum 843. Ejus yis fjpm. & £*&<*• lignatio.

Crux i» manibus pioribundi. 163 s 391 m. 603, 6«6

Crux fuper portas &c, przdiotum monaiterii. 348»

Crux peftoralis epifcopi . nom 111 an

Crux ante Apoftolicos legatos delata , & ante Stepho-
UUm regem, 67m 6841

Cume epifc, Albericus, 614, {$*.

Cyclos corrigit Abbo. 432

Cyrici martyris reliquix, 308

D Abbas Michelveldenfis- 41xa.1t

• D»cj»,(ub apoftolicx ledis tutela Xt tva.AnDania n.
Dado epifc. Virdunenfis. 476 a

Datmoniacus occulta pandit 99 m. Tepidum monachum
accufat. 100 a

Daganus epifc. Magdeburgi. 119»

P»lm»tic»m regnum, feu Pucatus , id eft Veneriarum•
X3 ia

Damafus papa ex epifc. Brixiz. 6x7m

Pa n»m»rc» 112, D»»i», Oanicus cenlus xiin. ibi per-
fecutio, 117 m

Dani Cantuariam diripiunt 104 a. 107. Eorum apoftoli
n8m. V. Normanni.

T3»v$»tri» coenobium 182 a. urbs ibid. n,

Decimz, de iis rixz 31.32. laicis, ac monachis. 39111

Defunfti milia celebrata liberantur a pdtnis 393 a. Eo¬

rum commemoratio inftituta 384.612 m. Decretum m
de re 6cc. 383

Dmix rex Alajus, 3472

Dtrtof a rex Agalifus. <47 a

Defiderius abbas Cafini 640.111,641, m. 644. a- V. Viftor III.
Dieto dux Norici. 13 m

Dietricus epifc, MindenGs. 333 n

Dionyfii ecclefiam vifitat S Bernvvardus. > 99 m

Difciplinz ufiis 431. 467. 319, m. V, Pn?fat.

Dithraarus epifc. Merfeburg. 71 m

Dodo epifc, Nuceriz . 430 •

Doleqfis metropolis, 633m.n

pominicz dies ad confecrationem Epifcopi, x6 a

Dominici abbatis Sorani vita. 313. foqq.

Dominicus abbas Cafaurienfis. 434 m

Damnofns abbas Fetradzmonis. 316«

Dormientes-fanfti. 66 m

Drogo epifc. Bellovaci exconununicstus. 636 m

piogo epifc, Morinenfis feu Terusnnz 433. a. 632. m.
632$

Druthmsrus abbas Corbe;* Saxonicz. 34» n

Duduc epifc, Vvellenfis. 6x3m. 63rm.n

Dunftanus srchiepifc. Cantnariz 37«, 106a.109a.r37m
391 *•

Durandus przful, 177TO

Du-

Digitized by

Google

Primaj Partis Saeculi VI, Benedi£.

Durandus epifeopus Leodii. 164 a. 165.43 81.499 m.jipm
Durandus ex abbate Aptenfi epifeopus Vendentis. 8ja

5380»

534 «

397 »
40 m
51010. n
S 9 °*
5 i 4 a-n

Durandas abbas Savioiaci. 577 $.64401

Durandus abbas Troarnenfis, . 3111

Duftein ioa m. V. Elphegus,

.... £ ....

E Bolus archiepifcopus Remenfis. 4381

Eberhardus archiep. Trevirentis. 619.su/633
Eberhirdus epife. Bamberg. . 363m.366a.399m

Eberhardus epife. Ratifponz. 4 * 3 *

Eboraci archiepiicopi, Al&icus 3971. Ofvvaidus 37 m*
Thomas. 396 m

Ebroicenfes epife. Ugo 308 m, Rotrocus, 3131

EcdefiaChrifti eft, non alterius cuiuslibet 39a. Curdici-
, turuniverfelis 193 a. Ecclefiz dominium analiud ab alta¬
ri 39 m. Ecclefiz violatores divinitus puniti. 60 a

Edithz fanditas vindicata. 3963

Edredus rex Croylandix relburator, 397

Edricus Anglix proditor. 1071

Edmundus rex Anglix fendus. 3941.39301

Egelgarus abbas , tum epife. Ciceftrenfis, denique archie.

pile. Cantuarix. 393 a

Egelaothi-Boni archiepifc. Cantuarix m. fr ftqa. Ge¬
fta, 394. & ftqq.

Eggar rex in Anglia. n8a

Egi nardus feriptor vitx Carali Magni. 47 m

Egilbertus epife, Frifingz, 3484

Einbertus monachus s. Theoderici 303. 3063, tum abbas
Maricolentis. 306 a. n

Eilbertus prxpofitus Goslarix legatus C P. 390 a

Eifteteptis epife, Vvillebaldus. 3333

Ekkehardus epife. Slefvvicenfis 189 a, n. 1901. 191. 196.
zoi.ioia. 1043.3613 .

EKKehardus comes. 338 m

. Eleaaarus comes, vir iandus. 5346

Eifricus epife. 333. V. Alfricus.

Elfvvardus epife. Londini. 3973

Eligius fundator Sollemniaci, 40 m

Elifgougium regio. . .. 3iom.n

.Elizabeth abbati fla Balmx, 390 a

Elo palatii comes. 3i4i.n

Elphegus archiep. Cantuarix 361. 3938. Vita Scc. 101.

& /*Jf’ Traslatio. 3946

Embrico epife. Ratifponz. 13 m

Emericus s.-Stephani regis filius, 693

Emio archiep. Tarentafix. 6463

Emana regina Anglix. . 114«

Emmelinus s, Vedafto prxficttur.’ 317 m

E miner ani mi translatio 8c baftljca. 13 m

-Encolifinx epife. Rhodo. 374.643 m

Eodaldi Translatio. 116 fiqq.

Epiphanii Ticini epife. corpus. 361 m

Epiphanius abbas s. Remigii. 616n

Epifcopi dominicis diebus ordinandi 16 m. Eorum benedi-

dionom.Crux, fendalia, 140m. Virga paftoralis 16.

m. 101 3.633, Veftium vanitas notata 10 m. Iis profeffio
£ada ab ordinandis 189 m. Non polfideant monafteriorum
bona 9. m. Eorum conienfiis ad monaft. exemtionem re-
quifitus 63 m. in pontificalibus fepulti., 14 m

Epifeopus-?Icarius. 310 m

Epiftola Agnetis auguftx 31001, Aymonis prioris Silvi-
niaci ad canonicos Carnotenfes 393«. Balderici epife.'
de landibusFifeamni 311 a, Burchardi monachidecom-
. raqm. defundorum 384. Cleri Cantuarix 33. Cleri Gal-
licini de s. Remigio 6383. s» Cunegundis ad Confis-
. giefifcs 404. s. Guillelmi abbatis 193 a. 197 3. Otto-
. . nis IH, pro s, Brunone 733. Popponia archiep. Tre-
vireefis ad Benedidum IX- 317 a. Silviniaccnfium de
extremo morbo & mone.5. Qdiloni*. 39X,

Eppo epife. Auguftenfis. 363 m

.Eppo epife. Bambergenfia. 339«

feraclius epife. Leodienfis. 478 n

Erardus abbas Britogili. 183 m

Ercambaldus tx abbate Fulden.fi archiep. Mogontix 361 m.

.-3,011.1373.103 m.archicapelianus. 3393

Ercambertus abbas Altahz. 3340.334»

Ercambaldus abbas Floriaci. 193

Ercenfridus epife. Ratifponz i 13 m

Eremberras epife. Frifingenfis. 333 a

Eremvoldus abbas s. Bavonis. - 60 m.«d 61. m

Eremi tx prius feib abbate profitebantur. 420

Eribaldus epifeopus. 177m

Ericus epife. Havelbergenfis. . 3 39 a

Erluinus epife. Atrehati. 308 n

Ei luinus abbas Gemblacenfis. 313 m.319 m.Item alter.3 29 m
Aa»SS.O.B.Tm.VIll.

Ermenaldus abbas s. Petri Vivi. n6a

Erraengardis regina Burgundix. 646

Ennengardis Godefridi filia. 3131

Ermengardis comitiflx obitus. 3813

Ermenricus abbas s. Vitoni. 131.4731

Erroentheus epife. Aurelian. 31 a

Ermuinus epife. jEduenGj, 3631

Ernulfus epife. Aurelian. 30 m

Etheldagns archiepife. Bremenfis. 11301

Ethelredus rex Anglix imbellis. 1071

Ethelvvoldus epife. Vvintonix, 103m.106n.418a

Evangpliorum egregius codex. 3. m. 4.

Euchariftia fervatur in pixide pendente 476 m. qui fa-
tisfaciendum pro effufione (anguinis. 4671

Everardus abbas s, Martini, 308 m

Evergerus Colonix archiepifc. 81 a

Everhelmus abbas Altimontis. 300a, 3011. 313 m. 318.
4*563

Evervinus abbas Trevirenfis,' 115 m, nd 334.484. m n
Evo abbas Brunvilarienfis, 5141

Euraclus epifeopus leodii, i6nn

Eiifebius epife. Andegavi. 619.63i.nd 635

Eufpicii abbatis Translatio. 178. & J*qq>

Excommunicat! mortui abfolvuntur 379 m. Eorum cor¬
pora non confumuntur. 1 i8.no. n

Exemtio monafteriorum 44. 67 m. 308. 314. Eun tue¬
tur Abbo 30. 4d 38. Exigit epifcopi confenlum 6401.
Ejus damnum refercitur donatione 67 a. Cluniacenfi-
bus concefta, 581

Exarcifmi. 210 m

Exorciftx ordo, 187111

Expeditio in Temm-fendun. nom

Extrema-undio. 161 Scc.

Exuperantii marr, reliquiz, 195 a

Exuperius martyr. 5181.53010

F Aphs valida in j£gypto. 331 a, in Gallia4po a. 530.
a. 601 a,Farulfus comes, z66a

115m.nd334.464.rn n
5141
i6nn

619.631.nd 635

178. &

JT a. 601 a,Farulfus comes,
peliculz translatio.

Felicis martyris corpus.

Felix epife. Mettenns.

Felix monachus Cafini pius.
Feraldqs epife. Vapinci.

z66a

14401

33 * 6 . 345 *«
17 6

93 a.94 m
564 »1567 a

. • ( * r ’—| ***• j f

Ferdinandus Furftembergius epifeopus Paderbornx. 343 m
Feftum s. Agathx 131 m. s. Benedidi mcpfe Decem¬
bri apud Floriacum 51 a. Ejus Translationis 458 m,
a s, Briccii 44 m. 51 m. s. Gereonis 133 a. s. Mar¬
tini 48 a. Turonis celebre 38 a. s. Nicolai 100 m,
SS. omnium 615. recens 439. a. tum defundorum
385 m. 5863, 6153. s. Remigii 625. 638 a. Ejusba-
filicx dedicationis 631 a, ss. Trinitatis 151. V. Ca-
tiro fuit licis.

Fingenius abbas s. Vitoni, & s. Felici» Mettis 167 m.

168 m, 45710,463 1,471. nd475.Ejusgefta. 23. & ftoa.
Firmani abbatis s. Savini gefta- 15,.

Firmani epifcopi. Ubertus, Libertus , Grimoaldus , Bu-
liganus, 154. Alii. ,j ja

Firmini epife- reliquiz . 14 m

Firminus abbas Ambianenfis, fidus. 153»

Firmus abbas. tqqt

Rltncchi pagus, 186 a

Floridx fendimonitlis corpus.’ 299 m

Florincnfis pugna. 517n

S, Flori epife, Raymundus, 576«

Flochardus epife. Brandeburgi. 374 m

Flocmarus epife. Trajedi, 1813.1831

Folcguardus epifeopus in Siavkna,' 1191

Formula Rcgnonti Chrifto.

Forojulii epife. Gaucelmus feu Goceliuua. 573 *«

Fronci n Teutonica. iljm

Franci feu s-Salefius epife. Genevx. 646.647

Franco epifeopus. 367»

Fr*»eo*U dux, Godcfridus. 1131

Franci Orientales 6c Occidentales. 5*31

FronKimunflir caftrum. 178 ».1791

Fratrum VII. martyrum reliquiz. 338 m

Fricdunenfis epifeopatus. 3 73 m

Fridericus Cancellarius Rom. ecclefix Cafinum vifitat .
93 *

Fridericus (eu Frjthericus Cardinalis legatus apoftolicus ,
tum archiepife. Ravennas. 193 tn.194ih.195.197m

Fridericus archiepifc. Moguntiatts. 1873

Fridericus archiepifeopus Saluburgi.. 7 m.3 39 n

Fridericus epife. Genevx. 6461

Tt 3 Fri-

Digitized by L.ooQie

66i

Index Hiftoricus

Fridericus abbas Gildeshcimeirfis, 330 m

Fridericus abbas Hirfaugiz. 4in

Fridericus comes Virduni 6 c monachus 457*1. 458.439.

461 m. 474 m. 47} m. 508 a. 3^0 a> parentes , 477.
47«, Ejus gefta. s6j. m. ^ />jy.

Fridericus jCnobardus. 167

Fridericus dur Galliae-median* . s6m

Fridericus dux. 123 m

Frifingz epifcopi Egilberau 347m. Erembertus. 333*

Frifonum bellum. 161 a

Froila S> Froilani mater, • 5101

Froilanus epifc. Legionenfi* 74 ad 76. Ejus gefta. 3a
Frollandus epifc. V. Rollandus.

Fulbertus epifc, Caraotenus. 18 a. 17110. 176 *. 180 a,
381 m. 310 m. 397 m, 437 a. 442 a. 460 m. 388 m,
f8?a. 60* m,

Fulbertus abbas 5 . Bavonis, 61 m

Fulco epifc. Ambiani, 308 m. Excommunica tus 636*
Fulco Centulat abbatiam ambit 343. abbas Foreftenns .
444 44 f

Fulco abbas Corbejz. 6132

Fulco comes Andegavi, 1202,121

Falcuinus abbas S, Vincentii Mettia. 31701

Fulradus albas S. Vcdafti. 308.2

Fumaratii dzmonis nomen, 243a

Furconmfis epifc, Vvaltcrius. 4302

G Ulibaldus epifc. Ratifponz. 333 a

Gallia-mtdia»* dux Fridericus, 16 a

Gandavenfis ecclefia S. Johannis. 67a.1t

Gargani mons 41. a. V, S. Michael.

Garfeas abbas Onieniis. 490 m

Garftas-Sandus, Na varrz rex • 1318

Garfias rex Hifpaniz. 3802.3842

Qaubaldus epifc. Ratifponz. 1 3 m

Gaudendi punitio poft mortem. 272m

Gaudfridus-Hiro fcriptor. ■ 2182

Gaufredus epifc, Cabiloaonfis. 363*

Gauiridns prior Silviniaci. 593

Ganfridi .de Colone fcripta. 227 m

Gaufcdinns abbas. 333

Gauslinus archiepifc. Bituriconfis Sc abbas Roriaei 28 a.
29 m. 2792. 308*. 3801

Gauslinus epifc. Liagonenfis. 199 n

Gauslinus epifc, Matifcanenfi*. 364.363.366.381.390 m
Gauzeranntts abbas S. Bugendi, 618 m

Gebefaardus archiepifc. Ravenaz. 432 a.n

Gebehardut I. «pile. Ratifponz T6 m. 18 a. 20 m. Tres
hujus nominis.

Geiza dux Himgssiz, 70 m

Gela filia Hugonis regis. 444 m

Gelduinus archiep. Senonum. 6343

Gelduinus comes tum monachus. 433.494*

Genevz epifc. Hugo 371. Scc. FrederieUs, S. Francifcus
Salefiu» 6460. Claudius Granerius. 647m

Geraidus de Turre fit monachus. - 369 m

Gerardus epifc. Cameracenfis 434m. 4331. 4602. 303 m
& Atrebatenfis. 479 m

Gerar di epifc. Canadienfis vita. 349 & ftqq.

Gerardus epifc. Hildesheimenfis. 18. n

Gerardus epifc. Siftaricenfia. ' 3232

Gerardus aobas Auriliaci. 376 a

Gerar d i abbatis Crifpejenfis, tum FontaneHz gefta.320a.321
Gerardus abbas S. Galli. 1772

Gerardus abbas Sil vx-ma joris. • 433 m

Gerbaldus abbas S. Chriftin*. 203 m

Gerbertus papa. 1912

Gerbertus abbas Moguntinus.

Gerbirga S- Adelheidis mater. 123.123.1.1272

Gerburza abbatifla Gandersheim. 187. *d 189. 339

Gerbnttys abbatifla Gandersheim. 36ra.i87

Gerdagus epifeop. Hildesheimenfis. 142m. 188.361.a.n
Gerianus archiepifc. Senonenfis. 1322

Germanas abbas Ramefiz. 36 m

Germani prioris Taluer. gefta, 643.&C.

Gero archiepifc, Magdeburgi. 3398

Gero comes occifhs. • ■334 m

Geroldus confanguineus Caroli Magni. 343 m

Gertrudis. 79 m

Gervafius epifc. Ccnomann. tumarchiepifc.Remenfis.636 m
Gervinus monachus S. Vitoni 460 m. abbas Ceiitulz .

433 a.436a. 444a. 445 * 454 * 47 » 47 » a. «J J a

Gerundz epifc. Petrus.. 277 m-Scc-

Gerungus abbas S. Pauliaz. >77 a

Gibuinus epifc. Laudani. 636 n

Giddo philofophus. 71 a.72 m

Giffredus epifc, Carcaflonz. 27701.278 a

Girbertus abbas Brolii. 61 9 10.6282

Girberd abbatis Fontaneliz elegium. 321. <$> ftqq.
Girbertus-fcriptor. 3*321304

Gifilarius epifc. Magdeburgi. 1190.

Gifla abbatifla Jotri. »7»

Gifla imperatrix. 3480.3670

Gislebertus epifc. Lexovienfis. 322 m

Gislebertus epifc. Pidavenfii. 12010.363 a

Gislebertus abbas & Cypriani Pi&av. 47 mV

Gislebertus comes Luzebnrgenfit. 461*

Giziierus archiepifc. Magdeburgi. 413111

Glabri-Rodulfi Hiftoria in gathun monachorum. 603 a
Goaris miraculum. 403m

Gocelinus epifc. Fosojulienfit. 373 m

Godefridus abbas Vezeliaci. 633*r

Godefridus dux Franconiz. 1230.12401

Godefridus frater S. Adelheidis., 123 m

Godefridus Lotharingiz dux. 1620.328.0

Godefridus pater V. Friderici. 16*21.1662477»

Godefridus frater V. Friderici. 163111.166 3.16910.478 a
Godefridus Gozelonis filius. 16310.166«

Godehardus abbas Altahz 200. tum epifc. Hiidetheimen-
fis 213 2.3432.347 a. 34810 400.10.419.423 10424.423.
Ejus Vita, Scc. 3 f°-&JW

Godecamnus abbas Hildesheimenfis. 202m

Godeftenus abbas Linthurgenfis. 316 m

Godefti abbatifla Herivordiz. 340 a.m

Godo epifc. Mettenfis. 27*

Godricus Cantuariz decanus. 1133

Godvvinus epifeopus Roflenfis. 372

Goericus epifc. 26m.30 2

Goffridui abbas Angeriacenfis. 377 a

Gonor uxor Richardi comitis Normanniz. 382*

Gontardus archidiacoous Taurini. 30701.308m.310
Gontramnus abbas S. Trudonis. 501

Gonnaga opidum. 1430

Gosbertus abbas S. Juliani Turon. 308 m

Gosfridus epifc. Cabilon. 309 m

Goslfrienfis ecclefia. 3672.0

Goslinus. V. Gauslinus.

Gotafredus archidiaconus Mediolan. fit monachus 301 m.

tum Abbas . 30* a

Gothefcalcus przpofitus Leodii. 1642

Gozelo dux. 163m.i660.4782.308.509

Gozlinus epifc. Tullenfis. 292

Grzcorum cenodoxia 297 a. 293. n. Grxco habitu va-
■ gantes. 3632

Gratianopolis epifc. Hnmbettus. 360111

G regorius M. papa 2 29 a. mitifiimns Dodor 482 a. S. Benedi¬
ci Regulam przfcribit Anglis 3 3 m. Ejus dialogi. 493 *.
Gregori V. papz laudes. 30243*

Gregorius monachus arcbiepifcopus in gentibus. 263*
Gregorius Turonenfis. 2910.3002

Gregorius epifc. Aretinus. 247 m

Gregorii Arimin. ecclefia. 73 m

Gregorius epifc. Lingonenfis. 291 2.299.08 300

Gregorius abbas Mediolanenfis. 447 m

Gregorius archidiac. Leodii monachus. 16310471 014772
Gregorii duo monachi Cafinenfcs, pii. 93m

Grimoaldu» eprfc. Firmanus. 13410

Grimdaldus abbas Pifcariz. 428111

Grimoldus abbas & Vitoni. 473m.493n.496. n

Guaimarias princeps Salerni & filius cognominis, 97 m.

Ejus figiilum. 399

Guoleranus comes Meilenti. 323 m

Gualterius epifc. Aretinus. 247m

Guarinus abbas S. Michaelis de Coxano. 232. ad 233.
2 77 ‘ » 7 *

Guafttnia fines 48 m. dux GuiUelmus. 47 a

Guato epifc. Leodienfis. V. Vvatbo.

Guerinus abbas S. Remigii Scnon. >280

Guibertus abbas Gemblaci. 3 29 m. 3 32 a

Guido epifc. Ambiani. 4448.4460.633 2

Guido monachus epifc. Aretinus. 247 m

Guido abbas Foreftenfis. 44401

Guidonis-abbatis Pifcariz vira. 428.6CC.

Guido Pompofiann» 134. a. Ejus vita . 447.

/*ff •

Guido II. abbas Pompofiz; 431 m

Guidonis Aretini epiftola emendata 447 os Monachus
fiat. it id.

Gui-

Digitized by L.ooQie

Prima Partis Saculi VI. ,Benedi£l.

663

Guidonis comitis filii pia mors. 263 a

Guifredus archiepifc. Narbonenfis. 177111.1 78 *

Guifredus epifc. Carciflon. 278«

Gulfcedus abbas s. Vi doris Maifilix. fjtn.fjji.s36
Guilabertus epifc. Barcinonenfis. 177 m

Guillelmus epifc. Aretinus . 247 ni

Guiilelmus abbas Divionenfis 400m.460a. 3 34 m. 376jn.
599 m 605 m. Dicitur Supra Regulam 303 0.3093.48 3
m. Ejus vita, &c. . 1840- feqj.

Guillelmus de Roz- abbas Fifcamni. 3123

Guillelmus Quatrantus abbas s. Petri-Vivi. . 2280

Guillelmus abbas Pompofi*. 448 m

Guillelmus abbas s. Vttoni. 4360

Guillelmus Nothus dux Normannix, rexAnglix' no m.

3x11.324. 3233. Ejusdevotioerga viros pios. 492111
Guillelmus Burdegal. comes. 47a

- Guillelmus Confclvus. comes Gallecix, lyia

Guillelmus dux Aquitaniae Malleaci fundator. 120 a

Guillelmus comes Pidavontm. 47 m< 33J a * a

Guillelmus. V. Vvillelmus.

Guirinus monachas dodus Gemblac. 3x3 m

Gumbertos abbas Limburgenfis. 316 a

Guntardi abbatis Gemetici 'gefta. 311.321

Gunthaiius epifc. Ratifpon*. iy m

Guntherus cancellarius fub s. Henrico.' yyia

Guntheri eremitae Vita. 3)6. 419 & feqq.

Guntrannus rex. »7900.3012

Gutlacus patronus Croylandiae. 397 a

H Acquinus rex Nordmannoram. u8a

Hagano abbas Lintburgenfis. yi6a

Hago dux Danorum. mm

Habile regio. 118a

Haimo abbas s Clementis Mettis. »y m

Hiiberftatenfes epifc. Arnoldus .3 392. Brantous. 3633
Hammaburgi epifcopi V Bremenfes.

Hariulfus abbas Aldeburg.fcriptor Chronici Centulx.433 m
Hartyvicus archiepifc, Saiisburgi. ly

Hartvvicus abbas s. Smtnerammi .■ 22 m

Hasbanienfe bellum. yo» m. regio n

Hafta Dominica in exercitu imperatoris 194. in coro¬
natione. 198-111

Ha&tpdit 18 m. 10 m. Vide Ratifponi'.

Hathamuda abbatifla Gandersheim.

Hathimoda abbatifla Brunefteshufea.

{lato epifc. Virdunenfis.

Hatto archiepifc. Moguntinus.

Hatula regio.

HavClbergenfes epifc. Ericus 3392. Luizo
Haulfus abbas Helmvvirdeshufen.

Hazeco epifc. Vvormati*.

Haimo epifc. Virduni. 1ya.167.170.400a.406 3.458.460
461 m.469 a.473 a.48 3 a
Heldemannus monachus archiep. Senon.

Heleniis epifc. Berengarius.

Helix abbatis Coloni* gefta.

HclifcOs epifc. Mantu*.

HelizcJ epifc. Hildesheimenfis.

Helmeradus epifc. Regienlis.

Helvif* elogium.

Henricus archiepifc. Coloni*,

Henricus archiepifc. Treverenfis.

Henricus epifc. Laufanenfls. ■

Henricus epifc Vvirciburgenfis.

Hernici» 1 abbas Abdingoflenfis.

Henricus abbas s. Audoeni.

Henricus abbas Cluniaci.

Henricus abbas Farfenfis.

Henricus abbas Helmvvardeshufen.

Henricus Imp.S. 4 m. 10 m. 191 m. »93 a.gennsiiy m. pie¬
tas 274 a. dux , Romx intereft Synodo 192 a. eligitur rex
& ungitur 198 m.Cafinum invifit 91 m. Ibi fanatur 398
trt«Cluniacum vifitat. Ejus dona, Scc. 341 m. y8oa. Ex¬
peditio in Gandavenfes 60 a. Hiftriones dimittit 309.
Glotiofuj didus 160 a. Ejus profeflio monadica 401 a.
454 n- 469. mors 363 m. memoria apud Cluniacenfcs
y8y m- Ejus gefta. 398. & feqq.

Henrici III. nupti* 491 a. Coronatio 363 a. Spiram
transfert corpus s. Gujdonis. 4483.432

Henricus Saxonius rex. 333»

Henrici Franc. regis pax cum Conrado. flj

Henricus dux Bajoari* s. Henrici pater 161 m. 333 a.

rebellis deponitur, obit Scc. 333

Henricus dux Burgundix. 290 3.298 m

Henricus comes Lovanii. * y»8a

- AHaSS. O. B.Tom-Vm.

3*3

4'4
S *4 *

314 n l

t17m.ll8m.119

31301

ft6l u

yiym

360 m
1863.187 a
439 a. 0.476»
187»
11710
j6fa
31 * m
363»

i3im
»37 m.Scc.
411&C.
iyom
373 *
J 73 ««
& /eqq.
392 a
8 m
371 m
1910.3393

343 m
181 a

429 a. n
4 * 9 *

Herardus fcndus ignotus. ... , 31 nr

Herbertus epifcopus Lexoyienfis. . V 28*0.633
Herculani mart. reliqui*. 633

Herenfredus epifc. Aretinus. . 147m

Heribertus archiepifc. Coloni* 1610.171. 1291.131.160
m.161 3.1960.342 m.400 01.462 a.311 a. Ejus obitus 413
condidit monafterium Tuitienfc.

Heribertus abbas «. Vincentii Metris.

Heribrandus abbas Cell* s. Gisleni.

Hericus Suconum rex.

Herigerus abbas t. Pauli Trajedi.

Herigerus abbas Lobienfis.

Herimannus archiepifc. Coloni*.

Herimapnus feuHezelo comes 163 m. 166 a.477 a. Fit mo-
. nachus. 1700.171 111.4773

Hertmarus abbas s. Remigii. 624 ad 637

Herivardus abbas Gemblaci. 3260.32901

Herivvard Saxonum liberator. 118 a

Hermannus epifc. Tullenfis. 194 a

Hermannus epifc. Vivarienfis. 5683.36910

Hermannus epifc. Vviltonienfis , Schireburnenfis 8c Sa-
resberieniis. 418 m

Hermannus.Bernardi ducis pater. 1190

Hermannus pius monachus Selginftad* 417*

Hermcntrudis abbatifla Iotri. i»6 m.127

Herodis Attici fa&um. 161 a

Hetelo epifc. Hildesheimenfis. 373*.

Herveus epifc. Trccenfis. 22601.2273

Herveus s. Martini thefiurarius 31 m. 308 m. Floriaci
educatus. . 33»

Hervinus abbas s. Pauli Virdun. 43 8 a

Hiatofpolis 10 a. V. Ratifpona.

Hiberni monachi apud s. Symphorianum Mettis. 3»
Hiericho abbas s> Maximini Trevir. > 511 nt

Hieronymus , Orthodoxus didus 111 m. laudatur 603
m. Ejus vita 34 m. Vidorinum audit 33 m. Regularis
. inftitutio. 113 m

Hieronymus a Praga fcriptor CamalduL »46.247

S. Hillarionis cell* meniura 264 m, Vitx rigor. *70 m
Hilarion monachus, fcriptor. , 133 m

Hilarii fcnatoris corpus. 300*

Hiidefonfi ecclefia & reliqui*. 77»

Hildegardis vicecomitifla Caftriduni. 2813

Hildesheimenfis dicecefeos termini.. . 19101

Hildesheimenfes epifcopus Airfridus 186 a. Sec. Mare-
vvadus , Vvigbertus 186 m. Vvalbertus , Sehardus ,
Thiotardus 187 1. Berxjo 213 m. Scc. Otvvinus ,
362 m. Helizo , feu Hetelo , 373 a. n. Azeljnus
374 m. Bertholdus 380 m. Bntno 381 n. Bernwar-
dus 177. Scc. Ofdagus 178. m. Scc. Gerdagus feuGe-
rardus . 181 Scc.

Hildevvalduff epifc. Vvormacix. 18701.1881

Hildevvardus epifc. Citizenfis. 365

Htldinus epifc. Virdunenfis. 4593.0.4763

Hildofus epifc. Mantu*. 363»

Hilfuindis s. Aufridi uxor 79m* 80. pia mors. 8tm
H ncmarus archiepifc. Remenfis. 6263.6270

H*ncmarus abbas s. Remigii. 290.62601

Htfpania a Saracenis vexata. 131 m

Hiiiori* fandorum in officio • divino recitat*. 4683

Hoceftus abbas Claflenfis, tum epifc, Ravennx. 247.231 a.n
Honeftus epifc. Perufii. 633.64

Honoratus epifc. Malfili*. 340 n

Htya urbs Vveftphali*. 208a

Hoyenfium comes s. Aufridus 78 a. comitatum datLeo-

dienfi ecclefix.

Hubertus abbas s. Germani a Pratis.

H ubertus marchio 3i6m. V. Ubertus.
Hucbertus abbas Foreftenfis.

Hugo archiep. Remenfis.

Hugo archiep. Turonenfis.

Hugo archiep. Vefontionenfis . 368

ad 634

Hugo epifc. Abrincenfis.

Hugo epifc. Autifiodorenfis
parentes.

Hugo Bajocenfis epifc.

Hugo Citienfis epifcopus.

Hugo epifc. Conftanti*.

Hugo Ebroicenfis epifc.

Hugo epifc. Genev*.

Hugo epifc. Lingonenfis.

Hugo epifc. Niverni.

Hugo epifc. Tolof*.

Hugo nuntius Pap*.

79 *
321 3

4443
6263
281 m.308 m
373 m. 627.

6 n

comes 363 a. 368 a. Ejus
364.373.373
308 m.633
1882.192 3.1973
■ 308 m
308 m
37101.3723
49401.6330/634
6270^636

* 77 m
*77 m

T t 4 Hugo

Digitized by booQie

6 ~ 6 (±

Index Hiftoricur

Hugo nbhis Cluniar. ^14111. 624 *.<6p* ni. 631 01.623 a.

640«- Ejus eledio. . 588

Hugo afcbas Flaviniaci. 49*»

Hugo abbas SS. Trinitatis Rdtonvgi. 496a

Hngo archid beemus .Rotonsagi. 474111

Hugo monachas pius MaflElix. 513 m

Hugo rex Abbonis eledioni cnnfentk. 1.90.37*1

Hugo II. rex Franci* 135 a.jog madidusmagnus.iVj m,n
Hugo Francorum dux. 191

Hugo ttOgNl. ^7*

Hugo magnus Marchio. 251 m

Hogo marchio. 256*1

Hugo dux advocatus monift. Pifcari*. 430

Hugo comes Cennmarvnenfis, 1 19 m.iio

Hugo cancellawus Conradi imp. 430 n

Hugo optimas in Aquitania. 4001,41

Humbertus epife. Gratianopolis. 560 in

Humbertus epife. Silvx-Candidx. 92 m

Humbertus epife, Valenti*. 56001

Humbertus abbas Epternaci. 513 m

Hnmberrtrt lobbas S. Vitonj. »3111,24

Hunaldus abbas Tornodori. % 300 m.301 a

Hurtfridus arehiepife. Parthenopolis, 346111, 3473,365 a
Hunfredus conditor meuanft Pratellewfij. 3x0 ra

Hungunircgem habere iucipiuntd7 m. aBenedidinh ad fi¬
dem converfi 66 a. perS. Brunoaem 73. Eorum devotio
in Beatam Mariam 5 51 a 5510. V.Stephanus rex,
Hyacinthus martyr Cafini cultus. 96m

J Acob epifeop. Tullenfis. 303 m

Jacebt ecdefix in GetUia* 441 m, 14» s. Ejus ar-
chiepifcopus, •63501

Januarii martyris orta. »86 m

Jerofolytna a Saladioo capta. ut m

Jerofblymx epife. Arfen. 133 *, &c.

Jerofolymitana peregrinaoiodp a, .Earum initia. 41 a

ignatii -cubiculum. 983

Ignis miraculofus Sabbato (and». 486«. a.503

Imbertus epife. Parifienfis. 304»

Jmbripohs, id eft Ratifpoa*. 54.364*141

Immo epife. Aretinus. »47 m

Imnio abbas S. Calli, 177«

Imperator baculum paftoralem dat eledo, epifcopo, /a
Imperatores monachorum precibus a Sociati. 309 a

Indulgenti* ima. moribundas dat* 18qa.368m.per-
petux «b eptfcqpis datx. a»8a

Ingelordus abhas Centnl*. 43 5 ad 44»

Ingelbertus monachus -archiepifeopus gentium. 2644
Ingelrannus. V. Angelarnuus.

Ingo abbas S.. Petri Vivi. ia6*n

Ingobrandus abbas Lobieafis. 5270

Ingulfus abbas Croylandenfis. 3»» m

Innocentii papx reliqui*« 1864.360 m

Interemti cum teftibus.inloti ftpeliuntur. 51«

Inveftttur* epifeoporunv 117,0. per baculum. i6ota
Jocelim» abbas. _ 30» m

Joannes XV- papa 1173. Ejus vitia- 41 m

joannes XVJII. papaci S. VviHelmus feribit 293 a.
2974

Joannes XIX. papa 6 16 a. 579. fico m. pra Cluniacen-
fibus feribit. 57901.58*

Joannes arehiepife. Salztburgenfis. 3533

joannes epife. Arimini. 73

Joannes epife. Commaclienfis. fit monachus. 447m

Joannes epife. Portuenfis. 6169.627 01.6330

Joannis epife. Itali «logium. 5.24U. obitus, 6cc. 525

joannes Primicerius* 964

joaones-Capuahus abbas- 901 m

joannes II abbas Cafini 87.90*. Ejus obitus, fcc. 88 a
joannes III. abbas Cafini ex Archidiacono Beneventano
88a Ejus pia opera 89. Obitus. 91 a

Joannes Rotundulus abbas Cafini. 91 a

Joannes obbas S. Dominici Sor*. 31-43

Joannes abbas Fifcamni. 285 m

Joannes abbas Fifcamnenfis. 321 m

Joannes feu Jobannelinus abbas Fifcamni. 303 8.31*3.312.3
Ioannes abbas Fruduari*. 3023.3093

loannes abbas Limburgi, & S. Maximini 514a.n1. 516.

a. 5«?

Ioannes-Angelus abbas Pompofix. 449 m

loannes abbas Ravennenfis. 361 m

loannes abbas S. Vedarti. 517 a

Ioannes Camalduli prior. 3353

Ioannes decanus Aquenfis." .
Ioannes monachus martyr.

Ioannes monachus pie obit.
Ioannes pius monachus Sqjgrdrtad.
Ioannes monachus Capux.

392 rf
4622
88m
4161U
87 m

Ioannjs-Grtdenici converfio , icc. 253 m. «<54.299. Obit.
*$6a

loannes Veneticus monachus Cafini.. 951

Ioffridus epife, Conrtanrix. <633.634

Iordanis epife Lemovicum* 574®

iofcelinus epifeopus. 573m

Iotfaldus feriptor vitx S. OdiJbnis, Icc. 554-555
Irregularitas ex homicidio. 573m

Ifaac epife, Lingonenfis, 299 10.300*

Ifangrjmus epife, Rattfpaax. ijm

Ifembertus epife. Pidoiiuin. 5624.574 m

Islarkis Magdeburgi orchiepifoopat. 188 a

Isioepife, Santonum. 5461

Ilo epifeopus Pragenfis. ' 4270

Irthmido monachus fandus. 646

lfthmius monachus fandus. 646

Iterius abbas Saviniaci, 577a.645m.646

ludxi apud Lucam converfi 140 a. Mos fons fepeiiendi.
tbid.

ludicium per ignem 3*2,.aqnx & ferri igniti 3413. per

J iugnain. 4314

icium extremum fiet vefpere Sabbati. 348 m

Ivo epife Sagii. 624.635.633

luti and regio. 11901

jutta feu Utha abbatifla Confugii. 405,406

K Arinthii. ' 30 m

K eitra infula Hibernix. 415 m

Kenulfus epife, Vvintoni*. 107 n

JCerhardus abbas S. Calli. 177 a

Kiiiani altare. 17111.19111

L ,Attat Fuldx. 302

Lambor tus epifeopus Lingonenfis 394 m. 3*4 a»
306. 308

Lambertus abbas S. Vknni. 24 m.25-01.47141

,-Lambertus abbas Vvalcidiori. 5143

Lambertus comes. . 521.rn.528a

tLambertus vitx S. Heriberti feriptor. 413,2

Lancea Domini in exercitu imperatoris. . 19411

Lanea* imperialis deferri folita. 18,m

Landoaldi archiprxfulis «liqui*. 62 3.n

Landradx reliquix. 620.633

Xandricus abbas Csrnorenfis.. 28301

Xandulfas «ptfe. Taurtnenfis. 61401

Landulfus abbas S. Stephani Bononix. '237m

Landulfus Salerni princeps monachus Cafini, 892
Xaufeancus archiep. Cantuarix.. I02.103.104.396m
Landunenfes epifeopi Adaluero 580 a. Cabuinus. 6363
Laurentium colit s. Henritus. . 1603.161 m

Laurentius archiep. Amalfitanus. 587*607«

Laufanx epife. Aindricus feu.Henricua. 9.71 m

Ledio refedionis tempore. 183*

Ledbaldus epifeopus & monodiis. 388*11

Ledbaldus abbas Tornodori.: 302 ni

Loduinus abbas S. Vedafti. . 17010148*4,508 m

Leffius epife. Vviceiorura , 3973

Legati apoftolici infigni*. 19.3a.195a

iegionenfis epife. s. Froilanus. 3 », : jfr Jtfq.

Lemovicum epife. Jordanis. , 574111

Leonis Papx IX. eledio 627. dedicat eccJefiam s. Remi- •
g» 624 ad, 639

Leo VerceUenfis epife. 195 m.294 a

Leo abbas Cavx. 638 ad 643

Leo abbas s Pauli Rom* . 96 m

Leo abbas Pompofix. 451 m

Leodegarius epife. Ic Marr. $13 *

Leodegarius -archiep. Viem»*. 533a.56fca.64 a

Leodienfis ecclefia comitatu Hoyenfi donatur 78 4, Ibi
recepta commemoratio defundorum. $86 a

Leodii epife, Baldrkus 156 |«c. Vvolbodq »55 &c. alii
i$6 m. Durannus 489 m. Eraclius 478 m. Nico 51 5
m. Notkerus , 437 &c. Emacius 163 a. Regiuardus
5 29 m. Vvazo. < ic C ‘

Leofrona abbatifia Icc. martyres. 104 a'

Leonas abbas Pifcarix. 428 m

Leotericus arehiepife. Senonum, i74m.i76a.226 m. 2-47
m. 134n1.235.236m.279tn.308m.589m

. Letal-

Digitized by uooQie

Primas Partis Saeculi VI. Benedift,

1-etbaldus epifc. Matifconis. 3623.3643

Lexovienfes epifc. Rogerius 308 m. Gislebertus 3« m.

6 33

fw v.

66 $

Herbertus.

Libentii epifcopi Bremenfis vita &c. 113. &

Lievizo.

Libertus epifcopus Firmanus. 143»

Lichefeldenfis epifc. Briethmerus. 397»

Li«ardus abbas Gemblaci. 515 m

Liet&rdus ex comite monachus. 1701. 43401. a. 460.
m.n. obit.' 4618. 478a

Lievizo archiepifc. Bremenfis 115. feu Hammaburgi 194
m. 193 a. 363 m. V. Libentius.

Litigo, ibi conventus procerum- 339

Lingon. epilc. s Gregorius ipi.&c.Ifiuic 199. &c.Gaut-
zeliniis 199 n. Argrimus 300 a. Bruno 189. Sc c. V. Ur¬
banus 199 m. Hug» 494. &c. Xambertus. »94. &c.

91 m
joi m. n
39410.39« m
3968
38 <5* ftqq.
97 m.98 a
43«a

s. Elphe-
no&c.
»873

4*9»
i6»a
390 a
143

»97 m

97.98

ti8m

1888.1963

ia8a

Lintei Chrifti pars Cafini fufcepta.

UfirtgAugium tegio Flandrix.

Livingus archiepifc. Cantuarix.

Livingus abbas TaviftoKenfis.

Liyini epifc. Sc Mart. translatio.

Liutius monachus Albanetae conditor.

Lodoicos abbas s. Vi toni.

Londini epifc. Elfvvardus 397S. Ibi fepelitur
gus.

Longobardorum, id eft Italia; rex Berengarius.
Lotharienfe regnum.

Lothmringi* »03. Ejus dux Godefridus.

Lotharius Imp. cum Imp, CP. foedus renovat.

Lotharii regni dux Conradus.

Lotharius rex Francorum.

Lucius monachus. ,

Ludgerus frater Bennonis ducis,

Ludolfus archiepifc. Trevirenfis.

Ludovicus de Meloduno epifc. Senonum;

Ludovicus-Pius natus Caffinoigii 49 m. Corbeias funda¬
tor 3403, Herivordix. 340 m

Ludovicus imp. ecdefiam s. Michaelis aedificat . 94

Ludovicus imp. fundator monafterii Caufaurien(is4»8 m.
43°*

Ludovicus comes, tum monachus.. 1703.478»

Ludovicus comes monachus s. Petri Vivi. 173»

Lugduni aichiepifc, Burchardus 381 Scc. Odelricus 38»
Alienardus, 633 & c.

Luidolfus dux Saxonix. 1873,360 m

Luizo epifc. Havelbergenfis, 363 a

Lund» civitas. 3063

Luatnfis urbs. 140m-n

Lupambulus 6 m. Vide VvoHgangus.

Lupus epifc. Ratifpon. >6a.n

Lutbertus epifc, Moguntix.' 186.n1.187a

M Acrobii fomnium Scipionis, 318 ra

Madalveus epifcopus abbas s.Vitoni»3 m. Ejusfe-
pulcrum 4943,493 3473 ». reliqui*. »4 mi 47S ln
Magalonz epifc, Arnaldus. i7.7 m.8ca

Magdalena Hundtin abbatifla Neoburgi. _ 40» m

Magdeburgi archiepifc. Gero 339 a. Gililarius, Daganus,
Vvalthardus 119.3. Ifiarius 188a. Hunfridus »43 8cc.
s. Norbertus 3813. Vicedominus s. Vvolfgangi. 1 o m

Magenardus abbas Carnotenfis. »8oa • & ftfq.

Mai nardus ahbas Fontanellz , tum montis s. Michaelis ,
3i9m

Majolus abbas Cluniaci »88 »d »9»

»d 36». 37Q *d 373 a. .376 m.

■ 609 m. 6xo a, 6»i. 6*3; m. 641
366 m.

Malfiz archiepifc. Laurentius. 6043

Malgerius archiepifc. Rotomagi. 31» 3.3x0 U

Manafies epifc. Aurelianenfis. 31 8

Manafies abba» $. Benigni. 39701

Manafies comes Domni-Martini. 460»

Mancufus monachus Cafinas. 100 m

Manegaudus comes. 4603

.Manichzorum hzrefis renovata. 171.173.174^8

Manfo abbas Cafini. . . 893

Mantu* epifc. HeKfeus 130111. Hildol&is. 3633

»983. 313 m. 334
387. 388.604«.
a. Ejus hzreditas .

Marcianus imp. cencilio Calced. fubfcribit . 39 a

Marcus abba». 301 m

Marcvvardus epifc. Hildesheim. 1871»

Mari». Devotio erga eam 84 a. Ei fe mancipat Odilo
608 a Ejus matutinarum officium »4 nu Hunguorum
patrona. 3318.33»

Mariz-iEgyptiac* vita . 468 m

■A&oSS. 0. B.Tom. VllL

Marianus-Scotus reclufus Fuldz 41 frEjns chronicum aliun'
de fupplendum, 4i3m.4i6m

Marinus s. Romualdi magifter »313. »3»m. »33. »771
Obi'- »33.111

Mnrtnornttnfe caftrum in Alpibus. 1138

Marfuppx pifces. 36 a

Martialis Lemovicum apoftolus »8 a. apbftolitus. 316 a
Martiani abbatis vita. .84

Martinus epifc, Turonenfis 391 m. Ejus elogium 143 a. m
Ejus ecclefiam vifitat s. Bernvvardus reliqui* 199 a.

6 6 m
»47111
30x3.449
• 4JfM»f
' 139 n
180 8
1703. 461 a

iCf,

Turonum gloria 3»»m. miracula.

Martinus prior Camalduli.

Martinus eremita..

Mafcelinus abbas Gemblaci.

Maffiliz epifc. Pontius 3x4m.Honoratus.

Mathildis abbatifla Quidelinburg.

Mathildis comitifla Saxoni* 466 m. 163 m.
epitaphium.

Matifcon. epifc. Letbaldus 36» &c. Theobaldus 364 a.

Gauslenus 381 8cc. Valterius, 381 &c.

Maurilius archiep. Rotomagi. 311:

Maurus epifc. Quinquecclefienfis . 69 a. 70 a. 33o m. n

Mauri epifc. reliqui*. 483 m

Mauri reliqui* 383a. Cafini. 100a

Maximini abbatis, alterius Maximini, Scc. Inventio. »»4
Maximus epifc. Salone. 634a

Mazolinus dux. »383

Mechtildis abbatifla. 113 m

Meginardus epifc. Vvirtzburgi. 36410.363 3

Megingofus s. Adelheidis pater. 1x3.1133.1x7m

Meinvercus epifc, Paderborn* 364 m. 363», 3013. Ejus
gefta. 338 & ftqq.

Meldenfes epifc. Bernerius 278 m, Vvillelmus. i»8m
Menghardo dicata vita S. Godehardi. 310 01

Menix benedidio. 64011.63111

Mercoriorum familia. .334m.399

Meridiana quies apud Cafinum . 101 m

Mersburgi epifc. Bruno 363 Scc. Thieromo 3393. epifeo-
patus deftrudio. 3343

Mettenfes epifc. i£pletius,Pappolus, Arnulfus, Goericus,
Godo, Aptatus, Felix »73. Adalbero »33, Scc. Tbeo-
dericus 14 Sto, Adventius, Robertus , Terentius. »6m
Mettenfe xenodochium. .»6jn

Michaelis acclefia feu Mons-Gtrganus »39 a. peregrina¬
tio. 41 a.93 m. »99 3.498 ajtt

Michael epifc. Tarraconenfis. 38»mat

Michael epifc. Ratifpon*. 3 m.1.3 n|

Milo epifc. Mindenus. 187111.1883

Milo abbas Dervenfis. 63 3 a

Milo dominus Tornodori, . 176 m

Milo comes. :: . -2193

Mimigardevordenfes epifc, Sigifridus 363 Scc. Theoderi-
cus. • 201 Scc.

Mindz epifc.Milo 187m.8cc. Bruno 31» a.Sigibertus 347.
&c. feu Sibertus 343 T. feu Thiethmarus , Dietricits
feu Theodericus. 333

Miraculorum caufz 8» m. caute admittenda 373 a. ne-
cefiaria ad fandi canonizationem 411 a. non omnes
fandi edunt 348. S. Vvolbodoni defundo interdicun¬
tur . 163»

Mifac abbas Gemblaci i 4333.323 0

Mifnonfis epifc. Theodoricus. 3633

Mifeco Bolislai filius. 126a

Mida quotidie ab Epifcopo 'celebrata. .ita

Moderamni ecclefia. . 138 m.a

Modoaldi corporis Translatio. 339m

Moguntix archiepifcop. S. Bonifacius 1 6 a. Aribo, Bar¬
do 36» Stc. Conradus 224 a. Erkamhaldus 362. - Scc.
Rabanus, Karolus, Lutbertus i86m. Scc. Sundcraldus,
Hatto, Eridericus, Vvillelmus, Robertus 1880; Vvil-
ligifus. 181. Scc;

Molinis caftrum. 6» 3 m

Monachi proprietarii punitio 99 m. Alterius niminm
parentibus Sc patri* aftedi 100 a. negligentis horri¬
bilis punitio 103 n. Monachus epifcopus tadus veftem
monadicam retinet 103. Monachi viciflim eum cano-
nicis epifcopi Ratifpon*. 92

Mondfitri».

Abbendonienfe. 33

AbdingofFenfe Paderborn* 338.3 39 mi Ejus fundatio c,

341. & fa* «1 349 ■

Tt 3 S. Adel-

Digitized by

Gooq Ig,

L66

Index Hiftoricus

& Adelphi moaoft. *6'a

iEduesde S-lohannis (ea S. Mari* , S. Andochi $88.

m. S. Iohaanis. $8»m

Ia rEgypto Ordinis Benedidini. 2388

Albaneta. P7&.jj8a

S. Albani. 11 *

Alfalium s. Michaelis. $4601

Altaha xoa. 36;m. 37$ m. 3761. 400 tn. 419. 4x311».

4z4.351.n1. 333. Ejus fundatio flcc. 3$3. reftauratio.

3$ 4m.356.337

Altus-mons. 500«.-$ 1g.m

Altum Villare. 6 33 *

S. Amandi Elnonenfe. . .44.3.477 ».$07 m

S. Amantii. 4 9° *

Amberta. 6048

Andegavenfe s. Albini. 1x1 nui

S- Angeli Cacuminis. 318m

S. Angeli ad Sangrum. P 4 ®

Angeriacenfe s. jiahaanis. 177 *

Aptenfe s. Eufebii. 84m.83a.86

Aqoa-bella 168 m. An Camcidolum aut Fons-bonas iktd.

n. x6ga

Arimicenfe s. Gaadentii, 73 m.74

In Armenia ad Araxium fluvium. i36m

Afnitha. ixd.an

Atrebatenfe s. Vedafti 163 m. 461.1n.47y «n-5»*

a. 5093. $1*. $i8a

Avellana s. Petri. 3t8a

Aurea-vallis feu Paredum. 3 7Z. j 73 a.609 m.6xoa

Anriliacanfe. 17 6 *

AutKIadorenfc s. Germani. 131.13xm.x3xm.380m

Bajoceafe s, Mari* Magdalen*. 4 8 4 a

Balma; 389 m

Bambergenfe s. Michaelis Montis-monachorum 388 m

400 m. 40xm. s. Stephani. 4°% 01

Barregenfe. 94®

S. Barthoiomzi de Trifalcu, 3i8m.n

Bathonia 393 a. Ibi duo laoatfteria fle ecclefia Catbo-

dralis, 103 a,n

S. Bavonis. 38 *d 61

Beel in Hungaria. 4x1m.549m.330

Belius-locus Lema vic. 40 m

Bellas-locus feu Bellogium 460m. 468 a. 479m. 491 m,

feuVmsloi in Argonoa, 66 m-n.jio*

Belnenfe s. Mardni 30910. s, Stephani. 304*

S. Benedidi in Anglia. 6330.0

S. Benedidi de Hulmo. 396 tn

S. Benedafti in monte Clio. 9610.971

S. Benedidi Monti s-ferrei in Hungaria. 66

S. Benedidi Padolironenfis, 141 a. <$■ ftfjy

Beneventanum 388 m. s. Modefti. 91 a

Beracenfo. »7*

Bertholdirodenfo. 380 n

S. Bertini. 413 a.479*

Belua. x88a.3eoa.306.307

Bethleemitanum 333 m. s. Mari*. . 3301

Bifurci. x64a.164m.273 m

Blandinienfe. 5x3 a

Blilacenfe SS. Trinitatis. : a6 m

Bolhonenfe. _ 277»

Bononicnfc, Jerufalem, feu s. Stephani* X37m»xjia
Botavilla s. Pauli. 646m

Bremetenfe. 3881

Bretulienfe feu Britogili caflri. 18304791

Breunovix in Boemia 64. 417111. Ejus fitus. 4x80

Brittiniaea-curtis, 303 uun

Broiium. 61910

Brunefteshufen. 187 0.159 m

Brunvilarienfe. 3141

Burgolienfe. • txa nun.i 11 a

Burtoaienfe. 370

Bufendorfenfe. • 513 m

Cabilonertfe s.Mittcelli 371.373040.611. s. Motis.: 309*1
Cajetanum o. Senolaftio*. <101 m

Camalduknfe 046 & ftqq. fitns. 047 m

Cantuarix s. Auguftini 615 m. 6331. Chrifti. 57 a
Capuanum s. Benedidi 93 m. s. Laurentii<*' 86.111.671
Carnotenfe s. Petri. x8a.x9a.x79 & ftqq.

Carrionenfe s. Zoili. 378a

Carus-locus. _ 6oj m

Cafxmarieule. 313 a.316 m

Cafaurieufe. 4x8 od 433

Cafinenfe 134*01. 135 m, x$6 a. a.39 a. 388 a. 381 m.

383 a. 640 m. 641 a. a Pontificibus fle principibus

honoratum fle vilitatum. 91 m

Catalaunenfe 6331. S.Petri 46110. 478 m. 47901.14911«
Clvenfe SS. Trinitatis,. 96 m. -638-35* /033-

Cellenfc. 90 m

Cella S. Paulinx. 385an

Celfinianenfe. 469,575 na. 4 og a

Centulenfe. V. S. Richarii.

Chauriacum. 36x10. 47$ m

Chremmcnfe. 3360 mn

S. Chriftinx in Italia. 1418. 191 mn

Civitatula: S. Nicolai. 433a

Claflenfe S. Apollinaris ,3300. 1560^259. 167. 03410.

S. Severi. ' 154m. 301 m. 448m

SS. Claudii fle Facundi. jxm

Cluniacum 168*. 2*8. 18910. 198*0. 313m. 314. 340.
401 a. 438 a. 463 a. od 603. 640. Ejus privilegia .
381

Clufenfe S. Michaelis. 64x1

Colonienie S. Marix in Capitolio 1x3. ii$ m. 11701.
130 m. S. Marti ni 413 a. S. Pantaleonis xox a. 411 a.
414 a. 460 a. 471 a. -SS. Urfiilx fle foriarum. 1x3 m.
n$m

Columbenfe. 3 13 < 5 * feqq. -

Confugienfe. 398 od 409

Conventrienfe. 394.rn.393a

Corbeienfe s. Petri. 4798.6331

Corbeix in Saxonia. 3403.34101*.

Coxanenfe s. Michaelis. 231 m.2341.177

Crimines SS. Petri fle Pauli ia Mifpania. $41

Crifpeienfe, 3X0 a

Croylandienle. 32rm.396m.397

Daventrix. i8xa

Degarenfe. V. Tergenfe*

Dervenfe. ' 633.634.635

S. Dionyfii in Fraacia. 43xm.377a.61x

S. Dionyfii de Strata feu s. Marti ni, 612 m.n

Birheff, feu Deorhufta 1050.0. prioratus s.Dionyfii, in
Anglia. 105 n

Divenfe. 311 a

Divionenfe s. Benigni 190.291 m.195 od 313 m. 579 m.

5890. s. Stephani. jiom

Dokkingenfe,. 393 m

Domnos-fandos in Hifpania. 53 a.54 a

Eboracenfe. 414 m.n

S, Ebrulfi Uticenfe, 4551

S. Edmundi in agro SuffblKrenfi» 3.920

Einfidleufe, Solitariorum. 6a.c

Eneolilmx s. Eparchii. 4814

Epternacum. 513«»

Efcuknum. >66 a

Effendia monaft. fle opidum; 1x7 n

S. Eugendi. 618

Eyveshamenfc. 56 m

Fa bria ni 'u Blafii. X48 m

SS. Facundi, flcc. feu de Daroiios-fimdos* 54*

Fallium in Pcoedes. 546 n

Farfenfc. 4x83

Fafcnaria s. Marix. 431 a

•Ferrarienfe s. Benedidi. 447 a

•Firmanum s. Savini. 1531

-Firmitas. 6041

Fifcamnede. 18$. 296. 199. 3011. 304 m. 3051. 311.
ad 315. 311.m

S.'Flaviani. 3041

•FlorkCenfe. 27.55. /irjj. 342

5 . 'Fleti 475m. Ftt eptfcopatut. 5761

Fontanella. 319 ad 1 13.479

Fontis-vennx. 307 m

Foveftenfe. 444 a,

Fefiatenfe. 5831

Frud&arienfe. 2911.301 od 311

Fulda. 30a.xo1a.350m.365a.41 3

Fulitiga s. Silveftrl. ' 316 am

Es Calli. 176. 6*/ff 9 -514*

Condovenfe s. Bavonis* 58. o* ftqq.

Oandenfe s. Petri. 4791

Ganderesheim. 1x6 m. 360 od 365. 370 m. rixx gra¬
ves 184 od - xoa. Fundatio. 1832

Gellingenfe. 356.357-41310424*

Geltonenfe s. Guillelmi. 401 a

Gemblacenfe • $13 od 5 31

Geraeticenfe. yoi m.3031.3211.3x1 m

Genevenfe s. Vidoris. 57110,6041

Cefklcum. 281 a. z Sjm

, S* Gisle-

Digitized by

Primse Panis Saeculi VI. Benedift.

5 . Oifcenl-cell*. 5 * 4 «

Gkftoniunfc.

Gorzu >6«. ni. »96 a. foj m. *jj u. Dicitor Gorgi- !

tenfe. s.6* i

Htillbrunenfe. 41101,0

Heiligeeberg, fea Mene» <• Mari*. Y1.Sa.83

S. Udante. • **1 n

Helmvvardeshafca 3381». 335. Ejus abbates. 340

Herivordi*. 34®*

Herveldeofe. 34««. 341 a. $ 3 f *. 35* 317 »• 3*1 *•
3*6». 17% m. 413m. 314.

HiWesheiraenfe fen&i Andre* 365 n. 371 m, e. Bar-
tfcolomzi 363 tu n. 380 «. fentti GodUhardi 330 01.
t. Mari* & a. Epiphanii 36» nuo, s/Mauricii ia mon¬
te 371. 373* n. s. Michaeiis vn a. & faq. 339 a.
369m. 37101

Hildevardeshufenfe. 196 »,2008.338 a

S. Hippolyti in Hungaria. 6910

Hirfaugienfe. 398 m

Horbft. 81*82.83

Hoithufen. 364a.11.370

S. Huberti. - 4 79 »* 49 * m

Humularienfe. 4 79 *

S. Januarii 187 m. V. Lariacum.

S. Johannis V. Reomaenfe.

Jotrenfe. »1601.117

Ad Hinum fluviam. 266»

S. Judoci. 4 79 *

Juliacum. 374

Karrofenfe. 4 9 m

Lancheimenfe. 411 m.n

Latiniaeenfe. 310»

S. Laurentii in dictcefi Matifcon. 577 »- 57 « »

Lauresheimenfe. ) 6 1 *

Lemovicenfe s. Martialis. »8 a

Leodienfe s. Jacobi 139 a. 161 m. 314 a. 318 m 33».

a. Laurentii 13601. 16101, 163». 164.46».ab478m,

4798. 488a. 5148. Ali» Ord. Cluniaci. 177 *

Levarmum s, Mari* monaft. 9» a

5. Jiberatoris. 998.101 m

Jimborgum prope Spiram. 3130.3^8

Jingonenfe s. Amatoris. 304»

JLirinenfe 3 73 m, Ejus direptio a Paginis 346 a. & /<ff.

reftauratur. 34 *

Lobienfe. 460 a-378 rn.316a.317 m

Londinenfe Vveftmonafterium, 397 *

Lucedienfe 137 & ftffr Ceu Locedienfe, Lodicum, aut
s. Januarii, 2»7a.i84au»B7in,n.»89

Luchnov* s. Petri. 14»a

Luxovienfe, didum Scaphas, »138

Magtbrenfe. 36001.370

Malleacenfe, 117*4 ni

Malmesburienft. 4 ' 7 m

MalmuncUrienie . 479 B 1 .J 11 *>.n« 3 * 4 BB, J , 7

Maltacenna feu Burgetum, 371 m

S, Marcelli de Salciaco in diceceU Valentina. 376»

MUrcianenfe. 318

S, Mariz in Canneto. 4oom

S, Mariz de Levarino. 91 m

S. Mariz Petradzmonis. 3 * 4 m

Maricolenfe. 306 m. n

S. Marii de Utra...bra. 490m

S. Martini in monte fupra Pannoniam; 66 ai 70

Maffilienfe s. Vidoris. 331 si 348

Mafliliani-eaftri. »67 m

Mediolanenfe. 30» a

Medeide s. Paronis. - 3031

Meldunenfe, 418 m

Mettenfe s. Arnulfi 191 m. 3013, s. Clementis »3 a.lea
s. Felicis x» mi »3. 437 m. 438 m. .472 m. s. Marti-
ni 16a. i 7 t. $. Symphoriatu 13a. 23.26. 27». s.Vin-
cfcntii Infulz. 379111.314»

S. Michaeiis de Balneo. 236 m

S- Michaeiis de Monte. 3038.31901

S. Michadis in Pichetiano monte.' 288m.n

Michelveldenfe, fea Michadis-campi412 tu n
Miciacenfe s. Maximini. »23, &c. 278. & ftjq.

S. Mildrithz in Angtia, 1092

Moiffecenfe. 492 n

Molgonenfe s. Joannis. S74m

Molundenfe. 299 a

Moatis-Amiati. 274

Montis-Caprarii Perofii. 63 a

MontisrFalconis. 4370

Montis-ferrei in Hungaria.
Montis s. Johannh.

Montis Majoris.
Montis.Mariz,

Monm-Smai, montis Sion.
Morerola.

Mofomenfe,

Nantoacenfe,

Nantoliacum.

Neoburgenfe.

S, Nicolai deSumufiano,
Ninervenfa s. Salvatoris.
Nortvvald.

S. Odiliz.

Onienfe tu Hilpania.
Oibacenfe.

Padolironz.

Paladoli,

Parentii tria.

66 68 m

574 *
336 m n

»3*

4682

5 M 4 * 71 a

«33*
617.6192
48 a
400 m
90 m
3762

4 * 3 *
163»
489«. 490 m
61701

*3f m
»36m
»63 m

Fapieafe s, Mariz, fea cel 1 * s. Maioli. 384. 379*6042.
608 a.. 6172

Paredum. V. Aurea-vallis

Parificnfe s. Germani a Pratis. 3268.283 rn.303a.321 m
Paterniacum. 362». 371 tu 6042. 611 a. 6171«

Penna s. Johannis.

Perei Camaldui. 2 39 m, s. Addberti.
Pcrforenfe,

Pcrufinnm s. Petri in monte Caprario.
Petrz-Caftdlan*,

S. Petri ab Hervdd, pendens,

S. Petri de Lacu.

S. Petri in fundo Monteriano
Pidavenle a.Cypriani.

Pifcarienfe.

Piacantinum s. Sisti.

37 *

Addberti.

397 *

ite Caprario. «3

539 »n

ens, 33 «*

300 a. 301 a
iano 133 *

47 m
428 si 433

Piacantinum s. Sisti. i4can

Poddedelini .• 366 m

Pompohanum, 447 & f'11

Pratdknfe, 3*0 m

Prumienfe. 633»

Pultarienfe, «33 * m

Puteolis s. Petri. 3 ° 4 *

Qgedelenburg. 126 mn, 180 a

S. Quintini de Monte.' 479 *

Remcfiz in Anglia. il» 3310. 36JBI. 623. 6330
Ramesloh. n6m

Ramfbh, ’ 11920

Ratisbonenfe s, Emmerammi, to ai 13

Ravennenfe. V, Claflenfe.

Regula. 31.32.46m, fitus ftc. 49.312

Remenfe s. Remigii *9 *• 6 * 4 » «4 63** *• Dionyfii -

-629 m n

Reomaenie s. Joannis . 131. 132. 2998. 6332. 304 m
S. Richarii, 433 m. md 447. 4722. 4798

Rinchnac. 422 m. 4232

Rivis. 6043

S. Rodulfi, 646m

Rom* s. Alexii 63 a.' B. Virginis in monte Aventino
613 m. Monadem Romz lzculo XL 18 m

Romanum. 603 m

Rotomagenle & Audoeni. 303». 312 a. 439. ai SS. Tri¬
nitatis de Monte 496 tu fcu s. Cathariax . 326 m.
3 * 7 a

Rumbech, in Vofegoi 46410

Sahaguntinum s. Petri. 32m

Sdmacia s. Mariz. 304

& Salvatoris in plano Sennz. - x$8a

Sarianenfe. 574 m

S Saturnini fupra Rhodanum; 201 an. 603 a

Saviniacenle. 5778. 644m. 643

S. Savini prope Firmum. 1332

Saxonis-fontis. 304 a

Scaftisburienfe. 56 m

Scandrilia s. Salvatoris. 3172

Sceldife, ad canonicas trandit. 340 m

Schutterenle. 400111

Scorzon s. Johannis. 90»

SelgenlUdienfe, duplex. '416.417

49.31»
Dionyfii -

46420
32 m

3°4

1382

574 «
2oi an. 603 a

| 77 «* « 44 n*- «45
133»
304»
56 m

3 > 7 *
340 m
400111
90 a
416. 4«7

Senonenfe s. Petri Vivi. 171 ai 176. »26 & f* ff.
Seunenfis abbas Adalpertua. 20 a

Sigebergenfe* 310 m

S. Silveftri A feri prope Fulingam. 31 6 an

Silvigiacunv. . 6i9a

Silvi niacina * 391. 394 m. 393. 603 tu 604 m. 619.
md6xt

Sinai

Digitized by

Goos

668

Index Hiftoricus

Sinai Montis 316. 330*. Aliurf' ibidem 330 m
Sitrianum. j6ynjfH.t738i.17j a

Soleniniaci. \ +° m

Solitariorum. 6 a

Soranum S. Dominici. 315,318.111319

Spinalenfc qaftrum 8c monaft, 26 m

Squirs. . 3X81,46111

Stabuleufe tjj au. S. Remacli 477 m 5°0 *d J°4
jio ad JJ3

Sueflenfe S.Benedidi. 90 m

Sueflionenfe S. Medardi. ' 6333.635 m

Sulithe S. Alezii, infodum, . 3433,34610

Sumufianum S. Nicolai. 90a

Tibarenfo in Hispania. j 3 a

Taluerenfe, 04 J, & f‘Q J»

Talufatenfe S. Maxitnx, 56101

Tarraconenfc. 7J a

Taviftokenle. 6468

Theanenfo S.'liberatoris. 91.rn.9xa

S. Theoderici prope Remos, 501 a, jox m. J04. joj m.
30701. 633 a

Thigernenfe. 573 a

Thornenfe, feu Thorenfe, 79. <§• ftqq.

Thorneienfe in Anglia, 397 m

Tibure. 15810

Tolonnis. 6203

Tolofanum S. Columba;. 5763

Tornodori S. Michaelis. 171 od 176.x99a.301 a

Trajedenfe, feu Heiligenberg, feu Montis S. Maria: aut
S. Pauli. 81.8x.83a.j140

Trevirenfe fandi Eucharii 514 a. fandi Maximini 4 a
10 a.461 a. 504, 511 a.m. 5.14 m, jij m. jt6a.
51801

Troamenfe. 3x1 a

S. Trudonis monaft. x6a.560a.jx3 a

Tuitienfo. ,4143

Tullenfe S. Apri. x3m.xp4a.301 m

Turonenfe S. Juliani 308 m. S. Martini, feu Majus-mo-
nafterium. 308 m

In Tufcia. 1393

Valciodorenfe. 47981.3143

Valentiola. JJJ a

Vallis in diccc. Vefontionenfi. , t J7J»

Vallis bona. .373*

Valli saliri i6om. X64 ad 266 Aliud puellarqm 165 *.
1663. 37Jm

Venetiis S. Georgii. 3993

Venufianum SS. Trinitatis. 338m

Verziacenfe. 19010.29501

Vifenfe in Hifpania. ' 51 m

Vezeliacenfe. _ 299116332

Viennenfe S. Fcrreoli, * 3x3 a

Vilicenft. 1x3 *d ** 6

VillaCrofa. 54381.0

Sandi Vincentii ad Candilianum fluvium. 367 m. 271.

m. n- •

Virdunenfe S. Mauri 466a. 47x3. 483 m. 14 m. 4583.

n. 4663. S. Vitoni 23. 14. xj. 165 m. 400 m. 4013

453 ad 499. 301 a. 507 m, jos a. 509 n. Aliud 3
S. Vitono. 1683

S. Viti. 4143

S. Viventii. 193 a

Volta 555. 556. 574 m. 583 a. 386 m. 619 a, 334 m.

Fundationis charta. 353

Volta monafteriolum. 6oxa.n

S. Urbani. 47901.492 m.633 a

Urbis veteris x6jm. x66m. an B. Mariae de Silva. x6jn
S. Vvandregefili. V. Fontanei la

Verthinehfe. 343 s

Villarium. 3 * 4 *

Veftmonafterium. 397 m

Vintonienfe novum-monafterium. 295 a

Virtzenburgenfe. 314 m

VUndftorffenfe. 386 a.n

Lobor S. Hippoliti in Hungaria. 69 m

Monafterium fandimonialium a S. Guillelmoconditum.
302 m

Monaft. exemtio 67 a. V. Exemtio . Eorum privilegia
legitime concefla 43. ab Epifcopis vifitanda 338 m.
Eorum Bona ab epifcopis invadi nefas eft 901. Rega¬
lium confuetudines 93. ingreflits femina: conceflus ob
ejus virtutem 483 m. Ecclefix ingteflus mulieribus in-
terdidus. 177 a

Monafticus ordo perfodi limius.’ . c" 577 m

Monaflica veflis, angelica. Sim, 206a

Moaafterjesjfos epifc, V. Mimigsrdevsjfti. >•

Mc»s-gaudii Ronue, 78111

Mtuticulus pagus, >438

Monbucdi m terra forati ziom. undioScc. data 369.2

Exfequiz pro ejus abfolutione 333 a. V.Viaticum ,

. Confodio. .

Mfirmi _ populi 363. Epifc. Drogo. 623 Scc.

Moriflentis epilcopams in Hungaria. 5 50 a. '5323

Mofa fons in Vvafconia. 493

Meftll» fons in Vvafconia, 498

Motus terre Cafinum vexat. 91 a

Multva opera. (83 m. 18401.

Mutine epifc» yvibertus. . .. ijon»

epifc. Pudicus, Vvalterius. 633 &c«

_L_\. Narbon. epifc. Guifredus. 277380c.

Naument civitas. 317a

Necrologii ledio in capitulo. 183an.

Negativum argumeutum invalidum. 27801.

Neoburgi epifc. pidt Citizenfes.

Kumagum urbs. 182 m.

Neuftri». 49 m

Nicxni canones in linguam Saxonicam verfi. 37oi« 333 *
Nicafius Remorum areniep. 8c Mart. 4683

Nico epifc. Leodii. 5 1 j m

Nicolai mifericordia in pauperes. 363 m

Nicolaus ducis Normannix filius , abbas s. Audoeni .
3113

Nicoftrati mart. ada. 619 m

Nithardus comes. 30x3. 307.308 m. 310

Nitri» urbs Hungarix. 69 m. n. 71 a.

Ni verni epifc. Notrannus xjx m. Hugo 633 Scc. Vvil-
lelmus. 2x8 a

Nonnofius monachus fcriptor. .401 m

Norbertus archiepifc. Magdeburgi. 38x3

Norbertus abbas s. Galli. j 13m

Norgaldus nobilis Burgundio. 3x73

Norgaudus epifc. Abrincenfis. 308 m

Norgaudus abbas Alti villaris. 633 a

Hirti»: veteres habuit epifeopos , tum a S. Bonifacio
15 m. dux Dicto. 16 a

Narmanni» comitatus 490 m. Normannorum regnum ,
.primatus 118 a. rex Thruco 303 m. Eorum excurlio-
n«s 39111. Cafinates vexant 101 m. Cantuariam diri-
piunt loxm. Senones devaftant. 330 ni. 331 m
Norvutgia. 118.1. 1193

Notgerus epifeopus Leodii 793. 8o.8im. 16201.1973
4x2.5863

Notketus magifter obit. 1793

Notrannus abbas S. Petri-Vivi» tum epifc. Nivernenfis.
X31 m

Nucerix epifc. Dodo 395 m. Romanus. 370»

Numautix epifeopi. V. Zamora.

O Abbas Pompofix. 447 a

. Oblationes in milia. 189 a

Oculares circuli in ecclefia appenfi, ob miraculi memo¬
riam . 133

Oda ducifla 360 m. Saxonix. I88a. 187 a m

Odalricus cancellarius Conradi imp. 348 m

Odalricus prxpofitus Remenfis. 625 m

Odelgerius epifc. Aurelian. 32502

Odelgeri prioris Centulx gefta» 436.4423. 44401
Odelricus archiepifc. Lugduni. 582 a

Oderifius Cafinenfium prxdo. 98 a

Odilardus abbas S. Petri Catalauni. 491 m. 49301
Odilix virginis pia mors. 477 m

Odilo abbas Cluniae. 47 m. 51«. 278 m. 304 m. 208 m
291 m. 400 m. 453 a. 491 m. 500 m. 458 a. 460 a.
642 1. Cognominatur Pius 483 m. Ejus caritas , 8cc-
168 a. de s. Guillelmo teftimoninm 285 a. Ei Icriblt
Abbo 45 a. Ejus elogium 553 & ftqq. Vita, Scc. 59 7
Odiio nepos.s. Odilonis. 614 a

Odilo prior Celfinianenfis. 569

Odilo de Mercorio. 59901

Odinkari duo Sueonum apoftoli 118 m. Junior ripa: epi -
feopus. itid. a

Oddo

Digitized by

Google

Prima Partis Saculi Sexti Benedift.

*79

Odeetaftus epifc. Bremenfis 113 m. «b I«p- rejedus .
illi in.

Odo epifc. Carnotenfis. 40 *

Odtk) «bfais audor Chromim, 5 « 7 *

Odo comes. *

Odo comes Ctmpaniz 3031, 461*. 4/4 «v comes Pala¬
tinos. o*»m.a43a

Odotricus epifc. Aurelian, 113, B79.n1. S, Theodoricum
vexat. 171 md 176

Odotricus ahfaas S. Martialis lemervsc. »8 a

Odoramus monachus 135 m. »364. feri pes. *>6„

Officii divini ordo monadicas & canonicas a 59 a. mo¬
ribundi recitant, ant ipfis recitator. 98 m

Olavius abbas Hifpanus. 54 m

Olbertus abbas Cembjaoenfis 161 a. Eja* vita .. 313.&e.
Olei infirmorum un&tb extra morbum. 367s

Oliba epifc, Aifonenfis. 177 m. »78 a

Olibanus epifc. tk abbas CoxXnenfis, » 7 **

Olibani comitis converfio, fica, »34.433.»77,178 a

Olmuceofis epilc. Severas, 4»7 u

Onexam fluvius Saxoniz. 184«

Qnulfus monachus 343 a. an vime B, Popponis feriptor.
300 m, 30».

Orarium i 8 m. accipitur ad confipflBonem. 140*

Orationum nova forma pro idiotis. »94m

Ordinare permittitur Epifcopo-monacho. 303 m

Ordo Caveolis, 640

Orno epifc. Ratifponz. 13 m

Qrofius laudatur. < 334

OTbornus monachus feribit Vitam 6c Translationem &
Elfcgi- 16**

Oldagusepifc.flildesheimenfis i8om. 161 a. 187111188,
361 an

Ofmnndus epifeopus 308 m, monachus.

Ofvvaldus archiepifc, Eboraci. .

Ofvvaldus. epifr, Vvigorniz.

Ofvveuda.S. Vvolphemi foror.

Ofvvius abbas Thorneienfis, /

Otgerins abbas.

•Otmarus abbas S. Galli.

Otto. eleftus Bremenfis . V. Oddo»

Otto epifc, Bamberg. 388.441 n. 41». *

Otto I. bona S. Felicis Mettenf. confirmat x 3 a. Ejus ex¬
peditio. in Italiam »87a, Rouiz 78. Ejus elogium
verfibus exprefium . ■ 44 m

QttoII, 1 6 m. Vvo^gatxgo epifcopaCMn donat 6 m. a &
Bervvardo educatus »14 a. Ejns humilitas 17 m. i 8a
Ot to III. 18. Cafinum vifirat 90 a. Tiburtinos domat
193 m. & Romanos 194. S. Rotnoaldum reveretur
»37m. Ejus poenitentia, .dcafie&us. in monachos»39.-»
monachus fieri volebat 139,263*- iwers *6*a. 163. It-
ftuofa, » 9 ®

Otto-Vvillelmus3730. 376m. 8ce.:Ejnspatentes. 308*1

30»

33 ra. 3«. 37

47D, »9»
113 m
3 93*
399*
H

Fatavienfes epifc, Albertus 393 u. Benno 4*34 Chriftia-
nus 3340. Piligrinns6 Sic. Alius. 378m

Paternus reclufus. 343 m

Paternus abbas S. Iohanois de Penna. 377.0378

Paulinus epifc. Ratifponz. 13 n

Baulos monachus doftus &c. 3044

Paulus monachus Capuz 93111. pie obit. 96*

Peccatorum remjflio miraculo declarata. 73 ni,

Perchtolfus Marchicomes. ' xo m

Peregrinationum Jerofolym, initia. 41 a

Perinxa S. Guillelmi mater. »874m. »88a

Pernfini epifc. Herculanus, Rogerius, Honefias, Ctrno,
Andreas, 63

Petragoric. epifc. Arnaldus. 646 a

Pwrus Aqueufis archiepifc. 333 ™

Petrus Rogerii archiep. Biturice nfis . 393

Petrus archiep. Ravennas. »31 a

Petrus de Corbolio Senonenfis archiepifc. »1701.1x8a
Petrus epifeopus, 367*

Petrus epifc, Gerundz. »77 ni. »78 a

Petrus Damiani 4473. fcripfir vitam S.Odilonis »4601
S. Romualdi 33401, Ejus locus de 5 . Arduino 74*.
anniverfarium, 399 m

Petrus Sifcaricenfis epifc. 333 m. 36401« 367*

Petrus Rogerii epifc, Tolofie, 377 *

Petrus epifc. Vercefienfis. »38*. »39»

Petrus diae, Romanus. 619 ad 633;.

Petrus abbas Cav». 619 ad 643

Petrus abbas S. Johannis Senonenf. *i6m

P<tri Perufini abbatis vita. 6$ a

Petrus abbas Pompofiz. 43 1 ■P

Petrus Cellenfis abbas S. Remigii. 6x70

Petras abbas Thigemi. 373 ™

Petrus Dagninua Camulduli prior »474. An Petrus Bi-

Otto comes Mati Iconis, ejus genuis
O.ctobianus epifcopus.

Otvvinus epifc. Hiidnsheimenfii.
'Oylardus abbas Catalauni.

Qyboldua abbas Fforiaci, »9». 36 a-

fttrei, »6311111

Petrus Delphinus Generalis Camaldul. »48 m

Petras Amiuus przpofitns. 44* m

Petrus przpofitus S. Maioli Papae. 334 ». di6a

Petrus monachus Cafinenfis. 94 *

Petri Malftxeeafis monachi fcripta, - H 9 m

Petrus rex Hungariz . 349-35 »*

•Pem-Urfcofi duc» Vate tk» eowwefib, tex a31s.x77.8cc.

Ejus filius equivocus, dux. * 33 »

Philippus abbas Zoboris in Hungaria, 69 m. ;om

Philippi Macedonis di&um. -i > 39 *

Phiiippus rex Germaniz. 1 . ■ • 1 ■ 408m n

Piftavenfes epifc, Gislebertus iio8cc, Ifembertus.56j8cc.

dicitur pontifear Aquitanorum- 574 *>

Pttigrinns archiep. Coloni® 364 *. 400*. 41»«. «x pau-
.pere. - - »03 P»

Piligrinus epifc; Patavii 1 64. 73 0

Wksri» ftovius. 431IJ1

Phtnflede vicus Angliz . 114 a

5r64.363.366 Poeaitenciz habitus »13 a. Pttnitentes ferro eonftri&i
307^ ijim. »43 m. »44m» 26x01. lorica ad nudum 386».
187». 36» in 1 ' Eoram privilegium Coxuili. 1 »77.61

6*44. Politaftri epifc. Conftabilis. • • 6394

3 7; 46 m, 47 4 Ptkhi* * Bredislae fiibjugtta 4x6. inde digreffi Zoerar-

P Aierhomt epifc. Baduradus. 340 8ec. S, Meenwereus
338 m. Rnecarius 187 m tus. Ruodo 513,‘mv Fer-
di®andus Pufftenbergius 34301. Retho. 349 »

Palare locus Romz. 1 ipaa

Pallium, a Romana fede milium. Archiepifcopo- '44 3

106 m 8cc. 4

Parapikraz. epifc, Sancius. 606a

Pandulfus abbas Agauni. : 400 m

Pandulfus Capuz princeps Cafinstes verat. 91110- 9» 1
»01m»;. ..;t

Panes benedidi. . 6401. ro*fc lOt- a^tr.

Pantakonir. relitpiz. ■ 47MI1» 473 *. 476tm

Pantheris proprietas. 8m

Pupi* a S. Odilone liberata. 6o6Sn

Papolus epifc. Metteofis. »7 a

Parafceves dic mos loca facr« vrfctandi. bopim

Parifienfis epifc. Imbertus. ' < 3*4 a

Parmz epifc. Sigifiedus. ! f44m

Parthenopolis loa. V. Magdebuigum. ’

Pafchal» feriz cum fictionibus. - 3690.163» a

dus 8cr,

TontHia f nmoeit .

Pcmrivaram Comitum origo.

Poneins epifc. Arriafenfia.

Pontius epifc. Maffiliz.

PomtiUs epifc.'Valentia.

Poppo archiep. Trevir. 3x7.. 328.

■ • 314» : • '-i

Poppo Slelvvicenfis epifc.

Poppot abbai Sttbulenfis 1«» in. 401*4. Vita 300 & feetj.

6 Sin
»36»
444 ™
333*339*
... .3338
376 e-< 646 m
ad 3331111 . 338 . fit.

I .V

Potetptfees, -x ' 36(11

Portuenfis epifc.' Johanfies. V . ^ '6r6 <$><•.

PoOfeffio inita-per fanem caApaU®." • 437 m. 367111

Ptifleflbr 'epifc. Virduni. »4 m. 476.4

Potentiam Tramlatiouek. 174 tn. v*& & faf
. naft. Jotri.

Potto epifc. Bambergz. •

Prageufes epifc. Sevqrus, Ifo. • !i
Presbyteris aaneubiiiz 8c srma inierdida -
Profcffio- facienda ab ordinandis.

>Proee(fi6 .x88 m. -die DonriMea’ 406.4 &■} uv cum cruce ’
91 m

Ptoras -martyr Oafinl chlws. ■ ■ 96 in

Pudicus epifc. Namnetenfis. 633 633

Puicnmiuaicpifc. Virduni. *4m. 3»9m

Pulpitum in ecclefia. 8‘in

Pup.

In mo-

4iofn
4»7n
6x3
6 t, 6x

Digitized by

Google

14
> 4 > ®

4 jian

693

67 O

P Vvolfgangus.

Por?«J° rii P® 11 * »■* pafchatis f«fto relaxantur •
Purchardus. V. Burchardus.

Q-

Q Vairayifima duas.

QuerSurt familia nobilis.

^juinquecclefienfis epifcopus Maurus.

R Abantii archiep. Mogontix. 18781 j6om

Radegundia corpus, . , 1 3 00 8

Raginerus comes Hannonix pj m. Longicollus. 1 58 a.
jjia

Raimbaldus archiep. Arelatenfis . 533 •• 539 *- 1^6 au

574 ®- 1K* , . .

Raimbertus cellerarius Robertl regis.

Raimburga abbatifla.

Raimundus prior, tum epifc. S. Flori.

Raimundus comes Bareinonx conful.

Rainaldus abbas Angeriaccnfis

Index Hiftoricus

Rainardus abbas S.PetriViyi.

tt6m, az7m. 135.134
Rainerius abbas Firmenfis.

Rainerii monachi martyrium,
Rainerius Tufcix marchio.
Rainoldus abbas S. Medardi.
Rambertus epifc. Virdun.
Ramefberienlis epifcopatus,
RamirusIII. rex Legionenfis.

R amfola locus celebris.

Ramuoldi abbatis vita'.

Itatharius epifc. Ratifponx.
Ratifp&na ab Ottone obfefla 10 m.

136 m
91 a
5761
547 »
577 «

171 m. 174 - 175 . 176 .t 77 8 -

« 54 ®
98 m
1761
6331. >35 a
3651. 454 m. 46611. 49« 8
41 *m
51 ro
1193

3 n-

15 m

nomina varia 7 n.

Ejus epifcopi monachi vicidtm ac canonici. 9 a

Ratifponx epifcopi, lupus, Ratharhis, Sint per tus, Adal-
vvinus , Baturicus , Erchanfridus , Embricho , Afper-
tus. Tuto, Ifangrimus, Guntharius, Michael, Vvolf¬
gangus , Gebhardus triplex , Orno 15. Eberhardus
4133. Gaibaldus 355 Scc. Paulinus 13 n. S.Vvoifgan-
gus 3 Scc. Michael. 5 m

Ratmundns abbas Altafeeafi». 357®« 3^7 ®- 368 a. 3 69 ani.
415 m

'Ravenitrg caftrum.. 1 119 mn

-Ravennat, archiep. Gebehardus 4511. Friderjeus feuFri-
thericus 193 Scc. Leo, feu Neo 19Jn. Honeftus, Pe¬
trus. 146 Scc.

•Redufie prope monafteria. 313.314

Refe&orii Cafinenfis iugreffus laicis interdi&u*. 9*-»

Regienles epifc. Almeradus feu Helmeradus. S 73 m
Regimbaldus. V. Raiambaldus, ■■ ■

Reginardus epifc. Leodii. 1 * 7 ®

Regimbertus epifcopus in Slavania;, Sueonia, Scc. 11901
Reginopolis, Ratsfpona ym., Regina.

Reimboldus abbas Lofesheimenfis,

Reinboldus abbas HelmvYardeshufen.,

■ Reineius monachus Leodii... , , , .

Reinhardus abbas Helmyyardeshufen. .

Reinoldus epifc. Aldebergenfis.

Reliquix fandorum in marfupio inclufx 487 m.
fendi landioribus folunj licentia conceda 115
quix ,-pulvis e crepidine ^altaris 'S. Benedifti 993. 3
viris nobilibus ad tutelam delatx' 5170. igne probotx
prrn, 346 m. Ad concilium. velatx 631 m» 636031 '
Remaclua apqttolicus-.vir.. 5*im

Remenfis academia celebris 30 a. 359. Palatium 619 m.
Concilia. V. Concilia.

Remenlis ecdefl* elogium 473. Primatus . 631 mn

Remorum archiep. S.Remigius 614Scc. S.Nicafius,468a.
Hincmarus 716 Scc. Vvido 717 Scc, Hiigo 616 m. Ar-
nulfus 4; Scc Ebalus 438 a. Gervafius. - 636 m

Remigius Francorum Apoftolus 614617638. Ejus mira¬
cula 617 635 636» Ejus bafilicx dedicatio 631 Scc. ad
637. Privilegia. 638

Remigius Regulx prior. 41 a. 51 a

Reneo epifc. Claromont. . . 575 ®

Rhetarius epifc: Patheftbmnenfis 187 m. .18; m- 191 a
1963

7 »
3 6 5 8
139 ®
> 5 *®
339 ®
3653
Eas vi-
a. Reli-

144 8 -
91 a. 97 m,

180 m. 181 a.

Richardus abbas Eloriaci. 19 a. 40 m, 473

Richardus abbas Fuldx. 3638

Richardus an abbas S. Maximini. 32.601

Richardus abbas S. Vidoris, Cardinalis Scc. 533 m
Richardus ex decano Remenfi abbas S. Vitoni 153. .167
ad 171. 317* 331 m. 333. 4000. 4013. 444 m. 501«
5031». 507 ad 511 a. 511 a. 515 m. 517 a n. 519 a.
5900. cognominator Gratia-Dei 481.01.. pacem compo¬
nit inter & Henricum Sc Robertum regem 45.5 3. feri,
bit vitam, Scc. S. Vitoni 45310. Ejus Vita, Scc. 496
& f* ff. altera vita 47» /ifj.

Richardus dux Burgundix pater Rodulfi regis. , 1313
Richardus comes Normanuix 181 m. 181 m. 301 m. 303. -

310 m

Richardus II. dux Normannix 313. 314. 319. Princeps
316a.331 m.3333n.filius cognominis. 190113.31410.
. 49 ».

Richarius abbas Centulx 435 a m. ad 447. Ejus fella
43901.-4403. Vita Sc miracula
Richelda Bonifacii ducis Mantux uxor
Richerius abbas Calini.

Richerus epifc. Virdunenfis.

Rigomeri Translatio .

Rinboldus abbas S. Emmerammi.

Ripa Epifc. Odinkar.

Robertus archiep. Moguntix.

Robertus epifc. Rotomagi.

Robertus archiep. Trevirenlis.

Robertus epifc. Metteniis.

Robertus epifc. Spirenfis.

Robertus abbas Columbenfis.

Robertus abbas Fontanellx

311 m. 311 m
Robertus abbas Gemet ici.

Robertus abbas Prumienfis.

Robertus- archidiaconus Leodii.

Robertus rex, fcientiarum cultor

40 a. Atavis regibus editus ibid. oblidet caftrum S.
Germani 580 m. reparat ecdeliam S.Aniani, Scc. 178.

; a S.Abbone correptus30a. iterRoitiarti. 1353. 437®.

5 79 ®

Robertus Roberti regis filius 137 a. dux Burgundix .
58om

Robertus filius Richardi comitis 183 3.' dux Normannix
315 m. comes. 3033. 49° ®

•Robertus pater SrGuillelmi monachus. i88Scc..

.Rodingi vita Sc reliquiae. 189an

Rodulfus epifc. Caraiwenfis. 186 a

Rodulfus epifc. Silvane&i. 178®

.Rodulfus epifc. Flevvkenfu, feu SIefwicenfis. 365 a
Rodulfus abbas Mofomi. - 6333

Rodulfus abbas S. Vitoni. 494mu

Rodulfus monachus fandus. ' - 646 m

> Rodulfus rex filius R-idiardi ducis Burgundix. 2313. 1952
Rodulfus comes Arimini. 73m

Rodulfus Albus 3010. Ex vicecomite Divionenfi mona¬
chus, Beluam reftaurat. 306

Rpfifenfis epifcopus Godvvinus. 57 a

Rogationum diebus oblationes Scc. ad cathedralem ec-

tum S. Germani a

441®
1463
101 x
4563
110
nm
ii9m
1873
310 m
?8. 8
16 m
196 a
315 m
Pratis .

311 m
6333
164P»
Se 'ftudioforum fautor

defiam delatx.

Rogerius epifc. Catalauni.

Rogerius epifc. Lexovienfis.

Rogerius epifc. Perufii.

Rohaldus abbas S. Vitoni.

- Roho epifc Encolifraenfis,

RoHandus epifc. Silvanedi.

■ Rornx 596 ni. Ejus flatus fxcufo XI.
Romania. /

Comani epifcopi, id eft de Romania.
Romani Imperatoribus infiddes 78 a.
rebellant.

Romanus 1691® epifc. Nucerinus.
Roinarici-mons.

. Romnaldus Camerinoifis.

Romualdus. 301 «. 400 m. Ejus vi«s

' fm-

Rofemburga vicecomitifia.

Rofvvitha abbatifla Gandersheimenfis.

Richardus epifc. Virdunenfis 456». 4663. 478a. 491 -«d Rothadus epifc. Attrebati.

494 ,

Richardus epifc. Sc monachus Cluniaci 580 m. 614 m.
6«5m

Richardus abbas Beliiloci. 492 m. 493 m

Richardus abbas Gellonenfis. ' , 401

Rothardus prxpofitus s. Vedafli :
Rothegardis abbatifla Hildevvardeshuf.
Rotho epifc. Paderbornx.

Rotomagi archiepifcopi Robertus 308.
311«

305.306«
461 a. 478 m
308 m
70 a

63 m.' 4 ' 7 »'m
574 m. 64 <5 a
619 ad 634
>8m
1023.1973
191 a.!97tn
contra Ottone m
1 93 ®
1702
463 m.470 m

> 54 *

, Scc. 246. &

5 » 8
1873
5082
4803
195.100 a
349 8

Scc Mdgerius .
Ro-

Digitized by

Google

Prima Partis Ssecuti Sexti Benedift.

6yi

ftotneus epifc. Ebreicenfis. 3 * 3 *

i*tttmb»re imperiale caftrura.. 407 m

lamraM flavius. * 4 *®

RaflBoUus abbas s» Bavonis. 4 * a

Rnodh ardas Conflanti* epifcopus. 179»

Pii/mU «bbas Hetsfcklenfis j tum epifcopus Padcrbornx.
j« 4 »

Rapertas fcripfit vitam & Heriberti. 4*3 ®

Ruchv vinus pius monachus Selginfiad. • 416 m

Rudolfus pius monachus Selginfiad. 417 s

Rufii ad fidem addudi 71* & S* ff* «o*um epifc. Btuno
7* m •

py^iniii epife. Trevirenfis. 406 a

Rutheni ad fidem addudi. 71. & ftqq.

S Aiimami pap* epitaphium. 601 a

Sacerdotis teftimonium fitb ftola datum. 408. a. V.
Presbyter-

Stramentorum codex egregius. 6i8a

Sacrificium Miflz 61 a. in SS. honorem oblatum 61 a.

facrificafle dicirar mulier. 403 m

Sagienfes epifc. Siefredus 308 m. Ivo. 6x4.ficc

S i lium Jerofolymam capit. ari m

Salisburgi archiep. Hartvvicus 14. n. Fredericus 7. ficc.

Johannes. 343 a

Saiomoais poenitentia. aoa m.n

Sal vini reliqui*. 483 m

SmIm villa. 47m

Samion abbas s.Petri Vivi aa 4 aa. 330111. 331 01. »3?a
Sancius epifeopas fic monachos Cluniae i $88 a. Pampi.

Ion*. 600 a

Sancius rex Hifpani* y8oa. dooa. monafteria reformat.

3 77 n. f 78

Sandimoniales e dauftro egrediuntur 1310. 488 m. 493
y8oa. citat* in curia 188 a. ad cpiicopi cxfcquias .
37 *®

Sdndinus primus epilc. Virduni. 131

Sandio dux 47 a. alter. ibid.

Santonum epifc. Isio. 6461

Saraceni Hifpaniam depopulantur lyi m. sya. In eos
Carali M. expeditio. 49m

Saresburienfis epifeopstm. 418 m

Sarmatia Pannoni*. 48 m

Saviniani Si Potentiani translatio 174 au uf. <$• feqq.
Saxoni a 4 barbaris vexata 184 m ify a. a piratis 117
m. mores corrupti xix m. verbo Dei dio indomabi¬
les. 3?*in

Schirburnenfis epifcopotus. 418 m

Schol* Aureliani* 3y a. Floriaoenfes 34. a. jj. pro cle¬
ricis 80 m. Gemblaci yi7 m. 931. Gorai* »7 a.Hil-
desheimii i8om. Magdcburgi 71 m. Paridis 33. yxy.
Remis 33. a* Tricafllbus yxG. m« Vilicx 119. a. pu-
blic* in monafteriis zgam. in> monafterio virginum.
1191

Schalafiica. 3990

Sami*. si8m

Scienti*, sbfqao illis bona funt inania. 3711»

Scoti monachi Metris. ad a

Scottorum rex. n8a

Scottica-vafii. 183 m

Sefaaftiam» archiepife. Smgpnii. 69tu6gt

Sehardus epifc. Htldesheimii. 187a

SeUnd. 118 m

Senedenfis epifc. Ameliut. 839 ®

Senogalli* epifc. Adalbertus. 4301

Sasone» a barbaris vaftati aad a. urbis obfidio a Nor-

libertus epifc. Mindonenfis..

Siefredus epifc. Saxienfis.

Siffredus abbas s. Vidoris Mafilli*.

Sigafridus marchio.

Sigebertus epifc. Mindenfis.

Sigebertus Gemblacenfis, an audor libra' de abbatibus ficc
y»3m.yi4a

Sigefridus epifc. Auguft*.

Sigcfridus epifc. Mimigardevord.

Sigefridus Parmx epifcopus.

Sigefridus abbts s. Emmeramni.

Sigefridus abbas Gorzi*.

Sigehardus abbas Abdingoffimfis.

Silentium meridianum,

Silvauedenfes fibi attribuunt reliquias findi Vigoris .
438 ro --

Silvanedi epifc. Rodolfiu »79 m. Rollandus. 631. &c.
Silveftri pap* ftatutum de jejuniis. 1333

Silvefter II. amicus s. Odilonis 600 m. bene erga Clu-
niacenfes affedus. 3794

Simeonis eremit* in Italia- Vita. 1*3. & /<??•

Simeon monachus 4363. 4830. 4898. redufus Treviris.

Ejus vita. 315. feqq.

Simigenfis comitatus in Hungaria. 46 m

Simon abbas Cavenfis. 638 m

Simoniaca hzrefis curatu difficili» z6y m. »67 m. Ejus
eflugia 40 m, profcribitur. 633. feqq. Simoniacorum

345 m

308 m
yjam
118a
34da.364m.365 a

19x3.1988
34fm.347a.36ya
144 ra
8 n

30301.633*
34*3.3473
177 *

74 a
ly m
xy m

J 7*-395 *
364. ficc,
x6a
117*

mannis 131 m. Ejus ecclefi* primatus. 40

Senonum archiepife. Gerlanm», Hefdwnnu», Archem-
baldus, 333 m. Ana&afius >33. Sevvinus s7«. 6tc.
Ludo vicus de Meloduno xx8a. Vvenilo, ficc. Vvillel-
mus, Leothericus xz6. &ei Petrus xxtv dc. t. Sati-
nianus xz8. Getduinas. >*'? - ' , 'SqSz

Sepulcrum Domini Chriftianis interdidui». 899 m
Sandonun tumuli divinitus ia aera levati 59111. Ab An¬
gelis fervantur. 39 m

Sepultura interemptorum. yia

Sepulturx in ecclefi». 13x3

Sequentia in Milia natalia Domini. aoda

Sergius papa. 119a

Sergius s- Romualdi pater 149 a. Fit monachus xy4 m.
obit xyy

Serotini reliqui*. xx6.0/131

Severus epifc. Oltnucenfis, tum Pragenfis * 4x7 m.n

Sevvinus archiepife. Senonum. 40.175a.17iSa.3x0.31t

ordinationes valid*.

Sintpertus epifc..Ratifponx.

Striaudus abbas s. Symphoriani Mettis.

Siricius archiepife. Cantuarix.

Siftaricenfcs epilc. Genrdus 5643. Petrus
Siviardus abbas s. Symphoriani.

SUvaei*.

Slefvvicenfcs epifc. Ekkchardus 196. ficc. Poppo 118 m.

Rodulfiu. 363 a

Sollemnis ecclefi* fic reliqui* Blefis. 470 a

Stmmtrfchtnburg caftellum. 180 n.197 a

Somniorum varia genera. y 18 m

Somnus meridianus. >77*

Sophia abbatifia Gandersheimenfis 187. «d 191. 196 a.
1971x1. 3613.m.n. 370m

Spira > ibi corpus s. Guidonis abbatis 448 a. Epifcopus
Robertus. 188 a

Spoleti epifc. Beraldus. 430 a

St*dium urbs. u8a.n

Stephani reliqui*. 473 m

Stepbanus epifc. Agathenfis. 177111.334*

Stephaniis epifc. Anicienfis. 3 JJM 974

Stepbanus epifc, Aptenfis, 80 n

Stephanus epifuiyni» Arrcrnenfi» . f%6 m. J 7 J- J 79 m*
y8x a

Stephanus przpofitus s. LaurentiiLeodienfis 478 m. 488.

*um abbas. 164 m.195 ».489

Stephanus abbas s. Vitoni. 436 a

Stepbanus abbas s. Urbani. 4px m.493 m 633 a

Stephanus Veneticus monachus Cafini, pius. 94®
Stephanus rex Huimari* 41Xm. 414. yyoa. yyia. yyx
*• doo a. Ejus finditas 69 a. antea dux 66. regium
diade ma obtinet fic crucem 67. fiiit legatus apoftoli-
®*s* 68a

Stolam aliter diaconi,aliter presbyteri portant. 336»
Strambiatorum familia. 448 n

Strigptu* archiepifcopus ^ebaftianus , 3. Anaftafius. 68..
ficc

Studia fic ftudiofi» fovet rex Robertus 403. vitia carnis
exftirpant 38 a. apud Cluniacenfes vigent, y86 a. ia
monafteriis 134m. Beneficiis juvanda. 1393

Suein rex Danorum perfequitur Cbriftianoa ficc 117 m.

mifer perit. 118a

Suein junior rex Danorum. 11701.118a

SueffionenC epifeop. Beraldus. ]o6.Scc.

Saeonum rex Hencus 117ra. Apoftohts Poppo. n8a
Suiradus eremita 69 m. V. Zoerardus.

Sundevaldus epifc. Moguntinus. '

Svvanus Danorum dux in AngHa.

Symmachi oratoris locus.

Syri ecclefia Papi*.

Syrus abbaa.

1873

10 - 7,3

i6oa
141 a
yy4a.n

T Agme archiepifcopus Magdeburg.
Tamine comes.

7 » m

‘ 97 *

Tangmarus presbyter 196. 197. 198 a. Ut. audor vit*
s. Bernvvardi. 179.1803

Taren-

Digitized by

Google

672

Index Hiftoricus

Tarentafix archiepifc. Emio. <46 a

Tarraconenfis epifc. Michael. 381111.11

Taruannx epifc. Drogo. 484. Stc.

Taurini epifc. Landulfus « 61 y a

Techildia regina. »31 m

Tem pellatis indicia. . 3<*m

Terentii epifc. Mett. reliquia*. 16 m

Tetfordenlis epifc. Arfcflus, 3516 a

Teuttnicu Frunei*. *xya

Thammus Ottonis III. aulicus convertitur . 259. *.
» 59 **» .

Theobaldus epifc. Matifconis. 563111

Theobaldus abbas Cafini 91 m* 95* m. Obit 91. a.
y8xm

Theobaldus abbas Pompofix.

Theobaldus comes Carnotenfis,

Theobaldus epifc. Aretinus. '

Theodebaldus prxpofitus Cafini.

Theodelinus abbas Mallead.

Theodemiri inventio.

Theodcricus epifc. Apteniis.

Theodericus I. epifc. Aurelian.

Theodericus II. epifc. Aurelian. 235 a,
ta : .

Theodericus epifc. Bafilienfis.

Theodericus epifc.'Camerari 59 m. 178 ra.

183 m

Theodericus epifc. Mettenfis 303 m. 339 a. 341 a. Ejus
vita laudata 14 m. iy a. 470 a. n. 473 a- monaft.
fundat. ' 16 m

Theodericus epifc. Mimigardevordenfcs. 1011.3398

Theodericus epifc. Mindenfis. 359 a.n

Theodeiicus epifc. Mifneniis. 3633

Theodericus epifc. Virdunenfcs. 4360.6338

S. Theodericus abbas , luem eiftinguit 301 ni. alia mi-

199 m
227.6cc.
*2om
Ebehardus .
&o. Poppo
Vvernerus,

110.

437 n.
> 7 «

41 * m

a8i a
197»

90 a

& f“H'
214
86 n

3 1 *
Ejus Vi-

&f>n-

494 m
a 80. 1833.

ail m. 113 m,

racula.

Theodericus abbas.

Theodericus abbas s. Ebrulfi.

Theodericus abbas Hildesheimeniis
118. 114 m
Theodericus abbas s. Huberti.

Theodericus abbas fandi Maximini Trevirenfis.
519 a. n

Theodericus abbas s. Remigii.

Theodericus abaas Stabulenfcs.

Theodericus abbas Vvillarii.

Theodoricus inonach. Cafinas 100 a. fcriptor.
Theodoricus Saxonum rex.

Theodoricus cancellarius s. Henrici.

Theodoricus comes Gandavi.

.Theodoricus comes 434 m. Virduni fafpl*"*:

904 m
283 a
455 »

£ 178 .

493 »
904 m.

Theodoricus nobilis Flander.
Thodorici nominis etymon .
Theodertus abbas.

TheoJenis'Vilh .

Theodori martyris reliquix.
Theophana. augu fta.

1 htd* vilia Brabantix ,

6x73.618 a
301 m
5 * 4 »
*53 m

400 m

401 a
>6xa

«- 478 m

503 a. 504. yoy m

' 73 *
308 m
461 a
471 m
183a.187m.188 a
61 m

, Theudaldus marchio inonafc. Padolyraaenfis conditor .
* 44 *.

Thiadericus comes. I>7m

Thiemmo epifc. Baniberg. 40701.410»

Thiemmo epifc. Mesburg. 334 m

Thietmarus epifc. Mindenfis. 335 nui

Thietmarus abbas Helmvvardeshufen. 338».339. fcripfit
Hi floriam translationis S. Modoaldi;' 339 *

Thiethmarus II. abbas Helmvvardeshufen. . 3393

Thiotardus epifc. Hildesheitn. . >873

Thornas archiepifc. Eboraci. 396 m

Thrucco rex Nordmannorum. 118 a

Turkilus Normannorum dux in Anglia 10* m. 107 a.

11 o m. ma
Tiburtini, urbis obfidio.

Ticini epifc. S. Epiphanius.

Tigernahus abbas Scotus.

Timothei mart. reliquix t
Tolofx epifc. Hugo x 77 a. Befnardtis 177
Rogerii, Amelius.

Tornodorum caflrum 17110. pagus.

Trajani fufeitatio.

Trajedenfis ecclefia 156 m. 137 a. Ejus elogium

interdida. 393 ir

Trajedenfes epifc. Flocmarus 181 a. Aufridus 77. Baldui
nus 80 m. Adelbodus 84. 6cc. Benno. 3693

Trnnfnlbiani populi. 1162.1173

158 0.1933
36X m
41501-4*62
194*
Petrus-

577 *
Ifxa
311 a
139 m.
t m

8 cc.

Tranquilli confefloris corpus*

Trecenfis epifeop. Herveus.

Treneflinx reliquix.

Trevirenfes archiepifcopns Bruno 339 m.

631. 8eo Henricus 8. a. Ludolras 187.

J14. &c. Robertus 78 a. Ruflicus 406 a.

3*8

T rtviri in Lotharingia x6 m. 21 a. Trevir. ecclefix pri.’

matus. 631 a> n

Treuva Dei. 49im.t8om

Trohanus epifc. Aurelianenfis. ; 31*

Tullenfes epifeopus Bruno feu Leo IX. 618. Stc. Ber-
toaldus , Hermannus 193 m. Jacbb 303 m. Gostinus'
18 m

Turonum gloria Martinus 521 m. Metropolis . 634.

a.n.

Turonenfes epifc. Arnulfiis 225. 8cc. Hugo x8t m. Ugo. \
308m . *

Tuto epifc. Ratifponx. rjm

Tyrus urbs Saladmo refiftit. xi2a

jflentU epifo Humbertus 660 m. Pontius 646. 8cc.

Guigo

.Valerii martyris corpus.

Vapinci epifc. Feraldus.

Ubertus epifcopus Firmanus.

Uberti duo epifcopi Arimini.

Udalricus epifc. Auguflenfis.

Udalricus abbas S. Emmerammi.

Venerandus abbas Padolironenfis.

Venerius abbas S. Gaudendi Arimin.

Venerius pie vivit 6c obit.

Venetorum patriarcha Urfus 1962. Duces.'

.Veranus abbas Floriaci.

Vercellenfcs epifc. Leo 194. 8cc. Petrus 130 8cc. Arde.

ricus. 1313

Veroni Vita. 631 m

Vefontionenfes archiepifc. Vvalterius 566 8tc. Hugo .
568. 8cc.

Viaticum moribundx datum 14.203.88m. 162111, aooa.

57 6 a
288 tn
364 8cc.
'55 *
74 *
458 di
13 m

144*

73 m
»58
ayxa
19 m

>93»
10 m

*?*& jfeff* 640 a
57 * m
35 ***

Leodegarius y 23

438.4393

445

54 *

- 62 m.63 n
267.466 m

605. properantibus ad proelium.

Vicedominus ecclefix Ratifponx.

Vidoris III: dialogi.

Vidoris mart. Genevx inventio.

Vidorinus S. Hieronymi magi fler.

Viennx archiepifc. Burchardus 58r a
. 6cc.

Vigoris epifcopi reliquix.

Vimmatut pagus.

Vincentius abbas de Domnoa-Cmdos.

Vincianx reliquix;

.Virdunenfcs comitatus ecclefix datur.

Virdunenfium epifeoporum fepultura 453 *. eorum in¬
ventio Scc. 459.47ym.476

Virduni epifcopus Adalbero 165 m. 8cc. Albertus 166
a. Vvigfridus 167 a. SS. Vitonus , Pulcronius ,
Pofleflor 476 8cc. Berengarius 12 8cc. Vvigfridus ,
Adalbertus, Heimo 23 &c. HiJdinus , Atto 459 8cc.
Madalvcus 375 m. Dado Stc. 476 a. Rambertus 454
8cc. Richardus 456 &c. Theodoricus , Rjchcrus 456.
8cc.

Virginum velatio. 187 & ftqq. 201 a

Vitalis abbas Pompofix. 455*

Vitalis-Candianus dux Veneticus. a51 m

Vitoni epifc. Vita 6c miracula 496111. reliquix 14 a. 475
m. 492 a ,

Vitreum Alexandrini generis. 615m

Viavrienfis epifcopus Armannus 568 feu Hermannus .
5 6 9 *

Viventii Confefloris corpus. 2903

Univerfalis titulus a CP. adedatur 2940. 267 a. Roma¬
no pont. datur. ' 2972

Unvapus archiepifc. Bremenfis 8c Hamaburgi 113 m. ud

117 a.202 3.339 a. obit
Vodo abbas.'

Voladislaus ex monacho rex Polonix;
Volcvvardus epifc. Brandeburgi.
Volmarus abbas Virtzenburgenfis.
Vorinoltb arx.

Vota monachi difloluta.

Votum ponderatum ad corporis pondus.
Urbanus V. papa ex abbate S. Vidoris.
Urbani epifc. Lingonenfts corpus.

365 m
24 m

589*

374 **»

5 * 3 «

1852

589*

x *5 a
534 *
19901.300111
Urfus

Digitized by

Google

Primas Partis Saeculi Sexti Benedift,

Vrfitt patriarcha Venttorixp. X? 6 *

Urfus erfmitx » * 9 *

pVnj fluvius Hongtri*. 7 »«-*

Vvaim*rius. V. Guaimarius •

Vv*l abbu Corbeift Saxonta*. ^inuf+m

Vvalaricus abbu. 444*

Vvalbotua epifc- Hildesheimeafit,. - J 77 *

Vvtlertfus ex comite
& Vitoni.

*73

Vvalthardus archicpifc. Magdeburgi
Vvakerius archiepsfc, B itenti n q s.
Vvaberjus epifcopus.

Vyajierius epifc. ^Edueufi^
Vvaiperios epifc. Aurelian,

V-y*i teritis epifc. Forconenfis.
Vfakcrius epifcopus Macifooa. 581.
j83.n1

Vvalterius epifc Namnetenfis.
Vvaltenu epifc. Tornaci.

Vyaitaaii■ monachi pia mors.
Yvaningus Fifcamni fundator.
Yvamerius abba* LirinenGs.

Vn& comitifla.

Yyatho /eu Vvafb epifc JLeodii 517
pie obit.

Vvelienfes epifc. Athelmus 395. a.
Vvenilo Senonum archiepifcopus

Bretulii mpna<$ui| « tum abbas
461 m. 475 te, 493 - •* 495

119«
55611». 573*
368 m
5601.561

3 ««
430 a
jnonacbus.

63311.635111
58 m

S* 3 ’S® 4 *
3111B
573 m
»4{m

yatta 464. 525 m
J 3 **

Deduc 6xj. Scc.
116. ad 118

Yverdenfes epifcopi Beringcrus ;8p. &c. Bernarius 114 a
Vviggherus, 3 * 3 *

Vyeringerus abbas Montis S. Macia; Traje&i. 831
YvtrU in. Saxon» conventus. 339 *

Vvernerus archicpifc. Ttevirenfis. 31811*

Vvernerus epifc. Argentorati , 3P4. m. 365. a. obit, m
Vverpitionis modus. 364.1

Vvibertus epifc. Mutina; 150, m. V. Guibertus.
Vvicciorum epifc LefEua. - 4831

Vvido arehiep. Remorum. 6x6jU 638

Vvido, V, Guido.

Vvidrtcus abbas S, Apri Tolli. 444 a. 30* m. 589.11*
Vvifredus, V. Guifredus.

Vvigbertus epifc Hildesheimenfu, x86 m. 187 a

Vvigbertus patronas Herveldat. 45610.4571

Vvigfridus epifc Virdunenfis. 945*. 168-1. 457 n

Viggherus epifc. Vverdenfis. 3651

Vvigo epifc- VillavenSs. 5611

Vviilebaldus epifc. Eiftetenfis. 353 a

Vviliegifca asichiepi&opus Mogontiz u J m. 181 m,
181 m, 185 m. 1S6. ad w>i. 354 *u 355 a. 360 m.
361

Yvilhelmus M. Ottonis frater nplfcopus Mngantiae .
166 a

VvilMmus aschicpifcop. Senonum, xx6. m. 1x7. m.
» 3 » a

Vviilelmus epifc. Autifiodori. 1x8 a

Vvillelmus epifc. Convenarum. *77m

Vvillelmus epifc. Meldenfis. 118 a

Vvillelmus Niverpenfis epifc. xx8a

Vviilelmus abbas Floriacenfis, 30 a

Vviilelmus fiirfaugix abbas difcipnlut B- llamuoldi ;
4 - m

Vvillelmus eremita, 30* a

Vvillelmus S» Romualdi difcipulus. lf g a

Willelmus Ducis Nor manni* filia* , monachus. 302 a
Vvillelmus dux Aquitanorum 557 1. 580 m. Magnus ,

'.ejus mores * filii.- ' 1 56 3

Vvillelmus dux Piftavienfis. jgoa

Vvillelmus comes Provinci*, 5670

Vvillelmus comes Tolofanua. 40 m

VrilklnMs-Otto coma Burguodiae »40», n. »5*. 304 m

& p*Jpm,

Vvillelmus marchio. >45 m

Vvillelmus, V. Cuillelmus,

VvtUenaus Sapo** dux Navari*. 151 a,m

Vviltooienfes epifcopi S. A Uricus 55 m. Sirkius 56 a
Brityvaldus 416, Scc fiermannus. Varix eorum fedes
4 i 7 -m

Vvino abbas Helmvyardeshufen, 339 m

Vviatonienfcs epifc. Britwoldus , fcq Etholvoldjis4i8.

&c. filphegus 105. Scc. Kenulfos. 106 n

Vvirinus abbas Helmyyardesbufen. 3401

Vvirraba fluvius. Ii8a

Vviraburgenfis epifeopatus Bambergenfis eredione minu¬
tus. 398 m

Vvirsburgenfes epifc, Neuricus 339. Scc Meinhardus ,
364. Scc.

Vvifaidus abbas Floriad 35 a. tum epifc, Carnot, 14 a
Vvlferii monachi elogium. 151.0> fiqq,

Vvlframnus archiepifcopus. 444 m

Vvlframmus abbas S. Emmeramni. 14 it

Vylfcjcus abbas S, Augeftiai Cantuarix. 6 * 5.6333

Vvulgeriua Befuar abbas, 307$

Vvluothua abba Vveftmonafterii. 347«

Vvoibodo epifc. {.eodieafit 460 a, 461 a. 46X a, 511 a.

5x3 a. m. 5x8. 5x9. Efus vita. 156. $ feqq.

Vvolfetus fcriptor 419», an vior & Godebnrdi audor'
350.«

Vvolfgaagtu archiepifc. Aquilegi*. 338a. 345 m

Vvolfgangus epifc. Raofcionc 40001. retina veftem mo-
nafticam 7.; Scc Miraotla fcc 5.4616, & faq,

Vvollranunus abbas S, Emmerammi. 13. a

Vyplperti abb*tis Tuitii elogium.
Vvolphelmus,

Yvoreuti* epifc. Burchardur 5*5» fcc,
HUdevvaldus,

Vul%erui abba fielmvvardethafea.

Y& 2

Y Pa fanditnonialis.

YfarnI t&mu» Ma<Cliea&i vite.

4 « 3 * 4 , 4 *
1x3 m
Hneeet 365 a.
1870*
340»

$3*,

13°«

& /*?f,

6ix a

Yyo prxpofitus S, Dionyfii.

Zacharias papa, epifcopatua tendat in Bavaria. 353 a
Zamor* epifc Attiliani duo. 33 m, 74 m

Zenonis ecdefia Vernn*. 4J3a

Zoe uxor Nicoftrar. 61901

Zoerardi eremit* vita . 68. ($• feqq,

Zozimus abbas 70 a. n. fcripfit vitam S,Mari*^ggyptia-
c* i 468 m

Zuandiboldas rex.; 74ni

INDEX

D jtized by L.ooQie

INDEX MORALIS

PARTIS PRIMA

SAECULI SEXTI BENEDICTINI.

f A B batif pii exemplar 482. qui regat (Ubditos 326.3.
& corrigat jzo. a. humilis iit 337, fibi («verus,

aliis benigni». 343-1

Adulationes peffimz. 483.»

Adverfa ex delidis procedunt, 4 f>-»

Adverfa ex delidis procedunt
Amor Dei non «ft orioliu.

4 f >•»
474-m

T 'YEntfaQmtm defundorum memoria quam follicite fa-
1) cienda. 48%

Bona credere de Bonis praedat , quam de malis mala .

17. ?Z

Boni etiam malis bene utuntur.

Incantationum pericula 4303, (aerii egia. $ia.a'

Infirmitatum proventus, 37610

Invidentiae dpteftatio. 383 a

Irregularitas ex homicidio, 3803

Juftitiz definitio 399. Eft nuter & caula virtutum 431.
a. fi modum excedit, reveritas efi. ia7m'

L 'Abris manuum neceflaria utilitas. 333 m. mo nacha
rum 331 a. feriptio librorum. 3x8a

Ledio refedionis tempore. 1831

Leges pro circumftantiis interpretandae. 42a

Ludentes, in vigilia Natalis Domini dire pundi. ao/.a

C JElibt vita nihil prius aut melius. 234.n1

Caritas mater virtutum. ij6.a. Ejus erga paupe¬
res mirum exemplum 303. fine ea dives pauper eft
ibid. n. Ejus intenfio in fieculo futuro 378.11». Carhas
in alterutrum, fandorum deliciz, 4833

Carnis afflidio, frequens meditatio 33.0, Ejus vitia (lu¬
diis litterarum retunduntur. 383

Caftitas cum humilitate, angelica puritas eft 218. a. Ablque
illa impoflibile eft placere Deo. 234m

Chriftiani ex falis operibus malis erubefeant. 14 m
Confeffionis neceffitas 377 a. 279 a. virtus 337 a. Ea
peccata dimittuntur. 4301^381 m.321

Confraternitas in honorem S. Codehardi, 392 a

Continentia angelis zquiparat, 430 ra

Corredio qui facienda. 3203

Crucis figtu vis,

3i8m. 6* pajfim.

D lfciplin* ufus: 431 m.467 a. 319 a

Difcretio mira & Oodehardi. 336.337

pivinatores idololatre funr, &c. 378 m

Divitias religio monachis parit, diviti* mma retigfondm
dedtuant, 34* m

E Cchfit ornandz , quo cafu res (aera diveadendz .
330

Eleemofynarum virtus. 346m

Epifcopatus qua mente fufeipiendus. 6. m

Epifcopi ift monafteria viros foium graves fecum intro¬
ducant 342 m. Debita eis reverentia 379 m. Etiam ab
exemtir. 3 4° a

Excommunicationis virtus. 379m.380a

Exemplorum bonorum utilitas; 3803.640«

F Ama fuz negledus, crudelitas eft. 402a

Fidei redz neceffitas in pcenitentibus; 4001. Fidei
conflantia virginum Benedidinarum. 400 m

Fortitudinis definitio. 602 m

G ac H

G R Mtit non diderendz. 4823

Honores procreant vitia 337 a. Ii appetendi, qui¬
bus Deus non offenditur. 40 m

Hidriones a Chridianis eliminandi. 309

Humilitas cudos virtutum 420 a. irudifera eft 203 a.
excellentior eft prudentia. 19m

M AtU, erga eam Odilonis devotio. 3833

Mendacium peftifer morbus; 602 m

Miraculorum utilitas 411. a. Infidelibus debentur.
384*

Mifcricordiz laudes 601. difciplinz adjungenda. 4823
Monachis Deum quzrentibus nihil deeft 3433. nihil re¬
tinere debent 424. fzculum fruftra reliquunt , fi ea
quz fzculi fanr faciant 170 a. (zcularia negotia tra-
dare recufent 2623. Sagimen, non carnes, aliquando
iis permidiim 273 m. Monachi negligentis horrida pu¬
nitio 103a. inobedientis 1393. yi4m. Epifcopo refi-
ftentis 340 m. 348 m. etiam exemti cpilcopis dioece-
fanis reverentiam debent 340 m. Monachi & Clerici
fefe invicem adjuvent 341 m. Eorum focietatem obti¬
net S. Henricus 401 a. Eorum capitulo in canonico
habitu non licebat adede. 358a

Monafterii Cluniacenfis ingredi» abbatidz permidiu .
48311»

Monadica vefte donando barba Bc caput tondentur ;
337a.Veftem non mutare fandius eft, quam fub ve*
Ite vitam negligere 103 a. Monadici habitus fulceptio-
ne morbui fcdauu. 339 m

Moribundus officium recitat 37». 319 m. przparatio ad
mortem, Undio Bc Viaticum, Bk. 413. & pajjim.
Mors peccatoribus terribilis , juftis defideranda 377 *
Eam timet S. Adelheidis.

Mulieribus ecclcfia monafterii interdida. 197 m

Mundus exfilium eft lapienti 488 a. Mundi defideria Bc
carnis fi in corde reducantur, nil prodeft patria bo«
na, Bcc. reliquide. 229m

Murmurationis malum 3823. punitio, 3783

N & O

N obilitas nulla fine virtute 332 a. eft fuperbi* fo¬
mentum. ai 8 a

Obedientia inter virtutes prima 98 a. quanta virtus 139.
a. ejus mirus effedus 130 a. Obedientiz neceffitas mo¬
nacho 338 m. Inobedientiz terribilis punitio. 1383

Obedientiam patri debitam violantis pueri terribilis pu¬
nitio. ioom

Obedientia Chrifti profequenda devotione. 193

Oblationes SS.(epulcro, candela ad menfuram zgri. 374 m
Officium divinum qui celebrandum 233 m. recitatur co¬
ram zgris, fi non poffint recitare. 98m

Orationis formulam laricis tradit B. Richardus. 484 ra
Orationes multas impoffibile eft non exaudiri. 381 m

f Ejunii quadragefimz collatio 610 ai comedendi hota

canonica,

P Aftom , an aliquando gregem deferere poffint?
423

Pauperum neceffitad non fubveniens , Chrifti mem¬
brum

Digitized by L.ooQie

Prima Partis Saeculi VI. Bencdift,

brum non eft 106. Ecelefi* tbefkuri in id diftribuen-
di ibid. Pauperes e vafri (acris «lendi. 583. m.

601. m.

Peregrinationum qua; utilitas. j03.n1

Perjurii punitio terribilis. 3684

Pietas habet promifGonem vita; prxfentis & futurz .

411.a. (cienti* adjungenda. 483,«

Poenitentia pecca» remittuntur 4jo.a.4ji.m. abfque re¬
da fide vana. 4 ,<a

Poenitentia publica^ 4 * ,Jn

Prziatio fubjediorem jeddit. 53 7*

Proprietarius monachus a dzmone accufatur. 100*

Prudentiz definitio. J99*m

♦

Q & R

Q Vadragtfim* jejunii Utilitas.■ . jjs.a

Reliqui* fandorum non leviter morend*. 493.1»
i-sifas fupponens divinitus punitur. 391*

S AnBu reverentia prxftita in eorum Salvatorem re¬
dundat. . 594

Szcukris vita quantum s fpirituali differt. 499*8

Sepulcn (nodorum veneranda. 38q.ua

Sanguinis Chrifti effiifio in Midi: pro ea gray is flatilia
dio. 466»

Satisfadio non differenda.’/ A V 466*

Scientia fine piente inutilis. 483.«

Scripturarum utilitas. 380*1

*75

484.10. Ejus rigor in S. Romualdo. a/4 a. Silentium

meridianum. 178.3

Simoni* effugia damnantur. 40.n1

Somnia fpernenda. ji8.m

Spedaculorum pericula. 509.n1

Spiritus Dei ubi docet facillime difcxtur 353*0. Ei refi-
ftendum non eft. 474.n1

Studiorum utilitas joz.m. 531.3. redus ufiis 531. m. Iis
vincuntur carnis vitia 38, a. Profanorum ftudia noci¬
va . fxi*n

Superbia vitiorum fomenti. 395.n1

Superbi presbyteri terribilis punitio, 419.444x2

Sufurriorum mala. . 583.»

T & V

1 | 1 SmptrSMtU definitio. 6oa.a

X Timoris.Dei efficacia. 537.1

Verbi Dei przdiatio qui fidenda. 7. m

Veritas follis narrationibus non obfufcanda. 497*
Vigili* temperandx funt. 153.n1

Virtutes ali* aliis amicz. 538.3. Virtus veram focit no¬
bilitatem. 351.1

Vifiones an obfervandx. 616.a

Vit* fandorum quam utiles, 640.3

Vitia vitiis placent 538. a. qui ex honoribus oriuntur
, 537.n1. Vitia, non homines, odio habenda. 368.m
Voluntas bona magnum Deo munus. au.m

1 mali effedus.

4°i«a

IN D EX ON OMAS TIC U S

VOCUM BARBARARUM ET EXOTICARUM

PARTIS. P R I M .£

SICULI SEXTI BENEDICTINI*

A lii , Dominica in Albis.

Analogium, tumulus.
Apocrifiarius S. Vitoni.

A podex, evidens probatio,

Artavus inftrumencum ad fecandum.
Atqui, itaque.

Avis, inftrumentum cxmentarii. »

B labore, vox feditiofo.!

Brufta.

3<9*n.n "TNEran/isr*, recitare. a 4*>*99

45 4.459.01 ±_J Dehabere, non habere. 509.&C. 514

4404.4754 Defpotos. 16.tn

497. m Diapiftin. 403.n1

311.1*1 Diarodina. 400. m

64r8.rn.it. a Diafpram... y . 399. m

i68.m Dicecefia, provincia Ccclefiaftica. 191»

■** * Dominica refurrediovquzlibet Dominia. xoi.m.n

Domus, ecdefia principalis. 33,.m.n

Dromones, navigia celerrima. 547<m

49.n Ducibulum, Obturamentum. 130.8

4oo.m

B & F

C J&alUrti, equites. 377»

Capitolium monachorum. 341 jn

Capfum monafterii. xxj.a

Carabus, navicula. 541

Cafubula, Cafiila,

Cauma, calor. 14.8

Ceduis, Schedula. 146*

Ciborium altaris 603. m. in ecdefia fandi Vitoni .
476. m

Cluforia an. i8x.m.x8;

Comanda. 569*

Coenobium, ecdefia cathedralis. 361»

Condamina, portio terr*. 567.568

Coppa, crater. 400.n1

Cruce», proce ffiones Rogationum. 408»

Crucicul*, fuftentacula. 498*11

Cupa, dolium. 130»

Cupha, Scyphus. 376*

Cuppa, Schyphus . 45***

Curius, officium divinum; 631.»

T? Ra , capitum fediones.

17 * Eulogia, manufcula.

4J.n

367.1

Fabrateria.

40*

Ferula apoftolica, baculus.

X91.tn.200

Frigoretia, febricitans.

24 2. m

G de H

/~>JliUa , navis ecdefiz.

478.3

VJ8 Gaftrinurgia, gula.

i36.m

Herz, capitum fediones.

4 J.a

Herman, homo errans.

293.«

Hipatos.

2e.n1

Holo-vitreus fcyphus.

614.3

Hufcarles, milita.

1 xi*. 1 >3*n

T Comia, imago.

13»

i- laanta, poftmodum.

569*

I»ge-

Digitized by uooQie

^ngenium, inftfUKiSHWUCk
Imeetio, lis.

Judicatus, charta.

Index Onomaft. I. Partis Sxc. VI, Benedift.

6»7.a Ptaflttr, alftre».

4-30.n1 Pollhrfkores, fejpultwir curttore»
*o8.a.?09»ni Polmdoriup.i, lepulcruni.

Proiriio.

L Sc M PiWpitiatorii deferiptio.

■ Propter, juxta 1 .

Pulpki deferiptio.

L 20 *, orae. 399.8.400.01

MitlltilHW 4*9'"*

Manae* ,• fjhirfWt. . » 9 * m

Mapalia, Cafx nidicorum. *^tm

Maieincomes. 64 iVi. 80 .nl

MatdHif&S,- nurchio» 30 ST. a. Stc.

Memoria, oratorium 60. a. reliquix. 61.rtl

Mifcere, infundere. 431.8

Minideriales ecclefix. 119. a. n

Minuti, vena fecati. 644.111

Monarchia, regio feu ejus domfrtfUiA^

Mooaderium, ecclefia cathedrali*. 1994 dn >64.4.333.an.
359. a. 374. *. ‘

N «c O

N igellus.

Nummata vini.
Obedientia, villa tnonadertr.
ObfatifMutrius.

Opidum, eivrttt.

P . Alliger , archiepifcopus.

Paranomarius, Cuxifta.
Parciola, particula.

Parochia, dioecefts.

Psfnajpuro, veftigalb genu», 1
Piciola «funpi, pkrvdt campus;
Pedia paftorato, baCfHus.
Pilarium.

663. m
i 10. a
543. m
« 97 -*
X>i.a

187.&C. IpRai^I
434.3.46941
146.8
aoo.a.iou

313.«

fjtta

7-*

^31.«

R & S

jifei*, terre portio 3331 * RmivC
Religio , ordo.

Rumor, Rheuma.

Saceliarius, qui iaccum defert.

Sagmarii & Saginarii eqHi.

Saumarius, mulus oneratus.

Sctmbium, commutatio»

Scotomia. .

Scwptura-divina, libarii S& nattato» fcc.
Sequentia, prola in Milia.

Signa, campane.

Smalta.

Sonipes, equus.

Spinelbaum, arbori
Statttinia.

SM&tganea ecclefia.

T&V

T Zntbr», matutine.

Tfcftamefttutrt, fiMjfttlfaif «tesrt*.
Tripoda, Icabellum.

Venerantia a&Eatis.

Venetus color. - -

Veni pera, ftppfoc.

Vicarius S. Donati, epifcOpta Afeiinoi.
Unciales litterae.

»97-a
493 - m

46®- a

406. a
4*oia
49*6-a

Sf*

nfc m. 131. a

J7«* tt
it.a.
tn.m. n
37S.n1
1 ft.m
ti. m
3*3*. n
a 00. a
4J*-a
399. m
6xb. m
«7. a
dor. a

19. m

4T1. a
337 -«s
43i.m
47 . a
399-91
« 3 '*
946. m

a»3»a

i *

< r -

E I N I S<

Digitized by L.ooQie

Digitized by

Google

■

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

See other formats